Skip to main content

Full text of "Iacobi Catzii ... Silenus Alcibiades, sive Proteus:"

See other formats 


).*K*"   -^    --If^*. 


Digitized  by  the  Internet  Archive 

in  2009  with  funding  from 

University-of  Illinois  Urbana-Champaign 


http://www.archive.org/details/iacobicatziisileOOcats 


J)  ( 


ÎACOBI  CATZîI   I,C, 

S  I  L  E  N  V  S 

AL  CIB  I  A  D  IS 

s  I  V  E 

P  R  O  T  E  V  S 

Humanae  vit»  idcam ,  Emblemate  trifariàm  vaiiato , 

oculis  fubjiciens. 

Icombas  arïijtciojein  as  incips,  ac  trium  linguaram  ex^licatiene 

degATiter  tlttHratau 

Edicio  altera  ac  au<5lior, 
Dtm  nohii  h*e  otia  fecit. 


AMSTERODAMI, 

ExOfHcma  TypographicaGuiljelmi  lanfTonij. 
i^nno  C  I  D  I  D  C  X  X. 
Çum  PriviUgte. 


C  :2,3  s 


Extra(5t  uyt  de  Privilegie. 

DÈ'Scatcn  Generael  der  Vereenichde  Nederlanden ,  heb» 
ben  gheconfentceit ende gheodtroyeeit ,  confenteeren  ende  Odlroye- 
ren  midts  defen  I^m  v<in  der  Helle»  Boeckdrucker  der  Stade  Middelburch, 
dachy  voor  den  tijde  van  fes  laren  naeftcomende  alleene  inde  Veree- 
nichde Nederlanden  fal  moghen  druckcn  ofte  doen  drucken  ende  uy tgeven  feker 
Boeck  gheintituleert  Silenus  ^IcibUd'u ,  /Ivc  Protcus  hnmans  vitte  Imagincm  ,  EmbUmate 
Trifirijm  vari4ti>,oculisfubJieiens,hehcKende  Officium PuclUrtim  in  eyimoribus.GheHehin 
Ghedichtcn  van  drie  talen ,  te  weten  :  Nederlandts ,  Latijn  ende  François.  Ver- 
biedende alle  ende  een  yeghelijck  deler  Landen  Onderiaten  binnen  den  vooriz 
tijt  van  fes  laren,  't  voorfz  boeck(in't  gcheele  of  ten  deele,  in't  groot  ofte  kley- 
ne,ofte  in  eenighe  Spraecke,hoedanich  die  zijn)  nae  te  drucken  ende  te  verkoo- 
})en,ofte  elders  naeghedruckt  inde  Vereenichde  Provintien  te  brenghen  ,  om  te 
■verkoopen, fonder  confent  vandé  voorfz  ^an  van  der  Hcüen,0^ze  verbeurte  vande 
raeghedriickte  Exemplarcnjcnde  alfulcke  fbmme  van  penninghen ,  als  blijCt  b/ 
de  brieven  van  OdVroy  daer  van  verlcent.^  In  's  Gravenhaghe 

den  IJ  Aprilj  i6i8.  Ondcrtccckent 

C.  tAerJftnf. 

ICk^onierghefchreven  hchbc ghctr<tnfforteert,  ghelijck.ick^tranfportere  hy  defen  4en  Willenj 
lanfz  Bocck_driicker  tot  c^mflcrdjrn  ,  alle  het  recht  datmy  campeteert  uyt  het  Privilegie  by 
de  Groot  Mogende  Heeren  Staten  oen  my  verleent^hier  boven  ghementioneert. 
e/tBumtotJvIiddclburgh  den  ll  ey^iigii^i     iAi<). 

Hans  vandcr  Hellen  Boeckdrucker. 


^^ 


AEN   DE 

ZEEVSCHE 

lONCK-VROVVVEN. 

)  Hy  Z-eeuS;,  en  foet ghejlacht ^  ghy  Venus  Untf-genooten^ 
'  {ZJZJant  Venus  is  Wel  eer  oocl^  uytter  T^e  gheïprooten) 
Ghy  die  met  Venus  hebt  hetjelve  Vader-lant^ 
Hetfclvefoet  gheitet  >  hetjehefacht  <-ver fiant ^ 
lonck-vrouvvetijdfrâf/r/?  ^rjolck^,  die  door  '-uerborghe  crachten^ 
Eenliefelijcken  brant  ontsïeeckttn  ons ghe dachten  ,- 
Die  door  wvv  foet  gheUet ,  en  lodderltjcl^^ghefchti 
£en  droeve  ^iel gheneesi ,  een  treurich  hart  'verlicht, 
^cn  u  coomt  dit  Ghefchenck^,  het  groot  e  Rond  der  Eerden, 
T)at  Venus  Soon  befcbut ,  en  Venus  hout  in  weerden^ 
aAen  u  coomt  dit  gbefchenc^,  een  wonderbaren  Cloot^ 
Die  ,  al  wat  hy  TJerliesÏ ,  Weer  ^uint  in  uwen  fchoot- 
aAen  u  coomt  dit  phefchenci^:  in  u  ieyt  noch  ''L'erbotghcni 
Een  ander  VaderUnt ,  dat  eerslmaeljchier  ojfrnorghen 
Sdcoomen  aen  dtn  dach  ,  en  flel^n  op  het  hooft 3 
dAls  ons  de  bleeckc  T)ootfal  hebben  Wech  gherooft. 
Dit  V Veerelt-dragend'  Kmt  coomt  naer  u  toc-ghesire/^nj 
En  heeft  u  ^foo  het  fchijnt  3  wat  fondcrlincx  te  fj)r ellens 
Het  coomt  ufegghen  aen  3  in  ronde  Zceufche  tacl. 
Wat  datter  omme  gaet  in  Venus  gulden  fael. 
Het  heeft  y  niet  Unck^gheleen  ,  my  dcjen  'Boucl^ontdraghen, 
't  Js  fim  3  "-vol  arge-li/i ,  en  alderhande  lagen^ 

*  2  Het 


Hetjîeelt ,  al  fvaer  hetgaet ,  en  lacht  om  onfefmart. 
Ach  !  die  nujleelt  mijn  Bouck^^  ont  fiai  wel  eer  mijn  hart. 

Ten  Was  noch  nacht  3  noch  dach  ,  de  Son  yvas  re  ch  s  ge  doeken 

Jn  Thetys  fouten  jchoot  y  als  hy  my  quam  beHookeni 

Jcl^fach  wel ,  aenden  damp  die  wafemd'  uyt  fjn  mont^ 
"Dat  hem  dat  grïllich  hooft  niet  al  te  Wel  en  ftont. 

ZJVaer  {J])racl^h^)  fydy  nu,  "Waer  Çydy  nughy  Zeeuwen  ? 

Hoe  heb-dijt  nufooflecht  ?  hier  <i,'oormaels  waerdy  leeuwen^ 
n^oenghy  '-uoor  'tVader-lant  op-fettet  lijjfengoet^ 
En  doen  u  Vv  "^e  yvas  root  3  u  fi'tfch  Was  njet  ijan  bloet, 

Ghy  waert  njoor  rappe  maets'-uermaert  3  en  dapper  gaBen, 

Doen  ghy  de  'x.'Ugghen  mocht  gaen  ntc^en  f-vande  masïen^ 
Doen  ghy  als  <-uyoond'  en  zee  3  en  3  meer  als  fy  <-LerÜoorty 
iAl  wat  u  teghen-quam  ginc^t  werpen  over  boort. 

Doen ,  nevens  u  éMaet-roos  en  onverfaechde  Helden^ 

UVas  hier  noch  ander  ijolcl^^  dat  defer  lojf<Tierteldeny 
Jn  deunt jens  nieu-ghedicht  s  die  fong  men  breet  en  a/fijty 
't  Ginc/^foo  njvat  rau  3  't  is  <-üVaer  ,  maer  foo  ^inck^  doen  de  tijt. 

kAIs  d'oorlooch'-ovas  infi^vancl^^  doen  <-vvaren  hier  Poëten. 

En  3  nu  merftt  in  ruH  ,  is  al't ghedtcht  <-vergheten. 

n^e  '-uveerelt  is  ijerkeert  :  daer  Mars  nuervveckt  een  liet^ 
ZJermach  defoete  min  3  <-vermach  daer  Venus  niet  ? 

Hoe  ?  is  der  gheelien  luH  uyt  Zeclant  dan  <-uertoghen  ? 

Offfal  den  bloet-hont  t^Iars  meer  in  dit  lant  '-L'er^mogheny 
qAIs  'tfoete  Venus  Kint  ':  al  heeft  den  crijch  u  lant 
'Xefchermt ,  en  V  1\T  gheHelt  ,•  V  was  eerfl  door  my  ghemant. 

VVaer  Venus  fiille  fiaet  3  ^ovat  can  daer  .^4 ars  bedryven  ? 

Vyat  is  der  mannen  cracht  3  foo  ghy  ^verfloof  de  i^VijVen ^ 
Ons  lieve  burohery?  '^ellonx  ^'alt  ter  neer, 
Jndien  dat  Venus  Soon  fick^  niet  en  fielt  ter  weer. 

Sietl 


Siet  \  Mars  leyt  nu  mjlaep  ,  maerfoo  hy  coomt  'tonfWakcni 
ZJVat  fait  dan  ^jjn  ?  fz^yat  Cal  den  er  men  hloet  gaen  m  Aken  y 
Ontjpan  icl^ooc/^^mijn  hooch?  rvoorwaer  't  is  almaer  'z^vint, 
S 00  Mars  3  door  mijn  beleyt  ^  gbeen  nieuwe  sloff'  en  '-vint* 
Jn  oorlooch  <-wert  de  jencht  <-oeryvackert  door  trompetten. 
Een  foet  ah edicht  behoort  in  tijt  rvan pays  te  i-vyetten, 
rDe fchicht  "-oan  Venus  Kint  ^  om  'tuyt-ghepuite  lant, 
VannieuSjtnet  jonck^ghewas  3  rontfom  te  fien  beplant. 
Let  op  'tna-buerich'-volcl{_3  dat  heeft  al  bet  er  grepen  3 
tAls  wel  H  Zeeuwen  doen ,  pet  3  WoW^iniis  ghcfle^en^ 
Om  groot  getal  njan  njolck^te  cjueecktn  o-ver  al. 
En  '~üan  haer  burgerj  te  meerderen  't  getal. 
De '-vonden  at  te  mael^  nsvaer  door  f  y  dit  tiyt-'VoereTPi 
Verf-pyijg'  icl^nu  ter  tijt  ;  i^an  een  rvvil  tcl^  maerroeren. 
Om  dat  die  my  ij  oor  al  3  en  mijn  Frou-^l  oeder  raec^ta 
En  ons  <-jan  dagh  tot  dagh  meer  onderfaten  maeckt. 
1)aer  is  eengheefich  <^olcJ^3  dat ,  door  een  acrdïch  joegen 3 
n)oor fanci^^  en  foetghc dicht ,  de  Joncheyt  -weet  te  locken 
Tot  aengenaem  <-vergijf  a^an  onbekende  min 3 
n^at  leyt  en  maelt  int  hooft ,  en  i-vyoclt  door  hart  enfin. 
*T>acr  fngt  dien  grootcn   HEYNS  al-wat  de  foete  Griecl^n, 
Gedreven  door  de  cracht  <-van  mijnghtfwinde  ij-vieclicn, 
Oyt  brachten  aen  den  dagh  3  en  doet  mijn  aert  njcrHaeni 
Soa  VPcli  als  oyt  de  pracht  <-jan  'Zoomen  heeft  gedaen. 
Siet    HOOFT,   een  hooft  njolgheesïl  die  heelt  dacr  af  mijn  ban  den 3 
jn  foeten  Herders-fancl^ .-  en  l?vie  en  fou  niet  branden  3 

t^ls    BREDliRO   brengt  ruoort  {ick^laet  nu p aen  Moy-acl) 
€en  'x>yercl^  niet  boers  '■voorvvaer     hoe-rvelin  boerfche  taci  ? 
Een  dincl^fj)!jt  my  alleen  3  dat  3  daer  der  mannen  gheef/ea 
Staen  '-ueerdich  my  ten  dienfl  3  en  <-uierenonfe  jecflcn^ 

^  3  Dat 


''Dat  daer  een  teere  Maeght  ^veracht  münfoete  ijUm^  * 

(O  yvonderbaer  '-verjïant  !  O  eer  njdn  zAmflerdam .') 

V  meyn  ick^i  Roemers  S^mjt ,  u  Anna  ^  bloem  der  Maeghden, 

T)ie  oyt  door ghcesÏen  koriflaen  ThcebiTley  behaeghden  • 
y  meyn  ic^3  waticl^doe,  hoe gunHich  ick^uberty 
t^(och  can  ic/^j  my  ten  dtenjl^  niet  trecken  uwegen. 

Chy  maecl^  een  aerdich  njeers ,  doch  met  f-van  onfe  faken  ; 

Maer  k^esïeenhoogherfiojfi  O  l  mocht ick^eens ghenaken 
V  hart  met  deje  toorts  ,gi y  fongt  een  ander  liet 3 
Nu  3  onder  Ta/Jas fcbilt ,  ontUfVijckt  ghy  '-jvat  icl^fchiet. 

Maerfeght^ghy  7Lcçuwcn,feght  3<^vat  is  hier  oyt ghefchreren 

Dat yemant  een'ich  jpoor,  tot  mijnen  dienjl  mocht gheyen  ? 

Jc(^  fvveet  nochtans  feer  '-uvel  dat  hier gheen  citnsl  ontbreeckt^ 
Maer  't  is  rverborghcn  n^ier,  dat  ais  in  dajfenjîeeckt, 

jfcl^'-u'veet  dat  Zeeiant  is  njol glieefien ^njol  ^-verjianden^ 

Maer  <x>Vatter  yemantfcbrijft,  dat  Jltiyt  men  als  in  banden^ 
'T)en  nacht  bedeckt  u  yvercl^^  en  niemant  macht  eens  Jïen^ 
Maer  hiet  ici^  Venus  Kint ,  tenfal  niet  meer  ghefchien. 

Jil^weet  datender  u <-verfchcyden  dinghen  rtifïeni 

cAl over  la!7gh ghemacc^t  j  kè laet  de  Zeeufthe  cuHen^ 

Tot  onfes  jenghts  <-vermaecl^  3  yct  brenghen  aen  den  dagh, 
^laer  "Wacrom  bid£  icl^ doch ,  daer  icl^ ghebieden  Tr.agh  ? 

Vlux  j  lungt  my  ijVAtghy  hebt  bcquacm  tot  ons  Scholiei'en. 

1)itfèyd'  hy  3  en  t er fiont greep  alle  mijn  pampieren^ 
En  bontfe  met  de  pees  njan  fijnen  boogh  3    te  hoop. 
En  f  y  de  3    nu  Vaert  vvel  •■  en  /lelde  t  op  de  loop. 

VVatyvafernJoor  te  doen?  eylaes  \  ick^  moefi  njvel  fyvichtoi^ 

?£)(  rureefde  <-voorfijn toorts ^   icl^<-vreefde  <-voor  fijn fchichtcn» 
Ick^  -ureefde  dat  het  my  eens  <-u'veer  mocht  taüen  aen  y 
G  heitje  k^dit  der  tel  ^yicht  <TJVel  eert  ij  ts  heeft  ghedaen. 

Cupido 


Cupido  ^-looch  daer  heen ,  en  droech  met  hem  mün  fucken, 
€n  0^  den  Haenden  njoet  ginck,  hyfe  laten  drucken^ 

Ont  bont  al-daer  fijnpacl^^,  en  leydet  al  daer  heen^ 

Gajf  drinck^-gelt  aen  de  ^nechts }  en  Sïrax  daer  na  njerd'Ween. 
Wel  3  aijl  dan  njyeÇen  moet,  gaet  heen ,  mijn  ''Boiick^^  gaet  dvyalen 
Eer fi  door  ons  Xeeufche  cufï ,  en  aan  wvreemde  Palen ^ 

Svveeft  door  dit  grooteKont ^  tot  aen  des  rz^fecreltsent^ 

iyll  'uyaer  denfoeten  naem  '-van  éM innen  is  bekent. 
Cheen  huys ,  geen  dorp ,  geen  fiadt  can  '-voor  h  zjjn  gejloten^ 
sAIs  daer  ^vrou  Venus  Kmt  noyt  pijl  en  heeft  gbe je  hot  en  : 

cheen  lant  is  uontfeyt ,  als  daer  men  met  en  mint  ■ 

En  ic^  en  'Z^Veet  niet  <-vyaer  men  fulcl^e  landen  ^int. 
Hoe  mentcb aerdich'T)ier  ,  in  plaetfe  rvante naeyen^ 
Salhaer  begeerich  oogh  tot  W^e  beelden  draeyen ^ 

En  dlfer  dan  07itrent  haer  yemant  coomt  off  gaet  ^ 

V  Jleken  in  haer  fchoot ,  en  naeyen  haren  naet  : 
Hoe  men  ie  h  kpap  Ghefely  als  hy  it  pil  ghenaken^ 
Salfeoghen ,  [iet  doch ,  hier  \  Jiet  hier  mijn  eyghcn  faken .' 

Siet  hier  mtjn  eyghen  Hucl^  /  f  et  hier  mijn  eyghen  beelt  ! 

Slet  hier  defclve  Hreeck^  <^Vaer  door  mijn  her  te  qtteelt  T 
^Maer  tngheyalmifchien  een  Moeder ,  '-vol<-van  for  gen  ^ 
V  in  haer  dochters  cleet  eens  njont  te  zijn  ^verborgen y 

Of  elders  door  het  huys  njer Jleken  m  een  honck^j 

'Xehendclijck^  bedcckt  met  b  rey-naet  off  met  douck^^ 
En  datdeteere^laeght  daer  op  beHont  te  beven. 
Off  'X^yiert  gheltjck^een  roos  ,  <x'rf«  y  rees  te  •::jjn  bekfpcn, 

Chy  doet  het  yy oort  <-voor  haer,  en  met  een  hcufche  fpracck^^ 

Ver  de  dicht ,  fonder  angü ,  aldus  haer  goedefaeck  : 
Ké  Moeder  yyeefi  gerufl  ^  het  Bouxken  hier  gevonden, 
Soreeckt  niet  yfoo  als  ghy  mey?it ,  n^an  Venus  dertelvvonden  : 

^  4  l^^er 


^xer  is  meer  ^  aljîer  fchijnt  :  noyant  Çooment  t>Vel  door-leesîi 
Men  ajinter  heylfuem  leer ,    die  Venus  brant  gheneesî. 
1>och^  foo  u  dit  Ghefprecl^  niet  njvel  en  foi4  ghelucken ^ 
Soofj^reeckt  den  Drncker  aen^  en  haelt  uw'  and're  ftuckerj^ 
En  fegt  dan  aen  de  éMaeght ,  om  dit  ghevaer  tontgaen^ 
n^nt  fy't  00  eenen  ^ouck^niet  meer  Uet  comen  aen. 


DANIELIS     HEYNSir. 

IN    EMBLEMATA 

CLARISS.     CONSVLTISSIMIQVE 

V  I  K  l 
D.    ƒ.    C^TSII.   ƒ.  C". 

EPIGRAMMATION. 

VIdit  3  &  ingentem  mirata  efl:  Itala  tellus 
iAlciatum  ,  tanti  mente  luperba  vin  : 
Seu  tonat  j  6c  leges  facundo  édifient  ore, 

Seu  Themidis  dignum  numine  condit  opus. 
Hune  quoque  ludentem ,  fed  leria ,  vidit ,  6c  ilii 

De  lufu  pal  mam,  fed  fapiente ,  dédit. 
tAtmti  curas  &c  feria  viccrat  antè 

QaTZIV S  :  ad  luius  nunc  &  amœna  venir. 
Hîc  quoque  ,  fed  triplia  pi\m3.m  fermone  meretur, 

Vt  ter  fit  viótor ,  qui  iemel  ante  fuit. 


A  D 

LECTOREM 


de  Fine  hujus  Opufculi 
P    R    /E    F    A    T    I    O. 


> 


I  in  Ltifu  non  merè  ludicra ,  ^  à  Puer  o ,  quem  exhi- 
h  émus  ^  non  nimt's  puerilta  ex^eSîaJs  at  qui^fiam 
hic  reperire ,  quod  'vix  aliquis  ibidem  quajiverït ,  tibi 
eli  animufj  mi  LeSîor,Jtfte  te  pauhl^er  in  hoc  njejîi- 
bulo:  afitcquaemm  ultaiM  progrediarü ^  habeo  quod 
de  titulo  huim  Libel/iy  deque  inHituti  noHri  ratione 
pitucü  tepramoneam.  fnterpretem  unumquemqs  adhibendumejTe  eiquod 
dixit^fcrtp/îtvèj  tequum  jisdicant,  quifqui.  Craci  primo  y  deinde  Latïni 
Gr£cos imitdtij genus  hoc fcriptionü  Emblemata,  indigitdrunt  s  cuius 
tgo  njerbi  origincm  aliis  indagandam  ut  relmquam ,  nomtnifquc  anxiam 
difquifttionemut  omittdm^  atque  ex  re ea,  defcribam,  pronuntïo  Emble- 
mata yfcite  exhibita^  mutas  imagines  ejp^  qux  tamen  loquantur  :  levix 
njideri)  qua  tameu  pondus  habcant  :  ridicula  apparere,  cum  nonftnt  inji- 

*  pida 


AD    LE  CTO  REM. 

tida  :  denlque  flm  aliquidpierùmque  'm  his  kgt^  quàmjitfcriptttmiptuf 
cogitari,  quàmft  leSinm.  oAt  mimbitur fortajjls  nonnemo^tmo^ut pra- 
ter  decorum 3 JlomAchdhitur  nos luhrica iji'ms  atatis^ nefcio  quoijneptiof 
von  tantum Jolida  morali  SapientU ,  njerum  etiamfacris  iMeditat'toni^ 
hus  conjunxijpj  refque  adeo  diverfasy  (^,  ut  prima  fionte  '-videtur^con' 
irarias  in  unum  quafi  fkfciculum  coUignJJe.  Cui  ohjecîïom  utfatiffkciam^ 
paucuU  de  conftlïo  hacin  re  meo,  ^  defcopo  opufcttli  hmf{/^^ema,honie 
Le^or^  tecum  dijferendi  mihift.  Trimo  quidemprimam  Emblematum 
iBorum partem  è  turhidojuventutü  noHr<e (cBu  emanajfe  ingénue jkte- 
or  :  llld  enim  cùm^  agnato  iHiœtatiaffe&u^  adpoeticas  Sirenes  ft)  lUece- 
bras  il/arum  fubinde  abriperetur ,  emblemata  aliquot  amatoria  ^ideH, 
incptias  juvéniles,  fubinde  char  tu  illeVerat  :  qu<e  ^  cùm  alits  eim  gêner  is 
exercitationibuj ,  fupervenîentes  alite  occu^ationes  tum  tempor ü  è  ma^ 
TÙbm  ut  deponeretn,  adegcrunt:  eadem  illa  càmmihi  nupery'z/eteres  quaf- 
dam  char  tas  evoluenttjn  manus  incidijfent{ac  idquidem  cùm  jamjtngu^ 
lari  'Dei  opt.max,  beneficio  à  prions  'uita  molesîiùpaulûm  re^irarecje^ 
pjfem)  i-videbar,  e  a  relegendo^  me  ipfum  qualüfueramy  ideHt  adolefcen- 
tulum  ]uvenilibus  affeSîibusfurfum ,  deorfum  miferè  agit  atum  fat  ù  gra^ 
fhicè  ibi  depicîum  <uidere.  Senjï  nihilomintis  intereà  igniculos ,  nefcio 
quôs  3  amœniorum  iliorum  Jîudiorum  in  me ,  ojelut  refufcitari ,  atque 
ut  Poëta  3  .  .  .  .  Agnovi  veteris  veftigia  iiamma:.  ^o 
priHini  ajfe^n^  dulci  Unocinio  mihi  ipjt  paulatpm  ereptfn  cumforem,  c^epi 
inammum  inducere  ut,  cxercendi  hune  ipfum  atque  infiruendigratid,  ju- 
"penilia  ilîa  ^  zAmatoria  Emblemata  f  o'ético  lufu  pro  re  nat  a  njariarem^ 
■j^  in  robuÜiorisAtatis  meditationes  magis  viriles  tam  <3i orales ^  quam 
Sacras ,  tranffunderem  :  Videbar  enim  ilïo  modo  ludendo  non  hja" 
nam  humane  <-uit(Z  imaginem  me  (^  mihi  ipf^  ft)  aïiü ,  exhibiturum 
ejfe  i  Jiprafertim  hominem  3  triplici  libella ,  triplici  modo  oculis  expone- 
remi  Vt^^tHralcm^  HtCiydçmyUt  Chrijîiammt   Operiitaqueac- 

cingimur^ 


AD    LECTOREM. 

àngimur,  ft;) ]u'venttitem noHmm:,  mi  Lecior,id efi hom'wü  'ijluis  natu- 
ralfsgeminam  ejfigieminpropagatioiiemfiù  fropendentern  (  /^Hodfiatf^ra 
frofrium  ejje  c^uü  ignorât  ?  )  at  que  ita  colorihus  fins  deft^am^  primo  Li- 
bello  dammes,  ^ur  enim  talem  mefmjfe  dijfitear  ?  ille  njitUfuafiteri  me~ 
tuat^  qui etia nunc in  illü  njerfttur  :  fom niu,  ait  /Z/^^narrare  vigilan - 
tisell.  Hominü Qyilis idesljjocialis  in  mutuohomintim  con/ortio  '-vi- 
yentts, Secundo  exbibemui.  Hominü  CJrriJïiani^id  csî^a:erâfide  imbuti^ 
lineoj  aliquot  Tertio  demum  Libella  ducimtis.  Et  hac  quide  retentis  utro- 
hiqi,  il/de  iconibus  j  cum  ob  alia^  turn  oh  hoc ,  ut  komini  {tametji  cor  por  is 
externam  formant  retineat  )  interiores  animi  fkcultates  mutandas  effe, 
tnihialiifqs  perftadeam;  doceamque  quopaflo  è  turbidd  ^  f,uSÏuanti  lü^ 
juventdj  adfedatum^irilis£tatis  robur^  ^inde  ingravem  ft)  exemplo 
reliquis  atatibusfuturafenecïute^Uudabili  njolubditate^nobisfit  tranf- 
eundum,^  identidem  admeliora  ac  altioraft  enitendü  j  eoufque  dumjo- 
lida  ac  gejiuina  graVitas  eundemlocum  in  a^nmis  noHris  obtinuerit^quem 
ibidem  inanis  levita^i  '-uanitafque  juvenilium  aumorum  (comparatione 
prioris  ^  prçfentis  <-^ntfinterfefe  infütutd)antea  ohtinuiffe  confia  mens 
ttnicutque  diciabit  ^  atque  ita  tandem  '^ita  uniufcuiufqi  noHrum  ratioy 
Konampims  corruptis  humanis  ajfeSiibtiSsfed  dmn^  'Voluntati  in  toto 
tnancipetur    Cum  njero  fuventutis  nofrapars  non  minima  eoprolapft 
fitj  ut  njclhoneHior  aliquit  ^  ad  gravitât  e  compoftus  Itbrititulm  eun~ 
délegentiferèfoleat  è  manibm  excutere^  atque  adeo  ab  ulteriort  lecïione, 
tanquaprajudiciogravatum  leSiorem^  dcterrere,  (  nee  emm^  ut  n.'idetur^ 
teneraplurimorum  aures  aliud  pr<cter-quam  moUiufctdos  lafctvientium 
poétarum  ^'erftculos ferre pojfunt)  ê  re  njifum  »obis  titulum  ft^  externÜ 
libeUifüciem  captui  tfiorum  dare:  eamq-^  ob  rem  cura'vmusfontem  ipfim 
ft)  imagines  aliquot  effigie  poctici  Qtpidinis  ahifque  amator'iis  ineptiis 
obduci ,  ut  ne  quis  delicatuliis  ,  in  hçc  forte  tncidens  ,  aliud  hicprxter- 
^uammelimcla^merafq-^  Vçneris  0-  t4dontdis  delicias  Uterefujficetur, 

t   2  <it^^^ 


ADLECTOREM. 

atque  iBa  ratione  ad  ulteriorem  operis  Uciionenij  taNquàm  ad  efcapaia^ 
to  ftio  congruentemytiepos  quïvîs  mVttari  pojjlt,  Fraudem  itaque  tibi 
jkcïo^  mi  LecfoVjfed,  utjperos  omnibus  innoxiafn  :  nam  ft;)  blandis  nu- 
tmihm  idumnos  fuos  tdïfcre  modo,  ^  cum  hono  ifforum ,  fkllere  fatü 
folemic  eBiCum  mmimm  déliais  puerilibuj  diJJïmuUtos  amart  medicami- 
nüfuccos  ipfis  pr  opinant  ^  ft;)  ^  ut  iüe , 

Priusoraspocula  circum 

Contingunt  dulci  meilis  flavoque  liquore. 
Skut  ^  Chyruroum  novaculam Jpongid  tefiam  mamill<e  regix  <-vir- 
gmis  {dum  ulcm  lenire  (^  purgarefejtmulat)  féliciter  impegijp  memorix 
proditum  efÏ.  ^od  genus  fraudü  non  licitum  modoifed  ft^  amicum 
ejfe  quü  nonfkteatu  r  ?  Jterum  dàm  in  hoc  ej^em  totus  ut  adolescent»" 
los  amicdfronte^  ideÜ^  amœno  ç^  juyendibtis  oculis  blandtenti  titulo  al- 
licerem  j  njerebar  ne  graVwres  feyenorifque  fufercilij  rviros^  tam  ridicu- 
lo  lis^futdi  in  ipfo  limine propofito  jfeSïaculo^ab  opera  hoc  arcerem^  atque 
ità,  contrarium  dum  '-uitaremj,n  contrarium  impingerem  :  operapretium 
HDifum  fuit  ei  malo  tacito ,  ^  non  omnibtis  aeque  expojito  remedto  occur^ 
rere.  Librum  hunc  eam  ob  rem  obfcura ,  (^  non  ubique  obvia  infcri- 
ptione  Sileniim  Alcibiadis  indigitavi  :  qmdautem  ea^  totumque  dein- 
ceps  njelitopufculumy  duorum  Emblematum  adtitulum  appo/ttione,  Le- 
fîori  non  nimù  rudifatù  indicayi.  ^a  hic  JtgiUatm  expltcare  y  quid 
opffj  ?  hoc  njolo ,  libellum  hunc ,  tametjî  eundem  defummd  (  quod  aiunt) 
€Ute  ridiculum  qm's ,  ^  prêter  juvéniles  nugas  m  Ce  nihil  hubentem ,  ft.^ 
elle damnet  : multo  tamenalium  ejje propiuj  ïntuenti ,  quàm  fummo  ha-, 
hitu  in  oculos  incurrat  ,•  Ucet  enim prior  libella,  quem  liber ior  nofîra  JU" 
*Tjentuj  eff'udit  j  amatoria  tantum  traSïet,  amatoriè  tamen^  ideil  ^fiolï" 
de  c^  infulfe  multa  ibi  non  traBari  ^fed  inj^erfamferè  ubiq^  moralù  do" 
Sirin^falemaqum  LeSior  animadvertet  :  prffertim  njero  fi  docîorum 
\Hos  flores i  quos  ornandi  ^  nos  explicandi  gratid  adjecim/u  3  fubtnde 

(onfulcrc 


AD    LECTOREM. 

confulere  nongrayetur.  Jnvenies  alibi jocos^  ^fateor^fed  ut  im^ojjibi- 
Ie  abfque  colorib/^  pngere^  ita  luVentutis  mores  defcribere^  nut  hominem 
naturalem  dare,  fine  iHü  :  nec^  aliter  agenda,  dgeremus^  idquod  agimus, 
Evocabunt  iBitorpentes  animos  è  marcore^  ut  j^eratnus  3  '^^iamque fier^ 
vent  admeliora ,  eoque  ducent  tneniem  juvemlem,  idquefenjtm ,  quo  fer 
Jcfe  timuijjet  afcendere,  l^s  ipfa  loquitur  homines ,  utflurimum  3  cùm 
res  traSïantur  ardua,  graves ^  imo^  facr^j  jacere  animü  ac  dormtares 
ad  res  a/ero  ludicras,  puériles  ineptias,  tricas  3  apinas ,  rvigilare ,  torpo- 
remexcutere,  aures  animumque  arrigere.  Vidit  hoc ,  qui  nihil  non  '-ui- 
detj  unigenitus  'Deiftlius^  Salvator  ChriBuf,non  latuit  SanEïos^nonfu- 
git  T)o^os  :  qui  omncs,  quoties  adpopulum  dicendum  ^  quotiefque  audi^ 
tores  adattentionem  excitandt  '-vel  revocandi  •  artem  arte  tegentes^a  re^ 
h  ta  leVibu-s  ^  plebeùferèfuas  ifagogas  mutuare  in  more  habent.  CN^on^ 
ne  Chrifium alufu puerdi  3  agrano  Sinapü 3  ^ Jimilibus  ordiriquidemj 
atgrayi  demùm  ftj  divino  epilogo  perorare  in  hiBorid  Euangelicafcpe 
midemu-s  ?  Simdia  Paulum  ^  alios  'uirosfanSiosfkciitajJe,  Sthnicorum 
nempepo'étarum  '-uerjiculos fancïijfntü divini  yerbimyBeriü  inferuijp^ 
auditorum gratiâ,  quü  ignorât  ?  fnter  n)oùiorum  exempta  lepidum  il^ 
lud  T)emoJihenù,  cui  cum  iAthenis,  caufam  capitalem  defendenti,  audi- 
tores parum  attenti  obBreperent,  pauU^er  jam  nunc,  inquitj  mihi  aures 
prabete^rem  noVam  (^  audit u  jucundam in  medium  prolaturtisfum.  Ad 
qute  verba  cum  ilico  altum  flentiumfummaque  auditorumattentio  exjli- 
tijfet  :  fuvenü  quifpiam  inquit ,  ajtnum  conduxerat ,  rerum  quiddam 
<i4thenü  éMegaram  dcportaturm,  in  itinere  njero  cum  '-uehemcnti  ardo- 
refolü  infeBareturj  nee  umbraculi  copia  ulpiàm  effet  ^tandem  beBiam  ra^ 
diü  folaribus  opponenSjfub  aJîno^ut<cBum  effugeret^refedit:  ibiagafo  ob^ 
teBari  sfrcîum  controvertere^  beBiam  depeUere ,  afmum  ut  itcr ,  non  ut 
umlramficereî^  locatum  dicere.  tAlter  ex  adverfo^  JM  ajino  utendifiu- 
mdipro  arbitrio  toto  locationü  tempore  fefehabcre:  quid  multa?  de  vcrbü 

t     i  ad 


AD    LECTOREM. 

ad  ojerherd,  ^demtlm  inlitcmres  deduciaeH.  H  is  diciü  ommbus 
fummd  unimorum  dttentione  exitum  rei  ex^eciamibuj,  difceffum ^quan- 
tum quidem  '■uideùatur,  parabat  j  renltentihm  contra  Athemenfibtis,(^ 
ut  reUquam  frbuU  partem  adderet,  flagitantihus  i  ïbi  ille ,  itanèj  mquit^ 
narratio  de  a  fini  umbrd  'uohis  cordi,Jeria  audire  opera  pretium  non  <~ui~ 
detuT  ?  Jamdejtnamyfi pms  idem  aut  fimile  in  attrem  infuf*rrayero  ijs 
quti  ubi  oculo  alacri  ^  exporreSîâf-onte ,  prïmam  huius  opufcuh partem 
evoherint,  in  ulterionbus, tanquam  apes  amjfo acuUo^torpere  incipiem, 
Tufime  audiaSi  Le5ïor,  ft)  teames^  canonem  Imnc  animo  inclttfum  ut  ge- 
rat Jtt  cura  ,  V^on  ejje  feparandam  caudam  a  capite  c,  éMaiores  de 
Captif,     Vale, 


VOOR.REDEN 


VOO  R-R  EDEN 

E  N  D   E 

Verclariiighe  over  het  Oogh-merck  des 
Schryvers  in  dit  werck. 

^S^&^^  Ndien  ghy  in  jock niet  al  fpel  en  fouckt ,  Lcfer-,  maer 
gelint  zijc  hier  wat  te  vinden,  datter  niet  en  fchynt  te 
wefèn  ;  füo  ftaet  wat  ftiUe  :  want  eer  ghy  voortgaet , 
woudé  wy  u  geerne  over  het  Opfchrif c  van  dit  Boux- 
ken,  cnde  ons  wit  dat  wydaer  in  voorhebben,  een 
weynigh  berichts  doen.  'tls  billick  datcenydcrzy 
'  tolck  ende  vertaelder  (ynder  woorden.  De  Griccken, 
als  mede  de  Latynen,de  Griecken  hierin  volghende, 
hebben defc  maniere  van  fchryven  EMBLEMATA  ghcnacmt : 
den  oorfpronck  va  welck  woort  ick  nie  t  voor  en  hebbe  hier  na  te  fpoo- 
ren .  Maer  fo  my  yemant  vraeght  wat  EMBLEMATA  in  der  daec 
zijn  ?  dien  fal  ick  antwoorden,  dattet  zijn  ftomme  beelden ,  ende  noch- 
tans fpreeckende  :  gheringhe  (aecken ,  cnde niet-te-min  van  gewichte  : 
bclachelycke  dingen,  ende  nochtans  niet  Tonder  wijfhcyt  :  Inde  wcicke 
men  de  goede  zeden  als  met  vinghers  wyfen  ,  ende  met  handen  taften 
can,  in  de  welcke(regick)mengemeenlyckalryt  meer leeftjallfer  ftaet  I 
ende  noch  meer  denckt,airmen  fiet  :  gheen  onbequamen  middel  (  naer 
ons  ghevoelen)  om  alle  leerfame  verftandcn  ,  met  een  fekere  vermake- 
lyckheyt,in  te  leydcn,  cnde  als  uyt  te  locken,  tot  veelderley  goede  be- 
denckinghen,yderna  fyn  gheleghentheyt;  hebbende  in  lick  een  verho- 
len kracht  van  behendige  bcftraffinghe  der  inncrlycker  ghebreken  van 
yder menfche,  dwinghende  dickvvils  (  al-hoewel  fonder  fchamperhcyt, 
cnde  allcenlyck  int  ghemeyn  dacr  hecnen  ghcfct)  by  ghelegcnthey  t  van 
de  voor-gcftcldc  beelden  cnde  dccorteiiytleggingcdaerbygevought, 
den  ghenen ,  die  fick  by  ghevolghc  van  dicn  op  fyn  zeer  voelt  gheracdt 
te  zyn,  al  ftil-fwyghcndt,  en  in  fyn  ecnighcyt,  fchacmt-root  te  werden  j 
ficnde  fyn  innerlijcke  feylen,  uytcrhjckcn  voor-gheftck,cri  hem  fclvcn, 
of  ten  decle,  ofte  in  t'ghchecl,  Icvcndigh  af-ghemaclt.  Om  welckc  re- 
denen wille  wy  niet  onghevougclijck  en  hebben  geacht,  naer  te  volgen 
het  ghevoelen  der  ghcner,  die  E  M 13  L  E  M  A  T  A ,  in  onfe  talc  sinne- 

bcclacn 


VOO  R-%E  DEN. 

heelden  meynen  genoemt  te  moeten  werden:  ofte,  om  datmen  door  heC 
iiytferlijcke  beelt  eenen  innerlijcken  fin  te  kennen  is  gevende,  endc  da: 
mitrdien,niet  foo  feer  het'beelt,als  den  finjUyt  het  beelt  ontftaende,be- 
denckclijck  is  ;  ofte,  om  dat  defe  maniere  van  fchryven,  boven  andere, 
fonderlinghe  de  finnen  der  menfchen  is  af-beeldende,  ende  voor  oogen 
Hellende  ;  werdende  daerom,  als  by  uytnementheyt,  Smnebeelden^  ofte 
der  Smnen  af-beeldinglie  ghenaemt. 

Dan  ycmant  fal  milfchien  fick  verwonderen,  ja  onbetamelijcken 
oordcclen  (ende  dat  niet  fonder  redenen  )  dat  wy  de  mallicheden  der 
jonckheyr,  gevought  hebben,  niet  alleenlijck  met  de  Leere  der  zeden, 
maer  oock  fclfs  met  hooger  ende  ftichtelijcker  bedenckinghen.En  fon- 
derlinge  dat  wy  de  fotheden  der  Jeughtde  eerfte  plaetfe  in  dit  werck 
hebben  vergunt.  Defeteghen-worpinge  fal  oorfake  geven  het  witeü 
cogh-merck,  dat  wy  ons  in  dele  oefteninge  hebben  voor-gheftelt ,  den 
giinftigen  Lefer  cortelijck  te  ontdecken.  Dethalven  willé  wy  wel  ron- 
del  ijck  bekennen,  dat'teerftc  deel  v^an  dit  Bouxkenmeeft  is  gheweeft 
hetuyt-worpfel  van  onfe  bIindejonckheyt,dc  welcke,  door  de  gewoo- 
nelijcke  gencgentheden  van  die  jaren,  mitfgaders  door  eenighe  luft  toc 
de  dicht-confte  gedreven  zijnde ,  hadde  nu  ende  dan  foo  eenighe  min- 
nelijcke  Sinne-beelden,  dat  is,geckelijcke  invallen,  daer  henen  geftelt; 
welcke  ten  dien  tyde  by  ons  (  als  in  andere  faken  alf-doen  befich  zijnde) 
aend'een  zyde  gheleyt ,  ende  nu  wederom,  in't  door-fien  van  eenighe 
oude  papieren, ons  in  de  hant  gevallen  wefende,  hebben, door  over-fien 
vandcfelve,  als  in  een  fpieghel,  ontdeckt  hoedanich  den  voorighen 
ftant  onfer  onbefuyfelder  Jonckhey t  is  gheweeft ,  ende,  by  gheleghent- 
hcyt  van  die  bedenckinge,gemerd:  de  groote  vriendelijckheyt  des  goe- 
den Gods  t'onfwaerts,onfè  harten  in  dier  voughen  geopent  hebbende, 
datwy  deydelhcytder  dommer  jeught  nu  niet  alleenlijck  als  met  han- 
den taften,  maer  oock  metten  ghemoede  verfoeyen  connen. 

Defcn  onvcrmindert  (  mits  wy  nu  van  de  bccommeringe  onfès  voo- 
righen ftaets,  door  Gods  (bndcihngegoedertierentheyt,ontlaft  waren) 
hebben  ten  felvcn  tyde  in  ons  ghevoelt ,  ick  en  weet  niet  wat  vernieu- 
winghe  vande  vermacckelijckheyr,  de  wy  wel  eertijts  tot  de  dicht-  con- 
fte  in  ons  hadden  gefpeurt  ;  waer  door  wy  allenxkens  verlod ,  ende  als 
foetelijckvcrleyt  wefende,  zyn  verweckt  gheworden,  om,naergclijck- 
maticheyt  onfer  jegenwoordigcrgelegcnthcyts ,  deydele  Minnc-bccldtn 

onfer 


VOO  R.%E  DEN. 

onfcr  Jonckheyt  totSinne  beelden  van  ftichtclijckcr  bedencklngen,t'on- 
fer  ocfèninge,re  gebruycken;  om  alfo  door  defe  maniere  van  rchr3rven, 
als  een  beworp,  ende  af-beeldinghe  van  den  wonderbaren  ende  veran- 
derlycken  loop  des  menfchelycken  levens  in  dit  vverck  te  verchoonen, 
ende  alfo  mijn  felven  en  andere aen  te  vvijfen  ,  lioemen  uyt  een  domme 
Jeughc,  tot  een  gefette  Manheyt,  ende  van  daer  tot  een  ftichtelyck  Ou- 
derdom, behoort  te  climmen  j  om  alfoo,  by  middel  van  een  prijïclycke 
veranderinglie,  fyn  voorighe  gheneghentheden  t'eicken  in  beter  als  te 
verletten  ;  mitfgaders  (gclijckmen  te  vooren  dapper  ende  vierich  is  ge- 
weeft  tot  de  hittighç  begeerlijckheden  en  hartf-tochten  der  wulpfcher 
jonckheyt)  de  fcherpheyt  ende  hevicheyt  der  fclver  te  verkeeren  'telc- 
ken  tot  een  beter  eynde,  niet  ruftende  tot  datmen  ghevoelt,  by  verge- 
lijckinghe  van  fijn  voorgaender  maniere  van  leven, datmen  op  gelijcke 
hooghte  van  ftichtelijcke  gcfetheyt  isgeclommcn ,  gelijckmen  te  voo- 
ren inde  ydelhey t  derjonckheyt  is  gheweeft:  wettende  alfo  onfe  Iweer-* 
den  (omfoo  tcfprekcn)  in't  landt  der  Philiftinen  (  /  Sam.13 .20.  )  halen- 
de fterckte  felfs  by  onfe  vyanden  ,  ende  op-wcckende  de  cracht  der  vol- 
ghende  deughden,  door  verghelijckinghe  vande  hevicheyt  onfer  voor- 
gacndeghebreken  :  en  doordien  middel  eyntelijck,ghelijckwy  eertijts 
alsdienft-knechtendcriichveerdicheyt  gheneghen  zijn  gheweeft  toe 
ydelheyt,  onfe  leden  te  begeven  tot  dienft-knechten  der  fedicheyt  tot 
oprechticheyt,  ende  alfo  niet  meer  naer  menfchel^cke  ùegecrlijchedcn,  maer 
■fiaer  Gods  wille,  den  tijdt  die  noch  over  is  te  leven  (  x  Pet.  4.2.  )  Dan  alfoo  de 
jeught  onfèr  eeuwen  wel  meeft(God  betert)  lo  verre  is  vervallen,dat  al- 
leen een  ftichteüjck  op-lchrifL  vaia ecnich  boeck  ghcnocchfaem  is  om'n 
felve  hun  uyt  de  hant  te  Haen,  ende  als  een  tegenheyt  ende  af-keer  daer 
van  te  doen  hebben, fonder  dat  de  felve  fchynt  de  moeyte  te  willen  ne- 
men om  het  voorder  inhouden  van  'tfelve  t'onderfoeckcn ,  als  in  hun 
teere  oorcn  niet  anders  connende  verdragen  als  ^o  cenich  fbet-galmen- 
dc  geluyt  van  (ick  en  weet  wat)  licf-coofcndeclinck -dichten  :  So  heb- 
ben wy ,  de  meepflieyt  van  defè  te  ghcmoetc  gacndc ,  het  op-fchrift  en 
ftant  van  dit  boecxkennaer  der  fclver  gclcgcnthcyt  ib  watghcvocght, 
ende  ten  dien  eynde  op't  eerfte  blat  van  'tïcivc  ghcdaenftellencenaf- 
beeldinghc  van  een  nacckt  kindt,dc  wcrclt  draghcndc  ,  met  een  pijl  en 
boogh  inde  hant ,  ende  voorts  in  alles  fo  afgericht,  dat  uyt  dclTclfs  glic- 
ftaUcnüTe  ccrtijcs  de  blinde  Ouchcyt  ,cndctcnhuydigendage  de  malle 

tt  jonck-" 


FO  0%{^e  DEN. 

jonckheyt  het  felvevoor  der  !Minnen-God  foude  begroeten  ;  daerby 
voegende  de  rechte  hovelingen  tot  fodanigen  hofF dienende  ,  te  weten 
alderley  ilach  van  Jonghe-Iieden,  al  by  paren  daer  ontrent  fwermende, 
als  manfchap  ende  trouwe  haren  over-heeraenbiedende  :  latende  me- 
de de  felve  ghedaente  in  eenighe  van  de  eerfte  Sinne-beclden  haer  vcr- 
thoonen,om  alfo  den  inganck  ende  ftant  deles  boecx  ff)  voor  te  ftellen, 
als  ofFachter  den  felven  niet  anders  als  een  enckel  Prieel  der  minnen  en 
ware  fchuylende.  Even-wel  nochtans ,  om  tot  ons  voornemen  te  ghe- 
raken  foo  haeft  onfc  Lcfers  d'eerftc  plaetfè  van  dit  boecxken  zijn  voor- 
by  gheleden ,  hebben  wy ,  al  'tghcne  dat  te  vooren  meeft  al  niet  anders 
enfcheente^ijn  als  fowat  rchielijckein-vallévâbelachelijcke  Minne- 
beelden, by  nieuwe  beduydinghe  (  behoudende  even  wel ,  om  redenen 
vooren  verhaelt,  de  felve  beelden  J  verandert  tot  tweederley  Sinne- 
beelden;  treckende  ydere  derfelver  in  het  tweede  deel  tot  een  borger- 
iijcke  berichtinghe,  ende  ftrax  daer  naer  in  het  derde-deel  tot  een  ftich- 
,  tclijcke  bedenckinglie,  om  alfo  (het  eene  een  aenleydinge  zijnde  tot  het 
andere  5  aenden  defen,  ter  wylen  hy  meynt  dat  alles  is  van  een  ende  de 
felve  ftofFe,aen  den  geenen  ter  wylen  hy  begeerichis  te  ficnhoe  dit  ofce 
dat  op  eenen  nieuwen  ende  beteren  fin  werr  gheduydet)  de  ghemoede- 
xenvanfoodanighemeepfchelefers,  diegheenvafte  (pyfe  en  connen 
verdraghen,  met  eengheoorloft,  jae  vriendelijck ,  bedroch  eyntelijck 
wech  te  leydcn,  ende  te  vervoeren  daer  de  felve,  ten  eerftcn  inganghe, 
noyc  en  hadden  ghemeynt  te  comen.  Niet  anders  dan  ghelijckmen  de 
kinders ,  tot  haer  eyghen  voordeel,  fomtijdts  bedrieght ,  wanneermen 
de  felve  het  bitccr,  doch  gheloiiL,  worm-cruyt  met  fuycker,  ofce  andere 
föecheyt  bedeckt,  onghevoelijck  ende  ongemerd:  int  lijf  crijght,  Wanc 
nadien  'tmeerendeel  van  defe  teere  lefers  immers  foo  aelwaerdich  is, 
als  de  walghende  fiecken  ,  de  welcke  men  de  ghencef-drancken  niet  an- 
ders als  onder  'tdexel  van  yctwes  dat  fy  gheerne  eeten  ofte  drincken  en 
caningheven  :  foo  diende  (  naer  ons  ghevoelen)  dcferetterbuylniet 
dan  met  een  bedeckte  vliem  (  om  foo  te  fpreken  )  ghefneden  te  zijn,  op 
dat  de  Iclve  niet  eer  den  fteeck  van  de  gheneef-meefter ,  als  het  bedor- 
ven bloet  daer  uyt  vioeyendc,  mitfgaders  haer  eygen  vuylichey  t  moch- 
ten ghcwaer  werden. 

Ey  lieve ,  't  gaeter  huydenf-daeghs  foo ,  de  weereldt  wil  bedroghen 
zijn  :  God  gave  dat  de  faken  alujdc  foo  mochten  uyt-vallcn  dat  den 

ghencn 


VOO  R-'llE  DEN, 

ghenendiebedrooghen  werdc,  meer  voordecis  uyt  het  bcdrogh ,  als 
den  bedriegher  felfs ,  quame  te  trecken  ;  ghelijck  \vy  hier  verhoopen 
cnde  vaftelijck  (  door  Gods  ghenade)  vertrouwen ,  te  fullen  ghefchie- 

den. 

CMiddekr-tijdt  fco  gheven  tvy  dcje  onfe  mejninghe^  etide  hoedanich  de  y„^^,^.^^^ 
poffe  van  dit  mrck  zy ,  in  het  Of-fchrift  van  het  eerlïe  deel ,  ende  den  "rV'SbL 
aert  van  elck  (luck  ^  in  het  op-fchrtft  van  ydcr  in't  ùj fonder,  ^ien  veyf}an-Vl"^XV- 
dighen  Lefer  ghenoechjaem  te  kennen  ,  nut  alleeniijck  door  tverandercn  van  ^^;,','^^^^''^. 
dt  Sjde-heelden  ende  van  de  gheftaltenijfe  des  ghencs  die  in  y  der  opfchriftdc  **" 
wiereltdraeght,  (die  int  eer/ie  deel  is  den  kinderlijcken  Minne-Godt  ,/w 
het  tweede  àc  Rechtmaticheyt,  ende  in  het  derde  de  Godtf-dienfticheyt) 
ntaer  fonder  Unghe  door  de  trvee  Sinne-ùeelden  in  de  onderste  houcken  van  y  der 
Opfchrift  ghedaenjlellen^  alles  op  dat  rvy  met  hetfelve ,  daer  mede  rvy  de  leught 
meynen  te  trecken  tot  het  lefen  van  dit  Bouxken ,  alle  andere  van  ryper  bedenc- 
kingheniet  en  foudenfchynen  voor-hy  te^villen  rvyfen  ^  ende  daer  van  te  ver- 
vreemden. Wy  hebben  dan  tot  dien  eynde  in't  beghinfelvan  het  eerjle  deel 
doen  af-beclden  een  toe-ghebonden  i^potekers-pot ,  den  tvelcken ,  al-hoewei 
van  bnyten  niet  anders  en  fchijnt  te  verthoonen  als  foo  tvat  beufeltnghen  van 
bloemtkens,fottekens^  ende  dierghelijcke  vifevafen,  tot  vermaeck  alleen  van  den 
voor.by-gaenden  man  (  foo' t  fchijnt ) daer  henen geFielt  :  even-rvelnochtans^ge' 
opent  ende  naerder  in-gefien  rvefende^  ivert  bevonden  van  binnen  vervult  te  zijn 
rnet goede  ende  hcyljame gheneefcruyden.  aen  de  over-zyde  hebben  rvy  doen  af- 
beelden een  vy felsende  foo  wat  pepers,  die  daer  in  rvertghesiooten  ,  nekken  peper 
al-hoervelvan  biiy  ten  geheel fivart.mifmaeckt, ende  vol  rimpels  wefende^  niet  per 
onghelijck  en  is  onfe  wieken, cnde  mitfdien  het  (lechtfle  van  alle graen-vruchten , 
evenwel  nochtans  gestooten  zijnde,  vervult  de  om-flaenàers  met  een  aengename 
reucke.  Willende  met  fulcx,  als  voorfeydt  is,  te  kennen  gheven  dat  al-hoewel 
'tjeghenwoordich  Boticxken  ten  eer'slen aenvanghe foodanigh  fick  Let  aenfien, 
als  of  t' fel fde  niet  anders  en  rvare  behelfende  als  enckele  drift  ,ydclcn  fchnym  ^ 
ende^  ick  en  weet  niet  wat,  gront-fop  door  d"  hitte  der  dtrteler  jonckhcyt  ujt-ge- 
wafemt,  dat  even.wel'tfelve  (d'n-itwendige  fchorf'e  wat  Af-ghedaen  ende  alles  in 
naerder  acht  by  den  bilUcke  lefer  genomen  wcfcnde)fyncn  fhijn  ganfch  ongelijck, 
ende  met  eene  van  goede  bedenckinge  niet  geheel  ontbloot^bevonden  enfal  worde. 
Waer  toe  oock  dient  het  Latijn fche  Op-fchrift  op't  eerste  blat  defes  Boucx gestelt, 
te  weten ,  SI  LEN  VS  ^^  LCIBI A  D  I S  ,  gelijck  de  gene  die  drfc  maniere 
van  (preecken  ver^laen,  redenc  daer  van  connen gheven.  In  de  twee  onderste 
houcken  van  het  Op-fchrift  des  tweeden  deels  Jal  den  Lefer  vinden  cer/l  eens  am. 

tt    z  .   bacht' 


VOO  K-'^E  ^  E  üi^ 

hacht.nians  Water-pas-,  ende  ten  tweeden, een  Sonne,  gelijckelijck  ende de  rijpende 
rvijn-drttyven  foetichep ,  endeden  bedorven  vpijn  (beyde  door  de  fonderlmghe 
rverckinghe  haerder  ftraten)  ftiericheyt  aen-brengende  :  Door  het  Waterpas  ende 
desfelfs  herveginghe^haer  voughende  nacr  den  grondt  daer  het  fdve  opghtsielt 
Ù  5  den  ghemcenen  loop  des  burgherlijcken  levens,  onder  een  goede  ende  rechtma- 
tighe  O  verhej  t  ,fick  wel  ende  burger  lij  ck  hebbende  :  met  eerlijcke  luyden  ommt- 
gaende,  eer  lij  ck  wandelende , ende  in  tegen-deel  van  beyde  recht  anders  fick  aen- 
feilende  :  ende  door  de  trveederley  kmchten  der  flralender  Sonnen,den  eygen  aert 
der  reihtmaticheyt  (beloonende  de  goede ,  ende jlraffende  de  quade  )  willende  af- 
beelden,  wefende  de  eygenfioffe  in  dat  deel  te  verhandelen.   In  't  begin  fel  van  het 
derde  ende  laetfte  deelhebben  wj,  tot  inleydinge  ende  openinghe  van  'tfelve,  doen 
jlellen  eer  si  den  Eléphant  aen  de  op-gaendefonne  met  zebogcn  knien  eere  bew) fen- 
de j  ende  in  dat  groote  licht  des  f  elf  s  grooteren  Schepper ,  als  met  verjlaghentheyt 
ende  ootmoet ,  aen  biddende ,  (  het  welck  dat  beejl  tiytter  aert  naert  fegghen  van 
gheloof. weer  dighe  fchryver  s  gewoon  is  te  doen)  hebbende  gemeynt  daer  mede  aen 
te  wjfen  devernederinge  die  demenfch ,  hoe  groot  hy  oockzy,fchuldich  is  aen  de 
uytnemendevoor.treffelijckheyt  van  de  onbegrypelijckeCodheyt.  Ten  tweeden 
hebben  wy  ter  felver  plaetfe  aen  de  over-zyden gedae af-maelen  des  Cuypers  Fier- 
y  fer ,  belettende  dat  het  vier  daer  in  vervatet,  niet  daer  henen  lancx  der  aerden 
joude  ligghen  mufen,  maer  met  een  clare  ende  helle  vlamme  op-watrts  joude fly- 
gen,  tot  dien  fie  vanfynen  werck-meeper  ;  daer  mede  voor  hebbende  aen  te  rvyfen 
onfen  C hr ijl elijcken plicht  in  dit  leven,  ende  met  eene  te  verthoonen  dat  de  Codf- 
dienFiicheyt  den  eenighen  middel  zy  om  het  Goddelijcke  vier  on  fer  zielen  uyttett 
leeghen  f  of  de  fer  aertfcher  dingen  ten  hemel-waerts  op  te  dryven, ten  dienHe  van 
den  groot  en  werckmeesler,die  dn  alder-wonderlijckjle  Fat(waer  vanHemtl,Aer. 
Àe,  ende  Zee  als  duyghen  zijn)fo  mee  fierlij  eken  t'famen  heeft  ghevought,  ende  in 
een  verknocht(hem  zy  lof  van  eeuwicheyt  tot  eeuwicheyt,)begrypendc  inde  voer- 
ftyde  drie  onder fcheyden  flucken  een  afbeeldinghe  (  alsghefeyt  is)  van  den  loop 
des  menfchelijcken  levens,  ende  met  een  e  degheftaltenijje  des  men  f ch  en  fel  f  s .  D  es 
wenfchen  leven  meynen  wy  beqnamclijck  af-ghedeylt  te  connen  werden  in  drie 
deelen  ;  in  de  lonckhcyc,  die  wy  toevoughen  het  eerFh  Bouck  :  In  i<r  Manheyr, 
diewy  aen-wyfen  in  het  tweede  Stuck  -^  In  den  Ouderdom,<//f«  wy  toe-pajjen  het 
derde  Deel.  Den  menfchefelfsaen-mercken  wy  dry-fins-^  Eerflelijck^voorfo  veel 
denfelven  is  een  redelijck  dter,  in  fck  hebbende  een  aen-gheboren ghenegentheyt 
tot  vcrbreydingheinde  uytfettinghe (ynes  aerts.ghejladeltjck  hellende  tot  deghe- 
wenfchte  vereenmghe  met  t  e  gh  ene  f  f  on  der  de  welcke  de  heymeni(Je  der  voor-  tee- 
linghe  niet  en  nerl  uyt-gevoert  ;  welcke gheneghentheyt  de  Oude  onder  den  Hey- 

denen 


'  VOO  R-T^E  ^  EK. 
denen  (ghewoon  zijnde  de  Tnenfchelijckehanpochtentevergoden)  Cupido  heb- 
ben ghehceten^  ende  tot  een  Godverheven  ;  wiens  heelt  rvy  (om  redenen  hier  voo- 
ren  verhaelt)  als  dewerelt  draghende,  hier  voor  en  hebben  doen  ïieHen-^  ende  met 
dcfen  menfche  zijn  wy  befich  in  t  eer  ft  e  Sttick.  Ten  tweeden ,  fien  rvy  den  Menfche 
aen  voorfoo  veel  hy  een  ghefellich  dier  w,  ende  int  burgher  lij  ck  leven  onderlinge 
met  andere  menfchen  in  heiijheyt  ende  vriendelijckheyt  omme-gaet ,  naer  Hrecht 
aller  volcken.  Ende  defen  LMenfche roeren  wy  aen  int  tweede  Bouck.  Ten  der- 
den ^befchouwen  wy  den  Menfche  voorfoo  veclhy  door  een fonderlinghe ghenade 
Gods  af-ghefondert  van  den  ghemeenen  hoop  ende  loop  des  werelt  f,  in  Ie  fa  Chri' 
Ho  door  de  werckinghe  des  heylighen  Gheeli,  by  middel  desgheloofs  voor  een  kint 
Gods  is  aenghenomen  j  van  den  welcken  wy  /preecken  int  derde  Deel.  Ende  alfoo 
eenyder  van  ons  defe  dryvoudighe gheneghentheden  infick  beJpeurt,fopooghen 
rvy  dit  jeghenwoordtch  Boticxken  daer  toe  te  doenfrecken  ,  dat  rvy  in  den  natuer- 
tijcken  menfche  mateÜjck ,  in  den  bttrgherlijcken  menfche  rechtvccrdelijck , 
in  den  Chrifleljcken  menfche  Godfalichlijck  metten  Apojlel  mochten  leven. 
Welcke  dry  veranderende  gheneghentheden  wy  den  Lefer  tvillende  by  dit  Bouck 
voor-bellen ,  hebben  daer  om  'tfelve  mede  den  naem  van  P  ROT  EV  S  ghe- 
gheven  ,denwaerom  weten  die  deghcnedi'foo  wat  in  deghedichten  der  Oude 
ghelefen  hebben. 

O  nder-tufTchen  en  can  ick  niet  voor  goet  aen-nemen,  dat  fommighe 
de(è  ocfFeninghe,  als  nieuwe  vonden,  ende  als  gheen  exempel  heb- 
bende in  de  heylighe  Schrift,  pooghen  te  verwerpen:  want  de  fulckc 
antwoorde  ick  cortelijck,  dat  defè  maniere  van  fchry ven,  beyde  out,eü 
fchriftmatichis.  Wilyemant  tot  beveftinge  van  fulcx  ,in  Gods  woort, 
fieneen  uytnemendc  ende  in  alle  fyn  leden  ganfch  volmaeckt  Sinne- 
beelf,  acrdichhjck ,  naer  alle  de  reghels  van  de  kunfte  afgericht ,  en  dat 
niet  ergens  befydcns  wecghs  in  eenige  gheringc  fake  daer  heen  geftelr, 
maer  reghel-recht  van  Godfcirsjin  der  aldcr-weerdichfte  ftoffe  des 
Nieuwen  Teftamcnts,  af-ghedaclr,  ende  als  van  den  hemel  neder  ghe- 
latcn  ?  die  flae  fijn  ooghen  met  acndacht  op  het  linnen  laken  in  fick  be- 
hclfcnde  alle  vier-voetighe  wilde,  cruypendc  dieren,  ende  ghevoghckc 
des  hemels  ,  Petro  by  een  fonderlinghe  opcnbaringe  uyrten  hemel  ver- 
thoont  met  'tby-voughfcl  van  de  (kmme  SLACHTET  ENDE 
ET  ET,  af-beeldcndc  de  groore  hcymcniflc  van  de  roupingheder 
Heydencn,  ende  neme  mcr  ecne  de  moeyte  hier  in  te  onderlbucken  de 
vijfeyghenfchappcn,  die  Paultu  lovim  enJc  andere  in  een  vohnacdt  iin- 
nc-bcek  zyn  v  ereylchendc,  hy  lal  alle  de  Iclvc  (öo  volcomelijckdaer  in 

\\  j  ontdecken 


'VOO  R.rZ^E  DEN. 

oncdecken  als  in  ecnich  finne-béek  dat  by  ycinant,  vande  alder-crva- 
renfteindefcoefFeninghe,oycis  voor-geftekgeweeft  :  Ende  ingevalle 
yemanc  meer  plaetfen  inde  H.  SchriFc  begheerich  is  te  iien ,  finnc-beel- 
denbchelfendeoFc  de finne-beelden  fèernabycomende,die  mercke 
aen  /  Pct.2,z2,lef.i.s.  1er.  S.  j.  ende  verfcheydene  andere, alwaer van 
honden,  fengen, ezels  ^ojjen^ojevaers,  cranen,fivalurven,torïel-dtq'ven,  eü  dier- 
gelijcke  dieren  leer-ftucken  werden  ontleent  eii  den  menfchen  toe-ge- 
paft, wetende  'cfelve  een  rechte  eygenfchap  van  finne-beelden,  ghclijck 
ydcr  een,  die  maniere  van  oefeninge  eenicbiins  verftaende ,  kenneüjck 
is.  Endeindienmendefake  watnaerderwilinfien,  wat  zijn  doch  alle 
de  fchaduwé  des  Jootfchen  Godf-dienft  anders  geweeft  als  enckele  fin- 
ne-beelden ,  de  wyle  de  felve  zijn  gheweeft  voor-beelden  Chrifti,  ofte 
des  felfs  rjjcx  ?  de  ghefichren  der  Prophetcn,fonderIinghe  van  EzechicI 
ende  Daniel,  het  Hooghe-lietSalomonis,  de  Openbaringhe  lohannis, 
en  watter  inden  woorde  Gods  meer  is  van  fodanige  ftoffe,  heeftet  niec 
in  allen  deelen  veel  eyghenfchappen  den  finne-beelden  feer  na  by  co- 
mende  ?  Eyntlijck,gunftighe  Lefèr ,  bidden  wy  u  niet  te  willen  milduy- 
den ,  dat  wy  de  felve  beelden  en  gelijckenifien  beyde  eü  tot  menfche- 
lijcke  in-vallen ,  en  tot  Goddelijcke  bedenckinghen  't  gheheele  werck 
door  onverfcheydelijcken  hebben  gebrüyót ,  en  dat  oock  fomwylé  mee 
ftrydighe  veranderingen, 'tvvelckmificliien  yemant  mochte  oordeelen 
heet  ende  coudt  uyt  eenen  mont  gheblafen  te  zijn  -.  want  boven  'tgene 
wy  hier  vooren,  alsin't  voorby  gaen,hier  toe  ghefeyt  hebben,  is  aen  te 
mcrckcn,  datwydefe  fpelende  vryheyt  in't  fchryven,  nietbeftacnen 
hebben,  fonder  clare  ende  uyt-ghedruckte  voor-ïchriften  derhalven  in 
de  heylighe  Schrift  ons  naerghelaten,  in  de  welcke  niet  fclden  een  ende 
de  felve  fake,  nu  ten  goeden,  ende  dan  ten  quaden,  in  gelijckenille  %vcrc 
getoogen,  ende  dat  met  niet  minder  verfcheydenheyt,  ja  ftrijt,  van  ver- 
draeyinghe  als  vvyerghcnsin  dit  werck  hebben  ghebruyckt.  Wat  iller 
doch  reghel-rechter  tcghcns  den  anderen  gekant,  als  Chriftus  ende  den 
duyvel?  den  behoeder,  ende  den  verderver?  ende  nochtans  werden 
beyde  de  felve,  onder  de  ghelijckenilTè  van  cenLeeu,in  den  woorde 
Godsduydelijckvoor-gheltclt,  (Opcn.^.s.i  Pet.j.à.)  wat  iflèrvyandc- 
lijcker  tcghens  den  anderen  Itrydendc ,  als  de  Sonde  en  den  ghcncef- 
dranck  tegens  de  felve  namentlijck  de  Icerc  des  Euangeliums  ?  en  noch- 
tans worden  bcydc  de  felve  onder  de  ghedacute  des  Sucr-dccfems  ons 

voor- 


VOO  K-T^E  1)  £  :A(\ 

Toor-ghedraghen ,  fof^/rf//.  /i.//.  /  Cor.s.y.)  Sien  vvy  niet  onder  de 
ghelijckeniile  eens  diefs  beydc ,  cnde  den  ontrouwen ,  ende  verkeer- 
delijck-in-iluypcnden  herder  jCnde  den  rechtveerdighcn  rechter  Chri- 
ftusfèlfs,in  de  fchrift  at-ghebcek?  Oftnb.  x6.  14.  <JA'latth.  24.  44.) 
Sien  vvy  niet  onder  de  ghedaente  vande  Sbnghe  in  de  BybeKchc  fchriF- 
ten,  den  duyvel ,  en  des  felfs  doodehjck  vergif,  ende  met  eene  ài<^'c\. 
ghenen  die  de  Slanghe  den  cop  vcrrreeden  heeft,  voor-ghefteldc ? 
{Ctnef.^.ï.  Ofenb.  20 .2.  )  Ycmant fcgghe my  nu  oft-men  oockbrec- 
der  foude  connen  gaen  weyen ,  ofce  metten  yerftande  vryeUjcker 
door  ghehjckenififen  connen  uyt-fpringhen  ,  als  in  de  vooren-ver- 
haelde ,  en  andere  plaetfen ,  die  in  de  Heyhghe  Schrift  te  vinden  zijn, 
isghedaen.  Alhetwelcke  nochtans,  over-midts  de  verfcheyden  ey- 
ghenfchappen  alle  fchepfelen  in-gheboren ,  niet  alIecnUjck  fonder  aen- 
ftootvanyemant,  maer  felfs  met  vermakelijckheyt  des  gheeftes ,  by 
alle  biUicke  verftanden  can  ende  behoort  tewerden  aen-ghenomen. 
Middeler-tijt  ift  te  verwonderen, door  wat  verdorventheyt  onfes  aerts, 
ofce  hfticheyt  des  duyvels ,  het  by  comt ,  dat  den  menfche  altijdt  veel 
meer  oore  ende  harte  leent ,  ende  open  heeft  tot ,  ick  en  weet  niet  wat , 
gccx-maren  ende  kacker-lacken ,  als  tot  eenighe  ftichtelijckc  betrach- 
tinghe.  Men  onder-vindt,  God  betert,by  daghelijckfche  ervarenthey  t, 
dat  onfe  ghemoederen  in't  verhandelen  van  de  aldcrweerdichfte  faken 
gheheelllapendeflaeperich,jae  domende  onvcrftandich  zijn.  Ende, 
in  teghen-decl  van  dien,  op  het  ghewaghvan  aertfche,  ghcringhe, 
ende  ghecniins  aenfienlijcke  dinghen  ,  dapper  cnde  wacker  in  de 
weere  zijn  :  dcfe,  ghehjck  alle  andere  onfè  ghebreckelijckhcdcn , 
d'Heere ,  onfe  Salichmaker  Chriftus  ,grondelijck  wel  kennende ,  t'clc- 
ken  by  nacft  als  hy  yet  fonderlincx  t'onfèr  lalichcyt  dienende  wil 
voor-ftcllcn  ,  en  vanght  fijn  reden  niet  aen  met  eenighe  hooghe 
ofce  hcmclfche  maniere  van  fprekcn  ;  macr  ghebruyckt  veel  rijdcs, 
als  totecnin-lcydinghc  fyncr  Iccringhc,  eenighe  ghchjckcnilfcn  van 
ghemeene  ende  Hechte  dinghen  ontleent  :  ende  lijn  toc-hoordcrcn 
by  dien  middel  tot  aendacht  verweck:  hebbende,  climt  dacrnaervan 
het  clcyn'e  moftacrt-zaet ,  tot  den  grooten  Hemel ,  ende  van  een 
belachciijck  kinder-fpcl,  niet  allccnlijck  tot  mannclijcke  ,  maerGod- 
delijckebcfchouwinghe.  (  <J\lattfj.  ii.ió.  Luc. 7. 32,)  Nuwelacndan 
(  omniemanc  mcc  al  te  langen  voor-rcdcn  cc  vcrvcclcn  )  ghy  dele  ofte 

die 


VOO  R-%  EDEN. 

dievvulpfchelongelinck,  die.deydele  wafemen  uwerjeughrmetden  fta- 
digen  deck-manrel  van  Liefde  weet  te  becleedé,  endc,met  al  te  verme- 
telijcken  maniere  van  (preken,  uwe  eygen  luften  u, en  andere  tot  Goden 
op-gherechthcbt,  foo  wanneer  gbyin't  eerftedeel  van  dit  boucxken 
mifchien  vinden  fuit  uwe  maniere  van  fpreken  hier  ende  daer  Co  wat  in- 
gevolcht  te  zijn,  Ey  lieve,  en  mifduydct  onfe  meyninge  nietjfulcx  dienc 
alleenlijck  tot  weder-inroepinge  van  uwe  verdwaelde  finnen  :  de  wyle 
wy  niet  voor  en  hebben,  als  eenfdeels  ons  felven  te  oeffcnen  in  de  ver- 
anderinghe,  daer  wy  u  hier  voorcn  affeyden ,  anderf-decls  om  andere, 
die't  begeeren  mochten  onfer  gedachten  wat  mede  te  deylen,  mifchien 
ofFdaer  dooraen  yemant,  die  doord'inbeeldinghe  derjonchcyt  noch 
wan-luftich  zijnde ,  de  finake  mochte  werden  verwed:  tot  het  nutten  va 
beter  ende  ghefonder  fpyfe,  die  den  felven,  te  vooren  ,  door  verkeerde 
luften  vervoert  zijnde,nict  en  woude  genaken  ;  'twelck  wy  verhopen  te 
fuUen  gheIchieden,fo  ghy  aen  den  buyte-cant  van  defen  onfen  toc-ge- 
lloten  Apotekers-pot  niet  en  blij  ft  hangen ,  maer  den  felven  openende, 
de  geneef-cruyden  daer  in  verborghen  uwe  bededte  gebreken  gaettoe- 
eygenen.  Of  wy  tot  beyde  de  voorfeyde  eyndé  geraken  fullé  en  weten 
wyniet;  dit  weten  wy,dat  door  Gods  genade  bygelegentheyt  van  defe 
oeffeninge  in  ons  ontftaen  is  een  vaft  voornemë  om  met  alle  mogelijc- 
ie  neerfticheytjdagelijcxfolancxfo  meer,  te  trachten  tot  veranderinge 
ende  vernieuwinge  onfes  gemoets  ende  levens  in  lefu  Chrifto,den  goe- 
den God  die  fulcx  weet  ende  werdjdie  onfe  ende  eens  yders  harte  ende 
nieren  door-fict  ende  kent,  voordere  in  ons  het  goede  werck  by  hé  daer 
in  begonnen  .•  den  felven  goedertieren  God  ende  Vader  geven  wy  ons 
ende  al  het  onfe  over,  aenn-emcnde  alfo  een  ftil  ende  geruft  gemoer,en 
den  felven  voor  befluyt,  van  harten  biddende  te  willen  gheven  dat  defe 
onfe  oeffeninge  voort  en  voort  mach  uy  t-vallé  tot  fijns  heyligen  naems 
eere,  beteringhe  des  Schry  vers,  ende  ftichtinge  des  Lefers.   Leeft  dan 
wie  ghy  zijc  Aendachtclijck  ,  YQt&.^zx.ghejondelijck ,  oordeelt  heufclijck ,  en 
laert  wel, 

c^i  'ifceJlfdtitUm  confilili  hevem , 

AEN    DE    ZEEV- 


A  D 

AMPLIS  S.  ORNATISSIMVMQJE 

V  I  R  V  M 

D.IACOBVM   CATSIFM  l.   C. 

Hominem  triplici  Emblemate  graphicc 

exprimcntem. 

■s. 

AéMphytryomaâes  cluct  inclytiis,  umm  antmatn  qudd 
Exuerit  triplici  corpore  Qeryonü  : 
Te  quant  0  maior ,  C  A  T  S I  cate ,  adore  a  lufirdt , 

S^i  triplici  corptfs  nnum  animai  anima,  ? 
Scilicet  hoc  potior  Genij  '-uif  enthea  nervii  j 

Hac  maSÎM  njeterum  rohorafumma  pneis. 
eArtubus  ut  que  alij  ft)  nervis  pr^econia  captant , 
Sic  graphicis  furgant  artibffj  illa  tibi, 

AD     E VNDEM 

\^Vi  ludens ,  tetricoiut  demat peSiore  cttras^ 

(  ,^as  conftdtor  ei  curia  quafque  parit  ) 
Erudit ,  ^  triplici  conformât piSior a  gnome  ; 

^luje  gentils  omne  hominttm  pramonuijjè  ijalet» 
Séria  quanta,  dabit,  quanta  dabit  tndole  digna. 

Si  ^Acuits  nervof  tendcrit  ingenij  • 

L.    M,    P- 

I.  Liraeus, 
*•  CHE. 


'     '     G  H  E  D  I  C  H  T 

Ter  eeren 

Den  hoogh-ghel eerden   D.   I.   C  A  T  S 

Opftjne  Confi-rijcke 

S  I  N  N  E--B  E  E  L  D  E  N. 

GHelijck  Hen  Medccijn  aerd-finnich  doec  bereyden 
Sijn  bitter-heelfaem  cruy t,  mee  een  verfoeten  fchijn, 
Om,  door  een  vroed  bedrogh,  den  fieckenaen  teleyden 

Tot  den  bequamen  wegh,  als  die  onwillichzijn  : 
Soogaetdenvvyfen  CATS   ons  ongetemde  jaren 

Aen-voeren  tot  de  tucht,  door't  lock-aes  van  de  Min , 
En  brengt  de  wyfe  deught,  die  qualijck  Was  te  paren 
^^ét  de  bloet-rijckejeught,  vermomt  en  fluy  pend'  in; 
En  leert,  met  aerdich  dicht,  hoe  met  verloop  van  tyden 

DeMinn'totEeren-fucht,deEertotGodf-dienftclimtï 
En  hoc  de  Defticheyt  en  Gey Iheyt'tfamen  ftryden, 

Hoe  dat  den  laetften  ftant,  den  eerften  over-glimpt, 
Ten  was  ghcen  dertelvier,  'tweick  hem  heeft  aen-ghedre ven 

Te  beelden  in't  begin  vrou  Venus,  ofhücr  kint, 
Maer  door  een  hoogher  Vier  gheprickelt,  heeft  befchrevcn 

Hoe  dat  de  liefde  Gods  de  weereltfch'  overwint. 
Als  hy  in  dicht,  en  prent,  feer  konft-rijck  weet  te  maleQ 

En  drucken  onfen  aert  en  onfe  zeden  af, 
VVeldrie-mael  dobbel  eer  moet  hy  te  recht  behalen , 

Die  ZéceUudtj  op  een  dagh,  een  cleyne  V  Vccrelt  gaf. 


£.  Teut  (mans. 


OP 


¥ 


OP    DE    DRIE    BOVCKEN 
der 

SINNE-DICHTEN   ende  BEELDEN 

''Vanden  Hoogh-gheleerden  Heere 
rO.     J  <iA   C  o   B      Q  A  T    S, 

Wlltghy  een  Venus  fttn,  een  Venm  die  van  boven. 
By  à' Oude  wertghefiyt^  te  zm  ghcconten  ajf^ 
Vmniag^enaemt ,  een  die  eer  si  jvetten  gaff, 
£n  toornen  in  de  Min ,  vanyder  een  te  loven  ; 

Wilt  ghy [len  Venus  Kint,  tnaer  'theHe  van  de  trvee 
Die Ventts heeft gh eb kert , dat voacker , eerbaer^Maetje  , 
Dat  met  een  foet ghelaet  en  met  een  aerdich^raetjè 

Welbeylt  (  dat  heeft  het  noch  behouden  van  der  zee  ) 
<JMaer  't  beyli  in  eerbaerheyt  :  den  and'ren  is  een  lecker 

Die  niet  en  weet  dan  qiiaet^  en  rechte guytery , 

By  tacketeylt  te  veel,  hyjockt  enfcherH  te  vry , 
Jsyemant  wat  befmeurt.^  hy  maeckt  hem  driemaelgecker, 

Deep  is  van  ander  fl o jf.  offwildy  gaen  wat  voort  ^ 
Bn  mer  eken  hoe  beqiiaem  de  L  eer  van  goede  zeden 
V  hier  wert  voor.ghesielt ,  met  heelden  en  met  reden  , 

Neemt  in  de  hant  dit  werck,ghy  vint  et  alfoo  'thoort. 
Terwijl  den  arghen  (Jllenfch  met  al  Jijn  cromme  [pronghen  ^ 

Der  Volcken  ampt  en  plicht  verdonckert  en  verblauwt , 

En  'tr echte  zeden-fnocr  aen  hondertflucken  kauwt , 
En  heeft  van't  Burgher-recht  al  vry  wat  af.  gh  e  dr  on  gh  en  ; 

Soogaetu  defen  BoHck feer  heerlijck Jlellen  vcur, 
Hoe  wy  met  (eren  by  den  and'ren  fiitlen  leven , 
Hoe  veel  men  aen  de  Eer  offRaet  fucht  moeten  gheven  ; 

Hoe  wy  in  vreught  ghejlelt  zijnfullen^  enghetrettr, 
Ttrwylen't  dolle  Volck  'trijck  Lucifers  weer  bouwen  , 

En  willen  weten  meer,  als  die  haer  't  weten ghee ft , 

En  willen  fien^  dat  God  voor  ons  ver  borghen  heeft  .^ 
En  nemen  in  veelmeer  als  'thart  hun  can  verdouwen. 

Siet  hier  dit  clouck  Vcrsiant^  dat  ruckt  met  fijn  ghedicht 

**    2,  Ons 


ons  harten  op ,  tn  teert  dl flichtelijckcr  faken  • 

Br}  ^iCt  ons  in  den  ghecU  ,  met  troost  en  heyl  vermaken , 

En  doet  ons  heffen  't  hooft  m  'talderhooghfle  Licht, 
tjMen  heeft  tot  heden  toe ghekneutert  en  ghekeven  , 

off  ZccXznt  oock  rvelzou  ujt-brenghen  een  Poëet , 

En  tot  op  defcn  dagh  niet  veel  men  noch  en  iveet , 
Die  in  de  Po  'éfy  den  gheeii  om  hoogh  doen  [weven , 

Oï'Uer  nu  is  ons  ghehreck  ghehetert  metghewin  : 
Een  tffer  ons  als  drie  ,  drie-dol/iel  is  ons  eere , 
Chy  vint  in  fijn  Chedicht,  Freught,Defight,  enheylfaem  Leert , 

Heyl  in  de  ziel,  en  Deught  tnt  leven ,  Vreught  in  LMtn, 

I.    H  O  B  I  F  S. 


TOT  DEN    LESER. 

Wilt  gHy^  Op  eenen  dach,  door-fien  u  gantfche  leven, 
V  Vik  gy  met  een  gelicht  des  wecrelts  loop  vciftaé, 
V  Vilt  ghy,  een  langhe  tijdt,  int  corteficn  bcfchreven , 

VVilt  ghy,  met  eenen  ftap,  het  Aertrijck  omme-gacn , 
Wilt  ghy  met  cleyn  beflach,  veel  dinghen  onderfoucken. 

Wilt  ghy,  der  menfchen  acrt,  haeft  kennen  intghemeen  : 
VVat  houfdy  les  of fchool ,  of  veelderhande  bouckenï 
Leeft maer  dit  corte  vverck,ghy  vintecalbyeen. 

ƒ.   F. 
AV    TRES- 


A  V   'T  R  E  S-D  IGNE 

D'HONNEVRS  ôc  B  O  N-H  E  V  R  S 

Letref-dode  Seigneur 

lAQVES    CATS  L  O 

Sonnet  EncomïaHique  ,• 
Sur  fès  EMBLEMES  tripllques. 

M  On  T>ieii  m' ayant  oBé  mon  loifyr  de  jadù 
( pandje rendoiz^Anglois  du  BARTAS  (^fà  %acc) 
f'aveiz^ja  dicî  A  dieu  aux  Dames  de  Pernaflei 

TöwV  mieux  m^ accommoder  a  Ceux  a  qui  je  fuis» 
éMaüy  nonobBant  ce  Vœu*  me  retenir  nepuû 

De  maintefoiz^mirer  ^  (^  admirer  la  grâce 

T)es  Qhznzïcs graye-gayz^y  dont  la  a^oixhaute-hajfu 

Tire  de  Terre  au  Qclles  bien-nayz^beaux  Ecrits* 
Tel^  tel  es  tu  ^  mon  Doux-doBe-divin  deCATS, 

^j,  en  fin  Medicin,  fùcrant^  dorant  tes  Dofès  , 

Fais  aVaUer  aux  Tiens  faînes  ^  fainSîes  Chojes  , 
T)ont,  fanz^  ceSt  tArt ,  grand  part  taHer  ne  njoudrottpas^ 

Tourtantj/ibien  méfiant  avec  le  Doux  f  Utile. 

Triple  Laurier  J'appends  a  ton  Tri-lingue  Stile, 

lOSVAH    SYLVESTER. 


••  3  AENDEN 


A  EN  DEN       ♦ 

HOOGHGHELEERDEN 

D.    lACOB     CATS, 
Op  het  Bocck  van  fijn  Conft-rijcke 

SINNE-BEELDEN, 
(van  de  wdckeftjngtwH  mijn  een  vereert  heeft.) 

BEn  lek  O    CATS!  de eerft, die ghy die Boeck vereert? 
Son  lal  ick  zijn  de  eerft,  die  daer  uyc  werc  gheleert 
Tc  lien  de  feylen  die  ick  in  mijn  groencjaren 
Bedreven  heb,  die  zot,  doch  nimmer  geyl  en  waren , 

iln  ftijghen  hoogher  op,  verjaghen  wulpfe  Min , 

En  halen  in  fijn  plaets  d'eervvaerde  Reden  in  : 
Die  lal  den  nevel,  door  haer  glans ,  wel  doen  verdwynen 
Van  jonghe  domme  Jeughc.  Dan  fal  ick  niet  het  fchynen 

Van  vele  dinghen,  fdaer  het  meer-deel  van  de  Lien 

Haer  aen  vergapen  )  maer  het  ware  Zijn,  eens  fien  : 
Dan  fal  noch  Hoop,  noch  Vrees,  't  ghemoet  niet  meer  ontftellen , 
Begheert' van  Rijckdom,  Staet,  noch  Ecr-fucht,  my  niet  quellen. 

Ift  nietbelachens  weert,  dat  d'arme  Menfch  fo  wroet, 

En  flobt,  en  flooft,  en  fwect,  om  onnut  overvloet  ? 
Ift  niet  belchreyens  weert,  dat  menich  wel  fou  waghen 
Goet j  bloct,  ja  Ziel,  om  een  dienftbare  Croon  te  draghen  ; 

Dits  Redens  eerfte  les  :  en  als  ick  die  welken  ; 

Soo  falfe  voort-gaen,  en  mijn  Iccren  wie  ick  ben. 
Meefterfe ,  doet  u  beft  /  Maeckt  ('bidt  ick)  my  af-kcerich 
Van  ondeught,  en  tot  Deught,  heel  neerftich  en  begeerich , 

Maeckt  dat  ick  met  Mijn  fèlfs,  en  aide  Weerelt  Ipot , 

En  fteli'  voortaen  alleen  mij  hart,  en  hoop  op  Godc. 

Xjd  N  N  A    ROEMERS. 

G  H  E- 


G  H  EDICHT    TER    EEREN 
van  den 

~    HOOG  H-GELEERDEN     HEER 

I  A  C   o   B       C   A  T    s.     I.   C. 

Op  fyne  Conft-rijcke  Sinnc-beddtn, 

DE  CMinn  enâ' haer natuur, haer eyghcnfchap end' cr achten j 
Des  Borghersfchult end' plicht ^end' fedcn-rijck betrachten-^ 

't  Vermaken  van  de  Ziel,  de  weghen  naer  om  Hoogh  : 

Stelt  ons  dit  cunH-rijck  Boeck,  in  Dicht  end'  Prent  voor  d'oogh' , 
Dies ghy  u  jettghdich  Folck^  int  minnen  on-ervaren , 
Verraden  van  u  oogh',  bedroghen  van  u  jaren , 

ffien  door  cendomrne  kracht,  Hatuurghevoelen  doet , 

Veranderingh'  van  Jinn' ,  verwijjelingh'  van  bloedt  ; 
End' ghy  ghefetter  Volck ,  die  met  verbant  end  reden  ^ 
Naer  wijjheyts  Even-naer  ^  dijn  paden  wilt  betreden^ 

Dien  tot  behout  end  hcyl ,  de  Borgherlijcke  wet , 

Als  recht- fnoer  van  u  doen  end'  laten ,  is  ghefet  ; 
Chy  oo.ck  ó  heylich  Volck ,  ghenomen  uyt  veel  volcken  \ 
Diejleets  ^  met  hert  end' fin  ,gaet  dringhen  door  de  wolckcn , 

T&t  in  den  Hemel  toe ,  die  'swerelts  Doen  veracht , 

Om  dat  u  ziel ,  hier  naer ,  een  beter  Coet  verwacht  ; 
Comt  hier,  comt  alle  dry ,  en  brenghtyets  tot  vereeringh' , 
Van  hem,  die  Dicht  end  Prent,  een  y  der  (lelt  tot  leeringh' , 

Comt  hant  aen  hant ,  end'  eer  hem  al  «  leven ghteft , 

Die,  tot  vermaeckcnd'  leer^  dit  Boeck ghcfchr even  hetft. 

Ter  eeren  van  den  felven. 

"p\/^ tot  vermaeck  end'  leer^  Dry  dinghen  heeft  befchrevcn , 
■^-^DeMinn',  de  Borghcr-plicht ,  end'  'tGhecftclijckc  Leven  j 

TV  ie  wen fcht  hem  niet,  metmy,  Dry  dinghen  tot  fijn  loon  ? 

De  Min- vrucht ,  Borghcr-ccr ,  f/^'^'GhceftcJijckc  Croon, 

JAC,    L  V  r  T.    I.    C. 

CLINCK- 


C  L  I  N  C  K-D  r  C  H  T 

op  dc^ 

DR  lE-S  IN  N  IGHE 

S   I  N  N   E-B   BELDEN 

van  den 

JiOOGH-GELEEl^DEN  enàc^CHTBcyiRjN    H  E  E  RJ 

D.    lACOB    CATS. 

HOe  in  des  weerelts  loop  démenfch  fickheeFc  te  dragen, 
Wijftonsditacrdich  VVcrkmec  Dicht  enBeeldéaen, 
En  hoemen  van  'tbegin  ten  eynde  toe  moet  gaen , 

Om  God,  en  oock  den  Menfch  in  alles  te  behaghen. 

Eerfl:  hoe  een  jonck  Ghefelmet  konfte  fal  bejaghen 

Sijn  Lief:,  fijn  tweede  Ziel,  fijn  vreught,/ijns  harten-Iuft,    ' 
En,  om  fijn  hevich  vier  met  eer  te  ficnghcbluft, 

Hoe  hy't  met  heus  befcheyt  een  aerdich  dier  fal  vraghcn. 
Maer  (wonder  boven  al  1  )  een  en  het  CqWc  beek , 

Een  en  de  felve  ftof  (merót  hoe  de  Geeft  hier  (peelt) 

Leert  ons  en  Borgher-plicht ,  en  oock  Godfalich  leven. 
VVel  aen  dan  hier  is  fpijs  waer  mcd'can  zijn  ghevoet 
De  Mirty  het  '^urgher-recht  3  en  'tChriHelijcl^  ghemoet  s 

Dies  wy ,  o  Groot  roçriÎAnt ,  dry-dobbel  lof  u  ghevcn. 

S.  DE    SVFAET,    ■ 


2  Grijpt  jet  'vnjehfoo  isï  waerfpel. 

DEn  ftockj  die  leyt  aê  't  vier,  en  't  (eldïaem  jock  der  minnen^ 
Te  handlen  Tonder  pijn  ,  hangt  maeraen  't  wel  beginnen: 
Twee-eyndigh  is  deftock  ,  hiercoel  endaer  ghegloeyt. 
Die  'teene  grijpt ,  is  wel  :  die  't  ander  fick  verlchroeyt. 
Twee-finnigh  is  het  jock  ^  een  en  de  felve  iake 
Isdroefheyd,enghenncht  •  isfoetjen  fuer vanfinakej 
En  al ,  naer  datmen't  neemt ,  is  lafl:  offpel  dit  jock: 
Den  defen  onder-ftut ,  den  dien  flaet  Venus  (lock. 


Q^ua  nonnocet,  arripe. 

PiArsfudü  igne  caret  ,  fars  altera  nefcia  flammf  cj?  : 
Hac  immune  manu  tangitur  .,  UU  nocet. 
T) extra  <TJoIuptates  Venerü  ftrit ,  altera  curas  : 

Hinc  jwvat ,  aligerifax  nocet  inde  'Dei. 
Elige  ,  quifquis  amas  3  fed  ^  que  juvat ,  elige  part  e  m  : 

jfpfc  (Jipidofacem  ,  qm  caret  igne  ,  te  net. 
Trijiia  Democritifalfo  deinde  cachin?io^ 

Lude ,  iocus  ZJenm  eH  5  nd  niji  ludus^  cAmor, 


En  bien  prenant ,  n'auras  tourment, 

Vi  bien  prend  le  tifon  le  porte  fans  domage. 
En  bien  hantant  l'amour^  ne  lentiras  la  rnge: 
Pour  voir  des  tes  defseins  heureufement  le  bout. 
Manie  bien  ton  cas:  bien  manier  ell  tout. 


QVA    NON    NOCET. 
I. 


Pi.AvT.  CISTELL.     t^mor (^ melle,é'  fclle,ejlfa'cu>idifimtis. 

y^morcs  mmvf 
Ciim  accejicrint,  non  honAmf.xmjtrtf 


EVRIP.       FfaiTtç  0(;rej>jU£V  acyttv 
MED.  iXfióvTec  CïTc  tiJoçioiv 

XüïTf  IJ,  ctTc  (xM*  Secs 


Ncquc  vtrtutcm  attitlère 
IJominibus  :  fi  tcmpcrata  acceJJ'crit 
Venus ,  «ö«  4//4  Df4 
Adcogratiofj. 

<i4  z  Vi\et 


4  Niet,  fonder  ^raghen, 

GHy  wenflet  wel  een  lief,eti  feghtjghy  wout  wel  troiiweni 
Maer  latet  voorts  daer  bv,  en  s;aet  foo  henen  douwen, 
Hoe  ?  meyndy,  lan-treet-focht^  dat  fonder  llach  off  ftoot 
V  eenich  aerdich  Dier,  fâl  vallen  inden  /choot  ? 
'Tis  raes  :  raaer  foo  ghy  wilt  vrou  Echo  hooren  quelen. 
En  ftaet  niet  Hecht  en  fiet ,-  maer  roept  met  luyder  kelen, 
Soo  fall^'  u  doen  befcheet.  Slet,  Floor,  een  zeeulche  maeghc 
En  comt  niet  ons;henoot ,  en  gheeft  niet  ons.hevraeçiht. 


Nil,  i'^i^i  mota,  dabit. 

DVlc'is  annca  f  lacet  ^  f  lacet  ^xor^  (g^  ofcula  cajix 
Coniugis ,  ^  ffmltd  ùrole  beata  domus  : 
Qirafed'-vlterior  tibi  nulla^quid  ?  anne  mor  ar  is 

Dum  ruat  in gremium  j^onte  Puel/a  tuum  ? 
t}{d  agis  :  Jntenfo  demum  clamore  mouetur^ 

Suêta  iJiatoris  que  modo  njoce  loqui. 
V^ldare  ,  [ponte  fm ,  didicit  n-fonallis  Echo, 
5N^c  dare,Jpontefud^  bellavuelia  folet. 


T 


Jamais  Amie  fans  fatigue,  qui  la  njeut^  qu'il  la  brigue. 

V  dis  ,  l'amour  me  plaift  ;  &  ne  fais  autre  chofe  : 
Robin ,  en  rien  fiilant  iamais  on  cueille  rofc:, 

Ny  dame  en  ville  orras,  ny  Echo  dans  les  bois^ 

Sy  tu  ne  fais  ovir  ta  preallabie  vois. 

NIL, 


NIL  ,    NISI     MOTA. 

II. 


A 


TERENT, 
Redis  hiC  dormicnti  ttbi  coifcBuros  Dcos, 
Et  ilUmfine  tuâ  opcrâ  in  ciehicnlumirt  dcdn^iiw  dorniim 

OVID.     DE    ART.    I.IB.     i. 
H  nimta  i(l  frofriji  ]Hveni  f  diicta  formai 
Exjpcóh'tfi  ijuis  ,  diim  prior  ilLi  roget. 

ERAS. 
7^f7 provocarc ,  rnatronxeFi. 

*A3 


^ojt 


6         2<!ojt  leelick  lief,  n och  fchoone n  coolfact 

OSoete  rafery  !  hoe  can't  de  liefd'  al  voeghen  ! 
Den  Ae^  ichept  in  fijn  jong  een  wonderlijck  vernoegen: 
Waei'  Venus  aerdich  kinc  fijn  guide  pijlen  fchieCj 
Daer  ift  van  ftonden  acn  volmaeckc  al  wacmen  fiec. 
Schuylc  erghens  ioo  wat  goets,  men  ialder  hoogh  van  roemen: 
En  ifter  fiecht  ghenoegh ,  men  weret  te  verbloemen- 

Den  flouten  ,  noemtmen  vry  :  die  droncken  is  ^  verheught. 
'Tvernufi:  des  minnaers  paft  tot  elcke  feyl  een  deucht. 


Nunquam  deformis  amica  efl. 

DVicis  amorfuror  efl.  Stu^et  ehriafmia  ^rolemy 
Calque fitu  caudis  pidchrius  effe  putat. 
Nejcit  amans  ^itmm  {nimis  ici  licet  ex  fi  et)  armc^^ 

^hutfque  alius  dotes  non  '-videt ,  ipfe  notât: 
Fucus  amor  'uehemens ,  omnique  potentior  herbd,  eïl  j 

Hoc  dme ^  facund^ garrtda  nomen  hahet. 
^ifquis  amat ,  mentes  agitante  Cupidinis  ceHro^ 
Omne  hono  '-uit'mm  proximiore  te  git. 


jamais  laides  Amours ,  ny  belle  priion. 

QVe  tu  es  doux  Amour.'  par  ta  plaiiante  rage 
Lftime  ion  petit  le  plus  beau  du  bocage 
Le  Singe  craque-noix  :  nul  vice  ne  luy  chaur^ 
Car  du  manteau  d'Amour  il  couvre  le  défaut, 
^  '  "       '  "       AMOR, 


AMOR  ,    FORMy£    CONDIMENTVM. 

III. 


ARISTOT.    I.    ETHIC. 
rniciiiqitc  dilcctdiiU  cjl  ,   quod  amat. 

PLVTARCH.     IN     LIB.    DE    AVDITIO. 

Al-I.ttor  all/os  Dcornm  jihos  apfell.it,  mgrts  viriliu,n  nomen  trihucns.  \^rnor 
enimjjcderx  injtar,  valet  [e  quavisarrej/tâ  atij'à  afplicare. 

II  O  R  A  T.    '~T^f'>'p''i  decipitmt  caecum  vitta  ,  /tut  cti.im  ipft 
X  DeleUant ,  velut i  Balbmumpolypus  ^gtis, 

tA  4  Kent 


g  Kent ,  eerghy  mînt. 

ALs  Pan  eerfl:  Tagh  het  vier ,  dat  hy  doen  mec  en  kende, 
Ey,\vat  een  lie'riijck  dingh .'  (jprack  hy)  en  ras  hem  wende 
Omhelfende  de  vlam  ,  als  tot  fijns  vrientichaps  pand  ,- 
Maer,  mits  hyquam  te  nae  ^verfchroeyd' hy  mond  en  hand. 
Vriend  ,  als  ghy  hier  of  daer  een  lieflijck  Vier  fiet  branden. 
En  taftetfoo  nietaen^  met  onghewalTchen  handen  : 
Bedaert  u  wat ,  en  eer  ghy  timmert  kent  den  grond, 
Want  fiet .'  die  haeftighiliypt  verbrand  wel  licht  fijn  mond. 


Quod  non  noris,  non  ames. 

V/a*  de  der  At  terris  \gnem ,  fua  furta^  Vromctheus^ 
Fan  fùrit ,  (^  jiarnmis  ofcula  ferre  parat  : 
êhif-ntus  3  ait  3  nitor  bic  !  [nondu^m  cognoyerat  igticm) 

Et  ruit ,  (^  Ufas  njix  trahit  inde  manus. 
Stulte  puer 3  hlandi  qui  lu?mne  captus  ocelli 

Nil  3  ni  f  quanta  dahis  bajia  3  corde  moyes^ 
^um,  quid  ames  njideas  3  proper atos  dijfer  amores  : 
Heu }  fcelerata  Venus  ,  cum  celerata  ijenit. 


^i  en  hafiefe  marie  3  a  loijîrfe  repent. 

CE,  que  til  ne  cognois ,  aymer  iamais  t'avance: 
Il  a  pris  mal  a  Pan  d'aymer  ians  cognoi (Tance. 
Qui  oie  Ion  bouillon  humer  hallivement, 
Sans  doubte  il  bruflerA  fa  bouche  bien  ibuvent. 

Q\'OD 


QVOD  NON  NORIS,  NON  AMES. 


IIII. 


PROVERB.  y.  ïo.     ^irc ÇedecerU ,  f!li  nti ,  ah  extramL 

JlatJC  au  tem  mnxitnc  duc  iti  vxorcm,  qtix  prûpc  te  habitat. 
Omni  il  valde  ctrctimjpicines. 

PETRA.    DE    REMED.     VTRIVS.    FORT.    LIB.    i. 
Multos  tim.i/ites  crcdulitas  fua  circHmve>iitJibc>itcr  emm  crcduni  quodoptiWt. 

•jS  'T  ne  ont 


ld  'Tneemt  toe ,  men  weet  met  hoe,    - 

E  En  Minnaer  woelt  akijt.  'k  fchreef  laetft-mael  op  een  linde, 
lek  fiieed'  in  een  pompoen  den  naem  van  mijn  Beminde  j 
Dien  zoute-loofen  romp^  als  droef  door  mijn  verdriet, 
Veel  tranen  uyt  zijn  fchors  daer  henen  vallen  liet. 
Als  ick  onlangs  daer  naer ,  ontrent  dees  plaets  quam  dwalen, 
Doen  ftont  mijn  teer  ghefchrift  niet  in  fijn  eerde  palen, 
Maer  wijt  en  breetontiet.  Ach.'  van  eencleyn  begin, 
Allenxkens ,  cermen  t  meent ,  door-cruypt  ons  hart  de  min. 


Senfimamor,  fenfus  occupât^ 

INfcribo  peponiquoties  tua  nomina  ,  Fhjll'h 
Lit  te  ra ,  culte  Ui  cujyide  facïa  3  lat  et  :  ■ 
jUe  j  licetfatuus  j  fort  cm  miferatus  amantis^ 

Tlorat ,  ^e  tenero  corticegutta  fluit i 
Lffa  cutüfenjïm  laxoje  pandit  hiatu, 

Jamque  wiatori  3  Thylli ,  legenda  patés, 
ïxclamo:  creipêre  not^  3  crevêre  calores  : 

Hei  mihi  •'  quam  tacitis  pajJibM  intrat  ^mor. 


^uant  il  ejï  creu ,  ]e  Ie  njois ,  Qmment  ilcroifl  je  nappercois, 

REtoiirnant  au  Tillet,  011  tn  eftois  efcrite. 
Ma  douce  Margotton ,  la  lettre  n'cfl:  petite 
Comme  vn  peu  cy  devant  :  le  paffaqer  la  voit, 
TAmour  s'augmente  helas .'  lans  qu'on  s'en  appercoit. 

SENSIM 


SENSIM     AMOR     SENSVS     OCCVPAT.         Ji 

V. 


PLVTARCHVS. 

AMorneqiienosJt.ttimneqHCvehementcr ab  initio  ,  quetn adtnodum  ira ,  w. 
vadtt  ;  ncqiic  facile, tngreffiis^decedtt ,  quanivi-s  aluttts  :  fcdfe/ijim  ingrcdi- 
tur  ac molUter  ,  mauctquedtit  ittfcnfihiti. 

S  F,  N  E.  T  yibitur  finfimfuror  in  meditlLtf^ 

h  I  P  P  O  L.   X-Jlgnefurtivo  popuLi»te  venas, 

7(0»  habct  Lttam  dut  a  pf^ga  frontem,  ' 

Sedvorat  tecUspenit^s  mcdulUs. 

7?  2  Cheen 


li  Gheen  Boom  en  valt  ten  eerden  Jlagh, 

Cheenjîadt  en  houtm  op  eenen  dagh. 

SOo  haeft  den  hals  my  was  in  Venus  jock  gedrongen,     fgcn  ? 
Clampt'  ic  mijn  lief  aen  boort  :  waer  toe  veel  cromme  Ipron^ 
My  dacht  ^  van  ftonden  aen,  fy  ft^-'nt  nu  als  ghereet: 
Maer,  eer  ick  fchiet  van  daer ,  foo  creegh  ick  dit  belcheet  : 
Den  Specht  piekt  inden  boom,  men  fietle  niet  beroeren^ 
Hy,  op  den  (taenden  voet,  gaet  even-wel  noch  loeren^ 
En  fiet  ofF'tgat  is  deur.  Neen  dwaes  ^  bey,  niet  lbo  prat  : 
Men  maeckt  in  eyken  hout ,  met  eene  piek  gheen  gat. 

Siue  amator,  fiue  gladiator  es. 

Répète. 

MzArtiafkus  avis  longis  dar  e  wulnera  ra  mis 
T^umfarat ,  cy-  roBro  rohçra  dura  petit , 
*Trotinus ,  ^t  ^luercum  primo  modo  contudit  iBu, 

^u£rit^  an  admittat  pervia  rima  die  m. 
Tiens 3  amatoris  nimium proper a7itts^  imago  f/?, 

^i primo  admijfumfe  putat  e(?e  du^. 
falUtur  i  haud  primis  luaii  itta  bipennihus  arhor-j 
KoDora  <-vaJla  cupis  flernere  ?  fepe  fcri. 


C 


Terfe'verer fa'iSÏ  importer, 

E  troncq  pouvoir  percer  le  Pic  le  met  en  tcfte, 
D'vn  coup ,  fans  plus  frapper,  ô  qu'il  eft  fotte  befte  / 
Semblable  imprefsion  forge  en  Ion  cœur  l'amant. 
Mais  iache  j  pauvre  fot ,  qu'il  faut  frapper  Ibuvenc. 


RE. 


REPETE. 

VI. 


VERS.  "^[^'^  ''"'^'  '  ^"^  difcat  ditros  tolcrare  Ubores, 

V  V  L  Ü  A  R.    X^      O^tati  compos  qin  velit  cjpfu/. 

POLYB.    LIB.     lo. 

NF//4  re  vtili  ahflinendum  efi ,  propter  ap^arcntem  diffcultittCfn  ;  fedcompa- 
ranàus  habttits ,  quo  cuncfa  bonA  mortalibus  comprcheuftbilia  rcdduntur. 


rs  S 


Bitytcfj 


14  Buyten  ghefont  ib'mnenghewont' 

DEs  Blixems  felfaem  vier  can  t'mes  off  fvveert  verbreken. 
En  laten  heel  de  Schee ,  daer  t'mes<*ii  heeft  inshefteken.  H- 
Dces  cracht  is  Venus  Soon  mee  s'blixems  vier  gemeyn, 
Hy  quetft,men  fietgeé  vvond'-,hy  brant,men  vint  geen  bleyn. 
Och  !  offick  een  Meerters  tot  Tukken  fmert  mocht  vinden, 
Die  niet  met  al  en  weet  van  wonden  te  verbinden. 
Och  .'  off  fy  niet  met  al  op  mijne  fmert  en  bont, 
Als  falffvan  maeghde-was  en  plaefters  van  haer  mont  / 

*  Late hxc  raliaCaid.de  fubtilit.  Lib.  i. 


Sint  vulnere  fedor, 

SAucia  cordageroy  njejïigia  nuUa.  fagittç  ; 
Et  jecuYi  illffo  cor  pore,  <^ulnus  h  ah  et  : 
J^ulnus  habet?  fallor  ,  qmd enim  Jïïie rvulnere  iJulnttS} 

Hei  miln  !  c^cus  Amor  njidnera  caca  facit. 
Tulmine  cum  mifero  mihi  3  non  face ,  peS^Us  adtiras 

S(Cve  Puer  3  noHrühoc^  precor^addemalis: 
'Da  ^i  edicam ,  medtcis  qn§  nefciat  artibus  i^tt^ 
Etfua ,  non  herbas ,  applicet  ara  nnhi. 


éMa  Piaje  e  H  au  dedans. 

Oudre  &  flambeau  d'Amour,  feu  de  façon  ellrangc. 
Qui,  fans  toucher  Ie  fein,  au  cœur  d'amant  fe  range. 
Mon  Cœur;,  puis  que  mon  cœurtu  blefles  fans  blelTure, 
Il  faut,  par  confequent,  qu'il  ioit  guary  fans  cure. 


SINE     VVLNERE    LiEDOR. 
VII. 


TACIT. 

F<il.tm  compojittu  pudor  ,  intt/^  fumma  adipifcendi  Ubido. 

VIRGIL.     "\7  ^^'^  pf^fore  fuh  dolente  njulnu-Sy 
V  IntaÛisTorat  ofsibns  mcdulloi ^ 
Vep/jo  tacites  tnovet  fur  ons, 
^jiod  Chironid  ntc  marins  /ev,tret, 
Tiec  Phtthus-^foholcpjHC  char  a  Phu-bi. 

•2* 


rDie 


{6  Die  vvom ,  maeilghejont. 

DE  naeld'  is  u  pinceel ,  u  verwen  zijn  de  fijden  ; 
Het  velt  dat  voor  u  leyt ,  can  met  een  bloem-hof  (Irijden. 
Ghy  opent  j en  lluyt  toe  :  ghy heelt,  dat  ghy  door -fteeckt  : 
Ghy  geeft  meer  als  ghy  neemt :ghymae<5t,meer  da  ghv  breecl. 
V  naelde  boort  een  gat ,  u  draet  vervult  de  fteke  :  ' 
Lief,  handelt  foo  met  my  j  hout  al  de  felve  ftrekc  ^ 

Ghy  weet ,  ick  ben  ghequetft  door  uwen  loeten  mont; 
Wel  aen ,  gheneeft  de  Imert  daer  me  ghy  gaeft  de  wont. 


Exvulnere,  pulclirior. 

PVngere  te  dicam  ,  a/elpingere  ?  nefcïo  ,  'ThyÜ'ta 
Tungis  ,  ^  hac  ipfd  ,  flAmina.  fmgü  acu  : 
fuhetjojfdna  cute pdchrior  ipfa  cicatrix^ 

Dumcjue  meet,  bijjfo  fert pia  cuj^is  opem, 
rum  tm  re^iciat  tenuem  clement'u pannnm^ 

éMenèmagis  dura,  conditione  premes  ? 
Corda  mihi  pungis  ^  nee  deprecor ,  omea ,  punge 
phy/li  j  genas  Ubris  tu  modo  pinge  tuis. 


Ce  que  hlejp ,  me  drcjje. 

TV  fais  ,aublancq  latin  ,  maint  trou  par  ,  ton  aguille. 
En  picquant  peins ,  Margot,  quetu  es  belle  fille  ! 
Tout ,  que  tu  as  blefle,  en  efl:  gentil  &  fain: 

O  que  me  traide  ainfi,  Margot,  ta  belle  main  \ 

I  -      '        °    '  EX 


EX     VVLNERE     PVLCHRIOR. 

VIII. 


17 


o  V I D.  DE   Tpv  j frite  fdnari ,  per  qua  in  diâiciftis  Amure 


R  E  M  E  D 
A  M  Ü  K. 
LID.     1. 


}'»>%  m.tniis  l'ohii  njulmts  eocmqtic  fcrct. 
Vulnws ,  \^chilUo  (]ux  qiCtnthm  fcccrat  hojhf 
Vulneris  auxilïiirn  f  citas  hasix  tidit. 
DAN.    HEYNS,    MON.    EL.    ji. 

|-<  Levât  vna  vndttf  pe^or/s  ,  vn.i  domat. 


Ft'ryvon»cft 


ï8  Verwonrjen  oog,  begonnen m'm, 

GHy  flik  dA  feilen  leeu  wegh  leyden  als  ghevanghen, 
Vermeefterc  maer  fijn  oog.  Soo  eens  de  loete  wanghen 
Van  eenich  aerdich  Dier  oncftellen  u  ghefichc, 
Siet  /  van  een  dapper  man  ^  vervaldy  tot  een  wicht. 
Al  treetf'  u  op  den  neck,  ghy  ililt  haer  trots  verdraghen  j 
Al  crijghtle  vremde  buyen  ,  ghy  noemtet  loete  vlaghen  : 
Int  corte  ,  ghy  die  waert  een  leeu  ;,  zijt  mack  en  tam  j 
Sy  leyt  u  metter  hant ,  niet  anders  als  een  lam. 


Captis  oculis,  capiturbellua, 

MOx  leo  capm  erit  :,f  lumlna  capta  leoni  : 
Si  nefcüjoculü  ijincitur  omnis  amans. 
Senjibus  ergo  tuis  rvbi  dulcü  inhfjtt  imago ^ 

Perque  oculos  intrans  corde  refedit  zAmor, 
tSMox  doMitd  cervice  jugum ,  gratofque  labores^ 

'Dulcia  moxtergo  njerhera  nempe  feres  : 
Et  licet  aut  leo  ps  ^  aut  tigride  fevior  orbd, 
üAccipies  leges ,  quas  tibi  diSïat  Amor. 

Tar  desyeus  les  deuxfenejlres, 
'Darts  d\Amour  deviennent  niaijîres. 

Vand  on  jetfle  au  lion  vn  drap  delTns  la  telle, 
Laveue  luy  prenant ,  on  prendra  toft  la  befte-, 

i-arouche  nul  lera  quant  il  efl:  pris  auxyeux^ 

Apprivoifc  ièras ,  fi  tu  es  Amoureux. 

CAPÏIS 


CAPTIS  OCVLIS,  CAPITVR  BELLVA. 

IX.  ■ 


^9 


o  V I  D.  "^r*^^'  ^^'^'^  convcniunt ,  nee  'm  vna-fcde 

M£TAM.  3.  LScMuiclhis  &  amor. 


morantur 


Î    EsaR/E    4.    i8. 

Vldi  i^pamcff ,  re^ü  ijiifn  mtrtfici  coricubin.im,  regi  a  dcxtrii  fcdentem,  ipjl. 
cjuc  dtiidirna  de  capite  Atiferentcm  ,  fibique  tmponcntem  ;  rc^i  fnijlrii  m.xôu 
aLiphas impingcntcm  ,  regcm  Aj/erto  ore eam  intticntem  ,  i^fiipjuregi  tfidignutj, 
f  Of  et ,  bUhdin  ei  rex  non  deftnebat,  donec  cum  ipfi  i»  gratiam  rcdiret, 

Qz  ïcn 


ao 


s 


Vohvajfen  appel  en  rijpe  Peerjijcht  licht  ter  mer. 


Oo  gby  voltrecken  wilt  u  min  ^  met  corte  fwieren, 
Set  nimmermeer  u  fin  op  half-volvvairen  dieren  : 
Te  licht ,  eylaes .'  te  licht  naer  men'ghen  crommen  Ipronck, 
Wert  yemant  daer  gheleyt  :  ^lijn  dochter  is  te  jnncl^. 
Een  rijper  dient  u  beft:,  daer  vrijtmen  veel  gherufterj 
Bylbnder  ibo  u  Lief  nu  crijght  een  vlugghe  fufter. 

Groen  fruyt  is  fteech  en  tay^  ten  wil  niet  van  den  tack. 
.    Grijpt  na  de  rijpe  Peer  j  dieplucktmen  metghemack. 


M  Ito.  pryum  vel  fponte  fluit. 

SI graye prolixos  tibtPef^tis  abhorrct  amoresj 
(^andida.  conjitgtj  Ji  tibi  meta  placet^ 
Hanc  "-L't arnes  fit  cura, ,  Soror  cuintibilis  injïat : 
Nonnef-vides  ?  fronda  fi-07ide  j)reme?ite  ruunt, 
U^c ft  amca  tibi ,  cuiferior  ingruit  ^tas  : 

Crede  mihi ,  caufarn  tempus  amantü  agit. 
MitiaJj>onte  fluunt ,  pijra  cruda  tenacius  hp-ent  : 
V^c  fequitur  facilem  ,  que  ^'iret  ^oua  ^  manum. 


A 


VrmU  ruerdelet  aifement  ne  cbet. 

Mant  j  ü  tu  ne  veus  languir  de  longue  flame, 
AddreHe  tes  amours  a  quelque  meure  Dame. 

Ne  voit  on  au  vergers  que  meur  fruict  fuit  la  main  ? 

Et  qu'au  trop  verdelet iouvent  on  tire  en  vain? 

MITE 


MITE  PYRVM  VEL  SPONTE  FLVIT. 

X. 


21 


CAK.OD.s.        ^'"'"'t"  »'V't  ■■ 

Jamte  fcqiietur  ,  jam  jjrotertfâ 

I  route  pet  et  Ulagc  maritum. 

VIRG. Frimis  cradhiiccrefcciitibusannà 

7{on  mentem  Venus  ipfa  dcdit. 

TERTVLLIAN.    ^ccrba  rcs  cjl ,  immatiira  rirgo. 

C  3 


•D;> 


22  Die  Jî  eelt,  die  queelt. 

ICk  vont  onlanx  mijn  Lief  int  groene  fitten  Hapen, 
lek  lagh  haer  rooden  mont,ick  bleefer  op  ftaen  gapen: 
Dies  creech  ick  ftelens  luft,  6  lelfaem  dievery .' 
lek  ftal  van  haer  een  kus  ,  ly  ftal  een  hart  van  my. 
Als  t'muyi'ken  raeckt  aen  t'lpeck,  het  eet  met  groot  verlangen. 
Het  vat ,  en  t'wert  ghevat  j  het  vangt ,  en  t'wert  gevanghen: 
Wat  vreemder  ftreeck  is  dit  ]  wat  rancken  can  mijn  Lief  • 
Sy  fit  gheruft  en  Oaept ,  en  noch  befleeltP  een  dief. 


Fit  fpolians  fpolium. 

FOrtcfuper  <-uiridi  Fhyllü  mex  fronde  fc debat ^ 
OccuUrat  nUcidus  lamina  <~uiciafuüor. 
nAcccdo  ,  labra  lungo  Uhris\  dumque  ofcuUfurthn 

'TaHCulafurripio ,  me  rapit  illa  mihi. 
1)um  njorat ,  occulto  trahitur  fic  pifcis  ah  hamo^ 

f^lufquc perït ,  gratum  dumpttit  ore  cïhum, 
Jmproha  ,  furandi  quis  te  neget  ejjè  perïtamy 
Cum  ijigtljn  fomnoj  fur  tibipr^da,  cadatl 


Q 


En  prenant  ,  furpris. 

Vi  chafle  au  parcq  d'Amour  a  bien  dtffein  de  prendre. 
Mais  las  !  va  priionier ,  fans  y  penfer,  fe  rendre. 
En  prenant  les  appaftsjfè  prenent  les  fourys: 
Voicy  la  chafle.  Amy,  ou  le  veneur  eft  pris. 

FIT 


FIT     SPOLIANS      SPOLIVM. 

XL 


2' 


OVID.       •      .      .      .      CArpitqnC(^  Citrfitur  vnà. 
Siippiicittmijue  fui  efl. 

P  L  A  V  T.    /fc.  Morts  iirtes  elotjri.ir,  qitcmiidmodiim  expcdiitnt,  nnn/^u.im 
T  K 1 N.      J-  ^^Afnpr  qucmtjiiiim  riifi  Ciipidum  hominern  pojhil.it  m  flacJS 


Conjtccrc':  ciipit ,  eos  confcit.itiirftibcloH  bLwditnr  ,  au  te 
Confitlit ,  bUn^iloquCNtuliis  ,  liarpjgo. 


J. 


C  4 


F' 


éift 


24  Van  Roock  werJ'  ickghevoet, 

M  En  hout  dat  Venus  kint  coop-handel  gaet  aengrijpcn, 
Sijn  w^aren  zijn  taback  ^  dan  t'gaet  meell:  om  mee  pijpen, 
Sijn  cramery  is  roock ,  roock  is  fijn  bell:e  vonCj 
Hy  blaell  roock  uyt  fijn  neus,  hyfpout  roock  uyt  fijn  mont: 
Roock  is  fijn  rijck,  vol  roocx  is  gans  hec  hof  der  minnen, 
Mee  enckel  roock  en  damp  vertwijfelt  hy  ons  finnen  : 

Hy  Ichend:  ons  roock  voor  dranck,  roock  hy  ons  t'eten  geeft, 
Heel  Venus  burghery  niet  dan  van  roock  en  leeft. 


Fumos  vendit  Ainor, 

A    Brio  de  rore  trahunt  alimenta  Qcad^c, 
Fiitilis  aura  tibi  dat  3  SaUmandra  ,  cihtim. 
Us^aiitica  plebs  avido  Tabaci  bibit  ore  njapprcm^ 

Nojlra  ,  levi  jltmo  y  pecîora  rmtritzAmor. 
^lira  ''Puer  Vencrù  '-vafïo  proMittit  hiatu'. 

(tAt  ft  per[j)iciM  fingtda ,  f  umus  erit  • 
VumM  amans j  ^  fumus  amor^  rnens  fumus  amicx  effy 
Etjfectemjumi^  quidquid  amamus  ,  habct. 


A 


zAmant  ton  heur ,  nesî  que  '-vapeur, 

l'Amonreus  efprit  la  grâce  de  la  dame 
Rapporte  fa  vigeur,  faiót  revenir  ion  ame-, 
Des  dames  la  faveur  n'eft  que  fumeé  &:  vent, 
Pe  rien,  que  des  vapeurs,  le  doncq  nourrit  l'amant. 

FVMOS 


FVMO    PASCVNTVR    AMANTES.        ij 


XII. 


A 


CIC.    PRO    M.    COF.  L. 
Mores  ^  delitu  mature ,  (jr  celcriter  deflorcfcunt. 


DAN. 
HEYiNS. 


OMtJii  Jperamm,  Vromijfaque  vana  fovemtis 
MolUter  :  (^faciles ad NOvavotafumHS, 
Jnterea.  t  o  turn  pauper  tot  pojiidet  avum, 
Cacaque  vottundo  jomnta ,  vita  perit. 


Bly, 


26  J^ly ,  ^oor  [laverny, 

SOo  lang  ie  was  mijns  felfs^en  mocht  rontfom  gaen  l\veven: 
Soo  lang  heb  ick  gheleyt  een  ftil  en  droevich  leven  : 
Maer  Tedere  dat  ick  ben  gheraeckt  in  liefdes  dvvanck, 
Ontbont  haer  eerfl:  mijn  tong ,  en  maeckte  bly  ghefanck. 
Kuben  ick  bly  van  gheeft,-  en  ichoon  ick  itae  ghelloten, 
Ten  heeft  my  noyt  verveelt ,  gheen  tijt  heeft  my  verdroten. 
O  Ibetejflaverny  )  ô  aenghenaem  ghewelt .' 
Het  doet  den  Minnaer  goet ,  dat  ander  luyden  quelt. 


Aniifsa  libertate  l^tior, 

OéMnibus  angores ,  fvni  mihi gauà'ia,  portât 
Qircere  fecludi  fery'uiumque  pati  : 
Tune ,  cum  liber  eram  ,  foU  [paciabar  in  -vmbray 

^loeSÏus  3  wopSj  tacitus^  nee  <~jïgor  nullus  er  at, 
Ex  quo  diâ  Venus  me  carcere  claufïi  zAmorisj 

Ex  Ulo  lepidd  garrulitate  loquor^ 
V^nc  eano  3  nune  njocmn  non  efï  fmulantior  alter: 
^luo  rnihi  Ubertas  ?  Sors  mea  ferre  jugim. 


I 


Trifon  gaillard  ma  faicÏ, 

'Eflois  muet  au  bois ,  mais  prifonier  en  cage 
Ie  rie ,  Sc  fais  des  chants  ^  je  parle  doux  langaç^e. 
Chacun  ,  fils  de  Venus  ,  qui  porte  au  cœur  ton  dard 
Eft morne  en  liberté, &  en  prifon  gaillard. 

AMISSA 


AMISSA     LIBERTATE     Li£TIOR. 

XIII. 


27 


GENES.     19.     13. 

'<Ervkit  ergo  Idcoù pro  Racfjel f'i/tcmönmsr^  'vi^^^^^^ff'^ '^^' p^'^t^i d/cSjprx 
'.iMons  rt/agnitudine. 


BILL.  \  Bf^uejtigo  pojita  ejl  ditïonis  amica  volnnt.ts, 

SACK^^'  ^^     «^'  "^'«S^^  dffUïu  ,  non  gcmit  imperio. 


7)  2 


Mijn 


25  ^ijnlajlis  aenmyua^î. 

BEgeerdy  los  te  zijn  van  Venus  wreede  banden^ 
Verken  u  vader-lant^befoeckt  de  vremde  landen 
SeytNalbj  Venus  tolck.^  datmeepfe  Venus  kinc 
Magh  teghens'treyfen  niet  :  maer,  lieve, 't  is  al  wint. 
lek  heb  gherotft  j  ghereen ,  ghelocpen ,  en  ghevaren, 
Koch  voel  ick'toude  pack  mijn  bangen  rug'  belwaren, 
Hetcleeft  myvaftaen'tlijf ,  daer  ick  mewerd'gheplaccrht, 
Ach.'  niemantcanontgaen'tgeen  dat  hy  met  hem  drae^ht. 


Fugiendo,  noncffugit. 

NAfo  njiam  docuit  longos  moUire  furores^ 
<iA  f  atria  ^  ^t  njolea^  ,  inc^uit ,  Amator  ahu 
^ujjk  fecutm  eram  ^  memini ,  tua  doSlor  Amorü^ 

Hoc  auoque  fujlmul  die  ere ,  Vhyllï  ^-uale. 
jfamque  feror  -^  juga  montis  equo  3  marepuppe  pererro: 

t^e  tarnen  impofitum  ,  me  tarnen  3  <-ürget  onus. 
Non  anirnumfugiens  ,  coclum  modo  mut  at ,  Amator. 
êlm  fugü  ?  hen  !  tecum^  dumfugü^  ibitoAmor. 


S 


Fuir  ne  fert. 

Oit  que  ie  cours  aux  champs,  ou  dans  la  mer  mebaigne^ 
Par  tout ,  ou  que  ie  vais ,  mon  mal  las  !  m'accompagne, 
Que  faif-ie  pauvre  Amant  ?  ie  porte  mon  malheur, 
le  change  depais^gardant  le  mefme  cœur. 

FVGIENDO, 


FVGIENDO  ,     NON     EFFVGIT. 

XIIII. 


2.9 


QVo  ftigis  ah  démens  •'.  nnlUeft  fuga,  tu  licct  vfcjue 
yldTAriAtmfiigitU^  ifque  j'equetiir  Amor. 
fèmper  x^mor ,  fiipra  capiit ,  insiat  amant 
gravu  ipjeftipcr  libcra  colla  j'cdct. 

N.    y^EcperegrinationelongX,  r.cc  locorum  varietatibus  triftitid 
i.^  çravttatemnne  difcuiics  :  Ammum  dcbes  mut  are  non  calii 


PRO  PERT. 
LIB.  1.  hL.  50. 

Jnjtatfemperx^mor,  fiipra  capiit ,  instatamanti  -^ 
Et  gravu  ipjeftipcr  libéra  colla  j'edet. 

S  E  N.  'VT  f'-eperegrinatione longà,  r.cc  locorum  varietatibus  triflitiam  mentis 
^ gravttatemqne difcuiies  :  Ammum dcbesmittarenon  calum.  Licct 
emmvajliim  traieceru  mare,fequentur  te,  quocunquepervenerisyvitia.  Quidmi- 
rarti  nihil  tiLi  percgrinationes  prodejjc  ctim  te  circumfcras  •".  motu  tpjo  noces, 
d^riim  cntrn  concutis,  D  s  Oock 


jo  Meickt  dat  dit  Sinne-beelr  vaft  is  acn  't  voor-gaende. 

Oock  brant  m  z^ee, 

DAn  neemt  dat  oude  min  met  reyfen  wert  verbroken, 
Can  ons  niec  op  den  wegh  een  nieuwen  brant  beftoken  ? 
De  groote  Zee-Lamprey  ^  en  hout  gheen  vafte  ree, 
En  wert  nochtans  verbrant  int  midden  van  de  zee. 
Ghedenckt  dat  Venus  ielfs  ontftaen  is  uyt  de  baren. 
Sien  VVV 'tbelchubde  vee  niec  daerfoolieflijck  paren  ? 
En  crielc  daer  niet  te  hoop  de  vrucht  van  haren  brant  ? 
O.'  *c  water  heeft  fijn  vier  :,  'cis  Venus  vader-lant. 

*  Defen  vifch  wort  int  Latijn  Murena  ghenaemt ,  ende  wort  gevonden  ontrent  Sicilien, 
de  \velcke,te  lange  boven  het  water  met  den  rtigge  fvvcmmende,wcrt  door  de  hitte  der 
Sonne  foo  ghedrooght ,  datfe  niet  weder  onder  het  water  en  can  neder  fincken. 

Et  in  xquore  flamma  eft. 

DVm  nat  at ,  ^  Skidis  ^lurena  i  njagatur  in  ^ondù^ 
Jn  medio  Vhœhi  tangitur  igne  fi'cto.      '  •  '•-  '- 

Vidt  ego  3  qui  fugeret  trans  equora  fulmen  tA  mor  is 

Jgne  <-udin  medio  non  caraijp  mari. 
Vidi  ego  ,  qttem  flammü  Cytherea  reccfitil/ùs  ^'jjtt^ 

<iA  f  Atria,  céleri  dmn  rate  '~ue5îi-{j  abit, 
(tA  h  !  furit ,  O' geil  dis  a  rdet  D  clp  hinus  in  rundis  : 
Orta  mari  Venus  efl:  hic  quoque  régnât  Amor. 

%  Murena  Pifcis  in  Mari  Siculo ,  fecundum  Martial,  non  vale:  exnftam  mergere  fole  cutem. 

Et  mefme  leau  a  fon  flambeau. 

Ve  levt  au  pauvre  Amant  de  tracafTer  Ie  monde 
Puis  qu'on  le  lent  bruller  au  phis  profond  de  Tonde  î 
Murène  rien  ne  hiô:  que  par  la  mer  flotter. 
Si  t^-cc  qu'on  la  voit  ce  non  obftant  brufler. 

ET 


ET    IN    ^Q^^ORE     FLAMMA    EST.        31 

XV. 


L  VC  R  E  T.      A   Lma  Vcnui  ,  cxliftibterliiheutta  fignà, 
L 1 B .    1 .       XA.^6^^  fnare navigcrum ,  qux  terras fiugiferentes 
Concélébras  ,per  te  quoniamgentu  orMneanirnantnm 
Concipitur ,  l'ifitqne  exortiim  lurninn  jolis  3 
Ventqucj/er  maria  ,  ac  montes  fluviolque  rapaces, 

ALCIAT.  DE  Omnibus  inctitiens  blindum  perpecîora  amorern,  EfficU ,  é'C, 

AMOKE.  ' 

LOQVLNS 


Scilicet  'Vf  terrx]tira  dct  arque  Ultari. 

•2>  4 


FUm 


3*  '        VUm  ecrjî  ghe'üveken ,  hae^  weer  ontjîthn. 

ICk  was  eens  vry  van 't  Vier  ,dat  door  myplagh  te  woelen, 
lek  voeld'  ontrent  mijn  hart  een  lieffelijck  vercoelen  : 
Een  cleyne  vonck  alleen  wat  roockend'  over  bleef, 
Dies  ick  ^  als  heel  verloft ,  gheen  cleyne  vreught  bedreef. 
*t  Gheviel  :,  niet  lang  daer  naer ,  dat  ick  dit  Vier  ghenaeótcj 
My  dacht ,  ten  was  gheen  noot ,  als  ick  maer  niet  en  raecle  : 
Dus  nam  ick  maer  'tgheficht ,  en  noch  eer  ick  vertrack, 
Een  vlam  uyt  hare  vlam  viel ,  en  my  weer  ontftack. 


Flamma,  fumo  proKi'ma. 

Vïfqms  es  ^  aniiqui  remoue  monwmnta  caloris^ 
<iA  reono  1)ominf  qui  modo  liber  ahis. 
Ver  A  ntc  ora  <-vide ,  molpeat  nee  imago  fal'mam  ; 

i^yVc  digit is  gemmas ,  quas  tulit  illa^gere. 
ZJulnus  erit ,  leyiter  modo  taSïaft^  fgra  cicatrix^ 

Ardorem  revocatfomitis  iSîajîlex: 
Fax  extinSia  recens  trahit i  ah  !  trahit  eminus  ignem^ 
Et  redit  inflammam  ^  quod'Z^apor  ante  fuit. 


A 


Flambeau  qui  fume ,  toB  fe  rallume. 

S  tu  efleint  l'Amour  ?  ne  hj  tant  la  bravade, 
Sa  flame ,  a  ton  flambeau  ic(5tant  comme  vne  oeillade, 
(En  cas  que  feulement  l'approches  tant  loit  peu) 
D'vn  traiól  non  apperceu  te  mettra  tout  en  feu. 

flamma. 


FLAMMA    FVMO    PROXIMA. 
XVI. 


31 


-w!!!  iïf3i|j;;rgg|i|;i,i^;:;i  s^m' 


L  V  C  R  E  T.    C  'Bil  fugitare  Jecet  Jimulacra  ,  ^  pahuU  amoris 
LIB.  6.        iDK^bJtergereJibi,atqucalioconverteremcr>tem» 

O  V I D.      C!  ^^  >  ^'^  '^'^'^''^  (jiiidqiiid  revocxlit  amorcmy 
i3    Jlarnma  recandcjut  qnx  modo  nulUftiit. 

PLVTARCH.     A  Mor  qitamqnam  difccdit  aiit  tempore  ant  rationeviaHS  ,  non 
Jr\.tamen  pcnitm  relinqitit  atiimam  rem-t/jctque  irieavejligiiim 
■  vclitttfdvx  cx/tjlx  aut fumantes. 

E  Vafl, 


34  Vafi,  of'-weefl  r-jaft. 

HOe  nu  gheOepen  gaft  ?  wat  coomdy  by  my  loeren, 
Om  met  een  ilimme  ftreeck.  mijn  eer  ten  roof  c'oncvoeren? 
Ghy  liefc  my,  'tis  wel  waer,  maer  mee  verkeerde  min. 
En  foeckt  (maer  te  vergeefs)  het  eynd'  in  het  begin. 
De  Rat  en  eet  gheen  fpeck,  al  heeftftr  naer  verlanghen. 
Of  moethaefjdat  ifi:  flot  ^  al  vooren  laten  vanghen  : 
Die  and're  weghen  foeckt,  en  heefcet  niet  wel  veiir  : 
Soo  ghy  my  mmt^  en  meent,  clopt  voor  de  rechte  deur. 


Hebj'  in  de  fïn 
Opiechre  min, 
Soo  cooint  hierin. 

Men  fal  u  hoeren  ; 
Maer  lïeeckj'u  pin 
Wt,  als  een  Spin, 
Tot  quaet  begin, 

Soe(fc  ander  flooren. 


V  wulpfchen  treek 
Sou  zijn  mijn  vleck. 
En  maecken  kek 

Eerbaerhtyts  fchiiyte: 
Die  fpeclt  de  geck. 
En  crijght  fijn  beek 
Niet  aen  mijn  fpcck. 

Dus  blijftcr  buyte. 


Vt  capias ,  capiare  prius. 

ET  patet  ingrefpij  ,  nee  deficit  ar  dor  edendi: 
Nee  latetj  ad pr^dam  que  -^ia  monflret  iter, 
Ecquid  Agam  ?  reSio  ji  tramite  ducar  iti  efcatn^ 

Trijiia  me  duro  carcere  '-uincla  manent  ; 
Sedmea  lihertas  antro  non  clauditur  i-vno^ 

V^on  ego  captivm  3  fed futur  ejje  '-uelim. 
Plura  locuturo  njox  hçc  mihi  f-verberat  aures  : 
Si  cepifiejuvat ,  fac  capiare  prins. 


S 


Fris  dois  ejire  ,  devant  repaisire. 

I  til  veus ,  Compagnon,  qu'on  ouvre  a  toy  la  portc^ 

II  te  (era  befoing  hurter  d'vn  autre  forte  : 

Va  t'en  au  droit):  colté,  nul  efl:  d'ailleurs  admis  : 
Nul  mange icy  du  lard,  qui  ne  veut  eflre  pris. 


VT 


VT     CAPIAS  ,     CAPIARE     PRIVS. 


35 


XVII. 


*  Rcg.  Tr\^-^''  Ammon  adThamar  j  vent ,  cith.t  tnccntn,  me.tÇoror  ;  (]ux  rcf^on. 
13 .  10.  JLy  dit  ci^Holt  Jratcr  mi,nolt  opprimcrc  mc-^ncquc  enim  hoc  f. is  ejf  in  Ij'rael: 
?Qlifaccre pultiliar»  hanc  -^fedpotim  loqiierc  adregem,  cir  no»  neg.ibit  me  tibi. 

CYPRE.     TRACT.     DE     SPONSAL. 

OPtim}  iiptfd Ueliodorum  Chariclci  Theagenem  monet  vt  /t  virginc  fiû  ahfli- 
HCdt ,  qiiOiideinuptdftc^pulkminnHptijStraditA^hisvcibii:  «I'siJüJé  \^ 
TCiÜTt  V  yx'ji  \çi.i  fÜKa-Tt  vs/Aiv»  ycijAié  T^i  (xiiy  5r*j-6tvov  xa'J"  Ï^voyj  crvyyi^'4. 

E  2  V%or 


^6     Voor  cleyn  çhemcht  ^ groot ghefucht ,  en  lang  gheducht. 

ALs  ghy  ontrent  dit  beeft  fiet  blommen, bommen,fieuyten, 
Dunci  dat  ghy  fiet  de  vreught  va  dees  die  niet  en  fteuyten, 
In  haeroneerbaermin  :  Sy  zijn  een  cortetijt 
Met  rooi'kens ,  als  bedeckt ,  door  wijn  en  fpel  verbiijt, 
Maer  al  dees  lieve  vreught  en  baet  hem  niet  met  alle  j 
Al  ift  beginfel  loet ,  't  befluyt  is  niet  dan  galle. 

Wel  let  dan  hoe  dit  fpel  dien  Gilt-Os  wil  yergaen, 

Sijn  lichaem  wert  gheftooft ,  fijn  ziele  x  wert  ghebraen. 

V  Hier  dient  aen-ghemcrckt  dat  op  een  Zeenfch  een  van  de  belle  llucken  wert  genacmt 
dcZiELE  VAN  DtN  O  S , 't  wclck-mcn  naer  dat  dcii  Os  gcf  lachttt  isjVcrs  bfact . 


QujDd  ju  vat,  exiguum  e  ft. 

QVipecM  hïc  litmfque  <-vides  ,  '-ainumque  ^  Kofifque^ 
Te  fted^  ij  ener ü  regna  '-videre  puta  : 
Hei  mihi  •  quam  lelpü  ejl  (^  quam  breyü  iHa,<~volupat^ 

eA  tergo  laniHJ  tela  cruenta gefit ^ 
FruHa  coquusterret.  Vos^  qitipcccajiisin  igne^ 

Mox  dabitis  rapido  membra  pianda  foco  ; 
^lembraJocHs  maleftna  coquat  ;  pcrit  ig'/iis  in  igne. 
Corpore  non  aliter  gallica  pefiis  abit. 


V 


''Pour  '-jnpUyjtr. 

Oy ,  iouvenceau ,  ce  bœuf  couvert  bien  de  courronnes. 
Mais  le  boucher  le  fi.iit.  Quant  au  plaifirs  t'addonnes 
Helas .'  la  volupté  n'eft  que  pour  peu  de  temps. 


Et  fi  t'en  trouveras  faifi  de  longs  tourments. 


QVOD 

\ 


QV'OD    IVVAT    EXIGVVM    EST. 

XVIII. 


pROVERB.  ^Eqtiitur  eam  qua  ft  bos  duBiis  nd  v'iclimam ,  ü"  quafi  ngnm  lafci. 
7.   il.       iD'cic»s,  (^  igrjorufts  quod  aditncnU  trahattir -^  do/tcc  (ra//jjig.tt 
Jagttta  jecur  ejtts. 

I.VCRET.4.         Cofivivia ,  ludi, 

recula  crebra  ,  'vtigiienta,  coronx,fcrtafaritntur  : 
Ncqnicqam-^  qnontam  medio  de  fonte  Icpôriim 
Surgit  Awart  tiliquid,  quod  in  ififn  floribus  arigat. 

E  3  Stil- 


38  Sül-fiaen  heweeght. 

Lief,  ghy  en  tre(5tmy  niet^  nochtans  werd'ick  getogen,- 
lek  treek  u,  wat  ickmagh,  maer  ghy  wert  niecbewoghen 
Al  treek  ick,  ghy  ftact  ftil  j  u  ftil-ftaen  my  beroert. 
Mijn  cracht  niet  u  tot  my^,  maer  my  tot  uwaertsvoerc. 
Siet  /  wat  een  feldfaem  dinek  !  hoe  dat  ick  u  meer  trecke, 
En  hoe  ghy  vafter  ftaet,-  hoe  ick  my  meer  vervvecke, 
Om  heen  tot  11  te  gaen  :  Ach  I  hoe  ly  ftilder  (it, 
En  coelder  haer  ghelaet ,  hoe  't  hart  my  meer  verhit. 


Dum  trahimus,  trahimur.  ^ 

H^c  Nomina  efi ,  medio  qu<e  furgit çquore ,  Kufes 
^hternque  <-üides  ,  parua  navita  puppü  ,  ego  : 
Durn  traho  te  ,  meaVita ,  trahor  3  tu  traBa.  quiefcü, 

CN^ntrahü  ,  ipfe  fequor:  te  traho  ,  Thylli  3  manes. 
VXi{  agü  ,  aB  ego  totm  agor  :  nihil  ipfa  moyeris^ 

Tota  fed  interea.  tu  mhi  corda,  moye's. 
^e  miferum  !  ad  Dominam  <x>enièns  traUufque  traheyifque 
Hoc maois 3  heul  cupioquo magis  illanegat. 


I 


Tok  non  mouvoir  j  mouvoir  me  f aiSÏ. 

E  tafche  t'efmouvoir^mais  voycy,qne  j'admire, 
Tu  ne  te  bouges  pas,  il  efl:  tiré  qui  tire. 
Le  Rocq  de  ton  efprit  Madame ,  ta  rigeur 
Sans  s'eilnoLivoir  en  lien  me  faid:  branfler  le  cœur. 


DVM 


DVM     TRAHIMVS  ,     TRAIHMVR.       39 

XIX. 


(*  '"^1'%^ 


1 


o V I D.  A  M  O  R.  Ç^l fjunqndm  T)an.ten hahuifjct  .ihcnca  rurris 
ELEG.  19.  i3   7{0N  effet  Dana'ccli:  love faitA  f arcus. 

DAN.        C'  ÂF.peego  c»mf)/>{femfac/ler/i  exorare  piic/Lir», 
H  £  Y  N  S.  i3    Dtjficilu  meriiem  cafit  habcre  mcAm. 

TV  quoqtie  vcldiffer  ,  vel  ne  concède ,  qtiodopto  . 
Si  mcajttm  nolis  ejü ,  pelen  in  cris. 

E  4- 


'T^L'litcht^ 


40  T^' "vlucht ,  crijghet  lucht. 

Whtï  dat  dé  Maeghdom  leyt  ginc  Els  haer  voefter  vragé. 
De  min  dacht;,leg  ick'c  niec,ly  mocht  daer  van  gewagen 
Aen  Ritraert,dat's  ee  boef;,dielbüthaerdoé  berdieyt. 
Dies  fprack  fy ,  neemt  dees  doos ,  hier  inde  Maeghdom  leyt, 
(Int  doofken  fat  een  vinck.)  De  min  was  nau  vertoghen, 
De  doos  was  op-ghedaen  ,  devogheKvas  ontvloghen. 

Ach  Maeghdoms^  meeps  gewas!  dat  ons  foo  licht  ontglijt. 
Met  foecken  jaeght-mentwegh^met  vinden  wert-ment  quijt. 


Inveniendo ,  amittitur. 

VJrgineum  Caieta  decus  dum  laudat  Alumne^ 
Virgwitas  <-vbiJït ,  Lijdia  noffe  cupit^ 
*■  D^im  ,  mage  fuJpcEium  ne  confnUt  illa  ,  '-veretur-^ 
Exiguam  mitrix  fyxide  cUudit  ayem  : 
Hoc  cape  ,  Virginitas  latet  Ine  5  ait ,  arca  rcpctitè, 

Vt  fletit  in  thalamo  fola  puella  ,  pat  et. 
Z^ix  bene  tegrnen  Inat ,  n^olat  irrevocabilis  aies, 
Hei  miüi '-virginitas  3  dum  re^eritur ,  abit. 


L 


Trouver  ,  e  fi  perdre. 

Ors  quant  Toiieau  caché  te  donna  ta  nourice. 
De  curiofité  vouloit  ofter  le  vice 

Hors  ton  efprit  :  Margot  iamais  icavoir  convient 

A  fîUe  tout  cela ,  qu'a  fille  n'appartient. 

INVE. 


REPERIRE  ,    PERIRE     EST. 

XX. 


4» 


A  M  B  R  o  s 
Dl.  VI  RG. 


^~^  L'Inde  VAS  tttum  ne  vngi/entum  efflnat ,  claticic  virginitatem 


'  verecundii  loqneridt,  (y  au/tincut/j. 


H  1ER  ON 
A  D  S  A  L- 
VI  AN. 


TE»era  rcs  infa-minifpudicitiii  eH  ;  cj' ,  qua(ï  jhs  ,  fulchcrrt- 
mm  en  o  ad  Icvcm  m.irccfùt  ituramJcviqiiejUtu  corrumpiury 
maxime  vbi  ^  *tas  consentit  Advitium. 
Aniisn.  Robert.  Lib.  z.  Rcj.  lud.  Cap.  15. 

Sx^c  cx^lornndü  ,  An,  (^  vbi  virgmitaifit^  virginitoJ  amijfi  rj}. 

F  'T  is 


42-  Tis  quaet  ^  <-i!ooy  diet  mif-Vaet  : 

*Tis  gvet  3  njoordiet  ij'vel  doet. 

DEn  Pieter-man  is  ipijs ,  voor  een  die  kent  fijn  flreken, 
£n  lbo  behendich  grijpt  dat  hy  nietwertghefteken^ 
Dit  dinck  dient  wel  ghevat  :  de  handeling  ift  al, 
Want  door  een  qiiade  greep  wert  yemant  diil  of  mal  : 
Ghy  fultdien  vifch  hierom  den  eenen  hooren  prijlen, 
Ghy  fuit  van  dit  ghedrochteen  ander  hooren  grijfen  : 

Vaneen  ,  en 'tielve dinck  lacht  d'een;,  en  d'ander  Ichreytj- 
De  liefd' is  Pieter-man  :  daermed'iftalghefèyt. 


Lasdit  ineptos, 

EXtrahitur  noftro  mïrahïlü ^Cjuore pfcü^ 
{Ejfuge  pifcator  ni  tihi  doBa.  manus:) 
^jfemjt  forte  rudi  quü  tangere fuH'met  aufit 

lUe  <-venena,tA  cuj^ide  Ufiis,  ablt  : 
^ui  cautè  tenet  hum  doSïaque  evifcerat  arte^ 

^ox  impune  coquo  trader  e  monlïra  poteli  ; 
H/V  quodedat ,  quod  Ifdat  habet  contrariuj  alter, 
^liddmultü  opus  eji  ?  hoc  in  amore  njalet. 


C 


VaddroiSl  na.  mal. 

Il  qui  Ia  vive  prend  ,  &  ou  qu'il  faut,  la  touche  ^ 
Apprefte^  quant  il  veut ,  viande  pour  fa  bouchci 
La  mal  addroidlemain  produira  l'enrager, 
Dy  ,'n'e(i:  ce  pas  l'amour  donc  tu  me  veus  parler  ? 

L^DIT 


LJEDir    INEPTOS. 

XXI. 


45 


OVID.  I.      A   Rte citjcremoqiier*tcsvcloquercgiinttir, 
A  M  A  N  L).    XX.Arte  levés  currus  ,  Arte  rcgendiu  amor. 

7EGET.  LIB.  (^yi  fccitndes  optat  evtntus  dtmicet  arte  non  ciftt. 
.INPKitF.    V,/_j  ^ 

PVL.  EX    A  Maê>it  fapiens ,  cupient  entert. 
FKAN.      JL\.  ■'  ^  ^ 


AP 
A 


F2 


e^/7tf 


44  -^^-^^  aen-fprekers  ,  oheen  harte-hrekers. 

GHy  fit,  als  eerfte  Raet,  in  Venus  gulden  fale. 
En  werc  aldaer  begroet  met  d'alderlbetfte  tale. 
Die  nninnaer  heeft  s.heleert  :  Men  knielt  daer  voor  u  floel. 
Men  biet  u  lijf  en  ziel  j  maer  ghy  blijft  even  coel. 
Nu  iflet  immers  waer  (wel  eer  hiel  ick't  voor  droomen) 
Dat  door  de  zoute  zee  wel  vloeyen  foete  ftroomen, 
Die  even-wel  in  als  hun  houden  onvermen^t. 
Lief  j  ghy  contgaen  door  't  vier  en  blijven  onverfengt. 


Tangor ,  non  fiangor  ab  vaidis. 

PHyUi Dion^ü  circundarü  '-undia^ue turmis^ 
Et  Vernis  in  njenas  non  njenït  ij  lia  tua-s  : 
^lille  proci  calidis  imflent  tibi  quefiibiis  aures^ 

Th  tarnen  in  medijs  ignibus  ^  igne  cares. 
Sic  ma.net  çy^  Fluvio ,  heet  aquora  ijaHa Rerenet ^ 

.^uifmt  ante  color  3  qui  fuit  antefapor. 
J^is  fluyij  mtranda  3  me^  ijis  mira  Vuelle^ 
In  circumfufo  tutus  <-vterque  mari  eji. 


L 


''Parier  de  bouche ,  au  cœur  ne  touche. 

E  fleuve  3  que  tu  vois  3  en  haute  mer  le  poufTe . 

Et ,  non  obftant  cela  :,  Ion  eau  demeure  douce. 

Pourquoy  t'eftonnes  tu  ?  ma  Dame  peut  autant. 

Marchant  par-my  le  feu ,  eft  froide  non  obftant, 

TAKGOR, 


TANGOR,  KON   FRAKGOR  AB  VNDIS.  45 

XXII. 


H<tc  tamenfunt  deraro  contingentihus  vt bene  Hicron.  Lih.  3.  Epifi.  u 

QV'iifornacem  regis  Biihilonij  fine  adnjlione  i>7greffus  eji  -f  n/cjiiit ,  cujus  adole. 
Çctntif  À Egiptic/i  domina  pAllittm  non  tcniiit  1  inter  illccchras  voluit atum 
€tiam  ferreas  mentes  Itbido  dom.it.  Difficile  tnler  c^iiLis fniuüur pidicttiéi. 

Et  Bernard,  in  quod  Scim. 

PEriclitatur  caftitM  in  del tt ijs,  htiniilttas  m  divttijs ,  ptetasin  negotijs  ,verit,tf 
m  multtloqutt  y  charitas  in  hoc  mundo. 


F  S 


Ware 


4Ó        yFare  hkr  'vtrftanty  daer  waer  gheen  bant. 

MOyBrechtjelpecIcdebecfl:,en  loor  laetmethem  gecken: 
'k£n  can,  ieyc  hy  ,  mijn  (in  van'cfoecedier  niec  trecken^ 
lek  (ieder  in  een  geeft  vol  aerdicheyts  ghetaft. 
Dies  ben  ick  aen  mijn  Lief  met  ftale  ketens  vaft. 
Wel  Bluften  ,  als  ghy  zijt ,  en  hebdy  noyt  ghevonden 
Een  Nar,  diemacr  en  en  was  aen  enckelftrooahebonden. 
En  even-wel  bleef  ftaen  ,  als  metdeboey  aen  'ebeen  ? 
Ghy  zijc^al  weetjet  niec ,  van  dele  gecken  een. 


Fac  fapias  (5c  liber  eris. 

VS  que  rogas  ^  ne  gut  njfque  ühï  crudelis  Amica'. 
Ecqmd  ad  buc  duro  mens  in  awore  gemit  f 
éA'le  remorantur  s  ais  ^  forme f^  ijincU  pucIU^ 
ZJincla  <~vel  herctdeâ  non  folüenda  manu: 
'Vincla  gen^  mibi ,  njincla  com^ ,  mihi  '-uincla  papil/e: 

Heimihi  ?  quot  '-vinclis  corda  Itgatur  çAmans, 
S  tuit  e  Puer ,  Stulti  f-uel flrainme  crura  tenentur^ 
Et ,  moriar  3  ojinclum  tu  ?njt  tale geras. 


N 


^uinfeut^  il  peut. 

E  viftes  vous  iamais  vn  fol  lié  de  paille 
N'avoir  l'entendement  ny  force  qu'il  s'en  aille  ? 


le  vais  le  vous  monfter ,  voila  ce  fot  languir 
En  malheureux  amour,  oc  ne  s'en  peut  partir. 

PAC 


FAC     SAPIAS     ET    LIBER     ERIS.        47 

XXIII. 


OVTD.  j. 
ML  TAM. 


OVID. 


DAN. 
HEYNS. 


SEd  t.ime»  hxret  yyimor  creÇàtqut  dolore  re^ulfx 
Et  tciiiantvtgilcs  corjiui  mijcréiLile  curx 
x^dducftijue  cutcm  macies. 

D7  faciantpofü  Domina  tranfir e reli^x 
Limina ,  J>ropofitofufjicuntquepcdes, 
Et  poter  is.  rnodovelUtene. 

SCilicet  AHgtifto  niminm  concludimtir  crue  : 
Judicto  peccat  quifipie/Jter  a/fiJt. 

F  4 


Die 


48  Die  greep ,  is  'm  de  neep. 

DE  "Meeu  vlieght  greetich  heen,  om  Ipijs  voor  haer  te  rapen; 
Dies  vint  fy  aen  de  ftrand  den  Oe(ler  li^jghen  gapen, 
Sy  piekt  na 'clieflijck  aes  ,en  meyntte  eren  lai:, 
Mits  (luythaerd'Oefter-fchelp:  Siecdaerde  Meeu  ghevac. 
Dit  beelt  ial  zijn  een  les  voor  al  dees  vvulplchegaften, 
Die  plat  afzijn  gheneyght ,  al-waer  wat  gaept  te  taften  : 
Wel  menich  open  i'chelp  ,  milfchien  ,  naer  hun  verlangt, 
Maer'twertal  meelleenjaght  daer'tnet  den  vangher  vangt. 


Quj  captac,  capitur, 

Lj^da  ijagü  jwvenes  'X'ocat  in  ccrtdmenocellisy 
Vidit ,  ^  injidhts  j  [^(cruaparemM ,  ait. 
Vat  faciles  aditHs^.  dat  bajîa  ^fertque  <-viciJJlm, 

^Utalia  I-vel  f  a  (fer  ,  ^el  dare  conchafolet  : 
Omnia  cum  ferment ,  dextram  petit  il/a ,  fidonquCy 
%ne  furens  jiiVenis  ^qiiod  petü  ,  inquit  3  habe, 
Ofhra  non  aliter  roBro  penetravit  acuto , 
Et  qu^  captabat ,  capta  rema7ijtt  ^  avis. 


V 


Chajp  pénible  3  ou  le '-veneur  ef  pris. 

Oyant  ces  dons  appafts  ie  me  faifois  accroire, 
D'aller ,  non  au  combat ,  mais  bien  a  la  victoire  : 
Mais  en  prenant ,  helas .'  uns  ,  y  penfer ,  ie  fuis^ 
Parmon'butiuj  queiepeni'ois  avoir,  lurpris. 


Q^^I 


QJI    CAPTAT,     CAPITVR. 

XX  11  II. 


4P 


phiit.      .     .     •     .     Damihihoc  ^  hoc  Mei meitm  ,  fime a.m,u,  fodes. 

Tnii.     ihi  aie  CiicuUm  ;  Ocdle  nu  ,  fa:  ,  ^^  tftiid  :  (^Jï 

i^mplius  vis  diiri ,  daùitur  5  il?i  ilU  pe»dcntem  fcrit. 
Fit  ipfe,  dutn  iüU  comts  est ,  inops  amator. 


Terent. 
Eunuch. 


II)  vero  cfl  qiiod mihi  futo pdlmarittm, 
Merep(>cri(Jc,  qiio  modo  adoUfcintulm 


Meretrictim  ingénia  <^  mores  poffct  nofccre 

Mature ,  é"  cttm  cognorit ,  perpeiuo  odcrit  :  Nojfe  omnia  h.tc ,  (j'C. 

G  Sy 


5  o  Sygheeû ,  datfeniet  enheefi. 

GHy  flijpt  ons,Rooièmont ,  enmaeckt  ons  liefdes  pijlen. 
De  wet-fteen  is  ugheeft  ,  uoogi  kenszi)n  de  vijlen  j 

V  hart  en  gaeter  niet,daer  ghy  het  onle  drijft; 

V  gheeft  en  neemt  niet  aen^  dat  ghy  in  d'onfe  fchrijft: 
V  hefFelijck  ghelaet  dient  ons  tot  wreede  banden, 
Ghyzijtfoo  cout,  als  ijs,  nochtans  doet  ghy  ons  branden. 

Wat  wonders  can  mijn  Lief.'  Sy  maeckt  my  ftaegh,  iy  gheeft^ 
En  datfe  niet  en  is  en  datle  niet  en  heeft. 


Dat,  nee  Iiabet. 

COs  ohtufa. manet  3  gUdijs tarnen addit acnmen^ 
^odque  dedit  ferro  ,  non  dedit  't^fafibi. 
Cotis  agunt  partes  in  veSïoranoflra  FiielUi 

^afque  dedere  alijs ,  non  habucre  faces. 
Thylli  3  dionco  miln  cum  jecur  igne  perurass 

Co  rda  geris  fchyt  ka  fi-ig  idio  ra  nive: 
^e  glacies  torret ,  mihifrigora  caufacalorisy 
(1.4  h  !  calor  hic  tajidem  de  f  nat  ^  ijnde  rvernt. 


I 


Le  rebouché  efgmfe. 

Vrifte  tu  ne  (cais  que  c'efl  de  noz  affaires^ 

Voicy  les  lois  d'Amour  a  voz  lois  tout  contraires  : 

Tu  dis  j  que,  nul  ne  peut  donner  ce  qu'il  n'a  pas, 

La  pierre  j  que  tu  vois,  ScPhyllis  font  cela. 

DAT, 


DAT,     NEC     HABET. 
XXV. 


5» 


0\'\i\.  I.  Me-    "r^Efjuc Pi^/tt/ferâ prompfit  duo  tcLtp^ntretrü, 
tam.  de  Arno-  X-J  D/vcfTontm  opernm  •  fitaat  hoc,  factt  lUtid amorcm- 
j^tod facit,  attr.ttnm  cjt,  çj-  cufpide  fulget  acuta  : 
^lupd  ftii^At ,  obtiifiim  f/?,  (^  f}.i(?e(  fnb  .iriindine plumunfft, 
Hoc  Deus  in  nympha  Peneide  fixit ,  ut  Ulo 
Litfit  Apollincas  tr  aie  ff  a  per  o  (fa  medulUs  : 
Trot'tnus  alter  amat ,  fugtt  Altera,  nomen  Amant  Is. 
y^ucia  fugk  forma,  est, 

C  2  Vin 


51  Van  ijooyverdriet  ^  van  acht  ernkt. 

Wilt  ghy  dehooghfte  ftraf  van  Venus  vier-fchaer  weren? 
Sy  wert,  in  minnaers  tael,  een  blauwe  fcheen  ,  geheten, 
Y .'  dit's  den  bitebau ,  en  fpoock  daer't  al  voor  vlietj 
Maer  keertet  mom-tuygh  om ,  ten  is  loo  leelijck  niet. 
't  Gunt  dat  ghy  claeghlijck  noemt  't  ghewenlchte  goet  te  derven^ 
Is  (iboghy'twelbedenckt)  ghemacken  vryheyt  erven, 
Kè  vrient ,  bedaert  u  wat  ;  gheen  quaet  is  Ibnder  goet. 
Die  u  de  hoop  ontfey  t ,  de  vrees  oock  van  u  doet. 


Inverte,  (Scavertes. 

L(ïArVa  quodej^  pMcm  ,  id  amantihtts  e^e  repdÇam 
Tam  Puer  arcitenens ,  quam  Cytherea  jubent  : 
Frons  'm  '-utrdque  quidern  metuenda  3  fed  mfpice  tergum^ 

Atit  levü  hmc  cortex  ^  aut  cava  pinu-s  crit. 
^uidgemü  optata  te  j^e  cecidtjse puellc  f 
TriHim  übertas  hinc  tibijaha,  redit. 
Sves  fubUtametumquoque  fuHulit  :  Arnge  mcntem, 
F  rente  quod  horrendum  eH ,  ludicra  terga  gerit. 


L 


^i  Ie  njoit  d'arrière  ,  Ne  faici  que  rire. 

E  malque  te  faiâ:  pœur  :  mais,  mon  Amy,  de  grâce, 
_  Regarde ,  aulfy  le  dos ,  non  i'eulement  la  face  ^ 
Tu,  qui  plains  grièvement:,  ton  malheureux  amour 
y  trouveras  foulas,  fi  prens  vn  autre  tour. 

INVERTE, 


{ 


INVERTE  ,    ET     AVERTES. 


XXVI. 


53 


Pliitarch.  inMoralib.' 

VT  pueris  cttm  terrentt/r  perfonü  ,  dam  m  cas  wmantts,cr  vcrfatas  oflendi. 
mus  tnanes  ^  vtdtfcant  r/on  ttmere-^  tta  convcntct  adhibiiàrattoncrcs  fpccic 
îerrijicai  excitterc^vt^cum  vidcrimus  non  ejfc  tjitodjppant,  contcmnamns. 

Scn.  de    ÇCiamus  omnia  squelcvia  cffè,extri»fetHJ  diverj'as 


Tuacj.    iDfacies /jabentia  ,  tntrorftts pariter  vana. 

G  s 


Ontcleen, 


54  Ontckên  ^  Ontreén. 

WIL  yemant  den  ajuyn  zijn  fchellen  af  gaen  trecken, 
Hem  fal  een  droevich  nac  de  wangen  haelt  bedecken: 
Dus  lbo  ghy  dit  ghewas  wilc  hand'len  fonder  leec, 
Soo  fpeelter  (achtjens  med',  en  latet  dinck  ghecleec. 
Men  mach  fick  met  fijn  Lief  in  heufheyc  wel  vermaken, 
Maer  comter  niet  ontrent  als  met  eerbiedich  raecken. 
*t  Gaet  noch  al ,  foot  eens  plach  :  Aóleon  naed:  verdriet, 
Soo  haeft  hy ,  fonder  cleet ,  Diane  voor  hem  fie:. 


JSJuda  movetlachrimas,  veflitam  impimc  videbis, 

S^^e  Heet  tracï.tta.  manu  3  non  Ifdit  oceUoSy 
T)um  Utus  mclufum  cortke  c<epa  gent^ 
H anc  tenui  [j>oliare  toga  Ji  forte  iuvabit^ 

Protinus  '^da  tibi  lumma ,  nuda  ditbit. 
Htic  anirnos  adyertC:,  pner^  mihi  cçfa  puella  eîîi 
:      ^mfquïs  amare  njoles  3  fac  reverenter  ames. 
U^  teneram  IpefÏare  invet  3  fine  ^efïe  ,1)ianar/!'y 
Hec  dea ,  nuda  mct-ns  3  quam  phareti'ata^ferit. 


M 


^M  me  deFpoudle  ^  pleurant  fe  mouille. 

Anie  tes  amours  en  chafle  révérence. 

Si  tu  ne  veus  languir  de  longue  repentence. 

Tu  pourras ,  fans  douleur  3  tenir  en  main  Toignon, 

Mais ,  pleureras,  fî  veus  ofter  fon  cotillon. 

NVDA 


NVDA    MOVET     LACHRIMAS. 

XXVII. 


55 


HBROD .  LJB.  I .     CMtilier  exutâ  tunica  verecundiarn  panter  exitit. 
Annin.  Robtit.  Rcr.  lud.  lib.  4.  Cap.  10. 

Nl'ditM  in viro  indccens,  in  m/tiwre proùrofi  :  i>)ide  Herodotus  apitdLydos  ac 
pUrAJ'qut  gentis  ,ethim  bar  har  ai, "vir  h  iridccomm  fiiijjt  tradtt  je  nudos  ojie/t- 
dere  ^  nam  Cv  f  aU  Cicero)  hoc  folur»  ar.imal  naturrt  ijl ,  tudoru  CT  vtrecur^d/x 
f-*rttceps.  ylDDE, 

ïLigitijprincipium  ejjc,  nudare  inttr  cives  corporA. 


j6  Kaer  haerwayen^  moet  ick  drayen, 

HOe  heers  is  Venus  kint .'  hec  doet  ons  arme  Haven 
luyftloo  me  luffiou  wil,  gheduerich  gaenen  draven, 
Wy  weenen ,  als  (y  fchreyt ,  al  zijn  wy  fchoon  gherufi:  : 
Wy  lachen,  als  ly  iockt,  oock  alft  ons  niet  en  luft. 
Int  cort',  hoe  cleynen  wint  haer  iiyc  den  montcomt  w^ayen, 
Wy  flux,  met  lijf  en  ziel  _,  al  naer  ly  blaefl: ,  ons  drayen: 
Haer  winck  is  ons  een  wet  ^  in  blyfchap  end'  in  rou. 
Wie  Iweeft  en  beeft  niet  door  den  adem  van  een  vrou  ? 


Domin.x  quo  me  vocat  aura, 

AD  dom'm^  nutum le'Vi's exagitatur  amntor, 
,^oque  pueUafolet  njergere ,  njergit  Amans  : 
V^n  '-uolucns  fummo/  qu^  '-aertitur  çnea  turre 

Promptms  aerias  itque  reditqae  ^u<u. 
Kideat  illa  ,  moyet  trilïi  mijer  ore  cachinnos'^ 

Floret ,  amans  Ifcvs  froluit  Imh  re  genas. 
Nos  rmferos  !  agïmur  '-vacuo  ludibrU  calo, 
eylbripit  aura  njagos  ,  aura  redire  iuhet. 


L 


Ou  que  J^ire  3  me  tire. 

As  malhenreus  Amant  /  comme  vne  ^vrouettc 
Tu  tournes  ça  eft  la ,  voluble  &l  lans  arrefte  : 

Bien  que  te  foit  efcheu  vn  bien  fâcheux  humeur^ 

Encor  faut  il  former  a  l'advenant  ton  cœur. 

DOMIN.£ 


DOMIN.£,   QVO    ME   VOCAT ,    AVRA. 

XXVIII. 


57, 


s  Bfdr.  4.  22.^ iï.  Oprtet  vos  fcire  mnlicres  in  vos  imperia  excrcfre. 

Ciccr.  (~\ytim  mifercfcruit  !  Citi  mnlier  imperat,  cm  leges  impo»it ,  prxfcribit, 
^^^]ubct ^  vetat qtiodvidctur  :  qiiinthtt imperantinegarepoteJl^nilrccn- 
fAre  :  pofcit ,  dandumeft-^  cj/ctt ,  aheundiim  -^  voctt ,  vcnicridum-^mtniitnr,e.\'' 
timcjcenditm. 

OvU.    Jmponit  leges  vultibtts  ilLt  tnii. 


H 


Hyjdcght 


58  Uy  jaeght ,  w^fr  laes  !  'vcrjacght' 

G  Heen  voordeel  cond'  ick  oyt  opRoofemont  gewinnen. 
Tot  dat  een  Joomen  bloet  haer  eens  beftont  te  minnen  : 
Al  vvafthaer  teghen'thart ,  men  wout  haer  raden  aenj 
Maer  ly  vloot  iiytte  weegh,  als  lorden  quam  ter  baen. 
Doen  waft  den  rechten  tijt ,  om  op  mijn  ftuck  te  letten^ 
'cWilt  dat  een  ander  jough  ,  quam  (ick  ontrent  my  letten. 
En  vreeftnietjOf  een  Cluts  Ichoon  naer  u  lief  verlangt. 
Een  plompaert  is  een  fret  ^  hy  jaeghtj  een  ander  vangt. 


Fugat ,  non  cap it, 

DV m cavalujlra  fubit '-uiyerra  3  cmiculi^-s ^  hofiem 
ZJt  fugiat  y  céleri  deferït  antra  pede  : 
^lorderi  metuens  Uqueüfe  tradit  ho-bendum. 
SiCpCj  labor  focio  quod  negat  3  arte  feres. 
tAnxia-  njirgo  jmit  3  cum  rujlicm  inHat  amator-^ 

Et  findtur  prccdâ^cui  magis  apta  manus. 
'yiclBiy  (is  capta  Heet  3  lepidïjjlma  rerum^ 
U^m  fuit  in  ijotü 3  ne  capiare  ,  capi. 


M 


*^, 


Tel  bat  les  buiffons  ^  ^i  ne  prend  les  oi filions. 

Argot  fuit  Coridon,  qui  tafche  de  la  prendre. 
Mais  elle  ^  par  delpit ,  a  Thirlis  le  va  rendre  : 

La  proye  fuit  de  l'vn^  a  l'autre  prend  la  retz. 

Voyla .'  vn  fot  amant  ne  fert  que  de  furet. 


FVGAT, 


1 


FVGAT  ,     NON     CAPIT. 

XXIX. 


59 


ij. Mctam."  "^  ^'J^t^igriii  cjntdem ^Atrtjquefiu  matnfque  voliiptaf, 
I^ojirdtamen  maior.     .      .     . 
Hnnc  ego ,  mc  Cyclops  nullo  cumfine  petebat  ■ 
2iec,[i  qud-fiiris  odium  Cyclopts  ,  amorue 
ActdiiiHnobii  fiicritprxjlantiui ,  ed.im  : 
Ptir  m  vlrumque  fmt. 

H  2 


Dit 


6o  J^at  dees  'üerjlickt ,  dén  dien  ^verqmch. 

HOe  vreemc  Ipeelt  Venus  kint  ontrent  de  ziel  der  menfchê. 
Ons  finnen  gaen  eé  ftreeck,  meeft  anders  als  \vy  wenfchcj 
Siet!  Els  loopt  nae  de  piiyt  ,en  herbergPin  haer  hant. 
En  wijft  een, die  haer  bidt,  aelvveerdelijckvan  kant. 
Segt ,  puytjen,  legt,  waerom  en  magh  ick  niet  verwerven 
Het  geen  u  doet  de  doot,  en  my  bevrijt  van  fterven  ? 
Waerom  ghevvert  ons  niet  dat  elck  van  ons  behaeght^ 
Aen  u  de  vuyie  poel ,  aen  my  de  fchoone  maeght  ? 


Tibi  mors,  mihi  vita. 

LZ^dù  in  humdïiis  ,  lafciye  Qipido  ,  rnediüUs  j 
Arhitrium  proprij  nullus  amoris  habet. 
t7\(^s  quod  amdt  ^  jiigimm  :  qmd  nosfugit ,  ilïud  arnamuj: 

^ura.  proco  ,  ranam  j^onte  puella  foyet. 
TriHe gelu  Domina  mihi  mors  ,  tihi ,  rana ,  calores  : 

^Mors  tutt  ^  nuit  A  mihi  ;  mors  me  a  ,  njita  tibi. 
Te  juvat  ont  Ucu ,  me  njirgmis  ore  rigan  j 
Ergo  tibi  cédant  Jiagna  ^  puelU  mihi. 


C 


A  ff-on  fufport  a  l'autre  U  mort. 

E  que  n'eft  que  douleur  au  corps  de  la  grenouille, 
Gentile  Margotton  ,  me  doucement  chatouille  : 
Prens  moy  pour  ton  mignon  :  c'eft  careffcr  en  vain 
Celuy  qui  ne  \oudroit  carclTes  de  ta  main. 


TIBI 


TIBI     MORS,     MIHI     VITA, 

XXX. 


ÓI 


Anfon. 


'T 'T  Âne  volo  ,  qu£  non  vult ,  Ulam  ,  qu£  vult ,  ego  nolo  : 
■*•  ^  H.iMC  amo ,  qui  me  odtt .  contra  hanc ,  qud  me  amat ,  odi. 


Ovid.  Amo,  ^^Vodlicet  in^ratum  eH ,  (juodnon  licet  acri$ts  vrit: 
ilcg.  ip.      \.Z^J S2"od  fcquitur  fuzio  ,  quod [ugit  ,  t^[c  ftquor. 


Hfj 


Tujfch 


bm 


6i  Tpfjfchen  hant  en  tant  RaeSf  'veelte  fchand- 

E!7{t,  van  mijn  fin  en  min  ,  hoe  laiig  heb  ick  gefwommen  ! 
Om  entUjck  tot  een  ent  van  mijn  verdriet  te  commen. 
Nu  fie  ick  dat  ick  wenlch  ,  en  bender  by  terilont, 
Mijn  adem  blaefi:er  aen  ,  fy  fpeelt  my  voor  de  monc. 
Ey .'  noch  een  ftreeck  fis  m.ijn  :  ick  reyk',  ick  blaf',  ick  hijghe, 
ickhapp',  ick  grijp',  ick  vatt',  ey /'clchijntdatickfecrijghe: 
En  fiet  !  noch  glipfe  wegh,  dies  'c  harCj  eylaes  )  my  beril:. 
Doen  ick  was  alder-naeft;,  doen  was  ick  alder-verft. 


Inter  manum  (5c  mentum. 

POBn'arios  tandem  3  qui  me  prej^êre  ^  lahores, 
Obtigit  h^c  oculü  preda  '-videnda  mcis  : 
Hanc  fcquor  ingenti  conamine  ,  jamqfte  propinquo. 

Jam  crépitant  fauces ,  ]am  mihiguttur  hiat. 
Sedjdtim  capturicns  njefiigu  proxima.  flringOt 

zAb  \  reliquitm  '-uideo  ml  mibi  ^  prater  aquoj. 
Sommât  jhenl  ruigilans  ,  (^  fe  qmque  ludit amatofy 
"l^ulU ,  ^apor  3  nihil  elÏ  ,  fe  quod  habere  put  at. 


M 


En  ^mour ,  en  Court  3^  a  la  chaffe^ 
Chacun  ne  prend  ce  qu'il  pour chaJS e . 

A  int  lot  s'en  va  criant ,  ma  belle  fe  va  rendre, 
Mais  tout  efl:  au  rebours ,  lors  quand  il  la  veut  prendre. 
Le  chien  tout  plein  d'elpoir  croit  qu'il  a  pris  l'oiieau, 
Mais ,  au  partir  de  la  ^  ne  prend  rien  que  de  l'eau. 

INTER 


INTER    MANVM     ET     MENTVM.  6^ 

XXXI. 


^"'^■'^^'  ....     potiundi  tempore  in  tpfa, 

■  **■     T/uÛ/ut  incertis  erronùm  ardor  .imanturn. 

Ovid.     FAÜitur  augurio  jpes  bona  fepe  fiio. 


($4  Ghenmpek  vel  en  vrijt  niet  njvel. 

Schoon  kint,  mint;  'tisnutijt.  die fpel  falii  niet  voughcn. 
Als  forghelal  u  ziel  ^  u  lijfden  riinpel  ploughen. 
Wers  roofken  is  ghewilc  j  maerwernec  eens  verlept, 
Gheen  bieken  ■¥-  fitter  op  :  ten  wert  niet  meer  gherept. 
Het  bloeyen  van  u  jeught,  het  gloeyen  van  ii  kaken, 
Het  vloeyen  van  u  ipraeck  ^  fal  ihoeyen  en  mil'-maken 

Dentijt^  die't  al  verbijt.  Nu  dan^,  fchoon  Bloem,  ontlüyckt, 
V  belle  goet  verflijt  ^  al  wertet  niet  ghebruyckt. 

*  Tis  den  aeit  van  de  Bien  op  gheea  dorre  Roüfen  of  bloemen  hacr  te  fetten.  Plinius. 

~    Turpe  fenilis  amor. 

Fl^ndthus  irrïgtiù  ,  nj'wlifque  recentihus  h^rety 
Fcrque  noVos  Jïorcs  Ifta  f-vagatM'  apis  *  ; 
Si  qUit  rofa  e(i  ,  qii^  laj^a  comas  collumque  remi  fit  ^ 

Treterit  hanc  ,  dulces  nsc  petit  inde  favos. 
Nullus  amans  cams  dut  jlorea  ferta  capill'iSy 
n^at  njetuU  f'onti  bajia  nullus  amans, 
Parcite  formoff  nimium  diu  parcere  formf^ 
Turpe  puellafenexy  in/ene  turpis  amor. 

t  Apesamarcidis  floribusabllftóefolent:  mortuis,  ait  PliniuSj  floribus  ne  quidem 
corporibus  infidunt. 


Vieille  fleur  gifi  fans  honneur. 

Amais  voit-on  l'Amour ,  jamais  voit-on  l'abeille 
.  Aller  cueillir  Ton  miel  fur  rôle  trop  vieille  : 
Auprès  la  frelche  fleur  la  mouche  faict  Ion  tour. 
*  "-'•rr*' verdelet  convient  le  doux  Amour. 

TVRPE 


TVRPE    SENILIS     AMOK. 

XXXII. 


^5 


Sen.inProverb.  i^mttre  juvCni  fiu^us  ,  crimen  fcrii, 

Eurip.   "T^T nitnc juveties  adhortor omncs 
Diuac.  l^2{et»  feneûttte nuptias  célèbrent, 

Scdtniiiventittc  fotiu-s  liheros procréent, 

Tiihilemm  'voluptath  hahet 

Et  rcs  efl  amonbus  contraria  fenex, 

J 


Stek, 


^<^  Stckfelfquaety  niemant  nut' 

VRijtmeteen  luftich  hart.  wat  crencktmen  lijf  off  finnen 
Door  al  te  grooté  brant? 't  Pertrijs  ^  wert  vet  van  minne: 
^  Een  voghelken  dat  fick  onthout  ontrent  den  NyL 
Eet  lat ,  en  niet  te  min  bedient  den  Crocodyl. 
Wel  wat  een  fot  beftaen .'  dat  door  een  heet  verlanghen 
Sick  yemant  voor  de  deur  van  zijn  vriendin  g.iet  hanghen  ? 
Stroyt  ghy  daer  bloemkens  veur  :  en,  foeckj'  uw's  liefs  gerijf, 
Behout  een  cloeck  verftant,  en  blijft  ghelont  van  lijf. 

*  La  Perdris  s'engraiflït  a  courir  la  femelle.  Pliirarch. 

t  Van  dit  Vogheîkcn  Trochilos  ghenaenu  fier  Piin.  lib.  8.  cap.  ly. 


Sibint?c[uam,  cui  bonus, 

STultè  al'tqtiïs  nimio  languet  mferahtlü  igne^, 
Stulte  aiiquis  tïgno  flebile  fendet  onus, 
iiit  tihï  cura  tui^  dmn  te  co?icedis  amïcç  ; 

^luïd  lac  us  j  aut  laqueus ,  quid  tibi  mucrofubit  ? 
Se  quoque  curât  ^  avis  ,  tibi  dum^  Q'ocodde^  minifirat^ 

Et  per  dix ,  <~uenens  rnunere  ^pnouis  abit. 
"Et  curare  cutemfotes^  ^  fervire  puelJe  : 

^uod  nimis  ,  «r/f  pajjîm^jîc  in  amore  nocet. 

*  De  Trochilo  lîve  avium  rege  Crocodi'o  den:es  fcalpeiite  Sr  fe  faginante  confidc  PÎîn. 
lib.  8.  cap.  îj. 


V 


.    Sois feryueur^  fans  crevée œur. 

Eus  eftre  lage  amant  ?  va  t'en  de  telle  lorte 
Que  rien ,  que  tout  plaifir  ton  ame  n'en  rapporte  : 
Va  fuy  le  Roitelet ,  lequel  efl:  fi  h.ibil^ 
Qu'il  fe  repaift,  alors  qu'il  fert  au  Crocodil. 


SIBI 


SIBI     NEQJ/AM,    CVI    BONVS.         67 

XXXIII. 


m'^"^"  "^I^^  venerif  frii^it  caret  U,  cfui  vitat  amorem  ; 
•  ^-   xrS  Scd points  qiixftint  ,  [ine  pwn.i ,  commoda  fumit  • 

Nam  certe ,  futa  eftfanis  magis  inde  voluptas  ,    ^am  mifcris, 
Ovid.  Lib.  Et  puer  es,  nee  te^  quidquam  nifi  lndere  oportct, 
meJi  Amor.       ^"^^  '  '^^''^"^  annos  mollia  regna  tiios. 
ad  Cupidi-    ^"^  alt  qui  s  rigido  fodiat  fua  pecïora  ferro  r 
Invtdtam  cxdis pacis  amatorhabcs. 

I  2  Sraeghje 


ncni 


68  Draeghje  dot^cken ,  VV^cht  i'oor  houckerj, 

DEn  eghel  wert  een  clooc ,  om  muyfen  te  betrapen, 
Maeckt  van  fijn  muyl  een  hol ,  en  blijFc  foo  liggen  gapen: 
Welaendan  Ipringhten  ipeelc,maer  blijfcind'open  lucht. 
Want  cruypt  de  muys  in  't  hol  ^  dan  ift  te  laet  ghefucht. 
Pleechteerbaermin,ghyjeucht,(\vechlijncke^s,^vech  fluyp-fielé 
Nacht-uylen,  licht  gheipuys,  en  volcxken  cort  van  hielen) 
Weeft  vroylijck  ,  datment  fiet  :  ipeelt  heus  en  open  ipel. 
Geen  houckx  of  winckels  foecktivan  daer  comt  ons'tgequel. 


Ludite ,  fed  cafle. 

MVrihus  infïdias  glomeratus  echinus  inorbem 
Dumjïruit  ^  t:Jfïr2git ,  qua  locat  orajjpecum: 
'üicinas  mures  jaliunt  immune  psr  herbas 3 

Ficiafèd  excurrat  jt  quis  ad  antra  ,  perit-, 
V^Bra  Venus  purafque  manus ,  (^  peéïus  bonejlum 

Exigit ,  g^  tenebras  ac  <-vada  cccafugit. 

TleSÏitur  obfcœnts  quifurta  tegenda  latebris 

Cogitat ^  ç^ cujus gaudia  crimenhabent. 


N 


*lR^e  fans  mal-engin. 

VI  mal  ont  les  fourys ,  &.  lentent  nulle  peine 
louvants  au  deïcouvert ,  ôl  lautants  par  la  pleine; 
Mais  les  voila  perdus  ^  en  devenants  fripons. 
Aux  ieus  il  faut  garder  d'honefteté  les  gonds. 

LVDITE, 


J 


LVDITE  ,     SED     CASTE, 
xxxim. 


Plant.  Tiin.  y^mor  Uiehricolarum  hominum  corrupor. 

Cic.  pro  T^  2?r//r  aliquid  £tati  ,  fit  adolefcentia  Itherior  ,  non  omnia  volupta. 
Mar.  Cçlio.  JL^ tfbns  dencgcntur.  Dumntodo  illa  in  hoc  ^enerere pr^fcriptio  mo- 
deratioque  teneatur ,  farcat  jwvcntus'  pudicitix  ju£  ,  ncfpoliet  alieneim ,  ne  pro- 
briim  cajiis ,  labem  mtegris,  wftmiar»  boms  infcrat. 


Ji 


rOie 


70         Die  blujl  wijn  'ulam ,  Dkn  'vvorJ!  ickgram, 

WAnneer  den  fmit  mee  nat  fijn  yler  gaet  belproeyen, 
En  lelTchendedenbrant,  verdrijFchec  vierich  gloeyen; 
Hetfnerfl,  enroockt,  en  kift  ^  'tisvreemt  wathec 
bedrijft. 
Het  fchijnt,  of  dat  het  ilicht ,  of  dattet  hem  bekijft. 
Den  minnaerdaeghtvanbranc,  nochtans  wil  hy  niet  welen 
Ghecoghen  uy t  het  vier  ^  maer  vreeft  te  zij n  gheneien : 
Al  waert  datyemantcond  hem  nemen  af  de  min, 
Hy,  blijd'  in  fijn  verdriet,  en  heeft  desgheenen  fin. 


O  dit  amor  medicum. 

FErrea  mafft  ruhens  ,  furu'ts  educÏa  caminü 
^mm  faber  'm  tepidamforcipe  mergit  aquAntj 
iïtbiUt ,  çy  totas  implet (ïridoribus  ades  s 
Hoc  indignari ,  '-vel  gemmj^e  ijoces. 
Omnis  amans  rapidù  urijibi  peEîora  jlammù 

Et  ge  mit  j  c^T-  Domina  fcpe  recantatidem: 
Hitnc  aliquis  fanare  <-uelit ,  fubit  ira  :  qiud  hoc  e  H  ? 
Inf^lix  medictfm  reS^mtfger  opem. 


L 


,^ui guer'it  l' Amant  luy  f aiSî  tourment.  j 

E  fer  du  marefchal ,  quand  on  le  veut  efteindre 

En  le  plongeant  en  l'eau  s'en  va  gronder  «Se  plaindre. 

Offrir  a  l'amoureus  fanté  ,  eft  tout  en  vain  ,- 

Car  il  le  plaift  au  mal ,  Oc  ne  veut  eftre  iain. 

"  '  ODIT 


ODIT     AMOR     MEDICVM. 
XXXV. 


7» 


QVi  dentibus  ïahorAnt  frotintis  mediciim  adeunt ,  ntahtm  cxpoiuwt. 


Plutaixh. 

^qtii  {cbre  tenentur  eiü)dcm  accofunt ,at  ithrcnetrici  ('intcr  qiiOb  *k. 
amantes  jure  quis  rcccnfcat.)  medicum me accerfunt ^nec udmittunt. 


O  vid.   lUi  mihi  qnod  nullis  amor  cfi  medicnbilis  her  h  is  i 


U 


Een 


7^  Een  ledkh  menfchy  Is  Venus  wenfch. 

DE  (pinne-cop  en  lal  de  flanghe  niet  ghenaecken, 
Als  ly  die  befich  fiet  ofFneerftich  vint  int  waken  : 
Maer  iho  de  flang'  haer  eens,  door  ledicheyc,  gheefc  bloot 
De  fpinne  valter  op ,  de  flanghe  comt  in  nooc. 
Die  fchouwen  wil  de  min  ,  off  van  haer  fijn  ghenefen, 
Dient ,  fonder  yet  te  doen ,  tot  gheener  tijt  te  welen  : 
Dat  cleyn  vergifuch  dier  j  dat  dertel  Venus  wicht^ 
Noemt  ledicheyt  te  zijn  een  wet-fteen  fijner  Ichichc. 


AfHuitjncautis. 

DVm  prfdaj  agit  anguis  3  (^  ardm  faxa  pererraf^ 
zAmbuUt  innocuas ,  tutus  ah  hoBe 3  njias: 
Hunc  improlpifo  perflr'wgtt  aranea  telo^ 

Cum  iacet  3  'm  molli  gramine  3  ftifus  humt, 
La/civas  abigunt  traçât  a  negotia  flammaSf 
,^is  'TJidet  intentos  rebus  amore  trahi  ? 
Cum  "uacat ,  c^*  rnolli  colit  otia  pefius  in  ijn.brâj 
Tumpatet^  occulto  turn  fubit  igneVenuj. 


Vn  cœur  oifif  ^  d\4mour  captif. 

'Araigne  ne  peut  oncqattrapper  la  couleuvre. 
Lors,  quant  elle  ell:  au  bois  empefché  de  quelque  œuvre. 
Le  coup  mortel,  hclas!  luy  vient  en  repolànt, 
Rienj  que  le  cœur  oifif ,  le  fol  amour  furprend. 

AFFLVIT 


L 


AFFLVIT    INCAVTIS. 

XXXVI. 


73 


ChryfoO.  Dcjïfütio  amoris  hxc  ejl ,  animji  vacantis  pdjsiû. 

I-îcrt.    'r>klO'7C»es  dixit  amorem  otioforitm  effc ne^otinm  ,  ^uod  f^ic  af.'Ûtts pô- 
Lib.6.  J_y  tijürnum  occ/tpet  otio  deditos:itaJit  vt  dum  otio  vacant, in  rem  negoti- 
ofijiimam  incidant. 
Ovid.    ^'^Vsrttur  JEgisius  (jiiâ  re  fit  fa^us  Adnlterj 
V^      //;  prowptu  cauJA  cfi ,  dejidtofta  crat. 

K  Lij  (ie  f)  y 


74  Lijden ,  al-eer  'verblijden, 

ICk  iprack  lefl  met  mijn  lief,  ter  wijl  fy  fat  en  naeyde, 
lek  fteld'  haer  voor  mijn  finert,  hoort  doch^hoe  ly  my  pae^'de^ 
Let  eens ,  op  't  geen  ick  doe ,  (fprack  fy)  merckt  hoe't  al  gaet, 
Eerftmaeckt  de  naeld'  een  gat,  dat  ftopt  daer  na  den  draec. 
DiCj  mits  hem  treft  de  wond',  ftracx  fijn  gheweer  laet  vallen. 
En  roupt  om  bus  en  falf  ^  dient  niet  aen  Venus  wallen. 
De  min  heeft  wat  ghemeens  met  Mars^  al  is  hy  ftuer. 
Nietibets  en  heeft  yet  ibets  j  dan  na  voorgaende  fuer. 


Poft  triftia  dujcor. 

ASjïdeo  tener^  mper  dum  iunSïus  Jmcf, 
Dumquefuper  noflro  <-uulnere  multa  queror^, 
Ri^t  ft^  ,  o  àurï  nimium  temr  hoj^es  <tAmoris^ 

CN^paUatur  amans  3  nonpotietur ,  ait. 
Hoc  doSïum  te  reddat  opus  [fua  Iwtea  monlïrat) 

Ecce  ]fubit  filo  cuJpis  acuta  prior. 
Hmgemit  3  (^  primo  fub  'puinere  projicit  armUy 
Qede  mihi ,  Veneri  miles  ineptus  ent. 


V 


i/i  pres  tourment ,  contentement. 

N  iour  ie  me  plaignois  eftant  auprès  ma  belle 
De  mon  pénible  amour  ,  ie  la  nommois  cruelle  : 
Tay  toy  (ce  me  didl-on)  le  linge  ne  le  ioinót. 

Si  preallablement  on  ne  le  blclfe  &  poinót. 

POST 


POST    TRISTIA     DVLCOR. 

XXXVII. 


75 


Ovid.   'T7T  tarnen  efl  artis  triff/ffJmajitfina  poffr^e, 
■Cl     Et  Lihor  elivntti  tempora  j)rtTn,tpati. 

Mich    Montagn.dcs  Eflais  Lib.  3.  Cap.y. 

QVin'a  laJ0uiff.i»ce  qu'en  lajou/ffance ,  cfui  negaigne  que  du  h^tut  po/nlf  ,  ffui 
n'ayme  U  chafje  cju'en  la  prife,il nc  luy  apper tientje  mejler  a  l'efcole  d'Amour, 
leplaifir  n'eji platjir  fans  amertume. 


Kz 


lAltijt 


7(5  Ahijt  na  meer. 

Veerfte  wenfch  was 'cfien,  de  tweede  was'tghenaken. 
De  derd'  het  Ipreken  aen,  de  vierde  was  het  raken*. 
Doen  't  geven  van  een  kus,  wat  noch  ?  ten  naeften  keer 
Een  kus  van  haer 'tontfaen:en  no  h  wout  ghy  wel  meer. 
Een  minnaerby  fijn  lief,  een  jagher  in  de  velden^ 
Een  coopman  by  fijn  waer,  in  crijgh  de  dapper  helden, 
Gaen  altijt  voort  en  voorts  niet  een  op  winft  en  (laept. 
Al  crijght  den  hont  een  ftuck,  hy  ftracx  na 't  ander  gaept. 


Res  immoderata ,  cupido  eft. 

P'7^W(«  qmdemfuerat  dominam  tihi  cura  midendif 
Altera^  mox  laten  'tungere  pojje  Utus: 
^ftud(^  illud  hcihes  3  fed  (^  hoc  ,  tibï  lents  arnica 

Tilanditias  molles  j  aptaque  ^erba  de  dit. 
Ofcula  nunc  pofcù  ,  det  ^  ofcuU  :  nonne  petetur 

^Mox  illibatdt  <-virgimtatis  h.oncs? 
Et  f-voraty  ç^fropcrans  ruit  in  noVa  fi'UÏia  moloQuj^ 
^uodque  vetat  cunidus  femver  amator  habet.  ^ 


-V* 


Le  chieni  Ie  leu ,  f  Amour ,  lefeu^ 
CN^fe  contentent  oncq  de  peu. 

V'on  donne  au  chien  du  pain  ^  qu'on  donne  du  fourmagej 
Il  gloute ,  fans  malchcr,  &  veut  ia  d'avantage. 
Quel  grand'  faveur  que  laiót  la  dame  a  ion  amant. 
Rien  ne  luy  cncq  fufht,  il  va  toullours  avant. 

RES 


Q 


RES  IMMODERATA,  CVPIDO  EST.  47 

xxxviii. 


Sen.  19. 
Claud 


QVaUm  dicimusferiem  CiUifariim  effe  ex  quihus  ncElïtur [iittim-^ tilcm 
th  ei  m  II 5  c  tl  f  i  dl  t. Item  ,  altera,  ex  [me  alten  us  neclitiir. 

AT  fihi  ctinÛapcteiis  ntirxjnam  faturanda  Cupido, 
j^jt ,  velut ]7nmanes  référât  dum  belliia  ricluty 
Expier t  pafciquenequit  •  }iunc  flagrat  amore, 
^{unc  gaiidet ,  ntirtc  m.tjl.i  dolct ,  riirfiifqiie  refurgens 
^xorttnr ,  cxjâque  redit pollcrititts  hydrâ. 


yZ  Die  'fjpeimet  can  ,  Die  blijft  er  van. 

TIs  Venus  warre-net,  de  web  die  ghy  fiet  hanghen, 
Dacr  menich  dier  in  valt,  maer  niemanc  blijft  ghevangen, 
Als  eenich  cleyn  ghefpuys,  dat  moet  noch  cracht  en  heeft. 
De  fulcke  zijnt  alleen  die  Venus  raechbeweeft. 
Een  ruftich  hart  can  licht  al  dit  ghefpin  verbreken, 
Die  hoogh  is  van  ghemoet  en  blijft  lbo  leegh  niet  ftekcn. 
Laet  u  in  Venus  net  niet  binden  als  een  mug, 
Off  breeckter  deur  met  cracht,  of  keert  met  cunfl  te  rug. 


Non  intrandum,  autpenetrandum. 

H  Of,  qmd  re  te  nyldes ,  teneri  jtt  car  eer  aAmorisy 
êlu^fedet  in  medio  ,ft  Cythereatibi: 
n/lfpia-s  ,  '-ot  culices ,  infecÏaque  T^ilia  ,  mufc^ 

JaSienturpatulis  prcda  retentaplagis: 
Pofieritas  craho  acrù  equi  per  flamina  trAnjïty 

Et  laquei  ije^a  concutiente  ruunt. 
'J^mptt  O*  abrumpit  cajïes  cordât us  Amoris-y 
'T)  e  genere  s  Veneris  molle  retardât  opus. 


R 


Oupajjè  OU  l  Amour  chajp, 

len  que  Ie  fot  amant ,  lans  force ,  lans  courage, 
Demeure  garotté  en  ce  debil  cordage^ 
Que  Venus  a  filé  :  le  brave  elprit  y  vaut. 
Ou  iamais  y  entrer,  ou  pénétrer  y  faut. 

NOH 


NON   INTRANDVM,  AVT  PENETRANDVM.  79 


XXXIX. 


Ovid.  de   TJOc  vnum  monto  ,  Çi  qiiidmoâo  crtdittir  arti. 
Art.  1,       Xi.y/«/  nufiquam  tentes  ,  autperfce. 

Mich.  Montagn.  des  Effais.  Lib.  3.  Cap.  r. 
/   Le  vice  cfi  de  n'en  f  m  fortir  ,  non  pas  d')  entrer. 


Vgunfl, 


$0  V gun^  i  mijn  leven. 

GHy  broet  een  hinnen  ey,  en  crijght  daer  van  een  kiecken. 
En  fegtjü  leldfaem  dinck  !  dat  doot  vvas^,  roere  fijn  wiecke, 
Dunckc  u  dit  wonder  zijn  ?  lief,  doet  iny  lulcke  gunft, 
Ghy  lult  van  ftonden  aen  vernemen  meerder  cunlt. 
'tGedenckt  my  ,  doen  ghy  laeft  maer  een-mael  op  my  lachre, 
Wat  gheell  daer  jonghen  fiough  mijnaders,  mijnghedachte. 
lek  ben ,  fiet  daer .'  een  blockj  een  bloet  die  niet  en  can, 
Maer  went  u  gunft  tot  my  ^  fiet  daer .'  ick  werd'  een  man. 


A  mica,  amanti  anima. 

OVa  foves  gremioy  tcner  hinc  tihi  prociit  alumnus^ 
.^tdi  teneros  3  inquis  ,  id  potuijp  Jinusi 
^dne  jïupes  ,  me  a  lux  ?  res  bfc  tibi  mira  f^'idetur 
Thylli  ?  ^videb/j  idem- 3  me  quoque  conde  jïnu. 
éMens  Jïne  mente  iacet ,  gremio  Utus  ah  de  3  refurget: 

Si  foveas  ^  moveor  :  nifa.yeas  ,  morior\ 
ZJt  fove^s  fave^fqne  precor  :  pulloque  mihique 
IJlt  o.  foVendo  nje?ùt  3  '-vit  a  f  alpen  do  manet. 

Rationes  phyficas  vitle  .ipud  Card. lib.  i.  Je  fubtiL  vbi  &  Liviam  Auguflam  ova  fuo 
calorcfovifle  &  pulios  cxclufiHe  memorac. 


N 


Ta.  Palpeur    mx  '-vigeur. 

E  penfe  pas  ce  trai<fl  tant  merueilleux,  m'amye. 

Que  ta  foveur  a  mis  vn  rude  amas  en  vie; 
Et  que  tu  vois  produit ,  dVn  œuf  vn  beau  poulet. 
Carme  traictant  ainfi^  tu  verras  mefme  etfeót. 

AMICA 


i 


"V: 


AMICA    AMANTI     ANIMA. 
XL. 


8i 


Philip.    Bcroal. 

QT'odin  navigio gitbermtor ,  cjuod  incivitate  magijlrdiuf ,  quo^lin  mii?)do 
fol ,  hoc  inter  mortalcs  amor  eft  -^  navigium  Çuie guberriatore  Ubdfctt ,  civU 
tas  fine  rn.tgiïlratit  pcriclitatiir  ,  miindui  fine  fok  tenjbricofns  cfficititr -^  é- mor. 
t Alltim  vita  fine  amore  viialu  non  ejl.  ToUe exhominibus  amorcm  ,folcm  e  mun- 
do  fiiflulijic  vidcbcris. 

L  Jnt 


^i  Int  't)  vijf^  int  md ,  V  Z iefgaet  voor  al. 

E  En  minnaerginc  terkerckom  God  (foo'cfcheé)  tedanckê. 
Om  dac  hy  was  verloft  van  Venus  loole  rancken, 
Daer  coomthemintghemoeceenlodderlijcke  meyt. 
Ach .' d'oorfaeck  vanfijn  vier,  (fiet  wat  een  innicheyc 
Een  Venus-Iancker  heeft)  mits  ly  maer  op  hem  lachte, 
Sijn  y  ver  ,  fijn  ghebedc,'cginck  al  uyt  fijn  ghedachce. 
Den  aep  vergeet  de  maeten  fijnghefchickghebaer, 
Als  hy  j  fijn  ouden  wenlch,  de  noten  wert  ghewaer. 


Furentem 

Quid  delubra  juvant? 

IAnû  ,  T)eo  grates  aSium  cum  nuper  ahires^ 
Loxa  Jorent  pdphio  quod  taa  colla  jugOy 
Forte  Tryphœna  tibi  medio  '-veint  ohuïa,  tem^lo, 

T)umqtie  '^enit ,  didci  rifus  ah  ore  finit, 
^a  ^veniampietas  ,  Domin^  fuccumhirms^  inquis^ 

^J^ll iglonis  amor  ,  ^iUuseAmore  ,  iacet. 
V^n  aliter  geBu  fait  tire  ^  ar  at  a  decoro^ 
Fertur  m  obiecias  jtmiajîulta  nnces. 


R 


Voda,  de  mes  dévotions. 

Obijn  guary  d'amour  a  Dieu  va  rendre  grâce, 
La  veue  de  ion  feu  ce  bon  defiein  efface, 

I.e  finge  va  quiter  le  bal, pour  peu  de  nois. 

l'Amour  montanc  au  cœur  dévotion  n'a  poi\'. 


PVREN- 


FVRENTEM  QYID  DELVBRA   IVVANT?       S^ 


XLI. 


Scn.       ....     (^mor^crCœliimvolat 
Hippol.  ^emitmqtte  tantum  minima  in  fiipcros  hdbet. 

R^-''^  rif      'p'^''^^  aderamjtivcni ,  dominam  lectica  tencbat^ 
•  *  •  *•  X      Horrebant  ftivii^omma  verbdminis  -^ 
Jamque  vadaturus  leÛ/câ prodeat ,  inquit, 

Prodicrat  ;  vifà  conjuge  mtilttts  cr.it  : 
Et  marjds,  ^  mAnibus  dtiplices  cecidcretabe/U 
Fertur  in  amplcxus ,  atque  ita ,  vincis  ,  ait. 

L2 


^l 


S4  'M  'wat  mint ,  %!Vonder  i'erfim. 

ICk  was  met  Rooicmont  onlangs  gaen  wand'Ien  buyten. 
Men  hadd'  tot  ons  vermaeck  aldaer  ghebracht  twee  luyten. 
lek  ftelde  dees  op  die^  en  leyd'  een  ftroo  op  d'een, 
So  haeft  den  thoon  geleeck  het  ftroo  dat  Ipranck  daer  heen.  ¥• 
Siet;,  Rooiemont,  aldus  roert ghy  my  fonder  raecken, 
jEn  treckt  my  fonder  hant  :  eer  ghy  my  cont  ghenaecken 
Soo  werd' ick  ü  ghewaer.  Die  Venus  eens  crijghtvaft^ 
Mercktjdat  hy  niet  en  fiet  ;  voelt^dat  hy  niet  taft. 

jj^  Waer  door  defe  beweginghe  vtroorfaeckt  wert  leeft  by  Cardanum  int  8,  boeck 

defubtüit. 


Quid  noa  fentit  amor .' 

DVm  jacet  in  muta  ^oftum  tefiudinejiramen 
S  alt  at     njt  ^qualem  dat  lyra  ^ulfa  fonum  *  5 
Chorda,  manu  non  taBa  tremit ,  non  mot  a  moyetur: 

Muid  mïrmn  ?  quod  amat  3  fentit  adejjè  Jïbi. 
Te  rvideo ,  mea  Lux ,  nee  te  me  a  lumina  cemunt  : 

iAudio  te  ,  loquitur  cum  tua  lingua  nihil  : 
Sentio  te.  nee  me  tua  dextera  confiait  ^  i  mtnc 
Et  cordi ,  quod  amat  ,  nmnen  tnefjè  nega. 

%  Huius  rei  rationem  acute  déclarât  Cardan,  lib.8.  de  fubtil. 


» 


R 


Qux  qui  s'entre  ayment ,  s'entre  entendent. 

Emarque  en  ton  efprit  l'eftrange  fympathie 
Des  chordes  de  ces  luths ,  &  puis  va  t'en^m' Amie, 
Pour  contempler  par  la  des  deux  amants  le  cœur 
Symbolifants  toufiours  en  vn  efgal  humeur. 

Q\1D 


QVID     NON     SENTIT 

XLII. 


AMOR.'        8; 


Plat.lib.<î.de  Leg.  yetm  verbum  cfl ,  Simiîitndincm  amoris  auBorem  ejfe. 
Cypr.  Tra<rc.  -Tp" xpenentià  notitm est arcanam  quancLim  (^r  occult. wi mUr  hom'i. 
poil  .Cap. 7.  X_j,jQ^  fj^(.  natitrarum  affmitatem  tint  odium,  vei nature  ntudim  ûc 
cuit  a  vi ,  vel  afrorum  tnfluentià,  vel ,  i^c.  Vnde  ft  vt  aliijuts  aiultcro  toto  pee- 
toreabhorreat ,  in  altcrum  ver  o  propenjtisjit ,  ?jec  rog.it  us  ciufani  d/cerepofjet  car 
hunciimet  ,illum  odcrit ,  juxta  illud  Catiilli ,  Tion  amo  te  foli/Ji  ,  ncc  pojfum 
dicere  quart ,  hoc  tantum  pojjum  dicere,  non  umo  te. 


3  Aîaken  en  breken^  Zjijn  liefdes  treken. 


:^Tms 


WY  lefen  van  een  beeck  ,daer  d'Oude  veel  van  fchrijven. 
Die  t'vlammê  van  een  toorts  gewoon  was  af  te  drijvé, 
En  fo  dan  yemant  weer  de  toorts  int  water  ftackj 
Al  brandende  terftont  hy  die  tot  hemwaerts  track. 
Dit  zijn  ,  6  Roofemont  ,dit  zijn  u  eyghen  ftreken, 
Ghy  dempten  temt  mijn  vier^ wanneer ick  ben  on tfteken. 
En  weckt  mijn  brant  weer  op, als  ick  u  fchijn  re  cout: 
'Tis  doen,  en  weer  ontdoen,  dat  minnaers  befich  hout. 


Anior,teIaPeneIopes, 

FLumine  cum  Dodona  tuofax  -^'iva  rigatur^ 
Stridet  j  @7'  5  ^  gelido  njttia  liquore ,  perit: 
Fer^  puer,  hue  f  ne  lncefaccm ,  mirabitur  holpes 

E  medid  flammits projilijfe  lacu. 
^ira  cam  ^fed  eAmica  modo  me  traSÏat  eodem  j 

Hatjc  ego  '-uimgra.ij  fontis  habcre  futem: 
Jlla  moyens  calidoque  gelu,  gehdoque  calorem, 
iuMe  cuviente  fugit ,  mejunente  ctipit. 


QVai 
Qu 


oAlterner  faiSÏ  aymer. 

Vant  ie  luis  efchauffé  ,  tu  refroidis  mon  amc, 
Quant  ie  i'uis  refroidi ,  renaiftre  fais  ma  flame, 
Donnantvn  contre-poix  a  IVn  &  l'autre  humeur  : 
D'vne  immortelle  more  ainfi  3  helas  !  ie  meurs. 

AMOR 


AMOR  ,     TELA     PENELOPES.  87 

XL  III. 


iVtt: 


Dan.  Heynf.       T> ///rf  pofcehamfaucipma ,  Ro(Ja  He^avi 
4-     eg.   >•  JL)     Nil petij ,  'vultmiuijxil  ArnicA  ftios. 
Sciiicet  hdc  voto^er.s  ejt  contraria  tioftro, 
S/tpacata  rnagis,  protenus  ibit  amor. 

TercncEun.  ybivclisnolunt  ^  vhinolts ,  voluut  vltrb. 


Van 


8 8  V^n  fü vee  een ,  Van  eene  twee, 

KE  laet ,  o  oude  Stam ,  u  taxken  met  my  paren; 
Het  fal  (ftelt  u  gheruft)  by  my  veel  beter  varen 
Als  aen  u  dorren  tronck.  Siet  !  'theltdoch  na  mijn  (choot, 
En  *theeftvan  nu  voortaen  noch  pap,  noch  fap,van  nood'. 
Ey  lieve  fcheyter  aff ,  watfchroomjet  noch  te  vvaghen  ? 
Al  ichijnt  u  fpruyten  teer ,  het  fal  haeft  vruchten  draghen. 
*Tgaet\vel  :  mijn  lief  en  ick  zijn  nu  in  als  ghemeen. 
Om  weer  te  werden  twee,  zijn  wy  gheworden  een. 


lam  plenisnubilis  annis. 

HZJnc  precor  ^  6  longo ,  ijencrahiUs  Q.Arbor  ^d  an^o^ 
Corp  ore  da  ramum  tollerepo^e  tuo: 
Qr)tü  j  '-vt  ïndmans  caput  'm  mea  ^otajeratur^ 

ZJtqm  me  o  iaceat  farcina  gr  at  a  fmu. 
éMe  duce,  mox  poterit  teticros  producere  fœtiiSy 

éMe  duce ,  nil  fuccis  indiget  ïlU  tuis. 
yicimH-s  j  o  mea  Lux  ^fuimus  duo  ,  ia,m  fumus  ^nuw^ 
^uodme  <-urmm  nmc  eU  ^  mox  duo  rurfus  erit. 


V 


éMariezi  moy  hïen  toFt,  maric:^. 

^leil  Troncq  ô  laiffe  a  moy  ta  ieune  branche  fuiure, 

1:11e  aymera  pluitofl:  dorelnauant  a  vivre 
Seioindle  de  ton  corps  ^  n'en  aye  plus  de  ibing, 
Il  luy  faut  yn  mary,  d'vnpere  n'a  befoing. 

lAM 


lAM     PLENIS     NVBILIS     ANNIS.-      85, 

XLIIII. 


Horat.  I.  T^irliccs  ter ,  é'  ampl/t^. 


Car.  IJ.    X     J^os  irrttpta  tcnet  copnLt-^  HecMiilii 
Divnlpt  querimonijs 

Supremâ  cilttis  fo/uit  K^mor  dit. 


m 


Vun 


5>o      •  Van  groot  tot  grooter. 

M  En  mach  wel  rechte  min  den  crocodil  toe-paffen  ,• 
Dit  dier  is  altijt  grootten  nimmermeer  vol- wallen, 
'tNeemt  toe  van  daghtot  dagh,enwert  noch  meerder  ftiick, 
Self  als  debleecke  doot  fit  fcherlings  op  fijn  ruck. 
lek  dacht, al  lang  gheleen,  hoe  canick ftercker  minnen  ? 
De  liefde  fteld'haer  voet  noch  dieper  in  mijn  finnen. 

En  noch  al  ftortf'  in  my  flaegh  meer  en  meer  haer  foch  : 
lek  ben  op'thooghfl:  altijt, en  altijt climick  noch. 

Van  het  gelladich  waiTen  des  Crocodils  eiide  des  felfs  groote.  Siet  Plin.lib.S.cap.ïj, 

Nefcit  habere  modum. 

CRefcit  in  immenfnm  phariis  crocodilus  'm  arTÜi 
^nque  dies  CN^di  maior  ab  amne  redit  : 
zAugendi  met  as  non  huic  dedtt  fgra  fenecïus^ 

Mor/que  T'd  ipjaparet  '-oulneray  crcfcit  adhuc» 

Tu  oenuwa  fnei    crocodde ,  furoris  imago. 

cAugetur  noHro  pecïore  femPer  amor. 

Frigida  mors  calidos  olim  mirabitur  ignes^ 

(jim  gelidd  tanget  jerVida  corda  mamt. 

Crocodiliim  ciefcrere fju.imdiu  vivat ,  &  excrefcere ad longirudincm  duodeviginti cu- 
bitorum'j  &  a]ja  vide  apud  Plin.  lib.  S.  cap.  ly. 


L 


'2;V«  que  grand  ,  toujours  croijjant. 

E  crocodil  fi  long  temps  que  la  vie  dure, 
Sent  deTaccroiffement  toufiours  en  fa  flatnre, 

11  n'eft  touche  au  vif  des  trai<fl:s  du  vray  amour 

A  qui  l'affection  ne  croift  de  jour  en  jour. 

KESCIT 


NESCIT     HABERE     MODVM.  ^i 

XLV. 


Ovid.  ro.   2(ec  modt*s  aut  reqtties ,  nifi  mors ,  rcperititr  amoris. 

Sen.  Où.,    (^nior  percnnis  conjngis  ctijlx  mjinet. 

Aufon.    'V  jXor  vivamtti ,  tptod  viximtis  ,  (^  tenctmus 
V        Tinmina  qnx  primo  fumpjimus  in  tlnilumo  j 
j^tveft  v/la  Jtes  vt  commutcmur  in  xvo, 

^luin  tibi  fim  juvenis  ^  titque  pitc//.t  mihi  ;  c/c. 


Een 


pz 


Etn  out  man  in  t^tonck  meyfkensfchoot, 
Ey  iT/Vaer  hy  doot  ! 


E  En  fncech  meyfken  ginck  eens 
trouwen, 
Met  een  ouwen  loomen  knecht, 
Die'tvry  al  wat  hadd' teflecht  : 

lek  en  cond'my  niet  onthouwen 
Van  te  vraghen  hoe  het  quam 
Datfc  defen  grimmaer  nam  : 

Men  vint  fchtij  vers  die  daermeenen 
(Dit  voorantwoort  ick  onifinck 
Van  dit  fijn  gheflepcn  dinck  :) 


Datmen  van  eens  ezels  beenen, 
Alshymaer  in  d'aerd'  en  ractV, 
Wei  de  befte  fleuytcn  niaedl. 

Oockhebick  (dund  my)  ghelefcn 
Van  een  dier  ('thiet  fchorpioen) 
'tWelck  alll  leeft  nictgcctscan 
doen, 

Maer  doot  zijnde  can't  ghencfen. 
Ick  ter ftont  verliet  de  meyt, 
Sy  hadd'  my  ghcnough  ghcftyt. 


Ex  morte  levamen. 

NVper  3  '-vhi  peiago  mur  is  Tlijsinga  refifi'it^ 
T)ecrepitofuerat  ntipta  pueUafeni  : 
Car  n^etulo  fociaris  hero  ^  lepidiffima  ?  dixi^ 

H^f ,  <-ot  erat  prompta  garnditate  loquaxs 
Hoc  mihi  re^onfum  de  dit  :  ojjihus ,  in  qui  t^  afelli 

(urn  lacet  exangui  corporc  prej^us  humoy 
Tihia  iucundo  con>ponitur  optima,  cantu. 
^ejierat  j  nee  me  quxrere  plura  iwvat. 


^oye  (^  fupport  ^  après  la  mort. 

N  iour  ie  demandois  a  vne  allcgre  dame, 

Pourquoy  qu'vn  gros  vieiliart  tenoic  Ion  corps  Sc  ame, 

Ne  Icays  tu ,  me  dit-on  ,  que  quant  vn  alne  ert  mort 

De  fes  os  decharnez  fort  bonne  flufte  ibrt  ? 

EX 


V 


EX     MORTE     LEVAMEN. 

é 

XLVI. 


5>3 


Cyprjr.de  >^Vptias im^ares  (itanuncupant  jurijl^  matrimonitim  feni\  decre- 
bior^^a  """  ■*-^/"'^  &prid£  vir^inis  L.ji nnuor  C.  de  Legtt.  lUrcd.)frxtcr  .iliA 
mtdtix  incommoda  in  duc  ere  l'Otum  capta»d.e  mortti ,  tviigicm  cxitus 
fîonrarbdociiit  i  hi/ic  ntipia  Sophoclis  (j;'  Alcipfcs  hii]ufmodi  diclerijs  exagitdtét 
U'gnntur: 


No^ii't  vt  in  tumulif,  fnpcr  vttjiie  cadaiicra  Buho, 
Talis  apudSop/jockm  nojlra  pnclhfedet. 

^l  3 


Ver- 


5)4  Verfchejden  aert ,  dimt  nietghepaert, 

DEn  Aep, dat coddich  dier  ,  isyders  eens  veraiaecken, 
De  Schik-pad  niemancs  vreucht  als  dooc  daer  henen  leyt: 
Hierom  i(l  dat  de  lim  de  pad  niet  wil  ghenaken^ 

'Tis  teghenheyt  van  aerc  ;,  dat  dees  twee  dieren  fcheyc. 
Lief,  die  foo  gheeftich  zijt,  en  laet  u  doch  niet  paren 

Met  Floor  dien  tammen  gaft,  die  't  volck  u  gheven  wilt: 
Mach  icku  lief  niet  zijn  ^foo  wilt  u  noch  wat  fparen 
Voor  een,  die  van  ii  gheeft,  min  als  ick  doe,verfchilt. 


DiTsiJet,quod  impar  efl, 

CVm tarda nequatt tcjludine jim'u  'mngi^ 
SirnÏA  j'Mundâ  mobilitate  potens; 
Simia.  deiiti^  jiluctrum  ^  hominumque  njoluMas^ 

Qrnit  njt  mvifum  reptile  3  tota  tremit. 
Tupeponem  ,  mea  Vita,  tui  faciajjie  fotentem 

Nti/Ia  cui  toto  peéïore  micafalis  ? 
Corpora  _,  quis  furor  eB  ,  conjungere  rnortua  'uivis  Î 
Anne  tyra,n72orum  --vis  fee  Ie  rata  redit  ? 


L 


Le  fombre  ft;)  tard ,  Ne  duiit  au  gaillard. 

A  (înge  dans  les  bois,  inceflament  gaillarde. 
Ne  le  ioindra  iamais  a  la  tortue  tarde. 
Par  tout  ou  la  nature  a  defnié  Ion  lien, 
Fay  tout  ce  que  pourras,  aulTi  n  y  feras  rien. 


DIS- 


DISSIDET  ,     QVOD     IMPAR     EST 

XLVII. 


95 


EKtitt  afttd  SAK.  GRAMMAT.  LlB.i.  InÇi^nh  VLVILVAE  Danorumre. 
y  is  (dut  de  impjri  mittrtwonjo  /ji/ercla,  qiuw  mcnio  Ijic  adfcrtho.  O  ruifcriUn 
we  !  crijKs  nohtlitAtem  dtfpar  nexus  ohtenebrat  !  O  tnfœlicem  chjus  flemm.iti  nuii- 
ca  ju^atur  humtUt.ts  !  O  infaiiji^m  matrü  foboUm  ciijui  tnitnditiem  immiinditut 
riiralti  attrc{7.it,  dignitatem  iudtgnttas  'vulkans  nutinat ,  w^enuitatem  cotidttio 
rndritdlts  cvteniiAt ,  c^f .  ^^AM  rjnidem  ijiierc/am  c.xittu  tragicta  jubfectttHS 
'  eii pront  Littm  idem  aut'hr  ■proftquiliir. 

«51/  4-  ^i^n 


p6  2^1en  leeft ,  daermen  laft. 

AL  fcheyt  ons  nu  en  dan ,  zee  ,  borgen  ^  boflen,  dalen. 
Die  Icheyding'  even-wel  en  deyit  ons  niec  van  een  ; 
V  hare  woontj  Lief,  by  my ,  mijn  geeft  coomc  by  u  dwalen. 

De  liefd'  en  den  magneet  is  dele  crache  gheraeen  : 
Want  of  den  zeyl-fleen  fchoon  van  'tyfèr  wert  verfcheyden, 

En  of  een  tuflchen-fchot  verdeylt  dit  lieve  paer. 
Noch  laet  den  fteen  niet  aft  beminde  ftael  te  leyden  : 
Waer  Roofèmonde  reyft,  daer  reyftmijn  hert  met  haer. 


Animos  nil  dirimit. 

TzAEïm  <-ut  ^  magnete  chdyhs  {licet  ajjïs  '-vtnmq^ue 
Separet)  ad  lapidù  '-vertUnr  orajui. 
TJtfemel  afjricuit  mihi  bUndct  njenena.  Cupidoy 

Totus  ab  occulto glutine ^  Phylliy  trahor  : 
Non  mare  3  non  montes  ^  non  ïnterualla  locor-mfty 

Qirpore  fejttngHnt  pe^Ïora  noflra  tuo: 
Semper  amans  peregre  eB.  Mea  corda  per  omnia  tecum 
Teque  abeunte  3  abeunt  :  tequè  m^ente ,  manent. 


fsAmye ,  ame  a  l' Amant. 

QVant  de  l'aymant  l'acier  a  pris  la  vive  force, 
Il  eu;  toufiours  tiré  par  cefte  douce  amorce. 
Depuis  que  c'eft  frotté  mon  cœur  a  ton  amour. 
Par  tout  que  vais,  Margot,me guides  alentour. 


AKIVIOS 


ANIMOS     NIL     DIRIMIT. 

XLVIII. 


^7 


Lucrct. 
Ijb. 


Cf-   'VT-^'»  Cl  AhÇit  ^  (juod  /imts  ,  pr^iflo  fimtdacra  tame»  fant 
^'    l~\llltits ,  ér  nomen  dulce  obverfatiir  ad  aures. 

Viig.4-^-iieid.  dcDidonc  &:  ^iica  Linnens. 
•     •     lUum  abfens  abfcntern  auditque  i'idetque. 

Eiaf.  Apoph.  Lib.  v. 
At  O  Amantis  animiim  diceh.it  in  alicno  corpore  vivere ,  idquodhodic  qtioqiie 
ccicbriitur:  /InimAmtUic potiorem  cjje  vbt  aw.it,  qium  vbi  animât. 

N  Niet 


9^  I^ief  dan  'uoor  ^toogh. 

GHyfegt,  mijn  lief  is  fchoon  :,maer  't  is  te  veel  gheprefen  j 
S'is  lanckj  en  blanck  (ick  kentjmaer'tfeyit  haer  aenden 
gheeft. 
Floor  i  fchoonheyt  is  vry  meer  als  het  uytwendich  wefen, 

'tWel  leven  dienter  by ,  en  daer  op  fie  ick  meert:. 
y  lief,  na  mijn  verrtant ,  is  als  de  Piramijden, 

Int  ooge  wel  loo  wat ,  doch  al  maer  enckel  ichijn. 
Int  kiefen  van  een  lief  fet  ick  dit  al  befijden^, 

Die  maer  is  ichoon  van  huyt,  en  fal  mijn  lief  niet  zijn. 


In  oftio  formofa ,  m  recefsu  nihil. 

INfulfa  eH ,  c^uu  tota  patet,  Kodopeïa  moles , 
iAtriaque  mterior  nulU  recejjm  habet. 
HaNc  ego  for  mof Ç  nego  nomina  ^xra  mercri, 

Furpureü  tantum  f  qua  ft  aptagenü  j 
Tlurapeto  :  depofco  falem  genijque  Ie  Vore  s  ^ 

Hac  mihiprfcipuè  dote  puella  placet. 
IJnïca  quicquid  habet  frons perlpicit  bora^  récentes 
Jngeniofa  dabit  femper  amicajocos. 


L 


Ile  IJ  e  cage  ,  fans  oifcau. 

E  corps  de  laquelin  n'ert:qu'vne  Piramide, 
A  l'œil  galant  affezj  mais  de  icavoir  tout  vuidc  : 
Statue  bien  que  d'or  ,  jamais  mon  coeur  ne  prit^ 
Kien  ie  n'cftime  beau^ou  n'cft  vn  bel  efprit. 


IN 


IN     RECESSV    NIHIL. 

XLIX. 


5>P 


Lucret. 


f 


Dan. 

Htynf. 


NAm  diviniths  interdum  ,  Venvrifqtie  fdgittisy 
Dctcriorc  fil  vt  (onna  mulicrciilu  amctiir  j 
Nam  f/icrt  ififafiiisinterdum  fawifi.ifaclh, 
Nor/^errfijf/e  modis  ,  &  mttndo  cor  pore  ciilta, 
Ftficilè  wfnefcatvirfecum  ducere  v/lam. 

PLits  .ilifj/iidforma  ejl ,  fins  csi  ociilifijite  gcnifq 
Plus  iiliqitid  toto  corporc ,  qiiid.juidamo. 

?^2 


Ht'. 


't  HefvVdcrt 


100  V  Befuvaert  gemoet  gheen  min  en  'voet. 

ALs  ""thuys  neyght  totten  val,  danruymenaldemuy/en. 
Als  'smenichen  lichaemfterftj  verloopen  vloon  enluylenj 
De  fpincop,  als'tghebou  ftaet  omdaerheen  tellaen, 
Packt  ras  haer  netten  op,  en  kieft  de  ruyme  baen. 
Een  lichaem  vol  verdriets,  vol  armoed' ,  en  ellende^ 
Bn  wert  niet  aengheranft  van  Venus  dertel  bende, 

Daer't  vet  is  brant  haer  toorts  :  door  weelde^  geit,  en  goct, 
Wert  Venus  lufl  verwed: ,  en  liefdes  vier  ghevoet. 


Cedit  Amor niiferis. 

N  On  petit  exitnimi  de  came  fediculus  efcam, 
t^orjïbus  haudijexat  corpus  inane  pulex, 
Etfugiunt  mures  ^  (^  aranea  contraint  orbemy 

St  qua  ruinofo  culnjme  teSïa  labant. 
Tlebilihus  lafciva  ca  fis  Cytherea  reccdit^ 
Ejfugit  è  m^Sïo  lubrica  Üamma  thoro. 
Stulte  fuùido  laces  3  ubi  cor  dolor  anxitis  trrit: 
^7\(V  f-uaieant  hommes  ^  Jlulte  (jipïdo  jaces. 


L 


Ou  neH  lieJÏe  ^  ^mour  ny  frejjc. 

*Aragne  va  fuiant  de  maifon  ruineufe, 

Les  pous  de  l'homme  mort.  Lors  quant  l'ame  efl  piteufe^, 
Venus  n'a  nul  pouvoir  :  au  corps  delfai(5t  &  las 
Le  feu  6c  ieu  d'Amour  ne  s'y  addrelTent  pas. 

CEDIT 


NEMO     DOLENS     PATET     LIBIDINI.        loi 

L. 


<^v"^-    Non  habet  vndc  fuiim  paupertas  p.ift\it  K^morem. 

^^""    \7^^  magna  mentis  ,  iitndus  atqtie  animi  caler 
^''      V  \^mor  cft  , inventa  gignitur ,  luxii ,  otio, 
7{utrttur  int  er  Ut.t  fortune  bon  a, 
Quem  Cl  fovere  at  que  alere  defij},ts  ,  cadit  -^ 
Jircviqtte  -vires  perdit  cxtinüiis  fitas.  >f^j§ 

N  S 


Lieven 


loî  Lieven  doet  leven  » 

ICk  lagh  als  doot  int  graf,  ick  was  als  ionder  leven, 
Eer  my  u  Soon  en  Son ,  ô  Venus ,  hadd'  ghenaeckt  : 
Sijn  vleughels  gaf  u  Soon^  uSon  gaf  my  het  leven- 

Dies  ben  ick  van  een  romp  ,  een  lèvent  dier  ghemaeckt. 
Ick,  die  maer  was  een  flouf ,  ben  gheeftich  op-ghei-treken, 

Ick,  die  mt  duyfter  lagh  ,  vliegh  ftaegh  ontrent  het  licht, 
Ick,  die  croop ,  als  een  worm ,  hoe  ben  ick  op-ghefleken? 
Siet .'  wat  al  w^onders  doet  een  lodderlijck  gheficht. 


A  mor  elegantie,  pater, 

T%uncm  incrs  ayuca  jacetj  ijivumque  cadaver: 
ZJt  tarnen  hatic  'l^hœbi  cal  facit  ig7ie  juhar^ 
^pparet  niyef  mox  papilioni^s  ïmcigo^ 

Etcœlii  njolucrü  jam  nova,  ^  carpit  iter. 
rBarbamsexcolittir ,  facies  nit et  altera  rerurriy 
ZJt gelidt4>m  flammis  cor  tepefecit  Arnor.  . 
Ergo  dwnetspetïi4s  rtide  trade  magisÏrf^ 
Etfieriji  '-vu  ingénia  fus  ^  ama. 


I 


Qeur  fms  fiarne  y  Corps  fans  Ame. 

'Eflois  vn  troncq  n'ayant  ny  mouvement ,  ny  vie, 
Me  voila  !  tout  gaillart^  par  les  yeus  de  m'Amie. 
Petit  fils  de  Venus,  ton  feu  m'a  fliid:  joly, 
Jamais  au  vray  amant  le  cœur  elt  endormv. 

~      .  ,  '  AMOR 


AMOR     ELEGANTL£     PATER. 

LI. 


lOl 


Phadriis  apiid  Platon. 

NEe  'vNus  adeo  ignavus  efl  quem  amor  non  wflammct  ad  v/rfutem ,  di~ 
vinumque  rcddat  ;  x>t  f  ar  viro  foriifimo  evadat  -^nam  qtiod  Homcrtts  znm 
furoremqtie  a  Deo  qnibufdam  hcroibus  inffiratHtn  ,  ait  ,  hoc  amor  aman- 
tibm  efjicit. 

Philip.  Beroaj, 

XjEnitsic  rltutinus  fenex  Amorcm  Deum  niunditiantem  af^cllat  3  cunique 
^  V^  4  7iitidts 


104 

mtidls  coloribtis  ait  antecellere  :  Da  mihi  hominem  incultnm,  ab  amore  cuL 
tifimus  effcietur  j  da  rtijlicanum  ,  ab  amore  fiet  ingeyiiofus  :  dcnique  fegni- 
ties  omnis  ,  fomntts  Icthargicus  ,  marcor  ,  fqttallor,  incuna ,  ex  amoris  contu- 
bernïo  eliminatur. 


Memini  me  legere  lepidam  defcriptlonem  amantis  Domini  fuç  propinquantij, 
quem  ex  Gallico  quodam  Audore  hic  adfcribere  \  ifum. 

I  'Eliij ,  dit  il  ,  cjui  voit  de  loing  venir  celle  qu'il  ajme  ,  il  redrefe  le  col- 
ilet  de  Ça  cbemtfe  ,  agence  le  bonnet  fur  la  tejle  ,  retranche  fes  mouHa- 
ches  ,redrc(fe  fon  manteau  fur  les  efpaules,  fe  leve  jtir  la  pointe  de  f^ pieds, 
monflve  vn  vifage  joyeux ,  S"  femble  qu'il  fe  renouvelle  de  tout ,  pour  fe  rendre 
agréable  aux  yeus  de  fa  Dame. 


\^l 


Orbis 


Or  bis  Atlas  A  m  or  efî* 

Liefde  vveerelt-draghen 

Dient  tot  iiyt-legginglie  van  het  beelt  des  op- 
Tchrifcs  ftaende  hier  vooren  op  het  eerfte  blac. 


m 


Dfe  de  <i;^eerelt  ajyilhehou- 

En  n.'ermeeren  3  als  in  jpijt 
ZJande  doot  en  '-van  den  tijt^ 
T>at  hyfleden  op  doe  boiewen: 
*7)/^  '~vVd  jitchten groote  Jîeen^ 
Hujfcn  mal^ngaet  njoor  heen. 

Die  de  huyfcn  ^Vel  OJan  paj?e 
Houden  '-vvil  in  goeden  ïiant^ 
V  Hiiyfgefn  dient  daer  geplant: 

1)ie  ^vvilydat  njermeer  en  <-u'Vaffe 
zAI  en  yder  huyfo]jeÇin^ 
StelT  int  a^yenk^  de  njrucht- 
baer  min. 

T>at  die  minnen^  die  noyt  minden^ 
T>ie  gemint  heeft ,  minne  noch  : 
SmaeSi  al  'T>a  dit  groeyfaefoch, 

f^innefaltefamen  hinden j 
^et  een  en  defelve  iant^ 
'ttAertrijcl^en  ons  njadcrlant. 


Dfe  de  ijyeerelt  ^vvil  af- 
nuforpen^ 
En  j,  in  eenen  cortenjiont, 
V^der-vellen  totten  gronty 
Roeyi  fledcn  uyt  en  dorpen  : 

T)ie  ^jvil  dempen  groot  e  Been^ 
Moefl  de  huyfen  eerjl  'uertreen, 

T>ie  de  huyfen  ^yil  hederven^ 
Ofijanfelfshaejî  doenjergaen, 
éÀioeHe  'thuyfghefin  '-verflaen: 

T>ie  gheheel  rvvil  uyt  doen  Ji erven 
(iAl  en  y  der  huyjghefnj 
Neme  <-wech  de  '-vruchtbaer 
min. 

Dat  die  minnen ,  die  noyt  minden, 
n)ie  ghemwtheeft,  minne  noch: 
Smacci  al  <-va,  dit  groe^fc  fochy 

S 00  enfal  ons  met  '-verf  inden 
Noch  de  lancl(ljeyt  <-L)a7iden  tijt^ 
CN^ch  de  doot  die  't  al  '■verbijt. 


O 


Cupido 


}o6 

Cupido  vvech-gheloopen,  ende 

verloren. 

.Meeflujtyiok\nGrieckfcheghedichter2, 

ESoon  vanVenus/tflim  jihedrocht. 
Was  laetft-mael  op  de  loop  gherocht  j 
iHy  was  ghegaen ,  men  wifl:  niet  waer, 
Sijn  Moeder  was  in  groot  ghevaer  : 
Maer  offe  drouve  was ,  off  gram, 

Den  Lecker  niet  weerom  en  quam. 

Dies  dede  fy  den  cleynen  Guyc, 

Door  't  heele  landt  dus  roepen  uyt, 
Indiender  yemant  is ,  goe  lien. 

Die  Venus  loon  hier  heeft  ghefien, 

Den  vinder  Tal  ftracx  zijn  gheloont, 

Soo  haeft  als  hy  hem  heeft  ghetoont^, 

Een  eus  lal  hy  ontfaen  terftont 

Van  Venus  lieffelijcken  mont  : 

Maer  die  hem  fiet ,  en  met  een  vat. 

Dies  loon  fal  meerder  zijn  dan  dat. 

Doch,  op  dat  ghy  hem  kennen  Ibut, 

Dit  is  zijn  welen  3  dat  onthout. 

Hy  is  een  cleyn ,  maer  welich:,  dier^ 

Sijn  verwe  treckt ,  lbo  wat  opt  vier, 

Sijn  ooghen  glimmen ,  als  een  keers, 

Daer  mede  lonckt  hy  over  dweers  : 

Van  buyten  bly  ,  binn'  ift  verdriet, 

Hy  Ipreeckt  wel  fchoon ,  maer  meentet  niet. 


Is 


t07 
Is  (acht  van  huyt ,  van  harten  fel. 
Al  lacht  hy  foet^  't  wert  catte-lpel. 
Sijn  gheeft  is  vol  bedrochs  gheplanr, 
"Van  1  leghen  heeft  hy  goec  verltant:, 
Hy  jockt  wel  foet'lijck,loo  het  fchijnt, 
Maer  al  op't  left  met  druck  verdwijnt. 
Al  coomt  hy  tot  u  naeckt  en  bloot, 
Hy  draecht  vergift  in  fijnen  fchoot. 
Al  fchijnt  fijn  fchichtte  zyn  verguit, 
Sy  fnyt  als  ftael  :  fijn  haer  dat  eruit, 
En  elck  die  dit  ghefpuys  aenveert, 
Die  crijght  oock  crullen  in  zyn  fteert. 
Het  draegt  twee  vleugels  als  een  fwaen, 
En  nimmermeer  cant  ftille  ftaen, 
Het  flickert  hier,  en  dan  weer  daer. 
En  coppelt  menich  drollich  paer. 
Een  coker  vol  van  pijlen  hangt 
Op  fynen  rug'^  daer  uyt  hy  langt 
Veel  Ichichten  van  verfcheyden  cracht, 
Daer  mede  maeckt  hy  fich  gheacht  : 
Een  yder  fchier  hy  fteeckt  of  fchiet. 
Ia  Ipaert  fijn  eyghen  moeder  niet. 
En  maecktet  dickwils  wel  foo  bont> 
Dat  hy  lyn  eyghen  hart  door-wont. 

Vint  ghy  dan  erghens  fulcken  llach, 
So  brengt  hem  haedich  voor  den  dach: 
Wil  hy  niet  gaen ,  foo  flater  op. 
Al  iflet  cleyn,  't  is  hart  van  cop, 
En  fchoon  het  fchreytjulcx  niet  en  acht, 
Voor  al  fiec  toe  wanneer  hy  lacht, 

O  I  En 


io8 

En  als  hy  u  een  kufjen  biet, 

Dan  wacht  u  meeft ,  en  van  hem  vliet, 

Sijn  mont  daer  hy  me  kufien  iou, 

IsvolvergiftSjenvolberou. 

Soo  hy  u  noemt  fyn  neef,  of  nicht, 

En  feyt ,  ick  fchenck  u  defe  khicht, 

lek  fie  toch  wel,  ghy  zyt  myn  vrientj 

Ghy  hebt  dit,  en  noch  meer,  verdient; 

Van  hem  yet  wes  te  nemen  fchroomt, 

't  Is  al  bedrogh  dat  van  hem  coomt^ 

Syn  gaven  zyn,  geen  vrientfchapspant 

Maer  om  te  branden  hart  en  hanr. 


HARDERS- 


1 


lop 


HARDERS-LIET. 

Hyllis ,  met  haer  met-ghefellen. 
Was  ghecomen  hier  int  lant, 
Daerle  niet  veel  Jchorr'  envant; 

Sy  quam  van  de  Vlaemlche  ftellen, 
i3aermen  daeghlijcx  damt  en  dijckt, 
Daermen  roiipt  ;,  Schaep-herders  wijckc  : 

Dacrmen  water  maeckt  tot  landen, 

Daer  den  ploiigh  weer  haelt  fijn  haer 

Dat  hy  hadd'  ghelaten  daer  : 
Daermen  d'aerd'  met  menfchen  handen^, 

(Ifl:  "Neptunus  leet  of  fpijt) 

Van  des  zee's  ghewelt  bevrijt. 

Phyllis  hadd' haer  vee  ghedreven 

Tuifchen  zArmuy  en  der  Veer^ 

Daer  lloegh  fy  haereerft-maelnecrjj 
Thyrfis ,  hare  ziel  en  leven, 

Was  by  Domburgh  neer  gheflelt 

In  dat  dorre  zandich  velt. 

Phyllis  vrough  op  in  den  morghen^ 

Als  de  Ion  noch  niet  te  ftraf 

Eerft  den  dauw'  ginck  licken  af, 
Quamen  voor  haer  oude  ibrghen,- 

O   2 


Sy 


110 

Sy  viel  in  een  diep  ghepeys, 
En  dacht  op  haer  Zeeuiche  reys. 

Niet  dat  ZeeUnt  haer  miOiaeghde, 

Zff/<ï»f  dacht  haer  vol  ghenuchc, 

Wt  wat  anders  quam  haer  lucht  : 
'cMeefte  was ,  dat  ly  beclaeghde, 

Dat  fy  Thirfim  niet  en  lagh. 

Die  by  haer  te  weyden  plagh. 

Sy  dreef  op  het  gors  haer  ichapen, 

Van  zArrmyden  niet  feer  wijt, 

Datmen  hiet  ten  Hahencrijt. 
Daer  began  haer  druck 't ontflapen. 

Dies  ly  wat  ter  zijden  af 

Haer  tot  daghen  dus  begaf. 

Siltich  Schor  ten  Hahen-crijte, 

To';  u  doe  ick  dit  beclacrh . 

Zouter  wort  ghy  dagh  aen  dagh  ; 
Ick  en  can  t  de  zee  niet  wijtê^ 

Want  'tenisniet  vande  vloeü, 

'tCoomt  van  mijn  bedruckt  ghemoet, 

Glijck  de  melck ,  int  eerfl:  van  meye, 

Wt  een  vollen  elderlpruyt, 

Of  den  dauw'  driupt  van  het  crnyt, 
Soo  myn  tranen  ,  als  ick  fchreye 

Om  u,  Thyrjl  fraeye  knecht. 

Rollen  heen  tot  op  de  weght. 

Dies  wert  ziltich-zout  hctfchorre. 
Want  de  zilte  van  de  zee 

Is 


m 

Is  noch  wel  ghewilt  van  'c  vee, 
Maer  of  ick  fchoon  dry  v' of  porre. 
Dat  belproeyt  is  van  myn  traen, 
Daer  en  lickt  gheen  fchaepken  aen. 

Hoe  gheluckich  waert  ghy  rammen, 

Doen  als  Thyrfis  by  ons  was. 

En  by  my  lagh  in  het  gras  ? 
Als  hy  fpringen  ded'  de  lammen, 

Door  het  fpelen  op  een  riet. 

Door  het  fingen  van  een  liet. 

Vlet ghclangh  ginck  hy  verhalen 

Al  de  vryfters  van  het  wouc^ 

Al  haer  vryen  ,  al  haet  kout  : 
Maer  akijt  (ten  mocht  niet  falen) 

Phyllis  was  des  liets  befluyt, 

'tQuamaltijt  opPhyllis  iiyt. 

Als  wy  in  dit  eylant  quamcn, 

Doen  was  ons  dit  gors  te  cicen  ; 

Och .'  doe  moeftet  zyn  ghcfcheen  : 
Dies  wy  elck  ons  cudde  namen, 

Thyrfis  was  gheheel  t'onvre, 

Thyrfis  wift  niet  wat  hy  dee. 

Doenter  nu  ginck  op  een  fcheyden^ 

Wat  een  druck  viel  over  my  .' 

Thyrfis  trock  my  wat  ter  zy, 
.Daer  ftonthy  en  ick  en  fchreyden, 

Thyrfis  niet  een  woort  en  fprack^ 

't  Scheen  dat  Thyrfi  't  harte  brack. 

O  4  Macr 


111 

îvlaer ,  och-arm  ,  ten  langhen  leden 
Gaf  hy  my  fyn  coude  hanc, 
Dit's  (lèyd'  hy)  myn  liefdes  pantj 

Phylli  neemt  het  doch  ten  beften. 
Dat  ick  niet  meer  fpreken  can, 
'tSchynt  dat  ick  nu  ben  geen  man. 

ïvlits  heeft  my  een  rinck  ghegeven. 
Met  ghefchrey  en  luchten  iwaer, 
Net  ghevlochten  van  peerti-haer^ 

Daer  {kowtThyrfs  op  ghelchreven. 
En  daer  was  een  hart  gemaeckt. 
Met  een  pijl ,  wel  diep  ,  geraeckt. 

Maer  my  docht  den  geeft  t^ontfincken^ 
Als  hy  feyde ,  nu  vaert  wel, 
Phylli,  peyft  om  mijn  ghequel  : 

Ick  fal  weder  om  u  dincken. 
Aen  mijn  hanteen  pers  hy  gaf, 
Daer  en  moght  geen  kufjen  af. 

Thyrfi^  ghy  zijt  nu  vertrocken 
Wel  een  maent  dry  ofte  vier, 
En  ghy  coomt  niet  eens  tot  hier. 

Zijn  u  fchapen  ^  zijn  u  boeken. 
Zijn  u  koeyen  al  uvreught, 
Datjer  niet  eens  af  en  meught  ? 

't  Is  gheen  bleeten  van  u  fchapen, 
't  Is  gheen  loeyen  van  u  koen, 
t'Zijn  al  and're  diet  my  doen 

And're  zynt  die  u  begipen  : 


t'Is 


t'Is  die  dertel  Amaril 
Daer  je  me  zyt  op  den  dril. 

Dencktj'  hoe  ick  dit  coom  te  weten  ? 

Lieve,  peyft  dat  een  die  mint 

Dit,  en  noch  al  meer^  verfint: 
Al  ben  ick  wat  verr'  ghefeten, 

Dombiirghs  lede  peerde-mart 

Wees  my  aen  mijn  bitter  fmart. 

W'elènd'  inde  mart  ghecomen 

Dwalend' j  ick  en  weet  niet  waer, 

Vraechd'  ick,  naer  êy^  hier  en  daerj 
Niemant/t  lcheen,had'  dy  vernomen: 

Midts  lbo  lach  ick S»ei  dijn  hondt, 

Daer  hy  voor  een  deure  ftondt. 

Snel  qiiam  my  gheloopen  teghen, 

SnûI die  quilpclde  zijn  fleert, 

Swl  die  Ipranck  Itecds  vandcrcert  ; 
Maer ,  ah  ick  omkeeck  ter  deghcn, 

Doen  wa(t  dat  ick  Thyrfim  lachj 

Daer  hy  in  een  venller  lach. 

Hy  was  daer  vry  niet  alleenc:,- 

Vlogghe  mcyi'jenS;,  twee  oflT dry^ 

Sweclden  hem  ontrent  lijn  ly: 
Onder  and're  walTcr  eene, 

Op-ghefet  (hoe-wel  niet  moy) 

Soo  wat  na  den  lleetichen  toy. 

Dat  moet  Amaryllis  wefen, 

P  Dachc' 


114 

Dacht  ick  ,  en  het  was  oockwaer| 
Want  Pol  Facs  ,  die  foete  vaer, 
Hadie  my  wel  eer  gheprelen, 
Datfe  was  ioo  hups  en  knap 
In  het  fetten  van  haer  cap. 

Thyrfis  hadd'ibo  veel  tequicken 
Met  lyn  Lief,  het  was  een  Ichant, 
Dan  kuft'  hy  haer  cleet ,  haer  hanc. 

Wonder  wafler  te  befchicken, 
Elcken  kus  dee  my  foo  wee. 
Als  den  haghel  'tjonghe  vee. 

Hy  was  foo  verblint  int  mallen. 
Dat  hy  my  niet  eens  en  fagh  ; 
Mits  quam  Faes  uyt  jyn  ghelagh, 

Coomt  laet  ons  hier  med'  in  vallen, 
Seyde  Faes ,  en  track  my  in^, 
Doch  het  was  wel  na  myn  fin. 

Men  ginckdaer  een  dans  int  ronde. 

Onder  eenen  rooien  crans, 

Thyrfis  was  niet  aen  den  dans, 
Maer  hy  ftont  vaft  mont  aen  monde 

Met  diedertel  Amaril, 

Die't  (foo  'tfcheen)  wel  was  haer  wil. 

Pan,  met  al  u  Bofch-gefellen .' 
Als  ick  Tagh  dit  lot  ghelaet  ^ 
'k  Wifl:  myn  leven  gheenen  raet, 

^kWift  niet  hoemynacnficht  Hellen^ 
'tScheenj  ick  ginck  als  in  myn  door. 


'kWierc 


i 


'k  Wierc  nu  bleick  ,  dan  weder  root. 

Als  nu  'tvolck  fick  ginck  verftroyen, 
Doen  wad  eerft  dat  hy  my  fagh, 
Phylli ,  leyd'  hy ,  goeden  dagh. 

En  began  te  flicke-floyen, 

Maer  fyn  groete  quam  fbo  blau. 
Dat  fyn  antwoortwas  eengrau. 

Thyrfis  acht'  het  niet  een  mijte, 
Sagh  oock  naer  my  niet  meer  om  : 
Maer  creegh  daer  een  fleuyt  en  bom. 

En  hief  op,  als  my  tefpijte, 
Een  nieu  deuntje  van  de  min. 
Dat  hem  doen  lagh  in  de  fm. 

Amaryllis  was  verdorven, 

Soo  het  fcheen,  in  fynen  mont, 
Syn  gheiicht  ftaeghop  haer  ftont.: 

Och  !  nu  ben  ick  doch  bedorven. 
Dacht  ick,  nu  ben  icker  of, 
Mits  fbo  droop  ick  naer  den  hof. 

Hoe  cont  ghy  dit  in  u  vinden 
Dat  ghy  Phyllis  dus  vergeet. 
Dat  ghy  Phyllis  dus  vertreet, 

Thyrfi  ?  lichter  dan  de  winden^ 
Lichter  dan  een  dorre  blat. 
Dat  de  wint  van  onder  vat. 


"5 


Is  dan  nu  al  u  begeeren 
Totditjonghegeyle  dier? 


J?i  Tot 


u6 

Tot  die  nieu  ontftcken  vier  ? 
Hebb'  ick  dy  niet  hooren  Kveeren, 
Doenje  noch  in  Vlaend'ren  waert, 
By  Pans  ctommen  geyten  baert, 

Datje  noyt  en  fout  vei  kielen 
ten  foo  af-gherichten  meyt, 
Die  ontrent  de  fteden  weyt, 

Datje  liever  Ibutverliefen 

Heel  de  kudd'  op  een  ghetye,  ^ 
Danje  lukken  Hagh  fout  vrye  ? 

Denckt  doch  nu  eens  op  de  reden, 
Waerom  datje  fulcxdoen  fwoert, 
't  Was  om  dat  het  volck  foo  loert 

Op  dees  meyfjens  die  by  fteden, 
Niet  befloten  vander  zee, 
Weyden  het  ghewolde  vee. 

Ift:  nktDomburgh  ,  daer  het  meefte 
Volck  ,  van  al  dces  dertel  fteen. 
Heel  de  foraer  coomt  ghereen  ? 

'tis  daer  kermis  ,  'tis  daer  feefte, 
Soo  langh'  als  het  waghen-rat, 
Kiet  te  diep  en  fnijt  int  nat. 

Aen  dees  duynen  ,  in  dees  vveyen, 
Is  u  Amaryl  ghebroet, 
En  van  joncx  aen  op-ghevoet  j 

Daerom  canfe  foo  wel  vleyen, 
Dit,  en  meer,  heeft  fy  gheleert, 
Van  het  volck  dat  daa  verkeert. 


sy 


ÏI7 
Sy  is  vol  van  fleerfche  treken  : 

Op  een  fteets  drilt  haren  ganck. 

Op  een  ileets  draeyt  haren  fanck, 
Op  een  fteets,  fiet  !  canfe  fpreken:, 

Op  een  fteets  fy  pronckt ,  en  l\vijghr, 

Op  een  fteets  fy  lonckt ,  en  nijght. 

Maerwat  fchool-geltmoetmen  tellen^ 

Meynje,  voor  dees  moye  leer  ? 

Nu  wat  kufjens ,  dan  wat  meer^ 
Alna'tluftdie  fraeyghelellen. 

Die  met  ftcetfche  jonghmans  praet^ 

Steeds  yet  van  fyn  veeren  laet. 

lek  ben  op  't  Ichorr'  op-ghetoghenj 

Daer  lat  ick  alleen  en  keeck 

Op  een  (loiij  of  op  een  kreeck  : 
Noyt  en  wafter  maeght  bedroghen, 

Op  een  buyte-gors,  offtel, 

Daer  noyt  quam  een  fteets-ghelèl. 

Daer  de  boomgaerts  luftich  bloeyen 

Derwaerts  de  fpeel-waghen  rien, 

Derwaerts  loopen  al  de  lien  j 
Daer  de  linden  veylich  groeyen, 

Daer  dat  foete  mulle  lant 

Rontlom  ftaet  volelsgheplant. 

't  Is  x.Q.'Donjburoh  in  de  duvnen 

à)  J  f 

Dacrmen  wentelt  in  het  zant- 
Daer  loo  menich  dertcl  quant. 
Achter  haghen,  achter  thuyncn. 


P  5  Doet 


Doeti  dat  ick  niet  feggUen  derff, 
Dickwils  op  eens  anders  kerff. 

dAmaryllis  ,  fooick  hoore, 

Heeft  al  dickwils  me  ghereen 
Met  de  lufFers  van  de  fteen: 

Sy  ieyt,  ick  en  ben  gheen  floore, 
Ick  en  ben  voor  Claes  noch  Pier, 
Ick  en  was  noyt  't  mellick-dier. 

Sy  heeft  fchotelsjCOppen,  teylcn, 
Van  dat  vremde  blauwe  goet, 
DaerP  haer  foete  room  iti  doet: 

Dat  zijn  teyckens,  dat  zijn  peylen, 
DatP  al  ander  kennis  hout, 
Als  met  herders  van  het  w^out. 

Dunckt  ü  dit  te  zijn  claer  fchapen  ? 

Mach  dit  al  beftaen  met  eer  ? 

Ick  en  loovet  nimmermeer: 
Vryfters  die  na  giften  gapen, 

Meyfjens  die  na  gaven  ftaen, 

Spelen  op  een  gladde  baen. 

Thyrfi  wy  zijn  beyde  Zeeuwen, 
(Al  was  Vlaend'ren  ons  vertreck 
't  Was  noch  onder  t'Zeeukhe  reek) 

Laet  dié  flimmen  hoopalichreuwcn^ 
Wy  zijn  rondt ,  en  daer  toe  goet, 
Dats  van  oudts  een  Zeeus  gemoet. 

Laet  ons  in  die  rontheyt  blyven. 


Ronthevt 


lip 

Rontheyt  dient  wel  totte  min. 
Beter  als  dien  flinnmen  fin, 
Laet  ons  't  faeni'  ons  Ichaepkens  dryven^ 
In  u  lonckheyt  waerje  mijn^ 
Waerom  foutjet  nu  niet  zijn  ? 

FINIS. 


I 


-^(M 


;'   <, 


•^ 


.f^^t 


V  uXkl'^ 


Emblemata, 

/é-n/um  Qnaai^    /iCrnJm 

rrudùlts'  Jrr  tcù-x  iliA^mûùr 
au 

:/gI  e  me  nr  des-Moe  nVsl 


r^j 


£j}\ 


Ui 


P^ 


%.^ 

w^ 


^mda     emn    hmu 


Djmr  niJnt  '><.^''^ 


AD    LECTOREM. 


UM  ftatimpofl  editionem  hujus  opufculi,  Bencvoie 
Ledor,  Bibliopolae  apudme  conquererenturcxpenfas 
librorum,  ob  icônes  in  tripliciopere  terrepecitas,  plus 
xqüo  augeri ,  fumptuque  fuperÜuo  cmptorem  gravari  : 
adeoque  imagines  codes  vifas  vix  gratas ,  imo  ta:diofas- 
videri  :  ideóque  operis  formampaulifper  mutandam,ad 
fublevandum  empcorem,cont:enderent;  Alii  vero ,  aliis 
rationum  inomencis ,  contrarium  cenferent.  Ego ,  ut  utrifque  /atisficrer. 
siec minus  de  aliorumjudicio  conftarec,  excmplaria  aliquoc,  quibus  ima- 
gines imprcflài  nondum  forent,  paululum  immutare,ac  in  aliam  facicm  re- 
digerc  opera;  pretium  pucavi.  Eamque  ob  rem,  in  fccundà  &  tcrcid  operis 
parte,  eo  ipfo  loco ,  qui  iconibus  vacabat ,  brevia  Monita  ,  turn  mcis  turn 
aliorum  verbis  Scfententiis ,  pro  re  natâ,  fubftirui  ;  contentus  Typos  Em- 
blematum  in  prima  parte  femelleótori  exhibuilïè,  eas  tarnen  fialiquis,  ad 
ïnelioremEmblematis  captum,in  ledtionefecund^eac  tertio  partis  for- 
taffe  defideret ,  ad  primam  partcm  rccurrere  ,  ibiquefub  codcm  numero 
Emblematis  iconem  confulere  ne  gravetur  ;-vcI  ü  cui  id  moleftum  videbi- 
tur,  poterit  prioris  editionis  Excmplaria  triplici  imagine  illuftrata  pretio 
aliquanto  majori,  fi  commodum  videbitur,  lïbi  comparare.  Vale,  miLc- 
(Üor,  &  laborem  tui  fublevandi  gratiâ  rufceptum,boni  confüle.. 


lACOBI   CATZII   L C 

s   I  L  E   N  I 

ALCIBIADIS. 

s  I  VE 

PROTEOS, 


1>AKS     SECVNDa, 


Amstb  roda  mi. 

Ex  OfKcina  TypographicaGuilielmi  lanflonij. 
Anno     cis     ia      x  ix« 


^  Sîaeû  de  handt ,  daert  nist  en  brandt, 

SOo,  als  een  brant-hout  doet,  heeft  al  ons  doen  twee  enden^ 
Grijpt  hier  ten  fchaetn  nietj  grijpcdaer,  het  fal  ufchenden. 
Die  fijn  vermcynt  mifval  wel  vat,  en  recht  doorfiet , 
Vindt  vreughc  en  herten-luft,  oock  midden  int  verdriet  j 
Een  grijfpens,  die  de  kop  ftaegh  heeft  vol  Muyfe-neften , 
Vindt  dan  oock  kIaghensfl:of,alftgaet  ten  alderbeften  : 
Die't  al  fwaer  overweeght  is  noy  t  be  vrij  t  van  rou, 
't  Is  beft  datm'alle  dinck  flaet  inde  befte  vou. 

Omnia  in  meliorem  partem. 

H  Ine  vubet  ïgnefudes  ,  nullis  crspat  Inde  faVillü  j 
Hïnc  potent  tangi  ^fauc'iat  inde  manum. 
%es  humana  bifrons  :  tu ,  qua  juVat ,  arrive  quidq^uid 

Tefuperathered  de  regtone  fluit. 
rDamhafuumluerum  jfua  gaudialu^us  habebit  , 

Excipù  incumbens  yffapienter ,  onfu. 
éMorofum  nee  Uta  juvant  3  ft) ,  rideat  orbis , 

^^d gemat  iüe  tarnen ,  quódque  queratur  ,  habet. 


C 


Tout  au  meilleur  bout» 

Omme  un  bruflant  tifon  3  ainfi  Ia  vie  humaine , 
Bien  prife  &  mife avant , eft  manié  Hins  peine. 

Dejoycj  &  de  bon-heur,n  aura  jamais  défaut, 

Qui  bon  &  mœur  ad  vijs  oppofe  a  tout  aftaut. 

OMNTA 


OMNIA  IN  MELIOREM  PARTEM. 


A  Ppofiteitd  rem  ^tiequà  hic  âgimM, 
^^^dixtjfc  mihi  vtfitt  eji  Epiclctu-s ,  u- 
namquAmque  rem  habere  anfam  fuam, 
etujiie apprxhendendam ejfeet^cjtii  félici- 
ter h  tic  ttti  velit  ^fcire  enim  cjnorjü  qud- 
(jue  res  Jj>e5iet ,  ^  ^«^  ejtujit  iiftu ,  non 
mwimapars  cfi  civilis  Prudentix.  Apis 
ex  Thymo ,  herbk  amarifimâ  ,  piavi/i- 
miim  mel  extrahit-^  Hirudo  contra  ex 
fano  corpore  vitiofnm  fangianem.  Sa- 
piimt  ,meâ  ijuidem  f  entendit ,  non  qui  ex 
Ut  if  trisiia  ,fedijui  ex  trisiihta  Ut  a  no- 
runt  elicere.  Echini  femper  Jjiinis  tnvo- 
luttÇunt  ;  quidmirum?  cumeas  ex  fefe 
gignant.   Magna  pars  hominum  misera 
eft^non  aliâ  de  caufa  ,  quàm  quia  qiteru- 
Im  ipfts  esi  animm.  Melius  Cxfar  ,  qui 
in  terrant  prolapfus ,  etiam  caju  fuum 
bénigne  interprétâtes  efl,Teneo,inquity 
te  Terra  mater -^  quèdque  morofior  ali- 
quismalipr^efagij  loco  habuijlet ,  ille  in 
viélorit  bonum  omen ,  non  minus  lepi- 
dc,  quam  animo fe, convertit.   Et  Zeno 
omnibus  rebus  naufragio  amiffis ,  lubet 
me  Fortuna^inquit ,  ex^editiits  philûfo-\ 
fhari,  i 


I. 

ALledin^lien/eydtEpJctetns,  hebbé hare 
handt-have,  cnde  diele  wel  handelé  vvil, 
dientie  daer  by  te  grijpen,  'c  Recht  gcbniyck 
dcr  dingen  wel  te  verlhié ,  is  eene  van  de  niit- 
ftc  wctenlchappcn  des  Burgerlijcken  levens. 
De  Bye  tredioctéhonich  uyc  bittcié  Thym, 
de  Yle  ofce  Bloecfuyger  bedorven  bloede  uyc 
een  gefontlichaem'.  W\Te  liiyden  luygen  Ib'cc 
uyt  biicerjdwale  bitter  uyt  ibct  :  den  eenen  is 
goets  niotts,felts  midden  in  fwaricheden,deii 
anderen  klaecht  en  knaecht  liem  lelven,  oock 
dan  allt  hé  wel  gaetjlbeckende  altijt  eé  knoop 
in  de  bicle,efi  (loomen  Teyt)  ccn  manneke  in 
de  mane.Een  Egel  draecht  het  lijf  vol  ftekels- 
ift  wonder?  hy  brengtle  ielfs  voort.  Veel  wer- 
dender ge(]uelt,alleenlijck  daerom,  om  datle 
een  quellijcken  geeft  hebben. 't  Is  moeyelijck 
met  yemant  om  te  gaen,  die  alle  Iwaricheden 
in  kropt  en  ter  herté  neemt,  alle  vermakelijc- 
ke  dingen  daerentegen  onghevoelijcken  laec 
voorby  gaen.  Wech  Egels ,  wech  Ezels.  Hoe 
veel  beter  dede  Calar,  als  hy  ter  aerdé  neder 
gellort zijnde,  felfs  lynen  val  fich  ten  goeden 
nadiiyde,  lek  houde  u  vaft  ,  ô  Aerde  onfer 
aller  moeder, fey  de  hy.treckende  tot  cé  voor- 
teycken  \  an  toekomende  overwinninge ,  dat 
een  Iwaerhooftontwijflelijck  als  eé  voorbo- 
de van  ongeliick  Ibudc  hebben  genomen.  En 
Zeno  door  Schipbreucke  alle  zijn  goet  verio  - 
ren  hebbende,  my  yvertnu,  fcyde  hy  ,  ghele- 
gentheyt gegeven  om  fonder  beflommeringe 
en  bekomnieiinge  naer  wijsheyt  te  trachté. 
Merckthoceen  pack  wel  gevat,  endeghewil- 
lichlijck  ghedraghen  lichter  wcrdt. 


Ovid. 

Live  ft ,  qoodbenefertur  onus. 

Senec.  de  Tranq. 
A  Sfuefcendum  e  si  condition/ fu£^(^> 
•^  ^qnidauid  habet  circa  fe  commodi, 
apprehendendum  :  inventes  in  quovis  vi- 
t. e  genere  oblec7amenta,cJr  remifiones/j' 
voluptates.  Nihil  tam  acerbum  tU  in 


quo  non  aqitus  animusfolatiuinveniat, 
Lipf  Cent.  i .  ad  Belg.  Epift.  ƒ . 

VT  torremfemiujfum  èfoco  qui  tol' 
Ut, non  eâ  parte  arripit  ç-r  traéîat, 
qua  incanduit  ,fed  qua  ignem  nonditm 
accepit  :  ftcnosdecet  non  accrba  hxc  (^ 
vrentiacafhum  tangere,fcdmagii  benig' 
nainiisautUta. 

^  5  Vraooide 


^  Vraghende  moeder  jkla^achtkhk^ndt. 

DE  tegenfpraeck  des  woutSjdie  door  de  lucht  komt  (\vevé, 
Is  niet  ghewoon  van  felfs  een  woort  van  haer  te  gheven  9 
-  Maer  komter,  dees  of gheen,  die  dit  gfiedrochc  wat  viaeght, 

Stracxmaeckteteen  gheral,  daerberghen  dal  af  waeght. 
Soo  wietot  fpreken  verght  of  klappers,  of  klappeyen  , 
Die  opent  haer  den  mondt ,  en  leertfe  breet  gaen  weyen: 
Quay  tonghen  gaen  alleen  ^daer haer ghefnaer  is  lief: 
't  Aenhoorenbroetgheklap,  tacnhouden  voet  den  dief. 


Vbi  percundator ,  ibi  &  garrulus . 

MVtafub  ohfcurü  hdhitaret  ojallihus  Echo , 
ü^foret  alterius  garrulitAte  loqmx  : 
yUa  filet ,  quoties  freJSojilet  ore  n;iator  j 

Difcit  ^  à  populo  prdetereunte  loqui, 
Ora  loqmx premeret ,  niji percunSiator  adejSet  5 

Hoc  duce  tentAt  opus  livida  l'mguct  funm. 
Trobra  creat  qui  muUa  rogat  3  qm  commoddt  aurem  ' 
Turpia^finefcü  yfurta  receptor  alit. 


T)u  demandant  le  mefdifant,  " 

ON  n'oit  jamais  au  bois  d'Echo  la  refonance , 
Si  nul  ne  luy  parler  premièrement  com  mence. 
Quant  nul  chez  nous  nefaiden  demandant  Je  foc, 
Labouchedujafçurneparlepas  un  mot» 

VBI 


VBI  PERCUNCTATÓRJBÏ  ET  CARRVLVS 

II. 


D^Jcenâiniodinnon  pnes  loquentem 
fcd penes audicntem  efi ,  irtquit  Sto- 
bxtu.  Rem  tetigit  -^DetrecJatio  enivt  ut 
ftrctincliindo  excitatur  -^fic atifctiltando 
nutritur  ;  nee  tmcjaam  ,  loqttax  UU  Du 
1?  Utibulisfuisprodit ,  nifi  evocata  :  ut 
i'C/  0  aliqm  intcnogando  aurefqne  faci- 
lesprxùendo  linguacihu^s  /[fis  i^arrieadt 
afifxm  dedit,proïir2ns  i»  varios  fTtolefl^ 
garrulitatis  modulos  late  diffundnntur^ 
adco  ut  ^fi  tifpiam ,  certè  in  iffis  loctim 
hdheat  i//ud  Po'ét£,ExciZâZ  audiror  ftu- 
dium.  Sicotrk  PrtidentJor  animofiorve 
aiiquufiveferih  increpatione^Jïve  vultti 
adgravitatem  compofito  fcfc  fabiiU  in- 
férât, flat  im  [crmoncm  ah  tipt  um  ejûfque 
aiitortmpifcc  mutiorem  conjpicias  ^  non 
fecit4  ac  fi  hoftilis  facies  occurrat  & 
omnia  zurhet. Maled/cü  ergofijrjinum 
injtcere  vü^  animi  averftontm  vtdtu  ex- 
prime,  é"  remperfccerü  :  nunqnam  au- 
tem  calumniaiorcs  deerunt ,  dum  ^  cui 
perfuadeatur,exifiit^  ait  lojeph, . 


TTEc  veelofJucreirprekc  van  ye- 
-■-  -^manr,  hanghc  meer  aen  de  toe- 
hoorders als  aendc  (preker  felfs;wâc 
{preeck-liift  en  werdc  nergens  door 
meergacnde  gemacd: ,  als  met  veel 
te  vragé ,  en  vlytich  toe  te  luylteró. 
Sclden  comter  ccn  Klappeye  ter  ba- 
ne,foo  zy  by  niemant  gevraecht  en 
wert:  maer  föo  haeil:  als  dit  lang-ge* 
tongdcghediertedoor  vraghen  tot 
fpreken  een  open  krijgiit,  ftracx  ,  als 
uytgelaren  zijnde, veifpreyt  het  lich 
wijt  en  breet  daer  henen  gclijck  een 
ovcrloopcnde  Revierc  door  het 
vlacke  velt. .Comter  daercntegé yc- 
mant  ten  nagang,die  met  een  ftrcng 
gelichte  dclè  montdfpcelfter  onder 
d'ooghcn  iiends  een  fnau  toebijt ,  fy 
fal  terllont  fwygen  als  een  piflcbed- 
de,en  ftom  ftacn,als  een  vifch.  liler 
dan  yem.andtdic  een  breedtwcyen- 
de  tonge  wil  inbindenrdat  hy  de  tc- 
gcnheyt ,  die  hy  van  haer  Üabbcrcn 
inwendich  heeft,  uytwendelicRen 
mette  gebarc  uytdruckc,  en  't  lalder 
mede  ghedacn  wcfcn. 


Chryfoft.  I  Scncc  Hippol. 

MAlitiA  non  docelur fermombw^{'id \    \  Liiim  filtre cum  voles^  prins  fiU^ 
excitatuy.  i  £\ 


ZJli 


en. 


g  Vlen^  b  roert  Vlen. 

V An  Apen  komt  een  Aep,  den  Vyl  broet  niet  dan  Vlen-, 
V  Vat  brengt  een  Ezel  voort ,  als  onbelompen  guy  len  ? 
Ghcen  aenghenaem  ghewas  komt  van  een  wilden  tronck , 
Maer,  naer  het  oude  finght,  foo  pijpt  meeft  al  het  jonck. 
Vricndt,  foo  ghy  weten  wilc:,  wat  u  wel  mocht  ervaren 
Van'tmeyiiken  ddtghy  mint  ;  vraechtwathaer  ouders  waren. 
Siet  !  dit's  des  werelts  loop(al flaetet fomtijdts  mis ) 
Het  dochtertjen  fal  zijn,  foo  nu  haer  moertjen  is. 


Qua) is  mater ,  talis  filia. 

EX  ajïnis  afinus  j  huho  huhone  creatu  r  ,• 
Et  f  miles  catulosfmU  mater  habet  : 
V^onle^oremcatulus generat  ynonfdco  colttmbam  : 

^rboris  indomita  fruSÏus  acerbus  erit, 
j^offecupis  qualis  tibi  '-uirgofuturajit  uxor? 

éMatris  ad  ingenium  refpice ,  certuj  erts» 
Dipitnilem  Heet  artefuïfe  monjlret  amantï , 
jfn  ijititim  tandem  nataparentis  abit. 

Tel  grain,  tel  pain. 
De  mer  e  ptteufe ,  fille  teïgneufe, 

LA  mere  j  &  fes  défauts ,  quant  ie  te  fais  paroiftre  ] 
La  fille,  &  fes  humeurs  de  la  tu  peus  cognoiftre; 
i  1  n'eft  pas  vray  toufiours,  mais  ordinairement 
Les  meurs  &  les  humeurs  du  père  fuit  l'enfant. 

CiVALIS 


1 


QVALIS 


MATER,  TALIS     FlLlA. 
III. 


9 


N  On  corpus , non  formant ,  non  mor- 
bos  tantum  ,ftd  é"  'viii^  pUraque^ 
veltttihiereditaria^  aparentibrts  nos  hatt- 
rire^/jT  rerum  naturatutnt  fcri^tores ,  (^ 
uftts  docet. 
Kedit  ad  autoreç  genuî , 
Scripémque  invifam  degener fanguis  refert, 
Jnqtiit  Tragicus:  é"  contra ,  par  eji  me- 
Hor  es  ejj'eeos^  qui  ex  mdioribtis,  ait  Phi- 
lofophtis.  Cumveronullitts  adeo  interfit 
in  mdolem  ahcritts  inqutrere,atqne  illitis 
qui  individuam  vit/focietatem  cogita- 
re  cxpit ,  non  vana  cura  eft  quihus  mori- 
bus  parentes  ejusfmt  ^cuianimum  adje- 
cit ,  indagare.  For  mam  ^tantum  aut  li- 
neamenta  corporis,nefcio  qua ,  aliquis  ut 
fcopum  hkrefpiciat  ?  nug£,  Isiapriva" 
tievoluptati tantum ferviunt,  \Jit  ma- 
trimonium  non  nobis  folitm  ,[ed  agna- 
tii,fedpoperitati ,  fedreipublic<e  contra' 
hendum  eJi.  Si  ergo  non  degtnercm  rhtin- 
diincolam,  necinpciandum  fectilo  no- 
men^ut  illeait^aliquando  vixtjfe  tepcjle- 
ritati  teflatum  velis ,  nequaquam  affni- 
tatem  contrabas  nequeintra  domum  re- 
(ipias,  ut  Eurip.ait ,  maU  muiier  is  pul- 
lum  -^  fcd audi  l'o'étas  uno  ore  fibi  accla- 
mantes. 


M  En  erfr  va  zijn  Ouders  niet  ai- 
Icenlijckgoec  en  bloedt,  maer 
menichmael  oockder  fèlver  uyter- 
lijcke  fieckten  ende  inncrlijckc  ghc- 
breké.  Want  gelijck  den  Poèet  feyt. 
De  tackcn  aerden  nae  dejlam , 
Fan't quadenoyt yet goets  en  quavi. 
Middelertijt  en  iflèr  gec  menfche  fu 
veelgelegéaéyemants  aert  en  im- 
borft  recht  te  kennc ,  als  de  gene  die 
vâfïnnezijniîcktchouwelijctebe- 
gevéjde  wclcke  vooral  wel  hcbbc  te 
lette  op  de  ouders  vâde  gene  die  fy- 
lieden  mcync  by  der  hant  te  neme. 
Ec  proper  neufjcn ,  een  kleen  iHon- 
detjen,een  gau  oogje,  een  bcfncden 
tronitjCjCn  diergelijcke  rifcvafcück 
als  ecNvitin.defcn  voorte  ilcJlen  is 
enckele  dwaeflieyt ,  na  dié  alle  foda- 
nigedingéucygenfclfs  en  nicmanc 
anders  zijn  rakende,  daer  nochtans 
eé  rechtfchapc  houwelijc  niet  allcc- 
lick  en  behoort  te  iien  op  den  gene 
die  datacgaetjinaer  (onderlinge  me- 
de op  't  geflachte,  op  de  nacomelin- 
gé,op  het  gcmecnc  befte,  de  welckc 
(alft  welfoude  gaen  )  ydcr  hacr  be- 
fchcyden  deel  behoorcn  te  hebben. 


virg. 


Ex  Eurip 


Sic  canibui  catulosfimiles^fic  matrtbm  hœdos. 

iiivcn .    Ç ƒ  damn  ofapnem  juvat  alea,  ludit  er  h^res 

4-    <JBitllatus,fariiU'iueeademmûvetarmaffitiI!o,é'c, 
Sic  natura jnbct. 

"^TE  unqHrtmaff nitatem  contrabas  ^  ncque  in  tra  domum  accivias 

^^  maU  mtilitni  putlum  :  iwitantur  tntm  m  ulier  nm  opproùria.  Uoi 

trgo  confidciatemJjt , o f/ioci^bonâJiHam ex rnatrc ut  Juc.it i.<. 


R 


Ktcriiigbe 


10  Heeringhe  fonder  f-verjlandt,  n;  erlUs  njoor  de  handt, 

PAn  fagh  een  vlam  op-gaen,  doen  't  vier  eerfl:  was  gefchape, 
Hy  dacht,  wat  fraeyerdinck!  en  fonder  lang  te  gapen 
Liep  haeftich  totten  brandt ,  en  greep  't  vier  in  den  arm  ; 
Maerals  hy't  hadd'  ghevat ,  doen  waft,  ay  my  •'  och-arm  • 
Komt  u  wat  nieus  te  voor,  al  fchijnent  fchoone  dinghen , 
Soo  ghy  die  niet  en  kent ,  foo  wilt  u  handt  bedwinghen 
Van  die  te  grijpen  aen  :  te  grijpen  raetter  handt 
't  Gunt  datmen  nieten  kent ,  heeft  menich  man  verbrandt. 


Ab  ignotis  abftinenduni. 

DVmludït  tremuU's  nova flamma fer aëra gyris. 
Et  nunquam  ijifo  plebs  rudü  ig7iejiupet  s 
*Tanfurït ,  ^fiamma  mifer  inflammattiJ  amore 

OfcuUfefiinans ,  non  iteranda^  dedit. 
Fulchra  Heet  tihi  res  ijideatur ,  ^  utUts  3  bojpes , 

^urajit  ïgnaras  abBinui^e  manuf. 

'Difcat  ifiexpertis  fapief/s  diffidere  rebtts  ^ 

Infidns  novitasfèmper  amicafuit. 


Fol  ne  croit ,  tant  qud  reçoit* 

PAn  en  voyant  lin  jour,  la  flamc  lors  nouvelle, 
Efcrie  tout  rauy ,  ô  chofe  plus  que  belle  • 
Et  va  baifer  le  feu,  mais  bien  tofl:  s'en  repent* 
Toutj  ce  «^ue  ne  cognois ,  ne  touche  brufc[uemenc. 

AB 


AB  IGNOTIS    AB 

111 

ANimAlcida  qtudam,  ér  i»  ^^  Ap<!^, 
aranCA  ^formicd ,  conchtx, ,  dcniqut 
faxa  dr  fücernx  ,  tempefiatem  quidem 
frafmthmt  ^fignifqtte  non  obfcnrisean- 
dcm  tndicant  ;  humant  ver  o  ingcnii  tan- 
ta  ejl  tenuitas ,  ut  non  modo  futur  a  non 
•proJj>icere ,  veràm  e  a  qua  antepedesfunt 
'videre  vixpojiit.  Cm  ma/o  obviam  eiin- 
tes  prudentiorts  mortal'mm ,  ad  omnia, 
qu£  inopina  nobis  obvemunt ,  non  nift 
pedetentim  ac  lento  gradit  accedendum 
ejfefedfélb  monent,  ctim  nova  omnta.  in- 
ftgnem  vim  nocendi  habeant ,  fi  illotii 
(quoddicitMr)manibni  attingatUr.'Vti- 
que  citm  bruto,  infolitum  quiddam  ac 
frater  ipforum  morem  aggredtuntur , 
Mergi  videlicet  Jl.tgna  aut  tnaria  f»gi- 
unt,  formiez ova-^roferunt ,  lumbrici  è 
terra  fugiunt^  future  tempeflatfi  jndiciü 
eji.  Sic  ubi  homines  noxium  aliquid  ac 
prater  folitum  moliuntur,  plerùmq-,  ali- 
quid monsiri  alerecomperics  .Tibifil.t- 
queos  istos  animm  eft  vitandi ,  attentm 
fufpenfiffqiie  ambula,  e^,  ƒ  Senecam  au- 
düj nihil,  nifi quodin oculos  incurrit, 
manifefltimque  erit ,  crede .  Prudent ts 
enim  ejl,  ait  TacitM,  tut  a  ac  prafentia , 
qukm  nova  acpericuloja  malle. 


STINENDVM.  w 

i. 

VEclderley  gcdierten,felfs  valide 
geringfte,als  Bye ,  Mierc,  Spin- 
11(3,  MofTl-ls  endiergelijckc,  wcrdea 
het  coccomcdc  onweder  niet  allcé- 
lijck  glie\vaer,macr  wijfèn  oock  hcc 
felve  met  eenigc  voorteyckens  aen. 
Her  mcnfchelic  vernufc  daerenccgc 
is  ib  Ichracl,  dac  hec  meerédeel  uien 
allecnlijck  geen  toecomende  dingc 
en  weet  t'ondecken,maer  felfs  geen 
faken  die  voor  oogé  lijn  recht- c'on- 
derfcheydé.  Om  waer  in  te  voorfic, 
isgeradcgeenderhande  nieu  voor- 
valléde iàké  aé  te  flaé,anders  als  mee 
loode  voeten,  en  geociFende  iinné, 
dcwijlc  men  fick  aen  nieuwicheden 
niet  dan  al  te  lichtclick  en  vergrijpt: 
alfoo  onder  de  felvc  veel-tijdrs  een 
boefjcn  plach  te  fchuylen.  Wanneer 
het  gedierte  buyten  ghewoonte  yec 
acnrccht,  dé  duyckclaer  namentlijc 
Liyt  het  water  loopt,  de  Mieren  haer 
eyers  hiercndaerllepé,  de  Picrc  uyc 
deraerden  vluchten,iü  volchter  ge- 
meenlic  quaet  wcder.OordccIt  me- 
de fo  van  het  doen  der  menfché ,  en 
dienvolgendc,na  den  ract  van  Sene- 
ca,kruyptin  geen  gat,of  iietcr  deur. 


Corn.  Gallus. 

Eventtés  varios  res  novafempcrhabet, 

Horat.  Lib.-i.  Epift.  i6. 
"^AutM enimmetuit fove,imliiptis ,  acctpitcrqut 
JSufpeHos  laqueos ,  é"  opertitm  milvins  hamum, 

R   2 


'tWoOrf 


IZ 


't  Wordt  't  famen  groot. 


DEteyckens  vers  ghefneen/t  zy  dan  fn  jonghe  linden  , 
Of  ander  teerefchors ,  en  zijn  eerft  nau  te  vinden  -, 
Allencxkens,  eermenc  meent,  kt  haer  de  letter  uyt  : 
De  fchors  waft  gulfich  heen^  en  't  fchrift  wafl:  mettet  kruyt . 
Als  'tkint  fiet:>hieren  daer^  eens  anders  quadeftreken, 
*T  Ontfanckc(al  weetment  niet)  't  beginfel  van  ghebreken , 
Het  quadczeereetin,  en  neemt  allencxkens  toe. 
V Viens  kintsheyt  nam  een  Kalf,dies  manhey t  fteelt  een  Koe. 


Paulatim  rlma  dehifcit. 

QZJod peponem  rigm  mihi  crefcerecernütn  horto , 
Non  eji  quod'-velït  hunc  nojïra  culina  cïbum  ."■ 
Mie  ego  3  dumtmereft ,  rormtux  carminafculpo  ^ 

Et  mihi  mm  viridi  cort'ice  crefcit  opus. 
Sit  Heet  infdjus  pefo  nos  docet:  tmbibat  infans 

Se?nina  nequitiiZ ,  pej?ima  meJSis  erit. 
ji/Cj  <x>irumfacinus patrare  <-viriie  '-videhit  y 
Inpuero  <-uitmm ,  qui  puérile  tulit. 


Cœur  d'enfant^  carte  blanche. 

VEus  tu  un  grand  efcrit  dans  quelque  tendre  efcorce  ? 
Ne  taille  brufquement.  Iln'eft  befoingdeforce, 
Le  temps  l'agrandira.  le  vice  au  cœur  d'enfant 

Avec  le  corps  devient ,  fans  jp enfer  jçrefgrand. 

.  ^'    .  ,--.,^,.....  ,.,«,,-,  ,:-;.^v  ...-.  '    pAVLA- 


PAVLATIM     RIMA   DEHISCIT. 

V. 


is 


COrifuetiidintm  ex  eâitcatione  con- 
tracU7tty(]uia.fœf)c  cnmiffâ  natura 
exordium  tapai  ,  tmdlfwtque^ueri  Ani- 
mum  informel  ,   />;  aïteram  riaturam 
evaderc  ,f£pecomfertum  efi.   Docuitid 
aciita  Chreia  Ljatrgi ^  Canis yinqttarrt^ 
•vcnaticM  cnlin.t  latititiis  innutritus^nec 
non  catului  domejltctu  -venationi  ajine- 
tits  ,  quorum  netiter  id  qnod  a  natura, 
utcrque  quodab  educationehauferat ,  po- 
pu/o  Jpeclante  c^r  mirante  ^Jequuttts  ^ 
ajj'ecutus  efl.  Difc/plinafane  mores  facit, 
&  id  fjpit  unufquifque  ,  quod  dtdicit ^ 
(ait  Seneca.)  Ageigitur  quifquis  es  qui 
juventuti  opcram  deêes ,  forma  hanc  ar- 
gillam,dum  uda  eji^  ac  manumfèqnitur, 
Nee  didlu  fœcliim  viffiq^  hxc  limina  tangac 
liura  qua:  puer  eft , 

Tametji  enim  fit  tenera  adeo  ^tatis  a- 
lumnus  tuaSyUt  nee  dolt  capax^  nee  intel- 
ligens  earum,qu£  geruntur^nequitiarum 
non  nemini  videatur  ^  tu  tamen  non 
pucri  cütcmpfcris  aures,  nö  oculos. 
Namftmulatqueeundemin  -virum  ufm 
C^  at  as  tranffcrihent  ^  hauddubit  dehif. 
tent  rimuUteneris  animis  incife.  PU. 
rumque  enim  in  puer  o  fola  mali  recor- 
datto^glifcente  corrupteLi,  injuvenevi' 
tium^in  'uirofitjcelus. 


A  Lie  acnweutfelen  vandekindtsheyt  inde 
opvoeding-e aengeiionifiii  ciachcce  hüb- 
'  btn  van  eë  cwccdc  nature  is  hy  crvarentllcyt 
meniclnnael  ondervond£:Siilc5r  leert  ons, on- 
der andere,  de  aerdiiçc  vcrtliooninghené  die 
van  Laeedcmonié  gedaeii  by  Lycurg-us  liareii 
Wctgever.den  wekken  een  Haiewinde  tor  de 
kcucken.ende  een  Huyi-hondt  ter  jacht  ghc- 
wcnt  liebbende ,  dede  }der  vande  lelve  volgé 
niet  het  gene  ly  uy  t  der  aerr,inaer  het  gene  iy 
vande  gevioonte  ontfangé  haddcn^den  huvl- 
hondt  namentlijck  naer  hec  Wilc,  de  Winde 
nae  den  moef-pocloopende. 

Naehetbeftieren , 
Zijn  de  manieren 
fcyt  Seneca. Wel  aé  dan  wie  ghy  zijn  mueghr, 
die  u  werck  maeél  vande  loncheyt  te  onder- 
vvylen  ,   buyght  defekley  terw  ylen  zy  noch 
weeck  is:en  fiet  wel  toe  datter  niet  oneerlijcx 
om  hoorcn  of  om  (ien,hun,die  u  bevolézijn, 
voor  en  kome,  maer  ghelijck  den  Poeet'fèyt: 
Weefi  voor  al  in  reden  kuys , 
i^/Jpr  ktnders  zijn  in  huys  ; 
Want  niet  vuyls  dient  voorghervent , 
yllrvaerjonghers  zijn  ontrent. 

Kleync  potjens(feytmen)liebbcn  ooren-En  al 
iftichoon  dat  dekinders,mitshaerjoncheyr, 
niet  met  allen  en  yerftaen  watter  omme  gaet, 
of  de  felve  al  wat  oneerlicxfié.cvenwel  noch- 
tans is  alflilcken  llechté  gelichte  den  Ibdanigé 
ten  hoochften  fchadelijck,  en  lal  buyten  twy- 
fel  t'zijndcrtijdtuietdan  te  veel  u)  tweycké: 
want  gcheugcnifle  van  quaet  in  eé  kint,  wort 
in  longelingen  een  ghcbreck,  in  mannen  een 
fchelmlluck. 


Plaut.  in  Trin. 


"KM  Ores  mali ,  qnafi  h  er  ha  irrigua, 
^^^fuccrefcunt  ubtrrimè. 


luvcnal.  Satyr.  14. 

MAxima  debetur  ptiero  revcrtntia^ 
fiquid 
Turpe paras ,  net  tuptferi  content pferts 
antios. 


^-  3 


Hy 


14  Hy  i^eynt  '/  is  deur ,  en  't  is gheenfcheur. 

LAet  duncken  fteeól  in  ons ,  maer  meed  wel  als  wy  minnen, 
Men  roept 'cis  al  ghedaen  :,  en'cftaecnoch  op'c  beginnen. 
Den  Spechten  heeft  den  boom  nauw  met  fijn  beckgheraeckt, 
En  meynt ,  daer  is  een  gat  dweers  door  den  boom  gemaeckt» 
VVy  bouwen  in  de  lucht,  wyfteunenop  onsdroomen, 
VVy  roepen  vifch  int  net:,fchiereer  wy  fien  deftroomen: 
VVy  ftofFen  op  ons  doen ,  maer  't  is  al  ydel  pracht. 
Hoe  dickwils  ketelt  hemden  d  wafen  dat  hy  laghc  ? 


Amans  fibi  fomnia  figit. 

Plcm  ,  ut  exiguo  njtx  robora  contigit  iCiu , 
lammihij  jam  clamât ,  ^ervia  quercui  hiat  ^ 
^ma 3  diem  <-ü'tdeo , ^atet ,  opatet ,  inquit ,  at  eheu  ! 

ZJix  patet  exiguo  'puinere prima  cutis. 
Stultus  amans  ^fimul-acfolito  minus  afpera  n:irgo  efl , 

Clamât ,  io  '  njiÜas  jam  dedit  illa  manm. 
Intempejïwum  flolido  canit  ore  triumphum , 
Etjibi  f-uana  moyet  fomnia  quifquis  amat. 


jfl  riafaiB  »  qui  commence. 

LE  picq  voulant  percer  le  tronq  ,  de  vive  force^ 
A  peine  de  fon  becq  ayant  percé  l'efcorce  j 
Va  regarder  a  tous  moments  (î  l'arbre  eft  creux  î 
Il  fe  chatouille  trop  Quiconque  eft  amoureux . 


AMANS 


AMANS   SIBI  SO 

VI. 

T  ISlftta  ejî  qmhufdam  tam  r'idicuU 

ThilautU  ^rungo^utj  licetyelfe- 
fone  infulfioresjtntj  omnia  nihïlomi- 
nus  fplendlda  ac  magnificit  de  fefe 
folliceri  audeant , 

Quid  dignum  canto  dabit  hic  pro- 

milFor  hiatu? 
Sa.7}è  cum  Va/à  vacua  magis  tinniat, 
acarisîa  'mânes  altms  emneauty 

Parcurienc  montes  nafcctur  ridi- 

culus  mus. 
placet  M  enedemi  dicîum  aureum, 
quizAthena-s  Jîudïorum  caufd  pro- 
perantes primo  fapientes  ejje ,  tune 
Philo fopho  scinde  r  het  or  as ,  déni  que 
rudes  (jr  omnium  ignaros  Jîeri  j  non 
minus  lepidè^quam  ijerè  dixit.  Va' 
leat  totumgenm  hoc  eArdelionum. 
Soliddj  ac  no  in  'Z'entum  do  S? a  mens 
{ut  ille  ait  )  quo  diutim  difcit ,  in  re 
plura  3  in  opinione  pauciora  novit. 
éMagna  de  fetpfo  credere  ,  exigua 
fcientite  certum  ejl  jndicium. 


MNÏA  FINGIT. 


'5 


DAer  is  in  fbmmighe  menfchen 
foodanigen  kccelcndc  jeuckfcl 
van  eygé  liefde,  darfe ,  fchoô  Çy  zon- 
telofcr  zijn  als  Pompoenc ,  evenwel 
nochtans  veel  groüte  dinghen  van 
hun  derven  beloven.  Maerwatkan 
doch  fodanigen  hoogcn  fnurcker  by 
brengc,nademaelhetvanoudts  (o 
gheweeiV'is ,  dat  een  wan-vat  mccft 
bomtjCÜ  't  ydele  coren-hayr  hoogft 
uytfteed ,  foo  en  is  van  het  wijdtbc- 
roemde  fvvanger  gaen  der  bergCjge- 
lijc  Horatius  lèyt,nict  anders  te  ver- 
wachte, als  de  geboorte  van  eé  gec- 
kelijcke  muys.  De  Studenten  eerft- 
mael  c'Athenen  comende,  feytlSIe- 
ncdemus,zijn  dappere  gaftenjfoo  ly 
meynen,  macrftracx  niet  anders  als 
liefhebbers  der  wijflieyt,  eü  daer  na 
leerlinge  der  rcdé  konlt,eri  té  leftcn, 
gans  plomp ,  en  van  alles  onweten- 
de, 't  Gaet  noch  huyden  ten  dage  fo 
metyder  vanons ,  hoemen  langher 
leert,  hoemen  inder  daet  wel  meer, 
maernaer  eygé  oordcel ,  min  weté- 
fchap  heefc.  Veel  van  fich  te  denc- 
ken,komt  van  wcynich  te  weten. 


Vano. 


Ovii-i.dc  Ast.  j. 


OMnes videmur nobü  fapeïd,(,feUi-\  TyRona  vcnit  cupidU  in  fita  vota  fi- 
vi ,  bclli,  citmümm  copru,  \  *■  dts. 


:Hi^.t 


le  tM^iet  dgoudt  ddtterhlinckt, 

TTX/Yfien een  guldt geveft, oock  eenfluweele  fcheedej 

Maer  is  de  lemmer  goec?  dat  fwoertghy  wel  mec  eede. 
En  't  gaet  nochtans  niet  vaft,denckt  op  des  blixems  aert , 
Die  laet  de  fchee  wel  heel,  en  breeckt  in  fticx  het  fvvaert . 
Ghy  fiet  der  Princen  (leep,  haer  pracht,  en  haer  trauwanten , 
En  raeynt,  dat  het  gheluck  hem  dient  van  aile  kanten  j 

Maer  daer  't  hooft  blinckt ,  en  klinckt,daer  dwingt  en  wringt 

den  gheeft , 
Vrienc,  dat  van  buyten  dreycht,  is  innerlijck  bevreeft. 


Nefcitur ,  ubi  me  calceus  urget. 

FVlgeat  ut  latü  Tfaghia  colonhm  extra, 
Intus,  io  ■  ruftmfulgme  mucro  lat  et . 
Grande fatellïtium  miraris  ,  çy  <trma  tjranni , 

Et  rutilumyfuho  quod  mïcat  are ,  caput  : 
Exteriora  m^ides,  qmdjias  ?  0*  ad  intima,  tranft  s 

Terreat  ut  facies  3  mens  mdeftna  tremit. 
Qalcem  ,  egregmm  quem  judicat  ejk  '-uiator  3 
/iffictt  occult  o  fep  e  dolore  pedem. 


Tout  nefl  or  que  reluit ,  ny  farine  ce  que  blanchit. 

CEluy  que  nous  voyons,  en  Villon  publique , 
Si  révéré  de  tous,  fi  grand,  Ci  magnifique , 
Qije  juge-on  heureux  ?  fouvent  eft  le  coufteau 
Bel  a  le  voir,  mais  tout  gafté  dans  le  foureau. 


NE  s: 


QUOD    DOLET 

\ 

PLir'ifqutnosïrum follenne  efl  cond't. 
tioncm  alter imquàm  maxime  extol- 
lere,j>ropria»f  contra  déprimer  e.  EyM  rei 
rationem  hanc^uto ,  quod  in  hii  talibta 
ab  externâ  rerum facie  judicia  mutuan- 
tes, interna  vix  refpiciamuf,  ctimque  U- 
tapleriimq-^  é'  qitxmagü placent  maxi- 
me  confpicua  fint  ,  duriora  njero  tacite 
fere  conditioni  uniufcujufque  inh^re- 
ant ,  aliéna  nobis  ^  noHra  -plm  aliii  pla- 
cent, optac  ephyppia  bos,  piger  oprat 
ararecaballus.  opes  ac  majcfiatc  Dio- 
nifiiciimDamocle  landibiis  extollimns, 
gladiume  laciinari  eqitinâ  feta  in  caput 
Tyranni  demijj'um  non  ante  'uidemus^ 
quhr»  ipfi  eo  locifimta^maximo  imperia., 
ut  ait  Sallujl.  maxi  mam  curam  inefc  ne- 
fcientes.  At  fwejpecioffimum  atiUnm 
tJonnefdpe  ad  fordidioreni  part  et  is  par- 
tem  obtcgendam  adhibetur  ?  Nonne  Co  - 
lofi  forii  infignes  deum  fcpe  aliqttem 
repr^fentant ,  intrinfecus  plcni  luto  ac 
fordibus?  ita  ftne.  Et  pleriimque  ubi 
honor^ibi  (j^  horror-^  Et ,  <ut  Seneca ,  qui 
a  multistimetur,  muit  o  s  timet. 


INTUS    HABET. 
II. 


17 


VEle  onder  ons,  hebben  een  ghewoonte, 
eens  anticrs  gclegenriieyc  ten  lioo"-hftcii 
ceverlieffen,liaer  eyghcnniec  te  achten:  ds 
reden  waer  v;in,dunckc  my  hier  in  te  bcit.iê, 
dat  wy  ons  oordeel  in  duicl.inigc  faken  ghc- 
W'oon  zijn  ce  gronden  op  de  duighcn  die  ons 
incoogheloopen  ,  opinwcndiglie  ende  ver- 
borghen  faeckcn  onder  niflchen  ofte  niet  lec- 
cende,ofce  defelve  niet  wetende:  ende  nade-" 
mael  het  gene  dat  vermakeli;ck  is  in  ycmâcs 
gheleghencheydt ,  meeft  altijc  blijcke'iijck  is, 
ende  dat  de  bel'waerhjckheydt  vande  felvc 
daerenteghen  veeltijdts  van  binnen  fcliuylt: 
ende  bedeckt  is  :  Soo  ghebcurtet  dat  de  gele- 
gendieyt  van  andere  luyden  aen  ons,  de  onfe 
aen  andere lin-den,  beter  ichijnc  : 

Den  Os  ivilvoor  een  rijt-pcertflrecLen^ 
Ben  hengfi  wenfcht  om  den  plocgh  te 
trecken, 
Wy  prijfen  al,inec  Damodes,  den  glans  ende 
voortreffelijcheyt  va  Dionyfius,oin  datfa  ons 
int oogc loopt  :  hetfweert daerentegcns,  dat 
meteenpcerts-hayr  over'cJiooftvandé  Ty- 
ran hangt,  en  fié  wy  niet  eer  voor  wy  felfs  ia 
zijn  plaetfe  zijn.Ey  lieve  !  hoe  dickv  ils  is  een 
llhoonc  tapitlèrye  geipannen  voor  een  viiyl 
ftuck  muyrs.  De  niciifte  fchoenen  d\v  inghcn 
meeft.  De  gegoten  beelden  der  Afgoden, hoc 
wei  zy  van  buytcn  vergiilt  zijn  ,  werden  van 
binnen  vol  flickx  entïe  vuyhcheyts  bevondé, 
Die  van  vele  gcvrcefl  \verc,feytiSeneca,vrec- 
ftervele.  Noyt  Heer  of  eer,  fonder  leer. 


lïoetius. 

QVos  vides  federe  celfo 
Solii  culmine  reges , 
D  et  r ah  at  f  quisfuperbis 
Vani  tegmina  cultus , 
lam  videbtt  ar  cl  as 
Vominosferre  catcnas. 


Tacit.  6.  Annaii. 

SI  tyrannortim  mentes  recludantHr  ^ 
po  f  int  afpici  laniatus,&  iSlus:On^an~ 
do  ,  ut  corpora  "jerberibus ,  itaf<£vitiâ  , 
libiàinCj  malU  confultii,  animns  dilacc- 
retur, 

5  Eujckendc 


iS  l{uj}cl^nde  kjruydenjjîinckende  luyden, 

GHyiieemtghepIeckcfadjn  (vvy  fien  uloofe  kueren) 
En,  daer  de  vlecken  zijn,  bedeckt  ghy'c met  bordueren  ; 
Siet  dus  bedrieghtmen  't  oogh  :  men  liet  niet  een  ghebreck  ^ 
En  evenwel,  daer  't  gout  meeft  blinâ:,daer  fchuylt  de  vleck,. 
Veel  worterfchoon  gheacht  ,diet  nieten  zijn  j-men  vinter 
DieblofenalseenKrieck,  oock  midden  inde  winter: 
Maer  wie  daer  even  fchoon  totalle  Ronden  blinckt, 
Is  leelijckj  meeftendeel  die  fteeds  wel  ruyckt  die  ftinckt. 


Non  bene  olet ,  qui  bene  fèmper  olet, 

^^VemJïtHs  infeclt  Thyllü  tegit  arte  colorem , 
^^  M^od  micat  auratofiamine ,  meridafult. 
•^uidpCÏiji clique  juvant  mendacU  cultus  ? 

Hanc  natura  fugit ,  qua  petit  artü  opem. 
Q'imen  hahet  formofa  nimis  :  quafprat  odores ,, 

Crede  mihi ,  njitium  quodtegit ,  ore  gent, 
Non  natiVns  honos  ^fedpicia  '-uïdetur  imago ,. 

Semper  uhi  rofeo  njernat  honore  cutis. 


Dejfouhs  la  couyerturCj  fe  trouveratordurç.. 

LEs  fautes  du  fatin  cacher  par  artifice 
As  bien  appris  Margot  :  ou  Tor  eft ,  gift  levice. 
Tout  que  te  femble  beau  plus  qu'ordinairement , 
De  n'eftre  beau  par  tout  tu  crouveras  fouvçnc. 


NON 


NON  BENE  OLET,  QVI  BENE  SEMPER  OLET.    19 

VIII. 


INfolita  omnia  merito  pifpeûa  effe, 
prudentiores monent.  Nuriquam^riifi 
gravi  de  causa, ,  in  fordido  Jptendorem^ 
in  prodigo  parfimoniam  ,  in  hoHe  amici- 
tiam  aliquis  expertus  cfi  ;  nunquamgra- 
tuitainfuperho  comitas  ^  inavaro  libe- 
ralitiU  fuit.  Nota  eH  piftorii  dulciarii 
jrequensfidlacia,^  eut  amùuflam  placent  x 
fartem  denjîori  faccharo  tegtre^  nota 
aCH-piBricis puelluUfallax  folertia  ,ci(i 
fannum^  farte  quâdecolor  aut  macnlo- 
ftti^  atiro  obdticere  morts  efi.  Nunquam 
boni  f  de  (  ait  Scneca  )  vitia  manfuef- 
cunt  ;  fiib'iiitttmt  feritatem  ,  magis 
^uàm  exHttnt ,  (^,  quttm.  minus  ex- 
fpecîaveris,  exafperantur  j  torvitas  mi- 
tigata  citb  in  naturamfuam  rccidit.  A- 
cute  ,  ut  emnia^  Tacitus ,  certifsimum 
f^eViC  cogitattrnts  indicium  eli  ,  inqtiit, 
in  irato  homine^  irx.  occultatio.  Tu  ,  cui 
hxc  eveniunt  ,cave  canem -,  (jr  hoUem 
'veterem  diffculter  amicum  ,  amicum 
veter  em  non  facile  hofiemfieri  certo  tibi 
perfuade. 


T 


Is  een  ftrceck  van  voorlîchtic- 
hcyc  aile  onghewoone  dinghen 
voor  verdacht  ce  houdc.niemanc  en 
heefc  oyc,  fonder  mcrckeHjckc  oor- 
faken,be{echeyc  ineenflocf,  fparic- 
heyc  in  een  opfnappcr ,  vriendelick- 
heyc  in  fijn  vyandcghefien  :  noyc  en 
wcrcer  heufheyt  by  de  trotfen ,  mil- 
dicheyc  by  den  gierigen  te  vergeefs 
gepleecht.  Daer  de  taerteineeft  ver- 
brant  is ,  ftroyt'dé  Pafteybacker  hec 
meefte  fuycker.daer  hec  fatijn  meeft: 
gcpleâ  is ,  voecht  dé  Borduerwerc- 
kcr  het  meefte  gout.  De  ghebreken 
der  menfchenen  werden  noyc  tcc 
goeder  trouvvcge terne,  fcyc  Sencca, 
fy  houdc  veel  eer  haré  aert  en  wreet- 
heyc  in,alfc  dieaHeggc,  en  alfmc  dec 
minft  op  vcrhoec  is,fo  breken  fy  We- 
der uyc,en  wandelen  den  ouden  kar- 
rc-pat.  Wanneer  een  gram  menichc, 
feydt  Tacitus,fijn  grafchap  inkropc, 
lecdan  vryop  uftuck,  wanc'cis  een 
gewis  teyckcn  van  een  wreet  voor- 
nemen. 


luvcnal.     Q  Edqux  mutatis  inducitur ,  at  que  fovctur 
<^Tot  medicaminibm^cociœquefiliginis  cffas 
Kyiccipit  3  ^  madidx  -^facies  dieet ur ,  an  ulcu-s  ? 


Terciil.  de  cuku  Fœmin« 

QVantum  a  noHris  difciplinis  aliéna 
funt ,  faciemficlam  gestare ,  quibu^s 
fimplicitas  omnisindicitur-,  effigiem  mi- 
tiri  qutbui  linguâ  non  licet  !   appetere 


quod  datum  non  fit ,  quibm  alienis  abfli- 
nendum'.Jpeciem  exercer  e  ^^  quibm  siudiil 
pudicitix  ejl  ;  édite  mulieres  Chriftianx^ 
quomodopr.tcepta  Dei  cusiodiatii, linea' 
mentit  non  cuftodientes. 

Si  is 


20  Js  't  oogh  njermfi ,  V  heejl  is  in  Ufi. 

SOo  ghy  den  feilen  leeu  en  fijne  kracht  wilt  dwinghen , 
'T  is  dicnftich;  voor  het  eerii,  fijn  ooghen  te  befpringhen  : 
-  Want  foo  ghy  maereenkleethem  werpekondcom't  hooft, 
Ghy  fuit  den  Leen  van  krachten  vvreecheyt  Gen  berooft. 
Wanneer  men  flaet  int  velt ,  men  fiet  de  Helden  pooghen  - 
Om  eerft  ghcwelt  te  doen  aen  hun  vyanden  ooghen  : 
Wantdieinfulckgheval  het  oogh  verwinnen  can  , 
Door  eenichoorlooghf-treck  ,  verwint  wel  licht  den  man. 


Primi  vincuntur  oculi. 

VJncerejïf&yum  cupù ,  ^  nj'mcire  leonem , 
"Fac  oculos  iJincai ,  ^  Ico  '-uïclus  erït , 
X)um  '-vocatinpMgnam  njalidastHba  rauca  cohortes  3 

IPerreâque  horrendo  fulminât  acrefeges , 
1>«.v  oculos  <-vifu^dux  murmure  îerritat  aures 

Hoftib^j  (y^paVÏdos  excitât  arte  met  m. 
Inpugnü  oculïprimàm  'xincuntur ,  &*  aures  : 
Lumirm  quipotuit  '-vincere ,  yiSïor  abit. 


L 


VEil  gaigné ,  corps  perdu. 

'Oeil  au  lion  perdu,  pert  aufsi  toftfa  vie: 
Le  chef  d  armée  ainfi  faid:  pœur  a  fa  partie. 

Par  monftres  non  cognus ,  ou  quelque  arpe<5t  hideux. 

11  gaignera  le  cœur ,  qui  a  gaigné  ïzs  yeux. 

OCV- 


,       OCVLI     PRIMO 

I 

MOventac  ttnbant  homines  no  r(s , 
fed  ^quas  de  rebus  habent ,  opinio- 
nes iprimje  rjl.e  notiones  mirutn  esi  cjUiin- 
ttim  vakant  ;  nee  animas  femelprajudi- 
cio  ocupat  os  facile  quis  in  intcgrum  re- 
flititat.  Nonjum  imperium  inchoantibm 
utilem  ejfe  clementixfamam  ;  invif/ïm- 
que  ^rincipem  feu  bene  feu  male  fdta, 
premere  ,  priidenter  notât  Tacitta.  Va- 
let hoc  fane  etiam  in  rebus  private.  Re- 
eens  conjugatos  difsidia ,  utfcopufos,  vi- 
tare  jubet  Plutarchus ,  ne  videlicet  fi- 
mnltas  prxmatura  animos  ,  anteqtiàm 
coalnerint ,  dijfo/uat.  J^/  amoris  feit  a 
tradidère^  amant i^primis  prxfertim  al- 
loquifSy  ut  Domino  oculis ac  auribus  bla  - 
diatur  ,vehementer  incumbendumputat . 
Scivit  id,ae  in  ufum  deduxit  Venus , 
apudrirg.quid  eniin  Deo.  nefcit  Arno- 
rli?ideoque  Aeneam  (tium primo  afptfiu 
Bidoni  os  humerófque  Deo  iimi- 
lem  videndum  ex hi buit.  Eodem  (Ira- 
tagemate  ludttha  primo  vigiles ,  mox 
Imperatorem  ipfum  i^I(fjriorum  II  oio- 
fernem  eircut/ivènit.  Ft  vidit  ^utperiit, 
ufque  adeo 


VINCVNTVII.  il 

X. 

T^E  menfchen  werden  voor  hec 
-^-^mcerended  geleyc ,  niet  fo  fecr 
door  de  dingen  (clfs ,  als  door  de  in- 
beeldingc  die  (y  vüde  felveinc  hooft 
crijghen.  'T  is  te  verwonderen  wac 
den  eerfté  inval  by  yder  een  van  ons 
al  vermach ,  want  (oo  haeft  wy  eens 
zijn  ingenomen ,  en  conné  wy  nau- 
welijcx,  om  yet  anders  te  gevoelen, 
gebracht  werden.  Voor  een  Prince, 
feydtXacitus  ,  die  cerft  aen  'trijck 
comt,iit  oorboir  voor  een  gcnadich 
engoedertierc  Vorftby  de  gemce- 
nen  roep  gehoudé  te  werden.  Voor 
een  man  die  nieuwehjcx  een  jonghc 
vrouwe  gctrout heeft,  (èydt  Plutar- 
chuSjift  geradé  alderley  ('cherphcydc 
te(chüuwen,  om  de  inbeeldingc  va 
haer  teer  gcmoet  t'hcwaerts  te  rrec- 
kc.  Die  vande  hefde  handclé,  fchrij- 
vé  'r  cerfte  gefichte  en  ontmoecingc 
fonderlinghe  cracht  toe  om  harten 
teftelen.  Met  defen  treek  heeft  Ve- 
nus de  oogen  van  Dido ,  inde  eerftc 
verthooninge  van  haren  /Bncas,  Ju- 
dith het  ghelïchtcvan  Holofernes 
t'haerdereerfterghcfichrevervoerc 
en  ingenomé. Letter  op  dict  aégaet. 


J 


Tacit.  <ic Moiib.  Germ. 

XyRimi ,  in  omnibus prxliis ,  ocult  vin, 
-*-  cuntur. 

I.ipr  Doel.  Civil.  lib.  G.  cap.  16. 

CLamor  repentinus  aliquis  ,  nut  ima- 
go ^aut  afpcchisfiigâftpe  txcrcifum 


implevit:(^  hxc  talia  magis  ^  quam  gla- 
diis^  conllernunt  ho(tem^  videbtfquc  mi- 
litem  van  is  (^  inantbus  m  agis  ^  quant  ju- 
siisformidinis  caufs  movcri. 


S   3 


Jt-Jp 


Z2,  R^pooft^haejîgherooft.  • 

SOo  yemant  van  een  boom  wil  groene  vruchten  pIucT^en , 
Die  moetfe  m  et  ghe  welt  als  vande  tacken  rucken , 
Soo  tay  is  ionckghewas.  Maer  fiet  1  de  rijpe  Peer 
Sijcht  van  een  kleyne  windt^  nau  aengheroert,  ter  neer. 
Dus gaetet  in  zijn  werck,  wanneer  wy  menfchen  fierven , 
Een  longhelinck  die  ftelt  fich  tegbens  het  bederven, 

Voert  oorloogh  mette  koorts,  en  worftelt  mette  door  : 
Maerlaes  •'  den  ouden  menfch  valt  vande  minfteftooc 


Maturum  vel  fponte  cadit. 

POmajfuh  autumnum  curvos  onerantia  ramos , 
In  caUthos ,  digito  '-vix  bene  ta[ïa  ,flitunt  : 
cAf  tno'vet ,  ^  totam  quatit  afpera  njiüïca  m^trem , 

Dum  pyra pr(epropera'rveüit  acerba  manu. 
IJix  luSantemanïmamjfoJi  iJulneramuÀta  ,  refoluit 

Cumfetit imberbes  mors  'tnop'ma genas. 
At tremulo  nj'ix TarcafenïfataUa  tangit 
Stamina^  ^  iüefuum  Ubitur  in  tumulum* 


La  meure  pomme  3  ut*  '-vieil  homme* 

VEus  CU  voir  la  fa<^on  du  trepafler  des  hommes  ? 
Mets  tes  yeux  au  jardin  ou  que  Ion  cueille  pommes, 
Le  fruid  fe  tient  au  bois  quant  il  eft  verdelet , 
D'un  petit  chocq  du  vent  la  meure  pomme  chec. 

MATV- 


MATVRVM    VEL 


SPONTE 
X. 


CA  DIT. 


aj 


T  L  m'efi  advi<  (jtie  bien  aprcvosfe  peut 

icy  apUquer  un  bon  mot  Francoys ,  döt 

f. uu  mention  le  Sieur  du  Voir  au  traiclê 

des  Refponfes  dEficïcte  (pour  l'amour 

duquel  ]e  parleray  Francoys  four  cesie 

fois  )  Vn  homme ,  une  pomme ,  diB 

il,  y  aâjouftant  ce  verfet^ 

Moz  corps,    comme  les  fruidls  aux  arbres 

attachez , 
Ou  meurs  combent  en  terre ,  ou  verds  font 
arrachez. 

In  modo  Jtaq;moricndi.  homo  po- 
rno nô  abfîmilis  eft.  Et  mefemble  que 
la  dicle  comparai/on  ejl  propre  à"  "vive 
pour  exprimer  la  façon  de  mourir ,  (^ 
d'un  robufle  jouven ceau^qiii  efl  encore  en 
la  fleur  dtÇon  aage,(jrd'un  bovieilhom- 
me,  quijd  va  penchant -vers  la  terre. 
Omnia qu^c  (ecundum  naturam  funt 
(aie  Philofbphus  )  funt  habcda  in  bo- 
nis: Mais  tout  ce  que  nous  advtet  au  re- 
vers du.cours  de  la  nature^  eïi  ordinaire- 
met fafcheux.  Ciceronfemble  ce/le  mef- 
me façon  déparier  avoir  emprunte  d'E- 
piÙete ,  de  laquelle  il  s' efl  fervi  au  livre 
de  la  Vietllejfe ,  mais  en  termes  plus  ai- 
gus (y-  eflevez.  entendez  doncq  parler 
ce  grand  Orateur  en  fapropre  langue.      \ 


'  T"  Caet  mette  menÇch ,  als  met  de  pier, 

■■■  De  dees  is  rijp,  en  fijgt  ter  neer  ; 
Be  geen, noch  ^roin^dunt  niet  gepluckt, 
Wert  lijcl'rvel vanden  boomgheruckt. 
Dit  is  een  fprcuke  Epidteri ,  door  de 
vveickehyons  aerdichhck  afbeeldc 
het  ondcrfcheyt  rulTchen  het  ftervó 
van  een  longclinck ,  noch  groen  en 
tay  zijnde  van  jeuchc,en  tullchc  een 
out  man,  aireede  na  der  eerden  hel- 
lende ,  en  metten  hoofde  wijlende 
werwaerts  hy  haeft  henen  moet. 
Welckc  maniere  van  Iprckcn  Cicero 
vâEpidtctofchijnt  ontleent  te  heb- 
ben. De  longelinghcn,  fcyt  hy,  der- 
ven, gelijck  als  h  et  vier  door  crache 
van  war  er  wert  uytgheblult;  de  Ou- 
de gelijck  een  vier  dat  van  felfs  ver- 
teert zijnde,  bcgraeftfick  ôder  d'af- 
fchen ,  en  vcrgact  :  Ofwel  ghelijck, 
boom-vruchtc  de  welckegroé  zijn- 
de werden  vanden  boom  gheruckr , 
rijp  zijadc  dniypcn  van  Iclfs  daer 
henen.  Alfoo ,  lèydt  hy ,  fterven  de 
jonge  door  ghcweltjdc  oude  als  van 
rijphcydt. 


Cic  lib.  de  Senedl. 
A  Dolefcentesmihimori  flc  vident nr 
ut   aqux  multitudine  flammx  vis 
cpprimitur.Senex  autem,  ficut^fuafpon-  j 


U  mllâ  vi  adhibitâ  confumptm  ignis  j  z*^^ 


extinguitur  ;  ^  quafl  poma  ex'  arbori- 
bu4 ,  crudaflflnt,  vi  velluntur^fi  matu- 
raü'  cocla,decidunt.  Sicut  vitam  ado^ 
lejcentibpu  vis  aufert^flcfcnibm  maturi- 


V^e;r 


24  ISIaer Unghs looien  imoetwentbekoopen.  , 

"WVTEl  eer,  och  arm  '  wel  eer  ginck  ick  al  waert  my  lurte. 

■  Ick  rees, ick  daeld'jickklanijinc  woelen  was  mijn  riifte, 

Mijn'thuys  was  overal:  wantholenhad'ick  veel, 
Ick  pluckte  rijp,  en  groen,  ick  mochte  graen  en  meel. 

Ten  laetften ,  als  ick  hier  dit  lieflijck  aes  fach  hanghen , 

Quam  icker  lecken  aen  3  en  ftracx  was  ick  ghevanghen  ; 
Hierfitt'icknuenkijckj  en  fpouvanfpijt  mijn  gal: 
De  Muys  die  langhe  loopt ,  raeckt  eyntlijck  inde  val. 


Nimia  libertas  fit  feryitus. 

Llher  eram ,  meminï^pr  amœna.  <-utretitferehar i 
l^ecmihigrata  quies,  nee  fat  is  una  àomm  • 
^^oüine  dijlento ^rce  po/Jine gr^ina  placebani , 
Sicpe  memm  peptdit  sfcpiiis  undajttim. 
Huc  tandem  ni  dore  noyo  mepellïcit  efca  3 

^uam ,  mïÇer  1  ut  capi  hngere ,  captas  eram  : 
Libertas  nocuit.  fit  fiulta  licentia  car  eer , 
Om?na  dum  lnjirat  mufculus  antrajperit. 


tA  la  fin  ^fe  prend  le  fin. 

MA  bouche  auparavant  n'eftoit  que  trop  friande , 
Voulant,  par  chafque  fois,  efchanger  de  viande  -, 
Me  voila  pris  en  fin  :  i'ay  maintenant  ma  part  ? 
Maint  perc  fa  liberté,  helas  '  po  ur  peu  de  lard. 


NIMIA 


i 


NlMlA    LIBERTAS 

II. 

P 'Ecudes ,  qua  vel  'e\slahuU  vel  vincu 
lii  emittuntur,  majori  cum  imj/etn  c- 
vagantur^quàm  qu£  nimquam  alligatx, 
aut  inclnfa  fiierunt .  ld  aàoltfcentibw 
fepe  ufu  venijje  compertum  efi  j  //  enim, 
ut  fernliim  timere  defurunt  ,  a  labore 
froslives  adlibidinem  ,m  omnemferc 
lafciviam  erumpunt  ; 
Iinberbis  juvenis ,  tandem  cuftode  remoto, 
Gaudec  equis^canibiifquej  Öc  aprici  gramine 

campi , 
Cereiis  in  vitiuin  fledli,  monicoribus  afper, 
VciliQ  tardus  provübrjpiodigus  xiis,  (iiix. 
Sublimis,cupidù(q.j&  amacarelinquere  per. 
Tales,ut  tandem  lafcivtre  defmant ,  in 
'vinculanuptiaruconjkiendos,(:^pedicü 
nuptialibui  alligandos  ablegent  n ,  qut- 
bfis  ijla  cura  incumbtt ,  rebm  ad  hoc  ita 
pudenur  difpofitii ^ut  cafu  magis,  aut 
ipfortimfa^Oy  quàm  parentum  confiUo, 
eb  delativideantnr.  idque  eo  modo  ali- 
quanàofanitatum  rnemini  ^no»  o\>timo 
fer/i^erfiuceffu.  ^r.nto  meliu-serit  fiii, 
qui  dimijii  a  padagogis  fuo  relinquuntur 
arbitrio^  non  obiiciant  imperiu  ,fedmu- 
tentprincipem,,:^  loco  Pxdagogt  ut  prit- 
denterp lntarch.  )  rationiinpofterÜ  pa- 
reantl^  Vtinamidagat  juventttt  nojlra, 
Animoque  infigat  aureum  tllud  Se»ec£j 
Minimum  debet libcie.cui  nimium  liccc. 


FiT     SERVITVS. 


^S 


Teren.  Adclp-  ' 

Fxorem  duxt^  liber tatem per didi» 

Phitarch.  dcEducat.  Lib.  in  fin. 
"PN  Ànda  esl  opera  ut ,  qui  vglfptatibus 
•*^nimü  did/tifunt,  é-  re}>rchcnfïoni' 


H  Et  Vecjdat  lange  gelloCc  of  ge- 
bonden heeft  geftac ,  plach  vry 
wat  onbcfLiyfeltler henen  cc  loopen 
als  andere,  't  welck  de  vryheyc  ghc- 
woon  is.  'T  gacc  vceltijts  foo  mette 
jonge  luyden,  de  vvelcke  fo  faen  zy 
haerhanc  de  placke  ontogen  hebbc, 
ghemeenlijckterftontin  alle  wulpl^ 
heydt  uytberften. 
Eenjonckghcfcllos  vanden  dtvang , 
Rtjt,)aecht,en  vlieght,  engaet  zij» gag- 
Licht  om  verleyderijfluer^en  quaet 
Op  elck  die  hem  ten  beflen  raet. 
In  nutte  dingen  gan^ch  onvroet, 
O pf happer  van  zijns  Faders  goet. 
Ganfch  moedich,volvan  fotte  rvacriy 
Voltuficn,die  tirflont  vergaen. 
DefLiIcke  tijdehjck  zen  homvelijck 
te  belleden,  en  (  foomen  feydc  )  een 
block  aen  't  been  te  doe, is  den  raet 
van  fommige,  macr  ililcx  en  gcluckt 
niet  altijt  ten  befte.  'T  ware  daerom 
te  wenfchen  dat  de  lonckhcydt ,  nu 
zijnde  uytcn  dwanck  der  Scholé,  de 
rede  voor  haer  School-vrou  woudc 
aenncmen,\vant,gelijc  Scncca  fcyt: 
Die  meefl  mach  doen  z.ijn  eyghen  fin, 
Diedient  hem  mee^  te  binden  tn. 


bm  minus  obtempérantes  ^  matrimonio 
clevinciantitr  ,quodtutifsimum  juven- 
tiitis  vinculum  ejl. 


Fjl 


2Ó  Vy  !  die  roockjêt ,  en  heter  nj'vest. 

DEn  Salamanderfuyghc  fpijf  uyt  de  lucht  en  winden , 
Den  Krekel  weet  fijn  aes,  int  nat  des  daus ,  te  vinden  ; 
Damp  van  TabackMaec-roos  en  vreught,  en  voetfel  gheeft, 
Den  Hovelinck,  voor  al,  niet  dan  van  roock  en  leeft  : 
Roock  is  der  Princen  gunft:  als  roock  komt  opgherefen  , 
En  wafemt  door  de  lucht,  hetfchijnt  wat  vreemts  te  wefen  : 
Maeralfment  wel doortaft, dan  ift  niet  dat  hetfchijnt , 
Roock,en  der  Princen gund^rijfthaeftjCn  haeft  verdwijnt. 


■    Aula  vapor  levis  eft,  fumi  venduntur  in  aula. 

STelliofemper  hians  <-ue7nù  nutritur ,  c5^  aura  $ 
[^olligiù  Hiquïdo  rore  cicada  cïbum . 
Ore  trahit  famum  tabaci ,  qnem  narïhus  efflat , 
Nauta  j  p'ocellofum  dum  mare  lintrefecat. 
zAda  'v  af  ore  fuis  alimenta  clientibui  ajfert  : 
Omiferos  •  procerumfittilis  umhra  ifavor, 
sAula  <-ualej  mihi  caula placet ,  nemorümque  recejfus  s 
Cultor  ego  hïcJanSia  rufitcitatis  er». 


éMieux  mejïier ,  qu'Efpreuier. 

LE  matelot efl  gay,  quand  du  tabacq  peut  prendre; 
Et  Ie  fumeux  broillard  attire  jufqu'au  cœur  : 
De  l'air  fe  refiouit ,  8c  paift  la  Salamandre , 
Pour  tous  le  courtifan  ne  vit  que  d  e  vapeur, 

AVLA, 


AVLA,  VAPOR. 

XII. 


ir 


FVr/iM,  {juemexcitant  ii  qui  flycfcya- 
mo  Periiviano  (  Tabacum  vocant) 
titHntur,gyrü  tortuojis  m  aé>em  emijfw, 
fpe&anti  ut  magnum  ac  deleciabile  ali- 
^uid primo  quidem  in  oculos  incurrit , 
mox  tarnen proprius  aflanti  fœdam  ado- 
re incutit  ,lachrimas  excutit.  Hocaulicx 
'vit^artibtts  non  inepte  fortajj'e  aliquis 
perfimilitudinem  applicet  ;  in  qua  mul- 
tajpecie  amica  (jr  magnifica  ,  re  non  fit- 
tilia  modo  ^fed  noxia  inteyveniunt.  Sx- 
f  e  ibi  aliquis  palam  laudatm  (qtio  incau- 
tior  de  ei  f  i  at  tir)  f  eer  et  is  criminationibui 
infamisjicet  omnia  cave.it ,  tameper  or- 
nament af  er  ietur  »  inqtiit  Tacitus ,  artiti 
aulicirnm  minime ignarus.Enixe  lepo. 
rem  à  vulpeculâ  coram  leone  laudatmn, 
referunt fabitU,fed à  teneris ac  lantiiip- 
fiui  carnibus ,  qutepraconia  trepido  ani- 
m.üi  mox  in  fernitiem  cefêre.  Talis 
Fraus  fubÜmi 
Regnat  in  aula. 
Bene  ergo 


D! 


En  dampj'die  de  meeHer-Tabackblafers 

met  door  den  anderen  fpelendcfwicren 

inde  lucht  weten  uyt  te  walemepj  fchijnt  aen 
de  omibanders  voor  'ceerlte  vry  yetfonder- 
lings  endevennakelijcx  te  wcfenjinaer  corts 
daer  na  drijf  t  de  lelvc  cé  ftanck  in  de  neus,  en 
tranen  uyt  de  oogen.  Dit  foude  miffchié  niec 
qualijcke  paffen  op  foodanige  Iiooffche  ftre- 
ken  ,  die  nu  en  dan  in  den  ichijn  wel  lbo  wat 
acnfienlijck,  endeoockvriendelickhaer  late 
aenfien,maer  eyntelijck  in  der  daetniet  alleé- 
lijck  ydel  cnde  beufclaclnich,maer  ooc  gants 
fcliadelijck  werden  bevonden .  In  de  Hoven 
(fey  ter  een  geflepé  Hoveling)  wertmé  dicwjis 
(om  te  beter  op  den  tluiyn  gcleyt  te  werden) 
int  openbaer  ten  hooghllen  gheprefen  ,  ende 
middclertijdtophetvinuichlteint  heymelijc 
bedraghen.  ende  vennaeckt  :  in  voegen  dat- 
men,hoe  nauwe  men  oock  op  fijn  ftuck  letten 
mach,eyntelijck  evenwel  felts  met  fcliijn  van 
vereeringhe ,  deerlijck  werdt  mifiiandelr, 
Den  Vos  placht  den  Haes  int  by  welen  van  de 
leeuw  wel  Ibmwijlen  leer  te  prijTen/maer  dié 
lof  wicrt  daer  op  alleenlijck  genome,  dac  dcu 
Haes  kort  cnde  Imakelijck  v"an  vleefch  was.' 
Hoe  den  armé  Haes  foodanich  prijien  bcco  - 
men  can,is  by  y  der  een  Jichtelijck  te  dencké. 

Dat  z^nflreken^dat  zijn  rancken. 
Die  in  Princen  hoven  tvancken. 


Seneca  Thyeft. 

STetquicunqne  volet , 
t^uU  ctdtnitie  lnbrico , 
C^ie  dtilcisfattiret  quies  , 
Obfcuropofttus  loco 
Leni  pcrjruar  oiio , 
Nullti  nota  quiritibin 
A€t,ts  fer  tacitumfluAt, 


Lipf.  lib,  5.  Civil.  Dod.  cxTacit.  5.  Annal. 

ANcipitem  omnem potent iam  m  aU' 
la  effe ,  multi  ibi  fpeciem  magis  itt 
amic{tiâprincipiSj  qnhm  vim  r  et  inent. 


Tl 


rDvfiifJcli 


28  l^Vparick^leertfanc^. 

DE  Papegay  en  fou  van  menfcheri  tael  niet  weten  , 
Noch:,uytcens  Princen  handt,  delecker  beetjenseten, 
Oock  niet  het  Vorft'lijck  hof  en  hoogh-verwelfde  fael 
Verheughendoorhaerfanck,  doen  klinckcn  doorhaertael, 
Indien  fy  waer  altijdt  int  woefte  wout  ghebleven  j 
En  hadd'  aldaer  gheleydt,  een  vry,  maer  beeftich,  leven. 
Die  met  een  hoogh  ghemoet  foeckt  eer,  en  tracht  nae  flaet  j 
Begeve  fick  in  dwanck  :,  en  wulpfche  vry heyt  laet. 

Magiftra  virtutis ,  difciplina. 

SI  foret  injïhüfer  deyia  rura  <-uagatus , 
Nee  caved  ^ir'idis  cUufafuijSei  avïs  s 
No»j  regum  conviva  daj^esj  non  ore  falernum 

Gujiet ,  ((^  aurato  non  recuhet  thaUmo  : 
Nee  lepidos  daret  orefonos ,  nee  amablle  nwrmur , 

V^c  domino  pojjet  dicerCj  fafaraye. 
"Erana  det ïngenio^  juvenilibus imperet  ann'ts 
Optatï  mgrcditur  quifquis  honoris  ker. 

Tœur  ygrand  m<-uenteur. 

SI  i'eufiTe  mon  plaifir  fuiuy  au  verd  bocage  i 
Ma  langue  n'eut  jamais  parlé  humain  langage , 
Me  voila  bien  appris  par  fupportertourmenti 
Sans  eftreaffoubiedy  nul  ne  devient  fcavant. 


j 


QVM     NOCENT,  DOCENT» 

XIII. 


^9 


"f^VlIus  equHs  reSIèfefforiparet , 
7ii/i  arte  âomïtm  -,  nullmn  Inge- 
72mno7iferox^nifiprobaeducanone^ 
ç^  fraceptü  cicuretur.  ^iafsiduè 
in  rebuts  profperts  ac  Utis  '-verfati 
fmt^eos  ojixftpere  prudetiores  cen- 
fent  i  quos  Vero  fors  adverfa  aliquo- 
ties  exercuit ,  magis  adprudentia  ac 
cttutionem  compofti  putantur.  Nee 
immeritoiut  enim  afpeéÏM  à  circum- 
fufo  aère  lumen  accipit  3  Jtc  anïmus 
ah  ïmmïnentihus  calamitatibus.  Qim 
T{omams,wquii  Hambal^bonis  ma- 
llfq^  meis  bellare  didici.    Mihi^  cla- 
mât Mit  bridâtes  3  Tortuna ,  multis 


/'^Eenpeert  en  voeclit  hem  wel 
^^ondcr  den  man,  ren  zy  al  vooré 
door  konft  afgericht.  Alle  verftandc 
hebben  als  een  wildicheyr,  indieniè 
door  goede  onderwyfinge  niec  ghe- 
temt  en  werden.  Veel  kloecke  mey- 
nen  dattéüüJcirLant  recht  kloeck  en 
canzijn-j  dièt'alrijdtwelgaer.  Met 
fchade  en  fchandc  wertméwijs,  feyc 
ons  fprcec-\\^oort:  tegenfpoetmaed: 
geoeffendc  finnen:  wantghelijckde 
ooghe  haer  licht  fcheptuyt  de  om- 
fwevende  lucht ,  (o  treckt  den  geeft 
des  menfchen  de  dapperheydt  uyc 
voorvallende  fwarichedê.  De  noot 
is  een  kunft-vinder-.doorhulpe  vau- 
dcfèlve kerende  Baviané  danflèn, 
de  Elephanten  fchermcn,  de  Exters 
klappé.  Om  kort  te  maken;  dwanck 


tot  menichelicke  werckingen,men- 
Ichen  totgoddelijcke  oefteningen. 

Door  vallen  en  iv  eer  op  tejlacn  , 
Leert  menichman  te  Roomengaen. 


rebus  ereptis M  urn  dealt  bene  uade-  j   1    a-    •  1    r  1      n.- 

I     >J  J      ,     j  en  goede  beftieringc  verhert  beeftc 

di.tAdommanecefsitasnaturamin- 
Bruitnllafimias  décore faltare,  Ele- 
phates  doSïè  digladiari,  picas  acpjtt- 
tacos  diJlinSÏe  loqui  do  eet .  .^ujd 
rnulta?res  dura  bejiuis  ad  acltones 
humana^ihomines  addivinas  erigit. 

Horc.  in  /^  Vijlndet  optatam  ctirfu  cont ingère  met/tm 
^''^-         ^-<^^  M  uit  A  tultt  fccitfjue  puer  p/davit ,  (4-  all/t , 

1  UC  C»  jÊ  f  r  1  ■         •  t  r  ■  /  ■ 

ylbsiniuit  V  ener  e  (jr  Baccho.  <^ipythta  cantat 

Ttbicen  didicitprtM  extimuitque  magiflruin, 

Bcniliar.  Epifl:.    1 1^. 

Ç\  <^inm  compofitiim  rtddit  owncm  corporis  (lututn^  nee  non  er  n/entü  fjaiitum 

dtfciplina!  Cervicem  ftibmittit  ,ponit  fnpcrcilta  ,  componit  vidtutn^  ligat 

ociilos^cachinnos  cohihet^modernturitngtiam.p-xnat  guLimJcdat  irajn,format  m- 

'€"r»'  T  3  K^ls 


20  <t/ils  ic^fpriNo^fooraVaechtet  al. 

DIc  in  zijn  boefem  heeft ,  al  wat  hy  heeft,  begrepen  ; 
Geê ftorm  beftormt  zijn  hart^geê  zee  mae(5l  hem  benepé  : 
Al  reyft  hy  buy ten  flandts ,  met  onweer  en  ghedruys , 
Hy  draeyt  niet  eens  fijn  oogh  nae  fijn  verlaten  huys  : 
Hoe  wel  den  nacht-dief  poocht  zijn  huyfmuer  te  doorgraven. 
En  of  den  Moorder  fchoon  int  bofch  hem  nae  komt  draven , 
Hy  blijft,  hoet  hem  oockgaet ,  goets  moets  en  onbevreefl:  : 
Geen  dief  berooft  den  menfch  wiens  fchat  leydt  in  den  geeft. 


Omnia  mea  mecum. 

0<^ma  qmfemm  portât Jua ,  fion  ajada.  falfo 
Horreat  mflnSin  j  non  fréta  njajia  tremat 
2^ on  trifii  mifer  ore  domos 3  moléfque  reliSïas 
Refpiciat ,  parrd  dum  rate  nueSiuj  ahit  ' 
Ingruat  enfe  latro ,  grajfentttr  ad  ojîia  f  mes, 

tAut  canltj  autpUcïdo  membra  fopore  Uvat. 
Ofecura  quies  J  o  paapertatts  amica 
Commoda  -falices qui  tm donacolmit. 


Seisrement <va 3 qtà rien  na. 

T  Out  ce  que  m'appertient  toufiours  chez  moy  ie  porte, 
O  joye,  &  o  bonheur  de  non  vulgaire  forte  \ 
Cc  que  Ie  monde  fuit ,  c'eft  ma  fcelicité  ? 
O  quel  plaifir  comprend  un'  dot^e  pauvreté, 

OMNIA 


I 


OMNIA  MEA   MECVM. 

XIIII. 


31 


Mlles  non  timet Jnquit  Lamfriditts^ 
nip  vcfiitiis^  cilceatm^armatuSy  ^ 
habens  aliquidin  Zonulâ^  contra, 

Cantabic  v.icims  corani  latrone  viator. 
Sollicitum  reddtint  homiacm  divitix,  no 
alih  de  catifâ  ,  qnàm  qiiod  eripi ,  ^  nbeo 
auferrifolJurit.  Separabile  utique  flux- 
amqtte  ac  mobile  e fl,  qnidquidexternum 
eft.  Opes  aliis  donan  ,  honores  in  altos 
transferri ,  nobititas  ad  h.tredes  tranf. 
niittipotefl  ;  Firttttem  ver  o  ac  docirina 
affxaaàeo  ^infxam  homini^cimm,Ht 
ah  eo  ntillo  modo  avelli  atit  fep  ar  ar  i  pof- 
fit.  Statuamm  ergo  ,  cimi  fapientibm, 
omne  id  quod  aiit  datum  nobis ,  aut  in 
nos  tranjlatum  ,  aut  ad  nos  tranfmipim 
ejl^proprium  nobis  ac  verum  bonurr.  non 
efe.  Dicamufque  cumCicer.  contentum 
rebus  fuis  ejje ,  certtpmas  effe  divitias. 
Etenim  fl  isii  callidi  rerum  dslimatores 
prata  ac  areM  quafdam  magni  itslimant, 
quod  ei  genen  pojj'ejsionum  mininie  quafi 
voceripofsit: ^antt  efl^Himanda  vir~ 
t(ts,qii£  nee  eripi^necfurriptpotejl^neque 
naufragio,neque  incendio  amittitur ,  nee 
tepestatH^ncc  tempor  Is  permutatione  mu- 
îatur^quaprxdîtiquiÇunt  ^folifunt  di- 
'vites;foli  enimpofsident  res  er  JruÛuo- 
fas^drfimpitirnas. 


De  Lansknecht  en  vreeft  nïcc  dan 
als  hy  wel  ghcdofl:  is,  fcyc  Lam- 
priJiLiS;  en  in  tcghendeel  van  dien, 
ghelijck  den  Pocct  feydt  : 
Die  k  ruys  noch  munt  heeft  in  fijn  tas  , 
Paft  op  dcfiroopers  niet  een  bras  : 
Want  hy^rviens  teer -geit  is  een  Nietj 
Bctaelt  den  Rooier  met  één  liet. 
Den  rijckdom  inacckc  den  mcnfch 
bevrccftjuyc  gheen  andere  redenen, 
dan  ovennidcs  de  fclve  hem  can  af- 
oenomcn  wcrdc.  Al  wat  van  ons  af- 
ghcfonderten  verfcheydcn  is,  wcrc 
hacft  en  licht  verganckclick.  Adel 
wertde  naecomclingcn  nagelaten. 
Rijckdom  can  andere  ghcgheven 
werden  :eere  verwandelt  op  ander 
hy  opgcdracht.  Macrdeuchten  we- 
tcnfchap  zijn  aendcn  mcnfche  foo 
vaft  gcheclic ,  datfe  va  hem  in  geen- 
derley  manieren  en  zijn  af  te  fondc- 
ren.  Laet  ons  dan  met  de  vcrftandi- 
ge,befïuyté ,  dat  alles  wat  ons  ofge- 
gc  ven, of  opgedragen ,  ofte  wel  nac 
gelaten  can  werden  ,  ons  eygc  ende 
waregoct  nieten  zy:lact  ons  trach- 
ten foodanigcn  goctna  te  jagen, dat 
uy t  brant  en  fchip-brcuckc  met  ons 
can  ontvluchten. 


M 


Lacrr. 
Ontbat   Anthisïenes  ea  paranda 
Lona  qH£  cum  naufragio  enatent. 
Scn.  cIc  Tranq. 


nes,plaparios  ^unum  e(Je  eut  noceri ,  cui 
eripi  nihil  po  f sit.  llabiliora  funt  corpo- 
ra fti  f  lia  qu£in  arma  (ua  contrahi  pof- 
fin.'t,quàm  qu£  fuperfmduntur ,  &  un- 


AVt  egofallor ,  aut  regnum  ejl  intcr  j  diqui;  r/tagnitudofua  vulnertbus  objecit. 
4varos  ,  circumfcriptcres ,  laire-\  Liefde 


*^ 


52  Liefde  iileeu. 

TT'XT'Ats dit:,  weetgierich  hart?  u  eertijdts  lieve boeckcn 
Staen  nu,  verrot,  vermot,  beftoven  inde  hoecken  , 
V  leerfucht  heeft  ghedaen ,  ghy  drinckt  niet  meer  den  ftroom 
Van  Gaftalis  de  beeck ,  maer  legt  als  in  een  droom  : 
lek  fie  nu  watter  fchort ,  Murena  ginck  doorgronden 
De  diepten  vande  zee  ;  nu  leydt  hy  als  ghebonden 
Ghetroffen  vande  Son^  Die  liefdes  ftraei  verbranc 
VVijft  boecken,les,en  fchooLzijn  ouden  luft,  van  kant. 


Colit  otia  faiicius  igni 


o^ 


MzAgne  natator  uhi  es  ?  tu  régna  per  inyla  ponti , 
Térquefinus  njïtrei  marmoris  ire  foles  : 
2^ojSe  Uborfuerat  Delphinas ,  <&  hor  rida  (Jeté , 

^idquid  o^  in  njajiogurgite  Dor  is  alit  : 
Kuticfine  mente  jaces  j  nnm  peSioraJoleperufitfs 

CN^npotes  a  radiüfolis  abire  do  mum. 
Si  quisamore  calet ,  confuetn  neootia  cejSant } 
Qdit  aciddu  C^IÏalis  undafaci. 


d^Jmour  captif  j  devient  oiftf 

MOy,  quifoulcis  fouventpafler  lameranage:, 
Ne  fais  rien  maintenant ,  qu'a  mon  foleil  homage. 
L'amour  eft  un  tyran  ;il  veutle  cœur  entier, 
Par  la  tout  amoureux,  oublie  fon  meftier. 

COLIT 


\\ 


COLIT    OTIA 

S  Attentes  ttkm  de  Kantore  loquun- 
tur  Jcribunt^  judicant.   Nequefits, 
neque  cura  (  ait  Xenofhon  )  reperiri  alia 
\ucundior  facile  potefty  qukm  amorii 
cccupAtio ,  nee  i»venirefuppiicium  gra- 
musinprocUvieft^quàm  ,fi  rerum  ex-- 
fediendarum  cura  quü  ab  amoribw  (itts 
arceatur.lta  me  Deus  ametleos  qui  œjlro 
hoc  percitifunt  Loton  gf^afe  dixerii, 
tta  amoriùw  fHÜ^tanqttam  fcopulü  Sire- 
mm  affxijpartam^qttam  nÀ[ii,prorÇtu 
dtferunt-  trotini^  ut  ingremio  Dalid/e 
quiefcit  Samfo/t.feriantur  Philisiai  ;  ut 
ludithdi  blanditur  Holophemes,  non  op- 
fHgnatar  Betulia.  Dum  Thamar<£infi- 
diatur  t^mmon ,  tn  leef  ulo  ejl.Tarqui- 
niusyUt  Lucrettapotiatur^cajlrli  excedit.- 
{^ntonim  ut  Cleopatram  fatittet ,  tri 
bunaldeferit.  Craphiccotnni^in  Dido- 
tieexprefit  VirgiliWy 

....  Qualisconjedlacervafiîgitta, 
Quâ  proculincautâ  nemora  inter  creffia  fîxit 
Paftor  agens  telis,liquitque  volatile  ferrum 
NefciuS;  illa  fuga  filvas  raltulquc  perertac 
•  Didlœos.bxretlatcrilœchalis  arundo, 

ciuidplura  ?  eut  amore  caletpe^iu  ,fii. 
gent  estera. 


SAUCIVS     IGNL 

V. 

DAcrenis  {fcydt  Xenophon)  niet 
corCwyIiger,als  liefdes  focte  be- 
fîcheyi:^  niet  quellicker,  als  door  ee- 
nighe  voorvallende  (aken  inde  ver- 
makelijckheyrzijnder  lief  de  belette 
werden.  D'ervarenchcyc  leertet,fbo 
haeftyemantvandefe  wefpe  gefte- 
kenis,dathydadelijck  aile  faké  ach- 
ter rugghe  ftelt ,  fclfs  daer  hy  ce  vo-;; 
ren  (èer  toe  gheneghcn  was. 
Dido,  mette  min  bevaeny 
Bcnckt  niet  ah  om [pelen gaen  j 
Wandelt  daer  om  hier  en  daer , 
End'en  neemt  voortaen  niet  waer 
Aide  nieu-begonnen  wercken , 
Baers'  haerftadtmee  wilverftercke»^ 
Soo  haeft  Samfon  het  hoofc  neder- 
ley  t  inde fchoot  van  fijn  Dalida,roo 
ift  lavey  by  de  Philiftinen.  Ter  wy- 
j  len  Holophernes  ludith  lievekooiV, 
wert  Betulia  nie  tbeftormt.  Gedue- 
rende  dat  Ammô  op  Thamar  loert, 
Icydthyin  fijn  bedde.    Tarquinius 
vcrlaet  dcn  leger  om  Lucretia.  An- 
tonius  den  rechterftoel  om  Cleopa- 
tra.  Wacr  toc  veel  woordene"  die  in 
liefde  verhit ,  ver  kout  in  alle  andere 
faken. 


Virgil. 


VRitur  infœlix  Dido  tota'que  vagatur 
Vrbefurensj  é'c* 

Idem. 

Non  cept£  ajfur^unt  turrcs ,  non  armajuventttii 
Exercet  ^pfrtûfq^ie  aut  propugnacula  bello 
Tut  a  pur  tint  :  penaent  opcraintcrrupta ,  mi»,equt 
^urornm  ingénies  /tquataque  mxnia  cxlo. 


Eens 


$4'  Eens  ghehrandt  ihaejî  ghe^Umt, 

HOe  licht  ontftceckt  een  licht  dat  hchter  lay'eens  bran  de.' 
Die  eens  Was  hcht  van  hert,hoe  licht  raeól  die  in  fchande' 
Een  doove  kool  ontfonckt ,  foo  haeft  fy  't  vier  macr  rijckt , 
Den  tintel  werc  tot  vier,  door 't  geen  naii  vier  ghelijckt. 
Die eenich fijn  ghebreckeerftonlanghsis  ontweken  , 
Hoehaeft  vervalt  dien  menfch  weer  tot  fijn  oude  ftreken/ 
De  fonde  dient  verrni)t  ;  en  al  wat  dacr  op  treek  ti 
Ofj  van  een  cleyne  vonck,  werc  weer  een  vlam  verweckt. 


De  facili  natura  recurric. 

AVfa  rvapffre  levi  tremulü  al/udere  flammü 
Fax  exüncïa. ,  novo  protinus  'tgne  calet 
^ienü  fomes  [ha  lumina  reddit  alumn'is , 

Vix  bene  fcinüüam  cumdeditiSïaflex. 
In  rveteremfleSïi  quàm  cerea  corda  fignram  ! 
Qnmen  'm  anticitium  feSïorafforite  jluunt  : 
*2)i4m  'ueteris  fcimiüa  malt  modo parvafuperjit , 
Semper  ad'mgen'mm  mens  male  fan  a  redit. 


S 


En  rverttt  novice,  rechet  bien  toji  en  ''vice, 

I  tu  viens  de  chafler  le  vice  de  ton  ame, 
O  ne  'tapproche  pas  a  ta  vielle  flame  j 
Car  bien  que  t'eftre  efteint  te  femble  ce  flambeau , 
En  l'approchant  dufeu,  il  brufledcftouveau» 


DE  FAGILI  NATVRA  RECVRRIT. 

VI. 


3>' 


X 

T  Egem  olim  aht^thenienfiht^s  latam 

*-*futfe  in  rtAut  Maquis  Athenis  Salami- 

fiamîr/înfmitterent,  memorie  froditum 

eJi.Eâ  cautum  erat,ut  et,  qttifemelinfœ- 

Itcittr  navigafet,  taquam  naufiagio  in- 

fanti,navigatio  infosterum  interdicirt- 

tur.  Et  qitidem  ejus  Plehefciti  ratio  in- 

ter  alias  JfjAC  dari^folet  :  Homines  qttkm 

facillimè  in  eundem  imftngtre  Ltpidem, 

acinantiquMm  redire  :  cum  plerumque, 

ex  régula  juris ,  qui  femel  malus  ,femper 

frafumatur  malus  in  eodem  genere  deli- 

Bi.ldob  unicum  lapfum  Athenienfibut 

fi  if  a  vifum  decemere^quid  de  ils  tandem 

fiatuendtim  erit,q((i  crebrâ  vitiorum  re- 

fetitione  confnetudinem  peccandi  con- 

traxiJJ'e,  é'peccata  in  naturam  tranHu . 

lifé  vtderipoffiint  ?  taies  (  tametfi  ali- 

qttando  ter  intervalU  melioris  jrugls 

jpem  de  fcfeprdùree  videantur)non  levi 

de  canfâ  in  honorti  numerum  tranfcri- 

bendos  cenfent  oculattores.  Remanetple- 

rumque  concufsio  aliqita ,  etiam  poff  fe. 

brim.  Mare  f>oJl  tempeftatem  etiam  dum 

agit  atur. qui  diu  in  vin  dis  fuerunt,  etia 

pluti  cUudicant.f^itits  diu  ajfueti, etiam 

(Um  ea  defernnt ,  quidam  ret  inent  vesli- 

gia,  acin  eadem facile  recidunt. 


DAerzijnvoormacIsîii  Grîeckfnlant  Cc- 
kerc  keuren  gevveft.ovcr  de  Vccrfclicpé 
tudchenAthencneiiSalamijne,    mede  bren- 
g-cnde  datalle  Schippers,  dieccnmael  bevon- 
den wierden  Il  un  fchip  omghefeylt  ce  hcbbé, 
dadelijck  fouden  vervallen  zijn  uyc  hec  Schip- 
pers gilde.ende  de  vryheden  van  dicn.  Ingc- 
vallc  de  Athenienfers  een  ecnighe  mifgrepe 
lbo  hooghe  hebben  opghenomen,  wa:  îlillcn 
\ry  ghevoelan  vande  gene ,  die  door  menich- 
vuldighe  feylen  ,als  een  gewoonte  van  quact 
doen  hebben   aenghenomen  ?      Voorwaec 
Ichoon  de  fulckç  by  horten  Ibmwylen  eenigc 
teyckenen  van  beterfchap  fchijneu  te  toon  é, 
lbo  en  machmen  op  de  lelve  evenwel  niec 
ftaen.  De  Zee  oock  dan  als  den  llorm  al  op- 
houdt, blijft  evenwel iValpende  en  dijnende. 
Men  gevoelt  iV3ch  al  wat  huyveringe  naer  de 
kortle.    Die  langhe  in  banden  gheTetcn  heb- 
ben,hincken  veelcijdts  oock  los  ghcLiten  zijn- 
de. Menfchen  die  eenighe  flimme  ghebreken 
eens  hebben  aenghehanghen  ,  ichoon  ly  haep 
oude  rancken  verlaten  ," lelden  ifTer  datlc  nicc 
eenigeoverblyffelsdaer  van  en  behouden, 
•.vaer  door  fy  lichtelijck  tot  haer  voorighc 
parten  comcn  te  vervallen. 
Een  beeft  met  kmsle  tamghemaeckt , 
En  dient  niet  al  te  veel  gheraeckt  • 
Wantfchoon  het  me  alduycï,enjiv  ijgt^ 
Wanneer' t  zijn  oude  parten  krijght 
SooiJJ'et  weer  dieven  fel  ^ 
En  quetsifijn  eyghen  meesier  rvel. 
Diegoet  van  quaet  wort  metter  vaerf  , 
Vervalt  licht  tot  fijn  ouden  aert. 


luvcnal   Sacyr-  13. 

•    .    .    .       i^d mores  natura  recurret 
Damnatos ,  fxa  (^  mutari  ncfcia. 

Paul.  in  L.  fi  unus  verf.  Pa;5tus  ff.  de  Pa<fl. 
£.ts  de  facili  redit  adfuam  naturam. 


r  2 


J>it 


i6  1>'i^  fooien  n)t>ïlfmaeck^n^  die  moetfe  kraken, 

H  Et  aes  lacht  u  wel  toe  3  't  fpeck  eten  waer  u  leven, 
Maer  ghy  wilt  in  de  val  u  fel  ven  niet  begeven  , 
Ghy  hout u  buyten  fchoots ,  en  geeft u  nergens  bloot  : 
Maer  fonder  groot  ghevaeren  werter  niemandt  groot. 
Gheen  koren  fonder  hayr ,  gheen  note  fonder  fchellen  : 
Soo yemandt  pluckt  een  roos,  de  prickels  gaen  hem  quellen. 
Al  die  wat  fonderlings,  wat  groots  welgeernewou. 
Wat  ftaet  hy  flecht  en  fiet  ?  de  handt  moed  uyt  de  mou. 


Aude  aliquid. 

EScd  quidem  pUceat  j  fedte  met  m  ar  cet  ah  e/cd, 
!7^mfe  latent  blandt's  nj'wcla  propinqua  cibü  : 
^md  te  '-uinclafugant  ?  quid  carceris  impedit  horror  f 

^ufm  labor  abjïerretspramïa,  nttUa  manent, 
Crana  Utent  paleis  3  dura  nuce  nucleus  haret  s 

Et  roja  tangenti  pungit  acuta  manum. 
^ifac'mm  forti  memorab'de  peSiore  r^erfat , 
^udeat  s  ille  mhil^qui  nihil  audet ,  habet» 

Jamais  parejfe ,  ne  fit  proüejTe, 

LE  rat  voyant  1  e  lard,fouhaitc  de  Ie  prendre , 
Mais  toutefois  pourtant  captif  ne  s'y  veut  rendre. 
Nul  homme  vient  au  bout  de  fon  contentement , 
Qui  n'a  premier  fouffert  du  mai  &  du  çourment. 

AVDE 


jr- 


AVDE    ALIQVia 

XVII. 


3r 


5 ƒ  moddm  ^enm  hominum  adeo  ti-    TV  /f  ^"  ^'"t  menfchcn  van  foo  weynich  be- 
■'■  '"  •  -  •  .       ^    IVldrijfs,  cnluyenaerc,  datdefelve  (hoe 


^midd  inert  ff tjtte  dejidi£ ,  ut ,  etiawfi 
r  er  urn  honarum  Jpem  ajfulgentem  fatii 
conjpiciù  videant ,  nïhtlemiriM  tarnen, 
nefcto  ijuid  malt  pr^fagientes^  adomnia 
fujpiciofi  ac  timtdi  manitm  operi  admo- 
vere  nunijttam  aufint.  Propriiim  eert} 
ignavi£  efl  ,periculorumprMextH  fegne 
otium  veUre:  vidit  /'</,  ^  lepde  expref. 
ft  hebr&tu  Sapiens-^Vrov.zzji .  Leo  in 
triviis grajfatur  ^inquit  otioftu  ,  vereor 
ne  we  devoret.  ofungosl  manmttlMi' 
nervâ  movenda  eïi  :  diifacientem  adju- 
vant.Semper  aliquid  F  orttin^permitte- 
dunt  eji^ait  ille,quoties  adpraclaras  aEïi- 
ones  Accingimur  -.fruflrà  putamus  nihil 
agent  i  infmum  devolatttram  viBoriam, 
Mut  Forttmam  ejJe.Non  vctisynequefup- 
pliciis  muliebribtu  auxilia  Veorum  pa- 
rantur-^vigilandû,  agendo  profper  e  om- 
nia  cedent-^Deos omnia Uboribus  vende- 
re,  tnonet  proverbium.  Diffcultas  aut 
even  tus  anceps  te  terret  ? 
Audentes  Fortuna  juvat ,  timidóf- 

qucrcpcllir, 
ait  ille:ér  »t  omnii  aér  aquiUfenetrabi' 
Ih  eftjtcdifficultai  forti. 


welmerckelijck  Nüordeel  voor  handen  fien- 
de,even\vcl  achter  gchoudé  werdende  door, 
'k  en  weet  iiicc  w  a: ,  i^hevaer  dat  zy  haer  in- 
beeldenjde  handt  aen  dé  ploech  niet  en  dervé 
flaen.  't  Is  vanden  ouden  hcrcomen  altijts  ge- 
weeft  een  rechte  eygenfchap  van  alle  flap  ge- 
zoutene.haer  vatficheyt  met  een  deckmantpl 
van  ghevaer  te  bekleedcn,  gelijck  al  in  fijner» 
tijdt  gefien  ,  ende  aerdichiijck  uytghedruckc 
heeft  de  Wij Icixian  in  fijn  ipreucken,  Prover. 
2t.  15.  De  luyc  fpreeckt,  Daer  is  een  Leeuw  e 
buyten,  ick  mochte  verworght  worde  op  der 
ftraten.  Wech  inet  defe  foetvoetighe  fachce- 
boters.  Niemandt  encan  y  et  byfonders  iiyt- 
rechten,  fonder  in  eenigen  deele  fich  hetgiie- 
vaer  t'onderwerpen.  Yder  helpe  fich  Iclyen, 
fo  helpt  hem  God-  ^'t  Is  niet  te  dencké  dat  y  e- 
mant,  fonder  y  et  daer  voor  te  doen  ,  Scghcn 
ende  gheluck  inden  ilhootfiiUen  comen  ne- 
derftortcn.Niet  met  blootwenfchen.of vrou- 
welijck  gekerm,  macr  met  dapper  inde  weer 
te  zijnjVerkrijghtmen  de  Goddeliicke  hnipe, 
in  het  nytvoeren  van  trefFelijcke  laken,  'c  Is 
van  outs  een  feghwoortby  de  Griccken  ,  dat 
by  Godt  alle  dingh  om  arbeydt  te  koopcn  is. 
Hem  die  het  goede  focckt ,  wedervaert  wat 
goets.fey t  Salomon,  Prov- 1 1  •  2.  Wat  maeckc 
uverlacchtde  moeyelijckheydt  ende  onfc- 
kere  uytcomfte  van  u  voornemen  ? 
Die  cloeck  van  moed'  is ,  volcfjt  gelucl'- 
Een fi>raer- hooft  blijft  altijt  in  druck, 

Segt  den  ouden  Poect  :  Daer  en  is  geen  lucht 
die  den  Arent  niet  en  doordringt ,  geen  Ava- 
richey  t  daer  dé  dapperen  niet  door  en  komD. 


Claiidian.  in  Ntip- 

NOn  quifquam  fruitur  veris  h  onoribus , 
HybUos  latebris  nec(polidtfivos^ 
Si  front i  caveat  ,/ïtime.tt  rubos  : 
K^rmat  fpina  rofai^mella  tegunt  apes . 

Plaiif. 

^i  e  nucenucleum  efjc  vult,  nuamfiangat  oporttt, 

r  3  i» 


3^  Jn^voorffoetfettoe, 

DEn  Os  gaet  achter  ftraet,  verciert  met  roofe  kranflen  ] 
De  fluyt  en  trommel  gaet ,  de  kinders  om  hem  danfien  j 
Hy  fchuymbeckt  inde  wijn  ,  en  pruyfl:  van  enckel  vet , 
Maerdencktnietomdebijijdieop  hem  is  ghewet: 
Eylaes  !  den  flagher  volcht  den  Gilt-os  op  fijn  hielen , 
Die  fal  dat  moedich  beeft  wel  haeft  doen  neder-knielen , 
Let,  vrienden,  op  u  ftuck,  en  houtet  voor  verdacht , 
Als  eenich  groot  gheluck  u  troetelt  en  belacht. 


Fortuna  vitrea  eft ,  cum  fplendet  frangitur. 

SOrdidus  autfœno  nuper  '-vel  Hramine  taurus 
CinSïa  trmmphali  cornim  fronde  gerit  s 
Et  lavat  ejfufum  palearU  cajSa  falernum , 

Et  Jireptt  argutis  tïhia  fejïa  fonis  : 
^tpecus ,  ^  Utïs  mugitibus  athera  complet , 

Necjïr'mgi  cultros  mjua  coUa  't'idet, 
SitJufpeSia,  tibi  nimiofors  UtafaVore , 
lUajo  vet  multos  3  ut  magis  inde  premat. 


En  pTofperitè  3  n'y  afeurté. 

LE  beuf ,  couvert  des  fleurs ,  fe  brave  par  Ia  rue 
Au  fon  du  tabourin  5  mais  le  galant ,  qui  tue , 
Va  tout  ioignant  a  luy .  quand  grand  bon  heur  tç  rit  » 
Cela  te  foit  fufpe^^  >  car  le  malheur  te  fuit. 

HEV 


HEV!  MAl,A 


SüHr    VICINA 
XVIII. 


BONIS. 


39 


Sr^ffiè  hnavaletudoifeciinditm  Hip- 
focratem  )fufKmepericidofd  efi.  P/e- 
rumquemngnügaudiis  do  lor  es  adh^rcf- 
cant,  CMagüpericulopi  navigatie  eflj 
citm,  'ventofecundo,  modo  in  hanc ,  mo- 
do in  iüam  partent  lafcivit  anceps  ve- 
lum ,  qukm  cum  adverfo  turbine  pr.iu 
obliquât giihtrnator.Solet  Fortm^a  .  in- 
quit  Cdfar ,  quos  pluribtu  benefciis  or- 
navit ,  ad  duriorem  cafum  refervare. 
£ffufiorem  rifum  lachrimx  plemmque 
claudunt .  Omnis  enim  félicitas  dubio, 
efl ,  nee  beatifsimorum  facile  uIIm  dixe. 
rit  quamdiu  taliifuturm  fit:  Nam  quod 
regnum  ejlljnquit  Seneca)cui  non  f  ar  at  A 
fit  ruina,  ^proculcatio,  ç-r  dominas,  çr 
carnifex?  nec  magnis  iîU  intervallis  dt- 
vifa  imomentum  interefi  in  ter  fo/ium, 
ér  aliéna genua.  ^is  enim  ignorât  ma- 
gnas arbores  diu  crefcere ,  unâ  horâ  ex- 
ftirpari?  ^uifquis  es  ,  fort  un  am  reve- 
renter  habe  ;  non  enim  melita  res  fecun- 
d£  perdurant  /quàmf  animusconttnens 
easgubernet  ipotentia  utique -mediocri- 
terttfurpataomniabona  confervat,  ait 
I>io. 


GAnfch  cnde  al  welv.irende  te  zijn,  is  for- 
gelijck,ende  dienc  voor  verdacht  gehou- 
den te  werden^feydcHippocraccs.  Een  fchip 
is  in  meerder  ghevaer,om  door  een  ftercken 
voorwint  omgheflagen  te  werden  int  gijben, 
als  dooreen  tegen-wint  intlaveren.  Wtimiy- 
tende  toevallen  van  ghcluck  hellen  veeltijdts 
tot  fware  veranderinghen  ,  leydt  Cxfar.  Het 
onmacich  ende  uytlchetcerende  lachen  werdc 
veeltijts  inet  tranen  befloten.  Alle  voorfpocc 
is  waJickelbaer  :  invoegen  datfelts de alder- 
gelucl^ichfte  niet  en  vveté  hoe  lange  hun  vvel- 
Ïlant  dueren  lal.  Wat  heerfchappi;e  ifler,  feyt 
Seneca.de  vvelcke  niet  dé  va!,de  vcrtredinge, 
den  heerfcher  j  jae  den  beul  op  de  hielé  na  en 
gaet  ?  En  dickvvils  ifler  niet  veel  fpeelens  titf- 
ichen  d'een  en  d'ander.  Op  een  Conindijcke 
itoel  verheven  te  zijn  ,  ende  il-Its  een  voetval 
te  doen  aen  andere,  is fom wylen  nau  een  me 
cijdts  verfcheydcn.  Wie  en  fietnict  dat  hoo- 
«>e  toornen  langhe  wani-n,en  dickwils opeen 
ooghenblick  uyt-gheroyt  werden?  Het  is  dan 
belt  t'elcken  als  ons  het  Gheluck  toelacht,  op 
ons  hoede  te  zijn  :  op  dat  wy  met  het  bedrie- 
gelijcklock-aes.ghelijck  een  domme  yifch 
iiietwech  gheruckten  werden. 

Foor  al  u  (aken  wel  befint , 
Wanneer  u  fchip  zejlt  voor  de  tvint: 
Want  die  int  gij  ben  eens  mifdoet , 
Verliejt  wel  licht' lij ck  Itjffengoct , 


dixfunt. 


Sen.  i8.  Epift-, 

AD  omnefortuituM bonumfnfpicio- 
férpavidf  si  are  debemus  ^^  fera, 
épifcisjpealiqua  obleÜante  decipitur  :    TJ  Ffufam  fxpe  Utitiam  trifes  (^  ad. 
muneraiftafortun<t  reputamtn  1  Jnfi- 1  '^'verfjtres  exciptunt. 


Pet.  Armil.  Lib.  8. 


(/?<*  fortunx  reputamui  1  Jnfi- 

Ovid.  4.    *^y  quoqueftc  timeas  ,  c^,  qua  tibi  Ut  a  videntur, 
out.  3.      X      DuMloqucriSffcritrijliapojJeputa, 


Detf 


AQ  'Den  trec^r  n^'vordtghetooghen. 

•pxEn  rotz-fteen  die  ghy  fiet,  is 't  richtfnocr  van  ons  leven; 
/^Dennoot-dwanckvanons  doen,  van^Godcons  voorghc- 
fchreven  : 
Matroos ,  die  met  ghewelt ,  en  nae  fijn  eyghen  wenfch ,' 
Den  rotzfteen  trecken  wil ,  dat  is  den  dommcn  menfch. 
Gods  fchickinghe  ftaet  vaft,  gheen  menfch  kan  die  beweghen  .• 
V  Vat  fpertelc  ghy,  o  dwaes ,  w^at  worflelt  ghy  hier  teghen  ? 
VVort  wijfer ,  al  die  u  hier  in  wel  eer  vergreept , 
Die  gaen  wil,  wert  gheleydt  ?  die  niet  en  wil,  ghefleept. 


Adtrahens ,  abflrahor. 

SJtfttdü  apex 3  fcopultis  quem  confftcis ,  hofpesy 
Efio  tibij  paripte  navitapuppts ,  homo  : 
cAjpicùj  ut  n^ajiam  convellat  homuncio  cautem, 

Inque  levemfatagat  ducerefaxa  rat  e  m  j 
Jlïafuofiantfxa  loco ,  nee  tra^afequuntur  , 

^ui  trahity  ïntereafe  '-videt  ipfe  traJoï, 
pata  relu^antes  rapimt,  ducuntque fequentes  i 
Cedere  qui  non  njult [ponte ,  coacîus  abit. 


P 


z4  malheur  ç^  encombrier , 
Tatience  efi  Ie  njray  bouclier. 

Ourquoy  ta  foible  main  cirer  ce  rocq  s'avance , 
Qyitoy  &  tout  Ie  tien,  fans  fe  mouvoir,  eflance  ?  . 
Or,  tonfatal  deftin  apprensj  homme,  en  ce rocq , 
Lequel,  tirer  fiveus,toymefme  auras  Ie  chocq. 

AD 


J 


ADTRAHEiMS,   ABSTRAHOR» 

XIX. 


41 


LA  prier  e  laquelle  EfiBete  nota  com- 
mande tonjiours  avoir  a  la  bouche[de 
laquelle  f aicl  mention  le  Sieur  du  Vair 
au  t  Manuel  d'Epicl.  )  me  femùle  plffi 
haute  que  d'un  Philofophe  ^ 
Mon  Dieu  conduile  moy ,  par  la 

voyc  ordonnce, 
le  fuivray  volontiers,  de  pœur  que 

un  fore  lien  ('homme  de  bien 
Ne  m'entrainc  racfchanr  ,  ou  en 
le  pourrois  arriver,  fuivanc  la  De- 

Itmcc. 
^^id luciemur  homulli  ?  calcitrenes  (^ 
rejratlarij  equi  hoc  coyfequuntur  ,  ut 
"verùera  etiam  aliqnot  excipiant ,  necex 


HEc  ghebedt  Am  Epicletiis  ons  beveelt 
altijdc  iiiilen  monde  ce  hebben  ,  verhaelc 
by  de  Hccr  Prefident  du  Vair,  dunckt  my  vry 
al  wachooglier  te  gaen  als  de  leere  vandc 
Hcy  déniche  wijl-gierighe  : 

Leydt  my  door  dijn  heUemàe  baen 
rJMijn  God,joofdlick  '^illich^aeit 
Daer  tek ,  ghelijck  een  eer  lij  ck  man, 
Naer  u  befchicking  comen  can: 
Ojf  anders  werd'  ick,  als  een  rvicfjt , 
Gfjejleept  naemijn  bcfc heiden  plicht . 

Wat  worfleleii  wy  dwergen  hier  tegen  ?  cc 
aerfelende  en  achcer-iiycflaende  peert  doec 
met  lijn  Itcrckhey  :  gheen  ander  voordeel ,  als 
dacce:  zijn  lijf  vol  llagcn  krijchc,  en  moet  niet 
te  min  hetgareeldragé,en  den  ploech  voort- 
trecken.  Den  raedc ende befliiycder  menlché 
wercvandc  befchickinire  Godes  immers  foo 


CUtiant  tarnen  jugum,  ait  ille:  ho>/iinum  lichcelijck  beloopen  ende  geheelijck  bedeckr, 

enim  in  rebw  verendis  fenicrttias  non  •'^l^^l'^i^'-'ycnaendenocveVliggtnde.doorhec 

r             ~^  <           /in  upgeworren  llijck  ofte  zant  v;indc  overloo- 

?»intii  fatum  ^quam  calcalosfiuviorum  ■               ■ 

limui  obrHit(  Paufin. in  men/p)  nee  enim 
conftlioprudenti ,  nee  remed/oja^aci  di- 
i'inx  pro'videntit  fata'.is  difpofitiofnb- 
vertipotesl,  clamut  vel  ipfe  t^pulejus. 
Optimum  igttur  ejl  fati  (  inculcat  Sene- 
Ca)quodemendare  nonpofsis ,  (^  Deum 
(quo  auctor  e  omnia  eveniunt)  fine  mur- 
mure comitari.Maltti  ille  mtles  qui  im- 
per at  nremjuum  (remens  fequitur  ^nihil 
autem  itaplagas  coercet,ntpatientia. 


pende  re\  iere,leydt  Pauian.  Godes  eeuw ige 
voorficnicheyt  encan  noch  door  wyfenraet, 
ncchkloeckverftantvan  's  menfclit-  vernuft 
cenichfins  verhindert  werden,  ilydtfelts  den 
goddeloofen  Apulejus.'t  Is  dan  beft  gedulde- 
lickteverdraç;hen  't  gene  inen  noch  beletten, 
noch  verfecté  can:  't  Is  beft  God,  door  wiens 
macht  alles  beleyt  wert.fonder  teger.-knorré 
ofte  morren  in  te  volghen.  Ten  is  geen  rccht- 
(cliipcn  Lansknecht, die  met  onwiüicheyt  en 
illiichccndezijn  Veltoverften  na  volght.Daer 
en  is  niet  dat  plaghcn  en  flaghcn  mïcr  ver* 
iaclitj  alslijdtfaeinheyc. 


Sen.  "p Atis  agimur ,  ceditcfatis  : 
^'^"-  XT  Nonfollicitji  poffunt  curs 
(Jï'futare  ratifœderafufi , 
m  ,^jiidquidp.ifiMur  mortale  genus 


Seneca. 


NEcefitatis  non  aliud  cjfitgium  eft , 
quam  veile  ,  quo  dip  f  a  co  git. 


X 


Hen 


^2i  Een  open  mondt  thoont  's  hdrten grondt. 

M  En  heeFtgberneyntjfoo  langh  dit  doof  ken  bleef  geflote. 
Dat  fraeyheyt, fonder  ent,  hierbinnen  lagh  ghegoten  , 
Soofchoon  vvaft  intgbeficht;  maer ,  als  het  open  ginck, 
Doen  was  den  heelen  fchat  niet  anders  als  een  vinck. 
Pier  fcheen  een  dapper  man  :,  eer  dat  hy  hadd'  ghefproken , 
Sijn  zouteloos  gheral  heeft  al  fijn  lof  verbroken. 
Die  niet  te  wijs  en  is ,  en  niet  wil  fchijnen  geck , 
Die fpreke  niet  te  veel ,  foo  heelt  hy  fijn  ghebreck. 


Sikndo  ftolidus  fapicnti  par  eft. 

HeAc ,  dum  claufafuit  ^fubfyxide  mira  Uter& 
RegaUfqne  te^i  quifque^utarpit  opes  ,• 
MoXj  ut  apertaflüt  jfpe^acuU  ludïcra  '-vulgo 

Trabet ,  &  è  capjaparva  '-volavit  avü. 
Dumjïlutt  tUii  l'wgua ,  ojirum  te ,  Bajfe ,  putavi  ; 

Tejlaturpuerumtefine  mente  fonus. 
^u)  loquitur ,  populo  fe  pr^huit  ille  ^ïdendmn  , 
ZJ  el  fatum  sp^ejjo  dum  filet  ore  ,fapit. 


Sans  langage  3  le  fol  ejifage. 

TOut  femble  bel  &  bon,  quant  cefte  boite  eil:  clofe , 
Mais  quant  un  malotru  ouverte  la  propofe, 
Le  ieu  eft  tout  gafte ,  le  monde  voit  que  c'eftj 
Four  iage  on  tien  cle  fol,  fi  long  temps  qu  ilfe  caiiî. 

SILEN- 


SILENDO  STOLIDUS 

X 

MVltls  pracUrttm  vïdetur  bene  lo' 
quiiprudentioribu-s  appofiü  tacere. 
^«oties  enim^exiTA  notamfimulationis, 
aitt  ignorantie ,  tacere  f  as  efl  ,filentium 
non  loquacitatem ,  hominem  cordât  urn 
jnâicare  cordati  judicant  :  nee  quanta 
quis^fed qualialoquatur  j  necverborum 
molcm,fcdpondmattendendume\Je.  Vt 
moneta  illa  optima  eft ,  qii.i  pretii  pliiri. 
mum  habetinparva  mole  ,ficfermo  qui 
fenfu4,aitprudens  vir,^  confdenterad- 
diti  ^uidvifurm  (tm  nefcio,  fed  verba- 
fos  va/dè  dr  una  fapientes  nondum  vi- 
di.  Corfatut  (  inquit  Salom.  )  eruÛat 
Jlultitiam.  Aut  nihil igitur,aut  accura- 
te loquendum-^nc  lingua ,  qua  in  humido 
iiclubrico  esly(ut  Antiquidtcebant)  ali- 
bi titttbet ,  aut  •vacillet  j  nee  enim  turpe 
adeopede^quam  mente  Ubi,att  Stobs . 
Concludo^Ó'  CU  m  Maxime  filent  ium  op' 
timum  atque  tutipmum  rerum  admini- 
firandarum  vinculum  ej?e  definio. 


SAPIENTI  PAR    EST.     45 

:x. 

VEelachtenceengrootefake  wel  tecon- 
nenfpreken  :  wyleliiydcn  houden  meer 
vnn  wél  ce  connen  fwijghen  ,  jae  oordecleu 
dac lbo  menichimcl  yemandt  1  wygcii  macli, 
buyten  verdacluheyt  van  onwctenheydcotte 
gheveynftheydt,  dac  hecfwyghen,  en  niet  hec 
Ipreken  een  waerceycken  is  van  een  rechcCn- 
nich  verfïanc.  Niet  hoe  vele,maer  hoedanighc 
reden  dat  yemandt  voorbrenght, niet  de  me- 
nichte,  maerhet  ghewichte  der  woorden  ,  is 
bedcnckelijck  :  Ende  geUjck  dat  voor  het  be- 
fte gek  wertghehoudcn,  't  welckin  wcynich 
ftotfcjgroote  weerde  vervat:  fo  moeten  oock 
de  redenen, die  weynich  woordS,  en  veel  fins 
in  hebben,  hoochftgheacht  werden,  lek  en 
weet  nicCjfèytcr  ec  gelcert  man,  wat  ick  noch 
ficn  lal,  maer  tot  noch  toe  en  hcbbe  ick  noyc 
vcel-lpreeckendé  menlche  \vi)S  ghevondcn. 
'T  Ichijnt  ftoutgefeydt  te  zijn, doch  Salomon 
felfs  is  al  mede  van  dat  ghevoclcn  :  waer  veel 
woorden  zijn,fey  t  hy,|daer  hoortmen  dé  for- 
ten. Ghclijck  het  metael  door  zijn  klanck,foo 
wort  dé  menfche  door  fijn  rede  onderfchey- 
den-,  fey  t  Qi^intilianus.  Het  is  daerom  oor- 
boirofitcgheene,  ottewelvoegende  redenen 
voort  te  brenghen,  op  dat  de  tonghe ,  die  in 
't  natte  en  gladde  haer  woonplaetle  heeft, 
(ghelijck  de  Ouden  feyden)  niet  ergens  in  cii 
glibbere  :  want  ten  werdt  niet  lbo  quaet  ghe- 
houdcn  metten  voeten  ,  als  mette  tonghe ,  to 
ftruyckelen. 


Martialis,   ^~^  Vm  te  non  nofem ,  dominum  regémque  vocavt  : 

V-/     Cum  bene  te  novi ,  ']am  mihi  Prifcns  erii, 
Erafm.  in  Apot.  Eft  aliqua  fapientiàipars ,  filent io jlultitiam  tegcrc. 

QVum  tacet  haudquidquam  differt  fapientibm  amens , 
Siultitix  ejl  index  Imguaque  vóxque  fua.\ 
Ergopremat  Ubium ,  digitóqueftlentia  fignet , 
Etfefepharium  verlat  in  Harpocratem, 


Alciat.  ex 
Grïco 


.Y 


't  Is 


44  ^tls  ktwjltekyen, 

DEn  defen  vangt  een  vifchj  en  fchenter  aen  zijn  handen  j 
Den  genen  lachter  om,  en  wetter op  fijn  tanden  : 
Dit  fietmen  alle  daegh.  Dtw  Pieterman  heeft  dat , 
Hyis  ,ofgoet ,  ofquaet  ,al  naehy  wert  ghevat. 
't  Wel  leven  iseenkunft,  en  dat  niet  van  de  minde  , 
Datquaetbeleydc  verbrot, brengt  goeden raedttotwinfte  : 
Een  dinck  heeft  dien  verrijckt ,  en  genen  uyt-gheput  j 
Dat  elck  is  even  nae ,  is  elck  niet  even  nut. 


Non  omnibus ,  omnia. 

PAfcitur  ille  ciho ,  depafcitur  isïe  njeneno  i 
luque  pari  caufd  quod  gemat ,  alter  habet* 
T^s  eadem  quare  JHVet  hunc ,  mr  troqueat  iüum 
^Ujerltü  i  in  caujâ  ejl  Uya  ,  '^el  apta  manm  : 
aApta  manus  fejios  ^  triftia  avertît  in  ufu<fy 

lp  fa  rvel  evertit  gaudia  Uva  manus* 
tArtts  op  m  '-uit  a  ejl  ^non  ormihns  omnia  quadrant 
^HpdnocethuiCy  ilHcommodafcpe  tuht. 


D 


n)eux  mendians  a  un  huis , 

L  un  a  le  blanc q,  (^  l'autre  le  bu. 

Eux  touchent  un  poiflon  :,  dont  l'un  eft  mis  en  rage , 
£t  l'autre  eftant  joly ,  s'en  rit  de  bon  courage. 

Tout  n'eft  pas  propre  a  tousj  dont  l'un  faiâffon  profit 

Vn autre  pert  fes  biens ,  <Sc  crevé  de  defpit. 

NON 


NON      OMNÏBVS,   OMNIA. 

XXI. 


45 


NEc  faits  cUvm\)7ecfitis  c(l  fr£nnm^ 
«ifi  adjit  qui  arte  mocieretur,Mofa' 
tis cythAra,riifiijnifcitc modulttur .  om- 
nia  nonfartterrerumfuat  omnibus  af- 
ta.Egregù^ut  cxiera,  Arijl.  tantitm,!»- 
quit  fdd  unumqnemqiie  fœlicitatié  ferve- 
rsit^quantii  cuique  lirtutis  ac  prudentiit. 
fnfcis  mort  alibui  fer  £  damnofuire ,  ut- 
pote  identidcm  ab  eüUfipofter/orcs  et /a 
in  fium  commodïi  vertere  cœperunt^car- 
ntbus  vefciyfeliibtts  vefliri  ,fellemederi. 
Nam  quemaàmodiim  tinius  (jr  ejufdem 
herOa  apùforemfequitur,  caprafrutice, 
fm  radicë^bos  fûlin,avesfemc-^  ita  quifq; 
pro  ingenii  modo  utilia  autfuttlia  ex  re- 
quapiam  colligit.  A  qua  maris  inutilis  eji 
potuiffed  alft  pi  f  ces  ^  acfervit  riaviganti- 
bm,  Arsutentisrerum  ufum  dtsitvguit^ 
Ô'fapic'S^ut  ait  comicm^fngit  fortunatn 
fbi  jongt  aliter  Venelopcn  F lyjfes, aliter 
Eurimachus  (peclabat-^  aliter  foie  Pytha- 
goras, aliter  Anaxagoras-^  ille  ut  Denm, 
hic  ut  lapidemprofpecîabat  :  virtutc  de- 
nique  tpfam  non  eode  modo  Sacrâtes  ni- 
que Epicurits.  S  ocrâtes  quidetanqua  be- 
at ttudinis ,  Epicurm  taquavoliiptatisa- 
mat6rfcquebtitur,Oj^id  tandP  Pere^ri- 
nemur  ut  apes,non  ut  ara/7e,t,(i^^  quodin 
qnaque  re  commuai  eft ,  td  excerpamu^. 


NOch  Iietroeraéhct  Scliip.nocii  dé  coom 
aen  hctpccit  baccn  yer,  Ibodcr  nicmant: 
en  is  diele  wel  belHere.  Liiyt  endc  Cyther 
zijn  verghccfs,  fonder  goede  incelVer  dicr  op 
fpele.  iMle  dinghen  ftaen  aile  inan  niet  even 
wel  ter  handt ,  maer  yder  een  treckt  lbo  veel 
voordeels  uyt  eenich  dinck ,  ah  hy  wijslieydt 
heeft.  De  wilde  dieren  zijn  in  oude  tyden 
byde  onervaren  menfchen  fchadelijck  ghe- 
acht  gheweeft ,  inidts  zy-licdtn  telckcn  dacr 
van  gequetft  wierden.  De  nacomelingê  daer- 
entegen  hebben  uyt  de  felve  groot  voordeel 
wetente  trecken,  als  der  felvervlecfch  toe 
fpyfc  gebruyckcnde,de  vellen  tot  klccdinge, 
de  galle  tot  gefondtmakinge  :  Want  ghelijclc 
aen  een  en  het  felve  kruyt  de  Bie  na  d"e  bloc- 
me  trachtjdc  Gey  te  na  de  fpruyte,het  Verckc 
iiae  de  wortels.den  Os  naerhct  blat.dévoiïel 
na  het  zaet  :  allo  plach  een  ycgelijck  nae  den 
inval  van  zijn  vernuff,uyt  een  en  de  felve  fake 
den  çcnen  nutte  dingen,den  anderen  niet  dan 
bcufelinghen  te  trecken. Een  purpuren  kleedt 
fal  den  menfche  verheughcn  en  totvreuchde 
veiwccken,ende  den  Stier  doen  woeden.  ïlcc 
Zeewater  en  dcucht  niet  tot  dranck,  is  even- 
wel bequacm  totteviflcherieende  de  fchip- 
vatrt.  De  kófte  des  gebruyckers  onderfchcyc 
de  dingen,  endeecn\ernnftich  nienfthe  kan 
lijn  eygen  geluck  fincden.  De  deuchtfelfscn 
w  trt  niet  op  cene  wyfe  by  Socrates  en  by  E- 
picunis  betracht,  want  den  eenen  volght  defe 
om  der  gheluckfalicheyt.den  anderen  om  der 
wellufV  wille.  Voorbtlluyr,  laet  ons  handde 
cndc  wandelen  als  Byen  ende  niet  alsSpinné, 
op  dat  wy  uyt  alle  dingen  het  befl,e  vcrkidcu. 


Theodorcr. 
"^f  Eque  en  fis  cxdium  eau  fa  eft  ,  fd  is 
^^  qfii enfe male  ufm  eft ,  neque  divi- 
tix  cjr  paupertas ,  ali,(qiie  vitte prcfperi- 


t.ües  (jr  adverftates  reprehctidi  ^  accu- 
furi  meren tur  ,  fcdqui  unoquoquc  eorutn 
prêter  leges  utuntur. 


^'3 


£/4 


4 6  Elck^zjjn  g<^stje, 

DE  Outheytmae<5l ghewach  van  vvonderbaer  rivieren, 
Die  mee  een  Toeten  ftroom  door't  zoute  diep  gaen  fwierê, 
Maer,  ofdezeealfchoonTpeeltmet  hetloetenat, 
Het  een  en  deelt  nochtans  niet  van  des  anders  fchat. 
Dus  houtmen  huydenfdaechs.'C  men  macht  wel  houwen  noemen 
Want  yder  hout  zijn  goede  )  wie  can  van  [liefde  roemen 
Daeryemant,  eermentrout,  befpreeckt  zijn goet  alleen  ? 
Fy  .'  van  byfondergoedtdaer'tlichaem  is  ghemeen.^ 


Corpora  communia ,  fèd  non  pecunia. 

PErlatices ,  CN^^tune ,  tuos  dijfundïtur  amnis  3 
Qiï  remanet  tot  m  3  qui  fuît  ante  ,  color  : 
éMixta  nee  unda  marl,  mare  nee  mlfcetur  'm  undis 

Fluminh  3  ^  pro^riiis  fifcü  utrique  manet. 
Hens  ubifanBafides  ?  ubi  dulciafosdera  leCii  ? 

ZJtraquefepofitas  arca  refervat  opes  : 
Corpora  funt  nobis  communia  3  lege  jugalï  3 
Cum  mihi  te  dederü  ,  cur  tua ,  Thylli  j  negas  ? 


(Chacun  fon  cas  apart, 

LE  fleuve j  que  tu  vois^  bien  parla  mer fe  roule , 
Mais  fon  eau,  ny  poiffon ,  hors  de  fon  fein  ne  coule. 
Lors,  quant  les  mariez  ont  mis  leur  biens  apart , 
Ou  eft,  dy  foible  Amour,  ou  eft  ton  feu  &  darc  î 


COR- 


1 


CORPORA  COMMVNIA,SED  NON  PECUNIA. 

XXII. 


47 


Q 


Vid  hoc  rei  ejl  l   Flnviiimpermc- 
diuw  maris  Ubijtifintim^  fJT 'velut 
ia  amplexM  cani  iïtim  Patrii  rnere ,  er 
fitam  nihilomintts  tindum  ,  colorem ,  fif- 
ces  fibifervarel  Monstrum  hoc  aliqttis 
in  mari,aliudnos'tn  terra  miremur.  Pa- 
trtim  nosirorum  avo  ,  ctim  adhuc  exsia- 
rent  veteris  njeftigia.  recli ,  unafere  erat 
(^fimflex  matrimoriii  ineundi  ratio\  ut 
fimul  cum  ipfis  fiuptiis  omnium  bono- 
rum  focietas  inter  conjures  contracta 
i'ideretur.  Nunc  ver'o  mut  at  a  tempora , 
mutati  ade'o  una  hominum  mores  ,  ut 
conjugii  Sacrum  in  commercium  abiijje, 
&  res  mancipi  facia  videatur  ^cjuótque 
hodic  matrimonia ,  totidem  ford/d^  f  ere 
fa&iones,de  bonis  in  communionem  non 
conferendis^interveniant .  ^id dicam? 
fl  uit  e  parentes  fi Ham  in  matrimonium 
collocant  w,  cui  dotem  diffidunt.   S  tuit  e 
muiter  marito  ejufmodi  (e  dat ,  cui  fua 
negat .  yt  humida  mifcentur  omnibus 
partibm^  fic  inter  con]uges  nihil  fepara- 
tum,  nihil  ftngtilarei  non  corpw  ^  «on 
bona ,  nee  cogitationes  quidem^  velim. 


D 


E  onderfocckers  der  nanire  hebbé  voor 
een  grcote  viecmclichc)  c  aengheinerdt 
fckere  revicre  middé  dcor  de  Zee  vJietende, 
fonder  nochtans  liaer  vilch  en  water  mette 
Zeeghemeen  tcmaecken.  'T  is  (  mijns  oor- 
deels)immersro  ielfacm  datmé  hedéi'daechs,- 
int  maken  \  an  liouw  elijcken,  gliemeynfchap 
vanlidiamé  volkomclijck  ende  Ibnder  tegen 
fpreken  toelatt,  gheme}nfcliap  van  goedere, 
daerentcgen  ganilh  verwerpt.  Ift  nietgroote 
dvvaesheyt  een  tecre  maglHt,ii  eygen  vleefth 
en  bloet,  inden  Ichoot  van  deien  of  gene  oiv 
befuyfden  longclinck  flcchtelijck  heen  te  leg- 
ghen^  om  naüjn  welgevallen  met  defelveoin 
te  mogen  fpringhen,  een  handt  vol  geks  daei' 
en  tegen, otTo  wat  eerde  kluyten  in  dier  voe- 
gen vaft  te  maken, dat  hy  daer  niet  aé encan?- 
ift  niet  dnllicheydt  fijn  dochter  te  betrouwen 
acn  yemantjdiemen  het  houwelijcx-goet  niet 
betromvé  en  dert>  Sekerlijck  de  wecrdichejc 
des  houweli;ckfchen  ftaets,  werdt  door  dele 
vrecmdichcden  veel  te  kort  ghedacn  :  want 
voorwacr,  alftcr  wel  fonde  gaen,l"üO  behoo- 
rcn  de  ghehoiide  niet  alleenJijck  in  lichamen, 
maer  oock  in  goederen,  jac  in  gemoedere  en 
gedachten  gemeen, en  in  alle  haer  dcckn  im- 
mers fofeer  vermengt  te  welen  gliclijck  w  ijn 
en  vvater,als  het  onder  den  andere  gegotc  is. 

Waer  tweegheworden  zijn  tot  een, 
C^ïaeckt  diier gemoet  en  goct  ghemecff. 


M 


Horat.  Sat,  i,   Lib.  i. 
Ir  ar  is  cum  tu  argento  po/l  tmniaponas 
Si  tibi  non  pra;fto  ,  quem  non  rnerearis  amorem. 


Plutar.inPrxcept.  Matrim.  ex  verf.  Amiot. 
T)Latonefcrit  que  la  cité  esl  bien  heu- 
J>  reufc  OU  on  n'entend  p.rs  ces  mets , 


cela  cft  micn,  cela  n'cii  pas  mien , 
mais  ces  paroles  là  doivent  bien  eneore 
plus  estre  bannies  hors  du  mariage. 


Do> 


VV; 


48  T>er  dvVdfen  bandt ,  ù  on'verJîa7}dt. 

'Atrechtmendaegh'lijcxaenin  landen,  dorpen,  (leden, 
Dat  niet  met  al  en  flnyt  '  en  foo  ghy  vraecht  de  reden , 
»  Menfeyt,  't  is  fo'c  gebruyckj  en  daer  med'gaetet  heen: 

Maer  wat  een  flecht  befcheet,  welck  een  vvaenbacken  ree 
Moet  dan  een  eerlijck  man ,  niet  anders  als  de  honden , 
luyfl:  piflen,  al  waer  pis  eens  anders  vvert  ghevonden  ? 
O  dvvaefhey c  !  die  fich  voecht  naer  ander  hiy  ghebreck . 
Laet,aen  een  enckel  ftroo ,  fich  binden^als  een  geck. 


O  Démens!  ita  fervus  homo eft  ? 

MVlta  quidem  totam  patrantnr  'mept  a  pr  urbe>n , 
Câmque  petü  caufam  »  mos  jubet  ijia  ^ferunt. 
aAnnè  igttur  Jiolidi  nosjirmgdt  opinio  ^julgi  ? 

ReguU  num  njittefaciioplebü  erït  ? 
Staminé  ficfraoili ,  ijeljiramine  morio<Tjiyicim 

Vah  -Jtbi  compedibuj  crura,  fonare  putat], 
Sermles  <-uiiéfque  famuj  :pro  njincïmur ,  imo 
Vincmnr  miferi  j  cmfaque  nuüafubeji. 


F 


Ce  qtte  me  lie ,  ceji  mafoüie. 

Orce  aâ:es,  que  faifonsi  font  pleines  de  beftife , 
Demandez  en  raifon,  on  vous  les  autorife 
Pas  la  coftume,  helas  !  un  fantaftique  lien , 
Le  fol  fe  tient  lié,  &  que  le  tient,  n' eft  rien» 


O  DE- 


ODEMENS.'   ITA    SERVUS   HOMO    EST. 

XXI  II. 


45 


SEfifai'  morbi,é'  or'igo  ejtts  detecïa  ini- 
tium  finit  at  ii  esi .  tjliagna  vitiorttm 
fcaturigo  cft ,  confuetudinis ,  plernmqne- 
non  bons  ,imprefü nobls auóroritas.  Vi- 
'vimusflerique  adexempla^ç^,  non  quid 
reölum  ,jed  quid  ufitatum  fit ,  inquiri- 
mm.  ^jtii  noUriim  Uutitiarum  a.ut  Ça- 
terfldfumptus  fi  cutpetur  ,  non  fiatim 
recurret  adantiquamillam,  <jr  non  pro- 
ham  excufationem  ,  Non  egofumptnofts 
fum^feâ  mores,  ut  hodie  funt,  tantas  im- 
tenfas  ex/gunt  ?  Nxnos  lepidt  furrnu  ! 
Stimptuofitatem  excufando ,dcmentiam 
culpamui.  Nthilpeccati  anttquitas ,  nl- 
hiterrantmm  multitudo  nos  moveat. 
CMaIa  confuetudo ,  vetuHoi  errorls  eft^ 
dixitTheotogtu.  non  exemplis,p:dlegi- 
bus  judicandum  pronuntiant  Iiirifcon. 
fulti.  non  confiietudine  ,fed  ratione  vi- 
vendam  clamant  Ethici,  Concluâo  an- 
teceâentium gregemfequt  ,pecudum  effe^ 
non  hominum.  Nee  enim  bene  currere 
foteli^  ctti  cura  efi  alienis  vefligiis  ptàem 
infigere. 


) 


E 


En  ingliebceldegrootaclitinghc  van- 
de  gliewoonte  des  voicx.is  als  een 
Ipringli  ader  van  alderley  mifgrepen. 
Vcele  van  ons  leven  alleen  maer  nae  ex- 
emplen  van  andere,  niet  onderibeckende 
wat  rechc,  maer  wat  gliebruyckelijck  is. 
Wie  doch  berifpc  zijnde  over  onmatic- 
hey t  van  fpyfe  in  maelcyden,  en  gaec  niec 
terftont  fijn  toevluchc  nemen  toe  de  ou- 
de ,  doch  ondeiighende,i!ycvliiclic  ,  'T  is 
foo  de  maniere  ?  ift  niet  wat  trays  ?  mee 
ons  te  willen  verontfchiildighen  van  ko- 
ftelickheydt,  belchuldighen  wy  ons  mder 
daetvan  dwaesheydt.  Niemaiidtbedrie- 
ghe  fich  felven:  noch  de  oudtheyt  vande 
misbruycken,  noch  de  menichtc  van  die 
hun  mifgrijpen  ,  can  immermeer  dat  fliin 
is, recht  maken.  Quadeghcwoonten  zijn 
oude  dwalinghcn.  Men  moet  nae  wet- 
ten, nietnaer  exemplen  wijfen.  Men  be- 
lioort  nae  reden  ,  niet  nae  ghewoontc  te 
leven.  Slechtelick  zijn  neus  te  volghen, 
en,  de  gene  die  voorgaen  nae  te  loopen^ 
is  heeften,  gheen  menfchen  werck.  Nie- 
inandtgaeter  wel  die  zijn  voeten  gediie- 
richlick  wil  voeghen  nae  eens  andere 
voetftappcn. 


Sen.Epift,  ji. 

NOn  ego  ambittofiui  ptm  ^fednemo  a- 
liter  Romx  poteft  vivere.  Non  ego 
fumptitofui  ,  fed  urbs  ipfa  magnas  im- 
penfas  exigit.  Non  cft  meum  'uitiü  quod 
iracundui  fttm ,  qiiod  nondum  confit  ui 
certum genu4vit<e ^  adolefcentia  h jic  fa- 
cit, ^idnos  dccipimm  j* 


h 


clcmEpifV.  j-S.inFiti. 

INtercauÇas  malorum  noîîrortim  esiy 
quodvivimus  adexempla,  nee  ratione 
componimur  ,fed  confuetudine  abduci- 
mur.^ddpaueifaciunt ,  nolumus  tmi- 
tari-.quum plures  ficere  caperintt ,  quafi 
honeftiusfit  quia  freqnenttus,feqnimur, 
(^  refli  apudnos  locum  tenet  error ,  crc 

l  ^ortfl 


5  o  K-onJl  <ua7i  beWdren,  gaet  ^oor  H  njergiren, 

DE  Meeu  is  wel  ('t  is  wacOind'Oefter-fchelp  ghenepen^ 
De  vanckis  goet,  ick  kent,  de  voghel  is  ghegrepen  ; 
Maer  noch  iftniec  ghenoech  :  de  MeeufteJchaer  ter  weer, 
Sy  fpertelt,  llaet,  en  tiert-,  fy  fpringt  noch  op  en  neer  ; 
Den  Oefterwert  ghefleurc  5  dies  wercde  vanckhem  teghen> 
Sijngoedt  is  hem  een  pack,  hy  ftaetermed'  verleghen. 
Schoon  yemant,by  geluck,  volrijckdomsvfÇrtghetafl:, 
Ghebreeckc  hem  goedt  beleydt ,  foo  ift  hem  rtiaer  een  lall. 


Fortunam  citius  reperias,  quam  retineas,. 

TEgminibmpatulü  jacet  'mgens  ïitton  conchit  3 
^umfet'tt  hanc ,  roHrum  prejSa  tenetur  avis  s 
Capta  quidem  pnmiur  <-volucrù  ,fed  capta  répugnât:, 

Etfalit ,  ^  pennis  ojîrea  dura  quatit  : 
Qncha  ,  dmluSiata ,  nequit  retinere^olmrem , 

Dumquefugtt ,  clamât  ^  fneda  molefla  njak^. 
^  art  a  per  'meert  o  s  nmnerofa  pecunia  cafiu  , 
eAiitperit ,  aut  onu-s  efi ,  ars  mfiferfet  opes. 


VnfolottbcHt  <J['laisbonmiÇrtagt 

Fai&hiencorjquejle^  \     C'ejlfailîdu  fage. 

Bien  que  l'oifèaii ,  foit  pris ,  ce  non  obftant  le  huiftre 
N'en  a  que  du  travail  3  &  n'en  a  nul  honneur  : 
Bien  ^  par  cas  fortuit,  acquis  parun  beliftre, 
Ne  fai(^  jamais  du  bien  a  fon  lourd  acquéreur. 

FOR- 


I 


rORTVNAM    CIT 

Q^  A  M     R  E  T 


lUS   REPERîAS, 

I  NE  A  s. 
XXIIII. 


Jt 


INge-/}tia  (^  ramofa  corniia  cer'vù  ma- 
gii  oneri^quhm  adj/tmenlo  ejfe ,  cum  iii 
uti nefctant, facile jjerjpicimtii.  Parum 
eft ,  opibas  af fittere  fi  défit  ars  utendl.  ' 
Franceli,/»^«//  Gtiicctardin.  fonopiu 
prompci  aacquiftarc,  che  prudenci  a 
confervarc.  là  emttiÙM  in  univerfium 
hominibmfere  accian.  Multi  fiunt  qtti- 
bus  aut  regna,aut  opes^fummo  labore  ad 
(lui fit X  ,pofiea  defeÛt*  providi  rtgiminis 
emanibtis  eUbunitir .  Magn<eopes  non 
tam  milita  capiendo  ,  quàm  haudmulta 
perdedo  qiuruntur^  ait  Dio.  Excellenti- 
biuingentU^inqiiit  Liv.  cititts  deftierit 
ars  qnà  civem  regant ,  quàm  qttâ  hoflem 
'fuperent.  Rationeactttetangit  ZonartU-^ 
tiieri  qti£fita,inquft,dijftcilitis  eli  quàm 
adquirere ,  quonia  in  adquiredo  ignavia 
popdentiifàipe  flus  confcrt^^  quàm  fro. 
friâ  virttis.  Tueri  autem ,  qiuftta  fine 
propriâ  virtute^nemo  potefi.  Bene  igitur 
itle ,  qui  malle  f  e  dixit  •virtim  pecunia, 
qttàmpecuniam  viro  indigentemfiiU  in 
waritum  dare. 


DEhoochghctackcc  Iioornen  zijn  voor  cîc 
Harten  veel  eer  bef\vaerli;ck,als  behulp- 
faem.uytoorlakedat  delelve  ghecn  hande- 
linghe  en  hebben  om  die  wel  te  connen  ghe- 
bruyckcn.  Ten  heeft  niet  veel  om  c'lijf  treffe- 
lijck  gegoec  tezijn,indienmen  geébequaém- 
heyt  en  heeft  om  fijn  middelen  wel  te  beftedé 
en  tebeftieren.DenFratilman,  feyt  Gnicciar- 
di;n, is  veel  handigher  en  gauwer  om  yec  te 
winnen, als  voorlichtich  om  'tghewonnen  te 
bcwf.ré.  "T  gaet  by  naefl:  fo  met  alle  meniché, 
hooge  en  leege.  Men  vint  die  met  een  fekcre 
behendicheytden  eené  rteffelijcke  heerlijck- 
hedcn,dcn  anderen  ilhoonc  goedere,  by  den 
anderen  geracpt  hebbé,  aen  de  wclcke  noch- 
tanSjby  gebreck  van  goet  beleyt, alles  nader- 
handt  door  de  vingheren  is  ghedropen.  Wt- 
muytende  verftanden,  i'eyc  Livius,fal  veel  eer 
de  wetenfchap  onbreken  om  hare  bnrgherie 
wel  tebeftieren,als  om  haer  vyandé  haellelijC 
t'overwinné.  Deredenehiervan  wcrt  aerde- 
lijck  verklaert  by  ZonaraS;  te  befeherméjfeyc 
hy,  het  gene  dat  gewonnen  is  ,  vak  belwaer- 
lijcker  als  het  winnen  felfs,  overmits  dicwils, 
torhet  vcrkrijgC'  van  ecnich  ding.meerhcipc 
de  lafFe  onachtfaemheyt  vanden  gene  die  hcc 
fijne  flcchtelijck  hem  laet  ontfutlelcn  ,  als  ii 
eygencloeckheyt  :  maer  't  gene  dat  eens  ge- 
wonnen is, en  can  fonder  eyghen  goet  belcyc 
njec  bcwacrt ,  oSiccht  ghebruyckt  werden. 
Hy  dedc  dan  wijffelijck  die  fijn  dochter  Jicvcr 
te  hefteden  hadde  aen  een  man  die  goet  ont- 
brack  ,  als  aen  goede  dac  een  man  van  doenç 
had  Je. 


N' 


Ovid. 

On  minor  efi  vtrtus,  quâm  quitrete,  par  ta  tuerî  : 
Cafiis  inesi  illis,  hk  erlt  artts  opus, 
Sencc.lib.  i.  Epift.  i.  I  gunt, quàm  rfgunt  :  cum  fiabcant  irrh 

MmodicA  divitixfunt  veluti  ingentia    tam  copiait ,  <^  noxiam  nimietatem. 
é"  enormia gubernacuUtfaiiUtis  mer-  \ 

1  2  Gemeen. 


I 


fz.  Chemeenlîjckjen  njerWaende  gecl(^ 

Straft  tn  een  ander  fijnghehrecl^. 

A  L  is  de  V Vetfteen  plomp,  en  onbequaem  tot  fnijden  , 
Soo  wilhy  even-wel  aen 't  mes  gheenplompheyc  lijden. 
'Tghebreck,  daeryemantfelfs  fich  mede  voelt  befmet. 
Is  veeltijdts  d'eerilcftofF,daer  hy  fijn  tant  op  wet. 
Hoe  wel  weet  menich  menfch  een  yder't  fijn  te  geven  ,. 
Die  midd'ler  tijt  niet  eens  let  op  fijn  eyghcn  leven  ? 
Maer,  vriendt,  wat  batet  u ,  te  maken  yders  flaet , 
Soo  door  u  flecht  beley t,  ii  huys  vcrlooren  gaet? 


Peccaiis  peccata  corrigia 

COs acttit tritas ^ ohtufior ipfa  jfecures , 
Et  redit  a  fcabro  fplendidiis  axe  chalybs. 
Si  qt*ü  in  alterimfua  crimina  feSiorefenjit , 
Heimihi  •  quà?nfeVas  exerit  tüe  manus  ? 
T>um  ruitiis  agitur ,  convitia  fpargit  in  omnes 
Zoyliis,  e5^  crimen  quod  petit ,  inttts  habet. 
(Claude  domi  tua  '-v»tA  ,foYÜ  quidcernis  acuttim  ?' 
Qrede  mihi)fibimet  quifapitj  lUefapit* 


éMets  ta  mam  en  tonfein , 
Et  ne  mefdiras  a  ton  prochain, 

LA  pierre  que  tu  vois  >  agu  Ie  fer  veut  rendre  ; 
Et  jamaisatrancber  nepeutfoy  mefineapprendrer 
Qui  chaftier  pretend  es  autres  leur  défaut , 
Ses  fautes  redrefler  premièrement  luy  fauu- 


\ 

à 


PECCANS     PECC 

XX 

D£  Aaguflo  traditur,cum  effet  liixu- 
riiü  ferviens  ,  futffe  tomen  ejufdem 
'vitii  feverifsimum  tdtorem  j  idcjuefere 
univerfis  hominibusmdimoris  (/?,  ut  a- 
cresfmt  in  ulafcendis  vitüs  quibus  ipji 
'vehenieter  indulgent. E  a  utiq-^efi  fatdn 
ingeniorum Çcabies  (uttüeait)  ut  omnes 
reprehendere  ac  di^utare  malint ,  qtiàm 
'vivere.Nemodocendi,nemodifcendifiu. 
dtounquam  in  calumnia  hunc  mali^nïl 
eamptm  de  f  een  dit.  Sedqnemadmodum 
cum  ajiate,  ut  Plinius  ait ,  vehementius 
tonuerit^qukm  fuljerit,  vent  os  denutiat; 
ita^ubi  quii  vehemcnter  in  aliorum  vi- 
tid  incUmatiipfe^-vitit  nonfatprob^e^in- 
âicium  ejl  animi  ma^is  ambitionió  vent  o 
turnt  f  cent  is  ,  quamfolidè  pii.  i:^page 
mihi  cum  nafutis  isiis.P  lacet  illud  Poct^, 

Non  fic  intiemere  lènfus 

Humanos  edidia  valent ,  quàm  vica 
loquentis. 

^anto  amabtliui  erit (t  in  omni  vitâ 
cum  Plautodicamus  ? 
Eya  Lyde.'lcniccr  qui  feviunr/apiunt 
magis.  (illorum  facie, 

Minus  mirandum  eft,  â;tas  fi  quid 
Quam  fi  non  facie:  feci  ego  iftha;c  in  j 
adolcftcntid. 


ATA   CORRIGIT. 
V. 


5y 


M  En  fclirjjfr  van  Augufto  ,  hoe  welTiy  fijn' 
geyleluAen  vry  wac  veel  was  toegevcn- 
de,dathy  evenwel  die  vuylicheden  in  andc- 
re,met  alle  flrengkheydt,  plach  te  ftraffen. 
'Tisby  naefteeiighemeenghcbreck  in  alle- 
menfchen,datfchier  yder  een  alderley  feylerr 
in  fick  felven  vleyt  ende  lievekooft,  in  andere 
daerenteghens  heftelijcken  beftraft.  'T  is  als 
een  aengheboren  fchurfce  van  onfe  verftau- 
den,  dat  een  yder  liever  heeft  icherpelijck  eciv 
ander  te  berifpen ,  als  ielts  wel  te  leven*  Mcrj 
lal  even  wel  bevinden  dat  menfchen,  die  haer 
werek  maken  van  ander liiy den  gebreken  Ib 
plichtelinge  ten  thoone  te  ftellen ,  ende  als  te 
Ichavotteren,  fiilcx  noyten  bcftaen,nochom 
andere  te  onderwijfen  ,  noch  om  fclfs  onder- 
welen te  werden  :  Maer  ghelijck  als  ftercken 
donder  mee  wey  nich  blixem  voor  een  teyken 
van  windrich  weder  wertgehoudê;  fo  is  ooc 
het  iiytlchetterende  geluy t  van  céichampcrç 
tonge(roo  daer  geen  fticbtelijck  leven  by  çn 
zy  )mcer  een  teycken  van  een  w  inderige  eer- 
gicricheyr.als  van  oeniglie  oprechte  vromic- 
heyt.  Wech  dan  met  ful.eke  li;herp-geneul'd« 
kackelackers. 


Ceenwoortjoofeerde  feykn  breech  y 
L^ls  doetjjet  leven  van  àiejpreeckî: 
Dus,  die  een  ander  (lichten  rvil. 
Dient  kern  fod  lang  te  h  ouden  fi  il , 
Tot  datf^n  leven  metter  daet, 
In  't  goed  een  ander  voor  en  gaet. 


Aurel.  Vid.  Hiftor.  Augiift. 


funt. 


Plaut. 


TT Omines in ulafcendu vttiii,  quibus    Ç^vialterum incufatprobrïJt intu^ 
-*-■*  tpfi  vehemcnter  indulgent  ,  acres    ^^riot 


Horat.Scrm 
lib.  i.Sac 


iportet, 

■m.  ç^  vm  tuApervideas  octdismale  lipf$u  inunHh^ 
"  ^'^^Curm  amscorum  vit  ils  tam  eer  nu  acutiim, 
<^am  aut  aquila  autferpens  epidauritts? 


I>iiP 


^  4  'T>iet  an>el  befetiyhidtgheen  njerdnet. 

GHy  fiet  het  momme-tuych  de  kleyne  guyts  verjaghen  ] 
Om  dat  zy  'cfelfd'alieen  maer  van  d'een  zijd'  en  faghen, 
Maeraldieditghefpoock  vand'ander  zijd'oock  fien, 
Die  lachen  met  de  gheen  die  foo  bekommert  vlicn. 
Soo  haeft  den  menfch  yet  vreemts  bejegent  in  zijn  faken , , 
De  broeck  ftaet  hem  foo  rondt  dat  hy  nau  weet  wat  maecken. 
Het  quaetfte  valt  hem  in  ;  maer  die  op  als  wel  let , 
Vindt  dickwils  maer  een  fchim  ,  daer  door  hj  was  ontfet. 


Pefsimus  interpres  rerum ,  metus. 

HOrrendo  paVtdas  hïnc  territat  ore puellas , 
Jnde  ca  vo  rijkm  cortice  larVa  mo'vet, 
^eterior  njero  rerum  Juccurrit  imago  , 

Et falfdmiferos  anxïetate  frémit  : . 
Auget  homo  proprios  animo  plerumqùe  dolores  s 

Inquefuam  mens  e  ft  ingentofa  necem. 
Eini'  Age  terrihdem  rehits^  mifer,  abripe  larvam  3 
Ludicrus  error  erit  3  quod  .modo  terror  erat. 


L 


1)6  '-vaifïe  crainte ,  injufte  plainte. 

E  mafque ,  regarde'au  front  du  faux  vifage , 

Auxjdiots  enfansabbattout  Ie  courage, 
Mais  qui  voit  l'autre  bout ,  y  trouve  moins  que  rien , 
Nous  n'aurons  point  du  mal ,  fi  nous  le  prenons  bien, 

P  E  S- 


PESSIMMVS  INTERPRES  REPvUM  ,  METU  S.     55- 

XXVI. 

TlmiditO'S  eft  ccrruptio  judicii ,  aju^t    \7  Reefachtichcyt  bederft  het  oor 
PhiInCntihi   M tttculoCo^ utiatiC nOK      V 


Philofofhi,  Metictilofosutique  non 
res^fedde  rebus  rumorcs ,  etiam  warti, 
^  rofe(qtioddicitHr)  unthra  qiiandoque 
terret.fiipe  opinione  amfüus  Uboramus^ 
qtiàm  re ,  ait  Seneca ,  ^  quetnndmodum 
aves  in  an  is  f  un  ds.  Conus  territarefoUï, 
ita  nos  no  ad  aÛum  cxcitamur  tantum^ 
fed  ad [trepitum.  Infrmi  anirni  sU,  an- 
tequam  matis  cffrimttttr,querii,  Propri- 
thncjtie  eft  mifercruffi  facile  id  credere 
qnod minus  volunt  :  tïtque  corpora  per 
tJcbnUm^jic  per  metiim  res  vidttur  ma- 
jores^adcb  ut  multi ,  rem  qiikm  metuunt, 
ipfi-met  anticipent  : 

. .  .  Mulcos  in  fumma  pcricula  mific 
Vcncuri  cimoripfc  mali. 

Repertifitnt quidam  in  navi périclita- 
rtntur,  non  exfpeSiatâ.  navis  fubmerfio- 
ne,  in  mare fefe précipites  dederunt.  Mi- 
ferum  eft  mori  ne  moriamur.optimc  Sen. 
quiddementius  quam  angi  futur  is  ^  nee 
tormerito  ferefervare  ,ftd  accerftre  fibi 
mifcrias  ? 


deel:  want  foo  hacft  als  ycmanc 
den  fchrick  int  lijf  krijcht,  een  blafc 
met  de  booné(foméfeyt  )  ia  de  fcha- 
duwe  van  een  roofe,  foude  hem  den 
broeckront  fetten.  D'mbeeldinghe 
(feycScnecajontfetonsgemeenlijc- 
ken  meer,als  de  fake  felfs:en  gclijck 
het  gefnor  van  ec  ledigen  llinger  hec 
ghevoghelte  vervaerc  maeckt,  en 
doet  opvliegen  :  fo  verfchricken  wy 
ons  niet  alleenlick  vande  flach,macr 
oocvan'tgedreun.  En  gelijck  de  ge- 
daentcnder  lichamen  grooter  too- 
nen  in  miftich  weder ,  fo  doen  oock 
alle  dingen  door  de  vi"ecfe:in  voege 
dattcr  veel  door  vrecfc  va  in  gevacr 
te  comen ,  dadelijck  in  het  uyttcrfte 
gcvaer  zijn  vervallc.  Men  heeft  mé- 
lchégcvondcn,dic,tTchcpc  in  noot 
wcfende ,  hun  iclven  uyt  vreefc  van 
vcrdrencken ,  buytcn  boort  hebben 
geworpen,  verdrenckcnde  alfo,  om 
niet  te  vcrdrenckc,  en  ftervende  om 
niet  te  ftcrvé.  Wat  ilfer  geckclickcr, 
fcyt  Scn.als  met  toccomcnde  fwac- 
richcden  lich  (elven  te  quelle n>  &:c. 


Scncca. 
DhilfC  rationum    difficultatihus  ^ 
pofsunt  ^  dura  moliiri,^  anguHa 

xiiri ,  (^ gravia  fcité  ferentes  minus 

'tmere^ 


Plutarch.  ïnAIor, 

TError  abfcntium  rcrum  ipfa,  novi- 
tateflfoaugetur^  confuttudo  autl 
&  ratio  ef feit, ut  ea,etiam  qux  horrcnd-t 
ftfnt  vaturàjerrendi  vim  amitt,int. 


Sm' 


^  6  S  00  huejî  men  dïtgheWds  ontbeet , 

tAl  ^uy.iH  eerjî  lief  het  njvort  dan  leet. 

E  En  waterlatidtfcheTrijn  faclaeft  Ajuyn  en  fchelde-,' 
En  klaeclide,  dat  de  lucht  haer  ooghen  feer  ontftelde , 
Bn  rechts  te  voor  (  fey  zy)  heb  icker  mee  ghefpeelt , 
Endoen  ter  tijde  en  heeft  dit  dinck  my  niet  verveelt. 
Dus  gaetet ,  lieve  moer  (ginck  Fijntje  daer  op  fegghen  ) 
A^etdefe,  die  foo  haeft  haer  fpillen  't  famen  legghen , 

'  T  is  goet  foo  lang'  men  vrijt ,  maer  't  rocxken  is  naii  uyt , 
Een  reuck  daer't  oog  afloopt  verneemtmen  van  de  bruyc. 

Dos  eft  uxoria  lites. 

VEJiibus  indut  urn  nildepe  nocebit  ocellis  , 
TegminAtoüenti  fletibM  orafluunt . 
C<^ps  quod  efl  mbü ,  teneris  hoc  uxor  ephœbis  5 

(^um  '■verbis  agitur ,  turn  bene  conHat  amor  : 
Intret  Hymen  thalomoSyJlt  zondfoluta  puel/as 

Jbit demijfis  ojirnoVHs  amïculis. 
^ira  njides^  uxor  quem  nunc  jubet  e^e  marltum , 
Vah  !  paer  eji  3  fed  ^ir ,  cum  puer  ejfet  3  er  at. 


L 


üApres  lafefle ,  ongrate  la  teHe. 

'Oignon  lors  fâi<5l:  pleurer  j  quant  on  le  defhabille , 
Lors  quant  un  j  ou  venceau  efpoufe  belle  fille 
Pour  alTouvir  le  feu  de  fes  brutaux  amours  3 
Pour  quelques  bonnes  nui<^s  a  force  mauvais  fours.^ 

SIMVL 


I 


SIMVL  AC     NVDATA,  DOLEBIS. 

XXVII. 


E  Os, qui  ex  incitât  o  juvenilium  ajfec- 
tuum  impctu  fœlices  matrim  oniorii 
fucceffus  angttrantur  ,  toto  plerumqt^e 
c^loerrare ^dicerenon  abhorreo.  Levés 
enimifios  acjîii&uantes  juvefjum  ar  do- 
res,(^Jtabtte  hoc  ac  venerandum  matri' 
monit  Sacrum  mutuas  fihi  opera-s  trade- 
re^vtxuncfttam  comperi.  Lange  qtiippe 
altui  Lifcivi  ifiim  amorn ,  aliut  fane  fe- 
daticonjugii  fcopfn  eft -^  magifque  con- 
traria illa  interfefe  ,  quàm  cognata  ant 
cÓjUficfa  non  ahs  re  quis  dixerit,  Prude- 
iesutique ufüqueedocli ^^ inter  eos  Vi- 
iies  ,  wconfultitpHtant  earn  matrimonto 
fibi  copulare ,  cm  quis  in  amoribui  nimis 
fefefubmtfit,quamq-^  Domina^  Heram, 
Lumen ^votorumque Çuortim fmem ,  non 
minm  impie  ^quam  ftull}  apfellare^alliif- 
^ue  amatoriu  ac  hjperboUcis  meptiis  ex- 
tollerejolittis  efl.  ludicat  enim  viripru . 
detes  nimiaiïlam  demtfsione  efficere  ut 
tnaritidignitatë^  contrario  tandem  ma- 
îrimoniOy  mateprovidus  adotefcens  fuf. 
tinerenonpofsit  ;  ^td  tandem  ?fit  fa- 
cetiisifleamator^rtdiculfismaritu-s^nt  le. 
pdèno/ierHeynüus. 


Sen.  OcT:. 

IVvenilts  ardor  impettt  primo  ftirit , 
Languefcit  idem  facile ,  nec  durât  diu 
In  Venereturpi-^  ceu  levisflammx  vapor. 
Ovi<I.  lib.  î.  tic  Rcmcd.  Amor. 

TVrpe  vir  &  fnulier,junc7i  modo  , 
protmtts  hoHes, 


S  Y  vergrypé  hen  grootelijcx.die  dâer  mey- 
iien  daccct  noodclijck  een  goct  houvvelijck 
mot-'t  zijn  ,  alil'er  twee  ghelievckens  ,  die  mcc 
hitcige  genegencheyc  malcanderen  aenhangê, 
teftmen  comen.  Men  heefc  felden  gefien  dat 
Ichiïlijcke  invallen  vande  calver-liefde  dé  ge- 
ietcen  llandc  ende  bande  des  houwelijcx  ee. 
nich  behulp  liebben  aenghebracht,  maer  me- 
nichmael  het  tegendeel. Een  ander  oogmerck 
heeft  den  echten  en  hechten  ftaet,  een  andere 
de  fv.evende  en  bevende  minne.   Veel  enarc 
mannen  ontraden  een  lonckman  in  homve- 
li;ck  te  vcifïimelen  mette  gene  aende  welckc 
hy  fick  door  quiftige  bcleefcheytvan  vryagie 
al  te  feer  heeh  verpandt.  Want  hoe  ift  moge- 
iijck(regghen  zy)dat  yemandcdc  re]ve,die  hy 
recht  te  vore  heeft  verheven  tot  lijn  Meeftrcl-. 
'CjPrincdTejjae  Goddinne  (en  wat  een  vleyé- 
de  tonge ,  vervoert  door  dwafe  minne-f>uy ' 
pen, meer  weet  by  te  brengen;dat(feggen  zy) 
hy  de  lelve  terftont  dacr^  nae ,  als  hooft  én 
voocht,  fal  connen  ofte  derven  hecten  en  ge- 
biedé?  en  of  fchoon  hy  fulcx  al  derfde  beftaé, 
lo  en  is  niet  te  vermoede  dat  zy ,  die  in  'ïo  vol- 
len befit  is  van  over  al  hec  hoochfte  woort  te 
voeren, fulcx  fal  willen  lijden  of  gcdooghep, 
in  voegen  dat, de  AnÇc  hacr  oude  vrj  hej  t,dc 
genen  fijn  nieu-verkreghen  recht  pooghcnde 
voor  teftaen.'uyt  iulcx  nietanderscnltact  te 
verwachten,  als  van  een  al  te  beleefde  Vryer, 
een  al  te  geckelijcken  Man, 


Ariit.Iib.  i.Redi. 
iFvenes  ex  corporels  'voliiptatibusjve- 
*■  n  er  eis  potifsimnm  dediti^eartimque  im^ 
patentes  funt,i^  in  confiantes-^  rcfq-,  quas 
concupiverunt  ^ftftidiunt  :  Valdè  conçu- 
pifcuntj'ed  protinuj  co»quicfcunt  ;  quia. 
acutas  habent  v  oluptates,non  longas,  ut 
^grotantiiimfames^C^fitis. 

Z  IVer- 


3  3  V  Verwcierts  Gaat  njVd, 

E  En  wifpeltuerich  hart,  \  welck  draeyt  naer  yder  blafen  > 
Dat  machmen  (ick  bekent)  wel  (lellen  by  de  dvvafen  -, 
Maerdie^fteechalseen  muyl,  gaethorten  teghenGod  , 
Verfchilt  van  d'eerftefeyl,  foo  vecl  aïs  diil,  van  (bt . 
Maeckt  van  den  noot  een  deucht ,  ten  helpt  gheen  tegenftreven: 
V  Vaer  ons  den  hemel  drijft ,  daer  moetmen  henen  fweven , 
Ghevoechelijck  ce  zijn ,  naer  Godes  handt  ons  ley  t , 
Al  ift  verandering',  het  is  gheftadicheyt. 


Quonosiiumen  agir» 

PEpetuo  ojarians mens  ejl  ïmm'ica,  qmeti , 
Sint  procul  in  ^jrum  quos  levù  aura  rapt. 
cAt  nunquam  ^janans  mens  efi  inimicafalüti' 
Ah  njaleant  j  quibm  eJipeSiore  nataftlex. 
éMtttandum  efi  cumfata  jubent ,  qmdfiulte  lace^is 

oAHra  ^.  gigant  dws  quo  tihtfafim  abit  ? 
^up  te  cmique  polm  a)ocat^  hac^  tnortaUs ,  eundum  efi  , 
Vertere  confilmm  3  nee  levü  ejfe  ,potes. 


Qjanger  propos  efl  du  njray  fage 
En  temps  &  lieu  le  droit  ujage. 

Tous  les  accidcns  le  fàç^e  cœur  (e  troufle  » 
Allons, amys, allons, ou  cjuelecielnouspoufie: 
L'opinaiftre  cœur  neft  que  fâcheux  tourment , 
On  peut  changer  d'advys  ^  demeurer  conilant« 

QVO 


Qyo    NO 


NVMEN 

XXVIII. 


AGIT. 


59 


DAndaeftopera^ex-  confilio  Senecx^  fC^etwclcoc  dac ghy  geen  dinghen 
neqnid  ittviti  facUmui  :  nee  enim  Obcdwongen  endoetjfej'CSeneca: 
quijttjfui  aliquidftcit,mifer  efl  ^pdqin  \  Want  niet  den  genen  die  ycmant  ge- 
invitin,  K^nimnmitaquefic compona-  ^  hoorfaem  is,maer  wel  den  genen  die 


wus,t4t ,  qnidquidres  cxigit  'id  velimtu. 
Nil  grave ^qtiodj^onteferimm.  Nil  dii- 
rii^qnod  fpontefacimm.Ft  igitur  acerhi- 
tates  rniUtas  ne molepias  evttemm  ,  con- 
filia  ad  tventm  ac  tempora  fle^lenda 
funt,  Oportet  enim  tanquam  in  talorum 
jaóiu,  aà  id  q/iodceciderit ,  r  es  pi  as  ae 


tegens  fijn  danck  yct  doet,is  onghe- 
luckich.  'Tis  gheraden,  als  de  faken 
haer  na  ons  nicc  fchicken  en  willen, 
dac  wy  ons  fchickc  na  de  faken .  Ons 
en  can  nietmoyelijck  vallcn,foo  wy 
't  gcerne  doen.  Ghewilligen  arbcyt 
was  noyc  pijn:gewilligen  laft  woech 


commoâAre,inqmt  Plato ,  dr  quoetwque  '  noyc  fwaer.  Allons  voornemé  dient 
modo  ratio  id  optimum  efe  dixeritjcm-  \  geboogcn  Ce  werdê,nae  de  voorval- 
pori  enim  cedere,ait  Ctcer.  id  eft  neeefsi- 1  lende gelegentheyc.  En  gclijckmcn 
tatiparere,femperlapientishabitum  efi.  !  j^^  ycrkeer-berc  ffeycPlaco)  na  dcn 


yltimû  enim  ae  maximum  telum  necef. 
Jitas  ,neealiadejtü  efugium  cjl^quàm 
'vcllequodipfa  eogit.  Aequum  efi,  mi  ho- 
mo, ut  tibi  placeat  ,quidquid  ITeoplacue- 
rit .  Concludamits  ,  ^  àicamm  cum 
fo'étâ^ 

Periand"  per  Aiifoii ,' 

ïaxis uc libcat,  quod  eft  neccflc. 


loop  vande  fteenc,  de  fchyven  niocî: 
Liyclcccc,  en  fijn  fpel  acnleggcn  ;  alfo 
mocc  onfcn  handel  en  docn  na  den 
looponfes  levens  beleyc,  en  t'elckc 
over  nieuwe  voorvalIé,nieuwe  raec- 
flagen  genomen  werdc.  Sick  na  dcn 
tijc  te  voegen,dac  is,de  noot  plaecfe 
te  geven,is  wijfe  luydé  werck:  want 
Noodc  en  is  nicc  t'oniwijcken ,  dan 
met  te  willen  dacfe  ons  ghcbicc.  'c  Is 
billick,ô  menfchcjdacrec  dy  behage, 
dac  Gode  behacghc  heefc. 


Teren  t.  Hcc. 


I  Stad  efi  fapere,  qui  ubieunqueopttifit, 
animumpofsis  fleClere. 

virg. 
^■yf/c   Tieii  quo  fata  trahunt  retm- 
^  ■  hùntqueÇcquamur . 


Plut,  in  Lacon. 


LEotychilas  a  quo  dam  ,  qtiaft  i 
consians  effet  n  otat  ta  ;tnutor  ^  it 


minus 
inqiiitj 
fedpro  temporum  ratione,non  ut  vos. 
Prudentii  enim  efi ,  pro  re  nat  a  mut  are 
conflua  :  fine  caufiautcm  fuùindc  alium 
péri  incon'stantix  vitium efi. 

Z  i  Soeckers 


4(3-  Sâeckers <x>an l^unsîeir^  Twciers des hedelfac».^ 

Ls  \ fret  'c  verborghen  wilt  gehaeit  heefc  uyter  eerden , 
_^  Een  die'r  niet  toeen  doet,gaet  hecConijn  aen veerden. 
Den  AlchyraiftCcis  waer) heefc  ons  veel  goedts  ontdeckr, 
Maer  wie  van  hem  wort  rijck,  van  't  voordeel  dac  hy  treckt  r 
My  blaeft,  en  raeft  altijt,  doch  fijn  beftoven  keuken 
Ai  roocktfe  dach  en  nacht ,  gheefc  niet  dan  vijfe  reuken  : 

Den  man  verftooót  fijn  broeck,  het  wijf verblaeft  haer  keurs,. 
Een  ander  heefc  het  nut ,  en  hy  de  leghe  beurs. 


Artis  triftifsima  janua. 

DVm  cogit  '-uiverra  feras  exire  Utehr'iSy 
^ox  alïquis  pradam,  qui  nïh'degit ,  hahet.. 
Ingenio  pénétras  imde  per  rvifcera  tervtc , 

Dum  male  quxrendo ,  Chj  mice ,  per  dis  opes  i 
^(ilta  quïdem  nobis  non  contemnenda  dedijli , 

aAty  mifer,  hoc  nunquam ,  quod  tibi  quarts ,  hahes 
lp  ne  Heet  caleaty  caret  ^ah  ^  nidore  cnlina , 
Tyxida  tu  njacmm  ^  aetera  f-julgus  babet. 


'D^invent'wn  neuye^point  de  gain  a  qui  la  treufe, 

QVe  fert  croupir  par  tous  entrailles  de  la  terre, 
Et  faire  tous  les  jours  aux  minéraux  la  guerre  ? 
Ou  rien  ne  trouveras ,  ou  n'auras  point  de  gain  j 
¥n  autre  a  le  profit ,  &  tu  la  vuide  main,. 

ARTIVM 


ARTIVM   TRISTÎS     lANVA 
XXIX. 

Cic  vos  non  vobis  fertis  aratra  bo 


61 


ves, 

Et  reliqui  ejtifdcm  fèfiteutu  verjiculi  in 
vri/gf^j  Chymtcorumnon  inepte  dici  po- 
terunt  ^fi  ea ,  qn£  ex  ojficink  iflim  art  is 
in  dies  pro  deunt ,  conjideremtis.  Ea  ver  o 
fit  ne  Chr^fopœia^id  efl^adatirumfacien- 
dumeffcax ,  ltimó.nneexemplis  probari 
pofit  verc  aliquando  hac  arte  aurtimfa- 
iiam  efe,  nee  ne ,  non  eft  noHri  inflituti 
htc  inquirere.  hxcfi  qui4  vclit  confnlat 
Auctor  cm  Mag.Difq.  lib.  i  .cap.$.  lllitd 
tantum  hic dicarn,  Chjmicos  qutdemul- 
taegregia  ,  hnmanoque generi plane  uti- 
/ia  incidenter,^  veluti  aïiud  agentes^  in 
ufum  tnortalinmprotuUjfe,  plnrimos  ta- 
rnen eer  urn ,  non  modo  nihil  f  x  arteistû 
compendiifeciJ[e,fed  omnibus  exhau- 
ftos  propccladibus,  omniü  egcnos 
facultates  fuas  in  fumo,fitu  ,\ac  pulver  e^ 
miferè  afjumpfijjc-jdque  ipfi  i^lchjmia 
autores  (^fautores,Ceber,Lulltis,^  alii 
fat  is  indicant,  cumfuos  mon  et  ne  animis 
desiituantur  ,  quoties  oleum  ó"  operam 
pcrdidiffefefenon  raro  animadvertunt; 
fedex  integro  Vhilofophariincipiat,  (ita 
ifliftudium  Ch-jmicurn  fttisjuperbetan- 
quarnper  excellentia,  nuncupant.]^id 
dicam''JrH'sirafapit^  quifbi  nonfapit. 


INdienir.érechtUil infien  wattcr  dagclijcs 
uyt  de  Imidi.'  der  Alcumiflé  voorconit ,  mé 
falacii  del'elve  dele  vecrf  kcns  van  Virtjiiius.- 
welmoglicn  toepalTcn. 

Dat  het  S ch,i(p]i:n  rvolU gfjeeft  j 
Dat  de  By  '  om  honich  fvecft , 
Dat  den  Os  uyt  ploeghen  ^aet , 
Komt  dees  becfens  niet  te  baet. 
Ickcnwilhier  nicc treden  inde  bc- 
merckinge  of  defe  cöfte  wacrachticli. 
gout  can  voortbrengc,dan  niet  :  an- 
dere hebbé  dacr  va  wijt  en  brect  gc- 
fchrevcn. Dit  wil  ick hier  allcenlijck 
aenwijlen,dat\vel  \vaeris,daf  de  Al- 
cumiftcn  wel  veel  nutte  dingen  ,  als 
in'tvoorbygacn,  hebben  ontdeckt: 
maer  de  nuttichcyt  daer  vu  komt  de 
vinders  der  fèlvcr  minft  te  pa{Ie,a]fb 
meeft  al  wat  by  henlieden  gevondc 
is,dc  vinders  (bo  diere  heeft  gekoft-, 
dat  vele  van  hcnlicdé  in  ftofjroock, 
en  itanck  haer  middelen  verblafèn. 
hebbende,  eyntelick  tottc  uyterfte 
armoede  zijn  comen  te  vervallen, 
cnde  door  het  onnoodighc  te  fbcc- 
kc ,  het  noodigc  quijt  gc^vordé  zijn- 
de,hebben  allo  vrouwe  en  kinderen 
naeckt  en  bloot  ofop  den  dijck,oF 
voor  het  gafthuys  hccncn  gheftelt. 


Mart-  Dclrio.  Dilcjuis.  .Mag.  lib.  i.  cap.  ƒ, 

ARtsm  Chjmicâ ,  (jm  medtctns,  adminicU' 
laturf.we  taudo,cr  veneror,ut  yhyfiologu 
foetMm  pritjlanufstmum  :  inventricem  auripo- 
ubtlii  :JpiritM  enimfnbitlifiimos  ex  mit  at  lis, 
fIant:S,i?em>niff;  educens  ,  quo  fubiiliorn  hoc 
pHrigra  ;  er  quo  puriora ,  hoc  cfficaçiora  remé- 


dia prjtbet,<jrc.  "^nterù  tarnen  hs.c  ars  non  cc»- 
venit  nijt  opulentifsimis  ;  mttlii  enim  hac  arte 
depaupcrantHr ,  eJ*  in  caufi  funt  ui  uxores  er 
Itbert  co^antur  indtano  qnjtftu  fe  fuftentare , 
id^jue  vel  ipfi  chymici  fcnptores  tcft.iniur:  n.n» 
Geber;  non  er^o  ,  incjntt ,  hsc  fciema  cgtnti  & 
paupen  conyemtffedpotiiu  e/i  illis  immica. 

Z  3.  Onder 


^i  Onder  n^riendtfchapsfchipi,  'het  quaétjîe  fenijrj^ 

\7\f^^  maecKt'  ii  warme  handt  maecktdat  dees  puyt  dus 
kranckis, 

En'cisderechteftreeckjdieliuydenrdaeclis  in  fwanckis, 
Ghy  biet  aen  d'arn:ie  vorfch  u  vrientrchap,roo  het  fchijnt, 
Maer  laes  '  ghy  toefcfe  foo ,  dats'  in  u  handt  verdwijnt. 

Geen  vier  brandt  ionder  roock,  gheen  hiiys  valt  fonder  kraken, 

Den  hont  bafi:  eer  hy  bijt  :  merckt  hoet  de  menfchen  maken , 
Hun  lach  is  dreyghement  :  door  heufheyt  ftortmen  bloed, 
ïnt  groeten^fchnylteen  vloeckj  wie  can  zijn  op  fijn  hoed'? 


Inimicus  amicumcum  fimulat,  inimicifsimus  eft. 

VV^foyetque  necatque  m^nm  ,  num  njirginü  hoc  efl^ 
^erfidafitjfidei  qu^e  modofignuj  er  at  f 
Troiviafuntflammie  yfuntpneviajigna.  ruinas , 
zAnte  nee  offendït ,  quam  iatret ,  ore  canü . 
eAt  perimit ,  dnm  mulcet  homo  ,  ridendo  minatur  ^ 

^Unddfdutantü  dextera  j  njiru^  habet. 

^M/j  '^igil,  autfapiens  humana  pericuU  n,'itet , 

'  QumnulUm  hicfdcidntprieyiijïgnafidem? 


Le  pire  tour  jfouhz^pretext  d'amour. 

C  Ruelle  doucement  tu  couves  la  grenouille , 
Mais  cefte  traiftre  main  d'un  meurtre ,  las  '  te  foüillet 
O  l'homme  malrufé  '  en  tout  qu'il  fai(5l  il  ment , 
Menace  quand  il  rit,  &  tueencareflant. 

IN- 


INIMICVS  AMICVM  SIMVL  ANS,INIMICIS  SIMVS.  6j 

XXX. 


FRufi^  ilU  longe  ac  er  rima  (^maxime 
noctta,qUit  bonxfckiaut  amicitix  (pe- 
de fefe  inftnuAt  :  O^itfltos  ea  ferdiàit^ 
olim  CJ"  nunc^exemfloritmque  plena  om- 
VIA.  llluàiïiÇigne  ,  apud  Guicchrdinum, 
Petri  MediCiti  ,inqtiiim  ^fmuUitione  ^ 
aHi(  Alexandri  Jexti  mifere  cirent» 
j'cripti ,de  qua  hoc  tantum  dica,cU  eodem 
auàore^  &  tffis  lerhts  ;  era  nato  com- 
mune proverbio ,  nella  corce  di  Ro- 
ma,  ch'ilPapa  nö  fiiccva  mai  quello 
chediccva,&il  Valcntinonondice- 
va  mai che  faceva.  Periciilojü,melHr. 
cue  !  gcnui  hominum  ,  natum  exitioge- 
ncrii  humani.  Anda&er  Machiavelln-s  ,/> 
f^culi  dedectu ,  ü  vcdc  per  experientia 
(inquit  )nc  noftri  tempi,  pnncipi  ha- 
ver facto  grand  cofe ,  chi  della  fedc 
hanno  tenuto  poco  conco ,  &  chi 
hannofaputocon  afbutia  aggirarc  i 
ccrvclli  dcglihomini,  &  a  quello, 
chihafiipucomcglio  u(àre  la  volpe, 
èmegliofuccelTb.  F  aller  U  (JMachtA- 
"jelle.  Platone  audiamM  qui  Fidemfun 


'  'T^rs  'c  aldcrichadelickfte  bedroclï 
■•  dar  onder  het  dexel  va  vrient- 
fchap  weet  in  te  fluypen.  'Tvergifi^ 
aen  niemant  beter  in  cc  ghcven  ,  als 
aen  die  gene  die  het  felvc  voor  een 
genecf-dranc  acnnemen.  Van  open- 
bare vyandéis  te  wachten, maer  wat 
raet  tegcns  àcÇc ,  die  met  eé  gedaen- 
ce  va  vrientfchap  vermomt,  ons  ac- 
comenr''t  was  hcht  voor  Alexandec 
delèfte  Paus  wcfcnde  ,cnvriendt- 
fchap  veyniende  ,  Pieter  de  Medicis 
te  bedrieghen,(bndcrlinghc  dewylc 
van  hem  gefchrevé  wcrt ,  dat  hy  noyt 
en  dedc^'t gene  dat  hjfeyde ,  en  van  den 
'  Valentiner  ,  d.it  hy  noytenfcydCyt'ge- 
nehydede.  Dit  is  een  forchclijcken 
hoop,  gheborcn  tot  verderf  van 'c 
menlchclijckglicilachte  :  en  even- 
wel derfMachiavel  wel  leggen  ,  dat 
de  Princcn  van  iijnen  tijut,  die  dooF 
veynfen  aen  andere  het  hooft  heb- 
ben weten  te  verbinden,  beft  geva- 
ren zijn.  'T  is  raes  Machiavel,  hoe 


damcntumfocietatishmian^e,  ferfi'diam    veel  beter  fprceckt  Piato!    Trouwe 


•ver o  ejufdcm  pejlem  effedixit  ;  /^  Cicero 
nem^  majores  eum  quifociiimfcfellilJct , 
inquit  ille^in  virorur/i  bonorum  numtro, 
habendum  non  putârunt^ 


(fcychyjis'cgrondcftuck  van'c  bor- 
gherlijck  leven  :  maer  het  bedroch 
loont  eyndelick  lijn  mecfter. 


Plin.  lib.  }  I.  Cip.  1. 


Dion'.  Lai-i  c. 


PErkuloftmsJ^mt fomes^tjHTlympidis  acjhis]  "S^VIU  fuut  occult'mes  infidU-,  'Jfàm  h.c 
blandientes\  öculu  urnen  ^^crnuiem  »fe-    i\|  i}fixlaictinfmitKïiroiieofficn,a:ntn,ili- 
runt  :  minr4s  fr.rmidandi  cjinipl'ifpecie  ttjh/j^  quo Hecefsttnditps nonnne,  N.imeiim<]iti  p.t-     ■. 
rnr  acji.is  ejfe  fuij^und-ts:  itu  difficilim  vit^ntur    Jat»  efl  adverfar'ms  ,  f.Hilè  cavtndo  vture  po- / 


mnlti,c^Hx  bont  pYAtfxti*  Idlunt, 


tes.    Troj.initi  iejnu>  ideo  fefcHit,qi*M  foytfutm 

Tdcic 


■Ó4  XMe  boopj  ^Vakenden  droom* 

HEt vvilc-braet  dat  ick jaech ,  vervolg'  ick met  verlanghen , 
En  dencke  ftaechjdaer  m^^d'jdaermerl' heb  ickr  gevangen, 
Daermed'adaermed'  ift  mijn  :  ick  fie't  als  voor  mijnftaenj 
Ick  Hijgh',  ick  happ\ick  irioop',  ickhrbbet/cis  ghedaen. 
Dit  duncktmyreïcken  weer,  maer,  alft  komt  op  het  grijpen. 
Dan  iil  een  handt  vol  windes ,  dan  zijn 't  al  leure- pijpen: 
'K  fiet  nu ,  'k  heb  te  vergheefs:,mijn  tijt,  mijn  goet,  verquift, 
ïck  meynd' ,  ick haddet  Al ,  maer  liet  •'  'c  is alghemiji. 


Spcs  chymica ,  vigilantis  fomnium. 

DVm  '-uolucremfequitur ,  dumfpe  iam  devorat  efcam^ 
T>um  cants  in  prtedamferuidus  ore  ruit , 
Cuitura  Utra,ntis ,  nil  tale  timentla,  sfaUit , 

Séque  paludofi  mrgite  mergit  anas  :  ^ 

Ergo  mi/er ,  pradamj^udio  qui  capta  t  inam , 

Ora  refertfolis  plena  molofjtts  aquù, 
Sit  canü  htc  jficJafub  imagine ,  chymicus ,  hofpes , 
Spes  cui  femper  adeji  ,  res  cuijemper  aheji. 


lly  à  différence ,  entre  efpoir  ii  avoir. 

L*^    E  chien  qui  femble  avoir  pris  le  canart  a  nage , 
Le  voit  aller  au  fond ,  plein  de  defpit  Ôc  rage  s 
Pendant  que  l'Alchymifteefpere  tout  avoir , 
HeUs  !  rien  ne  retient  qu'un  fol  ôc  vain  efpoir. 


SPES 


i 


SPES     CHYMICA,VIGIL 

XX 

SPeiAlumnasJîquifquam,  certc  Chy- 
micm  ^five  Alcumijla ,  nnncupiWdta 
eU.  Nam^jiciii  unqttam  verba  deditlu- 
bricailla  Dea ,  idhitic  hominum  generi 
cofitingeye^tifm  docet.  Sfem  enim  magii 
ipfim  ,  Ht  Livii  "verbis  utar  ,  quamfpei 
canfar»  irrttientur.  Nam  quamvupliiri- 
mi  eo  reru  fcfe pervenijfe  conftariter  alt- 
qthindo  ajjcrerent ,  ut  jam  jam  emerfu- 
rumfœttim  illum  ameum,  L/tpidem  ,  i». 
qiiarn^P  hilofophiciim  pleno  ore  incUma- 
rent-^nihilominns  ,  potiundi  temport  in 
ipfo,tanquam  corvthiantes  délit (i^  vide- 
runt,  non  fine  aliarum  ri/h  ,  acfuo  luclti^ 
(ollapfam  in  cineresfncem  :  idque  Heet 
iHis  iterttm  atque  tterum  contingat ,  ab 
incepto  nihilominni  no  dimovcntur  ,fed 
indies  novâjpe  inefcati ^identidem ean- 
dem  ferram  rcciprocare  non  dejinunt. 
quid  mirum  ?  ctimpropofiti  iBam  tena,- 
I  citatem  in  principiis  artts  ponat  Geber , 
'    fropofitö  Liborum  pr^mio ,  ex  AugurelU 

ftepimonio  ^  ut  vel  minima  lapidis  par  te  j 
.  ,  .  Argcntiim  modo  vivum  fi  foret  cequoi", 
Orane  vel  immenfiim  verti  mare  poffct  in  aii- 


rum 


Dicamtii  citm  Polibio,  non  ejjefapientis  \ 
prspdere  constanter  m  iis^  qux  aliter 
evenire  natafiint. 


ANTïS    SOMNIVM.  C$ 

XI. 

INdiender  ergiiejis  een  Voellerkiiictc  van 
Hope  ce  vinden  is-, ll-kerlijck  den  Akiimift 
moer  voor  lulcx  ghehoudcn  werden  :  wnnt 
acn  niemant  en  heefc  oyt  defe  glibber-glad- 
de  Goddinne  foo  leer  den  honich  om  den 
inondt  gcrtreké.als  acn  dele  Ibortc  van  inen- 
Ichë.de  \velcke,ltliüonzyliedenlmn  tédiepftS 
menichmael  inbeelden  toe  het  hoochftc  v;^^l 
haren  wenlch  gecomen  te -zijn, en  allen  oogé- 
bliek  dien  wonderbaren  Steen, in  lijn  geheele: 
vükomenchcy t,voor  haer  meynen  te  Hcn:e\  i 
wel  nochtans, allt  op  een  cocgrijpcn  comt,  io 
vcrlieft  lick  veelcjdc?  haer  groote  inbcddin 
glieals  tullclien  iiandcen  tant ,  doch  wcder- 
üm,gekecelc  duor(ic  en  weet  niet  wac)nieu- 
weliope.gacn  wederen  weder  acn  ,  nae'dc 
lelTe  vaivharen  Geber,  die  voor  een  grondt- 
Ihick  vali  dele  konfte  Helt  eé  onvermoyelijc- 
kehall-llerckicheyt  j  belcn-endcrot  loon  van 
alles  dien  wonderbaren  Steen ,  dâer  haercii 
Poëet  Aiigurelliis  aldus  van  11 hrijft  : 

Schoon  heelde  Zee  ^ick- zilver  waer^, 

En  d.itghy,  in  haer  diepten  ,  maer 

Eenftucxken  Steens  eens  werpen  "^out^ 

D^gantfchezee  waer'enckelgout. 

'T  isbeter,met  wyfe  luyden ,  fich  niet  te  feer 
te  verlaten, op  dingen, die  gemeenlijck  altijdt 
anders,aUmen  meynt,  uyt  vallen, 

K^lsghy  naer  een  dinghen  tracht, 
Hoe  de  hoop  n  meer  belacht , 
Hoc  de  f'pijt  u  dieper  bijt , 
K_yils  het  hopen  «  ontglijt. 


Cicero  3.  de  Orac. 

OvFallacemhommiiJpem^fragilémque 
fortunaml  er  tnanes  noftras  conte- 
tiones!  qu.e  in  medio (pacio  f.fpejrangtin' 
tiir  dr  corruant^c!r  ante  in  tpfo  portu  ob- 
rHunthrpquamporttimcontingertpottte- 
mnt. 


Francif.  Giiicciard.  Hift.  lib.  4, 

PLernmqtte  hominum  proprium  cji^ 
qitodrationc  difficile  cognofcunt ,  id 
fibi  ctipiditAte  & Jpe  facile pngcrc. 


Aa 


Chtin 


66  ebeen  dorre  blom ,  /V  njyeïleconi. 

"^/  \7Anncer  eé  verfche  roos  haer  blaykens  gaet  ontluycken  y 
X)e  biekenSj  kleyn  en  groor,  het  komter  al  in  duyckcn  i 

Maer  als  haer  purper-root  verflentfl;  daer  henen  fijght , 

Dan  ftaetfe  daer  alleen  ,  en  gheen  befocck  en  krijght. 
Wanneer  een  ftaclt  of  Staet  vervalt,  en  gaet  befwijcken  , 
(Een  menfch  heeft  fijnen  tijdt/oo  doen  oock  felfs  de  Rijcken  ) 

Een  yder  wijckter  af ,  die  haer  wel  eer  verkoos. 

Vriendtjfoo  ghy  honichfoeckt,  vlieghc  nae  de  verfche  roos. 


In  caducum  parietcm  non  inclinandum. 

AKcanas  frocerum  technoj  3  ç^principù  artes , 
lurâaue  regnxndï  nojfe  putantur  apes  :^ 
Tloribiis  ha  nitidis  ,  njiolifque  receritibtii  harent , 

Languidaft  qua  roja  eji  ,  'mcomitata  jacet . 
{Sceptrafuperba  labant  ,funt  ç^fuafunera,  regnü  , 
I-ion  homini  tantiimftatfua fixa  dies.) 
ijd  tibi  cum  miferis  ?  fœlkiafœdera  quxre  s 
Languida^  crede  mihi ,  nil  rofa  nieüis  habet. 


De  rofeflejirie  mdfefoucie. 

LA  rofequi  ia  chet ,  h  mouche  à  miel  ne  touche  ; 
Vlais  la  gaillarde  fleur  baifotte  de  fa  bouche  ; 
Voila  un  traidd'eftat  :  l'abeille  nous  apprend 
Qije  ioindre  ne  fe  faut  au  prince  déclinant. 


NE 


NE  IN    CADVCV 

XX 

Ho  mines  Politici  atm  defœdcribm 
lie  focKtatîbiis  pnncifi  -vel  reifu- 
bîicx  quxrendts  ac  ine-Md^^  délibérant, 
eodem  ferc  modo ,  tjito  Photmus  coram 
Ptolomxo  contrA  Pvmpejum^  ratiocinari 
fuient^ 

Datpœnasliiudatafides,  ciim  fuftinet, inqll^^ 
Quos  füiLüoa  promit.  Fatis  accède ,  Deilque, 
Ec  cole  fœlices,  miJl-rus  fuge, 

Orientemfolem  adorarefolet  CMaxima 
BelltiArum  r,[ic  (j"  Magf'Ates.  In  cndiicii 
^uippe  parietem  fitjuis  inclinet ,  (■;'  ip- 
jum  ruer  e ,  ^  parietem  evertcrc  mu- 
ttidquefeJertiin  conjicere  fxpt  comper- 
ium  ejî.  Certe  tarn  m  publicis ,  (juhm  in 
frivatiê  negotiis ,  quoctmqaefe  fartuna, 
eodem  etiamfavor  hominum  fefe  incli- 
ffat,aitTrogiis. 

Nullafides  unquam  miferos  elegie  amicos. 
In  quam  domum ,  inqnitmt ,  vefpillones 
'veniunt  ,fignum  eft  funerii  ;  reipttblicx 
hbentii,adquamfîdciendamadhibentur 
focii  débiles, ac  miferi  j  qu^runt  ii 

Qiiacuiu  gentecadant. 
Societatem  atitem  civilem  jam  ab  initio 
militas  con civil ,  é"  continet.  ait  Philo- 
foph. 


M    PARIETEM.  67 

XII. 

STaets-luyclen,foo  wanneei  men  in  bedenc- 
ken  leyc  \i  ac  verbonden  ende  vricnrfchap- 
pen  voor  Princen  ghcraden  zijnjOfcniec:pla- 
ghen  veelcijdts  te  reden-kavelen.ghelijck  Lu- 
canus  fchri'jtcdac  Photiniis,  inden  Raedc  van 
Pcolomciis  Coninck  van  ^Egypten  ,  ceglieni 
Pompeium  ghedacn  heeft,  aldus  fprekende; 

Wildj  helpen  dees  ofgheen  , 

Die  't  ghcluck  nultoot  daer  heen , 

En  vermenghen  uwen  Staet 

Met  een ,  die  het  qualijckgaet , 

Hout  'voorfeker  dat  fijn  val 

V  menedermckenfal^ 

Dies  «  aen  die  zydejlelt, 

Daer  'tgheliick^  en  Godnaer  helt,     - 

Den  Eléphant  is  nietghewoon  anders,als  een 
ryfen  Je  Sonne  aen  te'biddë  :  de  Grooce  volgc 
den  aerc  van  dac  groote  Gedierte.'T  is  Ibrcli- 
heii/tkop  een  wanckelbaren  muer  te  ften- 
ncn,midts  men  lichtehck  den  muer  fonde  doé 
vallé.en  felfs  daer  óder  blijvé.  T'fy  in  gemec- 
ne,'czy  in  bylbndereiakcnjWerwaerc^tghe- 
lutk,  dcrwaercsdraeyten  nevchchaer  oock 
de  gunlte  der  menlchen  Niemanc,die  vricnt- 
fchap  foeckr,voeciu  liem  by  den  clkndi'^cn. 
Om  óderlinge  nuccichevts  en  voordcels  wil- 
le w  oonen  de  menfchen  by  malcanderen  :  de 
eene  hât  waft  de  andere ,  om  datleftlfsfclioó 
foude  werden :den  man  neemt  de  \  rouw  e,  de 
vrouweden  man,  yder  om  eyghen  ghcmacx 
wille.  Etidehierin  beftaet  den"  bant  des  I5tir- 
gherlijckcn  levens,  feydc  Arütotd. 


Lucan.  lib.  8. 


Lifp.  Civil,  Dodl.  lib.  G. 
vt     1  r  I      ■  ^"^"  ""^^^"^^  '  deffque;  '  ÇOcioslegiftiadeam  qui  ntibiles  dr  i'i- 
4^t  colefxlices ,  mïferosfuge,  Onbui  ,  6-  loet  opjortunitate  ,  cjje  pof- 

fint  :  nam  infrmts  ant  mifêrii  qiitd  te 

jungas  ? 

Aan  Onder 


ö^ 


Onder a/riendifchap  fchi\n  5  heforght hy't  zjjn.. 


ALs'cGonincxken  met  vlijt  ontrent  de  Nylfche  (Iranden, 
Bedient  den  Crocodil,  en  peutert  hem  fijn  tanden  , 
VVat  meendy  datihet  foeckt  des  Crocodils  ghemack  ? 
Neen, 't  heeft  wat  anders  voor  j  het  vult  fijn  eyghénfack. 
Veelroepter  hoogh  eu  luyt ,  'Viane  ^an  Ephefen  , 
I^^aer  j  foo  ghy't  Weldoorfiec,  het  fal  wat  anders  wefen. 
Neemt  hier  op  u  ghemerck  :  die  flockt  ghelijck  een  ftruys , 
En.forght  niet  voor 't  ghemeen ,  maer  voor  fijn  eyghen  huys^ 


Publica  prœtGXLintur ,  privata  curantur. 

AEgipticum  pngins  ageVi  tïh'i  hellua  5^(jjfy. 
^M^lus  O"  ipfe  pater  prandia  bw.<i  de  dit , 
Jxeguluj  ut  dentés  caret  tibi ,  guttura  luHrat  ,• 

Scilicet:atfaturo  <uentre  recedit  avix. 
Fana  Heet  jaSiet  Demetriusalta  Tkana:* , 
Nil nijiprivatas peciore  <-jerfat  opes, 
n^s  agis  ip/e  tuas  ,  honc-uir ,  dam  publica  tracïai  ^ 
Idquepatet  i  redeoi  cumgraipü  acre  domam, 

*  Adtor,  19.  3/. 


R 


<sA  la  court  du  roy  3  chacun  pour  foy. 

Obijn  faiól grand  devoir,  tout  pour  la  repubîiquej 
Ainfi  le  dit  il,  mais  remarquez  fa  pra<5lique  , 

Vous  touverez  en  fin  qn'il  foit  un  vray  Trochil , 

htc^xû.  s'eft  çngraifly  fervent  au  Crocodil, 

NO  SI 


NON    ID 


AGI^,    QVOD     AGIS. 
xxxiii. 


6^ 


PricFiat  taies  Jnquit  Tacitm,reipublic£ 
adhiberc  qui  f  ares  negotiis  ,  nequefn- 
pràfufjt  jhebetiores  ettim  ,  cjuàm  acutio- 
rcs,ut  pltirimàm  ,  melim  rempib.  admi. 
niflrAre^multii credit tim  ejl .ÇTucyd.lth. 
^)Obratiofies,interaii.tf,quUmu/t/pli- 
ci  CAutione(fi  malît  f  de  eos  agere  contin- 
gat]  mmtfcfue  callide  artes  [nas  tegant^ 
(^,jpeciofo  reipiiùl/ctprdtextu  ,Jiias  res 
agatit-^  adeo  ut  vel  emunclifsini£  naris 
homines  aut  fallaciam  non  difcernant , 
aut  impedire  non  pofsint.  De  taltbui 
Cmcciardinus ,  chi  dail  cônfiglio  ,  in- 
ffuit^lc  non  c  molco  fidele ,  per  ogni 
piccolo  fiio  commodo,pcr  ogni  Icg- 
gieroccafionc,drizza  fpeiTo  il  conii- 
glioaqucl  finc,chcpiu  gli  torna  a 
propoiico,  odichcpiu  fi  compiaci. 
Dic,(jiLtJo  ,  Trochilum  dent  es  Crccodili 
fednloytit  videtur,  cnrantem  ,  'uentrifiio 
confulcrc  qitis  no  credat  ?  ingenui  aiitem 
isfi,crpaulum  r^odo  fiipra  'vulgus  ,  fira- 
tttgemata  hujiifmoâi  vel  omn  1710  non  té- 
tant ,  ingénie  fiio  diffifi^  vel  non  tam 
caiitè,  qtiin  facile  dctcgantur.  Bona  hic 
ergo  Ttbcriana  cautio,  ille  nu  eminentes 
virttttesfc[tabatur ,  (^riir(m  vitia  ode- 
rat-^ab  optimis periculnrnfibi ,  a.,  fefsimii. 
dedecM  ptibliciirnctiicbdt.  inqiiit  Tacit. 


TIs  befl,  fej  dt  Tacirus  ,  de  foodanighe  in 
dienftc  vanden  Lande  te  gcbriiyckC-,  die 
wel  mans  ghcnoech  zijn  om  haer  fiiecken  te 
verrichte,  evenwel  nochtans  niet  al  te  grooté 
overvJiegers:  want,gclijck  Tiicydidesineynr, 
ronde  gelcHen  die  maer  eenen  dcrm  en  heb- 
ben(giu-l!jckinen  feydtjen  die  recht  uyt,  zijn 
immers  lbo  dic-nflich  totte  beleydinghe  van 
's  Landts  faken,  als  de  Ipitfvinnighe  hayr-cly  - 
vers. De  reden  daer  van  is,  onder  andere  ,  dat 
dele fcherp-vogels.aliïequalijck  willen,  al  te 
veel  kromme  fjirongen  ter  handt  hebben,,  onr 
haer  loos  en  boos  voornemen  voor  de  oogen 
vande  Gemeente  te  bewimpelen,  als  wetende 
fo  bchendelijck  haer  cygen  voordeden  met- 
ten deckmanrcl  van 't  gemccne  te  bekleed?^ 
dat  fclts  de  llieechfre  van  allen  niet  en  conné 
mereken  waertvaftis.  Daer,in  tegendeel  van 
dien  ,  defecfVene  en  ecuvoudighe  Verftanden 
ghcmeenlijck  ofte  geen  flimme  (Irecckcn  en 
derven aenrechten,  oftewel  fulcx bêilacnde, 
werden  licluclijck  p.chtevhae]t,en  betrapt.  So 
is  dan  bed  het  gevoelen  van  Tiberius,  die  en 
hielt  nier  \  an  uytmuj  tende  deuchdcn,  haten- 
de oock  Ibodanighe  ghebreccken  :  vreefende 
vande  befte  eygen  gcvacr^ vande  qiiaetftegc* 
meene.lchadc. 

tjMen  vindt  veelfijn-geflepen  gaflen^ 
S 00  afgericht  om  toe  te  taften  , 

DM  ai  hun  doen  fchtjnt  voor  't  Chc' 

meen , 
En  [iet  !  t  is  maer  voor  hun  alleen , 


lipf.dcConft.lib.  i.  ^ 

Vldimiu  aqrejic!  ftpe  trepidare,cj-  concur- 
rcre ,  c^  vota  facerc  ,  cum  calam'ias  in- 
ft/Hit  aMtierKpcft4s-^f(dlM,cHmdtftviit,eoflierK 
jcvoca  cj-  examina,  rcpcries  mmmqnem^ne  tir 
mxijje  limt-tXtU pgcti  (^  agillitto  Juo  (  &  w 


T 


fra)  Mundui  umvcrp4S  exerça  /jifinoNiam 
[ait  Afhittr)conia:dum,u  bonijuditis,^  ixlu' 
tl  pcrfvnà  p.itrta  rem  prtv.it  am  curatn. 

Mich.  Montagn. 

QVelqtte  perfunu^c  tjue  l  homme  joU^,  ii 
joue  touftours  leficn  parr?3)\ 

Aai  liàù 


7(>  Het  kjeyn  ijerdra^en^  om  't  groot  te  hejaohen. 

DEn  Eghel,  als  eetikloot,  leydt  kort  in  een  ghedronghen , 
Maer  laeteen  open  holjdeMuys  komt  aenghefprongen, 
£n  huppelt  op  en  neer  oncrenc  des  Eghels  lijfj 
Het  fchalcke  dier  leydc  ftil,  al  warec  doodt  en  fti jf. 
Al  wat  de  Muys  oock  doet,  men  fietet  niet  bew  eghen , 
Maer  kruypt  de  Muys  int  hol,  dan  niiptecs  eerlr  ter  deghen. 
Een  fchalckaert  lijt,  en  mijt  i  tot  dat  hy  krijght  gheloof  ^ 
En  raeckt  hy  dan  ter  llaeghs,  foo  maeckt  hy't  al  ten  roof. 


Parva  patitiir ,  ut  magnis  potiatur. 

Fltglohus ,  inqueglohi  medio  caput  abdit  echinu-s , 
Et  vafer  inparvum  coutrahit  orafpecam  • 
Tegmina  mm  fpinofii  petife  nefcïuii  ambit  s 

Et  a/agus  impmem  fértque  refértque  gradum  ; 
lîÀt  cacas  ineat  Utehras ,  ^,  nonfua^  lujira,  ; 

Turn  demum  in  pradam  prompt  hj  echinu-s  erit. 
Vt f  allât  tune  cum  pretiumputat  e  (Je  laboris , 
Prajïruit  inparvisfrausfibi  magna  fidem. 


Supporter  pen  ^pour  emporter  tout» 


QVant  l'herilTon  les  fauts  de  la  foury  fupporte  ^ 
Ce  n'efl,  que  pour  ouvrir  a  fes  delTeins  la  porte. 
Au  fin  regnard ,  quitant  de  Ton  droit  quelque  bout, 
lamais  ne  iîe ,  car  c'eft  p  our  ravir  le  tout. 

PARVA 


PARVA  PARTITVR 


VT  MAGNIS  POTIATVR. 

XXXIIII. 


71 


APfofiie  adx'vum  (jnodvivimus,  nà 
rem  quar»  tracïamus ,  dixifje  mihi 
nji fus  ejl  Cl iiitciardimis ,^lïur\o  piti  fa- 
cilimcnce  inganna  gli  ahri ,  che  chi 
c  folico ,  «Sc  ha  lama ,  de  non  gli  in- 
gannare.  Nemo,inquit^  fijciliiisfullit, 
atq-,  ilk^qnïinfamaejl  nofahedi.  idem, 
fcd  aliter  ^Cicero, Totiiis  if!jpfitti£  ntiïLi 
cavitalior,qi!àm  eorum^  qui ,  en  m  maxi 
mèfdlhmt ,  idagunt ,  rtt  boni  videantur. 
Seorpiu-Syf  manu  traéJes,  liidire  paulif- 
j>er  'videti4r,at mox obliqua  caudàferit. 
^i  dolos  h  doUi  inetpit  ,Jîmplex  vete- 
ratoreft.  F alUetoribus  Çolenneest  hon.t 
fidei aeîus  aliquot  prxmittere,  mox  Ude- 
re.  <2ji'  aiicupafJtur,arit  l'enantur^faci- 
liîis  fallunt  a-ves^aut  feras,  fi  alind  agen- 
tes^hoc  eH^tterfacientes,aut  agros  colen- 
lesid  faciant.  Jtj  capiendis  hominibtts^ 
idem  est.  Multls^  inqtiit  Cicero  ,fimuU- 
tionum ini'olucris tegttur , &  velis  qui. 
bufdam  obducitur  mers  homtnisjraudu- 
lenti  ■Jrons,ociili,  vultus , perfep'e me»- 
tiuntur^oratioverofepifstme.  F/gor  in- 
gentibus  negetiisfar,eo  acrior,  quofom. 
num  (^  inertiam  magis  oïl  entât ,  Inquit 
Tacitus.  Cave,  ca-ve  Fulpiones  iilos. 


NIemât(ffiyt  Giircciard.)be(!lrieGhter  lith- 
telijcker  cen  ander,als  den  genen  die  dê 
naem  l)eefr,van  niette  bedriegen.  De  SeiioV' 
pioenen  by  ycmandt  gliehandek  weidende, 
Icliijnen  écrit  wat  te  rpclé,maer  terftcntdacr 
nageven  fy  cen  doodclickenlkeck.  Die  fijii 
bedroch,met  bedroch  begint ,  en  is  in  verre 
nae  den  flimftcn  bedricgher  nier.  Andere,dic 
hier  op  meer  afgeveerdichcengcflepen  zijn, 
lenden  eenige  bandclinghen  van  goede  trou- 
v;e  als  voren  iiy  c,  en  fpelen  daer  na  ecrftjiaer 
perlonagie.Vogelaers  ende  lagers  vangé  dan 
beft  en  meeft,%\"anncerre,als  maer  (lechtelijck 
voorby  gaende,ot'cecnich  landtlwercklcby- 
nende  te  doen,  't  gedierte  onverhoets  op  hei: 
b'jf  vallen.  Int  verttricken  van  menHlien,iftal 
hetfelve.  De  ineefterchalckentrachtéeerrc  te 
\veü:e  tebrengé,  door  eenigC-  Ichijn  van  trou- 
w  icbeydtjdarinen  hun  gheloof  gheve,en  dan 
eens  haer  open  fiende.ende  haren  (lach  waer- 
nemende,  taften incvet  tot  acn  de  knctikds 
toe.  Int  korte,  hoe  een  bedricgher  voor  min 
bedricchlijck  wcrt  aenghefien,  hoemen  door 
heir.  meer  bedroghen  wcrr. 
Is  eenih  menfch  voorgsedt  •vcrmacrt , 
Dte  midd'ler  tijt  is  qnaet  i'an  aert , 
O  enfulcken.door  f^nflimmengcefl^ 
Bedrieght  de  tverelt  aïdermeefl  ; 
Want  op  een  teckcr,diemcn  kent , 
Heeft  y  der  een  het  oogh  gbewent  ; 
C^ïaer  daer  is  méritant  dte  hem  wacht 
Foor  een  die  detightfaem  tvert  gheatht» 


Ptrf.  Satyr.  y. 

PEllicu)am  veterem  rétines  ,  {^  froKtepolitus  , 
t^bsirufo  rapidam  ge^dsfub  peel  ore  vulpcrtf, 

Liviiis. 

"^^Raus  inparvls  jidemfbipr^siruit^  ut,  ciim  optrd  prittum  efl,  cnm  mircede  mag- 
na  falUf^ 


■yi  ^t^ijnjlercl^e  beencn^  die  <-vyeelde  draghen . 

ALs  't  yfer  leyt^  en  gloeyt,  int  midden  vande  kolen-, 
Bevochten  van  de  vlam,  en  onder  't  vier  verholen  ; 
Dan  biiychtment  foomen  wil:  maerfooghy'tleftinc  nat, 
Stracx  heefcec,met  ghewin,  fijn  hardicheyt  hervat. 
Hoe  dwee  is  ons 't  ghemoetals  druck  en  pijnons  pranghen  • 
Neemt  Godt  fijn  roede  wech^  wy  gaen  ons  oude  ganghen  : 
De  weelde  leyt  ons  heen  tot  onfen  eerden  ftaet ,  " 
Des  menfchen  ziel  is  wel,  alft  hem  niet  wel  en  gaet. 


Siiperba  foelicitas. 

SVnt  humiles  animirehm  pUrumquefuh  atÜvs  , 
"Et  rigidos  mores  fata  fmijlraftigant  : 
l^s  ut  Uta  redit ,  mens  ebriafiroit  in  altum  : 

Optima  fors  hominipefsima  corda  facit. 
sAnm  '-vides?  chalyhs  mit  e  feit  in  igne  metaüumy 

Dumfornax  rapidü  follibus  aSia  gemtt  : 
At  f  ah  er  hunc  tolUtquefoco ,  mergdtquefub  midas  j 
cMajor  eritfiibito ,  quam  fuit  ante ,  rigor. 


L' office  ^  lafomme\  monjirent  quel foit  l'homme. 

L"^    ïL  fer  eft  doux  au  feu ,  mais  hors  de  la  fornaife 
S'endurcit  de-rechef.    Quant  i'hommc  eft  en  defaife , 
Le  voilà  tout  mollet  j  mais  retrouvant  fon  heur , 
Tu  le  verras  foudain  tout  cfleué  de  cœur. 

SVPER" 


SVPERBA     FOELICITAS, 

XXXV. 


^i 


QVtnecefitate  magù^qukm  'volunta- 
te  ad  vit  a  tem^erantiam  accédant  y 
quoties  nihil  eft  quodfrohiheat,reUbun- 
tur  adingenium{Ait  Halicar.  )eaquege- 
ftuina  httmanx  natur<«  defcriptio  e/i  -.nar» 
fanè  bona  opera ,  ait  Agathocles ,  ita  de- 
mum  necefttate  cegente  deguUamm  ^ 
quamdm  metui  premit  ;  é"  contra ,  ex 
fentCKtia  lojephi^folet  infcUntiafere 
crefcere  rebus  quietts,  Vidimtu  pueroSy 
dumfevit  tempejlas  ,fub  arbores  confti- 
gere,  ibique  qiiiet'efefe  continere  '^fereni- 
tate  ver  o  fubfecatâ  aufugientes ,  ramos 
arborumper  lafciviam  avellere  :  ita  é" 
nobis  rebus  affli£iisad  Deum  perfugtum 
eji  ,  vitia  devovemm ,  vittt  fan^iimo- 
tiiam  prxferimtts  :  at  vixdum  affliSÏio 
difavit^  lafcivimus  ingrati  in  Deum , 
imb  (^  injurioji ,  'verifimumqttefitillud 
Fo'ét^j 

Rarae  fumant  felicibus  arae. 


DE  gene  die  meer  door  noot,als  door  wil- 
le een  inadch  leven  ter  bande  treckcn^fo 
haeft  den  dwangh  wech  is .  gaen  weder  dei» 
ouden  carre-patin,(feyt  Halicar.  )  fulcxisde 
rcchce  af  beeldinghe  vanden  aert  der  men- 
fchen:want,  gheiijck  Agathocles  feydt,  wjr 
doen  tb  langhe  wel, als  wy  in  ancxt  zijn:en  in 
tegendeel  van  dien  fbo  de  faccken  weder  be- 
ginne wel  te  gaen,  terftont  weijckt  de  der  cel - 
lieyc  weder  uyt»  De  kinderen ,  terwijjen  hcc 
onweer  raeft,loopen  onder  de  bpomé  Ichuy- 
len,  ende  onthouden  hun  daer  in  ftillicheydt: 
maer  lbo  haeft  alft  moy-wedcr  werdCjfcheu- 
renfe  de  tacken  van  de  boomen  af,  en  loopé 
daer  henen.  Den  inenfchplach  in  tegenfpoet 
fijn  toevlucht  tot  God  te  nemen,'thooft  te  la- 
ten hanghen,  ais  een  biefetmaer  foo  haeft  alft 
hem  beter  gaet,het  hooft  inde  w  inde  te  fteec- 
ken,  ende  als  voren  fijn  oude  gangen  te  gaé. 
'Tis  midfdien  waer'cghene  den  Poet  feyt: 

Soo  lang  de»  menfch  is  fray  en  kloeci, 
Soo  leyt  den  Codf-àienft  in  den  hoecki 
Cüaer  alfmen  valt  in  tegenfpoet , 
Dan  he$ff^n  Codais  by  de  voet. 


Virs 


NEfcia  mens  hominumfatiforttfquefuturây 
EtfervAre  modum  rebus  jubUtafecténdf4» 

Torent.  Heaucont. 

l^am  in  mctn  e([c  hunc ,  ////'  ejl  utile. 


Bh 


^U 


74  '^i^  ^'^^t  ontjiet ,  '-v vort  haefi  te  niet. 

\T \7 îc fou  de  kleyne  Spin  docheenich  leet aenbringhen  i 

VVat  foud'degrooteflang  door  haer  vergif  niec  dwin- 
ghen ? 
De  Spincop  vele  nochtans  de  Slangh  wel  doot  daer  heen  ; 
Ghy  vraechtjhoedatghefchietraenhoort  doch  eens  de  reen. 
DeSlangleydc  inde  Son  enluyerr,  op  denacker, 
Niet  paflend'  op  de  Spin  :  de  Spinne  kloeck  en  wacker 
Treft  met  haer  llrael  het  breyn  van  't  forgheloofe  beeft, 
Yreeft,  Vrienden,  vooreen  menfch,  die  niet  een  menlch  eix 
vreeft. 


Periculum  venit,  cum  contemiiitur^ 

IA  Î  beüinoceat  cui  mollis  aranetis  iBu  ? 
Et  quis  non  rigido  taSÏui  ah  angue  cadatl 
Uuictamen  hicumbens  njiùi'rix  dominatur  arackne^ 

Et  njafium  tenuiperfoTitt  enfe  caput. 
Vfidejit,  ut  colul/er  parvo  cadat  icïits  ab  hofie  ? 

LariguebatferpenSj  ^  '-v'igdbojïis  er  at, 
^uf,m  facile  efijiruere  injïdias  nïttale  ttmentP.  ^ 
Ejl^quodei  metuasi  cui  metiis  omnis  abeft^ 


L 


Q'ains  ton  ennemy'jbkn  que  petit,  '    ' 

'Araigne ,  bien  quefoit  foibIe&  petite  befte , 

Rompt  neantmoins  parfois  augrandTerpentla  teftc, 

Qui  ne  redoute  rien^eftaifementattainD,   .•-■'  ^ 

Crains  pour  un  tel^  Amy,  qui  rien  jamais  ne  craint* 

EX 


EX  SECVRITATE   CVRA. 

XXXVI. 


79 


MA']oresif}terdum  copixfternuntur  i  \/f  Enichmaeiwerdcgrootehcyr- 
a  minoribni  ,ptentiores a dehilto-  M '^-■■crachrëvan  kfeyne,  machtige^ 
ribti4,aitHalicar.  nibilcjltam  frmum.    vanfwacke  geflagé-feytHalicarnas.  ■ 
eut  pericutim  non  fityttiamab  invalido:  \  Nier  en  ifTer  fo  vaft,dac  geen  gevaer 
(^  ko  ipfcdiquando  minimarum  4w«>cnli;c,ooc  vanhecfwackc.DeLeea 


ptp.ibulum^inquit  Curtius.  Vis  ratio- 
ncm?  fecuritas,  tam  tnptiblicis  qua  pri- 
vatif ,  certifsimnm  calamitatis  initiitm 
ejt:  Sûlufe  viventes  undique  patent ,  cJ" 
oporiuni  i»jurix  multas  occafionespr.i- 
hent  infidiantibus, ait  Vhilofophm.  Sa  ■ 
f  e  etenim  é"  contempttts  hojlts  crnen- 
tum  artamen  edtdit,^  inclytipopuli  re- 
géfque  jperlcvi  tnomtnto^  "JiBiftmt,  ait 
Li-vitti.  Itiimictim ^an'e  quamvishtimi. 
Ittn^docîi  esî  mettiere,cx  conjîlio  Senecie. 
cMetifs  quippe  prudcntiam  docet  ;  qttî- 
que  infidioi  timet, haiid facile  in  Ctts  im- 
fingit.  Timor  fccttritatis  diix ,  vericulo' 
rum  prxfumptiû  :  metuenào  quippe  Ça. 
pens  vitat  malum.  In  ipfà  i^ttur  fecu. 
ritattanimui  ad difficilia  fefe  pr^paret, 
ut  centra  injuriam  fortune mter  benefi. 
cafrmetur.  Timidi  matrem  non  fier  e 
vet  lts  adagium  ejl. 


wercoockfdfswelcocaes  van  hec 
kleynfte gevogelce.  Wildyhier  van 
de  roden  weten  ?  Sorgclooilieyt/oo 
in  gcmeene,als  eygen  raecken,is  een 
feker  hcginfel  van  onhcyl.  Die  fon- 
der achccr-dencken  leven ,  ftaen  als 
openjCnzijn  ondcr-hevich  omgc- 
hoint  te,\verdcn.  Verachte  vyanden 
héblieh  mcnichmael  cenbloedigen 
flach  veroorlàed;,en  machtige  vor- 
ften  en  volckcren  haeftclijck  t'on- 
dcrghcbrachtjfcycLivi.  En  hierom 
is  een  vyandt(hoe  gheringe  hy  oock 
zyjaltijf  teduchté.VTcefe  leert  wijf- 
heyt,en  die  voor  laghen  beducht  is, 
vvertfeiden  betrapt.  Achterdencken 
leyttocgherufticheytjOnvoorfichti- 
genhoochmoet  tot  ghevarc:  al  fbr- 
gende  onrgaet  den  wijfen  het  quact: 
Latet  ons  daerom  houden  met  ons 
oudtfpreeck-vvoordt  :  Die  niet  en 
forcht,  en  heeft  geen  eere. 


liivcn.-i].  Sat.  6. 

NVnc  patimur  longa.'  pacis  mala,  f^evior  armis 
Luxuria  incubuit,vió{iïmque  ulcij'citur  orbem. 


\ 


Scncca  Agam. 


N 


Vf^or  timere  quidpotejl  ?  quodnon  timet. 

li.uid.  Difl'crc.  de  Indue. 
VUifacdim  opprimuntnr^  quam  qui  nihil  timent  > 
Et  imparatifunt  adrefificndum. 


Oordeelt 


7^  Oordelt  riîet ,  öft  eyitdèjîtt,- 

SOo  daereenplompaertquaem,  en  faghdees  nette  dieren 
Met  konftich  naelde- werck  het  linne n  doeck  vercieren  , 
Hy  fouder ftracx in  llaenzijnzouteloofen  beek, 
En  roepen  overluyt  j  ghewis  de  Mey t  is  geck. 
VVant  meyntj  naedien  hy  maer  alleen  fiet  op  het  fteken  , 
Niet  op  den  draet  die  volght ,  dat  zy  den  doeck  wil  breken. 
Elckdievanfchamperjock  zijn  laken  wil  bevrien, 
Een  half-voltrocken  werck  laet  aen  gheengecken  fien. 


11*11  tim^Ji^A^à 


Ex  nnc;  Judicium. 

MÏUeforaminïbus  dum  lintea  njirgo  decorat  > 
Fildqtte  diJïinSiu  inferit  ordinihuj  s 
^uBicus  't  fia  njïdens ,  <xfahJittltapU€lÎHU  •'  cUmat 

Candidajirratd  lintea  perdü  actt, 
VulfJus  ut  infligat  tetricd  cumfronte  notaris , 
Vulneris  mxdium ,  ruflice^  nonne  'Xftdis  ? 
<^ateriamfatm  nfus  dedit  ille  fopello , 
^^i  3  cuifumnta  mantu  deficit  j  edÀt  opus. 


Vie  reprens  ,  ce  que  n  entens^ 

LOrs  quant  Margot  piquoit  Ie  drap  de  fbn  efguille , 
Dam^tas  luy  cria  •  que  tu  es  fotte  fille, 
D'ainfi  gafter  Ie  drap  rcarünefcait  que  c'efl, . 
Ne  monftre  pas  au  fol  un  «uvre  iny-par-fai<^* 


EX     FINE     IVDICIVM» 


77 


XXXVII. 


JiV  omni  re  itidtcanâi ,  ac  confulendi 
principium  eji ,  nojfe  iâ ,  de  quo  confia 
Hum  wpitutam  est ,  aut  totâ  via  aber- 
rare  necejfum  eH  ,  ait  PUta .  (MultA 
tnim  qtmidte  incidnntin  vitam  mor  ta- 
iium,  qud^Ji  obiter  tantum  infpiciAnttir, 
&  f  rout  prima  fiante  in  oculos  inetir- 
runt, facile  quijvii  damnaturui  ejl;  ^ 
contra  penitiùs  eadem  confideranti ,  ac 
fcepum  agentis  intuenti,bona  acjujla  vi- 
debuniur.  Finü  omnia  difcriminat.  Ec- 
ce!  fupplicia  quantum  afxvitiâ  abeunt? 
fanguii  enim  ubertim  effunditur.  Tri- 
but a  ab  avaritiâ  i^  pecunia  avide  cogeri. 
tur.  Cenfura  a  rigore  ?  fianum  c^  mo- 
dm  invitii  imponitur.  Ab  omnibus  igi. 
tur^cum  LaSlantio,  humanitatisjurepo- 
jlulamtts ,  ut  non  prias  damnent ,  quàm 
univerfa  cognoverint  ;  igttur  ut  ait  ille^ 
in  omni  re 

ludicium  fufpendc ,  fcopus  dum 
notus  agentis. 


VAn  aile  ractnagen/diemc  voor- 
neemt, is  het  begintfcl,  rccht  te 
Verftaen  de  faken  waer  overmen  ge- 
fint  is  ract  te  picgé,  fcyt  Plato;of  an- 
derfins moetmen  noodelickgans  en 
al  mis  taften.  Dacr  vallédagelicx  in 
dit  levé  veel  dingé  voor ,  de  vvelckc 
van  buyté  af ,  en  aïs  in  het  voor-by- 
gaê  alleen  bemerdl  zijnde ,  verwer- 
pclic  fchijné,  macr  nader  ondertaft", 
eii  het  oogmerc  van  dé  genen  diefe 
beleyt,wel  befeft  wefendc ,  werden 
goet  en  loftelic  bevonden.  Wat  ver- 
fchilt  doch  ftrafFe  van  wreetheydt? 
nadienmen  in  beyde  bloec  vergier. 
Wat  fchattinge  van  gierichcyt?  nac-- 
dien  mé  in  beyde  gelt  vergaert.  Wac 
beftrafHnge  vanhardicheyt  ?  nadien 
men  door  beyde  de  wederfpannige 
ecn  ghcbitinden  muyl  werpt. Scker- 
lijck  hct  eynde  ontdcckt  het  ondcr- 
fcheyt  van  aile  dinghen.  Wy  verey- 
fché  daerom  van  allé  men/chenjmct 
Ladtantio,  nae  het  recht  der  men- 
fchelijcheytjdat  nicmant  yct  en  vcr- 
werpcvoorhyhec  felve  ten  vollen 
heeft  leeren  kennen. 


L.  14- ff- de  11. 


\ 


IN  civile  efl  nift  totk  lege  perfpeBâ ,  un  a  âlif 
ejué  propojîtâ ,  jndicare  velrejpondere. 


na  particulÀ 


C  .  Majores  Je  Baptifin. 

Non  débet  fepâr an cauda  a  capite. 


B6  s 


StMch 


7-8  Staechnae^zfifiaunietis. 

^l/XTErptaen  den  Honteenfluck  ,hy  farcterftonc  op -rapen, 
Enflockentin  fijn  lijf,  en  naer  een  ander  gapen  : 
Hyproefc  niet  eens  hoe'c  fmaed,  tcglijt  maer  door  fijnkeelj 
Hy  loert alti)cnae meermal  komter  noch foo  veel. 
VreckjOnverfaed'lijckhartjWatgoedts  doen  udijnfchatten , 
Midcsghyftaech  befich  zijtom  naevvatnieus  te  vatten? 
Elck  die  nae  vers  ghevvin  gheduerich  fnackc,  en  haeckt , 
Vandatghewonnen  is, niet foets met  alen  fmaeckt. 


Ad  nova  fèmper  hiaiis. 

IEjuno  domlnHs  cereal'ufrufiit  molopo 
Obpcit ,  hic  aVido  deyorat  ore  cibum  5 
Etjiat  hians  ,  alUmqueoculos  intendit  in  ojfam , 

Semper  (^  acceptis  uberiora, petit. 
2^ os  molimm  idem  j  namfi  cui  numme  dextre 

Eyeniant  nummi  3  pradia^  cenfm^  agriy 
Omniit  conduntHr ,  petitur  noya  prada  :  futuri 
sic  dejtderio  prodiga  '-vita.  perit. 


Tlujtsm's  ont  tropjfud  na  ajfez^. 

Q  Vel  bien  peut  avenir  a  la  chiche  avarice  ? 
Tout,  n'eft:  pour  aflbuuir ,  mais  pour  uourir  le  vice, 
letce  au  chien  affamé ,  foit  tant  friant  morceau , 
Il  giouce fans  mafcher,  &  cherche  du  nouveau. 

AD 


AD  NOVA     SEMPER     HIANS.  79 

XXXVIII. 

TIs  wijlhcydten  groot-moccUc- 
hcyr((cyt  Cicero) watmc  vcrlo* 


EStfipir/itict  magnitndiKtfque  aninii, 
ait  Cicero ,  qmdamiferis  ,  oblivifci; 
qntdrec  i^er.iveris,  cogitare .  In  utroque 
eo»trariifm pUrtimque fdcitmt  hominesy 
fdrtatnimfmtvoluptate  ferc  demittïit-, 
antiffa  antem  veris  (^fpiraritibus  lachrï- 
mii  déflorant.  Piieri ,  luforiapltirimA  tis 
licct  d(deris,fi  nnum  atque  alttrum  mo- 
do auferaSyreliquis omnibm  ,per  iram  ac 
indigriAtionem  abiecïls,ftorat.  Idemple- 
rifqiie  lomintirfi  fokt  accidereçjtî  tiniim 
al/quodmfJ'eMdiii/»  m.xgna.  coaimoda  in- 
jucunda  ac  inflj/tdafoUt  redder  e.  'JMohi- 
lis  acinqiiieta  efl  n.-ens  hominii ,  nunqua 
fe  tenet^ait  Seneca.  Optat  lihertatemfer- 
vus ,  civitatem  ItbertM ,  civU  divitias, 
divcs  nobilitatem^nohilii  regnum/ex  itt 
Dcorumniimertim  rcfcrri  vnlt  ^toffare 
jropemodum  acfulminare  cufierts  :  adeo 
ej/^s  ,  qnodfcmeltratifierit  modum^  ntd- 
lus  efl  tcrminm,  ait  Epi&etus.    Optlme 
IIebr.ei/s fapiens  f  ju/lus  fufnit  cibum ,  ^ 
replet  animamfiiam  5  venter  autem  ini- 
fierunt  infatiabilü. 


re  heeft  te  vergere,  warmen  gewon- 
nchcefcregeclcncké.  De  gicrigaerL 
doccinbcyde  rcgel-rcchc  hcc  tegé- 
ded;  wanc  verlicft  hy  m  acr  eé  cleyn 
deel  van  'c  gene  hy  aireede  gewon- 
nen hccfc,  hy  fchreyt  tranen  met 
tuyren  ;  niet  onghehjck  in  fijn  doen 
met  de  kindere,  aé  de  welcke  fchoon 
méveelpoppe-goet  en  Ipeel-dingc 
hecfr  gegeven ,  indienmen  maeryec 
wcs  haer  af' en  neemt ,  fy  ftellent  op 
een  l<ryten,en  vverpent  aldaerhenc. 
Indien  dacrentcgens  den  gierigaerc 
ftacch  in  winfte  is ,  noch  ift  al  nier. 
Want  gelijck  een  hont met  een  opc 
kele  ontfangt  het  broot  datmëhem 
toewerptjen'tfelve  terfl:onr,geheti 
en  fonder  (Inacckjinllickr,  en  naheC 
nieuwe  loert  ;  in/gclijcx  al  wat  hem 
't  getuc  tocfent,  lïuyt  hy  knap  in  fijn 
kotïcrs,vvachtéde  al  weer  op  het  toe 
coméde.  Elcndij^e  mcfchcidc  recht- 
veerdige('('fè7tSalo.Pro.i5.25)  cec 
dat  lijn  ziele  fat  wcrr,  macr  der  god- 
loofcn  buyck  heeft  nimmermeer  ge-. 
noech.'T  is  konftcvcrfaet  cc  werdé. 


Martial,  lib.  n.  Epig-. 

Hy4ùct  i./tffricaw{s  miitks,  (Jr  t'imtn  captât , 
Fortutu  multis  nimis  d.%t,  nullt  [atis. 

Sen.lib.  i.  Epift.  :. 

OVid  refcrt  quantum  illi  in  Are>t,qu^jntMm 
m  honeis  jaceat^Ji aliem  inhiet,ftn'o  tju^- 
fiut^fcd  qmrcnda  computn  :  non  c»fm  qnipnrii 


httbet,fed  qui  plas  peiii^p.tu per  ejl. 
Grcgor.  in  Mornl. 
eyfrs  m-ig»n  eji,  f<ttuyi. 


V'^di 


8o  Te'vvijderiëtjsfia'ech  omfet. 

T/ 1^ Anneer  de  Spin  int  ront  fprey t  uyt  haer  brooie netten , 
En  gaet  haer  vliech-getoiiganfch  wijten  breet  uytfetten, 
Hier  fwiert  een  Horfel  in,  daer  vJiecht  een  vogel  deur , 
En  elders  vale  een  (leen ,  en  maeckt  noch  grooter  fcheur  j 
Dacr  is  ftaegh  die  of  dat  ghebroken  of  ghereten , 
En  midd'ler  tijdt  ontgaen  de  vlieghen  deur  de  fpleten. 
Al  die  van  ongheval  en  druck  wil  zijn  bevrijc, 
Die  matighe  z4  jn  net ,  en  fpannet  niet  te  wij  t. 


In  vulnus  majora  patent 

DVmUx'os gracUipede  tendit  aranea  cajSes , 
Et  nimmm  late  futile  pandit  opus  i 
tAttt  laqueos  teSïo  lapfi  mpêre  lapilli  ^ 
^ut  cito  prateriens  retiaftndit  avü: 
Et  modo  crabo  plagü^  modo  turbidué  ingruit  aufier , 

Sic  aliqiidjèmper  parte-  lacunapatef, 
eAr  marnent  a fu<e  nimiùm  qui  pandere  fortù 
Jggreditur  yfemper  quoferiatur  habet. 


L 


^ujtrop  embrajk }  pet*  efiraint, 

Araigne  largement  va  fes  fillets  eftendre  > 
Mais  voila  déchirez  fes  lacqs ,  au  lieu  de  prendre. 
Qui ,  haut  en  fes  defleins ,  fes  rets  trop  a  ouvert , 
En  s'ouvrant  au  malheur ,  au  lieu  de  gain  il  perd. 

IN 


IN   VULNVS  MAIORA  PATENT. 

XXXIX. 


fi 


F^Ortunant^vdut  ttmkar» ,Magii con- 
cinnam  froha  ,  qHÀm  Isngam ,  dt 
\^ful.  Magni  quipfe  mimi  eft  magnzt 
contemnere ,acmediocria  made,  quhm 
mmia,ait Seneca-^ilUenim  utitia  vita- 
Itaquejuntyhxc ,  eo  quofuperflmnt,  no- 
cent.  Segetem  nimiafterntt  uhtytas.  Ra- 
mt pomorum  onerejrangiïtur^(^  adf»A- 
turitatem  nonpervemt  nimia  fœcundi 
tas.  Idem  animii  hnmanis  evenit  •  eos 
quippe  immoderatafœlicttoi  rumpit,q»â 
non  tantum  m  aliorum  injuriam ,  fed 
etiam  infaam  vertuntur  -.fit  que  iü^  quod 
exiguii  ftatitij  folet  ^qntbM  im^eriti  arti- 
fices magnas  bafes  fuhdiderunt ,  ex  qui- 
tus magis  conjpicua  redditur  earum  exi- 
guitas.  Puftllü  fan  e  animo  munm  amplu, 
autopes  tngentes  addttjt ,  magis  imperi- 
tiam,animiq-^  fatuitatem  produnt.  Stid- 
tui  gtibernator  esi ,  qut  tot  os  adeb  finns 
explfcuit,nt,  fi  tempelitvs  ingruat ,  expe- 
dit  e  armamen  ta  contraherenonpofsit. 


VAii  Rijcdonimen(  Icyt  ApukJrjs)inoetmS 
ooidoelen  als  van  kleedeien  ,  ende  voor 
bcccriionden  die  ons  rechr  wclpafren.als  die, 
te  groot  zijnde,  ons  wrjt  en  flomch  om  'c  lijt' 
Iianghen.  't  Betacmt  een  groot  gemoet  (feyc 
Seneai)groote  dinghen  te  verfmaden  ,  ende 
liever  te  vcrkielendat  midddmatich  is,  als 
datttïveeiis  : 't  eerfteis  handtfaem  en  nut, 
hetiWidereis  ohfchickelijck  door  fijn  groo- 
ce.'  Door  te  gulfighen  veylheydt  werdt  hec 
groen  cbten  leglacHch  ,  ende  en  can  niet  rij- 
pen. Door  ghe\Yichte  van  vruchten  fcheuren 
deboomen  'T  gactev€n  foo  mette  gemoe- 
deren der  menfchen  :  onmatighen  voorfpoec 
is  ooriaecke  ynn  liaer  <|uaHjck-varcn  ,  fulcr 
dat  zy  niet  alleeniijck  aen  haer  felvcn  ,  maer 
oock  aen  andere  hindcrlijck  werdcn,nieton- 
ghelijckzijnile  de  beelden  die  den  eenen  ofte 
den  anderen  onverftandighen  Ambachtlman 
op  een  al  te  grooten  voet  ghellelt  heeft, w'à«|r 
door  haer  kleynte  des  te  meer  uyt-muy t.  ''1 
'T  is  feker  dackleyne  verftanden  tot'grooté 
Ampten  gbevordert,  dies  te  meer  haer  on- 
veritandtaetidcndAcb^brejigLen.  'T  is  een 
echt  Schipper  die  'i  leyl  'm  voorwindti  foo 
eer  nyt  gJtóV-ièrt  liééff,  iSnt  hy  't  felvfe;  nis  het 


y 


tqn. ' 


\" 


Scnec.  Agamem. 


Corpora  morbis 
Majora  patent. 
Et  dum  in  paHns 
fermenta  vagos 
Vilta  currunt , 


Placet  in  vulnm 
LMaxima  cervix. 
Modieisrebai 
Logius  Avum  efl. 


Seneca  de  Tranq. 

QVi  multa  agitfepefortun.c  potcfla- 
tem  fuifactt ,  cogcndx  in  arciÜ  res 
fant^ut  tela  in  vanum  cadxnt .  /Ingnfia- 
dafunt  patrimonta  noflra  ,  ut  ntmus  ad 
injurias  fortunx  firnus  expofti.  }t\jgnA 
^r marnent  a  panden tibui  muit  a  ingruat^ 
neceffe  est 


V^t 


Si  y  Fi  de  reden ,  kent  de  zeden. 

V Dochter jfooghy  feght,  neemt  dickwils  haer  gheauchte 
In  eyers  uyt  re  broen,  en  feyt  dan,  voor  een  kluchte , 
Siet  vader,dit'smijnkindt,  hier  ben  ick  moeder  van  : 
Ghy  vraeght  wat  die  beduyt  -,  u  dochter  wil  een  man. 
Let  vry  wel  op  dat  broen  ^  denckt  op  dat  moeder  noemen , 
Heteen'isenckelhitt',  het  ander  is  verbloemen 

Van ,  ick  en  weet  wat,  luft.   Wel,  hout  u  dochter  iiy  t, 
Of  feker  't  wert  een  vrou,  oockeerfe  wert  de  bruyt. 


Ex  fignis  futuia. 

OVafoVet  njolucrum ,  tenertfque  infertapafilÜs 
Lydia  bomhycum  femina  parua gerit  : 
aïnc  rveniunt  fœtm  ,  hincfe  avocat  illaparentem , 

Hei  mihi  Î  ludendo  nomina  '-verfi  petit  : 
^e  cHpit  ejje parens ,  quamatris  imagine  gaudet, 

Sifapisj  6  pater  ^  htecjtgna  reconde/inu  .- 
!§liijn  agCj  quémque  ojoles  habeat  tua  nata  maritum  > 
Jll^em  noleSigenerum  njeldabit  iüa  tibi. 


Par  les  meurs  coonoit-on  les  humenrs. 


M 


A'  - 


Argot  ayant  au  fein  couvé  un  œuf,  frétille , 
En  mère  fe  nommant.    lean  marie  ta  fille , 
Vn  gendre ,  c[ui  te  plaift ,  bien  toft  te  faut  choilîr^ 
Ou  u  Margot  prendra  mary  aTon  plaifir. 


EX 


EX    SIGNIS,   FVTVRA. 
XL. 


Sj 


PAtri^anne  nupturkt  flia,fcci(m  dcli- 
biratttijteftimoniU  lorfge  petitis  neu- 
tiquam  opus  efi  •  oc/tli  ,fupercilia ,  vul- 
tus  denique  totus  ^  ferma  quidam  tacitus 
meniii  efi, ait  Cicero^&^  ut  Po'éta, 

Ex  tacito  vultu  fcire  futura  licet. 
Tojlhumiayvirgo  yejlulü^de  inceftu  eau- 
fam  dixit ,  ob  fujptcioriem  elegantioris 
cultus, ingeniumque  tiberius  ,  quhm  vir- 
ginem  deceret.  Vt  Livi.  é"  Plutarch.  te- 
jiantur.  Ex  vultu ,  ex  cultu ,  ex  incefu, 
imo  drfermone,  qui  fepe  incautü  exci- 
dtt ,  prajudicialem  de  moribus  totdque 
'vità.  qutusiionem  Veteres  wftitutjie  ,fatü 
fatet  :  Loqiiere,  inquiebat  S  ocrâtes  ad 
fuerum ,  ut  te  videam  ;  Jpeculnm  cnim 
animi  ,jermo  eft.  Concludam,  cum  Hit- 
ronimo: pro Jignp  jnquit ,  interioris  ho- 
mintsfunti'erba  erumpeniia;  libidino- 
fum ,  quifua  vitia  caRidè  celât ,  interdît 
turtisfermo  demonHrat.  Vultu  dr  oculis 
difsimulari  non  potejl  confcientia^dum 
luxuriofa  ac  lafciva  mens  elucet  in  facie ^ 
^  fecreta  cordis ,  motu  corporis  'acgejli- 
bu4  indicat.  Plura  de  indiciis  flix  ad 
nuptias  properantis  ,  vide  in  quinto  ac 
fe'xto  Emblemate  Libelli  nojîri  de  Offî- 
fio  Virginis  in  cafi.  amor. 


E  En  vadcr  willende  ondcrfoeckê 
oFzijn  dochter  hcc  hoofc  nae't 
houwé begint  te  hangé  ,  en  behoeft 
de  bewijf-redené  van  fulcx  by  ftoe- 
len  en  bancken  (foomen  fcyt)nict  te 
gac  foecken,hy  en  hoeft  maer  te  IcZ" 
ten  of  den  docck  na  de  vryer  bcginc 
te  ftaen,dat  is,hy  en  dient  maer  acht 
te  nemé op haer  maniéré  va  doé.  De 
oogen,woorden ,  eu  het  wcfen  felfs 
zijn aïs  geduerige  boden,  en  ftiUwy- 
gcndc  getuygé  des  hcrcc,feyt  Cicer. 
Wt  het  tricken  van  4e  mont 
Kent  men  dichvds  's  herten  grondt. 
Ovidi.  Pofthumia,  ec  van  de  Nonne 
vande  Goddinne  Vefta,is  vu  oncere 
verdacht  en  beticht  gewerdc ,  allcê- 
lic  om  haer  geeftige  cleedinge  wille, 
en  overmits  fy  watvrymoediger  va 
gelaet  was,  aïs  fodanigémaecht  wel 
betacmde.  Eenige  vâde  oudc  hcbbc 
uytymandtsuyterljjckgelact,(nin- 
Ibnderheydt  uyt  fijn  woorden,  over. 
des  felfs  gehecle  leven  wel  derven 

vonnis  ftrijckcn.  Sprecd  fcyde  Soci  aces 
tot  dé  longcling,  op  datmé  fié  mach  wat  ghy 
vooreen  zijr.  S'inenfchen reden,  is  cé fpics^cl 
fijnsharcen.Sict  hiervan  het  vijtde  en  fcftc 
Sinnebeeldt  in  onfe  Maecbdc-phchr. 


Lucret.  \  7  7"  bihere  tn  fomnis  fuuns  cum  ejuarit ,  &  humor 

V  Non  daiHr,  ardorcm  in  membris  quiflwgUtyt'tofsit , 
Thm  laticum/imulacra  pait  .frufirâque  laborat^ 
Contr.  8.  lib-.  6. 


PuJ Sene(ttmyirgoyeftjtii,çiiriahimcvrrficii!um  fcripfijfct ,  Falïccs  nupt:C  ! 
.  dulcceft'.i»K<'j/)po/?H/u/Kr:Cr  m  cam  fu  dicilur:  tcchces  tUiptX, (ilpiaitii  cft. 


tis.  Dulcc  çiV,  ^um  cxpTcp^  v»x!  jnim  f  a  /«»>  vfirnbHS  emijft  !  tncrjta  rp ,  dum  fint  'jfVfro 


moriar ,  nïfi 
Moriar  nili,  j 


niibere 

jfim-tn- 
piifhi"' 


s 4  ttA Ifetni  een  fuyt  hoogh  op  cenjîoel ,  ' 

Sy  l^r'wgt  al  njyeder  nae  de  pod. 

TF rwij!  cîen  aep  recht op, bykans  met  menfchen  fchreJen, 
Ginckopde maer  van  'c  fpel  heel  defcich  henen  treden, 
VVierpyemands  byghevaiwac noten  in  den  hoop, 
Den  Aep,  metdathy'triet,tijd'haeftli)ckop  de  loop, 
En  oft  den  meefter  fpeet  »  en  ofc  hem  heeft  verdroten , 
De  Sim  loopt  vanden  dansj  en  grabbelt  naerde  noten. 
VV''at  batet  of-nen  fchoon  vuyl  voicxken  brengt  ter  eer  l 
De  Simme  blijft  eenSim,  engaechaeroaden  keer. 


Semper  in  antiquum  fordida  corda  ruunt. 

Slmitu  èflvïs  medïam  perduSifis  in  urhem , 
tAdcytharam  choreas  ducere  doSius  er  at  : 
^amque  faltt ,  comitéfqueJimHi,fpeSÏante  pope  Ho  ^ 

In  medïosfj)arfe.  cum  cecïdêre  nuces  : 
ïlle  i-uidens  qmd  amat ,  fruBra,  indignanie  m^giflro  , 

In  fua  'Z'ota  mit ,  deferultque  chorum. 

3Çequidquam  'rviies  anima  toUu^ttir  in  altum. 

SimiA ,  qmdqmd  agas  ^Jimiafempererit, 


L 


Au  njilain ,  honneur  en  ruain. 

E  finge  au  Hen  d*aller  au  bal ,  &  la  cadence, 

Courir  après  des  noix  fe  vilement  avance. 
Fay  grand,  tant  cjue  voudras,  un  gueux  ou  vil  cocqufn. 
Il  panchera  toufiours  afon  vieil  chemin^ 

i  VSQVE 


I 


VSQVE     RECVRRET. 

XLI. 

/,  quih^  de  admimflrisprmcifi  elig 


»5 


diidihgens  tracïattts  est,  int  et  C£tera, 
bon  o  s  bonisfrcgnAtos^honefiiîcfuefanii' 
li  oritidos  frscipn}  aff'umedos  inculcat. 
Fortes  qttij.>fe  f ortihm  creari^  mtiioréf- 
que  meliorihui  propagari,fecundf<ni  na- 
turamputant-,  ^nimi  'vtlu  in  •viroprin- 
cipc  indttium  ejjè^vilesfihiadhibeye  ,;»- 
clamant.  C^fagnos  lihertos  certifsimum 
non  magni  prtncipii  argutnentum  effe  ^ 
confidtnter  pronuntiat  Plinim.  ^id 
ita? quiafortuna^ut  inquit  jlle,  non  mu- 
tât genu4-^<jr  difficile  omnino  infitam  ho- 
tnininaturam  honorthtu  fuperare.  Ere- 
ptnt,im'o  erumpent  haud  dubit  etiamin 
mediufepejplï'doribus  agnatd  aut  inna- 
t  s  for  des, é"  identidem  ah  qua  parte  fefe 
txeret  plebeja  humilitas .  ^fellum,  licet 
exuviis  leonii  bejltam  htnc  inde  diligen^ 
ter  obducas  ,  nunquam  tam  exaBè  vela- 
bis,  quin  alibi  ideniidem  émergent  infâ- 
mes auricuU,  Bene  ergo  Po'éta , 


Die  hncr  werck  macdcen  vandc 
Princen  voor  te  llhrij\  C-,  wac  voor 
Dicnncrs  de  felvc  oiurcnt  hacr  belioo- 
ren  te  ghebriiycken ,  meynen  darmen 
niet  dan  goede  ,  en  van  de  goede  ghe- 
komcn  ,  daer  toe  behoort  te  voorde- 
ren :  oordeeknde  dattetnatuerlijck  is, 
datter  vrome  van  vrome  hercomen-,  cu 
datceteenteyckcn is  vaneen  leech  en- 
de  onvorftelijck  ghemoetjflecliten  ge- 
ringh  volcxken  ontrent  fick  te  lijden. 
Ten  moet  gheen  groot-moedigh  Prin- 
ce wefen,  die  een  hoop  vry-ghelaten 
Slaven  groot  maeckt  (  feydt  Plinius.  ) 
En  waerom  dat  ?  groote  ftaten  en  ver- 
anderen niemants  gedachte  ;  den  inge- 
boren aert  en  werdt  nimmermeer  door 
eer-Ampren  wech-glienomen ,  devil- 
ficheydtlal  altijdt  hier  of  daer,  felfs 
dickwiis  allTcr  meeft  eere  re  kavelen 
fal  zijn  ,  crghens  uy t-piiylcn  ,ende  hacr 
laten  Cen  ;  want ,  fchoon  ghy  eeiTEzel 
met  een  Leciiwen-huyt  wel  ter  keure 
om  end'  om  pooght  te  bedecken  ,  hoe 
behendelijck  ghy  dat  oock  llilt  meynen 
te  doen  ,  foo  faldernoch  evenwel  hier 
of  daer  een  Ezels-oore  uyt  kijcken. 


•  Horat. 

^J  Aturam  expellas  furca ,  tarnen  ufque  recurret^ 
*-^Et  malaperrumpet  fitrtim  vefltgia  vi^rix. 

Menand. 

Natura  omnibfti  do  ilrini^  imper  at. 


Ccj 


^ 


8(^,  Bly  niittsn  hltjden, 

EEn  Welgheftelde  Luyt,  wert  als  met  vreucht ,  bewoghen, 
Wanneereen ander fnaerfoo  hooch  werc  opghetoghen, 
•Als  hare  fnaren  zijn.  Werc yemandt,  foo  als  ghy  , 
Vercicrc  met  goet  of  eer  s  weeft  met  u  naeften  bly  : 
En,  fijdy  recht  van  aert,  wilt  tot  u  wel  ghenoeghen  j 
VVanncer  't  is  tijt  en  ftonc,  behulpfaem  handen  voeghen  i 
Oock  dickwils  dees  of  die,  van  felfsu  dienfl:  aenbiet. 
Fy  blyfchap  !  die  ontftaet  uy t  ander  Hen  verdriet. 


Gaudendum  cum  gaudentibus. 

AT  ta  chelys  tremulo  teBatur  gaudia  motu  ^ 
Vt  focu  Jîmilemfentït  'wefe  fonum . 
'Barbarus  efl  ^Jiquü  mortalia  corda  jlagdUt , 

iAltenusUtA  conduione^dolor. 
jyifce  tuas  Uchrimas  Uchrimü  mifcere  [odalü  » 

^mfquü  es^  alteriuj  gaudia  difcefequi  j 
tN^cfttü  hoc^fedfi'onte  juva^fed  provehe  ccepta  ] 
Etfacilem  fUcidis  '-vultibus  adde  manum. 


<t4ti  jour  defejïe ,  nefay  la  hejïe. 

TV  verras  refiouir  du  luth  Ia  chanterelle, 
Lors  quant  un  autre  luth  en  fon  s'accorde  a  elle. 
Sovez  joyeux  au  cœur ,  prcftez  la  bonne  main 
A  la  commodité  &  joye  du  prochain, 

GVM 


I 


CVM  GAVDENTIBVS      GAVDENDVM. 

XLII. 

Nihilmdgisin  humanum  efl ,<jukm  es: 
ntalo  alterim  bont  aliquid  fibi  aU' 
giirari ,  (^  niwqaam ,  «ifi  ex  luHu  alie- 
no,gAudium  fentire.  Nihil  magii  xqtHtm 
quant  hominem gauderefi  hen'e  agi  cum 
bomine  viJeat  :  nihil  magis  hnmanum, 
(jttkm  imquis  hominum  cafibm  homines 
jngemifcere.  VtquefmiHrarum  partium 
iclits  redunâant  in  dexteram ,  ita  nos  ci- 
'vium  noftrorum  commodii  ^  incom. 
modis  oportet  afjici.  CongrAtuUndum 
ejl^inquit  LibAvim^  amicii ,  cum  pr^cla^ 
re  cum  ipfis  agitur  ;  contra  condoltfcen. 
dum  eU  ,fi  dolore  affciantur  :  nam  qui- 
bits  infortunia  civium  'voluptati  funt, 
non  intelligunt  fortune  cafus  omntbm 
communes  ejje. 

O  mifero  s  !  quorum  cl  o  lor  eft,  alié- 
na volupcas: 
O  miferos  !  inquam ,  quibt^ 

Rifus  abcft,  nifi  quem  vÜi  movere 
dolores. 


«7 


DAer  en  is  niet  min  menfchelijck ,.  als  uy  t 
eens  anders  qiiaet ,  yet  goets  te  verhoo- 
pen,en  uyteens  anders  droef  heydtjbl}Tchnj;> 
te  fcheppen.Daer  en  is  niet  heulclierjals  ver- 
blijdt te  zijn  in  eens  anders  blyfchapj  niet  be- 
leefder j  als  dat  een  menfche  fick  verheuglic, 
wanneer  het  een  ander  inenf-he  wel  gaet  : 
nictmenfchelijcker  ,  als  het  fiichten  vanden 
menfche,  als  het  een  ander  menfthe  teghen- 
loopt.  Want  ghelijck  een  (lach  inde  flincker 
zyde  ontfangé.oock  de  rechter  zydedeslic- 
haems  ontiet ,  Soo  behooren  \vy  beweecht 
te  zijn,  met  den  voorfpoet  of  tegenfpoet  van 
ons  even  menfche.  En  dat  foo  verre(ghclijçk 
Bernard,  ieyt  fiiper  Cant.  )  dat  wy  ons  meer 
behooren  te  verblyden,  als  onfen  naeften  een 
groot,  dan  als  ons  felfs  eé  cleyn  voordcel  ae- 
komt.  Het  welck  naedemael  betracht  moet 
werden.hoe  verre  een  redelijck  ghemoet  van 
hact  en  nijt  moet  afwijcken,kanydereé,  uyt 
't  gunt  voorfchreven  iSj  lichtclijcké  af  neme. 

K^ch!  hoeellendtch  ii  den  man^ 
Die  nimmer  vrelijck  w  efen  can , 
Dan  als  eenander  ii  beducht  t 
of  in  benautheyt  leydt  enjucbt , 
yjch  !  hoe  ellen  die  h  is  den  menfch , 
Die  als  een  ander  crijcht  zijn  rvenfch^ 
Vanjpijt  z,ijn'  herten  biotdi  verteert. 
O  Heer  !  deesptaeg'  doch  -van  ons  weert. 


Bernard .  in  Cani.  Serm.  49, 
I  Audendum  in  bono  alitno  magno^  magis  quam  inproprio 
*parvo.  ld  curn  ageudum  (it,  quhmprocul  a  livore  debeat 
recedere^cquui  ammus ,  f  actie  qnivii  colliget. 


J» 


88  ïn  "'s  Trincen  hojf^  a^ioort goudt  totfiojf, 

■   En  fioff  tot  gout  3  f-wvee  •  dier  op  bout, 

DOdon'ii  feltfaem  nat  door:,  ick  en  vveec  wat,  ftreken 
Can  bluffen uytdacbrant;  dat  nieten  bran tj  ontfteken. 
Segt  doch  eens,  mijn  Vernuft ,  en  helpt  ons  uyten  droom , 
Leert  watter  voor  een  leer,  ontftaet  uyt  defen  ftroonj. 
Dees  Conincklijcke  *  beeck  beek  af  de  vreemde  rancken , 
Die  veeltijts,  foomen  fiet,  in  Princen  hoven  vvancken  : 

Hier  maeótmen  glans  van  damp,  een  loncker  van  een  guy  t  : 
En,  dieeerftfchooneblonck,  diegaetfijn  keerfjen  uyt. 

♦  Ick  fpreke  alfo,  ovcimiJts  Jcfc  bccck  lupiter  den  Coninck  der  Goden  {&>  de  Poëten  ichiy\-eii;  too- 
gnccygent  was. 

Fons  Dodonse ,  aula. 

Mfra  tuü{ita.famii  camt)T>odûnafcatebns 
Proflüt grajo  lymphafacrata  lovi . 
titecfolet  accenfos  extinguerefont'tbfts  'ignes  3 

C^c  rnïnm  extincÏas  igne  ciere  faces. 
1{egis  habet genmm ,  Regifacra  Ivrnpha  deorum , 

Dodon£  procerum  limïna.  fonte  made?it. 
Clara  tenebrofs ,  illufribM  aula  tenebras 
cMntatj  ^  alternas gaudet  habere  nj'ices* 


•    e/4  la  court  du  Koy  igranddefarroy. 

Eus  tu  fçavoir ,  Amy,  que  c'efl:  l'eau  de  Dodone  ? 

C'eft  ce  que  font  couler  les  Princes  de  leur  thronc. 
Le  roturier  viïaïn  fpîendlde  tofl  devient , 
L'illuftre cependant  fon  luftre  ne  retient. 

FONS 


V 


FONS     DODO 
XLI 

POl'jhm  aulicosafsimiles  dixit  calcu- 
lii  abacorum^c^HÏ  (^  fectindttm  voltm* 
ïatemcaUttUtoriimod^o  oboltim  Aneum^ 
modo  tdcmum  'valent  :  cumplertimqtte, 
ut  vidcmut  ,fuferiores  calculi ,  û  Utiùs 
fefe  extendant ,  ilico  in  in  f  er  tor  em  lo. 
cttm redacliynulb  ferefint  numero.  Gatt- 
dentpleriqne  prinapum  fummos  imos^ 
imosjumntos  redder  e,^folo  ntitti  quof- 
libet  aut  mi  fer  os ,  attt  beat  os  tjficere.  To- 
tafaneaulica  h^ec  comitia  ajfecius  diri- 
git.&fato  qtiodam,ait  Tacittts ,  ac  forte 
nafcendifttt  cetera ,  ita  principnm  incli- 
nât io  in  hos  ,  ojfenfio  in  illos  e[l ,  é'f^p^ 
unitacaufx  d/verfi ,  imo  contrarii  eve- 
tui.  i^lexanderpyratam,  qttodliberim 
in  ettm  dixijfet,a  conftliisfibi  ejfe  voluit. 
Ramirm  Ht(paniarü  rex  tindicim  viros 
tiobiles,eïidemfere  de  eau  ft  ^gladio  per- 
€Utijufit,additoelogio-^  Non  fabe  la 
volpeja,con  quicn  trobcja.  P^Jpt^  er- 
go hic  lubricus^é"  ad  lapftiprontts .  quid 
remedii?  nullualiudnifiFeterani  iflitts^ 
injurias  fcrre,gratiasagcre. 


Ni£      AVLA.  %^ 

II. 

DE  Hovelingen  werden vân  Polybio  ver- 
gildeken  inec  reken-penningcnjdie  naer 
de  wille  vanden  Rekenaer,  fomnjdcs  ponden, 
fomtijcs  penningen,  fomtijts  inaer  mijten  en 
doenjCn  veelcijts  als  de  hoochfte  leg-pennin- 
ghen  by  hein  wat  te  breet  uytgeley  t  zijn,  foo 
kort  hy  die  weder  op.enleydtle  in  een  lecgec 
plaetfe  neder.  Voorwaer  gheheel  defe  hoof- 
iche  verheffinghe  hanght  gantfch  en  al  aen 
den  inval  vande  Prince- Want  door  feker  hey- 
melijck  gelac,oft  ongeluck  valt  der  felver  ge- 
negécheyt  op  defe,  en  hu  onwille  op  de  gene, 
en  menichmael  uyt  eé  en  de  fclve  oorfake  rij- 
ien  verfcheydenjae  ftrydighe,  werckinghen» 
Alexander  maeckte  een  Zee-rover  tot  fijra 
Raetfheer.omdathy  vry-uyt,  en  leppich  ge- 
noech  op  hem  gefproké  hadde.  Ramirus  dacr 
en  tegen  dede,om  gelijcke  oorfake,elf  Edel- 
luyden  vande  befte  des  landts,de  kop  athoii- 
wen,  een  quinck-flach  daer  by  vocghendc  , 

't  Fofjeenrveet  niet  metv/ie  het  fpeelt, 

feyde  hy.  'T  is  dan  op  defe  jiadt  ganfch  ilib' 
berichom  gaé.ganlchforchiijck  om  te  valié. 
Wat  racdt  hier  teghens  ?Geen  andere,als  die 
vanden  oiidé  hovelinck,  dé  wckké  gevraechc 
zijndcjby  wat  middel  hy  toe  een  fellaem  ding; 
(te  weten  toe  ouderdom  )  te  hove  ghecomer» 
was,  gaf  voor  antwoorde:  met  onghelijck 
te  lijden,  en  danck  hebt  toe  tefegghetJ, 


Sencc. 

IVraptidórque 
FugiuntaulaSj 
Sequitur  trijlis 
Sanguinolente 
Bellonamanu  ^ 
^jé^quefemper 


Agamem. 
Frit  Erynnis, 
Tumidasfemper 
Comitata  domos, 
Sluas  in  plano 
^.tlibet  hora 
Tulftexalto. 


I 


SaJiift.  Ingurt. 


R£gum  voluptatei  ut  véhémentes  ,Jîc  moùi- 
lesfunt,f£pefibi  ipfi  advcrfe. 


Picrr.  Math.  lib.  i.  Nart. 


ILfiHt  a  la  court ,  comme  en  pais  d'enHem)\ 
avoir  l'œil  par  tout ,  tourner  la  tejle  a  tout' ce 
qui  fe  remue  jamais  on  y  ejifans  Ltcment  de 
cœur. 


DÀ 


f^eefts* 


Q^  î^eefis*  eenman  yfiofcheyuyz'a^. 

ICk  heb,  door  focte  min  ,  mijn  lief  tot  my  ghctoghen  ^ 
lek  voeghde  my  tot  haer  y  fy  quam  tot  my  gheboghen  : 
Dies  zijn  vvy  twee  nu  een  ,  en  daer  en  fcfiort  niet  meer 
Als  van  den  ouden  boom  te  fcheyden  metter  eer. 
Dees  teerefpruyt  heeft felfs  om  vvegli  tezijn  verlanghen  , 
Nufwangher,van  de  vrucht  uyt  mijnen  fchoot  ontfanghen, 
Kè  laet  o  oude  ftam  (  't  is  tijde)  laet  ons  nu  fcheên  , 
Ickmercketjonckenoudtendientniet  langh  by  een. 


Vxorin  mariti  domicilium  tranfèat, 

CIngat  io  myrtui  j  tegat  6  !  me  a  tempor  a  Uurtis , 
En  '  citbat  'm  nofiro  dulcü  Amicajïnu  : 
IIU  meo  tandem  cumpeSiore-feSïora  junxit , 

Eque  meo  gremio  fignus  amorü  babet, 
oAffice  !  qute carü  comes  ufque parenttbus  bxjit , 

lampatrid  mecum  njelkt  ahïre  domo  : 
Da.  rueniamgenitrix  i  alupUcuere  pénates , 
Non  bene  cttmfenibus  Uta  juventa  manet. . 


Jeunes  gens ,  a  leur  de  f  pen  s» 

Oîcy  '  ct%  deux  font  un  ;  dont  cède  jeune  branche  > 
Defià  du  troncq  vieil  voudroit  bien  eftre  franche , 

Gens  d'aage  Tont  chagrins,  le  jeune  cœur  gaillard, 

H  fauta  chacun  d'eux  laifler  leur  cas  a  parc. 

SIX 


V 


SIT   NVPTA   MARITL 
XLIIII. 


^ 


T,imetJ!(^nuftialtifejlwitas  int  er- 
venerit ,  c^  faüum  fit  quod  novd 
nuftA  fieri  folet  ,  aliquid  mhilominm 
deefife  fibi  novi  conjitges  ftttant^qnam- 
diu  'e  Urihui  paternü  tn  domtim  Jponfi 
novA  nuptadedu^fa  non  fit,  ihïque,  quoà 
Vet  er  es  dtctbant^  dominium  inceper'tt  : 
"Muitere  enim,nif  domo  patris  exi-verit, 
in  mariti  potefiatem  non  ventre  muit  is 
credit  um  e/l;  tdque  apuâplurimas  natio- 
nesita.  ohfcrvari,  tesiatur  Cyprxta  tra^. 
defionf.cap.s.  Cum  v  er  o  pier  urn  que  ju- 
njenUes  blanditias  recens  conyigatO' 
riim^greferant  moroft  fenes ,  non  mi- 
rume(l  ,fiad  plenam  matrimonii  quafi 
pojj'efsionem  maritw  novus  ajpiret ,  ^ 
uxorem  (ipfià  minime  répugnante  )  4  pa' 
rentibui  vinâicet  ,  tnque  domiciltutn 
fuum  transférât.  Cui  fi  forte  répugnent^ 
ut  fieri  folet ,  nov,e  nupt£  parentes ,  lepi- 
eteprofefe  hunc  juris  textum  inducet  : 
Arbor  eruca,  &in  alio  fundo  pofita, 
ubi  coaluic ,  agro  ccdit  :  nam  credi- 
bile  cft ,  alio  terra;  alimcnro ,  aliam 
fadam.  I.  fed  fi  mcis  tabulis.  verf. 
^rbor.  ff.  de  adquir.  rer.  domin. 


OF  al  fchoon  de  brtiylofc-feeft  ghehoudeu 
is,endac  deBruyt  haer 'inorahen 


ave 


oiufangen  heeft,  evenwel  nochtanrfo  fchijnc 
hec ,  als  of  de  Nicu-ghehoudc  yet  wes  noch 
oncbraecke ,  foo  langlie  de  Briiydc  van  haer 
Ouders  niet  ghefcheyden  ,  en  in  des  Briiy  dc- 
goms  hiiyfhoudinghe  nietover  gegaen  en  is- 
Want,  ghelijck  den  qucllicken  ouderdom  der 
longe-luyden  ibeticheden  en  fottichedé  niet 
wel  en  Ciin  verdraghen  ,  So  en  ift  niet  vreemt 
dat  de  Gelieveren  haer  hof  liever  op  haer  ey- 
ghen  handtibecken  te  houdé.  Veel  wyfe  luy- 
den  oordeelé  llilcx, uyt  goede  huyfelijcke  be- 
denckinghen.oock  verre  hec  befte  te  zijn,  op 
dat  delch  c  inliet  hiuv  elijck  getredé  zijnde, 
vanden  beginne  aen,  de  handt  aenden  plocch 
füuden  lecren  flacn.en  poot  aen(romenfevt) 
Pjuden  lecrcn  fpelen.  SietvanditMacrob.'  1. 
Satur.  cap.  i ƒ. 

Soo  u  dochter  defe  daghen. 

Is  ghcwordenyemandtsvrou , 
Wilt  u  niet  tejeer  beklag  h  en , 
Soo  ufwagher  komt  ghewaghen , 

Dat  hy  tvelverhuyfen  wou. 
Laet  de  Nieu-ghehoude  teere». 

Op  haer  eyghtn  kofi,  en  dis  ^ 
Dat  is  doch  al  haer  begeeren  • 
En  fyfiillen  raffcher  leeren 

Wat  den  aert  van  't  huw' lij ck  is. 


Macrob.  i.  Satur,  cap.  i  ƒ. 

P^imui  dies,inquit^  ntiptiarum,  révè- 
rent ix  datur ,  pofiriaie  autem  nup. 
tam  in  domo  viri  dpmivium  incipere  9- 
fortet, 

MBcnft.  de  Matr.  c.ip,66. 
jlritM  poitcst  dépure  uxoremjium. 


qtufit  alibi  qukm  tn  domofiià,  vindicA- 
re^é"  ad  hoc  officium  judicts  imphrAre. 

Lc  Proverbe  François  dit  : 

Nldtidiie-acheni , 
Oifeatt  perdu  (jr  avolé. 


Dd 


ïfoyt 


$.z  ~  V^yt  groot  ^jemech. 

DEn  Crocodil(hoc  wel  maer uyt  een  ey  ghekomen ) 
V  Vafl:  tot  eê  groufaem  beeft,  en  doet  de  menfchê  fchromé, 
Rooftillockt  ter  zee^  te  landt,  en  wert  gheftadich groot  , 
Tot  dat  den  flockeringheflockt  wert  van  dedoot. 
Dit  is  den  rechten  aert  van  gierich,  en  eergierich  j 
Den  defen  haeckt  nae  ftaet,  den  dien  is  altijt  vierich 
Naer  geit  en  goedt ,  tot  dat  hem  treft  de  laerfte  pijn  : 
HoeyemantgrooteriSjhoehywilgrooterzijn. 

,  Non  modus  augendi. 

CVmiCrocodde  itibi^riecordlcfvaJiare^leVit  ^ 

-    Trxda ^etitafolo  ^pradapetitafalo , 
Crefcisj  ^  exiguo  qaamvis  progrejfuj  ab  cvo  , 

Exfuperat  cuhitos  bis  tua,  forma  noyem  : 
Incrementa  tihï  nonfijUt  anhelafeneüus  , 
Vinïs  cy  augendi  ^-vix  tibi  funus  erit . 
^Ambïtiofe  tibi ,  tibi  convemt  IfÏud  oAvarg  s 
Scdicet  augendi  nefcit  merque  modum^ 


(hiche  jamais  riche. 

LE  corps  du  Crocodil ,  bien  que  Ia  mort  Ie  prefle  ^ 
De  devenir  plus  grand,du  jour,  en  jour,  ne  cefle* 
Qui  ont  l'ambition  ou  l'avarice  au  cœur , 
Netrouveront  jamais  unaccomply  bonheur. 

AVGEN- 


AVGENDI   MODVS 

X 

QVi  natHTA  arcanafcrutatijurtt,  Afi' 
noi  fer  omnem'vitam  gignere  tra- 
diderunt ,  nee  unquamproveclx  adeo  £- 
tatiifiert^qtiin  fartnipirtitm  tdcntidem 
accumulent,  de  homine  ambitiofo  Jimfle 
quid dici  foJJ'e,nemini.,  cuiidvitii inno- 
tuit,obfcurumeft.  Ade^ti  aliquid  inex- 
ferti  boni  (ait  Thucyd.  )  femper^froper 
frxfente  ex  inopinato  prûjperitate,  plura 
Jperantes^majora  concupifcunt.  Notan- 
tur  ha.nc ob  caiifam  fler'tque  principur»^ 
qjiodpimisejfuse^  CT  celer iiis  qukmpar 
ejl,  honores^  in  eos  quibttsfavetit,  confé- 
rant ,  quos  non  nifi  carptim  acpaulattm 
depromere ,  magis  confultum  eft  :  idque 
dupliciratione:  primo  ,  ne  mer  ces  totim 
dieipimmo  mane ,  vel  circa  meridiem 
exjoluta  ,  reliquum  lucis  non  jusïo  labo. 
re,fedignaviâ ,  confumendi  occaftonem 
prdbeat.  Secundo,  ne quis  exquijitü  ho- 
neribui  tempeflivius  decoratm  ,identi. 
dem  adaltiora  enitens  (prout  mores  funt 
ambitienis  )  tandem  majora ,  quàm  par 
ejl^audeat^é'fcsnovas  moliatnr.  Cor- 
rumpuntur  enim  homines  magnitudine 
bonorum,nec  cujujlibet  eft ,  in  rebus  tam 
prolixüy  magnam  fortunam  concoquere^ 
in  qui  t  Dio, 


OMNIS     ABEST.       93 
LV. 

DE  gene  die  de  gcheymenifTeo  der  natue- 
ren ondcrfüclu  hebben, Ichryvé  dat  d'E- 
felinnenfhoe  oudczy  oock  zijn  moghen)  al- 
tijdt  noch  jonghen  voorcbrengé.  (En  vraech- 
ter  noch  ycmanc  va  wacr  al  de  Ezels  comé?) 
Van  eergierige  menfchen  yet  fulcx  ghefeyt  te 
connen  werden,  weten  alle  de  ghene,die  den 
aert van  dit  gebreck  bekent  is.Elck(reyt  Thiv 
cyd.)die  eenich  onverwacht  geluck  aencomr, 
is  ghenegen  altijt  nae  meer  te  trachten. Hier- 
om verloopen  hun  veel  Princen,mits  de  lelvc 
ghemeenlijck  te  grooten  weerdicheden  al  te 
(chielijck,en  veel  te  vrocgh  ,  aéhaer  Troetel- 
kinderen tocvoeghen  :  de  welcke  veel  beter 
allenxkens  en  mettuffchen-valvan  tijde  dien- 
den uytgegeven.  Om vcrfcheyden  redehenj 
ende  dat  eerftelickj  op  dat  den  loon  des  ghe- 
heelendaechsdesmorghens  vrocch  betaelt 
zijnde,  het  overige  vanden  dach  in  luyernie 
niet  deurghebracht  en  foude  worden.  Ten 
tweeden, op  dat  niemant  te  vroech  al  te  hoo- 
gegefet  zijndc,en  altijt  (  naer  de  wijievande 
cergicrigej  verder  willende  gaen  ,  cyndejijck 
niethoogerdantbecaemlijck  is,  en  fonde  op- 
ftiigen,en  nieuwicheden  ter  hant  trccken.De 
menrchen(leydrDit)n.  )  werdc  veelcijts  door 
te  grooten  eere  dicmen  hun  aen  doet,  buyten 
de  palen  van  hun  fchuldigen  plicht  wech-ge- 
ruckt,  want  voorwacr  ten  is  alle  mans  wercfc 
niet, grooten  voorlpoet  en  uytmuytcnJecer- 
ampten  te  connen  verdomvcn. 


Boct.de  Conf.  lib.  i. 


QFis  tam  compofitxfœlicitatls  ut  non 
aliqua  ex  parte  cum  ïlatm  [ui  qua- 
litate rixetur?  Anxia  enim  res  efl  huma- 
tforum  conditio  bonorum^ut  aux  velnÜ- 
quam  perfctuafubfuUt. 


Senec.  Tra'. 


QVodnonpoteH  vult  elfe ,  qui  nimïu, 
poteft. 

Horar.  Od.  x\.  Lib.  j. 
.  .   .  .    .  Scilicet  improbji 
Crefcuntdivitite,  tarnen 
CftrJx,neJcio  quidjemperabejl  rei, 

Dd  i.  S£a£rr, 


p4  Spaert^mannet^n  jfpaert, 

Datter  een  ander  ojyel  af<-uaert, 

SOo  lang'  den  Ezel  leefc^  wert  hem  den  riigh'  verfleten , 
Door  daghelijckfchen  laft  :  wat  diftels  is  fijn  eten  : 
Maer  ftceckt  hymens  de  moort ,  fijn  been  wert  tot  een  fluyr^ 
Dat  Ie vendich  was  flonrij  maeckr,  nae  zijn  doot,  gheluyt. 
Als  Vaertjen  heeft ^hefpaerc,  het  Soontjen  komt  ten  leden, 
Dat  fi:hincktjdat  drinckt,  dat  klinckt,dat  gheefcet  al  ten  beften , 
Dat  fingtj  dat  fpringtjdat  vingt,  dat  voghelt,jaecht  en  vift , 
Ontijdeiijck  verfpaert ,  onnuttelijck  vercjuift. 


Avariim  excipit  prodigus. 

Vmtihi  njitd  m>inet ,  miferand^fortts  afelle , 
ü^n  intermijso  membra  labore  gemunt  : 
Interea  tribulis  ^  a.ma.ri  njefcens  herbd , 
ZJixque  datur  gelïdo  fonte  lev  are  fiüm  : 
Sedmorere, infœltx ,  mox tib'mfefiafotiahit , 

Et  tua.  pajîû r  ovans  ducet  ad  o^a  choros. 
.^jurat  ayarm  opes,  jam  prodigus  imminet  hares^ 
^4  male  congé  fias  dilapidabit  opes. 


'Vepere  gardien  ^jils  garde-  rien, 

T  Es  jambes,  par  travail,  te  craquent,  pauvre  befte, 
Et  peu  après  ta  mort  ferviront  a  lafefte, 
Des  fluftes&  haut  bois.  D'un  père  cfpargncur. 
Sort  ordinairement  un  fils  trop  gafpilleur. 

AVARVM 


AVARVM 


EXCÎPIT 
XLVI. 


PRODIGVS. 


9r 


ALntariumfifcem  cœnu  fodere  wc-  FAEn  Secm-vifch  isglK 
morant,S  Argum  atitern  pifcer»^qui\^~^  Çiick  om  te  wroeten, 


eum  Cequitur,  excttatiim  pabulum  devo 
rare.  -vix  diter  in  vit  a  hum-mâ  fefe  ris 
hahcre  notatumefl  :  homirKs  nimirtim 
attentes  ad  rem ,  ejtii  cce}Jutnfodiendo,id 
tjl,  viltjsimis  qntbnfquc  ae  laboriofifsi- 
mis  minifleriii  indics  operam  darefolent, 
Sargosfequi ,  idejl ,  liherfs  vel  h/nredes 
plerumquehabcre  ignavos  ac  prodiges^ 
qui  oPCf,  ma  Ito  cumfitdorevix  unciatim 
colkcias,ceUrrimè  àigliitiant^nec  raro  in 
uniuifcorti  marfupinm  effnndant,atque 
it  a  (ut  S  en.  verbis  ut  ar  )  qtiidquid  lo»ga 
feries  muitis  laboribus^multa  Dei  iriditl' 
gcntiit (Iruxit ^id uniis  dies J^argit^  ac 
difsipaff . 

Longïque  pcrit  labor  irritus  annni. 

Bene  igititr  Sapiens  E  cd.  2.1  S  .B  etefia- 
ttiifnm^inqiiit,orfineinâuHriam  rneam, 
quâfubfolejludiofifsimelaboravijjabi- 
tt4fmhteredem  poft  me ,  quem  ignoro  ti' 
trttm  fapiens  an  ftultuiftiturus  fit,  EB- 
nequidquam  tam  vanum  ?  g"  tandem 
coHcludcns^  Nonne  melitis  ejt^ait ,  come- 
der  e  (^  bibere ,  ^  o  sien  der  e  anim.e  fu£ 
bona  de  labor ibm  fuu?  hoc  etenim.  de 
manu  Deieft, 


icwoon  het 
maer  den 
vifchSargus  (diehc  vcelcijcs  volght) 
iflèr  knap  by,cniloâ:  het  acs,  daceé 
üdcropgejaecht  en  bcarbeyt  hceft^ 
gierichlijck  int  lijf.  Het  gevalt  veel- 
tijts  fo  onder  den  menfchen, dat  nae 
een  flick- wroetende  Secmvifchjdat 
is, na  een  deunen  en  wrcckigé  fpaer- 
der ,  die  uyt  vuylheyt  fijn  goet  te  fa- 
men  heeft  gheracpt,  volcht  een  vcr- 
teercndc  Sargus,dat  is,cen  quiftigcn 
opfnapper,  die  het  vcrfpacrdegoet, 
onnuttelijck  door  de  billen  flaet,  en 
dicwils  t'eendcr  reyfè  inden  fchooc 
van  een  hoerc  of  haer  dochter  uyt- 
ftort ,  al  wat  met  moeyte  en  cömer 
in  vecljaren  by  den  anderen  is  vcr- 
famclt.  Den  Wijfcman  heeft  dâ  wcl 
ghcrèyt,  Eccl.  2.  \^.Mj  verdroot  alk 
mijns  arbeyts,die  iik  onder  de fiitne  had-' 
de.,  dat  ick  dien  een  e  men  f ch  e  late  moefity 
die  na  my  zijn  fonde ,  en  wie  weet  of  hy 
rvijs  ofdulzijnfil?  Eyndelick  befluyc 
hy,feggende  :  iffct  dan  een  mcnfch  mei. 
beter  dat  hy  ete  en  drtncke ,  en  dat  hy  ftjm 
ziele  wel  doe  van  fijnen  arbcyt?  jaefiilcxr 
f  ach  ick  dat  van  Codes  handt  comt. 


Hor.it.     A   T^fttmet  h^res  cacub.i  digntor , 
Lib.  1 .    xr\,  Scrvata  centum  clavibtts ,  cj*  mtro 
Od.  14-  Tmget  pavimemum  fupcrho  ^ 

Por.tipcum  potiore  cœms. 
Idem 


S£d  tjut/t  ftrptmni  nuUi  dmnr  hÇm,  (*r  barts 
Ilitrcdem alttnm ,  vilut unda  frpervtn  t ténitm , 
Qjiid  vici  prnfunt ,  ejuidvc  hotrca,  quidyc  calabris 
SuUibiu  adjtcii  iucanif 


Leht 


^6  Zicht:  mfvvaer,  en  dient  gheen  paer. 

DEn  Acp,  die  niet  en  dient  als  om  degeck  tefcher  en , 
Gaet  met  een  teghen-aert,  de  Schilt-  pad  van  hem  weren  ; 
Enfchoutdatfedichdierjdatftaechblijftinfijnhuys, 
Omdattetnieten  loopt^  als  ander  wilt  ghefpuys. 
Een  maecht  eerbaer  en  ftil,  bevalt  gheen  wulpfche  gilde , 
Ten  is, gheen  geeftich  dier  (  feyt  hy)  foo  ick  wel  wilde  : 
Maer  hoort,ghy  Venus  wicht,  en  vry  dees  les  onthout, 
Diefoetftzijnom  tevry'n,  en  dienen  niet  ghetrout. 

Apud  levés ,  gravitas  vitium  eft* 

Sfmiafahatrix ,  O*  qua  fokt  u/que  ojagari» 
Non  fee  us  acj)ejïem  te,  domtporta  jft*git, 
Lafc'tvi  \wvenes  mores  odêre  modeflos , 
(,afildque  njejanus  refpuit  ora puer  : 
Si  quapuei/a  loquax  minus  efl^  en  torVa.  '■vocatur  $ 

Etptidor^  hen  ■  nomen  ruftmtatis  hahet. 
Stultepuer  j  petulans ,  audax ,  ^aga  ^garruU  't'irgo, 
Sic  Heet  aptaforo  ,  non  erit  apta  thora. 

Grarve  ^  leger  ne  loge  enfemble  3 
Qjacun  requiert ,  que  luy  rejfemble. 

TV  as  en  grand' horreur  les  mœurs  de  la  tortue. 

Le  (înge  efl:  a  ton  gré ,  qui  joue  par  la  rue  ;  j 

Mais  dames ,  mon  amy  ,  trop  douces  en  amour ,  I 

En  cas  de  marier  ne  trouvent  pas  leur  cour.  ■ 


APVD 


1 


APVD,    LEVES,  GRAVITAS 

XLVII. 


VITIVM    EST. 


')1 


ADolefantei  ^  uthoàie  ftmt  mores ^ 
antmum  ad  nuptias  appiicare  occi- 
fitntei ,  nihil ferè  minm  in  puellis ,  quai 
ejui  rei  cMfà iideunt ^tequtrere  folent ^ 
quàm  ea  ejiu  in  convitlu  u fui  futur  a 
Junt.  Plerumejue  enimprx  cxteris  placere 
folet ,  fi  qua  autjcitè  cancre  ^  aut  fe/iive 
garrire ,  aut  denique  belle  fe  comere  no- 
njerit.     Nec  mirum  ;  cum  enim  fervore 


DE  domme lonckheydt ,  haer ten houwc- 
lijck  ftdknde  (  nae  dac  nu  dcn  loop  des 
wei  elcs  is  )  en  vereylchc  fchicr  niet  min  indt. 
dochters, die  zy  lieden  ten  dien  cynde  bewan- 
delcHjals  hec  gene  dac  hun  inde  huyihoudin- 
ghe  meeft  van  noode  is  j  allo  dac  vcelcijcs  die 
beft  fingheu  en  fpringhen  ,  fpelen  en  quelen, 
toyen  en  ployen  can,  meeft  van  allen  werc  aê- 
ghehaelc,  fonder  op  hec  vorder  eenichfins  cc 
letceii.  Vien  vliegé  mee  uien,  feyc  ons  fpreec- 
woordc'-zy  felfs  door  hicce  vande  jeuchc  ydcl 
en  lichc  zijnde  ,  vergapen  haer  lichcclijck  acri 


atatii  laf  civ tant  (^  ipjl  juvenes  ,  in  ha-    de  ghene  die  hun  hier  in  aldernaeft  by  comé, 

bcïitibtis Pimbolumjtt aii  tik,  factiior  fit    f"  ^^«^"^ •=' "ochcans fo haeft de  opvoedingc 

^     J-'  .,'.      „      J     j  der  kinderen, ende  andere  laften  des  hoiiwc- 

tranjitUi  :  Et  tarnen  jwvenilta  iJLt  OW    ücx  hun  op  den  hals  vallen,  raeckc  ghemeen- 

ni<i,pofi  annum  unum  atque  alterum^  I  lijck  deCiave-cimbel,en  aldacgheceuier  aen 
cum  liberi  alendi ,  aÜSque  onera  matri.  j  f  ^enzyde:  en  al  watmen  meeft  geachc  hettc 
. .  f.  n  j    r  n     ■  r        komc  mmft  ce  palle.  Warecniecbeter,  o  loece 

rnonttjujftnenda  junt ,  Itatim  evanejce.  ;  leuchc,  defe  dinghen  in  wac  naerdcr  bedcnc 
re^acprorfui  dtverfa ,  imo  ^  contraria ,  '  ken  ce  nemen?en  hier  in  te  doen  ,  gdijck  ecu 
non  fine  fnolefltâ  ac  dilhendlO  rei  famili-    yoo'-fi^hcich  man  die  een   reyle  nae  vreemde 
jjr      j     n-     j  r  -     landen  aenvangc,  dte  hjne  kleeduighe  niec  en 

ans,addijcenda  ef/e,  docet  ufm.  ^anto  ^  maetkt  nae  de  maniere  van'c  lande  dntr  hy 

meliui^  rni  AdoleÇcens^  oculos  antmümq-    nu  is ,  maer  van  'c  ghene  daer  üy  haeft  meyuc 
dirtgeres  in  virgtnem  modefiam ,  ac  rei   '^  ^""^^"  ^  ^^^^" °P- 


dome(tic£ ,  meltu^  qukm  faltandi ,  peri 
tam?qu£  Heet  hoc  tempore  fort  af[u]uve- 
niltbttsafeciibus  non  tam  arrideat  ^at^ 
^ue  una  aliqua  alterim  iflius  generis.  Ca- 
ve tu  brevi  aliter  cefeas.  Eos^qui  in  alias 
terras  iter  tnliittmnt  ^  'veltem  non  pro 
more  regionis^in  quâ  funt ,  Çed  in  quam 
ûbeunt ,  confcere  nunquid  vides  ?  fac 
idem,  é"  Vale. 


Die  een  meyfjen^  om  haer  finghen. 

Om  haer  fpringhen,  heeft  ghetr  out- 
's  Zijn  voor  eer  fi  tvel  moyc  dinghen , 
CMaer  als  Noot  begint  te  dringhen ^ 
Is  de  lie  f  de  haeft  verhcut. 


Horat. 
^^Derknthilarem  trtïles  ,  triffémquejocop  -, 
^^Sedatum  ce/ercs,agi/emgnarumque  rtmifst^ 

Ee 


"Hot 


5>8  Hoe  datment  deckt  ^het  njyert  'ver'v'peck^, 

ALs't  ftael  eens  heefc  gevat  des  zeylfteens  wonder  crachtej. 
Het  roert  dan  (want  het  fchij-nt  op  defen  fteen  te  wachten)- 
Naer  datmen  roert  den  fteen  ^  dees  crach  t  oock  n  iet  en  flout, 
Alfteltmen  tuflchenbeyd'  een  fchot  vaneycken  hout. 
VVatpooghtghyu  Gheweet  intduyfter  te  verfteken  î 
Sy  is, Ô  menfch.zy  IS, met  Godes  handt  beftreken  : 

Daer  is  gheen  fchuylen  aen  ;  't  is  hier  van  dat  ghy  drilt , 
Oock ,  als  ghy  zijt  alleen,  oock,  als  ghy  niet  en  wilt. 

Amota  movetun. 

VT  taSÏtis  magnetefuit  {licet  afsis  utrumque- 
Separet)w  gyrumjleSÏiturufque  chalybs. 
SXec Deus eji  ^fateor ,  nee  habet  mens  confcm  numen.yj 

Huic  tarnen  <ethere£  portio  mentis  'me ft. 
Jianc  aliquü  cacaspro  te w pore  condat  in  umhras  y 

^t  penitus  pojsit  toUae ,  nuUus  erit. 
^eUora,  nofira  chalybs  ,  difinapotentia  magnes  j, 
Stare  loco  nejctt  mens ,  agitante  Deo, 

(^acherne  fert„. 

L^'Aymantefl:  Dieu,  l'acier  de  nous  laconfciencc 
Laquelle  n'eft  pas  Dieu,  mais  du  ciel  la  femence  : 
Empefche  qui  voudra  fon  cours  pour  quelque  temps  ^ 
Dieu  la  cire  au  travers  de  ïous  empcfchcmeos. 

AMOTA 


1 


AMOTA     MOVETVR. 

XLVIII. 


99 


QVidhoc  monjlri  efl?fcit  noccns  f/i- 
Cl  ft  Ui  in  joUtiidine^fcmotii  .ubitrii, 
infolumaliquem  a  ftcommiffum  :  feit 
^idaver  hominis  afe  occifidtâ  terra  ob- 
ruttim:fcit  anirnum  multU  fimuUtionti 
involucrii  ab  oculü  humAnu  rcmotum-^ 
f^  ecceltremit  tarnen,  angitiir, pa/lef c/t^ 
é'confcientiâ  tfientem  anxiam  •va.Hat. 
Vndthoc?a  Deo^incjUAm,  a  Deo  e'si.  eut 
peculiare ,  pbfiacula  remover  e ,  mtntem 
movere.Egregiè imperator  in  l.  ult.C. 
adt.  lul.  Majeft.  ex  quofceleratifsimum 
^ttis  confififtm  cœptt^  exinde  quodammo- 
do  fid  mente pumttis  ejl. 

Continuo  cemplum,  acviolatinu- 

minisaras , 
Ecquod  praccipuis  mentcm  fuclori- 

busurgec, 
Te  vidcc  in  fomnis 

Mala  confcientia  tuf  a  ejl  aliquando  ,  fe- 
ctira  nunquam^ait  Seneca.  Interefl ,  imo 
inefl  ,non  acliontbus  modo  hominnm.fed 
(^animti  Deui-^  ^,  ut  numtfma  impref- 
fam  habet principes  im.i^inem  ;  ito,  homo 
Dei:elique,ft  ufpiam^certcin  confcientiis 
hominum  q  uam  maxime  elucet . 

En  animum  ac  mentem  !cum  qua 
Dji  noâ:e  loquunrur. 


IS: nier q:anfch  vreemt  ende fekfaem dat  e c 
milUadighcn,  wecendedacfijn  rabauweric 
criihens  iii'ecn  bofch  ofte  op  etn  heye ,  endc 
midtidien  bu)  ten  de  oogé  van  alk  mcnlché, 
by  hem  ib  bci^aen  ghew  ecft  ^  wetende  dat  hec 
licliaem  by  hé  veruioort ,  wel  diepe  onder  de 
acrde  ib  gefet  ;  wetende  dat  hy  ii;n  ghedach- 
ten  in  een  belloten  boelem  draecht ,  Dat  hy 
(leg'  ick  )  evcnw  el  t'ekken  op  alle  voorvallen 
fitteit  en  beeft, en  by  naeft  op  hetruylché  vï 
elck  bladt  hetinnerlte  van  fijn  ghcmoet  voelc 
ommeroeren,  en  grondcHjckbe  weghen?  Van 
waer  coint  ditrontw)  fclijck  van  niemant ,  als 
vande  hant  Godes  feltb.aen  de  welcke  eygé  is 
door  allerley  bcletielen  henen  te  dringen  ,  efi 
het  binnélle des  menlchelitké  gemoets  lontl^ 
omme  te  keeren,  en  crachtclijck  te  beroeren  . 
S<J  haeft(reytden  Keyfcr  luftinianus  )  yemanc 
voorghenomen  heett  een  fchelm-ftuck  aen  te 
rechten, lüo  haeft  heeft  hy  alreedc ,  in  fijney- 
ghen  gemoetjfijn  ftraffe  beginnen  te  dragea. 
Wie  daer  heeft  een  quaet  ghemoet, 
Slaept  hj^waeckt  hy,  wat  hy  doetj 
't  ^jiadefeyt ,  b)  hem  begaen^ 
Comt  ghefiadiih  voor  hem  jl aen. 

Een  quaec-doender(feyt  Scneca)can  fbmwjlé 
wel  vry  zijn,maer  nimmermeer  vr)  moedich. 
God  is  bv  ende  aen  den  handel  ende  herteix 
der  menfchen,  en  gelijck  der  Prince gedaen- 
te  gednickt  is  op  het  gelt,foo  Godcb  bcelt  io 
's  menlchen  ghemoet. 

Wanneer  een  menfch  alleen  vertreckt, 
Ofopfvn  bedd  leydt  intgheUreckty 
Dan  wort  hy  dickrvtls [eer  bevreefl , 
Want  Godtjpreeckt  dan  met  fijne  geejl^ 


TerniUianus. 

Confcientia  potcji  adumbrari ,  quia 
non  efi  Deus j  extingui  nou  potesi, 
qtttA  A  Deo  efi. 


Sjnec.  EpifV.  96. 

OVidprodeft  reconderefe  ,(^  ocnhs 
hominum  aiirêfqite  vit  ar  e  ?  bonx 
confcientia  turbam  advocat^mata  au  tem 
(j^-tnfolitndineanxiA  (ff. 

Be  2  Sc9 


IQO  s 00  't  quam  ^foo't  '-voer, 

ALs  Rodope ,  Wel  eer  ^Efopi  med'-ilavinne, 
Had  gele  en  goet  by  eengheraepc,  doorgeyleminne, 
Ginck  doen  een  pyramid'  oprechten  groot  en  hoogh  , 
Eeikoflelijck  gheboj,  mierniet,  als  voor  het  oogh 
't  Qu  iiTi  al  van  't  ydel  oogh ,  'e  oogh  haddet  al  ghegeven  ; 
'iOoghnam  het  weder  al,  't  oogh  heeftetal  verdreven 
Dat  qualijck  is  vergaert ,  vergaet  meeft  fonder  vrucht  : 
Soo ,  als  den  rijckdom  komt ,  foo  tijd'  hy  op  de  vlucht. 


Male  partum ,  male  dilabitur, 

COrpore  cum  Kodope  ^grajis  u/vift  pnellls  , 
Turpitcr  immenfas  accumulaj^et  opes  , 
^jndtavdem  ?  è  qutejiujitpyramis ,  at  duo.  moles  ,. 

zAlta  cuï  njafius  fidera,  Umhït  apex* 
Sola  <-viatonfed qu£modo  luminapafcat , 
VXec  recréât  foftü  corpora  Lffa  t  hor  is. 
Terfceluj  ïmmenja-s  qmdopes  cumulajje  jwvahit  ? 
Tnrpiter  è  manïbus  res  male  part  a  fluit. 


^e  mefchantgain ,  threfor  efl  <-uAm. 

L'f  nfenfé  baiftement  d'un  haute  pyramide 
A  Rodope  en  fin  rendoit  la  bourfe  vuide, 
Laquelle  avoit  remply  un  difhonefte  gain  j 
Le  bien  en  vamté  conquis  ,fe  pert  en  vain. 


MALE 


MALE   PARTVM,MALE  DILABITVR. 

XLIX. 


lÖI 


\7T  a'êr ,  qui  futnmo mane  frtecociter  i  /''"^Elijck 
V  ahforbet  nebuLim ,  fere  ingcntem    VJgens  vrocch  demiftin  haeft  in 


lijck  de  lucht  wanneerfè  Tmor- 


fJttviam  a  fràndio  fokt  émit  tere  j  tta  is 
qui  celer it er  rem  fecit,ac  levt  hrachio  lu- 
crurn^frxfertim  tnjufitimy  corrdfn , 

Nunquam  divitatis  nigrandbus  in- 
fcrct  antris , 
Neccenebrisdamnabicopcs  .  .   . 

K^ït  contra  : 

Prœccpsillamanus  fluvios  fupcra- 
bit  iberos 
Aurcadonavomens 

Certifsirrra  enim  videtnr  illa  j"rü  rigtt- 
la^unumquodque  ut  crlit^/itiim  e/l,  ita 
d/Jfoliii.  idque  'velin  puhltcu ,  &  rebus 
frtncipum  locum  fibivindicare ,  tr admit 
pragmatici.  Nu/la  qtufita  fcelere poten, 
tia  diuturna  est^inqutt  Curtim.  A'ec 
quifquam  imperium  Jiagitio  qu.tjittim 
honti  artibiu  exerçait ,  addtt  Tacitus. 
nee  abludit  Machiwvelli  itliid ,  Le  cofe, 
chc  fi  acquiftano  con  l\)rü  ,  non  li 
f  anno  diffendere  col  f  crro. 


treckc,  veelcijdrs  op  den  dach  groo- 
ten  regen  placht  uyt  te  geven:  alfoo 
mede  yemandt ,  die  eenich  onrecht- 
veerdich  gewin  als  in  haeft  heeft  in- 
ghellockf ,  plach  het  feive  veeltijdrs 
onnuttelijckdoor  de  vingheren  te 
druypen,entotgeen  deechte  ghe- 
dycn.  'T  is  een  lèkcren  reghel  inde 
rechten ,  dat  alle  dingen  ontbonden 
werden  op  de  wijfe  gelijckfè  tTamen 
geraept  zijn. En  defe  opmerckinghe 
löoin's  lanrs  als  in  huys  faken  veel- 
tijts  plaetlè  te  hebben ,  leert  d'erva- 
rentheyt.  Gheen  macht  doorfchel- 
mcric  verkregen  can  langhe  duercn, 
fcyc  Curtius.  Eenrijck  by  yemandc 
dooroncerlijcke  rancken  bekome,, 
en  wertnoytbyden  felven  eerlijck 
bedient,(èyt  Tacicus.  Het  ilaet  hier 
op  dat  Machiavel  feyt;  Het  gene  ye-- 
mandr  met  gout  verrijckt>en  is  meC 
yfcrnitt  wel  re  befchermen. 


Plaut.Pœnul. 
^odmafefartttm^  maïc  dijker  it. 


Le  Proverbe  François  did:. 
"O  Un  acquis  par  mawvais  mel/ier^, 
*^  Ne  'va point  au  tiers  héritier,- 


Ee  3 


(^0}jdj 


JOî  (^ondy  niet gheyen^foohehdygheen neven, 

ALs  ons  de  huyt  van  vetj  van  bloc't  '^e  idcrs  fwellen  ] 
Dan  komen  LuysenVloo  'tghefond':  lijf  verfellen  j 
Maerals  heclichaeiifterFc,  ofwel  in  kranckheyc  fucht, 
Al  dat  ghefelfchap  tij  kin  hierten  op  de  vlucht. 
Veel  maeghfchap  vindy  wel  en  vrienden  als  met  hoopen ,' 
Soo  lang'  als  het  ghe'uck  en  kanlTen  met  u  loopen , 

Maei'laecvan  teghen-fpoeteenshoorenhetghedruySi 
Dan  is  de  vriend tfchap  uyt,  dan  ifler  nieraandt  't  huys. 


Viri  infortunati  procul  amici. 

DVmdiJlentit  mtispnguedme  ^fanguine  <-uena^ 
Sunt  comités  homini  --uermis  ^  ^  atrapuUx  : 
AtfimuUc  lentum  mors  congelât  aegra.  crmrem , 

ü^mter  adeji }  nee  enim ,  quo  joveatur^  habet, 
IBlandus  adulator  nitido  comes  har  et  amico , 
Lenis  honoratam  dum  '-uehit  aura  ratem: 
Hunc  '-videos ,  piceis  cumfors  tonat  atra  procellü  , 
Jn  medio  focium  deferuïjje  mari. 


L 


tAux  pauvres  gens ,  amys  ny  parents. 

Es  pous  s'en  vont  de  nous ,  prévoyants  la  ruine 

De  noftre corps  ^hehslnozgens  font  pauvre  mine, 

C^antlemilheurnous  prend,  &  lai  fient  noftre  huys  : 

Les  malheureux  par  tout  onc  guère  des  amys . 

VIRI 


VIRI    INFORTVNATI,  PROCVL  AMICI.        loj 

L. 

■p^  Arde  i-nuyré,door  fckerheyme-» 
*■"  lijck ingeven  vande  nature,  den 
val  vü  de  huyfen,daer  zy  in  zijn  ,  cö- 
'r/(fe  ,  &,  ipforiim  benejicio  ,  /^/o'/z/w  '  njgewaer  werdc ,  vtrhalé  de  fchry- 
abtijp,menion£prod!tum  esi.  Cnju^ rtt ,  yers  eenen  Melainpum  metter daec 
f  des  fit  pcfjes  aucfores.  Nobi^fatu  eft  ^fi-  \  bevonden  te  hebben  ;  want  fieck  te 
roilttiidtnt  h.  mnnbui  defumptâ ,  'viilga-  j  bedde  liggcde  ,  en  fiende  de  muyfen 
riumamicitiAsleüon  hic  deftüas  exhi-'  metgrootc  hoopé  verhuyfèn,  wierc 


MP'yfs  ruinam  domus  naturali  qtio 
dam  inflincïu  frAncfcere ,  móxque 
foliim  vertere  re  ipja  Meiuwpiim  compe 


bui  (Je,  quas  haud  dtibi'e  ,  cumjpe  queHu-s 
ac  emotumenti  fiictx  [int ,  tttiiitas  contm 
tuutata.  dtffolvit  ,  ut  ait  Arijl.  Facile, 
ait  idem ,  amicitia  ob  utilitatem  compa- 
rut a  dirtmitur ,  nam  utile  non  idem  p er- 
9nanet,fedaliud allas  efficitnr  :  t_^£  ea 
ve  nomme  amicitid  qmaem  digna  efl 
detrahit  enim  ûmicitix.  ma]ejlattm 
fuam  ,  qui  t/Jam  parat  ad  bonos  cafiu^ 
alt  S eneca: nam  fineerde  fdei  amiciprt- 
cipue  in  advetfis  rtbm  digntfcuntur,  in 
quibtii  qutdquidprxslatur ,  totum  a  con- 
fianti  benevolentiâ  prof  ci  futur  ,  ait 
Val.  (JMax.  Livitia,  in  qui  t  S  alom  on 
Troverb.  cap.  ic).  4.  addunt  amicos 
■plurimos  ,afaupereautem  (-r  hi  ^  quos 
habetyje^arantur». 


daerdoorbevveecht  mede  paek  en 
(ack  te  maké,eü  van  daer  te  vertrec- 
ken, ontgaande  alfo  dé  val ,  die  hem 
anderfïns,lü  'tfchtéjfbude  getroffen 
hebben. Watter  van  Çy ,  des  gedragc 
wyös  tortc  waerheytjgenoechlijn- 
5  de  dat  svy  by  de  gelijckenilTe  vande 
muylc,  die  wâckelbare  en  vcrvallige 
huyfèn  myden,  afbceiden  de  vrien- 
fchappen  vanden  ghemcenen  hoop 
des  wereltSj.dewelcke  op  hope  van 
voordeel  bcgonné  wefende ,  rerftöc 
alft  anders  gaet ,  gewoon  zijn  op  te 

houwen.  Gocdtmaeckr veel  viiciidenjl'cyc 

Saloinon.  Provcrb.  19.  v«rf!  4.  Macr  den  ai'- 
mcn  wort  van  fijne  vrienden  verlaren.  Doch 
de  lulcke  en  zijn  den  n.iein  van  vrienden  nicc 
weerdich:\vant(i;helijck  Seneca  llgt)liy  doet 
de  weerdicheydc  vandevrientltJiap  te  kort, 
dicdclclvc  maer  in  voorJpoct  en  j^ebiuyckc. 


Lucan. 


NVlla   f  des  unquam  miferos  tïegit 
amicos. 


'  amicos 


Pliitarch. 
"KA  vfcx  inpopinu  non  manent  Jï  défit 
^^■^nidor.Et  vul^arfs  divitum  amici 
non  hrfevcrantfi  non  ft  utiïittu» 


Komt 


jo4  Komt  nkttotyet ,  V  ü  elcx  'verdriet.  I 

SOohaeftdeRirp  hetfcafgheleydthaerfwartevellen,  ■ 

Vlieghtdoorgheheel  hethiiysjcn  gaec  de  menfchen  quelle. 
Komt  ongenoot  re  gaft ,  en  om  de  lichten  fwerft , 
Gaetneri.  .len  in 't  bont,  en  menich  kleet  bederft. 
Aïs  een ich  Hecht ght fel  toteeren  wert  verheven, 
Stracxfteeâ:  hy 't  hooft  om  hoogh:elck  dient  voor  hem  tebevé, 
Endenckt  niet  wie  hy  was;  maer  fteygbert  inde  lucht , 
En  die  van  kleyn,  wert  groot,  maeckc  fich  te  feer  gheducht* 


Stultitiam  patiuntnr  opes. 

Qyk  nigris  aruca  dïufult  objtta  patwü ,' 
Ecce  '•  noVt&formam  papilionis  hahett, 
^ui  prandebat  olta  njilimodo  ruermïs  in  horto , 

tktria  nuncregumper  Uqneata  '-voUt  j 
înfejîdtme  dapes  ^fuNalidque  ïpfa  Ucefcit , 
Inque  togis procerumfordida  bUtta  cnbat. 
Ex  humdifortmiitjocans  quem  toUit  in  altum^ 
Omnibus  eUtdfronte  molejitu  abit. 


C 


yin'ejiorgeil^  que  de  pauvre  emchj. 

E  papillon  eftant  na  guère  un  ver  de  terre 
Aux  veftemen s  royaux  fe  maintenant  enferre, 
lamais  ne  trouverez  un  fi  fâcheux  humeur, 
Qued'unpetit  galant  nionté  &  grand  honneur. 

STVL' 


Wat  vviîmen  vlieghen  verr*en  hoock, 
^c  Is  dwaes  en  ydel  ons  ghepooch , 
Alftaet  ons  open  zee  en  vele. 
Een  yderisfijn  paelgheftelc. 
En  alsonslijntien  is  ten  end, 
Dan  ift  om  niet  al  watmen  rent. 

Nu  'c  is  ghenoech,  dies  ick  befluyt , 
Treckc,  Lefer,  felfs  wac  goedts  hier  uy t  ^ 
Soo  fal  niet  al  verloren  gaen 
Dentijt,  die ghy  hier  hebt  gheftaen; 

Dan  'cdunckt  miHchien  iialte  Hecht, 
Door  kinders  te  zijn  onder-recht  -, 
Neen,neenr>tgheen  dinghen  foo  verkeert  :> 
VVt  zotheyt  men  wel  vvijsheyt  leert. 
De  KinderTpelen  zjn  wel  eer, 
By  wyfe  lien  ghcbruyckt tot  leer, 
En  Chriftns  felfs  heeft  die  niet  wel,  * 
In  ernfl ghcbruyckt  hetkinderfpel? 

Dan  op  dat  ick  u  niet  belet  ^ 
Gaet  uwes  wetghs^  en  draecht  wat  met  ; 
Acht  niet  te  kindts  het  Kinder-fpel- 
Maer  denckt  wat  hoogher,  en'x-^fr^o'W. 


II! 


Nullifcriptum 
Profcrre  diem, 
Sen,  derc.  Furent, 


I'Oij  iotirneHemefit dird 
a  ddsfots  àc  mots  non 
fots.    Muiicagn. 

Tyittnct^s  M'jtilcnus  ,ex 
■*■  grxcix  Sapicnuhiis  «- 
KUS  ,  ad  fucros ,  non  n/(l 
ciim  paribus  ludere  vole- 
tes,  remi  fit  juvenem  quc' 
dam  deuxore  ducendâ  tp' 
fum  conj'uUntcm. 

Diog.Lacir. 
»W;itih.  II.  16.  Liicev.  3H 


L   V fus  ^uer lies  non  omnho  contemnendos  f f?e  ,^  pondus  alicjuando  habere  R$- 
rnulus  ^  Cyrus,!»  liifuapncrif  reines  crt,iti,Septimiiis  Severus  index  afsiana'- 
tui.Ü' al'i((juûs rcfert  MutetJ^ar. Lcct .  Lib- 2.Ciip.9)lucuUnti  tejliseffcpoterunt,- 
£lu^id pinra.mi  Leclor?  or/inithumana  ludicrac^  lubrtci  ,n-i'fr.çrtpfi ^ut vidt. 
mus  y  Ludiiin  hiimanis  Divinapotcnria  rebus. 


E  I   N   I  S 


.y 


STVLTITIAM    PATIVNTVR      OPUS.     loj 

L  I. 


DE Bticefhnlo  K^kxandri  LPiiagni 
equo  memoriit  proditnm  c[i ,  eitm^ 
cum  ntidfti  efet ,  eqmfonem ,  nihil  reln- 
iïando  yadmitterefolitum;  regiis  verb 
fhalaris  ornatHm,nemiiiem ^nifi  Regent 
jpfum^ferrevoluijje;  in  reliques  f £vü(je. 
eodem  modo  plurimos  hominnm  af^ci^ 
frudentiores  notant.  Plerumqitc  vidcas 
fœlicitatii  ac  woderationis   dividuum 
contnbernium  e(fe,ait  Valer.  Difficilins 
ejl  reperire  virum ,  qui  bon  a  pulchré  fe- 
rat^quam  quintaU  :  illa  enim  luxuriant 
(^  impotentiammultis^fjxc  veromode- 
rationem  adferunt^ait  Xenephon,p.iHci, 
qui  multüviniferant;pa.uciores  qui,dul- 
cifortunà  ebrii ,  non  labantur.   Magnx 
filicitatiieftjnquit  Cnrtim ,  afœlictta- 
te  non  njinci.  Da  mihi  circumj^e^um 
'virum,tamen  inter  multa  ohfequia  for- 
tund,  nonfatis  cauta  mortalitas.  Novi 
ego  duos ,  quorum  alter  medicum  in  fa- 
mulum ,  alter  ancillam  in  uxoreni  fibi 
Afumpferat,ut  memoriâfcilicet  benefcii 
magis  obfequentes  experiretur  .•  falfus 
ejl .  Ille  ,quodproprium  mendicorum  ejl  y 
ventre  curato^nihil curabat  -^  iHa,  proti- 
niufitfcetâ  truculentior  urfâ^atmifer 
ille  dunt 

Ancillam  voluit  duccrc,duxic  heram. 


C  En  landc(feyt  Salomon  Prov.  ;;  o.  i  i)  wcrc 
^"'diiedcrley  onrufl-ich  ,  endehct  \ierdc  en 
cant  niet  verdraghen:  een  knecht  wanneer  hy 
Coninck  w  ert,cen  zot  wanneer  hy  boodts  te 
lat  wert,  &c.  Een  boofe  vrouwe  wanneer  die 
ten  Echte  genomen  \v  ert ,  een  dienft-maechc 
wanneer  die  hacr  vrouwen  erfghenaetn  wcrr.' 
Men  Ichrijft  van  Bucej)halo  ,  het  peert  van 
Alexander  de  groote  ,  dat  het,  alft  flecht  en 
ongheciert  uy t  den  {lal  quam,  de  Scal-knech- 
ten  toeliet  op  hem  te  chmmen  :  maer  als  hec 
felvc  methet  Conincklijck  cieraet  koftelijck 
omhanghen  was ,  enmochter  niemandt  on- 
trent comen.als  den  Coninck  felfs.  Dufda- 
nich  is  den  acrt  by  naeft  van  alle  menfchen: 
arm  zijnde, zijn  zy  klcyn  in  haer  oogen.maer 
foo  haetlzy  wat  bctervermogen  ,  werden  zy 
als  onverdraechelijck  ,  cnde  en  willen  hacr 
flechte  vrienden  niet  kennen.  lek  hebbe  wei 
eer  v^'xcq  hiyden  gekent,den  eencn  nam  ecné 
Bedelaer  van  de  itrate,  ende  ftelde  hem  over 
zijn  {aken:den  anderen  troude  zijn  Me\'flen, 
bcyde  om  gewilligcn  efi  nederige  dienft  van 
hun  te  trecken.  Wat  waflet?  den  Bedelaer  fy- 
nen  buyck  beforchthebbende;liet  voorts  fio- 
len forgen,  ende  fo  haeft  hem  de  kruymé  be- 
goften  tefteken,fpee!dedapperlijck  de  beeft. 
Het  Meyflen  des  nachts  de  vrouwe  zijnde,en 
wilde  vooraldes  daeghs  het  jonghwijfniec 
vvefcn  :  en  fteldet  fo  aen  dat  den  goede  man 
zijn  hooft  kloude. 

Soojcmandt  brengt  een  S  loir  ter  eer  y 

S  y  (peelt  de  lufvroit  al  tefeer, 

Sooqualijckconncngheluck  en  inaticheydt 
tefaiïicn  vvooucn. 


Claiid. 


x^Jfperius  nihil  ejl  humili ,  cum  fur  git  in  altum. 

Sencca. 

FortunÀ  nimii  quemfovttfffiiltHmficit. 


K I N- 


KINDERSPEL 

GHED VY T 
TOT. 

SINNE-BEELDEN. 

E  N  D  E 
LEE%E    T)ER     ZEDEN^ 

PLerhjtie   cnm  y?«?^'>  ;Pf;^f>;  Ls  fihyaenfiecdit  KinderfpeÏ, 
;■     /•   •    .\L    iw£^W7)^hvlachccrorn,en  doet  leer  wel; 
Siquisfatuodeleclarife  f^S^  Maer,Iieve  vrient ,  en  mercjeniec- 
-velit  ;  non  efl  /pfi  long'c  ^^^^^^&  Dat  ghy  n  felfs  hier  med'  in  Tiet  ?. 
futendHs,fe  ridcat.        En  datje  buycen  u  ohedachc , 

Veyghendvvaesheyt  med'beïacht  ? 
Al  fçh  jritet  fpel  j  het  is  een  beek 
\vr}cuUs  afni  (/««  Van  al  J^m'in  de  werelt  fpeelt  ; 
NuU.m  t,gtn,um  ^;,^.  Al  S  menlchen  woelen  ,enghercl 
mm  fine  mixttirk  dcmt-  Is  jock,  is  geck,  is  kïnder-fpel. 
iïiifuit.  Niet  een  hier  opter  aerd'  en  leefc, 

scn.  ex  Arifiot.  Die  niet  fijn  kindtfche  ^repen  heeft  : 

"S^ylneHfifd^e,         Wie  kenter  doch loo  wylen  man  j 
^^  ^tfiirfotsûerage.  Die  nietghekoot  heeft,  nu  of  dan  ? 

Nu  laet  uw'  ooghen  omme  gaen  p, 
V  kinder-fpel  fal  oock  hier  ftaen  : 
En  om  te  grijpen  recht  den  fin, 
¥.Vclaen,  ick  yyilu  leyden  in. 

't  Kin  £ 


nu  dhcroahrn  ^^^ 

tjrfe  $ibmdin^tn\ 

antr  ûuijem^mararia.nunc  vero 


ISacrasMeditationes 

tranjpijd  . 

Emblème  5, 

tiuitrs^mcnireu/ej'.  Traduits- 

M4I 


tahonsOjresticiis-}^^     '  é 

% 


mmmmmmmsmmmm»», 


lACOBI   (f/frZI7   I,   c, 

s   I  L  E   N  I 

ALCIBIADIS, 

prÓteos 

VAK  S     TB%^TIA. 


Am  STBROD    AMl, 

ExOfficinaTypographica  Guiljelmi  laniTonij» 

AnHO       C\0       13        X  IX* 

Cum  Privilégie* 


■S"^S"i?l"^^!^"i^P" 


4  .  lEREM.  II.  8, 

Siet  'ick^legghe  u  ^oor  een  n^vegh  ten  IcVen , 
en  de  een  wcch  ten  dooàen. 

A  Ls  t'Brant-îiout  leyt  aen  t'vier,  het  een  eynd'  fiecmc  gloeyen, 
En  die  daerllaet fijn  hant,  ghewis  moecfick  verfchroeyen  : 
Het  ander  Eynd',  waer  aen  gheen  vlam  en  heeft  gheknaecht , 
Men  fonder  pijn  al-om  ,ghelijckmtn  wil,  verdraecht. 
Siet  daer  '  ghy  Menfchen  kint  j  God  heeft  u  voor-ghefchreven 
HetGoet,  enoock  het  Qiiaet,de  doodt,  en  oock  het  Leven  j 
VVel  aen ,  ter  wijl  ghy  n^eucht,  het  goede  neemt  ter  hant. 
Met  LothnacrZoar vlucht,  terwijldatSodombrant. 

QVA   NON   VRIT. 

"^zArs  Suais  'igne  caret  ^  rapidü  caltt  altera  ¥  lammis  i 

Hinc  meet ,  iüxfam  calfacit  inde  manum. 
Ecce  !  Bonum  Deus ,  Ecce  !  Malum  mortalibus  ojfert  3 

S^fquis  esj  en  tibi  mors ,  en  tïhi  <-vita  fatet, 
Ovtio  tot  a  tua  eft^  Heet  hhic^  Heet  Inde  capefcas  i 

Elige  jfive  juvet  <-vivere ,  five  mori  : 
^ujd  tibi  cum  Sodoma,  ?  nihil  h  îc  mjifulphttr  ceignis  j 

^tùn potius  placidum )  Loth  duce ,  Zoar  adi. 


ECCLESlASTIQ^i^.  16. 

La.  Of  ie  çy  la  mort  3  Ie  bien  (^  Ie  mal  font  en 
Uprefence  des  hommes. 

*yA  Vie  eft  imTifon,  d'icy  Ie  pourras  prendre, 
Sans  te  Brufler  ;  de  la ,  feras  reduit  en  cendre  i 
Prcns  lecofté,  ou  Dieu  cft gracieux  &  doux, 
N  e  touche  pas  l'endroit ,  ou  bruile  Ton  courtou  x. 


Quâ 


QVA   NON    VRIT. 


I 


IN  feccatoris  converficnetriarcquiri\ 
fiitis  dccifnm  eft  ,  Verbum  nimirtim, 
Spiritum  Dei^^  yoluntatem  hominii. 
Nee  enim  ut  faÇÇiva.  tantum  'uoluntas 
humana  conftderanda  eft  ,  fed  nöïionis 
nonnihil  eidcm  ,  in  f  rima  animi  muta- 
tione^adfcribendum  efje  credtmm.  J^o- 
ties  enim atiquis  convertitur,Deus  opa 
illtid  non  intnvitum  ^  fed  in  volentem 
exercet  •  K^tque  eo  ipfo  quidem  momen- 
to,  quojit  converfïo,  Dei  gr  at  ia.  medi- 
ante,  con'verfiûnem  fuam  vult, is  qui  co- 
'vertitur.  Hincre&e  Kyinguft.Serm.is. 
de  Verb.Apofl.  Qui  te  crcavic  fine  te, 
inquit ,  falvare  te  non  vult,  fine  te. 
Et  turfu4  ;  Voluntatcm  noftram,  ut 
bonü  aliquod  opus  bene  faciamus, 
requiri  ccrtum  eft;  atqui  eam  ex  no- 
bis,  noftràpotentiâ,  nonhabemus; 
voluntatcm  quippc  in  nobis  opera- 
tur  Deus.  Ecce  enim  !  eo  ipfo  tempore , 
quo  gratiam  Deiti  largitur ,  hoc  ipfum 
tfuoque  nobis  confert  ^  pojfe  veile  ^  ^ 
a&tt  veile  recipere. 


IN  de  bekeeringe  des  fondacrs  drie  dingen 
van  noode  cc  zijn  ,  te  weten ,  het  Wooi  de 
Godes  geeft  ,  endc  den  Wille  des  menfchcn, 
wert  by  God-ialigc  mannen  in  deler  voegen, 
coegeitaen:  te  weté ,  Dat  des  mcnfchen  wille 
niet  flechtelijck  als  lijdende,  macr  ooc  als  ee- 
nige  werckmghe  in  hacr  hebbende,in  de  eer* 
fte  veianderingc  des  gemoets,haer  vertoont. 
Want  Ib  wanneer  de  menfehe  bekeert  wert , 
God  de  Heerc  en  wercktop  den  lelven  niec 
cegens  danck  vanden  lelven, en  als  onwiüich, 
maer  met  zijn  danck, en  als  gewillicliün  voe- 
gen dat,  dié  felvé  oogenblic  dat  de  bckeerin- 
ge  aengaet,den  genen  ,  die  bekeert  wert,  by 
middel  van  Godes  ghenade,fijn  bekeeringhe 
lelfs  ooc  wil.  En  hierom  feyt  Aiiguftinusleer 
wel.  Scr.  Ij.  de  verb.  Apoft.  De  gene  die 
u  ghefthapen  heeft  fonder  n,  en  vil  ii  niet  la- 
lichmaken  fonder  u:  eü  wederom, Onfe  wilïc: 
van  noode  te  welen  om  een  goedt  werck  te 
doen, is  gans  vaft  en  feecker.  Maer  defe  felve 
willeen  hebben  wy  nochtans  door  cygheii 
macht  niet,  noch  ny  t  ons  Iclvéïinacr  de  Hee- 
re  werckt  ditlelve  willé.  Want  fier!  ter  felver 
ftondt  dat  God  ons  fijne  genade  fchenckt ,  ib 
geeft  hy  ons  met  cene  dat  wy  connen  willé, 
en  datvvy  het  willen  mettcr  dact  connéacn- 
nemen. 

Wyz.ijn  tevoortn  doot  en  pil , 
Cod geeft  ons  't  roeren  en  den  wil. 


DEVT.  30.  19. 
'[•estes  invoco  hoàit  cœlum  ^  terram 
quod  propofuerim    vobis  Vitam   c/ 
mor  tem,  benedict  ionem  é"  maledillio 
nem,  Elige  ergo  vitam ,  ut  (^  titvivas 
drfemcn  tuum. 


PRO  VERB.  14.  16. 
LE  Sage  craint ,  &  ft  retire  du  m  al; 
mais  Ic  fol  s'efcarmouchc  ,r^  fe  tient 
fettr. 


Cg 


Hidt 


é  L  V  C.  1 1.  9. 

Bidt  en  tifalghegevewu^^orden  3  foeckt  enghy  fuit  <-j inden ^ 
dopt  en  ufalop-ghedaen  voorden, 

\7Vilc  ghy  des  BofcH-Goddins  vrou  Echoósftem  verwecken  ? 
En  van  Kaer  zijn  ghehoort,  en  Ancwoort  van  haer  trecken  ? 
En  veefelc  niet  daer  heen ,  maer  mae(5l  een  helgheclanck, 
Soo  fuldy  ,  door  het  Wout ,  vernemen  haren  fanck . 

Diewenfcht  te  zijn  verhoort ,  moet  harten  ftem  verheffen  ; 

G  heen  fiaii  Ghebedt  encan  tot  aen  den  Hemel  treffen  ^ 
Niet  climter  op  tot  God;,  dat  maer  vvaft  inden  mont: 
Soo  wie  dan  bidden  wilj  diebidd'  uyt  'shartfengront. 

PSALM.  33. 

Clamaverunt  jufti  &  Dominus  exaudivit  eos . 

'X^N^tenfs  optut  efi  cUmoribm  j  utfonet  Echo  ; 

'Dmnfirefüex'iguo  murmure ,  N^mpha/ilet  : 
Nympha  tacet  tacitü^fedfurgdt  adathera.  ctamor  , 

Mox  refponfa  tibi^  <-velgeminata, ,  dahit. 
Vota  quid  ejfundis  Jiimmis  innata  UbeÜis  ? 

<tAd  tepidas  Cisli  non  patet  zAuU  preces  : 
Tende  lat  us  clamore  ,  'T)  eus  rej^onfa  re  witte  t  ; 

Hicpïa  mens ,  Hic  f^oxfervida, ,  pondtu  habent. 


lAQV.  5.  16, 

La  prière  du  jufiefaiSie  avec  /véhémence ,  efl 
de  grande  efficace. 

QVI  d'une  bafle  voix  Echo  la  Nymphe  appelle, 
(  Qu'  attend  il  dans  les  bois  ?)  n'aura  refponfe  d'elle  ; 
Celuy  auprès  de  qui  le  zèle  n'a  nul  lieu , 
Et  prie  froidement  >  n' eft  exaucé  de  Dieu. 

OR  A- 


OR  A     ET     DABITV.R. 


I  I 


VOcem  (quam  atij aliter  dejcrihunt) 
cgo^  Ht  admirandum  divin^fonn- 
iia  opm^  Dco  Opt.  Max,  imprima  dan- 
dam^dtdicàndam^cenjeo  .T amttfi  cnim, 
foio  mentis  ad  Deum  ajcef?fii,  pios  non 
raro  T)  eum  allo  qui  fat  is  compertum  fit , 
majorttawen  energià.  animui  fervens, 
ope  vocujefe  exfertt^  ac  in  c^lum^  ut  ita 
ioqtiarJfKpetumfacit^  quant Jitacitâ fo- 
in cogttatione  Deopreces  offer at.  ^>md- 
ni  enim  orationem  é"  rationem  (  qiiâ  u- 
trâque  immenfa  D  et  bonitas  caterù  ant- 
wantibus  prafiantiores  nos  reddidn  ) 
gratuDeofacrifcitim  ofcran:m  ?  Pra- 
Jertim  ver'o  cttm  nofîra  ipfim  vox ,  att- 
ribm  haulia ,  animum  magù  moitat , 
(^  (ft  langu  or  forte  auî  diverfio  )  aà 
D  eum  veluti  reducat.    Tria  iç^ttur ,  ad 
f  reces  rite  offcrendas ,  tneritf  reqtdri- 
mm ,,  Animum  pr^paratum,  nee  aliud 
agent em-^  Corpus fubmiffum ,  ^  aà  hu- 
militât em  compofituni  ;  (^  FruCïum  la- 
hiornm  ^id  e[i ,  Vtcem  imo  cor  dis  pene. 
trait  emiffam .    ^a  fi  conjungamtts , 
txaudiet  procul  dubio  nos  munifcus  ille 
Parens^finon  aàvoluntatemfaltcm  ad 
falutem. 


DE  flcmiiic(die  den  cenë  al  Jus,  en  dé  nn- 
dercn  nllo  bdcJu ijft)  ooidccleii  \vy,  als 
eé  byfondcr  uerck  Godes,  ibndcrlingeaen- 
den  ièlven  toe-gheeygent  te  moeten  werdé. 
Want  al  ilt  foo  dat  vee"]  god-faligc  alleenlijck 
door  hetophevendes  gemoets.gewoonzijn 
tot  God  te  biddé  :  evenwel  nochtans  falmen 
eé  vierich  gemoct^door  Inilpe  vande  ftemme 
met  meerder  craclit  voelen  uytberftcn,  en 
metgrootergevvelctegens  den  hemel  als  eé 
uytval  doen,  dan  ofl  yemantalleenhjck  door 
den  gedachte  fijn  gebeden  Gode  opdronge. 
En  waerom  doch  enibudcn  \vy  niet  met  alle 
de  wercktuygen  fo  des  lichaems,  als  des  ge- 
moets.dcn  Schepper  van  beyde.ten  beflé  wy 
tonnen, verecren?  waerom  'en  fondé  wy  niet 
beyde  die  dinghen,  waerdoor  wy  van  Godc 
zijn  verheven  boven  andere  gedierten ,  hem 
eerbiedelijcken  opdragen,  te  weten  vvoordé 
en  ghedachten.'waeromen  fullen  wy  niet  de 
gheheelen  menfche  Gode  opofFeren?ibnder- 
lingena  dien  ons  eyghcn  ftemmc  ,  terwyleii 
wy  bidden, van  ons  gehoorc  zijnde,  daer  coe 
daenflich  is ,  om  ons  linnen  meer  op  te  wec- 
ken, en  t'elcken  als  die  fchijnen  te  villé  gacn' 
dwalen,wederüm  als  tot  Ood  te  brenghen. 
Wy  houden  daeromme  darter  drie  dinghen 
noodich  zijn,om  wel  te  bidden, te  wctéeerft, 
een  wel  bercytgemoet,ledich  van ;iJlc  andere 
becommeringhe  :  ten  tweeden,  een  Lichaem 
ganlch  en  al  geftelt  tot  nederichey  t  :  ende  ten 
derden  de  vrucht  onfer  lippen, dat  is, cé  Stem- 
me uyt  het  binnenfte  onlcr  herten  crachte- 
lijck  nytgedreven.  Weicke  drie  dingen  indierr 
w  y  in  ons  gebet  te  lamen  voegen, ibo  en  ifler 
geen  twi)fi'el  aen  te  flaen,  of  God  wil  ons  ge- 
Miffelijck  verhooren  ,  indien  niet  naeonfc» 
wille, immers  t'onfcn  beften. 


PSALM      144. 

"^rope  ejï  Domintis  omnibus  invocanti- 
bus  eitm  in  Vcriiate, 


B  E  K  N  A  K  D. 
^J^andefdclis,  CT  f^umills ,  ^feriens 
oratio  f uerit^  cxlum ,  hand  dubio  ,pcne- 
trabit  ^  nndecertnmcfl  qttod  v.icua  re- 
dire non  pofsit. 

Sict 


D 


8  1  PETR.  4.  8. 

Liefde  bedeel^  njeelfonden. 

E  Sim  ghevoek  in  t'hart  een  ÜefFeiijck  ontftellen , 
Als  fy  befiet  haer  ïonck  of  een  van  haer  G  hefellen  ; 
Glieen  inghebooghen  neus ,  gheen  lichaem  fonder  (leert 
Vertraecht  haer  foete  min  :'Tis  haer  al  lief  en  weere. 
Die  prijs  ick  inde  Sim ,  t'is  van  haer  befte  ftreken. 
VVechmetdat  fchamperVolck  idatander  Luy  ghebreken 
Gaet  knauwen  inden  mont,  en  braken  achter  ftraet: 
Die  Godt  met  ernft  bemindt ,  zijn  naeften  niec  en  haet. 

t^ 

DELÏCTA   OPERIT     CHARITAS. 

^  oAudia  fertentant  tAc'itU/n  tibia  Sima,  peSlus , 
Vumgremio  Çatuli  membrapudendafoyes  ; 
tArcet  ab  amplexu  non  tejtne  crinibtts  al'AuSy 

'Nenjïma  ante  oculos  crimtna  naris  babes. 
Dijpücet  mtiltü  3  placet  hac  mihi  Simia parte  y 

<tAh  !  niger  efl  ^fiquisp andere  cnmen  amat, 
Livida  linguajile  \  Vuiumtegït  illefodalü , 

jfmbuit eetherem  sJtcuipeSiuj  3  iAmor. 

PROVERB.    17.  9. 
.%i  cele  Ie  meffaiCï ,  cerche  amitié, 

T  E  Singe  fon  Petit ,  combien  que  laid  ,  ne  laifle , 

Mais ,  (ans  s'en  ofFenfer ,  TembrafTe  &  le  carefle. 

Si  deChreftien  le  nom  ne  veux  porter  en  vain  j 

Couvrir  toufiours  ce  f^ut  les  fautes  duProchain. 

DELICTA 


DELICTA  OPERIT     CHARITAS. 

II I. 


PEnè  è  Chriftianx  charitatis)fenu  dn- 
clum  mihi  videtur  diBum  jfiud  Se- 
tiec£-  Secrète  amicos  admone,  lauda 
palam.  Plerefquetame homines  in  con- 
irarium  affci  videmm ,  &ex  Animo  do- 
Umus.  Laudant  fecrete ^  damnant  pala-^ 
v  X  cnim  duos  trefve  homines  ftmnl  col- 
loquentes  audias^quinjlattm  reeen  fendis 
attorum  vttijs  operam  locajfe  dixeris ,  ita 
firenuèytn  calumnis.  camptt  hüc  Martiii, 
ut  ita  dicam^defcendunt.  Rationem  acu- 
te tangit  D.Hieronymtts^Ma\orum,in. 
^«/>,roIatiûcft,  bonos  carpere;  dum 
peccantium  mulcitudinc  pucant  cul- 
pamminuipeccatorü.  Àgedùm  qitif- 
quis  w,  quimaledlcendi  hoc  ^udium  tibi 
in  f  tam  fentis ,  intetroga  confctentiam 
tuam^  quidtemoveat ,  vertffimam  Viri 
pij  fententiam  (necdubito)  invenies. 
Vetm  malum  est  ;  maluó  bonum  malum 
ejfe  vult^ut  fit  fut  fi  mi  lis.  Noliie  judica- 
re,inquit  bcnevoltu  Servator^<^  non  j«- 
dicabtmini.  Tribut  modis pravum  hoc 
judicium  in  (lit  uit  ur ,  cum  bonum  alicu. 
jtisfacluminmalam  partem  trahimus, 
eum  malum  inpejta,  cum  dubium  in  de- 
terim.  x^h  fugel  (^Sapientem  audi.^ 
trov,4.24.  Plura  vetat  cartx  an^uHia. 


ÇOoghy  cenvrientbcrifpéuilt,  doetfulcx 
»3lieymelijck:  fo  ghy  een  vricnc  prijlen  wilr, 
doet  fiilcx  int  openbaer  ,  feyter  een  Hcyden, 
cnfulcxcomt  de  ChriftelijckenKhunoedic- 
heydcalfeerna  by;dan  hetmeeiendeeldoec 
i'chier  reghelrecht  het  teglicndeel  :  prijlen  zy 
yemandt,  zy  doé  hetintbyfonder:lakc  zy  yc^ 
mantjZv  doen'tten  aenhoorcn  fchier  van  een 
vder.  Mc  lioorc  nauwclick  twee  ofce  drie  raé- 
Ichen  te  lamé  fpreké,  of  het  Ichijnc  datfe  ]iaec 
felven  tot  het  ophalé  van  eens  anders  gebre-  ^ 
ken  als  verhuert  hebben ,  met  fo  vollen  mont: 
fpreken  zy  daer  van  :  De  redene  van  dit  heefc 
déOutvader  Hieronymiis  feer  welbcmerdt: 
T'iSjfeyt  hy,den  boofen  cc  vermaeck  dé  goe- 
den een  cladde  na  re  werpen, en  (fomen  Icy  l,> 
met  haer  flippen  in  d'niïchen  te  fitté,meyncn- 
de  datjOm  de  menichte  der  gener  die  mifdoé, 
hun  mifdaet  kleynder  is.'Tgaeter  veeltijts  fo, 
de  gene  die  quact  zijn,  weniché  dat  de  goede 
quaet  mochté  werden, om  datfe  haers  gelijck 
lönden  veel  vindé.  Dekoeyc,alle  viiylis,  flaec 
geerne  haren  fteertrontlom,om  de  andere  te 
maké,dat  zy  is.  Dcfc  gcncgcthcy t  fpriiy t  uyC 
eé  qiiade  wortel ,  en  dient  nutlclié  wel  uytgc- 
roeyt  te  werden,  en  in  plaetfe  van  de  felve  du 
liefde  desnaeftenghcplant.  Oordelc  niet ,  op 
dat  ghy  niet  geoordcclt  en  wcrdt,  ley  t  onfcu 
fachtmoedigé  Salichmakcr.  Die  vcrbodc  oor- 
dcel wert  driefins  ghevelt,  als  men  i'goede  té 
qiiaJé  duyt,  als  mé  t'quade  tot  flimmer  tredt, 
allinen  twijfelachtighe  ten  crchftcn  uytleyt. 
Hebdy  een  Chrülelick  gcmoet,  wacht  van  fo 
te  oordeelsn  ,  en  liever  laet  in  alle  ghelegent- 
hey  t,  nae  den  raedt  Salomons ,  dé  laUcrmonC 
verre  van  u  zijn.  Prov.  4-  24. 


I  C  ORI  NT.  13.  ƒ. 
Charitas  non  pr^fumit  malum. 

TRI  VER-  SERM.2.  IN   ES  AI  AM. 
SI  matres  erga  fœtm  tant  à  caritate  af- 
fcifiittur^multo  magis  oportet  nos  trga 


proximum  fimili  caritate  ajfeâos  effe-^ 
namfpiritus  ncxus  calidioresvehemen- 
tiorffqueffnt,  quam  nature. 
PROVERB.    17.  9. 

^i  cele  ie  mtffait  ccrüie  amitié^ 

H  h  Vat 


lo  I  CORINT.  7.  j. 

T>at  u  de  Satan  niet  en  Tierfoecke ,  om  ufve 
onmatiche)ts  wille. 

"O  Et  moefl:  u  zijn  ghenoegh,  Pan ,  by  het:  vier  te  wermen  j 
VVaerom  quaemt  ghy  te  na  ?  en  perftet  in  u  ermen  ^ 
Al  is  de  liefde  goet ,  te  veel  baert  ongherief  j 
"Men  can  oock  V  Vijf,  en  kindt,  wel  hebben  al  te  lief. 
De  maet  van  Echte  Min  zy,  niet  de  luft,  maer  reden , 
'T  is  viiyl,  het  reyne  bed  in  welluft  te  befteden  : 
Diefich  onmatich  draecht  in't  hoiuvelijcx  bedrijfF, 
Vervaltin  hoerery,  oock  met  fijn  echte  wijfF. 


NE  QVID   NIMIS. 


P 


(v^»j  fat'is  eji ,  modico  caleatjï  cor  f  u-s  ab  igne , 

M^d,  mfer  !  inflammas  ç^  tua  damna  ruü} 
Omnis  amor  '%'ehçmensj  mdu-s  eft^  mmü  Vxor  amari^ 

Et  Fuery  ^  Genetrix,  ^  IPater  ipfe ,  fotej^. 
Omms  in  alterius  {procul  hinc pr^etextuJ  tAmici  ) 

InproprU  nimms  (^on  juge  for  det  oAmor, 
ü^  modus 3  <b*  ratio  invenilibtn  imperet  aujïs , 

^uifquù  esj  inproprid  ^omuge  moechuseris. 

Et  chofes  bonnes  ont  leur  exces, 

A  Proche  toy  du  feu^  mais  touche  pas  la  flame  ; 

L'excès  d'amour  n'eft  bon,  non  mefmes  en  fa  femme  ; 
Qui  fe  comporte  au  lia:  plus  mollement^  que  fault , 
Au  miheu  d'un  Amour  fAcrè  fe  fai<^  Ribauld^ 

NE 


NE  QVID  NIMIS. 


li 


IV. 

REs  natura,  fuâ  opimas  folo  ahiifu 
malasjieri^rion  folum  ratio,  fed  (jr 
ufuj  docet.  In  re  conjugali  (  ut  a/iafi- 
ieam)vereor  ne^jiiventutü  lubrico  pro- 
lapfu,plurtmànipeccemiif,(jr  in  ipfo  ma- 
trimoniioperea  matrimoniifcopo  quam 
lon^iffime  aherremtts  j  idcjuefpccie  (  ut 
ait  lue)  Firtutù,  (jr  umbrâ.  Porro  cum 
Dcumjdejljpiritumpurifsimnm^auclt)- 
remmatrimoniilaudemtis,  -jcleo  admo- 
nemur^  nori  ejfeid  wtemperantiâ  ac  dif- 
folutû  libidine cof}fpurcanduf?t,  Hacpe- 
tuUntiam  K^mbro(ius  gravi  quidem, 
jednon  indigna  an  fur  à  notavit  yCiim 
tixoris  aduUerum  vocavit  eum ,  qui  in 
iiju  conjugali  'verecunditsrationent  non 
habet.  Sed^  aliudejfe  amajium ,  atiud 
maritum  agere ,  ctiam  ii  notârunt ,  qui 
Vxorem  non  voluptatii  ^fed  dignitatii 
nomen  ejje  volueru'nt  j  Romanos  <^ 
Ethnicos  dico  ^  quorum  velComici  'vc- 
terts  eâ  derejane  judicant^  eorum  untti, 

■.•••■  Quï  millier  fuumvinim  (ait) 
Voletfibi  oblequentem  cfle ,  atque  diucimim, 
Modicè  ac  parce  cjusferviatcupidini. 

LepidcErafmus  nojicr^  Nenprovocare^ 
matrona  efl-^comiter  n  égare,  pudorü-^ob- 
ftinate  r  ecu  far  e ,  perjidi£. 


Hicronym- Contra lovian.  Lib.  i.Cap-  30. 
•vEfcrt  Seneca  cognovijfefe  quenda  ho- 
minem ornât um  ,  qui  exiturtu  in  pu. 
bltcum  fifciâ  uxoris  tt&tts  colligabat , 
^  nepuncîo  quidem  hor  a  pr.tfentiâ  eim 
£arere poterat^potionemque  nullam  fbt, 
fiift  alfcrrfn  fafUm  labin ,  i/ir  çr  tf.^'or. 


DE redene ende  errareiHliC)'c!c leert  on?,' 
dac  oock  de  aldernutfte  Jiiigé ,  door  bec 
mîl  bruyck  alleen  ,  gaiidch  en  al  Icliadelick 
werdc.'T  is  te  bediicbcé  dat  wy  in  de  ftke  des 
bouwelijcx  (  oin  andere  dinghen  ce  vcrfvvi;- 
g-en)  door  dehitte  des  lonckhcyts  ons  dick- 
wils  vergrijpen  ,  ende  van  hec  cyndc  des 
houwelijcx,  inc  werck  desHouWclijcx  felfs, 
alderverft  afdwalen.  Wy  erkennen  God(dac 
is  een  gantich  reyn  gheeltelijck  VVelt:n)voor 
dcninll'tter  van  dien  ftaec,  endaer  door  al- 
Icene  dienen  wy  afghemaenc  te  werden  van 
hctlehe  meconmatighen  luft  te  belbetelen. 
Ambrofiiis  heeft  de  gene  die  haer  hier  in  ver- 
loGpé,door  eéfcherpe,nochtans  eygenc, ma- 
niere van  fprekê,  overfpeelders  van  haer  cy- 
gcn  vrouwen  genacmr.  De  naem  van  Hiiyf- 
vrouwe  is  voor  ce  naem  van  wcerdichcy  t,  cfi 
niec  van  welluft,  felfs  by  de  Romeynen,aItijts 
gehouden  gheweeft  :  haer  Poëten  hebbé  dic> 
aengacndc  goede  vermaninghen  ghegevcn, 
eenc  van  henlieden  zeyccr  aldus  : 

Frou,  "^ildy  dccgh  van  uwen  man , 
Ghy  dient  ufoo  te  fl ellen  an , 
Datu  begeer  en,  en  zijn  lufl , 
Nopt'eencmaelen  z-j^hebluïl. 

De  Ghehoude  en  moeten  hun  dan  nîet  lateit 
voorftaen,  dat  hen  regens  malcanderen  alles 
geoorloft  is,  macr  een  yder  handde  de  Sijnc 
matelijck,  ende  met  cen  lekerc  vriendeli)ckc 
ftcmmicheyr.befittcnde  alibo  fijn  vat  in  hey- 
lichey t,nae  deu  raedt  des  Apofl:els« 


hauriebant.Alia  dein  ceps  non  minus  inJ 
eptafacientes ,  in  qu£  improvida  vis  ar~ 
dcntisaffecîuicrurfipebat.  Origo  quidetrt 
amorti  honcfla  crat  ^fed  magnitndo  dc' 
f  or  mis ',  nihil  auteni  interejl  quarn  ex 
honcflà  ci/ffâ  quü  infwiat^ 

il  h  s  y^l' 


ia  GAL.  4,  19. 

Allenxkens ,  Tot  dat  Qmflm  een  ghe- 
daente  in  ons  crijghe, 

XJEtgeen  ghy  in  deSchorsHerBoomenpkeght  tefnijdena 
Can  u  ghedien  coc  leer,  ten  vale  niet  al  befijden  : 
Dit  fchrift  is  teer  int  eerft^  maer  toeft  een  cleyne  tijt, 
De  Schors ,  en  met  de  fchors  de  Letter,  open  fplijt* 
Als  God  eerft,  met  fijn  VVoort,ons  harten  comt  befchrij ven , 
Men  voelt  daer  in  terftontgheenvaftgheloofbeclij  ven  : 
Maer,  fiet  !  een  fwack  begin  wert  onghevoelijck  fterck , 
Allenxkens,  en  met  tijt ,  voltrecktden  Geeft  zijn  werck. 

Tenera  Pietatis  principia. 

'l^Hdimm  arhorihtis ,  tenui  dum  cujpide^  carmen  ; 

Vix  teneram  Jtgndt  parva  litura  cutem  : 
Incrément  a  tarnen ,  njix  intelleSïa, ,  f-videbis  , 

'Dum  f  eragit  tacïtis  paj^ibus  anntis  iter, 
Enthea  non  hederam  Tiet  as  imitât  ur  lona^ 

Ferre  cui  patulas  nox  dedit  nna  comas  : 
^Tarvafides  primo  ,  crefcit  fenjim,  (^JlnefenJU , 

rPaulatimque  facrum  Spiritus  impie t  opus. 

EP  HES.  4.  13. 

Peu  a  peu ,  jufques  a  ce  que  croifwns  a  U 
ferfe^ton  d' homme  en  Chnjt. 

Cl  tu  fais  un  cfcrit  fur  Tabrc  j  ne  te  hafte , 
Bien  qu  il  te  fcmblc  cftroit ,  le  temps  l'efcrit  dilate. 
Vertu  n'cft  pointd'un  jour,  &  l'œuvre  de  l'Elpric 
En  l'amçpeu  a  peu  de  Thommc  s'accomplit. 

Tencca 


TENERA  PIETATIS  PRINCIPIA 


U 


V 

N'  On  confusc^fed  ordinaù  in  hacin. 
feriora^agitDefti,nec  ab  tino  extre- 
WO  adalterumfejline  ,fedfenfm  ,f>ro- 
greditttr.  Non  repent/nc  fulgore  dies 
terrarum  trABu*  pervadit  yjed  ,  prx- 
nttfjo  duhix  lucis  crepufciilo ,  fastlatim 

Medium  Sol  aureiis  orbem 

Occupât,  &  radijb  ingcncibus  omnialuftrat. 
Non  fiatim,  ex  intenfofrigore,in  ar  do- 
res Syriifrdciptamttr  ;fed,  Vereac  te- 
fentü  Favonijflatu  intermedio^  pauta- 
tim  ad afiivos  cabres  deductmur,  Sfi- 
ritualesfideliii  j/rogrejfus  f  Une  hu  juf - 
modi.  Nitnquam ,  e  mediis  ftccatorum 
fordihm,  ad  ft  at  urn  gloria  fuos  tvehit 
Dem^  fed gratiam  mediam  intcriadt . 
Vix  ullui,  ex  vita  inftgni  fcelere  conta- 
tninatAfnhtto  in  vitam  Chriftiano  no- 
wine dl z^nam  immédiate  erigitur.  Fi- 
iiura,inquit  :i'i'e,capit primo  ab  umifris 
^  lineis^  deinde  Monechromata ,  tnex 
accejsit  lumen  una  cum  colorum  var  ei - 
tate^donecadfummam  artifcii perve' 
nit  admirationem.  idede  homine  Chri- 
^iano  jure  quis  dixertt .  Neigitur  ani- 
mo desiituatur  Pia  mens^fi  lenio^dum' 
modo  continuo  ,gradu  advitarenova- 
ttonem  ,  efferatur.  Omneincrementum^ 
etiam  latens^  credenttfalutare  ifl. 


GOd  gaec  niet  onfchickelijcké/maer  met 
order  te  werc  in  alle  dele  nederige  din- 
gé,nict  fchielicken  van  het  ccne  u\  terfte  tot 
het  andere  \'er\'-.illendej  maer  door  middel- 
weghen alleiixkens ,  en  als  by  trappen,  van 
't  eene  tot  het  ander  gaende . 

Ven  Donckervan  den  fw  art  en  nacht 

Wert  niet  ter  Hom  tot  Itcht  gebracht , 

Den  Dagheraet  en  morgen-ftont 

Verthoont  vooreer  ft  haerr  o  ode  monti 

Dan  rijft  de  Son,  des  rveirelts  óogh^ 

Bn  c/imt  affengskens  meer  om  hoogh  ; 

Tot  dat  ten  leften  het  gheficht   (licht. 

Ons  fchemert  ,  door  haer  crachtich 

Het  gaet  met  den  Geeftelijcken  voortganck 
vande  Godtfalige  ten  naeftcn  by  mede  alfo. 
.  God  en  plach  niemant  uyt  dé  üanck  der  fon- 
dtn, regelrecht  tot  heerlijcheyt  te  vcrhefien, 
maer  fijn  Ghenade  ,  als  middelaer,  tufTchen 
beyde  teftellen.  Selden  werter  yemant  uyt 
een  gantfch  rau  en  roeckeloos  leven,  op  een 
iprongh  ovcrgefet  in  een  gelette  en  Chrilïe- 
lijcke  iedicheydr.  De  Godtfalicheyt  en  ver- 
thoont hoer  van  Honden  aé  niet  in  hare  vol- 
maeckthcyt,maer  wert  door  dagelijckfchcn 
acnwas  allengskcns  tor  haer  vokomeutheyc 
opghetogen.  Een  verflaghen  Herteen  heetc 
daerom  den  moet  niet  verloren  te  geve,  om 
fijn  lancxficmen  voortganck  inde  Godlàlic- 
hcyf,iü  die  maer  ftaech  efi  geduerich  en  zy. 
Aldcriey  aenwas(oock  den  gcnédie  ons  on- 
gevoelijcké  acncomt,  en  dicmen  eer  gcwaer 
wort  gefchiet  te  zijn  ,  als  te  g]ielchieden)ge- 
dijtccn  Chriftelijck  ghemoct  ter  Salicheyt. 


2  CORINT.  3.  j. 

£piHoUeF{isChrillis  jcripta  non  a  tra. 
mento^fed  Spiritu  Dei  Vivi  :  non  in 
tabulit  laptdeis,fedin  tabula cordis. 


PSE  A  VM.    cji.    IJ. 

l^Ejufte s'avancera  comme  U  Palmec^ 

croiftracommeleCcdre  du  Liban  ^ 
Eftant  planté  en  U  maiftn  de  l'eter- 
nel,  ere» 


Hh 


'}  S 


Lact 


î4  ■  PROVERB.  3.  7. 

Laet  u  niet  njy^s  duncken, 

r\En  Specht  wil  met  zijn  beek  dé  Eycken-boom  doorbooren, 

■^Dies  loopt  hy  gins  en  "weer,  nii  achter  en  dan  voeren , 
En  fiet,  naer  elcken  pick ,  oPt  gat  mocht  wefen  deur , 
En,alft  al  omme  comt  :,  dan  vindt  hy  reet  noch  fcheur. 

Kè  Specht  !  u  doen  is  Hecht ,  en  weerdich  om  begecken. 

Die  't  werck  hout  voor  ghedaen  j  can  't  ielvc  noyt  voltrecken  : 
Groot-achting  van  fich  felfs  verdwijnt  meeft  al  met  rou  3 
Die  meynt  dat  hy'tal  is ,  en  wert  noyt  dat  hy  fou. 

Arrogantia ,  Profeclus  obftaculum. 

^^C(Vm  penctrent  mor  fus  'mfmguU  ajulnera  qttisnt  : 

Dum  nimmm  roflro  ^artiafidit  Avis. 
^ervia  ligna  forent  >  nijtpervia ,  Tue  3  f  ut  a  f  es  ,• 

Dtsm  ruis  hm  iüüc^  tempus  inane  <^oUt. 
'^hoterit ,  do^um  quife  putat  efe ,  doceri  ? 

^ifapiet ,  quife  jam  putat  efefofhum  ? 
Semperinanis  erit  mens^  quafhiplena  njidet  ur  : 

DoSiifs  erat ,  doSius  mfbi  qmfque foret. 


ECCLES.  3.  24. 

Laprefumption  a  deceu  plufeurs, 

T  E  Pic  auroitbien  toft  Ia  fin  de  fon  ouvrage , 
Si  de  fon  bec  n'avoit  conceu  trop  grand  courage  : 
Vn  cœur  prarfumptueux  ne  fera  rien  du  bon  , 
Puis  qu'il  a  de  fon  fai<^  trop  grand'  opinion, 

ARRO- 


ARROGANTlAjPROFECTUS  OBSTACULUM. 

V  I. 


If 


M  Agis  decorum  ejljuvenem  dineer  e, 
(juam  docere  ;  Senidocere,  qiiam 
difcere.  Mtlim  tamen  tfl  froveciioris 
at  at  is  homirnm  fero  difcere ,  qukm  in 
ignorantiâ  perpétua  ver  fart.  Nuncjttam 
hominem  tam  exa^U  eruditionü  tijpiam 
exsfitijje ,  ut  amplius  nthil addifcerefo- 
ttierit ,  ratio  demon flr at.   Hon  in  vitâ 
foliim^fed  é'  ^f^  'ff^  morte ,  imo  ex  ipfô. 
morte,  e(i  ejtiod difcatur  ;  pr^fertim  ho- 
mini  Chrijiiano  .  Odi  homines  ignavâ 
operâjphilofophâ  Jent  ent  lâ ,  aieBat  ille. 
Jndoctlisfane  efi^cjui  mavult  docim  vi- 
der i,  quam  ejfe  :  Vanttt  cr  arrogans,  qui 
aut  magna  fihi  vindicat ,  qux  ipfi  non 
in  f  un  1 1  vel  majora ,  quam  qu^e  infunt. 
ytinam  hoc  animis  omnium  infituni  ! 
De  aliü  nunquam  maie ,  de  fefe  nun- 
quambene  loqui ,  primitm  Chrijliani, 
alter  um  Sapientis  eH. 


HEc  voeght  een  longeîinck  beter,  onder- 
welen  te  werden  ,  aJs  ;in3ere  te  lecren  ; 
voor  een  Oude  man  daerentegens  paflet  be- 
ter een  ander  te  onderwijlen, als  lelt's  onder- 
wefen  re  werden  ;  en  evenwel  nochtans  ifiec 
beter  in  fijn  ouderdom  te  leercn  ,  als  alcijdc 
onwetende  te  blijven-  Noyt  en  ifler  yemandc 
io  volcomen  ofte  in  gheleerthey  t,  ofte  in  er- 
varenlieytgeweeft,  ol'hy  en  heeft  noch  altijc 
in  wetenfchap  kunne  toenciné.  Meen  cl  niec 
alleenlickinditlevéjiraerin,  en  uytdedooC 
lelfs,  onderwelen  wcrden,voor  al  en  fonder- 
hnghe  een  Chriftelick  gemoec.  lek  hate  alle 
menfchen  van  veel  feggens  ,  en  van  weynicb 
bedrijfs,  zeyder  eene  vande  Oude  -,  Hy  en  is 
niet  leerfacm,  die  liever  heeft  gheleert  te 
fchynen,a]s  inder  daet te  welen, zeydeEion. 
Hy  IS  trots  en  ydel ,  lbo  wel  den  deftn ,  die 
fick  dinghen  tocfchrijft  de  welcke  hy  nier  en 
heeft ,  als  den  genen,  die  fick  grootcr  dingen 
vermeet  als  hy  can  .   'T  ware  gocdt  datmen 
van  andere  nimmermeer  qualick,van  fich  fet- 
ven  nimmermeer  wel  enfprake.die  hetcerfte 
doet  handelt  Chriilelijc,  die  het  tweede  doec, 
handelt  wijflelijck. 


i.CORINT.   8.  i. 
SI  quii  exiFiimatJcire  fe  aliquid,  non- 
dttm  cognovtt  quemadmodum  eum 
pire  oporteat. 

iNdociliseJi  ^  qui  mavult  doel  m  videri 


PROV  ERB.  26.  u. 
^S  tu  veu  un  homme  qui  cuide  efir  e  fa- 
ge?  il  y  aplM  d'efperace  d'un  fol, que 
de  tuy, 

VERS  16. 


quamefe^Biôn^apuà  Laçrt.  Liù,  4,   L^parejfeuxs'eslimeesfrepluifage^qui 
C4p.  7,       ■  -      \    fept  qui hailUntfage csnfeil . 


luyhti 


.1 6  Buy  cht ,  ofc  Brceckt.' 

P  ET.  I.  j. 

VVeeJi  met  ootmoedicheyt  rv  entert  nfyant  Cod  ^yeder^ 
(iaet  den  Hocvterdighm* 

/^Blixems  felfaem  cracht  J  Het  S  weert  fpringt,als  in  duygKen, 
De  Schee  blijft  heel  en  gaeff ,  om  datfe  weet  te  buyghen  ; 

Het  harde  beenj  dat  breeót ,  het  vleys  is  niet  ontfteJt , 

De  Beurs  is  onghequeft^in  bryfcis  fpringthetgheit. 
Den  Blixem  is  Gods  Schicht^  des  Hemels  wonder- wapen  : 
God  werckt,  foo  als  dit  Vier,  in  ons  zijn  aertfche  knapen  « 

Op  een  verhart  ghemoet  fijn  gramfchap hart ontftee(5l  ; 

VVat  onder  Godes  hant  niet  buyghen  wil ,  dat  bree(ft. 

Pledere  ,vel  frangere. 

Ç2JE!pâ  njel  intaSîâ  mmmperiêre  emmena  » 
FraSîus  ç^ ,  illxjo  tegm'me ,  muer  o  fuit» 
Sape  cutù  tot  os  ruptù  tegtt  ojSihus  artuj  ^ 

(^um  T>eus  ex  alto  Tela  TnfcuU  jacit. 
i^oilihus  'tndulget ,  dmifque  ferociuj  infiat 

Fulmen,  ^  ipfefacit  Vulminü  AuSior  idem, 
VleSîegenÀ  :  quieunque  Deo  nonfleSlitur ,  iUe 

TleUittir  ,  eUtos  U^minls  ira  premit. 


tAttx  humbles  grdtieux ,  dm  aux  orgueilleux, 

'Es  lavelins  de  Dieu,  laFoudre  &  la  Tonnerre , 
Au  Doux  ne  font  du  mal,  au  Dur  i  l  font  la  guerre . 
Homme  humilie  toy ,  baiflant  ton  haut  defir, 
Nul  eft ,  qui  ne  s'y  rompt , qui  ne  s'y  veut  fléchir, 

,   Fle<^crc 


FLECTERE     VEL     FRANGËRE. 


}7 


V  II. 


SI  quU meinterroget(inquit  Lyftigu- 
Htnu4)qHodnam  primtim^  hominiq; 
ChriHiano  maxime  necejiariu  requifi' 
turn  fit,  Humilitate  dica. .  Si,quidfèctm- 
dumjidcm  rej^ondcbo.  Si  de  tertio  qtiA- 
TAt,  diclum  repetam.  Indicat  -virfiuf 
hafim  acftmdamentii  totim  pf>iloJophia 
Chrisiianx  in  hocprxciptte  con fijtere, ut 
àebelUtÀ  omni  eUtione  ac  fuperhiâ  ,f.v 
verüfuicognitione,  unufquify-^  ftbt  vi- 
lefcat ,  Deoqae creatori  fefe  fubmittat. 
Cum  enimJiiperBiavenenoprimi  P  arê- 
tes ^ffijti  AC  inflati,  totam  poHeritatcm 
vefando  contAgio  infecerint-^humiütate 
eam  reUitnij  fjr,fit  in  morhü,  contraria 
contrarijS  cttrAnda  ejfe,  Deum  noobficu- 
re  teJlatum'uolHife  tfatii  confiât.  Nee  . 
tniritm ,  cum  ^fentinam  malorttm  fu- 
perbiam  effe ,  etiam  exjudicio  natura/i^ 
antiqui  judicaverint.  Tarquiniitm  ho- 
minem I/bidinepr,ecipitem,avAritiâ  C£- 
Cftm,  immanem  crudelitate  tfuroreve- 
cordem^vocaverunt  Superbiim^Cj  ptttA- 
'verunt fiufficere  convitiiim^ait  ille,  Co' 
cludamas  cii  Nilo  ,  (jr  operam  demta  ut 
fit  nobis  vit  a  excctfa ,  Jpiritw  humilis. 
Nihil  alt  a  vult  Detts^prxterfic-^  propriti 
illi  efi  erecla  dejicere ,  dejeóïa  ériger  e, 

PETR.  I.  6. 

l^Vmiliaminifittb potente  manu  Dei,  ut 
vos  exaltet  in  tempère  vifitationii. 


SOo.'my  yemantvraechc  ffeyt  Angiiflïnus) 
W.1C  de  ceifte  ende  noodidiOe  "cïcuchc  fy 
vooreen  Chriftcn  menlche,  ickial  hem  ant- 
woordé,  Ncdciicheyt;  wac  de  tweede, Nede- 
riclieyt;  wac  de  derde,  Nedericheyc.  Willen- 
de den  Godfaligen  Man  daer  mede  te  kennê 
geven,  dat  het  geheele  grontftiick  des  Cliri- 
Itelijcké  levens  infonderlieyt  daer  in  beftaet, 
dat  den  inenfche  in  fijn  geinoedt  iiytgeroeyc 
hebbende  alle  tiotshcyt  en  hoochinoet,ende 
daer  door  gebraciic  zijnde  tot  ware  keunifle 
en  verachtinge  va  lick  ielfs,hy  fick  inde  leech-] 
fte  dweemoedicheyt  voor  God  vcrootmoe-' 
dighe.  Want  nacdicn't  onfer  aller  Voorou- 
ders, door  haren  verwaenden  hoochmoet  in 
voortijden  t'onfen  vetderve  leelijck  hebben 
laten  ligghen:  Soo  heeftet  den  goeden  jGodc 
belieft,  op  de  vvijfe  vande  ervaren  Mcdecijné, 
dele  fieckte  door  ftrij  dighe  gheneeidrancken 
wech  te  dry  ven.  Laec  ons  dan  trachtC  na  een 
hemelfch  en  hooch  leven,  macr  naer  een  ne- 
derige geeft.  De  Hcere  der  Heeré  en  wil  nicc 
groots,  als Cjne  heerlijckheyt,want  't  is  hcui 
eygen,  de  hooghe  nederich  te  maken,  de  nc- 
derighe  te  verheffen.  Den  dach  des  Heeren 
zeydtlef]  1.  I i.  Tal  gaen  over  alle  het  hooch- 
mocdige  ende  hooge,ende  over  alle  het  ver- 
hevencjop  dat  het  vernedert  werde. 

Chy^dieeen  Chrifim  zijt ghenaemt\ 
Vraeght^  welckeàeugd'ubejl  betaemt^ 
D  'antwoort  is  cort :  Foor  terfi,  en  lefi^ 
IsNeà'richeyt  u  ddcxbefi. 


PROVE  RB.   iS.  14. 
Q  que  bien  heureux  efi  l'homme  !  qui  fi 
donne  frayeur  continuellement  :  Maii 
celui  qui  endurcit  [on  cœur  tomber  a  et* 
calamité» 


U 


Salich 


i8  lACOB.  I.  12. 

Salich  is  den  mm  die  njerfoeckinghe  <-jerdrdecht ,  ^Wint  als 
h^  bedroeft  Cd  zijn  yfal  h-j  ai  croone  der  huv' 
lijckhcyt  ontfangben. 

/A  L  gaet  gHy  't  wit  Satijn  doorfteken  en  doorkerven, 

Schoon  Maghet ,  even-vvel  en  wilt  ghy't  niet  bederven, 
V Vant,  fiet  Î  foo  haeft  ii  hant  van  fteken  haer  onthout. 
De  wond'  is  gaeffen  heel ,  de  Steke  blinckt  van't  gout. 
O  menfchcjWieghyzijt,  en  toont  u  niet  t'onvreden. 
Als  God  doorwont  u  hart  met  druck  en  fvvaricheden , 
'T  is  niet  tot  u  verderf:  Siet  Godes  wonder  hant 
Gheneeft,oock  alfle  quetft  ;  verkoelt,oock  alfle  brant. 

Sanat ,  quod  perculit. 

'^'0»  tihifert  Ammm  tua,  Sericaperdere ,  quamyis 

éMiUeforaminihiu  S  erica. ,  Virgo ,  notes  : 
^upd  lacer ayit  acus,  ruttlo  moxj^lendet  in  auro , 

Tulchior  ex  ipfo  njulnere  Tela  redit, 
^upsfrcmü  3  AlmeT>eus  ^  non  opprimü  i  arrige  mentem^ 

^it}gemü  tethereâ  <-vulnera,faùîa  manu  : 
^erfery  er it  fana  cutepulchnoripfacicatrix  i 

Et  dabit  haud  dubiam  <-vHlnerü  <^uSïor  opem» 


D'un  cofté  T>ieu  oingt ,  de  l^ autre  ilpoingt. 

npV  fais  au  blancq  Satin  dix  mille  troux ,  m'A  m  ie, 

De  tout  cela  pourtant  ton  cœur  ne  s'en  foucie  ; 
L'ouvrage  en  eft  plus  beau.  Dieu  par  fon  chaftimcnt 
Guaric lecceur  humain ,  h^hy^im.%  nous  rend. 


SANAT 


1 


s  ANAT,  QUOD  PERCULIT. 
VIII. 


'^ 


Q  Vod  in  hyfo  Virgo  acu-pcîrix,id  m 
nobis  agit  Dem.  ^Quem,frecor^  un- 
quam  honoravit  magntts  ille  Opfcx^ 
qutm  non  ante  cneravit  ?  ^em  un- 
^ttam  cfuu  ai/t gratiâffirituali  imbuit^ 
aut  honore  corperaliegregiêdecoravit, 
9}ijîj>r£mi(fâ,  in  utroque^  injîgni  aliquâ 
calamitate?  Non  ante  Patriarcha  lacob 
0]>uUnîu4^^  ingemi  famuUtio^tanquam 
exercitujlipatmadjuos  rtdtit-^  quàmfo- 
lus  bacillo  innixus  in  exteras  regiones 
frofugtisabiijftt.  Non  ante  lofephus  re- 
gali  fplendore  emicuit ,  quàm  carcerù 
fquallore  fordutjjet .  In [pirittiatibus:  no 
ante  Pau/us  imfios  a  morte  revecavit , 
quàm  in  piorum  morte  conjenfiffet  j  Ec- 
cleftam  nonpropugnavit,  qtthm  eam  op- 
fugafet  ;  liiccm  aenique  Euangeîii,  nift 
Cxcm,  non  vida.  Qtitd  multa,?  utiles 
Junt fidelihus  afflihiones,  ettamanimi. 
Siquando  ergo  affligi  te  contigent ,  h 
Menspia^  corporc^five  animo,  mfolatiu 
tuihoc,aut  fimile^  argument ü  deprome^ 
Deo  e  si  propofitttm  me  h  en  or  ar  e ,  infa- 
miâ  enim  afficior  :  mefirmare ,  quippe 
debilitor  :  divitiisme  cumtdarejnpau- 
fertatas  anguflias  detrudor  :  gatidio  me 
afficere^dolorihui  cruciandum  me  tradi- 
dit.  Nam  ut  ait. 


GHelijck  ecn  Maghet  met  liaer  borduyr- 
werck,)bo  handelt  de  goede  God  mette 
menfdie.  Wie  heeft  hyoyt  vereert,  die  hy  te 
voré  nictbel.ift  en  hadde?wie  vâde  lî;ne  hecfc 
hy  oyttijdelijck  of  gheeftelijck  gefegent,die 
hy  te  voren  in  bcyde  nict  en  hadde  befocht? 
Den  Oudtvader  lacob  en  is  niet  eer  mec 
vrouwen, kinderen,  knechten  .maechden,  eii 
vee  ,  als  met  een  heyrlegher  omringhelt, 
totte  fijne  gekcert.voor  hy  met  eé  ftafi  allee- 
ne inde  handt  veltvluchrich  was  vertrocken. 
lofcph  en  is  niet  eer  totconincklijcken  glans 
verheven  ghewecft ,  voor  hy  in't  duy fte^r  des 
kerckers  was  nedergelaten.  In  gheefteJijcke 
faken-.Pauliis  en  heeft  niet  eer  degoddeloofe 
uytden  doodt  ghecogen  ,  voor  hy  inde  dooc 
vandcGodfalighe  hadde  bewillicht  :  hy  en 
heeit  voor  Godes  kercke  niet  eer  geftrcden, 
voor  hy  die  wel  heftelijck  te  voré  hadde  bc- 
itredé  :  hy  en  heeft  het  licht  des  Euangeliums 
nietghefien,dan  doen  hy  fteke-bJint  gewor- 
den was.  Om  kort  te  maken,den  Godfalio-en 
ftrecken  felfshare  fwarichcdê.'t  7y  in  ziele  of 
in  Iichame,gantfch  en  al  ten  goede,  en  daer- 
oni  mach  ecn  Chriftelijck  gemoet  wel  feker- 
iijck  aldus  fedé  kavelen:  de  Heere  wil  m  y  toc 
ccrcn  verheflen,  en  waerom  doch  ?  want  my 
werdtoneereaenghedacn.  Hy  wil  my  ver- 
ftercken,  wantick  gevoele  mijne  fwackheyt. 
Hy  wil  my  verrijckcn ,  want  hy  befoed  my 
met  armoede:hy  wil  my  verblijden,  want  hy 
treft  my  met  droefheden.  Siet  daer!  een  fclt- 
lkme,doch  een  vafte ,  maniere  van  rcdcn-ca- 
velcn  vande  kinderen  Godts. 


AVGVST.  SVP.  PS  A  LM  21. 
iNtelligat  homo  medicum  effe  Deiim^^ 
tribulationcm  medicamentum  efeadfa- 
iuttm,non  parnam  addjmnationcm,fub 
medicar/icntopofitus  urcrisjecaris ,  cla- 
mas :  Non  aitàtt  medicus  ad  volunta- 
t(m,fed  audit  adfanitatem. 


Pej  kin.  Tracit.  do  Spir.  Dcfcrt. 

DEigratia  incipit ,  crcfcit,perficitHr^ut 
pUirimum  ,per  contraria. 

APOCALYP.  r.   10. 

l^E  crain  rien  des  chofcs  que  tu ask 
fouffrir:  Soisfdellejujques  ala  mort: 
](  te  donnerai  la  couronne  de  zie . 

i  ^  *  Indifn 


i6  MATH.  ê.  23." 

Indien  u  ooghe  hoos  ù  ^foofalugheheele  lichaem 
duyjier  rvefcn, 

"TP  Is  met  de  Leeughedaenjfooghymaercontglie  winnen 
Het  ooghe  vande  Beeft.  Den  Duyvel  dwingt  ons  finnen , 
VVint  hy  maer  ons  gheficht  :  de  ftadt  is  vol  van  moort , 
Indien  des  vyandts  heyr  wort  meefter  vande  poort. 
'Toochis  der  Tonden  deur;  door 'tooch  comt  ingheftreken  > 
Nijt ,  Eerfucht ,  Vuyle  luft,  en  duyfent  quae  ghebreken  : 
Dus  yder  die  met  ernft  zijn  gheeft  opftijcht  om  hoogh , 
Vanydelheydt  te  fienbewaertzijn  dertel  oogh. 

PSALM  II.  9. 
Averte  oculos  meos  ne  videant  vanitatcm. 

QVi  modo  libérerai ,  wiciü  leo  ferVit  ocellü  : 
^uifquü es  ,  a  yifio  lumine  y  <-uiUus  erü . 
Crédite  ^  peccatifunt  lumina  noHrafenefir£ , 

Hac  (s"  zAvarities ,  ^  levis  i?/trat  aAmor. 
Tande  fores  ^fuhit  hofîis ,  <^  omnia  cade  cruentat  : 

Fdnde  oculos  ^  Satanas  cor  dis  in  arce  furie . 
furaft^  o,  teneri  tibi  71e  capiantur  oceüi , 
ChÇiferipumnjitiisfubderej^eSius  ames. 

LVCE  II.  3^. 

"Regarde  que  la  lumière  qm  ejl  en  toy,  ne  foyent  ténèbres, 

T  E  fin-rufé  veneur  Ie  grand  Lion  attrape , 

En  luy  gaignant  les  yeux,  dun  voile  de  ia  cappe  ; 
Combien  des  braves  gens  font  par  leur  yeux  frappez  ! 
Noz yeux,  helas '  nous fonc  feneftres dépêchez. 

NE 


NEQyiTI^   DVCES,OCVLI. 


11 


SErpenti ,  loco  Angusio  injiniure  fefe]    *  Ls  haerde  Slangc  dooi 
du  conaturjtcavnt  modo  ufpiam  de-  i  A)"'  '"'^""S^  f' \'>','."? 
tur  tmmittcre ,  protinta  wtegro  corpori  ;  ^hen.  "  T  ^aet  even  lbo  met 
facilii  ejt  tr  an  fit  m.  Anguu  ijl  i  us  myfti- 
ci  caputfidefl,  primam  peccatifuggejîio- 
fiem,fi  admittamus  ,  iltco  ad  ipfa  cor  dis 
ftnetralia  tnalumproctirret.Htc,  (^  ali- 
hipr'mcipiis obflandiim efi  :  nam  quem- 
adwodiitn  fcaloi  cjtiafdam  lacohxas  ex. 
Jlare  novimm^cjuihus^  tanquampergra- 
dus^m  cœlum  enitimur  :  ita  via  eft  qutt. 
damdeclivis  acprona  ,  quà  Uibrico  lap- 
fii  in  peràitionemferitKur,  Niladver- 
fario  neqtiitis  i  quoties  aliqucm  infcelus 
aliquodpellicit^nonfiatinjformatitm^ac 
fuis  depi^um  coloribw  idipfitproponit, 
fed  à  parvis  fer  e  initiis ,  non  tam  malis^ 
qiiàm  admalum  infcnfibtliqiioddm  mo- 
àovergtntibusy  rem  orditur ,  atqtie  ita 
fenfim  ulterim  progrediendo ,  id  qtiod 
intendit, patrat.  Nemo  repente  fuit  tur- 
tijsimM. Davide?n  in howicidiumpro- 
peilere  dum  vult^firecîà  eo  tendat ,  hor- 
rcbit  vel  nomen  fcelerisbonm  rex^Otiit 
itaquc  primo  fii^gerit^ac  to  rporem,mox 
ocitltim  ncqttam,  hincadulterium  ^deni- 
que,  isiispricmifiis,  ut  necefiarium  in  fer  t 
homicidium,  0 mne peccatum fnperbttm 
efl,amata(Jeclam. 


or  ccn  cnge  plaetfe 
aer  hec  hoott  dacr 
II^l  lichtelijck  vol- 
T  gaet  even  lbo  met  de  Oude  Slan- 
ghe ,  den  Duyvel ,  de  welcke  ons  foo  vene 
opé  vindende  ,  dat  hy  maer  de  begincfclé  der 
fonde  daer  in  can  veilen,  hy  f.il  lichtelijck  a!- 
derley  grouwelen  daer  by  voegé.  Daer  is  wel 
een  lacobs-ladder,  om  opwaeVts  té  hemel  te 
climmé,  maer  daer  is  mede  een  nederhellen- 
den  wech,leydende  ten  verderve.  Dé  duyveJ, 
iiyt  zijnde  om  yemant  te  verlocké  ,  gebriiydt 
ganfch  cleyne.en  nauwelick  yet  va  het  goede 
af\vijckendebegintrclé,glydendealfo,onge- 
voclijcker  wijfejallengfkens  dieper. Hy.wil- 
lende  den  David  tot  ee^^  doodtllager  maken, 
berijt  hem  voor  cerft  met  hetiacht  toomkeT» 
van  ledichey  t ,  maer  verweckt  daer  by  jn  hé, 
een  crieléfin.vuylcn  luft,  overfpel,  en  télaet- 
ften  dé  dootüach  felfs,ichier  als  eé  nootwen- 
dich  gevolgh  van't  \oorgaendc.  De  fonde  is 
trots  van  aert,  zy  en  wil  nier  alken  gaen,  ly 
moett'elcken  den  eené  laqiiay  ofdéandcrca 
achter  haer  ftecrt  hebben.  Elck  dan  ,  die  alle 
fonden  niet  wil  inlaten, moet  elck  vande  Iclve 
van  eerftenafwederftaen.  'T  is  gevocchlijc- 
ker,zeyt  den  Bor^her  ,  een  moctwilligé  gaft 
dedeurevoor-thoofttefliivtcr,ils,ingclaté 
/ijnde,hem  uvt  te  jaj^en.  "T  is  vooifichtehjc- 
ker.zeyt  dé  Chrijgfman ,  des  vyants  ingancK 
te  beletten,  als  binr.é  landrs  met  hem  te  ooi'- 
loocii.  'T  is  wijni-lijck  j^edaé,  fevt  den  Mede- 
cifn.de  fieckcen  in  hacr  bègintfclen  te  beje- 
genen. 'T  is  goct,leyt  dé  Land:man,de  fcha- 
pcn  voor  den  dam  te  fchiitten.  Het  befte  van 
alle  is,leyt  den  Chriftcn  ,  de  Sonde  al  inbare 
gheboorte  den  nccke  te  breken. 


LVC.  II.  34. 
jVccrna  corporis  tui ,  eTi ocultu tuus ; 
fiocultis  tuus  fuerit  fimplex  ,  tot  urn 
corpu-s  lucidum  crit  ^fi  autemncquam 
fuerit ,  etiam  corpus  tuum  tcnebrofum 
erit.  Vide  ergo  ndumcn  quod  in  te  ejl 
tencOrafint, 


NILVS  IN   SENTENT. 

rohibeoculum  :  cumenim  non  atttn- 
deris^circumvolvitur.   tj\iunito  dU' 
res  é"  oculos,  per  illa  enim  ingrediuntur 
omnia  teU  malitix. 


^'3 


l'k. 


22  PHILIP.  li  13: 

Ic^hegheere te  n^erfcheyden njanden lichame , ende nïet 
Chriflo  te  zijn  ;  want  dat  ü  iitrre  het  bejie, 

TT"  VTA nneer den  Hovenier  flaet  aen  de  Peer  fijn  handen  ] 

En  voelCjdats'  aë  de  Boom  hangt  als  gehecht  met  bande, 

Maeckt  ftracx  een  vaft  befluyc  uyt  dees  foo  ftegen  jeucht , 

Dat  hare  finaeck  is  wrang ,  en  tot  gheen  fpijs  en  deucht. 
Die,  als  de  doot  zijn  Ooft,  het  menfchen  vleefchjComt  plucken^ 
Niet  volghen  wil  ;  maer  laet  fick  als  met  crache  afrucken , 

Roept,  door  zijn  bangheyt,  uyt  de  wranghey t  van  zijn  hart. 

Een  welbereyde  Ziel  verhuyft  als  fonder  fmart. 

Quod  crudum,  idem  &  pertinax, 

"^flïïicm  irrigui  dam  muriera  coUigit  horti , 

'  Prodiga  maturum  jponte  dat  eArbor  onus  : 

Si  qua  legi  retmnnt  »  ramifque  tenacib/is  hterent  y 

Sciltcet  ingrati  pomafaporij  erunt . 
Corpora  Mors  homtnum  manibus  cum  njeüït  anuarü , 

^iens  Bona ,  nefevi-^J^ontepqiiemur ,  ait . 
^ui  negat  ayel/ife pojje ,  'IDeoquerejiHit , 

Exhibet ,  heu  1  crudipeSiorü  ille  noten  . 

ECCLES.  41.  4. 
i^  crains  point  lafentence  de  la  mort. 

CE  tient  fort  aux  rameaux  quant  meure  n'eft  la  Pomme  ; 
Le  Fruiâ:  doux  a  manger  bien  aifement  l'affomme. 
Qui  refifte  au  Deftin ,  &  de  la  Mort  a  pœur , 
Cognoiftre  fai(5l ,  qu  'il  a  mauvais  humeurs  au  cœur. 

QVOD 


QUOD    CRUDUM,  IDEM  ET  PERTINAX.       2^ 

X. 


FErum  Avem  caveâ  inclufam  non  0- 
pM  c/i  ut  nliqiiis  abigat ,  vel  exire 
compelUt  ,fed  ,fimuUtquc  cavea  aperta 
eftjjlatim  in  liberiorem  camfum  avotat. 
Corporuergajlulo  incliifi  jumui  miferi 
mortales  ^puntm  &  apertum  a'érem  ,  in 
morte,  nobü  recludit  Deus  :  quidfla- 
mm?  Nunquid,  cum  naiilnm  exigitur, 
figntim  eft  nos  in  por  tu  efe  ?  S  ohm  oriri 
quottdie  (jr  occidere  videmus, nee  turba- 
mur,quia  afuevimtts ,  <^  natura  hunc 
ordinemfamM.  ^lujdniidem de vitâ  ac 
mortejudicamm  f  ^uidufpiam  delec- 
tabitita  quam  animo  jdcuro,  vel  cum  Si- 
meonedtcerepojfe»  Nunc  dimitte  (èr- 
vum  tuum  Domine  ?  vel  cum  Paulo , 
cupio  diffülui ,  &  cflc  cum  Chrifto  ? 
Tddio  vita  tame  morte  optare,  quia  vel 
adverfa  corporisvelanimipatimur,  nee 
animo fum  foret, nee  commendabUe.  Ti- 
midtts  aque  h.ibendus  ejl,  cT*  q'*i  ^'>^^  ^^ 
vult, cum  opus  efi,^  qm  vult ,  cum  non 
oportet,ait  lojeph ,  Âgedii  er  go, mi  Chri- 
JHane,nec  tatus  fit  dolor,qui  in  morte  te 
impellat  ante  tepus moriedi,nec  tata  vo- 
luptM,quA  tedctineat^cnm  eft  ttpus  mO' 
riendt.Non  eripitur  hj:cvita,fedi)iter- 
rumpitur.ut  mcliori  reddatur-nocohfu- 
mitur,fed  mittitur  adcertiora  fpiritus. 


TIs  onnodich  cenen  wil  Jen  voghel,  die  in 
een  hutte  opghedoten  isjuytde  felve 
wech  te  dry  ven:  want,  de  hutte  maeropen 
zijndejfal  van  felfs  ghtnoech  wech  vHeghen. 
\Vy  menllhen  zijn  in  dit  hchaem  ,  als  in  een 
miiyte,gevanckelijck  henen  gefef.Godheefc 
ons  de  doot ,  als  tot  een  ontlluyter  van  defen 
kercker.toebereydet.Wat  Ithrické  wy,als  dé 
vcrloiTertot  ons  comt  ?  Hetafeyfché  va  veer- 
Ichatjis  dat  niet  eé  teycké  dat  wy  ontrent  die 
haven  ziju.daer  wy  henen  poochden  ?  Wy  fié 
de  Sonne  dach  aen  daeh  rijien  en  ondergaen, 
fonder  dat  fulcx  ons  eés  verichricfl,  en  waer- 
om  datPovermidts  dat  wy  weté  dat  fulcx  den 
gemeentn  loop  der  natueten  is.  Waerom  ea 
ootdeelé  wy  mede  lbo  niet,  van  ons  leven  en 
flervé.^Daer  en  is(iTiijns  oordeels)nietheuche- 
lijcker  als, met  vollen  mont  en  met  eé  bcreyc 
gemoct,  te  moge  fcggé  ofte  met  dé  oude  Si- 
mcon  ,  Nu  laet  Heere  uwen  knecht  hené  gae 
in  vrede  :  ofte  met  Paulo  ,  lek  wenfche  ont- 
bondé  te  zijn, om  met  Chrifto  te  wefs.  Door 
verdriet  nochtans  des  levens, ofte  omtegen- 
Ipoetj't  zy  dâ  inde  lichaem  ofte  gemoede,  en 
warec  noch  cloeckmoedelijc,noch  prijlclijck 
om  de  doot  te  wenfchen.Hy  is  evé  vrcelaeh- 
tich  en  dé  gene  die  fchroomt  te  ftervé,  als  hy 
ftervcn  moet ,  en  den  genen  die  fterven  w  il, 
als  hy  niet  en  moet.  Wel  aé  dan,wieghy  zijt, 
ghy  Chrifteiijck  gemoet,  laeter  geé  weedom 
zijn.die  u  ter  doodt  dringe,eer  het  tijt  is, lae- 
ter geé  welluft  wcfen  die  u  voor  de  doot  doe 
eerlelen,  wanneer  uwe  tijt  ghecomcnis. 

Ons  lichaem  wert  ons  genomen,  om  cenbe" 
ter  te gheven.  Onien  gheeft  vverc niccuytge" 
bluft,  maer  hcrltelt. 


A  VG  VS  TIN. 
Q  Vi  cup/t  diffolvi  dr  t(fe  cum  Chriïio, 
patienter  vivit  ^f  deleiiabiiiter  mo- 
ritur. 

CHRYS.  SVPER  MATH.  lo. 

^OrS)  mmm  mctfjmtm  eU  Natu- 


I  rxjam  corrupte ,  qux  non  ejl  fugienàa^ 
fcdpotius  ampleüenda  :  ut  fat  volun' 
tarium ,  quod  futurum  eflnecefarium. 

offeramM  Deo  pro  munere,  quodprê 
debito  teneamur  reddere* 

Of 


24  O^  eenejîont  3  Comtfiraff*,  enfonci\ 

COo  haeft  als  maer  de  Rat  het  Speek  heeft  aenghegrepen , 
Soo  haeft  /luy  t  oock  de  Val ,  daer  ftaet  de  Rat  benepen  :  j 
A 1  hcefcet  fnoode  beeft  den  roof  al  in  den  beek , 
Het  fliiyten  van  de  Val  beneemt  de  fmaeck  van't  fpeck. 
'T  is  niet  ghenoech  ghefey t ,  dat  ftraf  volgh t  na  de  fonde , 
Want  wie  wat  qiiaets  begaet ,  ftracx  en  ten  fel  ven  ft  onde , 
Dien  eyghen  ooghenblick ,  dat  hy  de  boosheyt  doet , 
Crijght,  een  gheduerich  Grief,  een  knaghende  ghemoec. 

Pœna ,  cornes  (céleris. 

A  H  quotiesfalfc  nos  liiàit  imagmù  error  ! 

i^mjîhi  dt4mfngit  frandïa, ,  carcer  adefi. 
Et  T'orat ,  ^  capitur  j  nec  erit  mhi  dicere promptum  y 

^ufdprim  eVeniat  numfapor  3  arme  dolor. 
Mus peccAtoT  homo  efl  ^  ^ifquis  maUgaudïa  carpit 

Q)rpore ,  qHodpe£îm  mordeat ,  inti^  habet . 
Tcena  '-uolupteitis  cornes  eji ,  dolor  tpfa  njoluptM  ; 
Impur  tu  nunquam  gmdiapura  tulït. 


PROVERB.  II.  2. 

L'orgueil  ejl  il  <-venu  ?  an^fiefl  ^x/enue  Vignommie. 

^  toft  que  la  Soury  ronger  le  lard  s'avance , 

)La  voila  prinfe  au  corps,  tout  a  lamefmc  inftance. 

Le  Crœve-cœur eft  preft  a  l'homme  qui  fai<5t  mal  : 

Lapeinç  &  le  péché  marchent  d'un  pas  efgjvl. 

POENA 


POENA,COMES  SCELERIS. 

IX. 


25 


O: 


iMfies,  quas  mundm propinat ,  mo- 
*  luftates  aptbüs  non  difsimiUs  ejje^ 
non  immtritodtxerim ,frontc  hlandttm- 
tur.pojlïcâ  pun^unt^defefe  jifdiccnt  alji, 
ad  me  quod  attmet  y  non  memini  qttid- 
quam  mihi  unquam  accidtJfe,cuivoluf' 
tatis  nome  ment  o  trihuendnm  cenfeam. 
Fnicfu  janedolor  corpus  magü  ^fficit^ 
quhm  voluptates  mille .  ^id  mirum? 
femper  altqnU  dolor  njoluptati  ,  dolori 
ntilU  voliiptas  inefl.  NuUttm  mortdïbui 
gaiidium  pitrum  eft-.Tormentum  antem, 
totum  tormmtum  tfjl .  ld fi  verum  in 
doloribm  hifce  temporalibus  acmomen 
taneis ,  quant  o  magü  idlocum  obtinebit 
inAtemis.  Hac  fi  vera  ,  cum  particula 
aliqua  corporü  affiigitur,  quant  o  verio- 
rafi  corpus  twiverfum  :  fi  dolor  unius 
articuli^  utputa  demis ,  intokrabills  no- 
nemini videatur^ qiiidde  exqttifito  ani- 
ma fimul  ac  cor  por  is  fiipplicio  cogitandü 
e/i  ?  fiatuamus  tgitur  nullam  h  te  volup- 
tatem  puram  ejfe  ,  velfi  ufipiam  aliqua , 
certc^nifiin  confcientia puritate,non  in- 
veniri;  Nam  qiiemadmodutn  corpus  vo- 
lu ft  at  urn  capax  non  efiy  nifiibene  tempe, 
ratum ,  ita  nee  animm,  nifii  cof^fitentiâ 
titepurgatâ^ 


TEn  is  niet  ongerijmt,  de  wereltfche  wel- 
luften  metten  Byen  te  verghelijcken.alfo 
de  lelve  beyde  de  foeticheyt  inde  mondt ,  de 
de  bitCchej't  en  bitterhey  t  inde  fleert  dragé. 
Yder  oordeele  van  fich  felvé,  wat  tny  belâgc, 
ickdcrffeggcndatmynoytyet  bejegent  is, 
dat  te  rechten  den  naem  van  welluft  mochte 
gegeven  werden.  Een  eenige  droefheyt,gaec 
ons  veel  dicpcrin,  als  duylenderley  ghenuch- 
ten.  Ift  wonder?daer  en  is  gheen  vreucht^die 
niet  altijts  wat  onfoets  ontrét  haer  en  heeft: 
weedom  daer  en  teghens  en  heeft  nimmer- 
meer een  foete  bete,  maer  is  over  al  haer 
felfsgelijck.  Het  welcke indien  plaetfe  heefc 
in  tijdelijcke  pyne,  wat  fal't  zijn  vandeeeu- 
wighe?  Indient  plaetfe  heeft ,  in  een  gedeelte 
des  lichaems,  wat  fal't  zijn ,  daer  het  geheele 
lichaem  telijden  fal  hebben  ?  Indien  de  pijne 
van  een  tant ,  ofte  ander  cleynlit.onlydelijck 
wert  gheacht ,  wat  lal't  zijn  daer  lijf  en  ziele 
gclamentlijck  indeuyterften  weedom  fullen 
iigghen?  daer  en  is  dan  hier  gheen  blytfchap 
te  verwachten  ,  die  recht  zuyver  en  onver- 
mengt  is  :  ten  ware  in  een  oprecht  gefuyverc 
ghemoet .  want ,  ghelijck  een  onguer  en  on- 
ghezondt  lichaem  niet  bcquaem  en  is  om 
welluft  te  pleghen  ,  en  in  de  fclvefmaecke  te 
vinden,  foo  mede  niet  ons  Gemoet,  indié  het 
niet  gcfuyver  t  en  zy ,  va  doodelijcke  wercké. 


ne  comedtu ,  in  quocunque  enim  die  com- 
mcderis  ex  eo^  morte  morieris. 


il. 


GENES.  2.   17.  .  PROVERB.  11. 

De  ligno  autem  fcientid  boni  é'  ^'^^^  J  T>Emain  en  main  le  mefchant ,  »t  de- 


meurera  point  imptwt.^ 


Kk 


CoSt 


2<S  I    TIMOTH.  6.  8. 

Coji  en  deed^rcn  hehh^nde ,  ^'"vjfuL'ca  ons  daer 
mùdc  Utcnghenocghtn. 

"X/X/AnneerMaetroos  maer  heefcee  pijp  T^back  geuroncké, 
Hyruyfeboltjenfwiert,  alvvaer  hy  wel  belchoncken  ^ 
Den  Salamander leefcalleenlijckvandeiiwint, 
Den  Krekel  inden  dau  zijn  voetfel  foeckt  en  vint. 
Een  Weynichfpijs,  endranck,  canziel  enlijf  verniakcn: 
Elckheefcghenoech,  die  maer  zijn  gierich  hare  can  ftaken  ; 
Die  meeft  begeert,  heeft  minll  :  àti  wildy  zijn  gheriift , 
Vermeerdert  niet  u  goec ,  maer  mindert  qiiade  luft. 


N 


Sapientis  facilis  viâ:iis. 

Autica  Tiebs  titubât ,  crcdas  mera  ^ïna  hibi^e  -, 
.^odque  bibit  3  Tabaci  nil  7njtfimus  er  at. 
Steïïiofe  ojentis  ,fe  rore  Cicadafagmat  3 

CN^c  minm  injilvü  hkfalit ,  illa  canit. 
Sltuim  modico  contenta  cibo  mens  aqua  quiefcit  ! 

Rapa  triumphales  payit  adujia  Viros. 
I^on  augenda  tihi  re  s  ^fedminuenda  cupido  f/?, 
T>elitiiJ  animum  fi  faturare  'uelis. 

QœuY  content ,  grand  Talent. 

T  E  Matelot  eft  gay  beuvant  de  la  fumée , 
La  Sauterelle  au  bois  fe  paiil  de  la  rofée , 
Ton  cœur ,  ton  foible  corps  fera  toft  afloqvi. 
Les  defregles  dcfirs  jfi  tu  mets  en  oubli. 


NATVR  A 


NATURA, PAUC 

X 

S /lef  e^tit fluf  endfin)  divine prcvido?- 
tite  opus ,  tacttui  mccum  mtratmjum 
diverfam  alimentorumraïionem ,  quam 
Detti,pro  re  nat  â,  mortalibm  dijpenfat. 
Non  raio  cptri  rujiico  atit  mechanica 
intentum  aliqnet»,ndtnmori  deleHatio- 
ne  qiiam  flt(pore,intnitiufHm  atrumpa- 
nem  cum  additamento  vtlU  alicujai  ob- 
foniivorantemy  tantaMqne ,  imo  longe 
ntajûrem,ni>n  dico  voltiptatem  indeper- 
cipere,  'veriim  et  tant  mtilto  validiorem  a. 
jirngaliijloprandio  confurgere,atque  in- 
jlattfs  altquü  ^^  fe  v'ix  capiens  'venter 
ab  innumerii  gtiU  irritamentis  redire 
folet.  N onne  indils  'videmns  tenuiornm 
Itberos  contra,  inji/riam  aëris  fat  is  male 
jnjlruclos ,  parco  injuper  viiitt  nutri- 
tos,pin^ues  ejfe  ac  nitidos  ?  Latitiorum 
contra  ftlios  molliter,  (jr  cum  ciirâ ,  ha- 
bites,dubixplerunique  valet  udinis^  cùm 
medicorum  pharmacis  indies  conflióla- 
ri?  liöiC  contemplatw. ,quis n'a exclamet , 
non  pane^fedDeipotentiâ  vivere homt- 
nem?  &  propterek  fuperfiuum  ((?e,tanto 
apparat  H  corpufciilnm  hoc  faginare ,  cui 
cnim  id  bono ,  nijiut  moxvermesptn- 
gtiiori  cfca  pajcamtu  ? 


IS  CONTENTA.  27 

ICk  Iiebbc  inenichmael ,  als  ce  fbnderlîngc 
werck  van  Godes  goedichcyr,  in  mijn  feîfs 
overlcyc  de  bylondcre  inanicre  van  voetfel, 
die  des  fclfs  milde  hanc,  yder  nae  zijn  ghele- 
gencheyt,  belcheydenclick  uytdcylt.  NVie  en 
îîeter  niet  met  ecn  verwonderende  vermake- 
licheydt  hier  een  Landcman  van  fijn  ploegh, 
daereen  Ambachclman  vanfijn  handtwerck 
aflaten, efi  een  Ihick  kalcn-broot,  ofte  andere 
Hechte  ipijle  inde  bant  neme,  ende  daer  vali, 
niet  alleenlijck  Ib  meugelijck  eten,  als  of  den 
fmaeck  van  alle  leckernyen  daer  in  verborgé 
lage,maer  ieifs  veel  beter  gehart  daer  va  op- 
ftaé,als  defe,  die  van  allecoftclijckefpijfede 
volheyt  voor  hun  hebbende  gehadt,doorhec 
opipannen  van  haren  buyck.bcyde  kelder  en 
fpinde  liaer  ampt  1  chijnen  ontnomen  te  heb- 
ben. Wie  en  fieter  niet,  metgelijcke  bedenc- 
kinge,dcricliameier  luydé  kinderkens  dnn- 
nekens  geklec  r,met  harde  koi\  gefpi)(l-,ront- 
om  ecn  kouden  hccrt  genocchelijcké  fpelen, 
ofte  vet  en  welgedaen  daer  henen  Ipringcn, 
daermiddeler-tijdt  de  kindei  é  van  de  rijcke 
luydcn,  met  grootc  koll  en  Ibrghe  fachcjeiis 
en  wermkens  opgetogen  ,  als  ondergeblcve- 
ne  quele-balcxkens  deerlijck  op  dé  hals  wer- 
den heen  gliedraghen?  Moeten  wy  ,  ditficn- 
de.met  vollen  monde  niet  fegghen  ,  dat  den 
mcnlche  alleene  uy  t  dé  broode  niet  en  leeft, 
maer  uyt,cnde  vande  rjjckc  hant  G  odes  ?  Eii 
't  il'lve  allbo  zijnde,  wacrom  foo  leer  op  den 
montgepaiV,  anders  dan  om  de  wormen  een 
vetter  aes  voor  te  leggen  ?  De  bedenckinghe 
des  doocs,ghelijckfe  andere  gebreken  inbinr, 
lbo  canfe  oock  ftichteiijck  gebruyckt  werdé 
tot  betoominghc  vande  guificheyt. 


BERN.  DE  C  U  N  S. 
SÎ  ,  qitod  Natura  fat  ii  esi ,  replere  in- 
dtgentiam  velu ,  nihil  eft  qtiod  For- 
tun.t  affluent  iam  pet  as  :  pau  cis  ri^ini- 
rr.ifqiic  nntura  contenta  (si ,  cu^us  fitie- 
tat£m,fftipcrjlnis  vclis  urgere ,  aut  in- 


jucunditm  quod  infudcris  ,  fa  ,  ant 
noxium. 

PROVEB.  27.  7. 

zA  L'amcqtiiafaim ,  toute  choje  ame- 
reef  douce. 


Kil 


Dienfl- 


Al 


a8  Rom,  6. 20.22. 

DienH-l^necht  der  gherechticheyt  is  <ury 
nj an  fonde. 

Ls  ick  in'c  woefte  wout  hier  voormaels  fat  verborghen. 
Het  drilJen  van  een  blat  bracht  my  in  duyfent  forghen  5 
En  fchoon  mijn  wilden  loop  Was  vry  en  onbepaelt , 
Noch  fchroomd'  ick  hier  of  daer  te  werden  achcerhaelt . 
Nu  ben  ick,  foo  hetfchijntj  en  foo  ghy  meynt,  ghevanghen  -, 
Maer  neen,  hec  gaet  my  wel;  'ken  heb  niet  een  s  verlanghen 
Te  worden  dat  ick  was ,  mijn  gheeft  is  nu  recht  bly , 
Die  fich  ghevanghen  gheeft  aen  God,  is  dan  eerft  vry. 

Bonorum  {èrvitus ,  libertas. 

P^J) flre^ïtum  fotù ,  tre^idum  mefyha,  n-ndebat  j 

Necaperer  jtimidoüeSiorefemper  eram: 
Carcere  nunc  clandor  ^fedan  hocjit  carcçrc  cUudi  ? 

lanmfepe  patet ,  nee  juVat  ireforat, 
V'mcU placent 3  mthi  ddce  jugum,  mihi  carcer  amxnju  : 

^h  l  dum<Ditaforetlihera  ^fervus  er  Am, 
Libertas  fervire  Deo  ejl  j  Imicfubdere  dïfcat , 

^ittbijèrparl  Itbera  coUa-njelit, 

A  Dieuferyir ,  efi  reomr, 

ia  Ten  que  je  fois  captif.finefuis  miferable,- 
J'ay  pris  congé  des  boix^prifon  m'eft  agréable: 

Sauvage  vie  a  Dieu ,  tu  n'as  félicité  ; 
S'afiujettir  a  Dieu ,  efl;  vraye  liberté, 

BONO- 


BONORUM  SERVITUS    LIBERTAS  EST. 

XIII. 


29 


SI  quis  mtindi  volupâtibui  ethmnum 
immerJtM^fïdtltum  mores  ac  tetricam 
(  fit  vïdetur  )  vivendi  rdtioncm  ifjjpi- 
ctat  j  nil prater  Artr,nnas,doïores ,  ac  ve- 
luti  ergaftuli  anguftias ,  meramque  cap^ 
tivitatem  eam  ejfe  facile  pronuntidbit, 
^ujppe  ^exfefe  co»]eclHramfaciens^  nil 
ntfi  quod  oculis  ,  quodauribus ,  ac  abdo- 
mini  blandtatur^  in  bonis  habenditm pa- 
tat, x^liter  cenfet  animrn  verepitti  ;  ei 
enim  ex  dolore gandiii ,  exjletuplaufus, 
ex  captivitate  libertas ,  tanqtiam  è  lim- 
fido  fo»te ,  fcattirire  videtur  •  Jlle  in 
quâvU  conditione  fervitii,  liber  efl  (in- 
quit  Ky^mbrojitti  )  quiamorenon  capi- 
tur,  metti  criminis  non  obligatur ,  qium 
non  terrent  prttfentia, ,  qui  fecurtu  ex- 
fpe£ïat fut ura. Servit  contra,  quicunque 
velmetufrangitur ,  i'el  dele  flat  ion  e  ir. 
retitttr^-vel  cupiditatibm  ducitur^vel  in- 
dignât ione  exafperatur,  'velmxrore  de. 
jicitur.  Omnü  papo  fervtlis  efi. 


YEmant  inde  wcllufté  des  w  erelts  verwer- 
ree  zijnde,  die  zijn  ooghen  flaetop  het 
doé  vande  GodHiüge,  ende  haer  ftrenge  ma- 
niere van  leven(ro  hy  meynt  )  infiet,  laet  hem 
duncken  datcetal  ongeval.druck  endehercé- 
leet  \\  efen  moct,daer  in  dcieluyden  hare  tijt 
bcfteden.ja  dat  de  felve  als  in  eeuwige  gevâc- 
keniffe  gehouden  zijn.  Want ,  nae  zijn  eygen 
herte  oordeelende  ,  meynt  datter  niet  ver- 
maeckeUjcxen  can  glievonden  werden,  dan 
dat  de  oogen,ooren,en  dé  buyck  aengenaem 
is,en  wel  bevalt.  Een  vjodfalighe  ziele  ghe- 
voelt  hier  van  gheheel  anders  ,want  die  weec 
blijtfchap  uyt  droefheyt,herten-luft  uyt  wee- 
dom,vermaeckelijckhevt  uyt  tranen,en  vry- 
dom  uyt  flavernije  te  trécken.  Dé  defen,  feyt 
Ambrofius,is  vry,  oock  in  aldetley  manieren 
viin  dienttbaerheyt,die  met  geen  malle  liefde 
beleten  en  is,die  met  dé  bant  van  gierichcyc 
niet  gebonden  en  is,  die  door  vreele  van  zijn 
qLiade  daet ,  t'elcken  niet  wech  gheruckt  en 
wert,  dien  het  jeghenwoordighe  niet  en  ver- 
Ichrickt,  het  toecomende  nietbevrceft  en 
maeckt.  Hy  is  daerentcgens  een  rechte  llaef, 
die  door  vreefeontfet  wert,  die  door  wellu- 
ften  vervoert  wert ,  die  door  begcerlickhedé^ 
herwaercs  en  derwaerts  getogen  wert;die,  ot 
door  gramfcliap  vverdt  verbittert  j  of  door 
droefheyt  wert  neder-ghedreven.  Intcorte, 
elcke  qiiade  geuegenchey  t ,  is  als  een  nieuwe 
flavernye. 


*  COR.  3.  17. 
"VBi  Spirit  »i  Dn  mini,ibi  libertas. 

AVGVST.  IN  lOHAN. 
Vis  ut  fer  vi  at  caro  animx,  tux  :  Deo  fer- 
viat  anima  ttta  :  dches  regi  ut  pof  sis  re- 
gtrt. 


i 


ECCLESIASTICL6,  14- 

«5Wo»  enfant  efcoute ,  recoi  mon  propos 
érnerefufepoint  mon  confcil. 
2 s  (Jliets  tes  pieds  dedans  fes  ceps  é" 
t«n  col  dedans  fon  car  quant. 
30  Et  fes  ceps  te  feront  comme  une  pla- 
ce forte  (^  fes  carquant  s  pour  accoutre' 
mens  honorables. 


Kk.] 


DU 


30  lOHAN.  8.  34. 

1>ie  fonde  doet,  is  derfonden  dienaer, 

"^^F h.ti\\ttn\ith{\:gQmozt? ^y  menchtuJcop wel  ftaken, 
Denckt  niec  dat  ghy  u  felfs  met  vluchten  los  fuit  maken  ; 

VVaer  ghy  u  henen  keert,  waerghy  u  ley  t,  of  fet  ; 

V  laft  is  aen  u  vaft,  ghy  voert  u  kerckcr  met. 
V  Viens  hart  is  overftoJpt ^  met  onghefchiile  luften , 
Draechteen  gheduerich pack,  hoe  zoud'hy  co»nen  ruften  r 

Al  wort  hy  fchoon  ghedient,  al  is  hy  Prins  of  Graef , 

AJmaeckthyand'revryjfoo  blijft  hy  doch  een  Oaef. 


Impius,  &  in  libertate ,  fervus  eft, 

"ÏMpia  qtfaproprio  mens  Rondere  prefa  Uhoras , 

M^o  fugis  ?  'm  nullâpes  tibijixm  humo. 
^^(ïlfugaprofuerk ,  nam  quod fugis ^inBat  eunti : 

Impia  ferpetum  mens  f  hl  cureer  adeft. 
(^uicorpuSy  cm  corda  régit  malèfuada  cupido , 

(^oüa  licet  ja^et  libéra,  ferVu^s  ertt . 
NilJHvat ,  heu  •  latebras  animo  qu£sïffe  nocenti , 

Hunc  ^  licet  effugjat  carcere ,  carcer  habet. 


^imalnjit  ifon  mal  Ie  fuit. 


V 


A  t'en  ,  ou  tu ,  voudras  j  ce  non  obftant  fans  ceflc. 
Ta  charge  te  pourfuit ,  Se  ton  te  fardeau  te  preiTe. 

Cœur  plein  d'impiété  :  Encores  que  tes  pas 

Sont  pleins  de  iibercéj  efclave  tu  feras. 

IM 


IMPIUS,  ET  IN  LI3ERT 

XII 

CBrvrts  fagittâpficifif  cita! o  qtiidan 
cm  ft  httc  illuc  v.igatur ,  ac  ncmora 
perenat ,  {^tirterch 

Hjcret  larcri  Icchalis  ariindo. 
Soient  mercatores ,  rebt-is  pefiim  eiwti- 
bfi^s ,  raticnum  lihros plerun'quefcpofJC- 
re  ,  ofKfii.rijue  ra^ovcre  qit.i  xris  alicni 
violcm  ipps  refricant  ;  Sed  ncc  m'wM 
mentent  ex citâm  ctirx  lancinant.  Vidi 
aliq'iando  graviter  faticios  ,  qui  chirtir- 
giim  tAKien  admittererccufarcnt^nefci- 
licet  vtilnui  tentaret.ac  injpiceret^cil  un. 
d.iret  interea  omni  ex  parte  cruor.  Mul. 
ti  quidem  confcientiam  'vino  immerge- 
rc^jocisfallere,  velpcregrinando  cxc/ite- 
re  tent  avere.  Frnprh.Vt  enim  is^^quijpi- 
Kas  hahet  infedii?ns ,  ubiqtie  fpinas  cal- 
cat  -yitaijli  animumnoxinm  ac  inquie- 
tam  jccum  circnmferiint ,  er/mque  dijfe- 
runt  quidem,  non  tarnen  aufcrunt.  Vm- 
br a  corpus  ,peccata  animum  feqrtuntur^ 
jnquit  Bajil. ,  i^  m.ïnifejlas  facinorum 
reprxÇentant  imagines,  ^lmdagitis  mi- 
fer  i?  sgrA  mens  curanda^  non  occult  an- 
\     da  ejl. 


ATZSERVUSEST.        31 

II. 

E  En  Hinde  met  een  pijlgheraeckt , 
Waer  datfe  loopt^hoe  datftt  naciî , 
Hoe  datje  rent,door  Lergh  en  dal , 
Eylaes  !  't  en  laet  haïr  niet  met  al  : 
Defchicht  ,dic  haer  nendoct  de fmert ., 
Blijft  vaft gehecht  dicht  onder  t  hert . 
Vet.!  CoopluyJ.e.w  elckeifakc  qualijck  ftaen, 
Ichickcn  wel  hun  boecké  aen  d'een  zijde,  om 
daer  in  hai  c  Ibbci'c  ftact  niec  cc  liC-,  iiiacr  u  ac 
bacetJfy  w  eren'c  al  van  biiycen.en  dragen  den 
hertzeer  aireede  in  haren  boellm.  Suinmiiïc 
zijn  gequetft,en  wctéc  \ve!,nochtâs(door,iek 
en  weet  niet  w^ar,  cleynhei  cieheyt)  en  willé  ly 
geen  wondemeefter  ontrent  haer  lijdè  ,  con- 
né  00c  niet  vcrdragé  dat  haer  wonde  getenc 
\verde,om(qiianriiys)nicc  te  weten  hoe  diepe 
die  zy  ;  en  onderentiiirchtn  loopt  haer  bloec 
daer  hcnai .  Even  foo  iffct  geilek  met  té  qua- 
dc  Geu  ifll",  men  wiltfe  vetbergen,maer  men 
en  ca  niet.  Veel  zijnder  die  met  herwaercs  en 
derwacrts  te  rcylen,mct  gaen  en  keeré,  met 
vrolijck  gell'llchap  te  gebriiycken,die  ibeckc 
als  at' te  ïlyten, immers  in  flaep  te  \viegé,ol te 
wel  inde  wijn  als  te  vcrdrenckcn,  maer,ocli- 
armen  !  te  verghccfs,hec  gene  dat  hun  quelr, 
is  te  diepe  in  hun  geplaecft.Die  doorné  in  fijn 
voeté  heeft ,  waer  hy  ooc  gact,  hy  tretcr  op, 
en  ghcvoeit  over  al  de  p)ne.  defchaduwe 
volchc  het  lichacm,dcibndc  het  gemocr,leyt 
dé  Oucvader  Bafilius,de  Gewiffe  doet  cé  y  der 
fié  een  at'beelc  van't  gene  hy  bedrevé  heeft. 
Wat  foecktmcn  doch  eé  fondicli  gemoet  hier 
of  daer  te  verbergenden  (locmen  fej  t)achter 
ftoelé  en  bancken  te  fteken  >  Een  ongefonde 
zieL-  dient  gcneien  ,  en  niet  verllektn  te  /ijn. 


Augiiftin.  Lib.  4  de  Civit.  Dei. 
'^Ontfs^etiamfferz/iat^  liber  eft.  Maltts 
etiamfi  regnet ,  fcrvm  efl  :  nee  unim 
hominis^fd ,  qtiod^raviuf  ejl,  tot  Do- 
minorum  quot  vitiorum. 

Hieron.  Fpift.  ad  Simpl. 

Stulto  imperare  fervitus  cfl:  &  ,  quoà 


pejuseH  ,quopaucioribus  profit  ,plur*_ 
busdominis  (^ gravioribus  fervtt.  Ser 
Vit  cn:77)  propriü  pafflonibns^fervitf/is 
cupiditatibus  ,  quarum  dominatio  ncc 
nocïe,necdie.,fiigaripoteft  ;  quia  in  tra 
fe  dominos  habct  ^  in  tra  je  fervitium 

pAtitur  intolerabile. 

'  Uk 


31  lOHAN.  8.  12. 

Ickhe7i  het  licht  der  <-uyerelt ,  ^yie  my  na,e<-uolcht^  d\e  enfal 
inde  duyjlernijfe  niet  wandelen, 

TCk  was  ecnsglibber-glat,ick  ginck ghemeenlijck fchuylen , 
Ine  grondtfop  vanderzee,  of  diepe  Modder-kuyien  : 
Maer  doe  des  hemels  glans  my  crachcelijck  befcheen  , 
Dien  ouden  vuyien  flijm  tcrftont  in  my  verdween. 
Nu  drijv'  ick  op  den  ftroom,  nu  flaeck  kk  al  de  tochten  a 
Die  ick  eens  plach  te  doen  met  dander  zce-ghcdrochten  : 
Die  van  Gods  heylich  vier  ter  deghen  is  ghetreft , 
Sijn  hert  uyt'tacrtfche flijm  en  leegheilijck  verheft. 

Igne  vetor  mergf. 

Ç^Vimodo  turf  e  lu  turn  >  modfm'd'is  alga.  tegehat  , 

Et  modofœddhat  <-vUts  arena  caput  ,• 
Cm  modo  phoca  comes  ,  conchifque  rigentla,  cete  > 

^t^antaque  fub  n^itreogurgite  monSÏra  latent , 
Ecce  ^facrae  tumidü  ope  Lampadù  ejferor  undü  i 

Perqtte  fretfim:,falfo  ttttuj  ab  imbre  ^feror. 
"FluSïïhm  eripitur ,  mergi  nequit ,  altior  undJi  eji 

Tere  duit  fan  Si  o  cûifemel  igne  iecur. 

PSEAVM.  27.  I. 

V éternel  eji  ma  lumière  ^  ma  délivrance  :  de 
qui  aurai-jeteur  ? 

Ta  fange  de  la  mer  m'alloit  defl^us  la  tefte , 
l'cftois  environné  de  maint'  hideufe  befte  ; 

Mais  puis  que  le  foleil  m'a  faiâ:  nager  Ç\  haut, 
Du  goufre  de  la  mer  me  maintenant  ne  chaut» 

IGNE 


IGNE   VETOR  MERCI. 
XV. 


35 


SOlenfie  efijîliù  hujuifeculi  AfHombm 
fiUs  nehmas  off  andere^  ac  tnultü  am- 
hagum  involucrts  tàenfiq-^  teneur  arum 
urnhractilü^  quidquidagtirit^  invclvere-, 
idreiperverfe  frohabiUfUrurnque  fig- 
num  eji  ;  nan'  mdè  agentes  lucem  otiif- 
fe ,  yeritatis  elogium  ejl.  Contra,  mens 
fura  ac  innoxia  nihiltegit^tmo  tejles  ac- 
tionihtts  Juts  advocat  ^  d^,  lobi  txemflo, 
vit£  rationem  publiée  edere ,  ^  veluti 
hurr>erü ,  expofitam  omnibtti  ^ferre  non 
'verettir  ;  ontnes  Menandros  ac  diverti- 
cularefugit^  cmnestenebriones  ac  late- 
bncolas  odio  habct^  c^,  ut gcncrojm  ille 
Romantu,  dcnttiin  edtto  colle ,  ut  ab  om- 
fjjbtis  non  ccnjp/ci  modo  ,  fed  cjr  injfici 
fofsit^xdifcartjibi  zeltt.  Si  quis  ergo, 
n/ejpertilionum  more ,  no5îe  intempeltâ, 
cperifejue  teneur arii  (ut  Scriptura  loqui- 
tur  jjefe  adhttc  delcüarifenttt^  ver  a  Lu- 
ciiraaiisnecdum  illufiratti  fefe  effe^non 
dus  re,fuJpicaripoterit  :  ut  z>ero  ab  jflo 
vit  ai  genere  abborreat  yaudiat  inipreca- 
tionemEfaitx  (cap.  2p.  i  ^)^  rebus  fuis 
appl/cet;v<e(inqutt  tlU)qutj,rofundi  tflis 
corde,ut  h  Domino  ahfcondatü  conjiliÜ., 
quorum  opera  funt  in  tenebris^^  dxcunt 
quii  videt  nos?  Davdapotius  cpera  ut  eu 
Paulo  honefe  ambulen.us  ,  prou  tin  die. 


:  'T"  Is  eé  algemeé  gebruyck  in't  bediijf  de- 

X  ieswereks.datt'elckenalfler  eenighc 
flinjmt  en  doortrapte  rancken  voor  handen 
zjjn.œé  de  Telve  onder  dé  duj  m  en  ter  fmuyc 
ibeckt  te  beleydé  :  in  voegen  dat  de  duyfter- 
nifle  fchijnt  als  een  vaft  metckteycké  te  zijn, 
van  dingen  die  niet  recht  en  gaen-  DiequaeC 
doetjhaet  hetlicht/eythet  Licht  des  wcreltsl 
etn  oprecht ghemoetdaerenteghen  is  open 
ende  recht  uy  t  :  roept  als  ghetuygcn  tot  alle 
zi;n  doen,  ende  is  te  vrede  het  boeck  zijns  le- 
vés operbaerlijtk  iiietlob,  als  opzijn  ichou- 
dercn  te  dragé,  haetalle  (luyp-fielen  en  haer 
Jinkeryen  :  wenft  met  dien  rechtfchapen  Ro- 
mcyn, dat  fijn  huys ,  voor  de  coghen  van  een 
yder  üpélbudeftaé.en  als  doorluchtich  fou- 
de  weien.  Iflerdan  crghens  y«iiiart,dienoch 
in  fick  voelt  degenegentheyt  om  fijn  fake  in 
hetduyftcretebeleyden,enniet,alsby  nach- 
te  en  ontijde,te  vliegen,als  den  Nachmyl^of- 
te  VledermuySjdat  hy  hem  voorlèker  hóude, 
niet  gemeens  te  hebben ,  met  de  klaer-fchij- 
nende  Itralen  der  wacrachtigcr  Sonné  :  maer 
veel  eer  met  dat  droeve  Wce,'twe]ck  den. 
Propheet  Efaias  op  de  fiikke  uytfprcedb  cap. 
29.  IJ.  Wee,feythy,dieverboigcn  zijn  willé 
voor  deiiHecre,  haer  voornemen  te  \  crhelé, 
en  haer  doen  in't  duyfter  te  hondenden  Ipre- 
ken  w  ie  fiet  ons  ?  Laet  ons  liever  met  Paulo, 
cerlijck  wandelen  als  in  den  daghe. 
Kom.  13.  13, 

I> ie  paegl/ in't  duy fier  leyt  en  wroet, 
Dat  ió  een  Linckert^ofecn  Bloct. 


Aiigiift.  Trad:.  jo6.  in  Johan. 
[^Redere  ver  e ,  eH  credcre  inconcufe.flr- 
me^flabtliter^fortiter:  ut  jam  appro- 
pria non  redeas  ó*  Chislum  reltnquas. 


ION  AS    1.  4.  tf. 


LEscau.v  m'ont  environne  jufques  a 
l'ame/abifme  m'a  enclos  tout  a  l'cntour, 
la  rofere  s'cfl  entortillée  a  mon  chef. 

Mais  tu  as  fait  remonter  ma  vie  hors 
de  lafofe  û  éternel  m  en  Dicti. 

LL  roc 


34  ES  AI.  42.  s- 

1)6 glimmende  njy'ieckeenfalhy 
met  upblujjchen. 

T^  Oor  fwackichheyt  des  vleefchs  leyt  dickvvils  in  ons  leden 
Gancfchyverloos'cghemoetjgantrchlauzijn  ons  gebeden j 
Een  droeven  roock  bewalmt  gheheel  des  hemels  vier , 
En  gheen  beweging rneer  des  Gheefts  en  voelcmen  fchier  : 
Maer  als  wy 'c  helder  licht  van't  Godd'lijck  vvoort  ghenaken , 
Den  roock  verkeert  in  vlam  ^  den  Gheeft  begint  t'ontwaken, 
Hoe  goedich  biilu  God  '  al  zijn  wy  meeps  en  zieck , 
Dijn  hant  en  bluft  niet  uyt  d'half-  uytgheblufte  wieck. 


D 


DumfpiraSjfpera. 

Vm  mihifax  tcnuem<-vixffdrgit  'm  acrafamumi 
Fax,  decor  iüe  meipecïorü^  almafides  j 
zAd  "verbi ,  Tater  alme^  tui  jnbar  ora  rejlecïo  , 

Eque  tud/itpplex  lumina  luce'peto  : 
S  bonte  tui  nobü  '^enit  obvia  flamm  a  favoris  y 

Flamma  3  <-vel  extin^as  docla  ciere  faces, 
Quanta  tua  in  mi  fer  o  i  dementia  ^KeSÏor  Olymfij 
^Ht  moribunda  no'pd  lumina  luce  beas  1 


B 


MATTH.  j.  6. 

Bien  heureux  font  cenx  qui  ont  faim  f^foif  de 
jufiice  :  car  ils  front  rajjaftcz,. 

Ten  que  la  chair  ait  fai^l  a  ma  foy  grande  brefche , 
Tu  n'efteins  pas,  mon  Dieu^  la  my-efteinte  mefche: 
Quant  je  regarde  a  toy,  mon  jâ  debi  l  flambeau 
S'efclâircit  derechef  d'un  luftre  tout  nouveau. 


DVM 


DUM    SPIRAS,  SPERA. 
XVI. 


3J 


Crm  vtt£  nojlrtz  decurfm  Continua, 
peccatorüjeriemfre  fe  ferat^nihil 
tniftrisfoUtii  refiare  ^facile  colligimm, 
mÇiDtui  quifpiam  nobis  adfit^  cui  vita 
cotinua  benevolentix  fcaturigine  placi 
de  dccurrat.  Talis  autem  in  omni  rtrum 
natura  foluf  tu^  mitijiimelefu ,  cujui  a- 
nimum  aê>  omni  afperitatealienum  quo- 
ties  intueor,toties  extra  fp  em  pojïttaj^e- 
rare  tarnen  audeo,  Mojfen  miracula  edi- 
dijfe  legimui ,  Çed  Aegyptttm  afflixi(fe: 
Eliarn,fedccelum  clatiJiJfe;Elif£urK ,  fed 
bdluas  in  putros  evocajfe  :  Petrum  ,fed 
bomines  morte  mithajfe  :  Paulum ,  fed 
Elym^  vifum  ademijje.  Ta  'vero ,  qui 
tnelmeru,  autpifcium  multitndinem  in 
retia  egifii,ut  cibfu  largior  hominifup- 
peteret^ant  aquam  in  vinum  mu  taHi,ut 
pot  Ui  Uberior  fufjiceret  :  Tu  motum  pa- 
raliticiijvifum  ctccii  ,ferrnonem  mutis^ 
fanitatem  agrotis^  munditicmkprofis^ 
mentemfanam  axmoniacü^vitam  rnor- 
tuis  reddidifti'.In  nullum  tu  durus,  nifi 
in  Ventes ^[edquia  ii  in  homincs  ditri  : 
nifi  forte  in  Ficum,  fedquiafiiicïnm  no 
ferret  :  nifi  forte  in  Difcipulos.fcd  cuf» 
pcenas  cogitarent.  Licet  ergo  confcien- 
tia^ peccatornm mok ,  itj^ruat  ,nunqua, 
medefperatio  ad  laqueum  ,  femverpce- 
nitentiï  adChrislum  evocabit. 


N 


Ademael  ons  geheelc  levé  niet  anders 
en  is,als  eé  geltredte keten  van  alderley 
fondcn:  So  hebben  wy  bilUicklijcké  te  denc- 
ken  ,dat  voor  ons  geen  trooft  voor  handé  en 
is,  té  zy  wy  cenich  Goddelick  wefen  opfpo- 
ré,  wiens  geeft  in  tegendeel  niet  anders  en  zy 
als  geheel  genade  en  goedertientheyt.  Endc 
nadié  fulcx  by  dy  alleene  te  vinden  is,  Heerc 
lefu,  Soo  willé  wy  op  dy  alleene  hoopé,  ooc 
dan, ais  wy  biiyré  hope  zijn. Want  fietlniet  en 
is  by  dy  oy  t  gedaen,of  gezeyt,  als  tot  voor- 
dcel der  nienlchen.  Moyfes  heeft  ('t  is  wel 
waer)wonder-wcrcken  gedaé ,  maer  iïgyp- 
ten  geplaecht.  Elias  ,  maer  den  hemel  geflo- 
ten. Elifxus,  maer  kinderen  doen  vcrllindé. 
Petrus, maer  menfché  gedoot.  Paiihis,  maer 
Elymam  metblindcheyt  gheflagen.Maer  du, 
Hccre  lefu.heblt  dyne  wonderdaden  als  van 
melck  en  honich  doen  overvloeyen  :  Hier 
hebdy,menichte  van  viflchen  inde  nette  be- 
floten ,  tot  volheyt  van  fpyfe:  daer,  water  in 
wijn  verandert,  tot  overvloet  van  dranck. 
De  geracckte  hebdy  beweginghe,  de  blinde 
her  gelichte,  de  ftomme  de  Iprake,  de  fiecke 
gefontheyt,dc  melactfche  reynicheyt,de  bc- 
Ictene  goede  finné,de  doode  't  levé  gelchóc- 
ken.  Over  nlzydy  dan  goedertieié  geweeft, 
nergens  fl:raf,bchalvé  tcgensdeWindé.maer 
om  dat  die  flraf  waren  regens  de  menichen. 
Behalve  tegcns  dé  Vygeboom,macr  om  dat 
die  de  menfché  geé  vruclitcn  gaf,behalvcn$ 
tegcns  uwe  Jongheren  ,  maer  om  dat  die  de 
menfché  wilde  ilrafFer.*  Nicmant  is  dannwe 
vyant,alsdie  vyantisvandcmcnfclié.  MidcG 
wekken,  hoe  groot  mijn  mifdaden  zijn  ,  foo 
en  fal  my  noyt  de  wanliope  tottD  bafV,  maer 
altijdt  de  hope  tot  Chriftum  allcyden. 


ESA.  j.. 

liAbitan'ibus  in  regioneumbra Mûr- 
tis^lux  ortaefl. 

BERN.SERM.  7. 

Si  infurgAntadverfum  me  prjilia  ,  fi 


mundusftviat ,  fi  f  rem  at  malignus  ,  fi 
ipfa  caro  adverfus  Spiritum  cÖciipifcat, 
tn  te  fperabo, tu  aruniijncm  quallaram 
nonfhngcs. 


Li 


Chem 


4«  2  TIMO.  27  j. 

Ghâen  n^erblijden ,  als  ?jaer  lijden  enfirijden, 

lAERatwaergeernaen'c  Speek,  zy  heeft  naer'caes  verlangen, 
Maer  wil  niet  inde  val,  van  vrees  ce  zijn  ghe  vanghen  , 
Soeckt  een  verkeerden  wegh,  fchouc  arbeyc  en  ghevaer , 
Maer  eyndclijck ,  och-arm,  gaec  hongherich  van  daer. 
VVy  wenfchen  wel,  't  is  wier,  met  God  hier  nier  te  leven , 
Maerwie  wil  in  den  dwanck  van  Godes  Wi^cfichgheven  ? 
Wat  ket'len  wy  ons  felfs  ?  al  die  begeeren  heefc 
Te  leven  als  hy  ftcrft ,  moet  fterven  als  hy  leeft. 

Ni  patiaris ,  non  potiêris. 

"p  Sca  qtsidem  pUceat  jfed  proxima  ^'mcula  muri , 

Si  cayeam  fitbeat  3  trijïe  minantur  iter. 
Ergo  fiat  3^  pTdiddtHtofdrat  orepotiri  j 

«At  mifer  impranfo  mtifculm  ore  gemit. 
öptat  homo  njeüetque  thorü  accumbcre  divum , 

'Vi/Jicilifurfttmfedpiget  ire  n^id. 
^mdfalebras^quid  '-uincU  times  ?  moriaturoportet 

1)um  n^ivit ,  moriens  <T>ivere  fi  quis  amat. 

MARC.  8.  34» 

^tconqtte  'ueut  venir  après  moy  quilrenonce  afoy  mefme 
éi'  charge  fi  croix  fur  f >fj  &  fnefnive. 

/^Hacun  defireéscieuxheureufement  a  vivre, 
Ains  du  chemin  eftroit  la  route  ne  veut  fuivre, 
En  vain  doncq,  o  Soury,  efpercs  tu  du  larC , 
Puis  que  de  la  prifon  ne  veux  aufsi  ta  part , 

^  Nï 


Ni   PATIARIS,  NON 

XVII. 

NVnquam  eximium  quidfAcili  nego- 
tio  qüs  adipifcitur  ;  fcieatum  labo- 
tihut,  honores  pcricul'j  Dean  venderc, 
C^  dif^cHiApltrumcyu  effe,  q't£  pnlchr.t 
fiint,monet  ■vetuH  nn^ac  venuflitm  tdx- 
gium  :  ^,«?  Pliîo  cenfct ,  idquod  facile 
ejl ,  in  m.ii^nU  acfin^uU-ibus  xtbui  mi- 
nime niimerandhejl.  ^j^anto  utiq-^  res 
mdior ,  ac  magUexcelUns ,  tant  o  impe- 
fim  in  adquifiti»»e  tllim  ilUhorandum 
ejl.  £^idcrgo?Chrifli4m leerare  aiififu- 
rnu6 ,  c^  in  tpfo  Summum  Bonum ,  U- 
borein  autem  ac  arumnas  fuhirt  detre- 
cfamus  ?  Acint  in  multii  adipifcendi  cu- 
piditate  obtincndi  difjicultas,  qttidni  ^ 
hïc  ?  montes  fuperamui ,  rupes pervadi- 
miif, valles  traffilimtti,  ut  feras  aliquot^ 
fefe  mutuoinfequentes^  videamus  ; 

Maiieclub  jove  f'rigido 

Venator  cenerx  conjii^is  iinmemor. 
^iaximiliAnum  Cxfarem  tanto  tirdore 
feram  in  venatione  wfecutum  memorata 
ut  currendo  rupem  afcenderit ,  unde  po- 
ftea,  nift  ab  accolis  adjutus  ,  dcfcenderc 
nonpotuerit. 

Vc  corpus  v.ileatfernim  panemur,&îsncs: 
ferimus  fecari  nos ,  ac  uri ,  ut  mi  feram 
hanc  vitam  paululum  protrahamm  ;  Et 
dtema  fxUcitatu  prxmitim  ^  ullo  dolo 
rum  genere  redimere  ambigimta  ? 


POTIERIS. 


Î7 


SElden  becomt  yemant  uymemende  dingé 
bndergroocemoeyce:God  verkoopt  we- 
tïnlchip  voor  arbeyt.eere  voor  gevaer.en  al 
wac  yec  byfondersis  hecfc  altijt  zijn  moeye- 
licheytjfey:  het  oude  Ipreeckwoort:  En  hier- 
om meynt  Plato,  dat  gemackelijcke  dinghen 
fclden  yet  voortretfelijcx  in  haer  hebbé.  Het 
welckealibo  zijnde,  waerom  fiillen  wy  ons 
dan  voor  laten  ftaeii,dat  wy  Chrifhiin  fullen 
gewinnen,ende  in  hem  het  opperlle  Goet,eii 
datais  op  ons  2;hemack,  en  Ibnder  llach  of 
ftoot?  In  veel  dingé  wcrdé  wy  opghefcherpt. 
om  yet  des  te  vieriger  te  begeeren,alleenlijc 
om  dattet  qualijcken  te  becomcn  is,  waerom 
en  zijn  wy,ten  aenfiene  vandé  Chriftelijcken 
wandel, mede  niet  lbo  gheneghen. 

Een  Wey-man  op  dejaght gheftnt , 
Endenckt  niet  eens  om  wijf  of  kint. 
Men  fchrijft,  dat  Keyfer  Maximiliaen  op  een 
tijt.met  lukken  vicricheyt,  eé  Wilc  na  jaech- 
de.dat  hy  in't  vervolch  vant  ielve ,  fich  eyn- 
delijck  vont  op  eé  hooge  en  fteylc  rotze,  va- 
de  welck;  hy,  eyndelic  tot  zijn  lelvé  gecomé 
zijnde,  geen  middel  en  fach  om  af  te  geraké. 
De  mefch  otftet  noch  vyer  nochhveert. 
Om  hier  te  blijven  op  der  eert , 
f  Min  (aeght  hem  af  fijn  been  en  hanty 
Sijn  a  der  s  'berden  toeghebrant , 
(JMen  giet  hem  vuyU  drancken  in^ 
Vergifticht  met  eenjlang  ofjpin  ; 
Wat  drtéck^xvat  cruys,  tvat  tegbenfboet 
S  al  dan  verfchricken  ons  ghemoet , 
Wanneer  men  in  zijn  herte prent , 
D at  hoochfe goetfdat  niet  en  ent  ? 


1.  -). 


i  TIM  O  TH. 

^^i  eert  at  non  coronabit  ur  ni(i  qui  le- 
gittime  certaverit ,  primùm  laborantcm 
agricolam  oportct  deJrifcJ/bu4perci}>ere. 


BERNARD.  IN  QV  O  D.   S  E  R  M. 

In  hoc  mundo  ,  quaji  in  campo  certami- 
niSjpofitifitmiis:  qui  hïc  dolores-,  aut 
plagas  ,  aut  tribulationes  non  fufcepit , 
infutHroinglorius  appartbit, 

Li  3  Voor 


38  Voor  kleynghenmhtj  groot  ghefucht.  1 

Clet  herwaertSjWulpfche  leucht,  wat  macht  den  gilt-os  baten. 
Dat  hy  een  korten  tijdt  ghelcydt  wert  achter  ftraten , 
Met  bloemkens  opghepronckt  ?  dac  hy  metfoetgheklanck. 
Ghetroetelt  wert  ?  naedien  hy  wert  ghelcydt  ter  banck. 
Hoc  kortis'swereltsluft  I  hoe  langh  des  hels  bederven  1 
O  Jufl:  berooft  van  ruft  i  o  doot,  ontbloot  van  fterven  \ 
Wat  ramp  Iwatgaetonsaen  ;  hoe  is  ons  treek  foogrooc 
Tot  korte  vreucht ,  waer  van  de  nae-fmaeck  is  de  doot  ? 


I  10  H  AN.  a. 

Mundus  tranfit ,  ôc  concupifcientia  ejus. 


T 


<iAure  qt4id  çxim'ivs  te  cornua  nexa,  coroUü  f 
.^idvejttvantagilitympanapulft  manu? 
^ox  lani/^s  rigiddferiet  tihi  coUafecuri  j 

Parvaque  perpétua  gaudia  noSïe  lues. 
^uidrofàsqmdlitm  tibi ^  quid ^homo^  hUnda  libido 

Troderit}  O*  iJAflo  quidqmdm  orbe  placet 
Jïeii  '  leVis  çy*  breVis  efi  mmidi^  <-uelfumma ,  f-uoluptas  y 

Et  premit  ementtitn  mors  f  ne  morte  iecur. 
f  I  1.11  'ii 

De  court platjir  3  long  repentir, 

Cyy^  fert  au  pauvre  bœuf  qu'on  des  fleurs  l'environne, 
Puis  qu'un  fanglant  boucher  de  (î  pres  le  talonne  ? 
Qu'attens  tu  cœur  charnel  des  voluptez  confort  ? 
Hdas  i  de  la  ne  vient  qu'vin'  immortelle  mort» 

POST 


POST   GAUDIA   LUCTUS. 
XVI I  I. 


?9 


O. 
atrum  cftj  uniifqiiijque  ibi  noflrum 

Jcene  fervit ,comicam  hic,  tragkam  ille 
ferfonamfujimet  :  Comicam  eer  te  vir 
bonus-^  quocunq-^  enim  tlle  exordio  A^ü 
incipitjepida  utiquc  acfeftfuo  fine  li  ta 
fahnlam  clmdit.  Tra^ico  cothiirrio  in- 
duttuprodit  homo  ntquanr.nec fei  fona 
fonit^nifi cruentits:  Acïu-s enimpoft>e- 
mtts  nunefuam  UU  alim  niÇifuncfim  ac 
triftis.  J^otiefcumque  izitnrhimc  aut 
ijlum  improbum  initio  Sat>\ip.t  perfo- 
namfitfiirjeye,ac  magnum  af/q»tdfpira- 
re  videbis'^  contint  te^ac  fujpende paulif- 
f  er  judicium  ,  dunt  tragicoboatu  Scena 
clauddtur.  Finis  diftinguit  fahulam, 
^luiébovem  nitidam  in pratis  luxuri- 
ant em  dur»  vidct,  fccurtmnon  cogitat? 
t^uiitaurtifubjugo  gementé  dit  confpi- 
cit,  macello  hnud  dcfiinaUi  no  cocludit? 
concludamm  ^  nos  ^Impiorumque  fxli- 
citate  nibilm/Jerabiliiu,  Bonorti  afflic- 
ùonenihïlfœliciui  efe  fiatuamtu  ,nec 
enim  unquam  principia  impiorum  tam 
innjidenda  ,  qtikm  exitws  dtplomndm  ; 
nunquampiorum  principium  turn  trijle^ 
quàmpnis  efiphcidws. 


Rbis  terrarum  homini  tanqtia  the-     -tn  E  \vetelc,(zeyter  ecn)is  aen  dé  menfche 

i-/ als  een  thonccl.yder  ccn  heeft  tUier,  als 
zi;n  roUe.teipclenjden  eencn,in  een  Bly-en- 
dkhfpeljden  anderen  ,  in  ccn  Treuifpel.  Een 
vroom  mans  leven  lieetc  de  eyi^enlcliap  van 
een  Comédie ,  want  hoedanich  zijn  begint- 
fei  oock  vjcTnn  mach,  Ib  maeckt  hy  altijceen 
vrolick  cynde  :  Den  goddeloolen  daerente- 
ghen  is  een  recht  Tragedie-lpeelder.  Wan- 
neer ghy  daeromme  eenich  werelts  kint.ten 
eerften  aenvangen,  in  heerlijckheyt  hooghe 
fiet  uytmuyten-.fchorft  ii  oordeel  eé  weynich 
op,  endelecophet  eynde-  noyt  en  hielter 
Treurfpel  op  ;  alleenHc  met  eé  iiy  tcomé ,  de 
evgenichap  vande  Spelen,is  meeft  ghelegetv 
in  hot  befliiyc,  let  daerom  wel  op  hetlaetfte: 
op't  fcheydL-n  vande  martffeght  ons  fpreec- 
woorJr)  kentmen  de  Coopluyden.  Wiefie- 
ter  een  vette  Os  in  een  wel-begrafde  weye, 
die  niet  en  denckt  datfe  reghens  de  byle  op- 
vvaft  ?  \Vi<-iieterdaerentegenseébeellfuch- 
ten  onder  hec  jock ,  die  niet  en  merd: ,  dat 
't  Iclve  niet  en  is  voor  het  vleefch-huy  s  ?  laet 
ons  danbelliiyten,  en  >feggen  datter  niecel- 
lendigher  en  is, als  het  geiuck  vande  godde- 
loofc  ;  nierghe]uckigher,als  den  tcgenfpoec 
der  vroomé.  Het  begintfel  van  eé  boofwicht 
en  wordt  nimmermeerfoo  feer  benijdt ,  ais 
zipi  eynde beklaeght  werdt.  De  begintfelen 
vade  Godlaligc  en  zijn  nimmermeer  fo  ver- 
drietichen  bcfwaerlijck  j  als  hacr  eynde  is 
fachccnlieffelijck. 


A  V  <i  V  S  T.  IN  M  A  T  H.  27. 
S I haberes  fapienti^m  Solomonis ,  pul- 
chritudinem  ^^bfotonis  ^fortitudtnem 
Sampfonii)long.€vitatem  Enoch,  divi- 
tias  Crxfi,feliciiatem  OÛaviani;  quid 
ptofi.nt  h  AC  cum  tadem  dat  ur  car  o  ver  m 
mibni  (^  Ahirthi  dxmoriibus  ? 


PROV.  7.  21. 
EZ/f  l'aflechipar  laforcede fes  douces 
paroles  e'jr  l'a  enduit  par  les  mignardifes 
defcsleures. 

jl  s'en  va  après  elle  incontinent  com- 
me le  bœuf  s'en  va  a  la  tuerie, 

Cod 


40  PSALM  18.3.  ACT.  17.  27. 

God  den  onhevveechdenKotJîeen^beweechthetaL 

Ç\  !  VVelck  een  fware  lafl:  is't,  van  Gods  aert  te  fchrij ven  , 
Voor  ons,  die  als  een  damp  hier  opter  aerden  drijven  ? 
Doch^  t'wijl ons  kindtfchen  mont  hier  foo  Wat  ftamert  of, 
Htt  zy,  o  grooten  G od  j  het  zy ,  met  dijn  verlof. 
Du  bift  de  Rots  die  dit  groot  Al  daer  heen  condt  voeren , 
Beforcht  ons^  fonder  forch,  beroert  ons  j  fonder  roeren , 
Raecktalledinck,  en reckt alleenlij ck  uyt  dijn  wil, 
O  wonderbare  cracht  î  die't  Al  beweecht  is  ftiL 

Quod  movet ,  quiefcit. 

X^Vhü  &  umbritfumM ,  defcribere  numen  Olymfï 
Non  opù  e  fi  noHroi  ,•  ^ulvü  f^  umbrafumta. 
Tace  tua  lue  at  tarnen ,  O  T)eus  optime  ,  de  te 

Paucula  ''vel  bUfo  promere  '-verbafono. 
Tu  Rupes  qui  cunSîa  trahis ,  qui  cunSiagubernas  , 

EJi  tamenjntereàjte  pênes  ait  a  quies, 
NttUafubit  te  cura ,  Tater,  tarnen  omnia  curas  3 

Aflra  Solumquè  moves ,  nee  tibi  motm  inefi, 

lAQV.  I.  17, 

Toute  bonne  donation  ç^  tout  don  parfait  e  fi  d'enhaut  ^  dépendant 
du  père  des  lumières^  par  devers  lequel  il  n'y  a  f  oint  de  variation 
ny  d ombrage  de  changement. 

^Oicy!  tout  l'uni  vers  de  celle  grande  Roche 
'      Attiré  fans  tirer  :  quand  Dieu  fur  nous  décoche 

Tantoft  fes  dons ,  tantoft  fa  foudre  &  fon  couroux  : 
Le  tout  mouvant  cft  coy ,  le  puniflànc  eft  doux. 

oyoD 


QyOD    MOVET,   QuIESCIT. 

xix. 

NOfne  injinitum  ,  Atcrnu^  ac  imffa- 
htU  Ntimtn  (exquo  ^per  quod ,  é" 
in  quo  omniA ,  A  qno  [unt  omnes  caufts 
CAufarum)  dcfniamtn  dutdefcribamui? 
nofne  homulli  futiles,  ac  nihtlï ,  qui  nec- 
dum  culicisaut  fulicis  corpufctiltim  fatù 
ferjpeximtts?ahfjt ,  ahfit.  Dciis  rcligione 
taTJtHmintelligenduijpietatefrofitetjdus 
efl^fenfuvero perfequendtu  non  eft^fed 
4doranditi,ait Htlar.  Interea  tante ^ore 
venerabundodc  htimtli^de  Deo  fas  cft 
froloqui  ea  qua  ipfe  de  fefe^  in  libris  myf- 
ticis  ,  memoria  prodidit.  Nec  brevim 
quidqiiam  aut  mirabiltia  ex  imtntfo  tjlo 
Oceanofjctle  depromat  aiiquis ,  ^ûc  elo- 
gio^  Dtum  immobilim  efe,omriia  tamen 
movere-^  Deunt  fecurum  ejje ,  omnia  ta- 
rnen curare-^  Deuminconcujfuni  eJfe,om- 
nia  tamen  quatere.  Plura  quidaddam? 
quidquid in  Deo  f/?,  Den^s  ejl  ,  in q uit 
Hilar.  Melitts  ergo  Deum  ex  operibia 
co^nofces,  (^  ,  utfolcm  non  direcFo  ,  ait 
Hernies  ^fedin  aquis  intuemur,  fie  Detî 
in  operibui.  Eoji  quisfemodo  ad  Deum 

attollat ,  tltc'o  humiliabituri nec enim  fie-  |  op  Gode maer  en  denckc .' 
ri  potefi  ut  quis  Deumcogi  are,(y'eodtm 
tempore  elato  animo  ejiepojitt. 


41 


HOefouden  vvydat  oneyndich,  eeuwich, 
onuydprckelick  vvefen  Godes, uyt  hcc 
welcke.door  het  welcke,en  in  het  welcke  aile 
dinghen  2ijn,  van't  welcke  de  begintlèlen  al- 
ler bcgintlelen  afdaclen,hoefeghick,  fouden 
wy  den  aerr  en  eygenfchap  van't  felve  rechc 
befchrijven.nvy  ann  e  aerc  wormen ,  dienau- 
welijck  noch  de  eyghenfchap  van  een  nietige 
Mugghe  ofte  Vloo  recht  onderlbcht  hebben.» 
Godtisdoornedericheyt  te  verflaen,  door 
Godbdienftichcytte  belijden,  niet  met onfe 
finnen  op  te  volgen, maer  aen  te  bidden,zcyc 
den  Outvader  Hilarius.  Ondertuflchen noch- 
tans iiïctniet  ongeoodofc ,  met  cerbiedighen 
en  nederigen  monde  van  Gode  teuyten  ,  het 
gene  hy  lelfs  van  hem  door  fijneu  Geeft  heeft 
ïaten  getm  gen.  Waer  van  ditcortclijck,  doch 
grondclijck  can  ghefeydt  werden.  Dat  hy  al- 
le dinghen  beroerc.felfs  onbcroerlijck:  dat  hy 
alle  dingen  beforcht.felfs  bnyten  forghe  :  dac 
hy  alle  dingen  beven  doet,fclfs  ghetiifins  be- 
\\  eecht  zijnde:om  cort  te  fpreken',  al  wat  in 
Gode  is,dat  is  God, en  goddelick,  zeyter  een 
Oiitvader.  Het  goddelick  wefcn  dan  ,  is  beft 
te  kennen  uyt  zijn  werckcn  ,  cndegclijck  wy 
de  Sonne  niet  regel-recht,  maer  in  het  water 
aenfien  en  connen  ,  alfo  mede  God  niet  als  in 
fijne  wercken,feyt  Hermes.  Ycmandt  dan,  in 
voeghen  als  vooren,fick  tot  Gode  verheffen- 
de,ial  buyten  twijfel  fick  ten  hoochftcn  ver- 
nederen, want  wie  en  ibude  fick  felven  nicc 
verachten, cndc  onder  fick  ncderfygen,als  hy 


PSALM   I03.  BVCH. 
llleflammantisfuper  alt  a  cœli 
Culmina  immotiim  folium  locavit , 
Etjuo  nutu  facile  untvtrfnm 

Tempcratorbem, 


Herm.  Pocmand.  Cap.   u. 
O  M  ne  mot  urn  non  in  moto  mcvetur^fcd 
in  quicfcente,  q-  ,ciquodn?ovet ,  qutef- 
cit. 


M  m 


Het 


4a  ACTOR.  i.  7. 

Het  en  behoort  ulieden  niet  toe ,  te  <-u'veten  de  tijden  ofte  ftonden'^ 
du  de  Vader  in  fijn  eyghen  macht  ghefielt  heeft. 

"TN  At  Heylichdom,  b  Maeghtj  hier  binnen  lagh  verholen 
VVasughefeydCjmaerjfiet!  nieufgierheytdeed'u  dolen: 

Ghy  woudet  voor  u  fien,  en  caften  metter  handt: 

'T  gheen  u  nieten  betaemt,  en  foo  quaemt  ghy  in  fchandr^ 
Laet  daer  ê.ts  Heeren  Arck  :  des  hemels  hooghefaecken 
Enflaen  onsniectefien,enftaenonsnietteraecken  : 

Niet  foecken  is  hier  beft,  't  niet  weten  hier  verkieft  ; 

Die  foeckt,  hier  niet  en  vint  :  en  die  hier  vint,  verheft. 

Tegenda  non  detegenda. 

Th  ida  tihi  nutrix  hdc  pixide  fiera  latere 

Dixerat ,  (/y  fit  ij  hoc  dehmt  ejfe  tihi  ; 
^uidtraciare  manu,  quid  cernere,  '^i^go,  requiris , 

^lueque  tenere  manu ,  quteque  '-videre  ne  f  as  ?  ' 

Sacra  Dei  renjerenterhahe  ^  quidfoederü  tArcam 

TangüUo ,  cohibe  fiulta  piella  manui. 
In  multis  nefcire  juvat  ^fii'vijfe  nocehit , 

Sape  perire fuit ,  quodreperire  vacant* 


Q 


ECCLES.  3.  22. 
Tu  n'as  que  faire  de  njoir  de  tes  yeux  les  chofes  fecretet. 

Vel  curieus  defir  ton  pauvre  efprit  incite , 
Pour  voir  ce  que  ne  dois?  trouvant  en  feras  quite , 
Ne  fonde  les  fecrets ,  ains  mets  au  ciel  ton  cœur: 


Ne  touche  de  la  niain  a  l'Arche  du  Seigneur. 


TEGEN 


TEGENDA   NON    DETEGENDA 

X  X. 


VT genus  quoddam  ejipelidajapen- 
tu,  ita  doel  A  ignorantid  fpecier» 
frudentiores  notant,  ^uemadmodttm 
cnim  omnium  rerum^fic  (jrfcientu  quo- 
que  intemperantiâ  Uboramas.  D  eus  me- 
liuifcitur  vefciendojtnquit  Atigujl.qux' 
que  t lie  occulta  ejfe  voluit,  minime  fcru- 
tandafunt  :  nam  de  Deo,  etiam  vera  di- 
cere^priculofum  cfi.  ^^bft  ergo  illicita 
AC  otiofa  curiofitas^fobriui  intelle£Ïui  in 
cmnibui  aptior  ejl:  repcit  quippè  anima, 
nee  gravât  mentent,  inquitille.  x^page 
tnihi  cum  isiis  (  ut  F  lato  ait  )  qui  jat  a- 
gunt  inquirere  in  ea  é"  ^tu  p/pra  term 
ram,*^  quxjupra  ccelumfunt.  O  homo, 
qnid  mtrarU  [iderum  altitudinem ,  (^ 
frofundttatem  maris?  animi  tui  abyjjum 
intra^ac  mirare  fipotes^  ait  ifid.  de  fum- 
rno  Bon.  Prxflat  difcere  ad  veritatem, 
quam  advanitatem  j  ^  in  hoc  defino, 


GHeliJcker  een  aert  is  vAn  dwafe  wi'jsheyr. 
foo  iffer  mede  een  foorcevan  gheiccrde 
onvvecentheydt.  Want  ghclijck  den  mcnfchc 
in  alle  dingé  onmatich  is,fo  is  liy  mede  over- 
toUich  in  leerziichc.  Men  weet  G  od  beft,  n-vct 
niet  te  wetcn,feydt  Auguftinus ,  en  al  wat  de 
Heere  voor  ons  veiborghen  heeft,  en  dient 
nietnaegefpoorttfelfs  met  waeiheytvâ  Gode 
te  fprekê,isforchelijck,en  niet  fonder  gevaer* 
•T  is  daerom  ghcraden  alderley  nieulgierige 
reufwijficheyt  te  verwerpt- ,  een  nuchter  ver- 
ftandCjCen  matige  wctenfchap  is  tot  alles  be- 
quamer ,  want  zy  verquickt  de  ziele,  ende  en 
befwaert  geenfins  het  ghcmoet .  Wech  dan 
met  de  gene  die  ("ghelijck  Plato  feydt)  willen 
doorgronden  en  het  gene  dat  boven  der  eer- 
de,ende  het  gene  dat  bové  den  hemel  is.  Wat 
verwondert  ghy  u,o  Menfche,  over  de  diepte 
der  zee ,  over  de  hoochte  des  hemels  ?  Trcet 
inden  afgrondt  rnves  ghemoets  ,  indien  ghy 
kondt,en  verwondert  u  dan  ,  zeydt  Ifidonis. 
'T  is  ons  nutter  te  ftaen  naer  waerhey  dt ,  als 
nae  ydellitydr.  Niet  hoc  veel,  maer  hoe  cc!  : 
fcydt  he  t  fprceckwoordc. 


BASIL. 

(tANimi  mor  bus  ejl ,  male  ^  fuperfiue 
de  Deo  quxrere, 

AVGVT.LIB.    II.  DEORD. 
JjEus  melius  fcitur  nefciendo. 

II I  LA  R.  DE  TRIN. 

J^Eus  rcligione  intelligendus  ejl, piëta- 


te  profit  endus  efl^  fenfn  ver  o  perfeqnen- 
dus  non  cjl^fedadorandus. 

DEVT.    29.   19, 

Les  chofcs  cachées  apart ien tient  a  l'E' 
ter»el  nofire  Dieu  :  mats  les  chojes  révé- 
lées font  pour  nous  (f  nos  enfans. 


Mm   Z 


n)m 


44  ^  CORINTH.  2.  16. 

*T>6n  defen  een  reuc^des  doodtSy  ter  doot  :  Ende  den  genen 
een  reuck  des  levens  ten  leven. 

r\En  Pieter-man  verwecktin  defen  menfch  verblijden  , 
Een  ander  man  gheraeckc  door  hem  in  bitter  lijden  ? 
Niet  door  des  vifchsghebreck,  den  vifcH  is  Wel  en  goet  ^ 
•  ^Tis'sViflcherseyghenfeyldat  hem  depijnaencloec. 
V  Wee,  Heer,  is  oprecht ,  en  al  dees  vreemde  ftreken 
En  zijn,  niet  van  u  woort,  macr  's  menfchen  quie  ghebreken: 
VVaer't  Bieken  honich  foeckt ,  op  bloemkens  of  op  kruyt, 
Daer  zuyght  de  vuyle  Spin,  vergifcich  voetfel  uyt. 

ECCLES.  32. 

Qui  quaerit  legem  replebitur  ab  eà ,  Ôc  qui  infidiofc 
agit  fcandalizabicur  ab  eâ. 

pj/c/dT  idemgenm  hâic  alimenta  henigna  mlniflrat , 

Tifcü  Idem genm  bmc  caufa  dolorù  erit  : 
Qtraüquüpifcemp'onHntiet  efetmalignum  ? 

Cum  nocet  3  haudpifcisjypd,  coce^  cuba  tua  eji, 
SanEia  T>ei  lex  ejï^fert  fagïna  facra  falutem , 

^Hp^ereati  tarnen  bmc  le^ior  iniqum  habet, 
Lihet  apü  ''violas ,  ç/  aranea  libet  eafdem  ,• 

H'^c  aconit  a  trahit  flortb  us  ^  lUafavos  ? 


Le  fol  ejl  l'auteur  ^  defon  malheur* 

T^Enx  prenent  un  poiflbn,  poiflbn  de  mefme  forte  3 

L'un  en  fent  grand  tourment ,  &  lautre  bien  s'en  porte  : 
La  caufe  eft  du  malheur  la  mal-adroite  main  : 
Ta  loy  eft  jufte,  ô  Dieu,  mefchant  le  cœur  humain* 

BONIS 


I 


BONIS   BONA,  MALIS   MALA. 

XXI. 


45 


AB  ipfo  Conditore  nihil  mnhm  aut 
turpe,  ait  Hermès:  ttirp/a  entm 
funt  ajfecîiones  inhxrcntes  gentrationi, 
ficut  £rugO£ri,fordcs  corpori;  atquiriec 
étruginemfecit fd'cr ,  kcc  (ordes  auiJor 
prodiixit ,  necmalitiam  D eta. Script u- 
mmSacrani^ad ftabiltC'idas  omnium  fe- 
re  Atatum  h&re\es^dctorq.tere  omncs  vi- 
demnJ-^  atqin  ta  non  (crjpiur£  vttto,fcd 
naturali  hominttmjii'e  ambitior.e  ,Jive 
pravitate  Jieri ,  ratio  docet .  Fultures 
admale  olentta  corpora,prxteritii  amœ- 
nU  ac  odoriferis  ^feruntur  j  mtifcA  fana 
corpora  prêter  -volant ,  ad  ulcéra prope- 
rant.Ita  ijli, claris  acperjpicuis Scnptu- 
rtx  locis  omifis ,  obfcuris  ac  dubiis  adhx- 
refcunt  ^  aut  non  raro  perverfâ  inter- 
pret atione  dubio  s  f  acer  e  conantur.  Imo 
'vero  quemadmodum eadcm purpura  ho' 
mines  deleclat  ,ac  ad  gaudium  provocat, 
tanros  ojfendit  ^  ac  irritât  ad pugnam: 
fie  ex  eodem  locojjic  do^rin^falutaris, 
ille  j'chifmatis  ac  feclx  occajionemf^pe 
arriputt.  Vnde  hoc?  verbo  dicam:  Dem 
honus,  Scripîurafancla^  Uomopirver' 
Jus. 


VAnden  Schepper  en  comt  niet  quaedts, 
leydr  Hermès ,  wanc  hec  »ene  dat  inden 
menfche  quaec  is,7ijn  des  felts  aenglieboreii 
ghenegencheden,  hem  aenhangende  gclijck 
denroefthet  yfcr,  en  de  vtiylicheydchet  lic- 
haem  doer,nochtans  en  is  defmitgccoor- 
fiiL-cke  vanden  loeft,  noch  den  genen  die  hec 
hchaem  geceelc  heeft  vande  vuylicheyt,noch 
noch  Godt  van  den  quade.  Dat  de  heyhghe 
Sciirifc  tor  verfterckinghe  van  alle  ketterijen 
wcrdtte  berde  ghebracht,  ofte  door  verdor- 
venthey  t ,  ofte  door  eergierichey  t  der  men* 
fchen.leert  de  ervarentheyc.  De  Giervogels, 
al  wat  welriecktvoorby  vliegende  ,  valléop 
deftinckendeen  bedorven  lichamen.  De 
Vlieghen  ghelonde  ledei>  verlatende ,  gaen 
luygen  aen  fweeren  endc  etter-buylen.  Veel 
meniché  cffene  en  nutte  Schrifciier-plaetfen 
vande  handt  flaende,  nemen  genuchtc  vrem- 
de  befluyten  te  fineden,  uyteenighe  twijfel- 
achtige ofte  duyftere  redenen.  lae  gelijck  eê 
eii  hetfelvepurperen-cleet  de  meniche  ver- 
vrolickt ,  de  Stieren  vergramt  en  doetraien; 
op  ghelijcke  wijfe  fal  den  eenen  fbmwylen 
Godfalige  leerftucken,  een  anderen fchade- 
lijcke  Ketterijen  ,  uy t  een  en  de  felve  plaetfe 
trecken.  Wat  is  hier  de  reden  van?  int  corte^ 
God  is  goet,  de  Schrift  is  heylich  ^  macr  den 
menfche  is  verkeert. 

o^/j  qnaet,uytgoet,ons  rveder-vaert, 
Dat  comt  uyt  ons  verdorven  aert. 


PROV.  8. 
Irflifunt  omnes  fermones  met^  non  e/l 
in iii pravurn qnid ^n''que  perver fum  : 
re^li  funt  int  tilt  gent  ibm  (^  xquï  invt- 
nientibftsfcientiam. 


I  CORINTH.  I.   i8, 
iACeux  qui  perijfent  la  paroüe  de  U 
croix  leur  cjlfolie^atns  a  nous  qui  obte- 
nonsfalutj  elle  ejl  vertu  de  Dieu. 


%Mm  3 


roe 


46  I  CORINTH.  7.  31. 

T>e  i-werelt  ghebrmcl^nde',  als  niet ghehruycl^nde, 

TV/Ï  En  vint  een  water-beeck,  die  door  de  zee  comt  ftrccken  ; 
Doch  laec  met 't  filtich  nat,  haer  foctheyt  niet  bevlecken  : 

Maer  houtfich  onverniengt,  en  dwingt  als  nneteentoom 

Haer  water,  dat  het  niet  vererghere  van  ftroom. 
De  werelt  is  een  zee,  wy  fweven  door  haer  baren  ; 
Ey  !  laet  ons  fin  en  hart  van't  aertfche  zout  bewaren , 

VVy  zijn  in  s'wecrcltsftroomj,  wy  fienhaerfnelghet/j 

God  gheve  dat  in  ons  de  werelc  niet  en  zy. 

Mediis  immixtus  in  undis. 

Th  Sfefemnt ,  medium  qui  fer  mare  ^ohitur,  amnem , 

Is  tarnen  aquoreï  ml  trahit  tndefalü. 
Nos  mHndipelagus,nos  f-caftum  currimm  £qiior , 

Nos  tenet  infalfo  T)oris  amarafnu  s  :  ' 

Omne  iatusferit  unda  ^furit  celer  afirn  arenis  , 

Ah  !  quidagat  fantas  rivulus  inter  aquas  ? 
eAlme  DeiiSj  liceat  nuUa  Jalfugine  tinSiis 

Keddere  corj^m  Immo ,  reddere  corda  tibi  I  •     ' 

'^ien  te  hainge ,  mais  fans  mejla  nge» 

T  A  mer  en  ce  tableau,  le6leur,prens  pour  le  monde , 
Et  gard  toy  que  fon  fel  jamais  ne  fe  confonde 
Avec  le  fleuve  doux  de  ton  efprit  C  hreftien  , 
Dieu  donne,  que  chacun  bien  donne  garde  au  fien. 

ME- 


MEDIIS     IMMIXTuS   IN   UNDUS. 

XXII. 


47 


SBmwa  ac^Untx',  Aliunete  petitx ,  ex 
qualitate  terr^ ,  cui  infernntur ,  bre- 
'vijri(óiti^<proc(ucHnt:  a»ima.ha,in  ti/iam 
Tcgiontm  tra/jjlata  ,  adgcminn  toet ,  in 
quo  habentnr  ,  indolem  formant  :  idem 
nobiófere  accidif.mentemaàverbtdivi- 
ni  normam  indus  nobtfcnm  formamm^ 
(^  'vitxmetiorisJJ)em  onimo  concipimM, 
at  f  mulat  (ji  in  media  urbe  verfiriocci- 
■pimus^ubi  nos  rts  hominefq-^  circumftre- 
fiityfiibito  hinc  tumultus  ac  ttirbas  haii- 
rimus,(^  negotiü  nobis^non  noftrafoltim 
negotia,fed  aliéna  etiam^faciunt.  Mi  fe- 
ras nos  \  abripimtir ,  er  contagioneple- 
rtimque  infanimus ,  ecquü  rnim 

Cui  mens  circumflua  luxu 

Inta<5him  poterie  vitio  fervare  vigorem  ? 
Nos  tamen  adnitamur  contra ,  &,  cum 
bono  Deo^Alphdum^ mare Sicultimfub- 
terlabentemfinemixtione undarum  ^fe- 
dtd'o  imitemur^perque  levitates  ac  vani- 
tates  hujus  jeculi  tranfeuntes,iis  ne  mif- 
ceamur.at^  velut  ipifcis  marinm  infalfs 
undunonfalfu^,  ita  nos  ,  ne  falfiigine?^ 
trahamui  ex  hoc  Pelago .  Solis  radii  con- 
tingunt  quidem  terram^fedibifunt,  un- 
de  mittuntnr  Vtinamficanimui  nobis 
lerfetur  mter  humana  ,  ut  adh<ereat  in- 
ter  ea  originifux,  idejl,  B eol 

AMBROS.  DE   VIRG- 

Dl  feite  in  hoc  mitndo ,  fupra  mundum 
t/Je;  e^fi corpus geriti)  ^volttetin  vobU 
aies  interior. 


E  En  uytheemfche  plante  ofte  zaet ,  hier  te 
Linde  ghebracht  zijnde,  verlielt  leer  hadb 
haren  eygé  aert,en  voecht  fick  nacr  het  lande 
daeriii  zy  geplant  oft  gliefaeyt  wer[:vremde 
ghedierten  aerdenterftonc  naer  het  ghev.  elte 
daerle  ghehoiiwen  werden  ,  verghetende  hec 
landt  datriiytzy  gecomen  zijn.  Yetlulcx  ge- 
beurt dé  menfche  Ichier  alle  uage ,  hy  oeftenc 
fick  in  fijn  eenicheyt  in  Godes  vvoordt,inaedt 
daer  ii}'t  reghels  tot  een  ftichtelijck  leven,  en 
brengluzijri  gheneghentheden  als  onder  een 
toon'ii,inaer  lbo  haelt  hy  u)  t  fijne  innige  ghe- 
daclué  comt,en  begint.bencffens  andere  mé- 
fchen,in  de  werelt  te  woelen ,  terltont  cleven 
hem  deomfwcvcnde  gebreken  van  andere  aé 
't  lijf,  en  wort  door  de  fclve  (gclijck  door  een 
fnel-ioopende  rivière)  wech  gliernckt. 
£>ie  in  de  f  room  van  xvelluft  frvemt, 
\^li$  z'^nghtefl  al  wat  ghetemt , 
Offchoon  hy  op  fijn  faken  let^ 
Wert^van  een  anders  vuyl^  befmet. 
Laet  ons  hier  tegenseniftelijck  (hijden,  endü 
naervolgen  de  Reviere  Alpheiis  (  die  midden 
door  deSicililchezee,ibnder  fich  met  dcfelve 
te  vermengé,  hare  loop  neemt)Laet  ons  mid- 
den inde  ydelhedcn  vande  were!t,trachté  met 
de  felve  niet  gemeens  te  hebbé,  ende  zijn  ge- 
lijck  vcrlehe  vifTchen  in  zoute  wateren.  De 
ftralen  vande  Ibnne  fchijné  wel  op  der  aerdc, 
maerbiyvcn  ghelijckewel  gehecht  aé  het  lic- 
haem  van  't  welcke  fy  nederdalen.  'T  ware  te 
wenfehen  dat  wy  met  de  mcnfchelijcke  dingc 
befich  zijnde, ons  niet  dieper  daer  in  en  liccé, 
ofte  wy  en  bleven  even  wel  vaft  ghehechi.aen 
onfe  oórfpronck,  welck  is  God.  Die  ons  daer 
toe  fijn  ghcnacde  verlcene. 


PHILIP.  1.  i;. 

üAFin  que  vous  foyez  fans  reproche  ^ 
fimples  en  f  an  s  de  Dieu,  irreprebenfibles 
au  mttltcu  de  la  génération  tortue  é"  p^''' 
ver  je, 

chjn 


^8  GAL.  j.  15.  i? 

Cbj  zjjt  tot  'Vryheyt gheroepen  Broeders 3  flaet  dan  inde  fvry 

/jeyt ,  alkenlijck  dat  ghy  de  vryheyt  niet  en  ghebruyckt 

tot  een  oor  fake  den  vleefche. 

'TXEn  Gheeft  ftijcht  na  de  Iucht,het  vleefch,  belaft  met  Tonden , 

■^Roept  ftaech,  'ken  can  niet  op ,  ick  ben  om  leech  gebondon. 

Ey  !  loomen  aerden  clomp  ghy  ftaet,  ick  fiec,  ghy  ftaet 
Niet  anders  als  Claes-nar  ghebonden  aen  een  draer. 

Een  hant  vol  vuyl  ghewins,  wat  wints  van  ydcl eeren , 

Wat  keteling  van  lufl:  ^  faJ  dit  u  hart  af  keeren 

Van  s'hemelsceuwichrijck  ?  hoe  zijn  wy  dus  verblint  r 
VVy  ftaen  als  vaft  gheboeyt,  daer  niet  en  is  dat  bint. 

Stultitia  hgamur ,  non  compedibus. 

STiritus  excelfofe  tolllt  in  ajïra  ^olattt , 
Atcaro,  compedibta  deprimor  ,  inqmtjhum. 
Ta  quid  ojincU  '^oces^  age^  nunc  njidcAmus  tnepta  s 

^lorio  rueljiramer^^  compedü  ïnsiar ,  habet. 
Vile  lucrumj  popularü  honos  ^fugttiva  '-voluftas , 

Haccinejtnt  pedibus  pondera  juBa  tui  f  ? 
Pro  '-uiles  animas  !  devotaqne  crura  catenis  \ 
rvincïmur ,  nertms  nee  tarnen  uÜhs  adefi. 


ECCLES.  10.  2. 

Lefaoe  a  le  cœur  a  ja  droite  :  mais  le  fol  a  le  coeur  a  fa  o4Uche, 

T  'Efprit  fouf  haite  au  ciel  Ton  noble  cœur  eftendre , 
Mais  ceft  amas  de  chair  au  monde  fe  va  rendre , 
Caufant  captivité',  efclave  fe  faifant  ; 
Vn  Sot  efl  garotté  de  paille  feulement. 


STV- 


Q 


STULTITIA  LIGAMUR,NON  COMPEDIBUS,  4^ 

XXIII. 

Votïtsrerum  humanartim  interior 
aliquacogitatio  animum  mihi  ju- 


ùitynonpofum  non  fer  io  dep  lor  ar  e ,  imo 
à"  wdignari^affeclitum  nofrorum ,  non 
infcitum  modo  ,fedir/famam.  Irretitos 
nos  mundi,  nefcio  quibus  ,  illccebrü  fat 
fcimtif,(^  futUejttgttm  excutiendi  ar  dor 
nos  altqtns  inttrdum  invadit  :  fedirrito 
fkrumque  conatu  .  ^in  age ,  (^  fcrto 
rem  tagamas.  ^'dfitota  hjic  Machina 
f  Una  manu ,  qutdquidinfefe  delitiarum 
complccfitur^  in  nos  parafa  fil  ejfundere, 
qtiaUa  tandem  aut  quanta  nouü  conferre 
pofit,enum(remM.  Honores  dahit,  in- 
qniesifttmtfunt.  Divitias;  umbra. No- 
men ac  famam ,  aura  acjiepitm.  Voliip- 
tatem  den/que  ^fa/iax  prurigo  efl ,  primo 


Als  ick  fomwyletij  met  innige  gedachten 
de  menlchelicke  dingé  in  iny  lelvé  over- 


wegliCjlboen  can  ick  niet  laten  droevich, 
jae gram  te  w erden,over  de  flotfiche\dt ,  lae 
dwaesheytjOnfer  gheneghentheden.Wy  den 
voor  deliandtdatwy  inde  wertltfche  faken 
gantfch  verwerretzijn,des  crijgé  \vy  ibmtijts 
goeden  wille,  om  ons  daer  van  t'ontwerren: 
maetjoch  armeniwy  flabacken  telckcn  in  ons 
goedt  voornemen.  Wel  aen  dan,  laet  ons  te- 
genvvoordelijcké  eens  dei'ake  wat  nader  on •■ 
dertaften.  Genomen  dan  dat  degantlche  wc- 
relt  haren  fchootals  open  dede,om  ons ,  met 
al  datfe  weet  by  te  brenghen, op  het  vriende- 
lijckfte  te  troetelen,  watzoudt  doch  al  tebc- 
duyden  hebben?  Sy  can  ons  Eer-ftaten  geve, 
luldy  iegghen.  Maer  wat  zijn  die  anders,  al$ 
roock  ?  Sy  can  ons  rijckdom  toe  brenghen. 
Maer  wat  zijn  die  anders  als  een  Ichaduwc  ? 
Sy  can  ons  eenheerlijcken  naem  verheffen. 
Maer  wat  is  die  anders,  als  een  fuyfende  win- 
deken? Sy  can  ons  met  welluft  vrolijck  maké- 
.,  '      —^  •         ..--..  Maer  wat  is  dat  anders,  als  een  bedricchcliic- 

blandiens,  pofiea  dolens.   Et  qmdem  ijta  \  ke  ketelinghe?Dit  alles,maeckt  ons  veelcijdts 


omnia  détériores  non  raro  nos  rdedide^ 
run  /,  meli  o  res  ferè  n  un  qtiam .  Nee  enim 
aut firmiora  latera  ,  aut  vita  longior^ 
aut  mens  beatior  htnc  alicui  futur  a  efi. 
Ex  adverfo ,  quidfi ,  ejfufis  habenis ,  in 
tiosftxviat  Orbis  terrarurn ,  adé'o  ut 

Ruina  creli  fideramifccar, 
Ingens  tarnen  foLitium  in  prxfentium 
brevitate ,  infuturorum  ptrfeverantiâ. 


flimmer  ,  lelden  beter.  Ten  gheeftons  noch 
langherleven  ,  noch  ftercker  lichaem  ,  noch 
gherufter  ghemoet ,  maer  wel  het  tegendeel, 
uf  dan  fchoon  de  werelt,  onsalquameaf 
nemen,  watfe  can  en  mach  ,  fbo  fal ,  in  allen 
ghevaile,  voor  ons  groote  vertrooftinghe 
ontftacn,  eerftelijck  U)  tte  cortheyt  vande jc- 
ghenwoordighe  ellende,  ciidc  ten  tweeden, 
u)  ttelanckduericheyt  vande  toecomende  gi« 
luckfalicheyt. 


PAVL.  ROM.  7.   iz. 

DEelüor  lege  Dei  fcundnm  înterio- 
ren/  hominem,  video  autem  aliam  lege?» 
in  mem  bris  mci</epugn/intem  legt  men- 
tis mex:  é"  capientc  me fub  lege  pcccati. 

hV  <3V  ST.  LIB.   co  N  F  ES. 
O  ^mator  mimdi  i  cnjm  Dei  gratta 


tnili  taris  ?  hic  quid  vif  fragile ,  nifplc-> 
numpiricuUs^é'fcr  quot  pcricula  per- 
'venitur  ad  ma^us  periculum  ?  ptreant 
h xc  omnia,  ty  dimhtamm  hxcvana  dr 
inania  :  confcramusnos  ad  foLiminnui. 
ftionem  eorum  qucfncm  non  habcant. 


:Hn 


SH 


}ie 


5o  PS  AL.  127.  5. 

Zijne  tvriendengheeft  hy  hei  aljlapende, 

T^En  Oefter  leydt  en  gaept,  men  fiet  hem  nau  beweghen , 
De  Kock-meeu  >  om  haer  aes ,  op  alle  waters  fweeft  : 
Sy,  die  wat  vanghen  fou,  wert  onverlïens  ghekreghen  : 

Siet  !die  naer  winfte  gaept,  vcrliefl:  wel  dat  hy  heeft. 
Al  jaechtden  menfchnaer  goet ,  wordt  dickwils  arm  en  moede, 

Hy  looptjhy  coopt,  hy  hoopt,  hy  clamt,  hy  damt,  en  dijckt, 
Hy  foeckt  naerfoet  gheluck,  maer  vindt  een  bitter  roede  : 

Maer  uwen  feghen.  Heer ,  ons  fonder  ons  verri jckt. 

Non  labore,  fediriunificentiâDomini. 

C  Axa  filent  'Z'olucres^circumVoiitare  marinœ  y. 

Praddque  dampetiturj  non  datur  alla  quier» 
roncha  loco  non  mot  a  ^fui  non  anxU  ''UÏEîm , 

Hum  hïhlt  3  (zquoreum  nuncfpuit  orefalem  : 
Haîic ,  dum  tejla  patetj  rigide  petit  mp  rob  a  roHro  , 

Dumque  petit ,  roflro  capta  rem  m  fit  at?ü. 
^uos  ma.nm  alma  Dei  beat ,  hos  beat  abfque  labore , 

S  ponte  replet  placidos  pradapetitafinus. 

ECCLESIASTIQ^  n.  14. 

Les  biens  ^  les  maux ,  la  n^ie  ç^  la  mort ,  la  pauvreté 
^  richejf'es  fin  t  du  Seigneur . 

'T  Huyftre  cft  tout  en  repos  :,  fans  oncq  changer  de  place  : 
L'oifeaude  mer  partout , fans  s'arrefter  tracaffe , 
Qui  rien  ne  fai^^ ,  il  prend  :  l'oifeau  travaille  en  vain. 
Ce  qui  nous  enrichit,  eft.  Dieu,  ta  riche  main. 

NON 


K 


NON  LABORE  SED  DOMINI  MUNIFICENTIA.    ^, 

XXIIII. 

DE  Zeeluy den  hebben  menichmael  voor 
wac  vrecmts  aengemeréi:,datinde  roppé 
ende  buycken  van  trage  ende  lompe  vifichea 
dicwils  de  Ihelfte  en  rapfte  overvliegers  van- 
der zee  gevonden  werden.  Yec  fulcx  gebeurc 
oock  niet  felden  op  den  aertbodem  ,  en  felfs 
onder  de  menlchen  :  En  de  reden  daer  van  is, 
't  gene  Salomon  zey dt.Eccler  9.  1 1  ■  Dat  ten 
loope  niet  en  helpt,  fnelle  zijn  ;  té  ftrijde  niec 
en  helpt fterck  te  zijn  :  ten  rijekdom  nieten 
helptcloeck  te  zijn, &c  Die  en  dierghelijckc 
fegeningen  dalen  alle  vanden  hemel.  Naer  dé 


HomBum,  ó"  Sijuattna,é'  Rhaiam, 

"é"  Faftinacam ,  cum  tardipmi  fint 
fifcium ,  f^fe  tarnen  Mugilem  pifcium 
njelociftmum  in  ventre  habtre  ,pt featu- 
res obfervârmt.  Simile  in  terra,  &  ipfis 
quidem  hominibm  contingere ,  c\Hii  non 
videt?  e]m  rei  rationemfiquis  inquirat^ 
necuelocium  ej?e  curfum^  nee  jortium 
bellunttnec  faf:entiiim  facem ,  nee  do£ïo- 

rum  divitiOSJnec  artlHeum  ^ratiam,  Ctm  1  raet  Go'des(zey ter  een)  wert  de  ovcrwinnin- 
„  ^    ,,    I  n.      j  L      j  r..    r     ^     geuytaremeten ,  endenlegévolchtjuyftniec 

Saptente  IUbraO,re(pcndeho.A  Deo  fane  \  g^^  ^^,^  ^„  vermeten  zijn?maer  alleenlijc  de 

ijla  omnia,  a  Deofunt.  Dei  arbitrio  ex- 
fenditurvicloria,ait  ille  ,  m  que  ad  in fo- 
lentipmos  quofq-^  tlla  aceedit ,  fedad  eos 
dmtaxat ,  adcjuos  Conditor  tlkreru  (^ 
Moderator  aceedere  voluerit.  liïe  quoties 
fuis  auxi/iari  ftatuit ,  externis  iUis  ple- 
tumquefe  afiringi  no  vult-Jmo  ea  aver. 
faturpotiut ,  injtr urnen tifque  debiliori' 
bus  magis ,  ^«4»»  robufiis ,  juvare  ma- 
vult.  Loquuntur  id  extmpla  Gidionis^ 
Jonathx,  (^  aliorum.  Cujtts  rei  i//a  haud 
dubiè  e'si ratio  ,  ut ,  bona ,  qu£ infperata 
nobis  eveniunt^reófae  manu  Dei  in  >:os 
deUta intelligamui^eique tato  impenfiits 
grati  animi  vi^imamojferamas.  Eam 
rationem  exprej?it  tpfe  Deas  lud.  y  .2. 


ijn,maerajieeniijc 
gene  die  liet  Gode  behaecht  dié  toe  te  fchic- 
ken.  Ten  is  den  Heere  niet  fwaer(zeydc  Jona- 
than, I  Sam.  is.  6)  door  vele  ofte  \veyni»he 
te  helpen  :  En  veeltijdts  ,felfs  inde  meeïten 
noot,  behaget  Gode  de  fijne,  door  klejne  en 
geringe  middelen,  uythetgevaertetrccken: 
onder  andere  redenen  fonderlinge,  opdat 
den  menfche  geen  ftofFe  en  (oude  hebben  fick 
fclvé  in  fijne  verlolsinge  yet  wattoe  te  fchrij- 
ven  :  maer  alles  regel-rechtuyt  Godes  milde 
hant  Ibude  bekennen  ontfanghen  re  hebben , 
en  dies  te  meer  verweckt  Ibude  werden  mee 
ware  danckbaerheydt  fick  voor  Godt  te  ver  - 
nederé.  Defe  reden  wert  felfsvan  Godeuyt- 
gedrudV.  Recht.  7.  i.  lirael  mochte  fick  be- 
roemen teghens  my,  en  leggen:  Mijne  handc 
heeft  my  verloft. 


S  A  LOM.  P  ROVER  B, 

BEned/óIio  Domini  divites  facit  ^nec 
fociabitur  fis  ajfitflio. 


II. 


ECCLES  .5. 
l'Ai  V  eu  fous  lefoleit  que  la  courfe  n'efl 
point  aux  legers ,  ni  aux  forts  la  batail- 
le^ ni  aux  fages  le  pain  ,  ni  aux  prudcns 
les  richejfes ,  ni  la  grâce  auxjcavans. 


Nm 


Chy 


JX  ROM.  2.   21. 

Ghy  die  een  ander  ken j  leert  ghj  ufehen  niet  ? 

T^EnVVet-fteen  flijpthetmeSjenleercdefweerdenfnyden , 
En  felf  foo  blij fcfe  plomp  en  bot  van  alle  zyden. 

Broer  ClaeS;,  ghy  wertghenoemt  een  Leeraer  in'cghemeen^ 

Maer  feker't  gaec  mee  u,  als  met  des  Hypers  ikttn. 
Wi  It  ghy  dat  uwe  leer  ghenomen  wert  ter  harten  , 
Bcvcftichtfe  met  doen,  en  laet  u  quade  parten  : 

VVant  foo  u  daden  niet  en  paffen  op  u  reen , 

V  Vat  ghy  met  fpreken  rechte  ftoot  ghy,met  doen  ,  daer  heen. 

Docet  ipfè  docendus. 

t~^  Os  amitferrum ,  gladiif^m  reducit  acumen  , 

Attamen  hocjerro  quoddedit  j  ipfa  caret, 
Sij  durn  Sancla  doces  alios  ,  perverfajêquaris  , 

In^nmm cotis , frivole Docior j  bahes: 
^u£  tu  cHnquemones:,ea  denïque  pondus  habehunt , 

CotiyeînantdïSîisJttuafaCia,  tuis. 
rOifcrepat  a  monitis  cui  deyiaojitafeveris  3 

T>efiruit  exemple  »  qux  monet ,  ipfejuo. 

C^  faites  point  Jelon  leurs  œuvres,  car  ils  difent 
^  ne  font  pas, 

Q  Qij'il  eft  mal  feant,  &  ne  mauvaife  grâce 
Vn  antre  admonefter  &  point  avoir  de  trace 
Pefesenfeignemcns!  veuseft:rebondo<5leur? 
Fai  tout,  ce  que  du  dis,  en  reformant  ton  cœur. 

DOCET 


53 


N 


DOCET  IPSE    DOCENDUS. 

XXV. 
ônMUlli  ex iii,  qui  Arcxfaciédji  ad-  \  q'^\^s  eenige  vande  gene  die  de  Arcke  heb 
hibitifuerttnt ,  dtluvio  tamepenè- 


re.S^pe  lixa^qui  ctüinx  oferam  dedit^ni 
âorerepletui  minimum  comedit .  Fieri 
fotefi,  ut  ctbi  J^trituatis  admini'stri  nu 
eoipJijrua.ntnr.  hihil  minm  ferend'tm 
efje  arbitrer  rattonem  vit^  abatterore- 
f  of  eer  e  eum ,  qui  non  pofitfute  redder  e. 
Bene  dicia  q'iidem  non  improbo ,  ben'^e 
fa£la  aulem  longe  prxfcro  ;  prafertim 
quidem  m  eo,ciii  populum  do  een  dt  grave 
pondm  incurr>bit.r}on  ei^im  homines  tam 
facile  vtrborudo^îrinâdticiintur^  qiiàm 
operiim.recl}  fdcereprincipem  ,  qtn  cives 
Jhos  faciedo  docet^Anîiqut  cenfent.quiâ- 
ni  idem  de  PaHore  ac  DoÜore  dicamm? 
ii^fi  idnon  fatian t ^vitia  non  folùm  'con- 
cipitint^fedetiain  civitatem  effundimt^ 
flujquefere  exemplo  ,  quam  peccato  no- 
cent.  Sermo  qitidem  animi  interpres  eH, 
fedvocalis  tantum  j  acîio  ver'o  realis-^hac 
malim.    Magis  enim  credibde  puto  ea 
ttrtumquemqueex  animo  'velle ,  qu£  agit, 
quam  qu<e  loqnitnr  :  ideóquc  faniores  de 
f  de  CHJufque  magis  ociUis ,  quam  atirtbm 
credunt.  ^ibenc  dicit  cr  facit  .^  omni 
excfptione  major  esi-^duo  tamen  hxc  fi fe 
farandafunt ,  reûe  ficientem  ^  cetera 
taciturnum  .pr^fertndiim  judico. 

Clir)  f.  in  Lib.  de  Compiinct,  Covd. 
'Docere  é'  nonfucere  ,  non  fnlum  lucri 
nihiffedt^  damm  plurimiim  confert. 
Grandis  enim  conâcmnatio  comvonenti 
quidem  fermoncm  fitum  ;  vttam  ver  o 
fuam  atque  opcram  negligetJti. 


i3  beii  helpen  timmeren ,  zi;n  door  de  Sond- 
vloec  vergaen.  Ecn  Cock  die  de  Ipijfe  bereyc 
lieefr,eet  meniclimael  alderminft,aJs  vol  zijn- 
de v.indè  rcucke.  'T  can  gebeuré,  dacde  gene 
die  ons  de  geeltelijcke  fpijfe  voor  ftellen ,  Iclfs 
daer  van  geen  genut  en  hebben.  Middeler  tijt 
en  iiïet  nier  min  te  verdragenjals  dac  yemanr, 
die  redé  ey  fchc  van  eens  anders  levé ,  van  zijn 
.;,  gen  lllfs  gheene  geven  en  can.  Wel  ce  ipre- 
ken  is  eé  loti'elick  dinck,maer  wel  ce  doé  gaet 
noch  voor  :  /onderlinge  inde  ghene ,  die  den 
i'varen  lalt  van  de  Gemeente  te  leeren  op  de 
/choiideren  gheladenhebben:  want  het  volck 
en  werc  nietlb  lichcelijc  toe  de  detichc  geleyc 
mee  de  leere  van  woorden, ais  mee  de  leere  va 
^vercken,    De  Oude  zeyden  dac  een  Prince 
wel  dede,  dac  hy  zijn  ondei  late  mee  doé  leer- 
de. Hec  lelve  mach ,  niet  fonder  reden ^tor  een 
Herder  en  Leeraerdes  volcxgeieyt  werden. 
Want  in  ghevalleinde  fiilcke  de  leere  niet  be- 
ancwoorc  en  vvert  vandc  daer,lb  en  Ibndigen 
de  Ibodanighe  niecalleenlijck  een  opfiene  van 
hun  relven,maer  gieten  de  feylcn  uyc  over  de 
gantfche  ftadc,  en  doé  meer  fchadc  door  haer 
exempel,  als  door  de  fonde  fells.  De  woordé 
diemenfpreeckc  werdé  gcnoemc  Tolcké  van 
het  ghemoetjde  daden  zijne  noch  becer  ;  'e  is 
waerlchijnelicker  dac  y  em'ic  van  hereé  meync, 
het  gene  dat  hy  doec,als  hec  gene  dac  hy  maer 
en  ley  e.  De  Oude,  van  yemanes  geloove  oor- 
dcelendc,  geloofden  ten  dié  aenficne  veel  be- 
cer haer  oogé,als  haer  ooren. Die  welfpreed:, 
en  mee  ccne  wel  doec,is  té  dubbel  man:Indié 
men  noclitans  defe  twee  dingen  Ibude  willen 
fchcydé.i')  is  den  gene  die  wel  doeccn  voores 
iUlIc  fu  ijcht ,  noch  verre  de  belt  te  houden. 


Aiigult.  fupcr  ilhid  Beat.  Immacul. 
Ivdfcet  file  de  alter iu4  errore ,  qui  non 
habet  infcipjo  quod  condemnet ,  judtcet 
ille  qui  non  agit  eadem  ,  qux  in  alio  puta- 
verit  piinienda,  necumde  a/iojudtcat , 
in  Je  rpfum  fcfitentittm  férat . 
N  n  3  T)oet 


54  1  CORINTH.  15.  54. 

Doot  n^vaer  is  u  prickel  ? 

"TNE  doodt  is  aen  den  menfch  ^dacaen  dees  jonghe  dieren 
Is *t  holle  momme-tnygh  •  de  kleyne  jonghers  tieren , 
Soo  haeft  zy  dat  aenfien,  en  vallen  in  de  vlucht  : 
-  Maer  die  wat  fnegher  zijn,  die  nennen't  voor  ghenucht. 
Soo  haeft  een  weerelts  kindt  de  bleecke  doodt  voelt  comen , 
'T  hart  finckt  hem  in  de  fchoen;,  fijn  luft  is  hem  benomen  : 
Maer  die  dit  fpoock ,  in  God,  doorfiet  van  alle  kant , 
En  wijcktet  niet  een  voet,  maer  bietet  als  de  handt. 


Mors  larvae  fimilis ,  tremor  hinc  5 

nihiUnde  malisni. 


Tl)  mors  ejl  homlni ,  trepdü  quodlarva  puellifi 

Excüat  ingénies  frons  utriufque  metm. 
LarVafHga,tfHeros^fr$memi  non  ter  ga  i  '-videntes  s 

<iAÈ  aliü  rifum  foflerio ra  moyen t. 
Senjïbus  incurrit  cum  lurida  mortis  imago , 

Hei  mihi  I  quam  multüffes  animufque  cadit, 
<iAt  cutter  ga  necü  melior  doSirina.  reveUt , 

Qlamat ,  ades  ''vitds  mors  melior  Cs  iter.  .  '" 

Lefol  s^  en  fuit ,  le  f  Age  s'en  moe  que. 

^Omme,  aux  enfans ,  paroift  Ie  mafque  efpoiiventable  ; 
A  l'homme  ainfî  la  mort  relTemble  miferable  , 
Mais  qui,  de  tous  coftès,  ces  monftres  tafte  &  voit , 
Eli  fin  n*y  trouve  rien  qu'  efpouvanter  le  doit. 

TREMOR 


TREMOR     HINC,  NIHI 

XX 

PVdorefujfundor  qtioties  homines,jo- 
lo  natura  lumine  illnfiratos  ,optmam 
ilUm  PhUofofhiawÇmortis  cogitationem 
dico]  no tAnttmi fummopere coltiiffe^ve- 
ràm  etiam  mortalitati  medium  unguem 
fiflendijfe,  comperio.  Philiffm ,  rex  Ma- 
cedonum,  in  mediisaitU  delitns,Puertim 
voluit  indthfihi  acclamare-^  Hominem 
t&vciCVCïQnto,Yh\\^>^c.Acgyftiis^inter 
epul/tftdum  ,fceUton  cetfvivu  exhiber  e 
folenne  fttit^cum  elogio'.  Morcuificeri- 
tis .  Hegejlas  ,  de  Anim£  Immortditate 
graviter  dif[erendo ,  mort  alitât  is  metum 
t»ultü  adeo  excufsit\  ut  [pont  e  ad  morte 
froperarent.  Calcarmihiaddunt  homi- 
ntifuturéi  fdicitatis  ignari^quo  ita  me 
compona,ut  mortalitaïisexuviai  anima 
fé  aliqtiando  deponam.  Et  'uideor  oculit 
fxii  ac  irretortis  mortem  me  afpicere 
jamnunc  pojfe.  Et  quidni  id  faciam? 
Non  mtindu-s ,  cum  hinc  decedam ,  me 
defideraturus  esi  ;  plures  enim  ac  melio- 
res  incoldtillifupererunt.  Non  ego  ,  cum 
moriar ,  mundum  dejiderabo  j  plurima 
enim ,  ipfo  meliora ,  me  exjpeûant  :  in 
hoc  ubique  ingens  e(i  calamités ,  extra 
lunc  jfummafutura  ejifœlicitas, 


L    INDEMALIGNI. 
VI. 


yr 


ICk  fchames  my  t'elckcn  als  ick  bemercke 
dac  menfchcrijdoor  hctingevcn  vande  na-  ^ 
ture  allecnlijck  gclcydet  zijnde,  van  hcc  befte 
deel  der  wi;shcyt  (ie  legf^e  va  de  bedenckinnc 
des  doots)niet  alleenlijck  veel  hebbé  gchcni- 
wen,inaerfelfs  die  leven  gans  weynich  hcbbc 
geacht. Philips  Coninck  \  an  Maccdonié.mid- 
den  in  de  weelde  van  eê  dercel  hof,  hadde  een 
longelinck  gelaft  dach  acn  dach  hem/n  d'oo- 
re  te  comen  byten;  Philips.gcdenckt  dat  ghy 
eémenfchczijc.  Die  van  /ligypté  liaddé  voor 
een  ghewoonte  ,  in  het  vroHjckfte  van  haere 
maeltijden,  een  geraemtc  van  een  doocmen- 
fche  te  voorfchijn  te  brengen, met  een  by-re- 
dcn aende  genoode:doot  zijnde,  zuldy  aldus 
welen. Hegefias  leerde  metlbodanighcnghe' 
wichte  vande  onfterffelickheyt  der  zielen,dat 
hy  aen  vele,niet  alleenlijc  de  vreefe  des  doots 
ghehecli;ck  wech  nam  ,  maer  oock  luft  dede 
crijgen  tot  het  fterven.  Dufdanige  menfché, 
niet  wetende  vande  toecomende  ghcluckfa- 
licheytjgeven  my  dagelijcxals  een  lpoor,om 
defe  bedenckinghe  my  ganlch  en  al  gemeen^- 
faem  te  maken:  Dies  verhope  ick  oock(door 
Gods  genade)  de  fake  daer  toe  nu  ghebracht 
te  hebben,dat  ick  de  doodt  onder  haer  holle 
oogéjfondermy  t'ótftellé,foude  dervéacnfié. 
En  watfbu  my  doch  van  iiilcx  wcderhouwé? 
De  werelt(of  ick  fchoon  van  hier  fchcy  de  )  en 
fal  my  niet  eens  raiffen,  overmits  zy  noch  in  - 
woonders  genoech,en  beter  als  ie  bé,  fal  blij- 
ven behouden:  Ick  van  gclijcke,  en  lal  de  we- 
relt  niet  eens  miffen^want  veel  dingen  die  bet- 
ter  zijn  als  zy,fullen  my  gewerdéinde  wereit 
is  uytnemendc  ellcndichcydr  ,  buyten  dewc- 
relt  onuytfprekelijckc  ghekickfalichey t. 


CASSIOD.  IN   PSALM. 
^yis mortem  tempor alcm  metuat ,  cui 
étternavitapromittitur ?  ^uü  labores 
tarnis  timeat^quumfein  perpétua  requie 
novtrit  allocandum  ? 


PSALM  if.  i;. 
Toute  forte  de  morts  des  bien -aimés  de 
l'Eternel  eUprecieufe  devant  fes  jeux, 

PHILIP.   I.  ij. 

^On  deftr  tendadejloger  ç^efl'rea'vec 
Chrifi. 

Voient  y 


5ó  ECCLES.  6. 

Vrie?idt\  foo  langh  aljl  dient, 

COo  lang  men  met  ayiiyn  fpeelc,  fonder  die  tefchellen  ] 
Soo  langift  al  goet  dinck,  ten  fal  'tgheficht  niet  quellen : 
Maer  foomen  die  ghewas  ontbloot,  of  gaet  ontkleen , 
Het  oogh  van  tranen  loopt ,  de  vriendtfchap  is  ghefcheen. 
Veelmenfchen  fchijnen  foeten  fachtin  haren  wandel, 
Soo  langmen  met  hun  drijft  niet  dan  ghemeenen  handel  : 
Maer  letter  op  wanneer  hun  roxkenyemantfcheurt  ; 
O  vrientj  men  kent  gheen  vrient  dan  alfmer  erf  mé  beurt* 


Amicus  certus  in  ie  incerca  cernitur. 

^j^pe  levi  tra^Ï are  manu  fit  cura ,  'viator  3 

Stringenti  lachrimü  lumïna  ruhra  tument» 
£lHJ,facilem  laudai  3  ^  amicd  fronte  fodalem , 

Signafodalitii  numfat  apert  a  tibi  ? 
T)um  ioca  mifcentur  3  dum  ludltm  inter  amicos , 

tsAfpera  qm  moveat  iurgia ,  raruj  erit. 
Damna  probant  focios  ,•  tune  c»m  de  jure  remittet , 

Te  cupientefuoj  refpice  quali's  erit. 

En  partage  Hfï  ^  jambon^  cognoit  l'homme  [on  compagnon, 

TOiiantavec  l'oignon ,  je  nc  faifois  que  rire  : 
Mais  il  me  fait^  pleurer,  fi  toft  je  le  déchire, 
r  Amy,  quand  tout  va  bien,  efl  débonnaire  &  doux, 
Mais,  le  touchant  de  pres,  le  mettras  en  couroux , 

AMICVS 


AMICUS  CERTUSIN  REINCERTA  CERNiTUR.      yr 

XXVIIII. 


MAgismordu.quam  Theologiciar- 
gumenti  eji  carmen  hutc  Emhle- 
wati  adfcriptum;  nos  id paulo  aliter ,  pro 
fubjeciâmateria^  hîcmterpretemur.  C<e- 
pajevt  brachto  dütra^atur,prorfMfen- 
fibtn  humanü  innoxia  eji ,  duritu  prejfa, 
mox  odore  nares  ocuólfcjue  offendit.  Ita 
plerofqtie  homines  afftéios  ejfe  accufitor 
illefiatrum^Diaholfts  tnquam  ,  in  perfo- 
namlobi(licet  in  eofalfiti)callidèiucla- 
mat  ;  ntmquid^inquit,  lob  fruJirà  timet 
I>eum?nonn'e  tu  operibtu  manuum  ipfius 
6ened:xisti  ?  Sed  extende panlultim  ma- 
nurn  tuam,^  tange  ea  qutupofsidet^ntox 
infaciem  benedicet  tibi.  Eafanï  eji  na- 
tura kumanafragilitas  ,  Deum,  dnm  le. 
fiiter  nos  hübet ,  laitdam:*t  ;  Ji  caltiget, 
ilico  voces  impiii,ac  murmura.Vertfstrnc 
Veritas  j  qui  Çuper  petroÇa  Çeminattu  eft, 
inquit,  hic  est ,  qui  ver  bil  audit  (^  conti- 
nuo ciigaudio  tllud acciptt ,nö habens  au. 
tem  tnfe  radicem, temporalis  f/?,  acfacla 
tribulatione  continuo fcandalifatur.  At 
tu^nenos  inducas  in  tentationem, Domi- 
ne,  potifûque  nob/fcum  âge  ex  ver bo  tuo 
quodlocutm es(in  PfalJpj2.)Siju^li- 
tiam  meam  profanavcrint ,  vifîtabo  m 
virgâ  iniquitates  eorum-^  Mtfericordiam 
autem  meam  non  difpergam  ab  iu. 

ISID.  LIB.   j.  DE    SVM.  BON. 
In profperitateincerta  eH  amicitia^  nef- 
citur  entm  an  petfona  an  fœlicitas  dtlim 
gatur. 

PROVERB..  17.  17. 
L'Intime  ami  aime  tn  tout  temps  ^ 
natUra  comme  un  frère  en  la  dcjlrejfe. 


NA  dien  het  Ghediclit  op  dit  SinncbccUt 
meer  op  de  Seden-lceie,  als  op  ec  Clni- 
itelijcke  bedeackinghefchijiu  ce  trecken:  Too 
fuUen  wy  d'iiytle£!;ginghe  daer  van  war  nadeu 
brengen  tot  de  ftoffe ,  die  wy  in  dit  deel  ver- 
handelen. Den  Ajuynmaerlhchtjens  aenge- 
raed:,en  geeft  van  fich  geé  quadc  luchr,  maer 
geperft  zijnde,  quetft  beyde  de  oogcn  en  dcu 
neufe  vandeomftanders.  De  menlché  meeft 
aldus  genegen  te  2ijn,poocht  dé  lafttraer  der 
Broederen(den  duyvei)waer  te  makenjinden 
perfoon  vanden  lijdtHamen  Iob:Meyndy(fey- 
de  hy)dac  lob  om  niet  Godt  vreeft?  ghy  hebc 
het  werck  zijner  handen  ghefegent ,  fijn  huys 
bewarct.&c.fteedtuhand  uyc,  entaftechena 
aen,hy  lai  u  feghenen  in  11  aenOcht.  T'is  eeii 
l\v  ackhey  t  van  veel  mcnllht;n,dac  zy,foo  lan» 
ge  hun  laken  wel  gaé,God  loven  ,  maer  als  fy 
eens  hart  werden  aen  getaft-, werpen  ftrax,ick 
en  weet  niet  wat,lafterwoorden  teghens  den 
hemel.  Hetzaet  (leydc  den  Mondt  der  waer- 
heydt)dat  op  fteenachcighe  plaetfen  gezaey c 
isjzijn  defe.die  het  woordthoorê,  en  ontfan- 
gen  hetfelve  met  vreuchden  ,  maer,  den  tijde 
van  vervolginghecomendc,  alsgheen  wortci 
hebbende, werden  terftontgheergert.  Maer, 
oHeereonfcn  God  ,  enleydt  ons  niet  in  ver- 
foeckinghe  :  maer  handelt  liever  met  ons  nag 
uwen  woorde  ,  dat  du  door  dijnen  Propheet 
ghefproken  hebtft  (  Pial.  89.  3Z)Soo  Cy  mijn 
ghebodc  nier  en  houden,  So  wil  ick  hen  met- 
ter  roede  te  huys  foccken,  ende  haremiidaec 
met  plaghcn  :  Doch  mijne  genade  en  wil  ick 
van  hun  niet  vi  endcu. 


ECCLECIASTIQ^37.   i. 
Il  n'y  a  point  d'amj  qui  ne  die -^ie  fuis 
du  fi  de  [es  amis  ^  mais  il  y  en  a  tel  qui 
n'efl  ami  que  de  nom. 

3.  O  mefchantepenfe  ({ou  es  tu  roui' 
lée  pour  couvrir  de  tromperie  toute  /4 
terre  \ 

0  0  Croott 


58  PSALM  119.  i^y. 

Groote  ijrede  hebhenfe  die  uwe  ij'vet  liej  hebben. 

lAEnweerhae  keert  en  (draeyt;doch  vint  noch  ruft  noch  vredc: 
Tot  hy  met  windt  en  lücht  treft  juyft  de  rechte  fnede , 

Dan  ftaet  hy  eerft  ghefet  :  Den  vveer-haen  is  den  menfch , 

Die  loopend'  hier  en  daer  foeckt  naer  fijns  harten  wenfch  ; 
Maer  of  hy  fchoon  door-rent  den  gantfchen  kloot  der  eerden, 
En  vindt  geit,  kift,  en  eer  ^  't  is  al  van  geender  weerden , 

Soo  hy  niet  recht  en  treft  den  ftreeck  van  G  ods  ghebodt  • 

De  ware  ruft  en  luft  beftaet  alleen  in  G  od. 


In  Domino  quics. 

"^sJyüti  qules  njolucri  qm  turribm  eminet  altü  3 

Ui  teneat  reSÏam ,  cœlitàs  a^a.  3  ^'iam. 
^u^rmus  in  tenebrü  tranquilli  pef^oris  anem , 

Et^  malèy  dmrfum  qmfque  capefcit  iter  i 
"Hicjtbï  d'mtias  proponit ,  ^  alter  honores  i 

lUe  'Zfoluptati  credit  inejfe  bo?ium. 
Faliimtirheu  Ifiatio'DeuseBy  De/utma  quietiSj, 

Non  alibtpUcidos  commoda  mentü  erunt . 


PSALM  73.  28. 

êliunt  a  moïj  d" approcher  de  'Dien  c'est  mon  bien. 

ip'Eft  en  vain  que  cerchons  repos  par  mer ,  par  terre  ; 
Nos  pafsions,  helas  ?  nous  font  par  tout  la  guerre  : 
Du  monde  les  plaifirs  font  touts  trempez  en  nel , 
C'eft  doncq  le  Teul  plaiflr  fe  conformer  au  cieh 


IN 


IN  DOMÏN 

XXV 

"jNdex  Magneticffi  nufquam  confisttt , 
*-nifi  Sefttntrionevcrfus ftÇe  monjerit^ 
acinfidm  illttdpotareaciejîxerit.  Nuf. 
ijuam animo  humano  quies ,  nijiin  Deo. 
Nee  enim  aut  honorumf^lendor ,  aut  oj>u 
ahundantia  ,  autfamx  pruritm  ver  Am 
mimi  tranquiUitatem  cttiqtfam  frxfii- 
terit:  ejiifque  rei  -velnaturdu  ratio  hxc 
redditttr-.anima  ifijï»ita.atqne  £ter»d,in 
rebuf  finit  is  hifce  ac  moment  aneis  ,  ac 
cumipfâ  fymbolum  nullumhabentibus^ 
ÇoUttum  ac  requiem  qui  inveniat?  A  on. 
ne  nnicuiqne  noHrum ,  inter  médias  fepe 
voluptates  ,  cum  fiiccurrit  quhm  fluxa^ 
quàm  futilisfit  tfia  deleBatio^  quam  bre- 
'videfitura^  naufeajlatim  oboritur ,  ac 
tt&dinm  omntum^quashic  •videmas  atque 
attdimuf  ,  hUnditiartim  ?  torpimus  uti- 
que  pferumque  pofigaudia,(^  recorda. 
ttone  prdtentoru^futura  ejufdem  generis 
pari  ter  vana  ,  non  abs  rt  ,\udicamui. 
Videmus  enim  ab  omni  mortalifolatio 
frorfia  nos  disiitui  ,  cum  maxime  fola- 
tioindigere  nos  facit  extrema  necefitas. 
Il  AC  cogitanti,  ctti,  precor ,  non  excidat 
quidqmdid  efi  delitiarnm^qmd huma- 
napromittit  imbécillités  ?  qttis  non  cffe- 
rattir  adveri  gaudii  auïlorem  Denm,  in 
cujiis  dextr'i  deleölationtim  plenitudo? 


59 


O      Qui  ES. 

III. 

DE  Naeldevaii  het  Zee-compas  en  (laet 
niet  ttille  ,  ten  zy  die  glicdraey t  zy  op  dc 
Noortfterre.  Daer  en  is  ghfen  rufte  voor  hec 
menfchelijck  glicmoet ,  ten  zy  hetfclve  fich 
v.ilt  op  God  ftelle.  Want  noch  den  glans  van 
hooghe  Ihicé  ,  noch  overvloct  van  rijckdom, 
noch  het  geruchte  van  eenen  loffeHjcké  naem 
onder  den  menfchen,  en  can  ons  de  ware  ge- 
rufticlieytdes  gemoets  aenbrengen.  tn  hier 
toe  Ichijnen  felft  natiierHjcke  redenen  te  die- 
nen. De  ziele  des  menllhen ,  als  eeuwich  en 
oneyndich  zijnde,cn  can  in  dele  tijdelijcke  en 
bepaelde  dingé,geê  rufte  vindc.Voelé  \vy  niet 
yder  in  ons  felfs.foo  wanneer  U'y  midden  in- 
de welhiftcn  dtfes  wcrclts  fwcinmen ,  cfi  dat 
ons  dâ  voortkomt  de  bedenckinge,  dat  dit  al- 
les niet  en  is  als  enckelen  roock  ,  die  op  ceit 
oogenblic  verdwijntjdat  wy  als  een  walgingo 
en  tegenheyt  crijgen  van  alle  dat  wy  hier  tié 
en  hooren.'Nacrtijdelijckc  welJnftis  dé  men- 
Iche  gemeenlick  altijt  fwaermoedich,als  oor- 
dcelcnde,dat  gelijck  defe  voorleden  blyfchap 
haefi:  is  voorby  gegaé,datooc  alle  andere  die 
noch  aenfVaendefüudcn  mogen  zijn,  van  ge- 
lijcken  niet  lange  en  fuUen  ducren.  Infgclijcx 
iïen  wy  dagelijcx  dat  ons  den  trooft  der  men- 
(Ihé  dan  meeft  ontgaet^als  wy,  in  den  uyter- 
flren  noot,  meeft  trooft  va  doene  hebbc.  Wie, 
dit  bcdenckéde,  en  lal  niet  een  cleynachtinge 
acneomen ,  van  alles  wit  hier  vcrmacckeUck 
fchijnt  te  welen  ?,Wie  (Icgg'  ick  )  en  lal  fijnen 
geeft  met  verheffen  om  na  te  fpooren  dé  Ge- 
vervan de  ware  vrcuchde,acn  wiens  rcchter- 
hant  is  blijtfchap  ter  vollicyt  in  ecuwicheydi, 
gheli;ck den  Pialmift feyt.' Plal.  iG.ii. 

Ons  z,ie[,een  licht  dat  eeii^ich  fchijnt'^ 
En  vint  geen  rusi  int  geen  verdwijnt . 


Matli.   II.   2.9. 

VEniteadme  omnes  qui  laboratiSy& 
invenietis  requiem  animabuis  vejlrii. 


PSE  A  VM    7: 


^Fel autre aj-ie au cicl?  On  ay.ieprtni 
plaifir  en  la  terre  qu'en  toi? 


Oo    2 


^y 


VV; 


60  PSALM  59.  7.' 

S^ ''vergaderen  endeen  "Weten nut ijyie 
het  krijghen  fd. 

'At  kift  den  armen  menfch^  met  handen  en  met  voeten  , 
Hier  in  dit  aerdcn  hol,  gheJijck  een  mol  ce  wroeten  ? 
VVat  heeft  hy  dochj  vooral  zijn  fweet,  meer  als  't  furec  ? 
Een  ander  eedthetwilt,  en  hy  krijghtnaueen  flet 
Eens  afghelleten  doucx  j  om  mee  te  zijn  begraven  j 
Dat  is  den  gantlchen  loon  voor  al  zijn  anxtich  flaven. 

Wel  aen,  't  is  lanck  ghenoech  ghewroet ,  hef  op  u  hooft , 
Enfpoortna  wilt ,  waer  vanghy  noyckondt  zijn  berooft» 

Quod  capis ,  alter  habet. 

"p  Cquidadhuc  Atrü  caput  ahdü ,  homunào ,  lujïrü  ? 

Ecquid  adhuc  ^ili  peciora  condü  humo  ? 
Th  'TJÏverra  tuis ,  tt*  mente  manuque  laboras , 

€t  mox  quipraddgattdeat ,  alter  erit  : 
^Iter  ent ,-  qui  '-uina  cadis  depromat  avttis , 

ZJach  !  dabitur  cineritrita  lacerna  tuo. 
Sifapis ,  ergo  putn  tandem  caput  exere  terra  ; 

^leque  rapi  nequeant  pr^emsa ,  di/ce  fequi. 


ECCLES.  4.   17. 

Lon  œilne  oJoit  jamais  ajfez.de  richejSeSj  <^  m  penfe  point  pour 
qui  trAvüle-ii  (^  prive  m  a.  per  forme  Je  bUn? 

A   Quoytefert,  mortel,  paravarice,&rage. 
Par  peine,  par  labeur  de  confiimer  ton  âge? 
Ne  vois  tu  pas  qu'aux  tiens  ne  fers  que  de  furet  ? 
La  peine  eft  feule  a  toy,  un  autre  a  le  banquet. 

qvoD 


QUOD   CAPIS,  ALTER  HABET. 

XXIX. 


6i 


O  Curas  hominum  !  O  quantum 
efl  in  rebus  inane  ! 
Uic  tametfi  liberü  orbu-s ,  ctrifum  tarnen 
alieno  hxreàinutrirenon  définit  :  îfle., 
citm  diitparc}  vixerit^  ophûffj^fimilix 
coTtgcrendis  &vum  confumffcrtt ,  quot 
f  Hos  ,  tdtidem  cadaver  exjpcciantes  -vul- 
tiires  circùmfefchnhens ,  tandem  ex(J>ec- 
tato  finefupremnm  dk)»  claud/t,  acper- 
fonato  fletn  ntidm  in  terram  nbditur. 
SaUdinHSjCjiti Syriam,  Aegffttim^ac  A- 
Jrict  bonam  partcm  fubegit  ,  vicintts 
mortifin  cogit^itionem  hancfiri^odtfcen- 
dijfe  dicttur  ,  acproindefaprewa  'volun- 
tate  voluift ,  pro  omni  pompa  funebri, 
lunicam  tantum  interiorem  in  hajlâfub 
limem  efferri^cum  acdamatione.-U nnm 
hoc  ex  Domitorc  orientis  reftare. 
Eftfanè,efl^inqtiit  Eccl.  s.12  aliainfir- 
mitas pejsima,quam  vidi  fubfole  ,  divi- 
tid  conjervat£  in  malum  dominijui  :  pt- 
retmt  enim  in  affli^lione  ^(fsimâ.  Sicnt 
egrejfn4  ejlnudtn  de  utero  mat  ris  fax  ^fic 
rtvertetur^  (^  nihil  auferet  fecum  de  la- 
bore f  40.  Sljtid  ergo  prodejl  ei ,  cjHoà  la- 
boravit  in  ventnm ,  cun&is  ditbus  vitx 
fu£ ?  Cognoviyinqiiit idec.ip.^ .i2,quod 
non  effet  melius,  quam  Utari  c^^  bene  f a- 
cere in  omni  vitajjoc  enim  donïi  eft  Dei. 


A(^h  !  hoe ydel zijn  deforghen  , 
Die  dé  arm  en  menjch  terrvorghen^ 

Den  deftn,  i\l  hoc  wel  ibncïcr  kindereden  laet 
nieraf  Icliacctn  te  verfamele.i  voor  een  erfge- 
naem.die  hy  niec  en  kent  :  Dén  genen  .kinde- 
re hebbende,  midtlgaders  lange  en  veel  voor 
de  lelve  hebbende  g\>rorcht,en  hecl^t  menich- 
mael,voor  alle  zijn  lbrghen,geen  andere  ver- 
gcldinge,alb  de  lorge  van  fijne  kinderé.duch- 
tende  dat  hy  te  lange  leven  lal:  u  erdende  da- 
gelijcx  vande  Iclve  niet  anders  beficn,  dan  ge- 
tijck  een  Itervendeghediei  te,  van  een  gragen 
Giervoghel  :  tot  dat  hy  ten  laetften,  met  ghe- 
maedte  ende  uy tgeperlle  trané.  naeckt  in  het 
diepte  der  aerdé  neder  wert  gelaten. Saladijn 
die  Syrien, yEgyptcn, ende  een  groot  deel  van 
Afnca  t'ondeV  heeft  gebracht,  gevoeléde  zijn 
tijdt  daer  te  zijn, na  dat  hy  fick  leltb  ernftelijc 
indelebedenckinghehaddeghegeven  ,  heetc 
eyndelijck  by  uytérfte  wille  bevolen  ,  datmcn 
voor  de  Bare  in  plaetle  van  pronck-clecderé, 
prachtige  w  apenen,ofte  ander  Lijckcieringe, 
alleenlijck  zijn  heiridérock,aen  een  lance  ge- 
hecht ,  Ibiide  ODidraghen  :  met  een  byrocp; 
Vandc  Overw inner  van  Oo(lé,is  dit  inaer  al- 
leen overich.  Dat  is  een  boofe  plaghe  ,  feydt 
S.ilomon,die  ick  lacfi  onder  der  fonné;Rijck- 
dom  bewaert  totfth.adc  diens, die  hem  heeft: 
want  dé  rijcké  comt  om  met  grooté  lammcr. 
Gehjck  hy  nacd:  van  zijns  moeders  lijf  gcco- 
men  is.fo  vaert  hy  weder  hecncn.  Wat  helpec 
dat  hy  inde  wint  gearbcyt  heett?alle  zijn  Iccf- 
dage  heeft  hy  in  duyftcrcghegctcn,  &c.  lek 
mercke,zeydt  den  fclvcn,  dauer  niet  beter  en 
is  als  wcldoai  en  vrolijckzijn. 


11. 


LVC. 

STtilte ,  hdc  nocie  anima  repetetur  a  te, 
ijUiS  autempara/li,  cujits  erunt  ? 

Deimperatore  Severo  memorix  pro- 
ditum  e(l  :  enm ,  ciim  fenfim  mortemftbi 
imminerefenfijfct ,  Itnteum ,  in  quo  tu- 


mulandtti  er  at,  per  cajlra  conto  levatum 
circtimferrt^  (}•  per  prxconim  edict  juf- 
pjfe  ;  En  !  ex  amplifsimis  regni  opibu!, 
quod unicum  Severtts  imperator  fcciim 
aufertt. 


Oo  3 


Ecu 


6i  lACOB.  I.  9. 

Een  hroeder  die  ^vernedert  is ,  roewe  in  zjjff  hoocheydt  s  En  die 
rijçke  ü,  roeme  in  zwijnt  vcmcederinght  ;  wAnt  hj  falals 
een  bloeme  des  gras  vergun. 

CLuycineen  warme  handt  een  puyc,  zy  fal  verfticken  ; 

Doetfulcxaen'chinnen-jonck,  hetfaldaerdeur  verquicken. 

Den  aertfchen  menfch ,  van  Godc  verfochtdoor  tegenfpoec, 

Befvvijcktjals  fonder  trooft^  en  ftracx  verliefl:  den  moec. 

Den  vromen,  door  Gods  handc  ghebracht  in  bitter  lijden , 

V Verc  opgheweckt  door  tucht,  en  voelt  een  Toet  verblijden  : 

Hoe  hy  meer  wertverdruckt  ,  hoe  hy  meer  crachts  verwerft, 

Waer  door  den  vromen  leeft,  daer  door  den  boofen  fterft. 

Bonis ,  nil  nifi  bona. 

Q  ifoveas  j  tepido  crefcet  tibi  puÜHi  ,  in  oyo  , 

Squallida^flfoveas,  rana  calore  perit  ' 
^ors  ran<e  calor  efl  j  pullóquey  fovere^  /avere  ejï  5 

S^odjuvat  hunc,  illi  trijiia  fata.  tulit. 
Exitium  peper  it  res  profperafepe  nefandis  , 

Faujia  T>eHm  clamant  fata  faVere  pits  : 
Dum punis  j  Deuf  alme ,  malos ,  perït  imptaplehes  » 

ft^djuvat,  affligit  dum  tua  dextra ,  b0nos. 


Q 


ECCLESIASTIQ^  8.  j. 

Le  cœur  dufage  cognoiji  Ie  temps  fi)  ie  moyen  qu'on  doit  tenir.  Qar 
en  tout  affaire  il  y  a  temps  (jr  moyen  pour  tj  conduire,  au- 
trement mal  fur  mal  tombe  fur  l'homme. 

Vi  couve  le  poufsin  le  fauve,  la  grenoilie 

Jamais  fe  tcouve  bien ,  fi  non,  quant  on  la  moille  ; 

Icy  eft  bonne  &  la  mortelle  la  chaleur. 

Ge,dont  le  jufte  vit,  mourir  faidle  pécheur, 

BONIS 


BONIS,   NIL   NISI  BQNA. 
XXX. 


<53 


C  Anis,  ajunt  Medici ,  omniafana.  Bo- 

^nis,ajur>t  Lhriftiani^omnia  bon  a.  Si, 

ut  nihil  m  aU  tiht  eveniat  cupis ,  ut  nihtt 

mali in  te  refideat^ctira.  Si  ut  omnia  bo- 

na  tibi  contingant  opes, ut  ipfe  boniu  fis, 

operam  da.   Non  eb  tamen  hac  refeni 

'uelim  ,  quafi  Deit-s  nihil  ntfi  Ut  a  ac  fe- 

cundapli  itnmittere  [bleat ,  Sedpotiu-s 

quod Deuw  amanttbîu  ac  a  Deoamatls 

omnia  in  bonum  ad\Umenî0  fint ,  ex  [en-  \  is,ende  eynddi;ck  ffijnen  goede  umal^nae 

,^  „      ,    _  '„        „      -r  _    !  detrooftelijckc  leerePauu  Rom.  b.  zS.  Hcc 

quaet(rcycMoIineusjdachiin  overcoemt ,  ge- 
werc  hiin  torgoedt,  haerlichamelijcke  ar- 
moede ghedijt  hacr  tot  geeftelijcké  rijcdom: 
hun  balÜnckfchappen  tot  afïbnderinghe  des 
werelts,  t'afletten  van  haer  {laten  ,  brenglulb 
naerder  tot  God  ,  hun  vj'andcn  zijn  haer  gc- 
neefixieefters,en  dryvenfe  tot  meerder  vrecle 
Gods.  De  hchamelicke  fiedlen  zijn  hun  gee- 
Iteiijckcgumefingen.  Eynteiijck  ,dc  dooclelfs 


DEn  ghefondcn,feydtden  Medecijn,ïs  alle 
ding  gcfont  :  den  goeden, fcyt  den  Chri- 
ften,is  alles  goer.Die  wil  dat  hem  niet  quaecs 
over  en  come  ,  die  maecke  datter  niet  quaets 
in  fijnen  boclèm  en  woone.  Die  wenlcht  dat 
hem  niet  als  goede  en  loude  bejeghenen  ,  die 
draghe  forghe  dat  hy  felfs  al  vooren  goet  zy: 
Niet  datmen  hierdoor  verflaé  moet,  dat  <\en. 
Godlaligen  niet  als  voorfpoet  ende  vcrmake- 
lickheyt  van  Gode  toe  ucrt  gcfchickt  :  maer 
veel  eer  datalles,  beyde  goet  en  quaet,  bitter 
en  Ibetjden  Godlaligen  ten  goede  behulpich 


tentiâ  Paul.  Rom.  8.  28.  Leur  maux 
{ inquit  CMolin^uó  )  leur  devienent 
biens,  leur  pauvcrcé  corporelle  leur 
eft  une  Deitéfpiricuellejlcur  bannif- 
(cments  leur  font  fuices  de  monde  ; 
leurs  efloignements  des  honneurs , 
leur  eft  un  aprochemenc  de  Dieu  5 
leurs  ennemys  fondeur  medecijns, 
&  les  obligent  a  craindre  Dieu;  les 
maladies  corporelles ,  leur  font:  cu- 
res fpiricucUes;  leur  mort  en  fin  leur 
eft  une  entrée  en  la  vie.  Finiamm  er- 
go CH'ÛJ, 


is  hun  een  inganck  tot  het  leven  :  Eenenhec 
felve  vier ,  ieydt  AugulHnus  ,  doet  hetgoudt 
blincken,  en  de  ftoppelen  roocken  :  eenen 
vleghelmorrelthetftroo  ,  en  fuy  vert  het  ko- 
ren. Een  en  de  felve  ftrafte  beproeft ,  en  rey» 
nicht  de  Godfhlighe  :  Verwoeft  daerentegcns 
en  verftroytde  Goddeloofe,6;c. 


Auguft.  de  Civlt.  Dei  Lib.  i.  Cap.  8. 
S  leut  in  uno  igne  durum  rutilât  c^ /.t- 
Ua fumât ^fub  eadem  trtbulâJlipuU  corn- 
minuuntur  ,  frumenta  purgantur  -^  vee 
ideo  cur?y  oleo  amurca  confunditur ,  quia 
eodcm pr.tli pondère  exprim/tur  :  ita  una 
eadcmque vu irruens  honosprobat^piiri- 
fcaty  eliquat  ;  malos  damnat ,  vajlat  er 


exterminât  ;  unde  in  eâdam  afflifîtone 
mail  Deum  detcjlantur  c^r  bUfphemant: 
boni  antefrecantur  ^  Uudant:  tantum 
interefl  ne  qualia  ^fedqualis  quifquepa- 
tiatur.  Non  pari  modo  exagitatutu  ^é' 
exhalât  horrtbiliter  cccnum ,  (-^  fuavitcr 
fra^rat  un^uentum. 


^4  ROM.  7.  24. 

Ickjüendkh  menfche  !  njviefalmy  <^çrlopn  Van  dit  lichaem 
des  doodts  ?  lek  dancke  God  door  lefum  Chrijium. 

1  Ck  waSi  och-arm  '•  belaen  met  grooten  angft  der  zielen , 
De  hel  gaept'  achter  myj  de  doodt  was  op  mijn  hielen  ; 
Des  afgrondts  open  keel  gaf  myvertreck  noch  wijck, 
"Mijn  adem  Was  ten  end' ,  ick  fcheen  een  lèvent  lijck. 
Maer  fiet,  als  ick  befweeck,  doen  wert  my  crachr  ghegeven , 
AJs  ick  lagh  in  de  dooc^  doen  quam  ick  eerft  in't  leven  j 
In  mijnen  diepften  noot ,  gheraeckt'  ick  uyt  ghequel  , 
Den  wegh  ten  hemel-waer  ts ,  iey t  dichte  by  der  hel. 


Inagone,  liberatio. 

QVàmpropè  me  ftygio  nuper  Cams  ore  njorahat  •' 
^àmpropè  tartdreis  faucibm  efcafui^ 
Sulfnreo  afflabam  me  guttura.  panda,  '-uapore , 

TPraque  meis  oculis  ndnljtfunus  er  at. 
*At  Tater  omnipotens ,  medns  mïhiportuj  in  undis ^ 

LaffafalittifèrispeSiora  texit  aquis. 
éMens,  age^pone  metus  s  qua  ducit  ad <£thera  caïles , 
U^fcio  quid,  trilïi  de  Phlegetonte  tenet. 


2,  TIM.  4.  16. 

Ü^l  ne  ma  afsiflè  en  ma  premiere  defenfe ,  ains  touj  m'ont 
abandonnées.  Mais  le  Seigneur  m'a  ajsffté  cr  m' a  fortifié. 

A  mort  me talonnoit ,  il  ne  falloit  ia  guère , 
l'Eftois  tout  englouty  de  l'infernal  Cerbère, 
Parmi  le  fiel  amer  fuis  tout  confit  en  miel  : 
L'enfer  faut  coftoyer,c^ui  veut  monter  au  ciel. 


IN 


IN   AGONE,  LIBERATIO. 
XXXI. 

T 


^^ 


S  Celeratos  in  gent  i  pUrumqtte  impro- 
bóquefomnofrui^ac  in  ntraniq'^  au- 
rem  dof  mire  ^pios  contra  diJ?tdio  inter- 
na exagitari  quidmirtim  ? 

Parcerefubjcd:is,&  debellare  fu- 
perbos 

é"  principi  hujtn  fecfiU^diiiboloinqtiam^ 
folenneep.  ^atndi»  enim  Robuflm  ille 
pofejjioni  fu£  incitmbit^  omnut  ibiplaci 
da.  AC tranqtiilLifiint:  atJimuUtquefor- 
tis fortiori fuccitbuit ,  omniA  in  ttimul, 
tuf»ntyCiinctâquefurjùm,deorfùm  agïi 
tur.  ^id te  excrucias ,  Mens  ùia?  Non 
€xpeccitojenfmpecca.ti  ejl  ;  cormptionc 
tu  .m  non  per  corrtiptionem ,  fcdcx  q;ra- 
tixpcrcipis.  Timor  enim  Dei  code  modo 
'vutncrat,inqHit  <^ugu(linta,  qnemad- 
Tnodiim  rnedict  fcrramenttim  ;  id  piitre- 
dinem  tollit,^  vidctur  quafivulnuf  au- 
gere-^  nam  duw  putredo  effet  in  corpore^ 
mintu  erdt  vulntu  ^Cedpericulojam-^acce- 
dit  fcrramenttim  medici ,  minm  dolebat 
illudvulnus^  quam  dokt  modo  ,  ciim  cu- 
ratur.  Sedide'o plus  dolet ,  accedente  me- 
dicina, ut  nun  quam  dok  at  ^  fuccedcntc 
falute.  Periciibfum  fortifsimts  impcrat  j 
dux.  Nuuqua  impugnari  debi/itatis  est 


En  is  niette  ver\voiuÏerc-,aI  ficn  wy  fom- 
wylen  degocWeloofe  gheruft,  en  goedi* 
moedts  dacr  henen  gacn  :  de  vrome  daercn* 
tegen  met  inncrlicke  aenvccliting  4^  geqiieic 
te  zijn.  Niemandt  en  doet  oorloglw'->.5n  ,  de 
ghene  die  hem  onderdanich  zijn  :  den  T  -  Jvel 
en  beftoockt  niet  degene,  die  hem  ,-ilreede  de 
overhant  gegeven  hebben.  Soo  lange  als  dien 
ftercken  gewapenden  zijn  vaten  bewaert,foo 
iffct  al  in  lUltc  :  maer  als  den  Stereken  van  cS 
Scercker  bellreden  en  ovcrwoimen  wert:dai> 
iltei-  al  in  roere.  Wat  quelt  ghy  u  doch,  God- 
vreei'cnde  zicle?Ten  is  niet'vandelbnde ,  dac 
ghy  u  Ibnde  ghevoelt  :  't  is  van  Gods  genade, 
niet  va  11  we  verdorvenchey  t.dat  ghy  uwe  ver- 
dorventheytgewaer  wert.Devreeledes  Hec- 
ren.quetftdea  menrehe,feydt  Auguftinus,  op 
de  ielve  wijle,  gelijck  de  vliem  de  etterbiiyle,' 
zy  Ichijnt  wel  de  wódegrootcr  te  maké,m'àci: 
zy  jaechter  den  etter  en  dracht  uy  t ,  want  tec 
wylé  die  vuylicheyt  noch  in  het  lichaera  lach.' 
was  de  wonde,*t  is  waer,  wel  clevnder,  maer 
vecHürgelickerjZy  is  veel  pyncli;cker,nu  daeu 
de  vliem  by  comt,  als  te  vo'rê  eerder  dé  mce- 
(ler  aen  quam  :  maerzy  is  daerom  pijnclijck,-' 
terwylédatméfemeefl:ert,om  datfe  nietmecf' 
pynclick  zijn  en  Ibudc  aille  ghenefen  is.  Een 
Veltoverfte  fendt  zijn  cloeckfle  gaften  ,  ter 
plaeden  daer  het  gevaer  alderheelt  is.  Nim- 
mermeer beftreden  te  v  erden  is  een  teyckeii 
vanfwackhcyt. 

Niemandt  treter  in't  gevecht ,  met  f  in 
knecht , 

(Jliaer  met  die  hem  tegen. fïr even  : 
Die  dé duyvel  wederftacn ,  taf  hj  acn  • 

Niet  die  h.ur  tot  hem  beghcvcn . 


10. 


I  A  C  O  B. 

Be  at  Ui  vir  ,  qui  p>fcrt  tentalionem 
quoni.tm  cum  prohattts  fnerit^  nccipict 
cor  onam, quam  repromijit  Dcin  diligen- 
ïibfisfe. 


L  R  A  D  r  O  R  T. 
Si  adjuperos  itcr  tender  e  vclis ,  ad  in  f  e* 
rospriits  navigandum  ejl  :  cunfU  tnim 
Dei  opera funt  in  mediis  comrariis. 


n 


roe 


G"y 


()G  I  TIM.  5.  9» 

Tie  rvroHWen  datfy  'm  reynen  kleede  haerfehcn  n^ercieren 
metjchaemteendematUhejt^C^c. 

kjaeghtons,  laquelijn  ^en  thoont  u  dus  verbolghen^ 
'D";;i]  ftaegh  ,waer  ghy  gaec,  de  Venus  lanckers  volghen  y 
'jcn  traclicen  na  u  eer:  wel aen,ick weet  uraec; 
Leghcafu  vvulpfchghetoy,  doet  vvegh  u  geilghehet; 
Stele  deFcichu  giiebacr.  VVyfien  ontrent  de  roofen, 
Soo  langh  die  op  hun  fteel  aeniockelij eken  bloofen , 

'T  gheflicker  van  de  bien  :  het  dorre  bloemkep>  ruft  : 
Daer  't  kleet  is  Hecht  en  recht  ^  daer  woont  geen  dertel  luft» 

Auferimur  culru. 

VCurra pudicitam nequù  tihi ojoce UcefSat  j 

Q)n^lium  pofcfs  fepe ,  Tryphœna ,  meum  : 
fiAdft  uhtque  pudor  j  cafilque  modefiïa  '-uultus  s 

Hac  lafciva  mantt-sJiJiitHr  arte  proci. 
i^lnlta'-oagatur  apis ,  denfo  firep'it  agmine  craho  > 

Dum  rofapHTpureo  flore fuperbu  nitet  s 
Çondat opes  -^alio mox turbo, molefta  <-ooUbit, 

EtJfAaml^^if'^/ii  intemerata.  manent. 


E  C  C  L.  I  r,  4» 

[  l^e  te glorifle  point  en  parmes  dUccouJîrenients  »  ^ne 
t' ejleve  point  au  jour  de  la  pompe 

A  fine  mouche-a-mieI,&  ledefir  lubrique 
S'en  vont  d'un  pasefgal,  pareille  eft  leur  pra<5lique; 
L'abeille  nes'afsit  fur  Jangoureufe fleur  : 
Le  fol  amour  ne  touche  a  ceux  d'un  humble  cœur^ 

AV' 


j 


AUFERIMUR 

5XXXIL 


CUL  TU. 


^7 


Th  Sto  cultu  modieus  (  ait  ex  anti- 
que aliquü  )fermone  facdis  ^  ore 
p'obo ,  animo  <-uerecundo  .  Hone- 
Jîumfanè  ei  'ude  efl ^  inqmt  T{oma- 
nus  Thilo/oj/hus  j  cui  corpus  nimis 
carumeft.  Hinc<-uirgmes  Vesides^ 
elegantiori  mltti  ac  ^eHitu  decora- 
tcis  t  infufpicioneminvife  <-uirgini- 
tatis  ijocatasolïm  a  '^manü  fuif' 
fe,  legimus.  ludicabant  enim  '^'iri 
frudentijfimi  non  modo  tacitum  jn- 
dicium  mentis  non  fatis pudicos^  <-ve- 
rîtm  etictm  apertum  lenocinium  ""oe- 
fiihus  ineJSe  ^  quo  lafcivi  juvenum 
oculi  alhcerenturj  ac  in  hbidinem  ra- 
perentur-yUt  enim  hederam  fufpen^ 
fam  '-uini  njenalis  indicium  ,  ita  cul- 
tum  immodicumpiidicitus. ,  arbitra - 
banturfDicamtis  ergo^turpe  Chrijîi- 
ano  eJSe^cum  animam  habeat,  capta- 
tare  laudes  ex  corpore. 


\7 \  7Eeft (feyt een vandc Oudc) 
''  »  macich  in  cleedinghe ,  ghe- 
meenfàcm  in  fprakc,  hcus  vzn  mon- 
de,eerbaer  van  herten.  Die  te  vcel 
hout  van  fijn  lichaem,hout  weynich 
vande  cerbaerheyt  fey dr  Sen.  De 
Nonne  vande  Goddinnc  Vefta  wer- 
den bydc  Romeynen  in  verdaeht- 
heyt  gebracht  van  onccrc/oo  haeft 
dcfelveeenighe  uytwendicheyt  in 
hare  kleedinge  beltondcn  te  betoo- 
nen;  want  fy  oordeelde  dat  het  uy  r- 
muytêde  cieraet ,  niet  alleenlijcwas 
een  ftilfwygcde  teyken  van  eO  wulps 
ghemoet  jmaerfclfs  een  openbare 
acnlockinge  van  aile  dertele  oogci 
vvant  gehjck  het  uythanghen  van  de 
vcyl.kranflèn  voor  de  Herbergen,' 
een  teyken  is  datter  wijn  te  coop  is, 
foo  meynden  fy  dat  een  uytwendicli 
kleet  eé  peyl  was  van  veyle  cerbaer- 
heyt.Laet  ons  danbefluyten,  dattcc 
voor  een  Chriften  niet  en  voeghc 
eere  te  (oeckcn  uytde  vcrcieringhc 
des  lichaemSjtcrvvylc  hy  wat  anders 
heeft  dat  mec  beter  reden  by  hem 
behoort  vcrciert  te  werdé,  namcnt- 
lijck  lij  ne  Ziele. 


1  PETR.   3.  1  THEOPHRAS. 

léMrlicrum  ne  fit  extrinfcctts  capHUtu-    éM Vlier  necalios  v/dcre,nec:/ft  vider i 
ra^mt  circuttdatioauri^  \  debet  ^  fi  eleganter  om  at  a    utrumqne 

enim  ad  tes  mhoncfias  incitamtntum 


eïi. 


pp 


"Vacr 


éS  PHILIP.  3.    19. 

Vaer  ^Vpandelen  <ueley  wviens  God  den  buyck^is, 

dervdche  aerts ghefint  zijn. 

VT"  'W'Anneer  den  Crocodil  fijn  hollen  muyl  doet  open , 

DenTrochilusdiecomt  teiftont  daeringhekropen  ; 
En  t'wijl  het  yflijck  beeft  van  fatheyc  rifpt  en  braeckt , 
Het  voghelken,  met  angft,  fijn  tanden  fchoone  maeckt , 
Al  om  een  weynichaes  :  waert  niet  een  foeter  leven  , 
Tenutten  flcchterfpijs,  en  vryd^oor'twouttefweven? 
Den  menfchftelclijf  enzieltot'sduyvels  vuylghebruyck, 
Endat(ôichand')  alleen  tot  dienfte  vandenbuyck. 


O  Prodisja  rerum  luxuries  r 


"VSVrnfatur ,  adfuhas  Nili  Q'ocodïlits  aren  as , 

Ttirptter  eruEïans  littora  T'asia  quatit , 
Regulu-Sy  ore  trahens  harentes  dentihiis  efcas^ 

Relliquioi  fret'mm  wik  laborü  hahet, 
T^onnejoret  melïm  nuUi  ferwe  tyranno  f 

Per  que  nemm  njïciu  liberiore  frui  ? 
Ttirpe  mim(ïermm^Atan(Zpr(zflamm3  ^  orhi  : 

V ah  pudeai  \jolm  pramta  center  habet. 


PROVERB.  9.  17. 

Les  eatsx  defrobées  font  douces  O*  Ie  pain  prins 
en  cachette  cfi  pLiifant. 

Sk  s  tu  doncq^  pauvre  oifeau^  la  bouche  fi  friande , 
Qije  tu  vais  t'haiarder ,  pour  Ci  peu  de  viande , 
Proftituant  ton  corps  au  monftre  fi  hideux  ? 
Qui  ferc  aux  appétits,  ô  qu'ij  eft  malhevreux  •' 


O  PRO- 


o  PRODIGA  RERUM  LUXURIES! 

XXXIII. 

ST ^quotks  cibtirn  jtimttnm^  non  volup- 
taiüpotf/hy  qiiam  'uaUtudniis  rego- 
tium  ageremui ,  atqiie  tui  definerct  cupi- 
ditas,Hhi  fniturnecepttas  ;fif7C  necpa- 
trimoniortim  exititim  cultna/iec  animo, 
rum  per  nietes  foret  gttUi.  K^'vtm  ali- 


69 


INJien  den  menrche  ,  ter  \V}  IC-  dat  Jiy  befich 
ib  inec  eten  en  diinckc,  nicc  meer  lijn  liiftcn 
als  den  nuotdrut'c,cn  ibchrein  ce \ol;j;en,endc 
dat  de  bei^eerlijtklieytaltijts  ophielc  met  den 
honger:  voor^aer  hy  en  fouJenict  beflha- 
dichc  werden,  noch  door  de  keiicken  in  fijn 
;a;oet,noch  door  de  guliichc\  t  in  fijn  gcmoct 
Wat  een  dw  acsheyt'Qien  fpijiV  een  vogel  duy- 


qnam  (vah dement iam  !  )  millies  pafci.  i  l'entmae],alom  eens  vandcleKe  gheipijft  te 
-'  rit'       r  J        '  werden;cndcaen  liet  gene,dac  ons  voor  eeu- 

7nUi,iltjemeUbea  pafcamnr;  quoa-ve-  ,  ^vich  foudeconnéipijicn,  en  weetmen  nauwe- 
re xterni  atimtnto  occafionem  llberalif-  lijcx  een  koude  fop  water  te  w  ilie.  Men  door- 
firnenobis offert JvixpotH  f^iz'lds.  dl^na-  ,  InLiffelclantenzecomhetlichaemmetaider- 
'  ^      ■"       '        '     ,-■'    ^  "^     .    I  lev  leckernien  vet  en  dicktemaken,  en  mm- 

mttr,Terrdm,ac  marijcrutamur,ut  Cï. 

bis  exquifitif  corpus  fjgitiemus  ■  ut  ani- 
ma bene  fit, 'vix  aliqiitsfcitfnm  injficit. 
Icquidhomine  magti  inaignum  ,  qukm 
•ventrem,^  qux  ventri  vicinafimt^tan- 
quampro  D  eo,habere^  Sapientia  inficco 
habitat,  inqitit  tlle^non  inpaludibus,  ac- 
Lxcunis.  Fundi  nimio  humore  difflu'étes 
nilfere prater  bufones  ,  ranas ac  hydros 
generare  folent,  ut  pet  e  frugtbmferendii 
inutiles.  Venter  mero  ts^uans ,  inquit 
Hier  on.  defpumat  in  libidinem.  AbHi- 
nentiam^ut  corpori  bonam,  laudat  Medf 
cus^  ut  ingénie ,  Philofopff/is  ;  ut  anima , 
Theologm.  Si  omnibus  (^fingutis  berfè 
'veltmus^ipfa  colenda  eft. 


deler  tijdt  en  neemtmé  nau  eens  de  pyne  fijn 
eygen  ielfs  recht  te  onderlbecktn  ,  op  dat  de 
ziele  haer  rechte  bekomlte  hadde.  Sekerlijck 
hy  bethoont  hem  der  zielen  onw  acrdich  te 
2ijn,die  meer  heeft  inet  fijn  iichaem,  als  met 
haer  op  te  koufteren.  \Vat  voechter  doch  eé 
mcnlche  minder  als  den  buyck  ,  cnde  't  gene 
den  buyck  naebucrich  is, als  voor  een  God  te 
achten  ?  De  w  ijslieydt(  feyter  ccn  wijsmari) 
woont  in't  drooge.niet  in  poelen  otmorafsé. 
Al  te  vochtigheianden.brenj^en  niet  als  puy- 
ten  en  padden  voort ,  als  onbequaem  /.ijnde 
tot  goede  vruchten.  Den  buyck  opwallende 
van  overdaJicheytjWerpt  niet  uyt  als  Ichiiym 
van  onkuyfcheyt.  Den  Medecij n leert  fparic- 
liey  t  goede  te  zijn  voor  het  Iichaem:  de  Wiif- 
gierighe  ,  voor  het  verftant ,  de  Lccraers  der 
Godheyt  voor  de  ziele.  Willen  wy  alle  ende 
yder  vande  voorfchrcvcn  dingen  goct  doen, 
l..êc  ons  met  maten  fparich  zijn. 


Innocent. de  Vil-  VitccHum. 
GfU  Paradifum  claufit ,  prtmogcnitu- 
ram  ziendidit,  pifpendit  p/Jlorem,  decol- 
lavit  Baptisiam  :  Nabuzaidam  prineeps 
coquoriim  ttmplum  incendit ,[  c^  leruja- 


lem  totam  evertit .  Balthafio'  manum 
contra  fe  fcribentem  conjpcxit  in  convi- 
vio  ,   &  eâdem  node  interfccfiu  cjl  a. 
Chaldxis, 


Tp 


■Vree/l 


70  '     1  PET.  $.  8. 

VVeeJî  ïiuchteren^Vvaeckt  i  ^vant  de  Duyyel  gaet  om  n 
foeekende  wie  hy  verpnde, 

VT"  \T  Anneer  den  Eghel  wil  het  velt  van  muyfen  ruy men , 

Dan  wcrt  hy  als  een  klootten  leydcfooopfijnluymen, 
Int  middel  van  den  bol  verthoont  hy  als  een  kiiyl , 
Een  muyfen-holghelijck,  maer  binnen  fchuylt  fijn  muyl. 
Het  muyf ken ,  na  fijn  aert ,  heeft  vreught  in  duyfter  holen  : 
Dit  weet  (foo  't  fchij nt)  dit  dier ,  en  doet  de  muys  foo  dolen. 
ï^tn  duy  vel  gaet  verfpien  eens  yders  lieve  fondt, 
En  lockc  den  menfi:h  daer  deur  tot  in  der  hellen  grondt. 

Objeâ:a  movent. 

'Çllt glohm ,  injtdias  muri  dum  tendit  êchinus  i 

Et  jacet  immoto  corpore  fufus  humi , 
Os  Utet  in  medio ^  quoddumputat  efe  cavernam 

^ufculus ,  adfocios  non  rediturm  3  init. 
Ctitn  a^itium ,  quod  quijque  colit ,  rex  cal/eat  Orcii 

yUius  objelÜHfecÏora,  nofira,  trahit. 
Lurco  ciU  capitur ,  njïnofm  imagine  Bacchi , 

Z^irginü  afpeSÏH  motu  libido  furit.  * 

X  CORINTH.   II.  3. 

Ie  crains  qu  ain fi  que  le  Serpent  afeduït  Eve  par  fa  riife  ^femblahlc- 
tnent  en  quelque [orte  vos^enfêes  nefojent  corrompues , 

T  E  Satan  cft  trompeur,  tout  d'une  mefine  rufe. 
Dont  les  fourirs  aux  champs  le  HerifTon  abufe  : 

Il  fcait  bien  quel  péché  chacun  carefie  au  cœur. 
Par  la  il  nous  alFaut.  O  1  garde  le  malheur. 

OBIECTA 


OBIECTA 

XXX 

INternai  dnimi  cogitAïiones  diabolum 
tiottvidere^ccrtifumm,  mqtiit  <_xf«- 
gu'siinm  -^fecreta  cnim  cordis  tilt  tantum 
di]uàicat ,  ad  quem  dicitttr  ;  Tu  fokis 
nofti  corda  filiorum  hominum:  Eum 
tarnen  ex  indiciüjlgniftjue  exteriorihif 
naturahs  hominum  inclinationes probe 
callere^fatis  perfpicmim  ejl;  tdqtie  vel 
ex  eo  facile  colligittir,(juodtam  artifcio. 
se  lacfueospro  cujufque  ingenio  norit  dif- 
ponere .  Non  eodem  ajlu  owne  c^enu^  pif- 
citim  aggrediturpifcator,fed  propalato 
cujufqite  efcam  préparât.  Non  uno  mo- 
do avemfallit  aticeps  ^fedhtts  fijilna,  il- 
las  laqtieis,  alias  vifco.  G  en  er  is  htimani 
adverfariw  tiniujcitjitfqne  mores ,  ^  eui 
vitio  propinqui  fint ,  intuetur  (ut  ver  e 
Ambrof.)  ac  talia  homini  obijcit,ad 
quicfaciliui  cognofcit  inclinari  mentew; 
ut  blandis  ac  Utis  moribm  luxuriam  , 
vanamgloriam^t^fmilia-^afperismenti- 
bus  iram,  fuperbiam  ,  ac  crudelitatem 
proponit.  ^uid agimm  ut  hosti  tam  cal- 
lido  ac  calido  refsiamui  ?  Certe  cnm  no- 
bis  fit  colluclatio  adverfm  principes  ,  po- 
tcflates^adverfM  fpiritualia  nequiti^t, ad- 
ver  fus  arma  diaboli,  qnid  re  flat  nif  ut 
induamtu  armaturam  Dei.  Ex  conftlio 
yïposioli  Eph.6.  ii , 


vv 


MO  VENT.  71 

IIII. 

Y  zijn  des  fckcrCfeyt  Anguflimis)dat 
len  duyvcl  de  inncriijckc  gedachten 
des  menlchcn  geenfins  en  wetc  :  want  de  gc- 
heymeniiTcn  des  harten  .fijn  dien  alleenÜjck 
bekent,  tot  welcken  gell-ydt  is  ;  Ghy  alleene 
kcntde  ghedachtcn  der  menfchen  kinderen. 
Dat  nochcans  aen  onlen  vyant  de  natuerlicke 
beweginge  van  y  der  menlche  ,  door  het  uyt- 
terlijck  gïiebaer,  bekent  is,  can  lelt's  dacr  ny  t 
afgenomen  werden.dat  hy  Ib  doortraptelijck 
zijn  lagen  weetaen  te  leggé ,  naer  eens  yders 
innerlijckfte  genegenthedcn.  De  VilTcher  en 
vanght  niet  altlerlcy  vifl'c hen  ,  met  eenderley 
aes.^Dcn  Voghelaer  weet  fchicr  elckcn  vogel 
met  eé  Ibnderlinge  grepc  te  verrairen.'T  gaec 
mcdeib  met  onlen  vyandf.Den  duyvel(feydc 
Ambrorui.s)wectnaterpooren  tot  wat  londc 
ydervan  ons  meeft  genegen  is, ende  daernae 
Jeythy  zijn  lage  aen.  Den  bly  moedighen  lal 
hy  ghemeenlijck  comen  beH-iringen  metvlee- 
lchelijckelufl:en,ydelen  eerfiichtjofte  dierge- 
lijcke  fondé:  De  gene  die  harder  va  aert  zijn, 
met  gramfcliap,  hoochmoet,  ofte  wreetheyt. 
■Wat  racdt-  fekerlijck  nademael  wy  te  docne 
hebben  tegens  Overfte,tegens  Machté.tcgens 
geeftelijcke  Boosheden:int  korte,  teghens  de 
wapenen  des  duy  vcls ,  wat  iffer  beter  te  doen 
als  aen  te  doen  de  wapenen  Godes? 

Nae  ons  finnen  z,ijngheneghen , 
Komt  den  Duy  vel  ons  beiveghen  : 
Jonck  ghcjelfchap  vol  van  bleet  y 
Brengt /jy  welluHin't  gbemoet  : 
Droeve  herten  komt  hy  quellcn 
Met  rv  an  hoop, en  vrees'  der  hellen  : 
Zijdy  gram,  hy  dringt  u  voort 
Tot  een  dootfagh,  of  een  moort. 


GREG.  LIB.  19.  MORAL. 

'"pRiui  complexionem  umnfcuJHpj-^  Adverfa- 
rim  penpicitjó'  tune  tcntanonts  lacjueos  ap- 
tonit.  ^AUhs  nam(]uc  Utis,aliHi  tn^tbtu,  aliiu 
timtd!S,alniielatismoribtu  extjUt.  Qjro  crao 
advcrfuriM occuhis  facile capiat,  vtctnas  com- 
pUxiombus dcccptioncsp.trat;  er  ^«'<ï  littitt^t 


voluptas  proxlm-t  efi ,  Ims  moribus  luxuriam 
proponit. £t  quia  triftititt  m  iram  facile  l.ibitur, 
trifltbui  poculum  difcordi.t  porrigit:  £t  ijum  ti' 
midifupplicia  formidant  ,paventtbus  tcrrores 
intentât.  Et  cjuiii  ctatos  exiolli  laudibns  confpt- 
tit.coi  ad  cjuxcunque  volutrtt  bUndia  favori' 
bus  trahit > 

Jfldai 


72-  HEB.  12.  8. 

JJi  datghylieden  de  kaBydinghe  'uerdraecht ,  Godtfal  u  als  kinde- 
ren aertgaetiy  maer  isi  dat  ghy  lieden  fonder  casiijdinghe  zfft, 
foo  zijt ghy  dan  bnïUerden  ende  niet  kinderen. 

A  Ls  't  y  fer  leyt  in't  vier  ten  maf  ckt  dan  gheen  gheruchten , 
■     Maer  foo  ghy  lefcht  den  brandt  dan  fuldy 't  hoorenfuchten. 
Gods  volck  bedroeft,  in  vreucht,  en  vrolijck,  in  gheclagh  j 
Belacht  dees  vveerelts  druck  j  befchreyt  des  werelts  lach. 
Een  hert,  dat  eertijts  was  gheduldich  in  bedroeven  j 
Treurt,  nu  't  fich  van  't  gheluck  voelt  troetelen  en  toeven  , 
En  ducht  -,  oft  hier  fijn  d^el  creegh,als  een  vveerelts  gaft , 
Dies  ilTet  met  de  vreucht  des  werelts  niet  ghepaft . 


In  Icetis  gemit. 

"Jü^gemit ,  in  tepidis  ferrum  dum  mergitur  undis, 

Injlammâ ,  rapido  dum  calet  igne^Jilet. 
éMens  pa  divïna.s^jïne  murmure  ^jujîinet  iras  y 

^luódcjue gemat ,  cœU/tcadataJ^Mj  habet, 
'Ergo  dolens ,  fufpeoïa  mihi  me  a  gaudia,  dtcit } 

^uid?  mea^fanSie  parens^  portio  mundtiserit  ? 
^hjtt i  &  hïcpofmsfremat orb'is  ^  £[5^  Orcus ,  ç^  ^ethers 

Dummibi  des  aliogaudia  '-uera  loco. 

GAL.  6.  14. 

Ia  ne  m  adviene  que  je  me  glorifie  Ji  non  en  la  cro  ix  de  nojîre  Seigfieur 
lefm  Chrifl^far  lequel  Ie  monde  m'efi  cr(fcijiê,é'  nfoy  ait  monde, 

J^E  généreux  acier  cft  coy  en  la  fournaife  j 
Mais, s'il  eft  mis  en  l'eau ,  lamente  de  fon  aife  ; 
Le  noble  efprit  Chreftien  gay  en  adverfitè 
Gemic,  comme  en  fufpens^Tur  laprofpenté. 


IN 


ÏN     L^TIS,   GEMIT, 
XXXV. 


7J 


SVjj/ccfit  e[ï  fidelihui ,  nee  immer  ito, 
hnjits  fecultf<eUcitai  :  didicertm  t  enim 
Deiim  ita  nobifcum  fUramque  agere^  ut 
cum  £gris  Media  ;ü,mali)  jam  invetcra- 
to  ac  incuriibili,ad  cxititim  xgrotos  'ver- 
gere dam  coufiderant ,  omnia  iifdem , 
in  qtu  appetitm  raptur,dari  fcrmit- 
timt  5  Aliis  contra  ,  quiuti^s  jam  me- 
lioris  'valetudinisjfcs  afftilgere  c^pitjuc- 
cos  amaros  f  r opinant ,  anxiâ  villas  ra  - 
tione  co'ércent^  imo  (^  (  morbo  inierdum 
idexigente)  urunt,  acjecant.Detts  qtios 
fervatos  vult,  hosJlrtBe  htbet ,  reliquii 
ut  lafciviant ,permittiï ,  Vuerii  interfcfe 
depugnantibus ,  ft  alt  er  urn  a  fuper  venie- 
ie  aliqitoptagisexcipi, alter  nm^impunem 
dimittividemus,  cafiigantem  vapidan- 
tis  pat r em  ejfe ,  optima  illatione  conclu- 
dimui,  ^uem  Dominui  dtligit(inquit 
Sapiens'/jttnc  eorripit  ac  cafligat,^  qua- 
fi  pater  in jilio  complacet  fibi^  Vroverb. 

3' 12. 


'  'TT'  Gcliick  en  voorfpoet  dcfes  werelts  wei-c 
X  niet  fonder  redenen  verdacht  gehouden 
by  de  GodHiÜghe  :  want  ten  is  hun  niet  on- 
bckent  dat  God  de  Heere  met  ons  ghemecn- 
lijck  alfoo  placht  te  handelen ,  als  de  Medc- 
cijnen  mette  ficcken  doen,dc  U'clcke^oordee- 
lende  defiec2:eongcnelelijdc,en  tiende  dathec 
met  den  ficcken  wclhaeft  mochtegedaézijn, 
laten  opentlijcken  toe  datmen  den  felven  al 
te  eten  ende  te  drincken  geve  daer  hy  eenich- 
fins  treek  ofte  luft  toe  heeft  :  acn  andere  daer 
entegens ,  aen  wekker  ghefondtheydt  zy  nu 
meynen  watghewonnen  te  hebben,  ghe\cn 
zy  bittere  en  walgelljcke  drancken  in  ,'"lchrij- 
ven  hun  fcherpe  eftregels  voor,  ja  vliemenfe 
en  fchroyenfefomwylen,  ais  de  fiecktefukx 
vereyfcht.Godt  plachfe  t'onder  te  houden  die 
hy  behouden  wil ,  d'andere  laet  hy  int  wilde 
biiyten  den  bocht ipringhen.  Soo  wanneer- 
der  kinderen  onderlinghe  pluckhayren ,  in- 
dien wy  fien  datter  yemandtvande  omftacn- 
ders  cenéjongen  uy  tkipt,  ende  den  felven  be- 
rifptjofte  met  daghen  caftijt ,  Ibnder  fick  den 
anderen  aen  te  trecken,  wy  oordeelé  tcrftonc 
metfeer  goet  befluyt,  dat  den  genen  die  Ilaea 
den  Vader,  die  gheflaghen  wert,  des  felfs  fo- 
ne  moet  vvefen.Wic  den  Heere  lief  heeft(feyt 
S.ilomon)die  ftrafthy,  ende  heeft  een  welbe- 
haghenaen  hem ,  als  een  vader  acn  fijnen  fo- 
ne.Prov.  3, 13. 


GREGOR.    IN   MORAL. 
SAncli  viri  cumfbi  fuppetere  profpera 
hujui  mitndiconjpicitmt  ^  pavidi  (ttjpi- 
cione  turbantur  :  timent  enim^ne  hu  la- 


bortim  fuorum  fruclas  recipiant  :  nee 
timent  quoddtvinajnsiitia  latens  in  iii 
vulnusafiftciat ,  é"  exterioribiis  os  vuU 
neribtts  curans,  ab  intimis  repeliat. 


^d 


Vr^teckt 


74  MATH.  2(?.  41." 

Vyaeckt  ende  bidt  \  op  datghy  niet  en  komt  in 
verfoeckingln. 

Ç  Oo  liaefl:  de  gladde  flangh,  tot  ledicheyt  gheneghen , 
Leyt  forglieloos  daer  heen  ,  int  koele  gras  ghefeghen , 
Valt  haer  de  Spin  op  't  lijf,  en  eer  zy  't  wert  ghewacr 
Soois  haer'cbreyn  ghequetft ,  foo  is  de  Spin  van  daer. 
O  fchadelijck  vergif ,  iiyt  ledicheyt  gheboren  ' 
Doordy  heeft  menich  helt  fijn  eer  en  glants  verloren. 
Draeght  forghedat  gheen  tijt  in  luyheyt  u  ontfnapc  , 
Dat u  de  helfche  Spin  niet  ledich  en  betrapt. 

Quid  domiitis  ?  furgite  &  orate ,  ne  intretis 

intemptationem. 
"Vi  Ronde /up er  'z^iridi,  radiü  tepefa  üm  Bois 3 

Otia  dumferpens  dejtdiofui  agit , 
£x  alto  tenuife  Itbrat  araneajilo , 

Et  colubrum  pawa  cufpidefundtt  humt. 
Ctia  njirus  habent  ^  O'  habetfors  Ut  a  ijenenum  i 
p  Delitïü  rvitüs  mentis  alerta  <-via  e  si* 
Sper  ne  njolupta,tum  iüecebraSj  fuery  otia  f  per  ne , 
Hojlefub  aerio  ni  cecidijje  ruelis, 

D^oijivité  ,  tout  ^eché. 

A^SfailIir  Ie  ferpent  l'araigne  oncques  n'ofe , 
Si  non  quant  il  au  bois,  fe  lafchement  repofê. 
Nul  eft  plus  aifement  du  tentateur furpris, 
Qij'un  tel,  qui  aies fens  d'oifivitefaihs. 

NE 


i 


NE  DIABOLUS  TE  OTIOSUM  INVENïAT.    75 

XXXVI. 

Itii  aut'virtutié  Mimui  domm  esi^ 


V  wquit  Philo  ;  vel^  ut  Bernard,  cor 
hominii,ficut  molendtnum^  voluiîur  ve- 
locitcr ,  c^,  quidqmâ  imponitur  ^molH  ; 
ft  autem  nihitimfonitur  ^feipfum  conftt- 
mit ,  0 mnU  oùo  détériora  funt.  Lapis  no 
revolutm  obduciturtnitfco,  Ferrum^nifi 
utaris,  rubigine  confnmitur  ;  aqua ,  nifi 
moveatur ,  vitium  capit^  'uejiis  fepofita 
îinearUpt  ha.bitaculum:otiofa  mens,'vi- 
tiorum  domictlinm.  Tranfivi ,  inquit 
Sapiens  Prov.  24.  jo^agrum  hominis 
pigri  j  é'  ^f ^^  •  totum  repleverant  urti- 
Cte ,  (^  maceria  lapidunt  diflruHa  erat. 
Otiofas  viduas  notavit  Apojlolta,  i  Ti. 
5,  ut  verbofas,  é"  loquentes  qu£  non 
oportet.  c^id  plura?  Otinm  nugarum 
mater  eH ,  novcrca  virtutum  ^ait  Ber- 
nard. Nihiîque  in  totâ  vitâ  adeo  bona 
nteti  adverfum^quàm  nihil agere.  Apage 
mihi  igitur  CHi[iacpeJie.  Semper  aliquid 
honefljirciaganiu-f^neaHt  Deu<^cum  nos 
invtftt ,  aut  Diabolus  uhi  nos  tentât^  of- 
citantes  é"  iJacuos  nos  inventât. 


HEcghemoetdes  menfclien  (feydt  Philo) 
is  een  woonplactfe  ofte  vande  deiicht, 
ofte  van  ontucht  :  ofte  (  gheJijck  Bernardus 
fej'dt)  des  menfchen  herte  is  als  een  Molen, 
het  draeyt  geftadelijck  ommcj  ende  maelr  af 
wacter  wcrt  ingebracht,  maer  indié  ment  le- 
dich  laec,  foo  verteeretfick  felven.  Door  ftil- 
ftant  vererghen  alle  dinghen.Een  fteen ,  fo  hy 
niet  dickwils  omgheweiicelt  en  werdt,  is  feer 
haeft  overloopen  van  mos  en  ruychte:Als  hec 
y  Ier  ruft  ,  ibo  roeft  het.  Stillbende  watererj 
werden  haeftlHnckende.  Opgeflotencleedc- 
rencrielenvan  motten  ende  Ichieters.  Een 
ydelghemoet  is  een  herberge  van  fonden:  Eé 
ledich  menfche  ,  des  duyvels  oorkuflen.  lek 
ginckjleydt  den  Wijfcman ,  voorby  dé  ackcr 
der  luyen,  en  fiet  !  daer  waren  cnckel  netelen 
op,  ende  hy  ftont  vol  diftelen ,  ende  den  miiyr 
w as  neder  ghevallen.  Prov.  24.  30.  De  ledige 
Weduwen  befchuldicht  den  Apoftelals  clap- 
achcich ,  ende  Iprekende  dat  niet  en  betaemr, 
I  Tim.j.  Intcorte,ledicheyt is  een  moeder 
van  beufelingé,  een  ih'jfmoedcr  vnn  deuchdé. 
Laet  ons  dan  Ibrgc  dragé^dat,  en  God,  als  hy 
ons  comt  bcfoecken  ,  en  den  duyvel ,  als  hy 
ons  comt  qaellen,ons  befich  moge  vindé,mcc 
eerlijcke  oefieninghcn. 

I)  ie  voor  qnaet  hem  mijden  rvil^ 
CMagh  noch  ledich  zijn, noch  HU  j 
Wantghcmeenlijck  ons  ghemoet 
Doet  dan  qnaet,  aljl  nia  en  doet. 


MATH.  13. 
Cp^m  autem  dormirent  homines  f  ven  ft 
inimicui^cr fileer [cminavit  zizania  in 
medio  tritici. 

HIERON.  IN  SERM. 

sALiquid  operls  facito ,  ut  te  diabolus 
inviniat  occupattim,  non  cnm facile  ta- 


pitur  a  diabolo  qui  bono  vacat  exercitio, 

i  lEAN.  ƒ.    iS. 

T^Om  fcavons  que  quiconque  efl  ne  de 
Dieu ,  ne  pèche  point:  mais  qui  cjl  engen- 
dré de  Dieu  ,fe  contre-garde  foi  mejme, 
à'  U  malin  ne  le  touche  point. 


■^î 


Vt 


IG  aCORITH.  7.  10. 

n^e  droef  heyt  die  nae  Godt'is  3  n;yerckt 
•vreefe  terfalichcyt. 

Et  fchijnt  dat  een  die  naeyt  het  linnen  doeck  wil  breken  ^ 
Maer  maeckt  de  naeid'  een  gat,  den  draet  vervult  de  fteken  •■, 
DesnaeldesfcherpepuntC'tis  waer)en  maeckt  gheen  naet, 
Maer  opent  evenwel  den  deurganck  van  den  draet. 
Den  fchrick  in  ons  ghemoet;)  het  beven  onfer  finnen  > 
A\  ift  den  gheeft:  niet  felfs,  het  gheefc  daer  van  't  beginnen  , 
En  opent  ons  den  wegh  die  ons  daer  heenen  ley  t  : 
Vrees  wederbaert  ons  niet,  maer't  hart  daer  toe  berey  t. 


Si  non  parat ,  faltem  préparât. 
T  Intea  non  conjungit  acus^dum  linteafungit , 

Sed  njia,  qua  tandem  lïntea.  jufjgat^  erit. 
V^mfirnuUcfuhjeBd  chalyhsper  carbafa  tranjit  y 

i^lox  comitem  medïcum  naulneris  aufiorhabet»^ 
(sAnxletas  ,  qua  mente  Utet,  quapeSiora  turbat , 

ü^o^n  e  ft  quodnobis  corda,  renatafacit  : 
lila  tamenjiernitque  njiam^  referatque fcatebras  $ 

Trïncipium  timor  ejl ,  Spiritus  impie t  opus, 

1  CORINTH.  7.  II. 
Z)ous  ave^  ejlé  contrifiez^^felo7i  Dieu. 

T  Ors  que  la  dot5le  main,  le  drap  rompu  va  poindre, 
Ce  neft  pas  proprement  ce  que  le  drap  faiâ:  joindre. 
Mais  pourla  voye  ouvrir.  Nos  tremblements  &  pœurs 
Neft  pas  l'Elpric ,  mais  pour  nous  préparer  les  cœurs*- 

Sî 


SI  NONPARAT,  SA 

XXX 

TRemor  ac  horror  confckntlt,  in  ini- 
tio  qttidtm  converfionis ,  iâoneus  efi 
ad  hoc,tit  anmus  vcre  humuiktur  ,fit>î- 
qnefumm  opère  drjpliceat  ;  ut  ita  homo  in 
'vjâ  Domini  atimoreintipiat,  c^adfor- 
titudinempervenîat,  inqttit  Greg.  i^t 
vero  cnm  ille^  ejuem  ligatfervitus  tinto- 
ris ,  if  nor  et  gratiam  lihertatis-^  non  hic 
fuh0endum  e  fi.  Cum  atidis  quod  Do- 
minus  tuus  du l cis  fit ,  ait  Vir  pius  ^  Tac 
ut  eum  diligai  :  cum  au  dis ,  quod  re^ius 
fit,  attende  ut  time^-^ut  amore^  é"  ti- 
moré D  ei  lege7n  ejus  cujîodias .  Noveris 
te^ut  Deum  timeas:  noveris  Deum,  ut 
atjuê  ipfum  diligas  •  in  altero  initiaris 
ad  fapientiam ,  in  altero  conjummaris  : 
quia  initium  falutis  timor  Domini ,  ^ 
flenitudo  legis  ejl  charitas.  ^emadmo. 
dit ,  ex  notitiâ  tui^venit  in  te  timor  Dei: 
At  que  ex  Dei  notitiâ  ,  Deiitidem  amor: 
fie  e  contrario  ,  ex  ignorantia  tui  ^fuper- 
hia  ;  ex  Dei  ignorantia  venit  dejperatio. 
Bernard,  fup.  Cant. 


LTEM   PREPARAT.   77 
VII. 

VEiflaghentheytdes  gemoets is  wcl  dien- 
ûichint  be»in  vande  bekeer inghe,  ten 
eynde  den  mciilLhc  fick  rechc  vernedere ,  etr 
fick  Jel?cn  ganllh  mishagc:op  dar  hy  alfo  des 
Heeré  wcch  beginnende  met  vreefe,  allencx- 
kcns  in  fterckheyt  mach  toenemé.  Ondertuf- 
ichen  noclitans,nademael  den  genen,  die  met 
de  Oavernie  van  de  vreelc  gebondé  is,  niet  en 
can  imaké  de  genade  der  vry heyt:So  en  moe- 
tet  by  de  onfe  daer  bv  niet  ghelaten  werden. 
Alsghy  hoort(leytereen  Godfalich  man)  dac 
God  goedich  en  bermherrich  is ,  maeckt  dac 
ghy  dien  goedé  God  lief  hebt  :  als  ghy  hoorc 
dat  God  rechtveerdich  is,  fiet  dat  ghy  fijn  ge- 
rechticheydt  vreeft  :  opdatghyahoo  door 
vreefe  eii  liefde  tefamen,  naer  fijne inlettinge 
moecht  wandelen.  Kent  u  felven  ,  op  dat  ghy 
God  moecht  vreefen  :  kent  God  ,  op  dat  ghy 
hem  moecht  lief  hebben  :  in  het  eene  is  hec 
begintfcl  ,in  het  andere  de  volcomentheydc 
der  wijsheydt.  'T  begintlel  der  filiche ydt  is 
Vreefe:  de  vervullinghe  des  wets  is  liefde. Gc- 
iijck  iiyt  kennifTe  uwes  felfs  vrecfc  Godes 
voort  komt:fo,in  tegendeel  van  dien,  iiyt  on- 
wetenhey t  uwes  felfs, comt  hoochmoec,cnde 
iiytonkenniifevan  God, wanhope  t 

i^lis  de  vrtes^  een  (loedt  bezin  „ 
tJMen  dient  er  niet  te  blijven  in, 

t^Maer  altijt  voort  en  voort  te gaen  j;. 

Tot  rvj  vajï  in  de  liefde Jlaen. 


ACT.  2.  57-  ET  SEQ^ 
Hls  auditié^compiiéïifunt  corde  ^  dixe- 
runt  Petro  c-r  reliquis  x^poflolis-^  quid 
faciemus  virifratres?  Petrus  vero  adil- 


los  ,  fanitentiam  agite  (jr  ^^iptifetur 
unufquifque  in  nomine  icfn  Chrifli  in 
remifsionem  peccatorum  veflrorum  ó" 
accipittii  donum  Spiritus  Janéili. 


^3 


'JSt^tev 


y8  lOHAN.  4.13. ende  6.55. 

Bujten  Godgheen  ijerfadinghe, 

C  Choon  y  emandt  aen  een  Dog  werpt  veel  en  groote  fticken , 
Hy  fal  die ,  metter  haefl:  oock  ongheknaut,inflicken , 

Én  gapen  naer  watnieus  jhoe  veel  oock  datter  quaem  : 

Want  niet,  dan  dat  hy  niet  en  heeft ,  is  aenghenaem. 
Dewijl  des  menfchen  hert  hier  nerghens  in  can  ruften , 
Maerfoecktaltijt watnieus,  en  tracht naeverfcheluften: 

Laet  dit  ons  zijn  een  pey  1 ,  en  teycken  gans  ghewis. 

Dat  ware  luft  en  ruft  hier  niet  te  vinden  is. 


Improbis  nulla  ^tietas. 

r^T^i^?  datafrufta,  n^orat ,  nondum  bene  mAnft^  moloJSus  s 

In  mva  ,femfer  hians  3 15^  novafrttjia  ruit, 
Cmn  finnquam  prafeNs  hominiferat  hora  quietem , 

Nee  fat  Ù  id ,  qmd  adefi ,  pe^ora  nojîra  juyet. 
Turn  dejtderiofemper  gemat<egra  futuri , 

oAtque  almd  nobis  mens  y  aitüdque  petat  s 
Uk  patrium  non  ejjefolum ,  fedéfque  beat  as, 

Difctte  :funt  aliogaudia  ijera  loco. 

PROVERB.  27.  20. 

Jjcfepulcbre  çy*  ie  gouffre  ne  fint  jamais  rajfijîés^  aujjinefont 
iamais  lesyetix  des  hommes. 

pVis  que  Ie  cœur  humain  au  chien  eft  tant  femblable , 
Que  noftre  efprittoufiours demeure  infatiable; 
Faifons  conclufton  ^quecequ'  a  1  homme  faut, 

N'eft  en  ce  monde  icy,  mais  eft  logé  plus  haut. 

IMPRO- 


IMPROBIS    NuLL 

XXX 

NEmîfJt  tnortalium^  âivinâ  ^r evi- 
dent id  ,  tam  exact itfxlicit at i.s  gau- 
di,i  unqiiam  obtigerc ,  ut  non  alicjuiâ  re- 
licliim  ei  efet ,  quodgemcret.  Hic  cenfu 
cttm  extiberet ,  oh  fair  o  loco  natüfe  que- 
ritnr  ;  ille^majorum  fiemmate  cUrus^do- 
mefticji  rei  tenuitatem  deteftatus ,  ma/^et 
latere-Jstenobilitate  opibiifq;  conipicuus, 
cœlibemfe  queritur-^alim  amans  (jr  ama- 
tui  conjttgioqnefœlix ,  or  bit  at  cm  deflet» 
Bji ^ctii fœcuda,  iixoris  gaudia  ,  aut  filiO' 
rum  lux us,  aut  fliarum  petulatia  obnu- 
l>ilat,Denique,quocunque  te  ver  tas,  u  bi- 
que, quodcumftatiis  tui  conditionerixe- 
ris ,  ajfatim  invcnies  .  ^uid  ex  ter  na 
loqaorfhoc  ipfum  corpufculum  tuum  ex- 
cute,fetnperineoqueruli4m  aliquid ,  (jr 
quodte  off'endat,  obvium  erit,  ^uidmi- 
rum  ?  homines  qui  in  alieno  habitant^ 
femper  de  aliquâ  domicilii  parte  conque- 
runtur  ;  idqueeâ  de  caujâ,  quod  domum 
iïlam  conduHitiam^pro  arbitrio^  insiau- 
r are  non pofsint.  Idem  nobifcum  eïi-^nam 
cum  de  aliquo  identidcm  membro  queru- 
Im  animus  nobifcum  expoJluUt^inquili' 
vos  efe,  (^  fupelleâilem ,  non  loco  ,  ex 
quo  brevi  fit  emigrandum^fed  domicilio 
perpetuo  (  quod  (^  jrugi  \aterfamiliai 
htcfolet)aptandam  ejjejedulo  monet. 


A  SATIETAS.  19 

Vlil. 

r-^  Eé  menfche  ter  werck  wcrter ,  door  Go- 
VJdcs  bcfcliickinge,  totfo  volmaec^l-en  gc- 
luck  oyc  vtrlievcn ,  of  hem  en  werdt  altijtycc 
wat  gelaten,  'c  w  elck  lichn  quelr.  Den  defen, 
rijck zijnde  van  goederen,  beklaechtdathy 
van  Hechte  ouders  geboren  is  :  den  gene,  wel 
van  goede  ]iuy]e,maer  arm  zijnde,hadde  lie- 
ver ergens  inden  doncker  van  een  flecht ge- 
dachte te  llliuylen  :  Den  derden, rijck  en  edel 
zijnde,lucht,om  dat  hy  eenich  en  onghetronc 
is:  Den  vierden  gcliickehjck  gehout  welende, 
treurt  alleenlijck  door  gebreck  van  kinderen: 
Men  vinter  wekker  blylchap  over  haer  kin- 
deriah'ge  vrouwen  wert  ingebonden, of  door 
de  (lampamperie  van  hun  lonen ,  of  door  de 
geylicheyt  en  veyÜcheyt  van  haere  dochters: 
Int  korte,werwaerts  datmen  fick  went ,  men 
lal  aller  weghen  ftofte  vinden ,  om  fich  over 
fijne  gelegentheyt  te  niifnocgen.  Ift  vreemt? 
Luyden  die  in  gehuerde  huylen  woonen,  da- 
gen altijdt  van  dit  of  gint  deel  haerder  woo- 
ninghe,om  redenen  datzy  in  delelvc  nieten 
mogen  maken  en  breken, gelijckmen  in  eygé 
doet.  'T  is  met  ons  al  he  t  lelve,'t  een  of 't  an- 
der lidt  is  ftaech  ontftelt,tot  een  vafl:  teycken 
datwy  hiermaer  huerlingen  en  zijn. 'T  welck 
allbo  wefende,  laet  ons  dan  van  Ibodanighen 
huyfracdt  ons  lelven  verforghen  ;  niet  die  nu 
in  dit  huerhuys ,  maer  die  hier  naermaels  in 
onseygen  en  eeuwige  wooninghe  ons  f^  te 
paffe  comen ,  ghclijck  lulcx(oock  hier  in  dele 
tijdelijckedingcn)het  werck  is  van  ecnibrch- 
vuldich  Vader  des  hiiylgefins. 

Nop  heeftet  yemant  hier foo  kUer , 
Of't  hapert  noch  aï  hier  ofdaer. 


M. 


lOHAN.  4 
ÖMnis  qui  b/bet  ex  aquâ  hâc  iterum  fi- 
tiet  ^qui  autem  biberit  ex  aquâ  quam  ego 
dabo  f/,  non  fit  iet  in  aternum. 


PSALM.   15.    u. 

SAtictas  gattàiorum  in  conj^edu  Dei, 


l>At 


8o  ^  TIM.  3..  16. 

^atfy  fvande  handen  des  duyyels  ontgaende^  ontvr^ecf^en 

tot  fijnen  wille. 

np'Is  *s  vveerelts  warre-net  dit  rondt ,  dat  ghy  fiet  Kanghen , 
Daer  vveynich  breken  deur,  en  veel  in  zijn  ghevanghen. 

Den  aerdtfchen  menfche  wert  met's  werelts  lufi:  beweeft  ; 

Niet  anders  dan  de  Mug  in't  web  der  fpinnen  kleeft. 
-Oe  VVefp  (een  raoedich  dier:)  weet  door  het  net  te  breken. 
Die  's  hemels  glans  bemindt,  en  blijft  in  d'eerd'  niet  (leken  : 

De  Weerelt  flacht  de  fpin  ;  als  zy  ons  heeft  verwert , 

En  met  haer  raeg  befet  j  dan  bijt  zy  ons  int  hert. 

Pervia  virtuti ,  (èd  vilibus  invia. 

Tp  Stfimilü  noflro ,  (juem  texit  araneiiSj  orhis ,• 

Tlmmdqtie  humafja  condiitonis  habet  : 
Uic  noùiama  culex ,  ohfcœnâque  mttfca  f  e  pendit , 

ZJtraque  ridendo  compede  nexapedes. 
T&Beritas  craho  acrü  equi ,  wirtuüs  arçit<& 

ConfciuSj  incurfu  deh'defolult  opus  : 
Qtrpite  iter  cxli ,  quïbus  eji  cAefiis  origo  ^ 

Hacplaga  j  nilprteter  '-vilia  monlïra.  teneït 


PROVERB.  j.  2j. 

Il  fera  happé  par  les  cordes  dcfon  péché. 

E  monde  &  fes  filetz  nous  font  icy  la  guerre , 
ïl  faut  monter  au  ciel  fans  s'arrefter  en  terre  : 
Arrière  lacqs  mondains  \  iamais  divin  efprit 
Plein  d  animofité  ta  foiblerets  ne  prit. 


PERVIA 


PERVIA  VIRTUTI   SED  VILIBUS  INVIA.       si 

X  XXIX. 

Vltam  homïnisChrisiuni  tranjitum   "p\  At  Iicc  leven  vaii  een  Chriften  menfche 
elle ,  ipfumque pcrpettmm  viatorem    "V^"  ^'^  ""  dcmganck,  den  raenfchefdfs 
'■"       '  '        I      '.     I  ...  I  als  een  reyfende  man ,  werdc  ons  in  Godes 

woortduydelijck  geleerc.  Wy  en  hebben  hief 
geen  bly  vende  ftede,tnaer  v  y  verwachten  eé 
andere,  feydt  den  Apoftel.  'T  is  dan  dappcr- 
heyc  op  dele  wech  ftaech  aen  te  treden  :  't  is 
onachtGiemheyt  ergens  re  blyvé  leuteren. Het 
Chriftelijck  gemoet  heeft  luft  in  beweginge, 
OOG  felfs  in  dat  cenige  overeencomfte  met  dé 
hemel  hebbende. Mé  hour,dat  in  Scythia  mé- 
fchen  zijn,  die  nergens  een  valte  \i  oonplaetfc 
Hellende,  gheftaechhuys  en  huyfractop  een 
vvagé  hervvaerts  en  derrevvaerrs  omme-voe- 
ren.  Yet  fulcx  betacmt  voor  al  een  Chriftelijc 
gemoet,  yder  dient  zijn  vat  (op  de  wijle  van 
Diogenes)  geftadelijck  om  tn  t'om  te  tobbe- 
len, lelden  tefetten  ,  nimmermeer  reveften. 
Neemt  datter  yemant,  uyt  verre  Landen, naer 
fijn  Vadcrlandt  reyfende  t'eenigcr  tijdt  onder 
weghe  quame  ter  herberghc,  daer  hy  by  den 
Weert  wel  en  vriendelijck  ghetoef't  werde, in- 
gevalle  hy  doorfodanich  onthael  verlodl  we- 
lènde,fijn  reyfe  ginck  flaken,  eü  bleef  ter  fel- 
vcr  plaetfelunderendc  ,  fonde  een  ycghelijck 
daer  uyt  niet  oordeele,  dattet  dé  fulcké  licht 
ter  plaetfen(lbonien  feydt)  daermen  de  Ofïcn 
bolt?ontwi;iïelijckenjae,  Laetonsvry  denc- 
ken  dat  wy  zijn  in  dafdanige  geflaltenilfe.  De 
wereltisons(lb  hetfchijnt)  een  gcneuchelic- 
ké  Weert,  ons  vleelch  cé  vriendeiijcke  Wcer- 
dinne:laetons  forge  draglicn,  dat  wy,  zijnde 
op  de  reyfe  naer  ons  ware  vaderlandt ,  door 
deaenlockingevan  d'cen  cnd'andere,  in  on- 
fengoedcii  wech  niet  vertraecht  en  wtrden. 


videri ,  di.vini  vcrbi  elogia  àiferte  fro- 
nitntiant.  Non  habemui  hk  locnm  per- 
manentem^fed  alium  exfpc^amtfs^inqnit 
ylpoH.  Tranfire  igitnr 'uirtutis ^hxrere 
atiùi  i^navLc  cH.  Catidet  mottt  animns. 
Chri^ianus ,(^ ,in  hoc,  cœlum  Çibicogna- 
ttan  imitattir.Inpartibus  Scythu  homi' 
nes  (juofdam  nufqiu  domicilium  fgere^ 
fUujlrofe  fuaque  identidem  tranfferre 
memoruproditum  efi,  ld  ven  Ch^iU'iA- 
uum  dccet.-doUum  hoc  nojirum,  Dioge. 
nis  m  ore, identidem  volntanduw  cfl  ,jïf- 
ten  dunt  rarOyjigendum  nunqua ,  ^  ntif- 
quam.finge mihi aliqtiem  eregione  lon- 
guinquA  Adpatriam  proper  ante ,  in  cau- 
ponam  aliqttam  lepidam  acfacetam  inci. 
diffe ,  qu£  ùenigne  cum  babeat ,  ac  lante 
excipiat ,-  hunc  eb  lociji,  tanqttam  ad  Si- 
renumÇcoptdos,  hxrentc  cernamtts ,  non 
quid  excordem  ac  infipidtim  jure  àice- 
mus''.  itafane  :  vir  fugiens  quippe^  ut  esi 
in  Provcrbio,  non  moratur  Urepitum  ly- 
rtt.  idemdenobiicenjeamus.  kecillcce. 
bris  ac  lenociniisfuis  mund»s  hofpes,  aut 
Car  o  caupona  nos  impediat^  qiiominus  in 
'veram  illaac  cœlesiem  patriim ,  velis  e- 
quifqiproperemus.  Annue,fumme  Deits. 


A  V  G  V  S  T.  H  V  M.  3.  \^  locum  ei  dominando  nobié  peccato  ft- 

*T)labolmnon  invalcfceret  contra  nos J  ccrcmus,unde  noltte  locum  dure  dj.tbolo, 
nift  vires  ex  vitiis  nofiris  prxberemus  ,| 

T^r  Beter 


iz  I  COR  IN  T.  7.  y. 

Beier  ghemant ,  als  ghebrandt, 

^^Hy  broet  Sy-wormen  uyt,  en  Ey  ers  van  u  Hinnen 

In  uvven  wermen  fchoot:(wa:  mooghdy  doch  beginnen  ?) 
Noch  hebdy  foo  veel  op  met  dac  ghy  hebt  ghebroec , 
Dat  ghy  van't  Hinnen-jonck  u  moeder  noemen  doet. 

Ey,  keteit  u  doch  niet  met  dees  ghemaeckte  grillen  ; 

*T  is  beter  mettcr  daet  des  jonckheydts  brandt  te  ftillen , 
Door  huwelij ckfchen  plicht»  Els  't  vvaer  u  minder  fchant 
Intopenbaerghetrout ,  als  heymelijckghebrandt. 


Praeftat  nubere ,  quàm  uii^ 

Tp  Tfivet ,  ç^  calidis  puUos  educït  ah  oVis. 

Fhyllis  jii  ,eu^-  mams  jam  mihi  nomen ,  ait, 
Fhyllt  quidhocfibi  <uult ,  animum  tibipmrit  imago  ? 

e/lch  '  cuificia  placent  nomina  ,  n;era  jwvant, 
ÖVafoves  gremio ,  '-oeros  imitantia  partus , 

jEJiuat  in  tacito  dum  tibifiammafnu. 
Improba  nuhe  njiro  :  faciat  pejora  ne  ce  f  e  efi ,. 

Siqt4af(tb  invifd  '-uirginitate  gemit. 


PR  O  VER B.  5.   18. 

TafouYcefoit  bénite  &  te  refiony  de  la  femme  de  ta  jettne^e, 

L  vaut  bien  mieux  le  corps  lier  par  mariage , 

••Qucfebruflerle  cœur  d'une  impudique  rage. 
Que  fouilles  tu  tcdoncqpar  plaifîrs  contrefaiftsî 
Veu  que  peus  fans  pèche  avoir  los  vray s  effci^s. 

MELIVS 


I 


MELIUS  ESTNUBERE,(^UAM  URI. 

XL. 


NOn  tantum  tnelitts  efe  pronuntiat 
^poftolta  ntibere^  quàmfcorti  fccie- 
tatefepolluere-,  i'ernm  etiam  melm  ejfe 
ajjerit  nuhere,  (juam  vri.  Ne  ergo  bïan- 
diatnr  fihi  qui  fœmineâ  venere  non  uti" 
tur  ^qimmtntrinfecm  libidine  ardeat. 
Fudicitiam  eiiim  ejfe ,  conjuuêiacum  ca- 
siitate  corforis ^animi  puritatem ,  reóle 
notattirex  Paul.i  Cûy.j.34-.ldquerejpi- 
ciens,  Virginem  carne ,  fed  non  mente^ 
framium  nullttm  manere  dixit  Ifidorm, 
Hïnc  ciim  doniim  Continentix  plerum' 
que  non  nifiadtempus  a  Deo  homini  co- 
feratur ,  tamdiii  a  nuptiis  abflinere  ali- 
quispoterit,  quamdin  adfervandum  cœ- 
libaturn  idonenm  fefe  fcnferit  :  atjïmit- 
latque  domandx  Itbidini  vires  defcere 
fibi  comperiet ,  conjugü  neceptatem  a 
Deo  fibiimpofitamplane  intcUigat.  Et^ 
ne  tanquam  cafitati  adverfum,  idgenm 
'vitii  quii  damnare  au  de  at  ^  audint  D. 
Chrifoflomum  :  PrimM^inquit  ille,  cajii- 
tatii  gradtii^  Virginitas  immacuLita-^fe- 
cundtts  Conjugiijides  f  déliter  fervata. 
Efl  ergo,  'vel  teste  Chryfoftonio(qui  alto- 
quinuptiis  favere  vix  fokt  )  conjugum 
easii*)  amorjpecies  quadam  Virginitatii, 


DEn  Apoftelen  verklaert  nietaUeenlljck, 
dntcct  beter  is  tetromvé,  als  in  hoererie 
lick  te  verloopcn  :  maer  lells  dattet  bettr  is 
fick  ten  liouwclijcke  te  begeven,  als  te  bran- 
dé.  Niemant  dâ  en  ketclehemfelven.als  ofhy 
wat  goets  dede, die  fick  va  het  gefeifchap  der 
vroiuvéonthout,  indiéhy  middeler  tijtinwc- 
dichlijc  van  vuyle  liifté  brant.  Macchdelijcko 
leynicheyt  is  eé  'cfamenvoeginge  vande  iiiy- 
verheyt  des  gemoets  met  een  onbcvledt  lic- 
hacm  ,  ghelijck  claerlijck  af  te  metenis  uyte 
plaetfe  Pauli  i  Cor.  7. 34-  Te  weicken  infic- 
ne  leyt  Ifidorus  feer  wel, dat  een  maeght  inde 
vleerche,ende  niet  inden  gcmoedc,gheen  bc- 
looninge  te  verwachten  en  heeft.  Maer  allbo 
kennelijcis  dat  degavevaontlioudinge  vcel- 
tijts  alleenlick  voor  een  tijdt  den  meni'che  by 
Gode  wert  toegelaté;Soo  iffet  gcoorlofr,  fick 
Ib  lange  vand€  huw  clické  ftaet  te  onthouden, 
ter  tijdt  toe,  datmen  gewaer  wert  dat  ons  de 
crachten  ontbreken  ojn  het  vleefch  te  conné 
betoomen  ,  doch  tot  fiilcx  ons  onmachtich 
gevoelende  ,  mogen  \vy  vryelické  wel  denckc 
datonsduydeiick  van  Godes  wegewert  ge- 
laftjdat  wy  ons  fouden  ten  homvelicke  bege- 
ven.Doch  op  dat  niemandt  dele  maniere  van 
leven, als  tegens  de  luyverheyt  (Vrijdende ,  en 
verwerpe,dat  hy  lefe  en  hoore  den  Outvndcr 
ChryioftomunijDen hooghftcn  trap(leyt hy) 
van  fiiyverheyt,  is  reynen  ende  onbcfinettcn 
maeghdom".dé  tweedé,den  huwclijcken  Ibaer, 
als  den  felven  tuffchen  man  en  vrouwe  ecriijc 
beleeft  wert.So  is  dan  hec  huwelick  (lelfi  nac 
het  fegghen  van  Chryfoftomas,  die  nochtans 
over  al  ten  beften  van  het  huwelick  niet  en 
1  ghevoek)  als  een  tweede  Iborte  van  maegh- 
dciijcke  rey  nicheyt. 


GREC.  LIB.  26.  MOR  AI. 
J^ri  tentationum  procellas  cum  diffi- 
cultate  tolerat  f  conjugü portum  petat: 
mtlins  enïm  ejl  nuberc  quam  vri^ 


?0 
de 


P  R  o  VERB.   ƒ.   ï. 


Our  quoi,  mon  fds^  ferais  tu  tran/per/é 
l' amour  de  l' ejtrangere ,  (y  embraffe- 


rois  tu  tefcin  de  la  foraine  i 


Kr 


DeyvyU 


84  2,  CORINTH.  ii'.  14. 

De  'Xjyijle  de  Satan  a;erandert  '-vvort  in  een  Engheldes  lichts,  foo  en 
dan  çecn  wonder  dat  fijne  dienaers  verandert  worden,  als  dit- 
naers  der  gherechtichejt^derwelcker  eynde 
fdl  wefen  nae  haer  'bereken. 

T^En  Aep,  naer^s  menfchen  wijs ,  gaet  mettet  hooft  verheve. 
En  paft  wel  op  de  maec,  van  't  fpcl  hem  voorghefchreven  : 
Maer  als  hy  daer  ontrent  eens  Noten  wert  ghewaer , 
Laet  fij n  begonnen  werck,  laet  fpel  en  meefter  daer , 

En  Joopt  de  Noten  nae  met  alle  vier  de  pooten. 

Daer  gaeter  veel  te  kerck,  als  Godes  huyfghenooten, 
Die,  foo  daer  hoop  ontftaet  van  eenich  kleyn  ghewin  > 
Den  Godfdienft  en  de  kerck  ftracx  fetten  uyt  den  fin. 

O  curvae  in  terras  animce  I 

"T^Vmfalit  ad  numéros  ^  ereBaque  corpora  toüit 
SimiiiSi  huncaliquis  jam  ne  gat  ejje  fera  m , 
Forte  nuces  alius  medium  projecit  inagmen , 

ZJidit ,  ^  inpr<edam  heHiaJlulta  ruit , 
2V/7  homtnis  retinens.  ^^ibus ,  ajjketudine  tantum  ^ 

Fatilis  in  'TjanoperHrepit  ore  fides , 
H/jr ,  modici  dumfpes  affulgeat  uUa  luceüi , 

Excidit  3  heu  ^-flux^e  relltgionis  amor, 

HEBR.  12.  16. 

^ue  nul  ne  Joit  paillard  OU  profane  comme  Efau  nui  pour  une 
viande  vendit  fon  droioî  d'ainejie. 

TE  finge  va  aubal ,  portant  en  haut  latefte, 

Mais,pour  cueillir  des  nois,  fe  va  courber  en  befte. 
Qui  leur  dévotions  ne  font  que  pour  le  train  , 
Lesquitent,  aufsitoft  qu'ils  ontefpoir  degain. 

ocv- 


OCURV^  IN  TE 

X 

ATalantam ,  magna  pernicitatU  vir- 
g'triem ,  in  medio  cnrfus  certamine^ 
magno  conattt  ad  metam  froperantem, 
aurei  mali  ja£în  remoraîum  fuiffc  ab 
Hippontent^tradtint  Pc'étix  :  Eodcmferc 
calliditatii  genere  mi  fer  o  s  non  raro  mor- 
tales fupplantat  vafer  ac  l'erfipellii  hu- 
mani  generis  4 dver farinas,  quoties  ali- 
quem  accincitimjam,  ac  advit.e  melioris 
metam  proper antem  alibi  cotîjpidt-^'l'ro- 
tinta  enim^objeifo  aliquo  malo  Aureojd 
tft^obUto  five  divitiarum  jplendore  .jfroe 
honorum  gloria ,  five  ah  o  illecebrarum 
genere^cnrvoi  in  terram  animas  defœli- 
ci  fiatu  dettirbat,^  ad  veter  a  ac  abfoleta 
retrahit.  Tigridis  impetit, unofœtnii  oh- 
jeffOfjrangit  venator ,  ér  belluam ad an- 
trum^undeprodierat/emittit  :  idem  no- 
bis  non  raro  ttfu  venit.  S^pe  rerum  flux- 
Arum  abdicationem ,  ccelesiium  amorem^ 
ac  dtflderium  animo  concipimm  ;  at  vix 
facer  iflefuror  in  ciirfu  ejl,cum  itico^nef- 
cio  i}uid,  qttod animo  nojlro  bLindiatur, 
nobis  objicit  Diabolui ,  qtio  velitti  nobis 
ipfis  ereptijn  antiquum  relabimur.    Ca- 
ve4mus,(^  meminerimuf ,  benè incipere 
egregiiim,bene  deflnereregitim  effc. 


RRAS  ANIM^!  8< 

LI. 

DE Poëcen  verhalen  ons  dat  Hippomenes 
Je  fiielle  Atalâtajhem  nu  by  naeft  voor- 
by  g;heloopcn  zijnde.mec  hcc  uycwerpen  van 
eenen  gulden  appel,  fo  heeft  weten  te  verloc- 
kcDjdat  zy  haren  loop  ftremmcnde  ,  om  dien 
op  te  grijpen.eyntelijck  inde  loopbane  is  ver- 
wonnen gebleven.  Dierghelijcken  treek  wert 
ons  menichmael  gefpeelt  va  onJen  crf-vyant, 
dé  Duy  vclj  wantlb  wanneer  )iy  gewaer  wert 
darter  yeinandtfick  heeft  opghelchort ,  ofte 
tijne  voeten  opgeheven,  om  te  tracl:ten  na  de 
Mate  van  een  beter  levenj  lbo  weet  hy  ter- 
ftontons  eenigen  gulden  appel  van  eere,vijc- 
dom,of  dierghelijckelockacs  voorteftcllen, 
omonsdaermedet:ytden  rechten  wech  te 
trecken.enallboin  ons  gocdt  voornemen  te 
vertragen.  De  lagers  hebben  een  gewoonte 
(alfTe  jonge  Tygers  uyt  haer  holen  gheroott 
hebben,  ende  vande  oude  in  groote  inelheyc 
werden  naegevolgt ,  ontficmlc  den  rafcnden 
yver  van't vinnige gedierte)datzv  een  ^ande 
felve  jongen  laten  vallé  :  het  welcke  het  beeft: 
vindende  neemt  het  op,laet  af  van  haer  na  te 
jagen,  en  draechtet  weder  inden  neft:  en  mid- 
delertijt  ontcomen  dejaghers  met  de  refte. 
Even  fbo  gaetet  met  ons  toe  ;  't  Icliijnt  Ibm- 
wyJcn  dat  wy  '/ijn  uytgegaen  om  met  vieri- 
ger  herten  te  loopcn  dé  wech  onfer  ftlichey  t, 
macrfo  ons  middelertijdtyet,  den  vleelche 
aengeiiaem,  by  onfé  vyant  wert  voorgewor- 
pen,wy  ncment  op:  en  en  jacgen  niet  vorder, 
maer  kruypc  wederom  als  in  onle  oude  hole. 
Hier  voor  Itaet  te  wachten ,    en  ftacch  in  ghe- 
dachtenifle  te  houden,  dactet  eerJijck  is  wel  te 
beginnenjmacrhcerlijck  wel  te  cyndighen. 


lOB.  8,   20.  I  MATH.  <y.  33- 

G  Aiidium  hypocrite  ad inflar  f  ur?cti  :  ft    (^Erche  premièrement  lercgnede  "Ditt* 
afcenderit  ufqtie  adcœlum  quafl flerqui-      '  ''  ■    "  '  ,   r 


linium  in  pneperditur  ,  (jr  qui  cum  vi 
derant  dicent,  ubi  esi  f 


crfajusiice,  (jr  toutes  ca  chofes  njom 
feront  baillées  p*r  àcffw. 


Rr  5 


Chy 


M' 


§6  PSALM  16.   II. 

Ghy  doet  my  konàt  den  rvyech  ten  leyen ,  njoor  u  is  njremhde  âc 

volheyt  ,ettiieiteffelijckvi>efen  tot  urver  rechter- 
handt  eetimichlijck. 

En  fiet  de  fnaer  van  felfs,  en  niet  gherae<n; ,  be weghen  j 
'Om  dat  een  foete  lucht  ontrent  haer  komt  ghefeghen , 
Een  lucht,  die  op  haer  paft ,  verholen  en  bedeckt , 
Die  van  een  ander  plaets  onfienlijck  tot  haer  treckt. 
Een  heymelijck  verftant,  door  een  verborghen  ader , 
Heeft  in  der  vromen  hert  ons  aller  herten  Vader  j 
O  wonderbare  vreucht  !  al  is  den  mondt  als  ftom , 
'Thertjuychtvan  enckelluft,  en  niemantweetwacrom. 

Intada  niovetur. 

C^Horda,  manu  non taBafalit,  non  motafufurrat , 

Vt  chelys  aqttalemfentit  adeffefonum . 
^u^nta  pits  tacitam  pertentant  oaudia,  mentem  > 

Cum  T>em ,  occulto  numine ,  peSïtij  agit  i 
fion  <x)idet  ajppfr  3  non  hos  notât  ajfecla  mot  tu  s 

eAtpia  mens  intus  fentit  ^dejje  'T>eum. 
Zonales  gchU  mortalia  gatsdia  cernunt , 

^<s  T>ettJ  infiillat  gaudia ,  nemo  a^idet. 


%  CORINT.  4.  18. 

J^otis  a'vons  un  poids  eternel  d^mie  glorie  excellement  excellente ,  quand 
nous  ne  regardons  pas  aux  chofes  vifibles  ains  aux  tnvifihlcs. 

Eitreux  efprit  fidel  !  qui  mefme  en  cefte  vie , 
Avec  Dieu  tout  mouvant  a  grande  fympathie. 

On  oit  un  luthfonnerqui  toutefois  eftcoy, 

Le  jufte  fent  plaifir^  &  nul  ne  fcait  pourquoy. 


H 


VERA  GAUDIA  NON  CAPIUNT 

X  L I L 


OCULI.       §7 


\J'ErAgmdU  ut  ex  rebtu  corfortli  no 
proveniunt ,  itanec  octdis  corporels 
confpici  poj^unt .  Animta  incOfpurcus 
non  nifi  cognatofibi  gaudiojd  eft^  incor- 
forali,affcitttr  ;  reliqua^cnjufciificjiie  ge- 
ntris  ohUüamenta,  corticem  tantum ,  id 
cfl  corpus^  contingnnt  j  adinteriores  vc- 
rb  animifenffti  n un quam penetrant .  At 
fax  lila  confcicntiiSyVita  xternxfrisnun- 
tia, occult  o  miminementibta  infiifa,  tn. 
effahili  atque  incredïbili  dulccdine  taci- 
tttmfeâm  per  f  un  dit.  Nihil  Deo  clau- 
fum,intereji  animis  noHris,  acmtdiii  co- 
^itationibets  intervenit.  <^men,  Amen^ 
dico  'vobü[inijHit  Servator  lohan.  ƒ .  24.) 
qui  audit  verbum  meum^  ^  credit  ei  qui 
mifitme  habet  vitam  xtcrnam^idejl, 
ut  Paultti  interpretatur,pacem  cofcietix^ 
acgaudium  in  Spiritu fan^o^verafutu- 
rA  beatitudiniiprdudia.  Tant  A  enintfit 
alacritas  ânimi  (  inquit  Cajf.  )  quanta 
fuerit  confideratJO  rei^  e/l  enim  menfura 
Utitix  fecundùm  magnitudmem  nuntii. 


GElijck  de  ware  vreucht  niet  en  «fpruy  c  uyt 
lichamelijcke  oorfaken ,  foo  en  can  oock 
de  Iclve  met  de  lichamelijcke  oojé  niet  wer- 
den aeiigelien.  Het  onlichamelijckglicmocc 
en  '.verdt  door  geen  andere  blyfchap  vervro- 
Iijckc,als  door  de  rulcke,diegelijckmaticheyc 
heefc  met  liaren  aert,dar  is,  die  in  geen  liclia- 
melijckc  dingen  en  beftaet.  Alle  de  vermake- 
lijckhedendeies  levens  en  gaen  niet  dieper 
als  indelchorlejdatiSj  en  ral<en  macr  hetlic- 
haem,efi  en  dringen  noyt  totin  hctbinnenfte 
onicr  zielen  :Maer  die  lieffelijcke  vrede  des 
gemoetSj  een  voorbode  der  eeuvviger  gelnc- 
l'alicheyt ,  heymelijckcn  door  üodes  geeft  in 
oufe  herren  mtgeftorr  zijnde,  vervult  ons  den 
gantfchen  boelèm  onfer  zielen  met  onuyt- 
Iprekclijckefocticheyt-  Voor  Gode  en  isniec 
ghcflocen.hy  woont  in  onle herten, en  (Vveefc 
midden  onder  onle  inncrIVe  gedachte.  Voor- 
vvaer(feyt  de  Heere  Chriftus  lohan.  ƒ.  24)  die 
mijn  vvoordt  hoorc,en  gelooft  den  geaen  die 
my  gcfonden  heeft, die  heeft  het  eeuwige  Ic- 
ven,dat  iSjCghelijck  den  Apoftel  Pauliis  't  fel- 
ve  uytleyt)vrede  des  ghemoets,  en  blijtfchap 
inden  heyligen  geeft,  gewifTe  voorteyckenen 
vande  toecomende  gelucklalichey  t.  De  God- 
falige  ghevoelen  midtfdien  oock  in  dit  leven 
onbegrypelijcke  vermakelijckheydt,want  da 
blyfchap  die  in  de  ghedachtcn  is ,  heeft  haer 
groote,  naer  de  ghclijckmaticheyt  van  ck fa- 
ke diemen  bedenckc. 


BERNARD.  SVPER.CANT. 
lEfftfy  mei  in  ore^melosin  aure,  jubilai 
in  corde. 

GREGOR.  IN  MORAL. 
jVbilatio  dicitur.,quandoineffabilegatt  - 
dium  mente  co»cipitur,quodnecabfcon-> 


dipoteft ,  nee  fermonibus  nperiri ,  &  ta- 
rnen quibufdam  modli  prodttur .  Illud 
cH  verum  acfummum  gaudium  quod  nÓ 
de  creaturâ,fcdde  creatore conc/pitur^ 
qmdcum  acceperis  nemo  toilet  ttte. 


Jftft* 


S8  a  CORINTH.  2.  7.     EXOD.  7.  8. 

Den  duyvd  quelt  de  GhelooVtghe  ^  helpi  de  Coddeloofe. 

\Â  En  vondt  wel  eer  een  becck(i{l;  waer  dat  d  oude  fchrij ven) 
VViensdroevich  nat  dé  glans  der  tortfen  conft  verdrijven. 
Wiens  ftroom  ter  felverftont(door,ick  en  weet  war,  cracht) 
Een  uytgheblufchte  keers  als  in  het  leven  bracht. 
Dit  was  eens  afgods  beeck,  een  rechten  ftroom  der  hellen: 
Den  duy  vel  weet  ons  noch  op  defen  voet  te  quellen , 
Want  een  gheloovich  hart  hy  met  de  wet  verbluft , 
En  ftelt  het  weerelts  kindt  in  Chrifti  bloedt  gheruft. 


Sic  rernm  inveritur  ordo. 

"Cc/^a;  lymphùDodona  ttiü  immer  f  a  necatur 

^u^e  mkat  igne  j  nitet ,  quaejine lucefuit  : 
Fonsfacer  ijîe  Veo ,  ƒ/<:  prïjiina  credïdit  tutas , 

nAtDetis  hicjiygu  rex  Acherontis  er  at. 
l?atrat  idem  cum  fonte  fm  regnator  Ayerni , 

Ordinis  inferji  gaudet  O'  iüe  dolü  : 
Nempevios  rigide  percellit  acumine  legisy 

'XUnditHrque  malis  fanguine  j  (^hrijie^  tuo. 

2  CORINTH.  a.  11, 

^up  Satan  negaigne  Ie  dej?us ,  car  nous  n  ignorons 
point  fes  machinations, 

T^Odoncj  parten  eau,  la  mefche  toft  s*enflame , 
Et  Ie  flambeau  bruflant  pert  aufti  toft  fon  amc. 
Le  Satan  met  les  bons  en  doubtCj  par  la  loy , 
Blandiflanc  les  mefchans  par  une  vaine  foy. 


SIC 


SIC    RERUM    INVERTITUR 

XLIIL 

T  Ntcrplurimas  Diabolffiaitdes  ac  aflu- 

■*■  t'tas , non infmum  locum  ea  obtincre 

mihi videtur^  qtiâ  verum lumen  ,  ide'si^ 

fidticiam  piorum  in  Deum  rifori  legù^ 

tanquam  aqiu  immerfam^extingutrefa- 

tagit;  ^  contre facememortuamj  idefl^ 

impiorum  confcientiam  igne^cx  aquls  pe- 

titoMefi  ,pr<epofierâ  ac  perverfâ  fide, 

fiudetaccendere,  Sed  de  his  Emblema.  In 

multUaliis  adeb  magna  tfi  vicinitas ,  ac 

fimilitudo  vert  ac falfi^ut  facillime  ,  vel 

naturdihomintim  corrupt ione ,  vel  ma- 

chinat'tme diaboli ,  alter um  loco alteriu4 

obtrudi  nobii pojsit.  Ex  multis  exemplis 

unum  habe^fed  quotidianti.  Tametji  ma- 

lum  nihil  aUud  fît ,  quam  defeBm  boni, 

ferfuadet  tamefibi  unufquifque  fe  vjrt 

honi  nome  implevijfe,f  malum forte  vi- 

taverit,ideft^finec  ficaritii  ,  necfur^  nec 

fœneratorjiicipofit-^  cumfanè  multo  al- 

tiu4,ut  bonus  quis  dici  pojstt ,  enitendum 

fit'.amandum quippe  efl,  dandnm  esl,  ad 

juvandum  efl.  Virtutem  enim  non  defec- 

tum.fedopm  ejfeynon  in  otio  aut  quiète^ 

fedin  ipfi  aclione  confluer  e  {nec  fatis  ejfc 

tnalo  abflinuijp ,  at  bonnm  infuper  fa- 

ciendum  effe^tn  Chriftifchotâ  indies  do- 

cemur.  Securü,  clamât  Baptisia ,  arbori 

éppoftta  efl,qudfi-uflf(s  bonos,(jrc. 


ORDO, 


$^ 


ONder  andeve  lifVighe  aenn.igcn  des  diiy-i 
vels,en  is  gheenfinsdemiiifte,  dathy  hcc 
warelichcdcrgeloovige  ('twelckis  haervaft 
vertrouwen  op  Gode',  in  Clirifto  lefu  )  inde 
ftrengicheyt  des  Wets  ,  als  in  een  doodclijck 
water,  foeckt  te  verllnooren  :  gelijck  hy  dacr 
entegcn  den  doeden  en  uytghebluften  lackel, 
(dat  is  de  afgebrande gewiflc  der  gcddeloofc) 
met  eé  vier  iiy t  hct  water  genoméjdat is,  mec 
een  verkeert  en  averechts  geloove,  poocht  te 
ontftekcn.  Doch  hier  van  wertint  Sinnebeelc 
gefproken.  In  veel  andere  faken  islbodaiiigc 
grooten  naebuericheyc  des  goets  en  qnaet^s, 
des  waerheyts  ende  der  leugenjdatlichtelijc, 
ofte  door  dé  bedorven  aert  der  menfché,  ofte 
door  de  lifticheyt  des  diiy vels ,  het  cene  voor 
het  andtre ons  kan  inde  hant  gefteké  werdê. 
Van  veel  exempelé  iller  dit  eene.  Hoe  wel  hcc 
quaet  niet  anders  en  is,als  gebreck  of  dervin- 
ge  van  goet ,  nochtans  laet  een  y egelijck  fielt 
voorftaen,  den  naem  van  een  goedt  man  ver-; 
dient  te  hebben, fo  hy  fick  maer  van  het  qiiaec 
en  onthout:  dat  is,  fo  hy  mifTchien  geë  moor- 
denaer,geendief,geen  woeckenaer  bevondc 
en  wcrt-daer  nochtans,  om  een  goedt  man  te 
wefen,al  vry  voorder  gegaen  moet  zijn.  Mca 
moet  niet  alleenlijck  naelaten  de  ghebreken 
vooren  vermeit,  maer  in  plaetfe  vandefelve 
lief  hebben,geven  en  helpen.  Want  de  dciiclic 
geen  gebreck,maer  ccn  werck  te  zijn,  niet  in 
ïedicheyt ,  maer  in  arbeyt  endc  wcrcicinge  te 
beftaen,  wertons  indefchole  Chrifti  daghe- 
lijcx  ghcleert.  Debyle.rocpt  lohannes  den 
Doop€r,is  aen  den  boom  geftelt,en  die  geen 
goede  vruchten  en  draecht  fal  iiy  tgheroeyc 
werden. 


GRE  G  O  R.  14.  MORAL. 
Holîii  noHerquantomagiinos  flbi  re- 
bellareconf^icit,  tanto  amplitu  expugna- 


re  contendit  :  Eos  autem  pulfare  negli-^ 
git,qi40s  quieto  jurefc  pojiiderefentis» 


S  s 


Uicrotn 


po  MATH.   15.  7. 

I  Hierom  f  al  de  menfche  '-vaderende  moeder  aderlaten  ende  den  <~j'ï>ifpe- 
aenharighen,  ende  die  txveefullen  een  'vleefch  wefen. 

'Eer  Spruytjcn ,  jcughdich  hout,  gKy  zij t  nu  afghetoghen 
Van  di jnen  ouden  tronck^  ghy  hebt  nu  fap  ghefoghen 
V Vt  defe  jonghe  (lam  ,  dies  valtet  u  niet  f\vaer^ 
Dat  ghy  dijn  eyghen  boom  moet  laten  blijven  daer. 
Die  met  den  Toeten  bandtvan  Echte  zijtomvanghen, 
Ten  is  voor  ugheen  tijdtj,  om  ouders  aen  te  hanghen  i 
V  maeghfchap  en  ghellacht,  vindt  ghy  nu  alin  een, 
Ghy  zijt  een  huys,een  rijck,  een  werelt  met  u  tween. 


R 


Natam  rapis ,  o  hy menige ,  parenti. 

Amulm  admnSÏa  dum  duclt  ab  arbore  fuccos , 
J^am  f  recula  tranco '-vel/et  abejSefuo* 
Ex  animo  caros  deponere  difce  parentes  3. 

^ji/sfocio  recubas  junSîapuella  <-uiro  : 
]<lon  oculü  aenitor  j  non  matris  oberret imago  ^ 

Solaque  legttimi  fît  tïbi  cura  thori  : 
2^  omina  tot  tibi  cara  dabit  cumulât  a  maritus  j 

Hic  pater  3  hic  genitrix  3  hic  tibi  frater  erit. 


PSEAVM.  45.  II. 

Efcoutefilîe  ^  conjîdere  :  encline  ton  oreille  ft)  oublie 
ton  peuple  é"  '<*  tn^ijon  de  ton  père. 

\^  A  fenj,  gentil  rameau ,  prens  congé  de  ta  merc  î 
Pour  fui  vre  ton  mary;  va  fayJuy  bonne  chère 
Tant  du  corps  que  du  cceur.  Quant  on  eft  marié 
Laifierlafes  parens  n'cftpas  impieté. 

NATAM 


NATAM  RAPIS  o  HYMENi£E  PARENTL        91 

XLIIII. 

NEcinffdra.ntC  prorfm  inutilis  eft)  np'Is  eetikerfame,en-econvermâkeIijcke 
ût>Jervatio,^uam  quidam  aejumimt    "  '  ^         _. -^ .     o 

txmodoexcufandiquo(  Luc.14. 16)  u- 
tuntur  ij,  qui  ad  cœnam  vocatif  ad  diem 
dtóium  'uenire  detrectant.  Vrimiu  eoru, 
rationes  abfentix  AÜegans^Villa ,  inquit, 
tmi ,  in  ifttU'S  ego pojfefionem  mittendta 
jam  nunc  abeo ,  utqtte  afudherum  tuum 
€9  nomine  me  excujes^frecor.  Alter,  Juga 
BovH  quinque  (inquit)emptafunt  mihi^ 
fericulum  de  iisfa£ïurm  decedo ,  id  ne 
Dominns  tutu  ^gn  fer  at ,  meis  verbis 
rogabis.  Tertitti  confdentius  perorans, 
ér  fion  exctifatione  (  ut  vldetur  )  fed  ju. 
fia  defenfione  niftts ,  Fxore,inquit  daxi^ 
tkque  de  caufa  non  polïutn  venire, 
Aüum  matrimonii  tantum  privilegii 
habereinnuens  ,  ut  veljolafaüi  alkga- 
tionefattifuperque  purgatum  fe  exisii- 
tnet.  Magna  fane  matrimonii  efficacia 
tftyinquo conjuges ^velDeo  autore, pa- 
renttbfüfefe  mutuo  praponunt.  Craphi- 
ceapudHomerum  Heâior^ 

Haud  equidé  dubico  qiiin  cócidetllió  in»és. 

Et  Priamus,Priamiq;  ruccgcns  armiporécis; 

Sed  inihi  ncc  populi,nec  carx  cura  parencis, 

Nee  Priami  regis  tantum  pra;cordia  rodit , 

Quàm  me  cura  tui,"coniux  cariflima,vexac. 

Est  fane  intimum  amicitiagenw,  caHus 
Thorus. 


lijckenilic  van't  Avoncmael,  van  Ciarifto  ver- 
meit Luc.  14, 1  (f.  ahvaer.fo  waneer  de  knech- 
ten uy  tgingen  om  de  genoode  te  roepen, den 
eerfté  brengende  reden  by  van  niet  te  conné 
comcn,fey  t  een  acker  gekocht  te  hebben,  en 
dien  te  moeten  gaen  befichtigen:  den  tweede 
verklacrt  Kooper  bedegen  te  zi;n  va  vijf  jock 
Offen,en  de  felve  te  moeten  gaen  beproeven: 
voegende  beyde  een  bede  by  haere  redenen, 
feggendcjlc  bidde  u  doet  mijn  onfchult.  Den 
derden, ("prekende  met  een  grover  ftemmejCn 
vry  wat  ltouter,feydt  rondt  uy tjck  hebbe  ec 
wijfgetrout,en  daerom  en  can  ie  niet  comé. 
Als  vaft  houdende  dat  een  wijt  te  trouwen  cé 
ûke  is  vanlbdanigen  voorrecht,  datmen  om 
der  lelve  wille^fondertegenfegghen,  feer  wel 
vermach  alle  andere  faken  aen  d'een  zyde  te 
ftellen.  Voorwaer  als  wy  fié  dat  God  beveelt 
een  teere  maghet  beyde  vader  ende  moeder 
te  verlate, efi  eenen  vremden  man  aen  te  han- 
ghen^moetmen  niet  bekennen  dathy  'cfelvc 
voor  alderley  vrientfchappeu  Itek.'Ic  fal,  met 
verlof  vanden  Lefer,hier  by  voeghen  't  gene 
He<itor  hiervan  by  Homerumfpreeckt. 
lek  weet  dat  Troyen  haeH  en  ras 
Niet  zijn  en  fal  als  gr  uy  s  enas-^ 
Jckïveet  oock  dat  mijn  Vader  fal 
Haeft  comcn  tot  een  droeven  val^ 
En  dat  mijn  Broeders  lief  en  weert 
Ferjlindenfal  des  vyants  fiveert, 
Maer  noch  mijn  V ader, noch  fijn  fc  h  at  ^ 
Noch  ghy ,  o  Troyen  'fchoone  jladt. 
Per  si  my  foo  hart  aen  wijn  ghemoet, 
A-ls  ghy  ,mijn  weerde  Huyfvrou  doet. 


EPHES.  $.  18.  ET  SEQi, 

Viri debentdiligere uxoresfu/ts ,  ut  cor. 

.  porafua,propter  hoc  relinquet  homo  pa- 


trem  &  matrem  ftiam  ,    (^  adhxrebit 
uxori  fu£ ,  ^  erunt  dut  tn  (arneunâ. 


Ss  z 


Laet 


§2.  GALAT.  6.  cj. 

'Laet  om  'Vvel-àoenàe ,  met  njertragheu. 

TV/Î  EnfietdenCrocodil,  foolanghhy  leeft,  noch  vvafTcn; 
Dit  dient  een  Chriften-mcnfch  fich  felven  toe  te  paffen . 

En  ftaegh  in  fijn  beroep  een  hoogher  ftap  te  gaen  , 

Nu  't  een  ghebreck ,  en  dan  het  ander  te  verflaen. 
Volght  niet  Hif  kia?  Son,  die  wert  te  rug'  ghetoghen , 
VVegh  Son  van  lofua,  die  bleef  ftaen  onbewoghen, 

Maer  volght naer  Davids  Son,  en  zijt  gheftadigh  vlug. 

Die  niet  en  vindt ,  verlieft,dieftil-ftaetj  gaet  te  rug'. 


Nullum  virtuti  folftitium. 

£^KefciSj  ^  extremü  njel  jam ,  (^rocodtle^fub  mnU > 

^ajus  adhuc  !?<Qli  toUis  ah  amne  caput, 
'Jncrementa  decent  Chrljlum  ,  tam  longa^frofeffos  , 

'Hejdus  augmenti  yir  honu<sejfe  nequit. 
2^umadesfifiat  3  retrotrahat  HtfkjalPhœbum , 

Vus  folymiV  aits  foltibi  folus  eat  : 
Me ,  '"velutjfonfus  thaUmo  redit ,  altdqüe  lufirat 

S'idera.f-uirtutem  non  decet  uUa  quies. 

PHILIP.   IJ.     1-4. 

En  oubliant  les  chofes  qui  font  en  derriere ,  (is^  tn  avançant  aux 
chofes  qui  font  en  devant ,  je  tire  vers  Ie  but. 

"M'en  lofue  ton  Soleil,  non  ton  Soleil  Hifkie, 
Mais  David  ton  Soleil ,  foit  guide  de  ma  vie. 
Le  corps  du  Crocodil ,  &  du  Chreftien  Tcfprit, 

S'augmçnte,  fi  long  cemps^  que  l'un  &  l'autre  vit. 

VIRTV. 


VIRTUTI 


NULLUM     SOLSTITIUM. 
XLV. 


93 


NEe  ojcitatio^nec  torpor^fed tura di- 
ligcns ,  atqtie  a£îiû  continua  homi- 
nem Chriflianum  decent .  Ctlifrofrium 
efi^animique  ad  c^le/liaproperantü^  ?r,o- 
ijerifimper^ac  progred).  In  que  id  nifi 
ftimmâ  nitatnr  opum  -vi  mens  pa  ^factie 
impetuofo  dccurfu  hnmanx  conuftionis 
abripietur  : 

.  .  Ac  veluti  fi  quis  adverfo  flumine  lembum 
Qui  fiibigit: remis,  fi  brachia force  remific, 
Eccc  illü  in  prxceps  prono  rapic  alveus  amne. 
Neciitique  ver  e  bonus  ejl,  qui  indies ,  ut 
zneliorjiat^  operam  non  dat.Sxpe  nos  no- 
bis  examinandi  [umus ,  fep  e  co»fcicntia 
'velutinterroganda  ift ,  ecquidprofeceri- 
mus ,ecquid iracundix ,  avaritix^ac reli- 
qtns  vitiis  deceJJ'erit ,  ecqttid  njirtittibus 
Acce(ftrit\  nifi  entm  in  illis  decrementum^ 
in  hl  fee  acerementum  percipimns,  ver  o 
divin  i  Spiritus  aftro  per  ei  tos  nos  effe  cer- 
ti  efi'endpoffumas.  Sanc  apud v  irospios 
magnum  flux  X  fidei  indicium  effe  folet , 
non  proficere.  ^uidde  externis  hifce^dé- 
que  flat  us  noltri  conditione  futurum  fit, 
haud  quidem  feimus  ■,nec  id quidc  mul- 
tiim  curandum  esi  :  anim<efane  ut  indies 
adiiciam  aliquid,  in  animo  nohis  ,  é"  if* 
votisefl.  Lumen  ad  hoc  nobis  infunde, 
ê  Numen. 


G  Een  ledicheyt,  maer  cc  gefladïgebcfich- 
lieydr,  is  het  ghcne  da:  cyghentlijck  een 
Chriften  menfche  becaeinc.  'T  is  den  hemel, 
en  alle  die  té  hcmelwaerts  hun  lpoedé,ganfch 
eygen,haer  geduerichlijck  te  bewegen:  wanc 
indien  llilcx  niet  met  alle  ernft  en  weidt  be- 
cracht(naedicn  wy  inde  vcrdorventheydt  dei" 
wcrelc  wonen)fo  lallen  wy  lichtelijc,  door  de 
kracht  der  lelve,  als  door  het  aendringê  va  ec 
nederloopendereviere,  wech  werdégeruckt. 

Die  tegens  flroomfijnfehuytjen  roeyt. 
Dient  nimmermeer  te  fijn  vermoedt  j 
Wantjrufl  hy  maer  een  kleyne  ttjdt , 
ff  y  is  terpen  t  fijn  voordeel  quijt  .• 
Midts^  t'wijlfljn  riemen  ligghen  siil  \ 
ffyfrviert^  alrvaer  het  water  tv  il; 
Bn  ivertfoo ,  door  den  [nellen  val , 
Chedreven  teghens  leegher  wal. 
Hy  en  is  niet  recht  goec,die  v5  dage  tot  da»c 
niet  en  tracht  om  beter  te  werden.  Wy  dienë 
onl'e e}gê ziele menichmael te vragc ,  wat fy, 
federt  eenigé  tijt  herwaerts,ghevo'clt  heeft  m 
GodJUlicheydt  ghevoordert  te  hebben, watle 
op  de  giericheyt,korfelheydt,cn  andere  onfe 
gebreken  verneemt  gewonné  te  hcbbé.  Want 
té  zy  fake  wy  int  quade  eenigc  af  breuckCjint 
goede  eenigcn  aenvvas,van  tijde  tot  tijde  ge- 
waer  werden,Iact  ons  vryelijck  dencken  ,  dat 
Wy  de  ware  cracht  des  Gheeftes  noch  iiiec 
rcchren  hebben.  Wat  ons  in  hetuvtwcndi- 
digclal  gewerden, is  ons  onbekent:AIaerwac 
het  inwendige  belangt,w  y  hebbG,door  Gods 
genade,  vafte  hope  om  rot  't  felve  v5  tijde  toe 
tijde  wat  goets  te  fullé  toebrengen.  De  Heerc, 
die  den  wille  geeft,gevc  oock  het  volbrengé. 


HIERONI  M.AD  DEMET  R.      ,  i„siauranda  'mens  efi ,  &  vivendi  hoe 
S'-^nÛiCvitd  ratio  proeeffu  gaudct ,  ^  \  iter  non  de  tranfacto  ,feddereliquo  me- 
crefcit  :  ceffatione  torpefcit  ér  dcfcit .-    tiendum. 
^ùtidianis  &  rccenttbu4  incrememis  \ 


S  SI 


Lincn 


94-  PROV^ERB.   15.    16. 

Eenen goeden  moet  'ts  een  dagelijcx  afvel  leven. 

T^En  Harder maeckt  een  fluyt  van  EfeJs  Hecht  ghebeente, 
Ea  tre^tdaer  door  tot  vreughc  geheel  des  Wouts  gemeente, 

V  Vat  is  van  koft  of  konft  ?  wat  ver  ghefochte  vreught? 

Koft ,  die  niet  veel  en  koft ,  een  billick  hart  verheught. 
VVatftekghyLuyt  of  Veel  om  blijfchap  op  te  wecken  ? 
Steltj  vrienc,  en  ftilt  u  hart  :  druck  fal  u  vreught  verftrecken  : 

Een  wel  gheftelt  ghemoedt  vindt  over  al  fijn  luft , 

In  alle  dinck  is  vreught,  als  't  hart  raaer  is  gheruft. 

i^quus  animus,  commendat  omiiia. 

Ç\Sfhtis  ex  aA fini  fit  tibia  ;filva  remugit  ,• 
Sxultatfaturoï  duxgregü  inter  oves, 
Ecquid  opus  Utuü  ?  fibi  mens  efi  cequa,  levamen  , 

Gaudia  de  pUcido  peSiore  fponte  fiuant  : 
Sit  cafa  parva.  domus,  fit  fiSïilis  ollafitpellex , 

Hic  etiamfapiens ,  qtto  fihi  pUudat»  habet. 
iAulagemitj  cytharahcet  aureus  infiet  lophas , 

Caula /remit  p Uu fu^  dum,  éMilibae  ^cmü. 

I  TIM.  6.  6. 

La  pieté  ^avec  contentement  d'efprit  efi  un  grand  gain. 

'T^  A  flufte,gay  Berger,  n'eft  que  des  os  des  beftes , 
Si  refiouit  pourtant  vos  gens  aux  jours  de  feftes , 
O  grand  don  du  Seigneur  traquillité  d'efprit  [  ' 

Lc  cœur  eftant  en  pais  un  peu  nous  refiouit. 

^QVVS 


JEaUUS  ANIMUS  COMMENDAT  OMNIA. 

XLVi. 


9S 


T^Biaftrchominumgetjera  nnndinoi 
jreqtientare  cotnpertum  eft,  Empto- 
reStVenditons^Speciatores  :  Duoprjores 
emendis  vendendifcj-^  mercibm  toto  nun- 
din ar um  tempore  occupatifsimi ,  anxie 
difcrHtiantttr.  Tertium  demkm  gtntti 
beneacjiicitndè  agit  ^^^  non  niftoculis, 
ctin^a  delihans,i)oluptatem  ex  ommbtn^ 
cxnullomolejlias  domum  refert.  Nun- 
diarum^id  e]l,mundi  ,Jive  rerum  exter- 
narum  tantum  fpe^atores  Philofophos 
ejfe,vuh  Fithagoras  j  Chrisiianos  ,  "Jiri 
èotii.  Haérere  opes  ac pofsidere,  at  non  au 
eifdem  haberi  nut  poj'sideri ,  verefapien- 
tü  ejl;  idvero  untcuique  nosirum  conti- 
vtto  eveniet,finon  aà  ambitionem,fedad 
necefsitatcm  omnia  habeamm.  Arridet^ 
ttiam  hïc,Democritt  di&H,lUef<xticedi- 
cebat  eÜ,  cjui  cum  exiguupectmiü  hiUris 
ejfet^imftlicem,  eîiqui  int  er  magnas  opes 
trisiaretur.  ^idfi  l  o  turn  orbem  terra- 
rum pofsideamué^ecquid  commoditatii 
tx  tant  a  rerum  congerie  habituriÇumm^ 
pr<tterqua  ex  iii ,  qud  utendo  no  straf aci- 
mmide  reliquis  nihil  habituri^pr^terfo- 
Itiafpeftü.  At  qui  voluptatem,  qua  ex  vi. 
fu  ejijxque  de  altenit,  at  que  de  tuis  capere 
nihil  'uetat,  ^ui  adnaturam  vivit  nu. 
^uapauper;qui advota,nüqu'a dives  eft. 


PRO  VERB.  i;. 
SEcura  mens  qua/i  juge  convivium. 

PL  ATO.    TIM.    CAP.  15. 
X»  /letitia  pur  a  in  folis  animx  bonis  invt' 
fiitur^ideo  fapiens  in  Je  gaudet  ,non  in  iis^ 
IUa  tircafejunt. 


D  Aer  zijn  veehijts  drie fborté  va  menfché 
die  de  laermardé  befocckéjte  vveté^Koo- 
pers,  Veikoopers  ,  en  Gapers.  Dctwececr- 
ftezijn  den  gantllhérijt  des  laermards  door, 
elcx  intCjne.lbrdiviildclijcké  belich:  De  der- 
de iborce  iffer  belt  aen,  wanc ,  niet  als  mettcr 
ooge  alles  overloopéde,  draecht  van  alle  din- 
ghen eenighe  vermaeckelijckheyr,  van  gheen 
eenighe  quellinghc  of  te  ftoorcniilc  naehuys. 
Pithagoras  trect  dit  tot  de  Wijigierighe  van 
fijnen  tijt,en  noemt  die^Begapers  vande  laer- 
mari5lé,dat  is,bloote  belchouwers  vande  \ve- 
reltfche  dinghen.  Andere  Godialige  mannen 
eygenen  fulcx,  met  beter  recht',  nu  de  rechte 
gheloovighen  toe.  Goederen  te  befitté,  cndc 
vande  felve  niet befeten  te  werdé,  is  eé  wcrck 
va  Godfalige  wijshey  t.  En  tot  fulcx  ware  wel 
te  comcn.  indien  wy,  niet  op  giericheyt  ende 
eergierichey  t,  maer  op  nootdruft  allcene  hec 
ooghe  lloegen.  Koft  en  kleederen  hebbende, 
vernoecht  u  daer  mede ,  feydt  den  Apoftel. 
Neemt  datganfch  de  werelt  ons  evgen  ware, 
wat  gemack  of  genutfal  ons  iiytfukken  on- 
gemeten hoop  goederen  ghewerden,  anders 
als  't  gene  dat  vvy  door  het  gcbruyc  eygent- 
lijck  het  onfe  maken?  van  al  de  refte  en  hebbc 
wy  niet  meer  als  alleenlijck  hetghefichte,  eii 
'tfelveis  gheoorloft,  fbo  wel  van  eens  anders 
goedt  te  nemen  als  van  11  eyghen.  Wat  valter 
te  feggé?die  nae  de  natiiere  leeft  is  noyt  oim, 
die  nae  de  begeerlijckhcyc  nimmermeer  rijc- 
ke. 


HEBR.  15,;. 
^T^e  vos  mœurs  foient  fans  avarice, 
eUans  contens  de  ce  que  vous  avez,  pre- 
feittcmtnt. 


Den 


96  PROVERB.  28 

DcnCoddeloofen<ulietienniemandtenpieghthem. 

T^E  Schilt-pad' doet  den  Aep  (o  wonder  !)  voorhaervluchté. 
En  hoe  de  Sim  meer  loopt,  hoe  zy  meer  fchijnt  te  duchtea 
Te  werden  achterhaek  van  een  foo  craeghen  dier , 
Dies  s'  al  omfiende  vliet,  onthende  vlam  noch  vier. 

Een  menfchi  bewufl:  van  quaet,  leeft  in  ghelladich  beven. 

Hy  (licht,  hy  crucht,hy  diicht,hy  vluchtjoock  niet  ghedreven  j 
Door  't  niyiTchen  van  een  blat  verfchiet  fijns  hartfen  bloet, 
Verdrietich  is  den  ftandt  eens  goddeloos  ghemoet. 


Qui  vanos  pavet  metus ,  verosfatetur. 

TyRejSafùaJùb  mole  domus  tejiudo  lahorat , 

pHlveredmqnegravi  cor  pore  ruerrit  humum  : 
Z^t  ruidet  hanc  jft^git,  ofque  tremens  fojï terga  rejle^it 

Simia ,  nee  tutamfefutat  ej^efugâ. 
tAdfomtum  culicis ,  mouque  adarundinls  umhram , 

ImüuSj^  nullo  tergafrementCj  fugit  : 
fonfcict  mens  fceleris  formïdine  tot  a  liquefcit , 

Tuncquoquej  cumpayidlcaufa  timoris  abejï. 


Le  pécheur ,  a  toujtours  ^eur» 

combien  que  ta  maifon  Tortue  fort  te  prefle , 
Le  Singe  neantmoins  te  fuit,  en  grand  viftefle , 
Craingant  d'eftre  atrappé.  toufiours  le  bliftre  fuit , 
Et  nul  Juy  veut  du  mal,  de  nul  ne  le  pourfuit. 


Q^î 


QUI  VANOS  PAVET  METUS,VEROS  TATETVR,  91 

XLVII. 

VBrc  malam  confcit^tiam  matrern  |  CEnqmde  conIcientîe(^eytcreenOlIc^cva- 
/i>rw;W/«^  efft.dixit  Chr^fosi.Hor.  71.'^"'^''''^'^  '^°^^"  ''^''  '''jH'^^  ''  °''''''' 
-'  .-'■'  *.  .■'■>.        .  '  iclijck  alloo  ;  wancwaer  een  londich  gemoec 

is,  daer  is  t'elcken,  in  aile  voorvallende  laken, 
een  bevende  hart  /ende  een  verfmachte  ziel, 
Den  goddeloofen  fchrict  voor  alle  dingéjlelts 
oock  voor  de  gene  die  niet  te  vreefen  en  2i;n. 
Hy  ondet  hé  van  GodjWant  hy  is  hem  vyanc: 
vanden  duy vel ,  want  't  is  fijn  pynigher  :  vau 
fijn  eyghenherte,  want 'cis  fijn  belchuldigher. 
Den  rechrvecrdigen  daerentegeii(gelijck  den 
Wijiè-man  zeyt)  is  vrymoedich  als  eenionck 
leeujfittert  ofte  beeft  voor  niemant:niec  voor 
GodjWanter  niemant  en  is  die  hem  meer  wik 
helpen:  niet  voor  dé  diiyvel,  wanter  niemanc 
enisiüehem  min  can  befchadigen:  nietvoor 
fijn  eygen  gewifie.want  daer  is  rufte-  Dé  ver- 
vaerlijcké  donder,noemthy  de  ftemme  fijtics 
hemclfchen  Vadcrs:den fchrickelické blixem, 
de  ftralen  van  des  felfs  grootachtlïiemhey f.de 
dootjcen  doorganck  tot  een  beter  levé:  Gods 
oordeeljCen  eynde van  ftrijt  en  ellciidicheyt: 
en,  om  kort  te  fegghen  , 

(Civiel  de  tverelt  g^njch  engaer. 

Den  ijromenfchrtë  voor  geen  gevtter". 

wilder  dan  ymandtonvertfaecht,  ende  goets 
moets  wefen,die  reynige  zijn  hcrtc  van  doo- 
dclijcke  wercken. 


rorem  tnim  individuum  impetatis  co- 
mitem  ejfe ,  teftantur  ü ,  qm  indies  con- 
fcientid  Utehroi  qturunt ,  nee  inveni. 
unt.  Pcenamfemper  anteoculosfibi  ver- 
Jariputant,  quipeccaverunt^  inquitilU: 
fJincft  5  ut  omnia  horreat  improbiu , 
etiam  minimè  timenda ,  irno  ^  amplec- 
tenda  ;  Deum  ,    qu'od  inimicum  fibi; 
Diaholum^  quod  lictor  em  ;Jemet  ippim, 
quodaccufatorem  fciat,  acfentiat.  Viro 
bono  contra,  nihil ierribtle e^ ynon  Bem^ 
f}  em  o  qui  m  agis  jav  ar  e  veilt  -^  non  Dia. 
boliu^ntmo  qui  minm  necerepoftt  j  non 
confüientia^omnia  ibi  tranqitilla:  Horri- 
fciim  tomtruparentisfui  vocem  benevo- 
lam^  metuendum  ftilmen  divinx.  ntaje- 
siatii  radios  y  mortem^in  vitam  melio- 
rem  tranfitum^D  ei  judiciuM,finem  png- 
n£  ac  srumnariim  appellat  :  Dcnique 
Si  fradus  illabatur  orbis , 
Impavidum  ferient  ruinje. 
'^icunque  ver  e  animo  fu4  ejje  dejïderat^ 
rnentem  ut  habeat  flagitiis purgat am  ^  e- 1 
tiam  at  que  etiam  curet. 


IOB   ij,  ÎI. 
Sonitia  terroris  femperin  auribus  im- 
fii  ;  é"  cumpax  fit ,  ille  fcmper  mfïdias 
fufpicatur ,  circunfpe^ans  nnd/que  gla- 
dinm. 


II. 


IOB.  i8. 

Clrcumquaque  perturbant  impiim  ter- 
rores,(^  dijitciunt  eum  adpedes  ejus, 

PRO  VER B.  28.  17. 
L  Homme  fiifant  tort  au  fan  g  d'uni 
perfonne  fuira  jufqties  en  la  f  of c  fans 
que  aucun  le  retienne. 


Tt 


Die 


^S  I  lOHAN.  3.  9. 

*X>ie  uyt  Godtghehoren  is  en  dact  gheen  fonde  3 
ivant  zijn  zaet  blijft  tn  hem. 

VT^XT'-Anneer  den  Zeyl-fteen  eens  aen't yfer  isghewreven, 

Men  vint  de  cracht  des  fteens  foo  vaft  daer  aen  te  kleven. 
Dat,  al  is  tufTchen  hun  gheftelt  een  eycken  bert , 
Het  yfer  niet-te-miniondtfom  ghetoghenwert. 
Als  Godt  door  fijnen  gheefl:  onshart  komt  als  beftrijcken  , 
Wie  kan  datGodd'iijck zaet  uyt  ons  ghemoec  doen  wijeken? 
Laetwoedenduyvel,  vleefchjgeétuflchen-muer, geen  fchor, 
Gheen  aertfche  macht,  en  fcheyt  der  vromen  ziel  van  Godt. 


Oitïnia  fpiritui  pervia. 


yrfe. 


femel  impertit  chalyhi  ft4a  munera  Magnes , 
Cum  éMagnetefuo  ^fe  movet  ufque  chalyhs  : 
Haud  objeSia  moram  facïtmt  huk  ligna,  métallo , 

Nefefe  lapidis  njertat  adora  fui. 
Cumfmel  efi  imhuta.  Deo  gens  calttus  aSÏa  , 

Inque  fuâChriJîifymhola  mente  gerit , 
SCy  licet  opponat  ijaHo  cacodtcmon  hiatu , 
SefacratUj  ''Deo  corda  movente  ,  movent. 

ROM.  8.  54. 
J^i  nous  fep  ar  er  ó>  de  la  dileêiion  de  ChriB? 

E  fer  touche  d'Aymant  fe  tourne  avec  fa  pierre 
'Bien  cjuefoit  loing  de  làj  bien  que  prifon  l'enferrc. 
Qui  efi;  marqué  de  Dieu,  Ôc  porte  au  cœur  la  foy , 
Ne  quitc  la  vercu^  par  peine  ny  efmoy. 

OMNIA 


OMNIA     SPIRITVI      PERVIA. 

XLVIII. 


99 


j\  N/ma  (  Heet  corporis  ergafhtlü  in- 
^^clufijicet  vario  tempeflatum  asltt, 
in  hoc  tnundl  Euripo,mdtes  circttmacla) 
nunqua  tato  mortalitaùs  torpon  obrni- 
tur ,  quin  in  eam  irrepat  nonnunquam^ 
imo  irrnmpat  £ternji  fœlicitatis  aliquü 
radius.  Anima  fane  Dei  imagine  infig' 
nita^f.militudo  quidam  eft^  ^  imago £- 
ternit  atiSjfempitcrna  quippc  illa,  é"  »« - 
qua  de  fit  ur  a  cjeligaudia ,  etiam  infiagili 
hoc  corpufcitlopr£libare  nospojfejmó  é" 
dehere^clara  dtvini  'uerbi  elogia  evinctït. 

^Imcanque  enim  /uterns.  fcelicitatlsprx- 
mia  defiderat ,  hiiic  primus  ejus  gradus 
etiam  hic  calcandm  efl  5  éqttepeccatifor- 
dibui  ad  animi  puritatem  ,  vitte  renova- 
tionem  ,  rcconciliationem  ciim  Deo  ,  ac 
confcientixpacem  etiam  in  hàcvitâ  tra- 
feundum  efl.  ^uictmque  enim  habetpar- 
tc{nt  Iohan.Apoc.20.6.)  in  refurreciio- 
ne  prima,  in  hoc  fecunda  mors  non  habet 
fotejlatem.  Hoc  ipfo  die,inquit  Chrisim 
adSachitttmyfalus  huic  domiti  conti^it. 
Falicem  te  SachxcUiii  Salvatorprxfens 
prxfcnti  veridico  orefalutem  ajferuit. 
Fœliccs  omnes  !  quorum  (piritibus  Spi- 
ritus Chrisli  idem  dtclat. 


DE  zielc.a!  hoe  wel  inde  kcrcker  dcles  li'c- 
haems  bellot(jn,alhoe  wel  door  inenich- 
yuldige  becommeringCjinden  draybooni  de- 
les  \verclts,dagclijcx  herwaercs  en  derwaerts 
gedreven,  wcrc  evenwel  niet  belet,  nu  en  dan 
infichceghcvoclen  als  een  ftraelken  vande 
eeuwige  gheluckfalicheyt.  Een  ghcmoet  vcr- 
heerlickc  mee  den  beeldc  Godes,is  als  een  af- 
beeldt endc  gelijckcnifle  vander  eeuwichevt" 
De  bcgintfclen  vande  eeuwige  welftant,ooclc 
in  delen  broolen  licliame,  gevoelt  te  moo-en 
iae  te  moeten  werden,  wert  ons  inde  woordê 
Gods  genoechfaem  acnghewefen  :  een  y"-e- 
hjc  die  de  fel  vc  hier  naemaels  wenfcht  te  mo- 
gen Imaken ,  moet  daer  van  den  eerften  trio 
betreden.fdls  liier  in  dcfen  leven,ryfende  u\c 
de  verdorventhc)  r  der  fonde,  tot  de  vernieu- 
winglie  des  levens  in  ware  Iieylichcyt  cfi  '^e* 
rcchdcheyt,  verfoeningc  met  God.  doorlc- 
ium  Chnltum, en  vrede  met  fijne  Micwifle 
Die  deel  heeftCll-yt  lohannes  Apoc.20  n.\  'm^ 

de  eerfteorftandinge,indefen  heeft  de  twee- 
de düot  geé  macht.  Heden  (  feyt  Chrillus  toe 
Sacheum)is  l^^hchey t geworden  dci'en  huvie. 
Gheluckighe  Sachee  !  acn  wien  de  mondt'der 
waerheyt,fells  met  den  móde,lalichcyt  hecfc 
Y^,'''^.°'?^i^'^'^=^SJ'<:!"c'<'c!,  zijnfe  ,  die  nu  door 
Chnfti  Gheeft  dele  ghetuyghcnilfc  acn  haren 
ghccft  z«jn  ghevoelende. 


TERTVLIAN.  AD   MARTYR. 
"Et fi  corpus  includitur ,  etfi  car  o  dctine- 
turtn  carcere,omniafi>irituipAtent.  Va^ 
garejpiritu,  fijaciare  fptritu ,  nonfiadia 
opaca,  nonporticM  longasproponas  tibi, 


fed///amviamqu.ead  Dcudncit.  SLü"' 
tics  eam  deambulaveris  toties  in  carcere 
non  erii.  Nihil  crmfentit  ni  neruo ,  qutt 
animus  in  eœlo  cH.Totum  hominem  .mi- 
mus  circumfert^^^qtio  vult,transfert^ 


T  t 


Oordeelt 


loa  lOHAN.  7.  24. 

Oordeelt  niet  naer  het  aenjten. 

A  Ls  yemant  komt  ghereyft,  en  fiet  de  Pyramijden 
"^  Opflijgend'  inde  luchtj,  als  met  den  hemel  ftrijden  ; 
Hy  meynt  j van  verr' ,  hetzy  eens  grooten  Conincx  hof, 
Maer  als  hy  'c  wel  befiet ,  dan  woonter  niet  dan  ftof. 
Hoe  dickmael  flaet  hy  mis  ^  die  oordeelt  naer  het  wefen , 
Der  menfchen  hart  en  is  int  voorhooft  niet  te  lefen  : 
Siet  '•  Galba  wert  doen  eerfl:  des  rijcx  onweert  gheachc , 
Alshy  gheklommen  wastotkeyferlijckc  macht. 


Fronti  nulla  fides. 

XyXrams  3  excelfidum  <-verticeJtdera  fulfat , 

SpeSiaNtifaxo  a^  er Jicolore  placet  j 
^ujim^  procul  attomto  dum  confpicit  ore  <-viator^ 

Exteriora  '-videns  3  intertoraprohati 
Vt  tarnen  accejftt ,  qinerUque  uhi  noSle  quiefcat  ^ 

Nil  prater  cmeres  hïchahitare  iJtdet. 
sAh  quoties  homines  extrinfecafaUit  imago  ! 

Dignus  er  AS  regno  ,  rex  niji  Galba  fores» 


Telfemhlefage  en  apparence ,  qui  fol  e  ft  en  quinte  ejSence. 

QVi  voitla  Pyramid'eni'air  bien  haut  s'eftendre. 
Pour  un  chafteau  tout  plein  des  chambres  la  va  prendre. 
Mais  crie  toftapres,  ô  baftiment  trompeur  ! 

Nul  ne  fe  fieau  front  3  pour  bien  ju^er  du  cœur. 

"  FRONTI 


FRONTI     NUL 
XL 

LEge  Moifakdprohihittimfuilfe  legi- 
mm  'veûem^fromifcue  ex  lanâ.  Imo- 
que  contextam,  indntre  :  pcr  tanamfim- 
flicitater»;  per  linnm  malitiam  H ,  qui 
allegorice  ijiA  huiufmodiinttrfretantur, 
inttllïgi  volunt  :  'ueHis  qiiippe  qu£  ex 
lanâ  lin  ôqtie  contexitnr  ^linum  interim 
celât ,  LwaKi  exteritu  derncnstrat.  Ve- 
fiem  ergo  ex  lino  cJ'  lanâgefiare,  dicitur 
is  ,  quiinîrinfectn  cautclas  malitix  ope- 
rit  jforisftmplicitaîcm ,  'veltiti  ovinam^ 
cHendit.  {^pa^e  mihi  cum  iflûc  homi- 
numftce.  ^ifqnis ,  if^quit  K^iigu(l. , 
l'ideri  appétit ,  quodnon  ejl ,  Hypocrita 
eji  :  Simulât  enim  juHum ,  nec  exhibet  ; 
oUendttqtie  in  imagine ,  quod  non  habet 
in  veritate,  _^id  agis  mifcr  ?  odtt  te 
mundus ,  quodpium credat-^odit  te Bem 
quod  impium  fciat .  !  atque  ita  t/ trique 
odioftt!,in  neutre  tibiprxfidium  eft.  Vna 
nihdominui  animi  ac  oris  difcrepantia 
Dec  çrrata  efl  ,fi  vulttu  nimirhm  fit  hu. 
milu  -,[1  animus  in  cxlum  ac  mcditatio- 
nes  divmoifit  elatus. 


LA     FI  DE  S.  loi 

IX. 

•XT  TrYlefen,  nae de  wetMoyfes, verbod? 

V  V  jçeweeft  tezijiieen  clceccedraghen, 
't  famen  verinengek  inec  lijnen  en  wolle.  De 
gene  die  dufdanighe  Ihkcn  cotgelijckeniflen 
ende  lecrftncken  ghew  oon  ziji]  te  trecken, 
meynen  da:  door  de  wolle  ,  eenvoudiclieyc , 
door  het  li;ncn  ,  argeli{lic]ic)t  moet  verftaeii 
werden.  Want(leggenfe)een  laken,  geweven 
van  lijnen  en  vvolle,heet't  liet  lijné  van  binné, 
ende  verthoont  de  wolle  \  an  buyten:  In  voe- 
ghen dat  den  lukken  mach  gefeyt  werden  eé 
kleet  te  draghen  van  lijnen  en  wolle ,  die  iiyt- 
wendich  fchijnt  onnofcl  als  eé  Schaep,  zijnde 
middeler  tijdtin  wendich  vol  bedriechelijckc 
rancken.  Wech  met  dien  aert  van  meiifchen. 
Elck  die  wil  fchynen  dat  hy  niet  en  is ,  (  iey de 
Auguftinns)is  een  beveynide,  want  hy  gelaec 
hem  rechtvcerdich,  als  hy  verre  van  daer  is, 
verthooncnde  een  ghedaente.niet  ghemeens 
hebbende  met  de  daet-  Wat  maeckt  rukken 
menilhe  ?  De  werelt  die  haet  hem,  [om  datfe 
meyntdathy  GodfldichisiGod  haet  hé  ,  om 
dat  hy  weet.dat  hy't  nieten  is:  zijnde  dan  ha- 
tich  voor  beyde,en  vinthy  hiilpc  noch  troofi-, 
by  d'een  noch  d'ander  :  daer  is  evenwel  nocK 
eene lüorte  van  verfcheydenthcydt  tuikhen 
ghelaet  en  gemoct  Gode  aenghenacm,te  we- 
ten, als  het  ghelaet  nederich  is ,  het  ghemoet 
verheven  en  opghetogen  in  Goddelijcke  be~ 
ichouwinghen. 


I  S  AM.  16.  8.  yramtts  ,  deficit  é"  ft  pejsimits  ^   nec  ti- 

Homo  (Reelat  quodejl  ob  oculos^  Iehova\  mor  nojler  eert  m  efl^  necamor. 


Jpeclat  quod  efl  in  animo. 

AVGVST.  DE  PAST. 
T  Emerarüs  judiciis  plena  funt  om  n/a,  de 
quo  defperamifi  fubito  convertttur  ^  (jr 
jft  optimus  -^de  quo  multum  prxfumpfe- 


PROVERB.  31.  30. 
L  A  gr  ace  trompe^  ^  la  beauté  s'efvanô- 
vit  ^mais  la  femme  qui  craint  l'Eternel 
fera  celle  q  uifera  lou  ce 


Tt  5 


vpy 


loi  T  TIMOTH.  6.  7: 

Vyy  en  hebben  niet  inde  roycreltghebracht ,  V  ?'j  openbaer  dat  'vyy 
daer  niet  en  connen  uytdraghen . 

A  Ls't  lijf  helt  naer  der  aerd'  en  totten  val  ons  huyfen , 
De  Luys  verlaet ons  vleefchjOns  wooninghe  de  Muyfen  : 
Vint  haer  de  Spin  te  zij  nvaftaen  een  fwacke  muer, 
Sy  ftracx  verhanght  haer  net  aen  t  huys  van  haer  ghebuer. 
Als  ons  de  doodt  feydt-op  het  huer-huys  van  dit  leven  , 
Al  wat  onseerft  hinck  aen,  dat  gaet  ons  dan  begeven  ; 
Daer  leyt  dan,fiet!  den  menfch  alleen  bang'  en  bedroeft. 
Des  wereltstrooft  vergaet,  als 't  hart  meefttrooft  behoeft. 

Mortalibus  moricntes  deftituimur. 

"pr/sï  ruinojïs  abrumpit  aranea  t'igms  , 

Omnis  ab  exanimi  corpore  njermis  abit. 
5IX0S  miferos  !  homini  quidquid  ^  dum  <-vmt ,  adh^ret, 

Hoc  hominem  jJimuUc  mors  njenit  atra  ,fiigit» 
QjSat  honos ,  abeunt^  qui  te  coluêre  ^  fodales  i 

Qimque  tuojïnemjmere  munm  habet  : 
Omni  A  morte  ruunt  '  cum  re  s  opü  indiga  noBra  eji , 

Hei  mihi  !  turn  njajlus  niio^ii  Orbü  habet. 

ECCLESI.  5.  IJ. 

(jomme  ilejlforty  dwuentre  de  fa  mere  il  s'en  retournera  nud ,  s'en 
allant  comme  il  eji  venu,  ^  n' emporter  a  rien  âefon  travail, 
auquel i/ a  employé  fcs  mains. 

'Ous  les  fourys  s'en  vont,quand  l'édifice  tombe , 

Les  pous  nous  vont  quiter,  quant  on  nous  met  en  tombe , 

He  '  monde  ton  folas  s'envole ,  Se  n'eft  que  vent  ; 

Quant  nous,  plus  que  iamais,  faut  du  folagement. 

MOR- 


MORTALIBÜS  MORIENTES  DESTITUIMUR.  105 


L. 


Djflinguit Amicos  extrémités.  S^eciili 
gaudia ,  ac  terren  a  félicitas ,  eodem 
quo  CMedicimodo, agrum^  qnum  extre. 
mapdtitur^ac  media,  morte  jam  natat , 
deferunt-^qnnm  tarnen  majori ,  qtthm  un- 
qtiaw  JolatJi  fubfidio  ,  in  iUo  temporis 
articula^  miferoftt  optts.  Ecqttid  jgitur 
ftttilihus  i/fis  adhitremtis ,  aut  inhare- 
TnU'S?adChri[lim  nobisperfugium  fit, il- 
Ie  é'  c"f"  dolor  vret  in  leclulo ,  &  cum 
mors  fctviet  in  agone^çr  cum  pittrcdo  in- 
gr  net  in  feptlchro  ,  (^  cum  Jultitia  Dei 
exercebitur  in  judicio ,  fuis  hdtta  dubie 
affuturns  e[t.  Exclamemm  igitur  conf- 
denter  cum  regio  Vate,  Pfalm  73,2$. 
Te  cum  habea.  nil  equide  moror  ccelum^ 
(■r  terram  ;  tametfi  enim  corpus  ac  ani. 
tnusdeficiat  mihi ,  ac  liqttefcat-^  tu  ni. 
hilominui  Jemper  folatium  ac  portio 
men  j  mi  D  eut. 


DEs  menfchens  uyterfte  onderfcheydtdes 
lelfs  vrienden.  'J  ijdelijcke  vreuchden  en 
'cgheluck  deles  wereks  handelen  met  ons, 
ghelijck  de  Medecijnen  merdefiecken  doen, 
die  de  lelve  ,  aille  beginnen  tezielbraecken, 
daer  iatenjCnde  gaé  hunlweechs  :  daer  uoch- 
tans  den  armen  menlche  ,  in  die  gcftakonifle, 
de  mecrte  hulpe  en  troolt  van  noode  neefc. 
Hec  weicke  alloo  yijnde, war  gact  ons  dan  aé, 
om  in  dele  niecighe  dinghen  lbo  ganfch  be- 
Cchlijcken  te  woelen  ?  Laet  ons  tot  den  Hecre 
Chriltum  ons  toevlucht  nemen  ,  en  aen  hem 
onfen  tijdt  hefteden  :  hy  ,  en  als  de  pyne  ons 
treflen  lal  op  ons  bedde ,  en  als  de  doot  over 
ons  woeden  fal  in  onfe  vedcheydinge  ,  en  als 
de  vcrrottinghe  ons  overvallen  fal  in  het  grafi 
en  als  Godes  gramfchajj  opbrandé  lal  in  hec 
oordeel,  hy  (iegh'  ick  )lal  de  fijne  overal,  en 
t'aller  ftontjby  weien,  ende  de  ghewilTe  handt 
bieden.  Laet  ons  dan  vrymoedelijck  uytt  je- 
pen,met  David  in  den  Pial.  75.  ly.  Wanneer 
ick  Hechts  u  hebbejfoo  en  vrage  ick  niet  naer 
hemel  en  aerde:  wanneer  my  00c  lijf  en  ziele 
verfmachtedcjfoo  zijtghy  doch,  Godjalle  tijt 
mijns  herteiurooftjende  mijn  deel. 


AVGVST.DE  NATVR.ETGRAT. 
Vsifunt  qui  ambiebant  currum  potejla- 
tis?ybi  infuperabiles  imperatores  ?  Vhi 
pint  quiconventus  difponebant  (^fefla} 
ybiequorumjplendidi  nutritores  ?  Vbi 
nunc  vejtes  &  orttamenta  peregrina  ? 


Vbi  \ocv:-  ^  Utitis  ?  Vbi  extrcituum 
duces?  vbi  Satrape  drTyranni  ?  Bonne 
omnes  pulvis  (^  fa'VilU  ?  Nonne  inpau' 
cis  verfibus  eorum  vit  a  patet  mémorial 
Memento  itaque  Natura  ne  extollaris. 


Siet 


104  OPENB.  21.  y. 

Siet  1  kkjnaecket  al  men. 

Th  En  romp ,  gheen  dier  ghelijck,  een  macckfel  Tonder  Wefen , 
Is  aen  het  hoogh  ghebou  des  hemels  nu  gherefen , 
Met  vleughels  wie  vercierc ,  en  fiet  van  boven  of, 
Hoe  dat  den  aertfchen  menfch  hier  leydt  en  wroet  int  floF. 
Siet  wat  verandering  '  die  Chrifti  naem  wil  draghen , 
Moet  fijn  verdorven  aert  gheheel  en  al  verjaghen , 
En  werden  foo  vernieut,  herfchapen,  en  herbout , 
Dat  hy  van  d'eerfte  romp  of  ramp  ganfch  niet  en  hout. 


Ecce  !  nova  omnia. 


"1^%^ 


[une  Ui  iners  uSrucafuit ,  mnc  alha  njolucris 
zAmi^oJiumcœli  car^ere  gmdet  iter  : 
^nteà ''vermis  erat ,  mutatïo quanta. ,  nj'idetü  ,• 

Corporis  antiqmponio7iuUa  manet, 
Vejiü,  opes  y  habitus  ^  convivia^fcedera^  wores , 

Linguaj  fodalitium^gaudiai  luUus^  Amor, 
Omnia  fhnt  mutanda  osiris ,  quibm  entbeuj  ar  dor  , 
Terrent  decet  hosfacü  habere  nihil. 


z  CORINT.  5' 

Soyez.  nouyeUe  créature» 

Ç^  papillon  n'avoit  jadis  façon  de  befte , 

Mais  monftre  maintenant  des  ailles ,  pieds ,  &  tefte , 
Comme  animal  formé,  dreflant  fon  vol  en  haut. 
Changer  toi ,  ô  Chreilien,  de  tout  en  tout  il  faut. 

ECCE 


ECCE'.   NOV 

L 

Vlrifij^dttm  hominis  ChriTiiani  ex- 
cellentiam  defcribnntjKon  hominem 
tantum  a  bejiià  dtjferre  afferunt ,  quantu 
homo  (piritualü  a  carnali.  ld  fi  -vcrum 
ejl ^quid  mirum ft  Scriptiira  ,  é"  ejttfdem 
Adminifiri  indies  tantopere  nos  aamo- 
tieant^  ut  hominem  ijium  vetntm ,  totii 
^  integrum^cumomnibtaattributis^  ai 
quatitatibus exuamus?  Projicite  a  vohis 
omnes  pr^evaricationes  vrfiras  (  in  qui  t 
Szech.  cap.  i8.  sj.)  (^  facitcvobiicor 
fjovum  c^Jpiritum  novu.Serpentes,cnm 
feneButemexuunt ,  cutem  integram  de 
glubere  ,  memoriaproditiim  efl  ;  adeo  ut 
exuvias  viator  conjpiciens^integrttmfcfc 
ferpentem  'videre  exijlimet-^  idem  fan  ètn 
uoliri  rénovât ione  exigit  Deus. Difficile 
acdurum  idejje,quis  nonfateatur  ?  o// 
fane  regnum  c^elorumvimpat/tur  (ait 
Salvator)(jr  violenti rapiunt  i^ud.Tria 
lantummado  ve^imentoru  genera  f  tint 
füs^y  A  ut  in  vesit  nigra  lis  lugendum^^aut 
in  rubra  p?rfecutio  toleranda^  aut  in  m- 
njeâ  trivmphus  agendus.  Nthil  rcfcrre 
futemus  ,  cujus  coloris  fint  vesies  ,  quas 
htc gerimus^dummoa^o  tandem  t<eHe  ni- 
veâ  conjpicui  ,in  aternumcum  Chriflo 
gaudeamns.  Annuc  Summc  Deus. 


A   O  MN  IA.  loj 

I. 

EEnighe  Godfalige  mannen,  befchryvendc 
de  /onderlinge  uytnementheydc  van  etn 
rcchc  Chiifté ,  verklaren  dateer  nicc  fo  groo- 
ten  ondcrfchey  t  en  is  tuflchen  een  bee^ende 
een  menfche;  alffer  is  tuflchen  onfen  verdor- 
1  ven  aer:,en  etn  recht  Chriftelijck  eü  vernicuc 
gemoet.  Het  welcke  alfoo  zijnde  ,  lbo  en  iULt 
met  te  verwonderen  dat  wy  dagelijcx  l"o  ern- 
llelijck  werden  aenghemaent,  door  dcglienc 
die  ons  Godes  woort  uytdeelen  ,  om  dié  ou- 
den menfche  ,  met  fijnen  geheelen  aert  en  ey- 
genlchappen  ,ganfch  en  al  te  verleggé.  Doet 
van  u  alleovertredinghe(feydtden'Prophect 
Ezechicl.cap.i8.  33.)daer  ghy  mede  overtre- 
den hebt,maeckt  u  een  nieu  h'crte ,  ende  eené 
nieuwen  geeft.  Men  hout  dat  de  Slangen  ,  nu 
veroiit  zijnde,haer  huyt  geheel  en  al  uyttrec- 
ken,  in  voegen  dat  een  reylcnde  man  het  ver- 
worpen vel  in  fijnen  wech  fiende  liggen  ,  niet 
beteren  weet,  of  hy  en  fiet  een  gcheele  Slan- 
ge.  In  gelijcker  voege  diende  onle  oude  huyt 
ganfch  ende  al  afgeftroopt.en  de  vernieuw  in- 
ge  in  al  ons  doen  en  laten  mghevoert  te  7.i;n, 
Dat  liet  lelveganlch  beiwaerlijck  is,weté  v^  y 
allcrmaer  het  riicke  der  liemelé  wert  in<>:enü- 
iiiéby  de  geweldige  'Tis  metde  warcChrift- 
gcloovigealfo  geltelt,  datfe  ofte  rouwe  moe- 
ren dragen, in  een  f«  art  k]eet:ofte  vervolgin- 
ge  lijdé  in  een  root-kleer.ofte  vcrheerlierCaé 
\n  een  w  it  kleet.  Wat  lej  dtcr  acn  hocdanit  h 
ons  kleet hierzy.als  ons  maer  hier  naermncls 
mach  gewerden  die  w  itte  kleedinge,  duei  en- 
de indereeuwicheyt?  Daer  ons  toe  hclpc  di  n 
eeuw  igen  ende  eenigen  God,  door  fijiié  hc\  é 
Sone  lefiun  Chriftum  in  eeuwicheyt  ghepre- 
fen.  Amen. 


EPHES.  4.  11. 


zCORINTH.  j.    17.  tPHEb.  4.  22. 

Sjquüftin  Chrisio  nova  fit  creatitra,  DEfpouilUz  Ie  vieil  homme,  quant  a 
vetera  tranfiermt,€CCtl  mvafaflafunt  la  converfation  précédente  ,  (jr  (oyez  re- 
^'"^^'^'  nouvelles  e»  l'efprit ,  reveflus  du  nouvel 

1  homme. 


tos  OP    'TSELVE    BEELT,  EEN  ANDEREN    SIN. 

D2VNIEL    12.    2. 

^ïe  onder  der  aerden  ligghe?i  enjlapenfuüen  opyvaJ^N. 

A  Ls  ons  befchijnen  fal  dien  grooten  dagh  des  Heeren , 
Den  boofen  vol  van  ftraf  ^  den  goeden  vol  van  eeren, 
Den  vromen  ,die  nu  leydt  intgraf  doodt  uyrgheftreckt  > 
Sal  van  fijn  diepen  flaep  dan  werden  opgheweckt; 
Hy  die  maer  was  een  worm  in  dit  ellendich  leven , 
Sal  werden  van  deraerd'  ten  hemel  opgheheven  , 
Een  wie  kleetfonder  vleck  hem  die  daer  henen  lagh , 
Sal  werden  aenghedaen.Vvel  koomt  ghewenfchten  dagh. 

/^  Vmfupremadies  rutilo  grajfahitur  igni , 

Terque  folum  ff  arget  fulmina  ^  per  que  fatum  s 
Trotium  erumpet  gelido  pia  turbafepulchro  , 

Et  toUetur  humo^  quod  modo  '-vermü  er  at  :  .  ,     .<  : 

Hic^cui  fquallor  iners ,  cuipaüorln  ore  fe  debat  j 

ZJefie  mïcans  nivea.  confpiciendtis  erit. 
üAlrna  dies  optanda  bonis ,  metuenda  profanh ,' 

O  ades  3  C^parvumfufcipe  Chrijie  gregem» 

lOB.  19.  25". 
1)ans  ma  chair  je  fzferray  mon  'Dieu. 

TÖ  Ten  que  je  fois  enclos  en  cefte  fepulture , 
Vn  jour  m'efveillera  ;  car  cefte  mort  ne  dure  : 
Vn  jour  m'eflevera  en  haut  de  ces  bas  lieux ,' 
Des  ailles  me  donnant  pour  m'en  voler  aux  cieiiX. 

iETER- 


JETERNÜS    NON  ERlT    SOPOR  107 

lOHAN.  s*   iS- 

NOlitemirarihocquia  'vemthora^inqttâontnesqtt't  i»  monumtntü funt  au- 
dient njocem  jUii  Dei,é' procedcfit,  qui bonâfcctrmt , in rtfurre£îfonem  vi- 
tte :  qui  autem  mala,  in  refurre^llonem  judicii. 

AVGVST.    IN    SACH. 

RE  fur  gent  SanBorum  corpora  fine  ullo  vttio  ,fine  uRâ  <tefdrMit4te,fiHt  uHa  (OY- 
ruptione ,  in  quibm  quanta  facilttas,  quantafœlicitas  trit  ! 


SCHOONJEVS    EX    D.  HYERONIMO. 

CE«  yigilo  intentm  Budiis  ^feu  dormio  ^femter 
ludiQÜ  (Cterni  nojlras  tubaprfomtmrest 


F  JfN  I  S, 


Vf  l 


VolgKcn 


Volghen  tötvullingbe  vande  ledlghe  plaetfejfbm- 
mighe  ftichcelijcke  bedenckinghen. 

^sit'V£  niyer ,  hyhern£  rofe. 

Eel  Elefmten  buyck,  met  honghers  noodt  beladen , 
Kan  eenen  Bofch  alleen  met  zijn  ghevvas  verfaden  ; 
Eenkleynewacer-beeck  haerbrandichdorfté  bluft. 
De  bloemkens  en  het  gras  is  't  bedde  van  haer  ruft. 
Des  werelts  rijcken  fchoot,  den  grooten  kloot  der  eerden , 
De  fnel-ghefwinde  lucht ,  de  zee  van  grooter  weerden , 

'T  vvercal  rondcfom  doorfochtjdoorloopenjen  docrgrondc> 
En  noch  en  kan  het  niet  voldoen  eens  menfchen  mondt. 
Men  heeft  des  Somerdaeghs,  in  ijs  en  fnee  behaghen  , 
Men  wouden  ftueren  vorft  we-l  Roofen  leeren  draghcn  ; 
Is'tvleefchinovervloet,  naervifch  isdatmen  haecktj 
En  niet,  dan  datmen  niet  en  kan  bekomen  ,  Imaeckc. 
Herleven  is  den  menfchnietom  defpijs  ghegheven  , 
Maer  fpijfe  dient  ghenut  tot  onderhout  van  't  leven. 
VVech  dan  verkeerde  luft  :  den  buyck  is  haeft  verfaet. 
Laeft,  u  mijn  ziel,  met  ipijs  die  nimmermeer  vergaet. 


i    ^i"v 


iupd 


Hupà^etis ,  \ntHS  hahes. 

En  hoefcgeen  meerder  cr^c^^inhanderijledenjfinné, 
^\\^M  ^  Als  om  fijn  eyghen  zelfs  te  connen  overwinnen  : 

^      Den  menfch,  wie  dat  hy  zy ,  en  dient  geen  meer- 
dcr  goet , 
Alsom,  metGodjinruftteftellenzijn  ghemoet. 
Ten  waer  ons  niet  van  nood  naer  meerder  TTfM^/;^  te  jaghen. 
Indien  een  yder  kond' zijn  eyghen  gheeft  behaghen. 
Gheen  <-L>vete»fchap  is  nut ,  Wat  leertmen  jaer  aen  jaer  ? 
Als  om  fijn  eyghen  felfs  te  kennen  ganfch  engaer. 
Wat  looptmen  dan  foo  verr',  en  fweeft  met  alle  winden  ? 
Alwatmenbuytenfoeckt ,  is  binnen  ons  te  vinden: 
Vriendt  wildy  wefeny^^rc^,  rijc^,  ^rdijcl^,  cngheleert^ 
En  foeckt  niet  hier  of  dacr  j  maer  u  tot  uwaerts  keert* 


D^fcentes  morimur. 

^^  Ns  leven  is  hier  niet  als  fieckten  en  kranckheden , 
hj  Verfw^.ckend'  eicke  reys  des  lichaems  broofe  leden  : 
Elckfieck  zijn  is  den  menfch  ghelijck  een  kleyne 

dootj 
En  ftout  ons  vaft  al  heé  naCharons  fwarten  boot, 
Moetdan  des  meiifchen  vlecfch  hier  eens  int  graf  bederven , 
Soo  laet  ons  merten  gheeft  gheduerich'ijcken  fterven. 
Om  weJ  te  fterven  ift,  dat  yder  menfche  leeft , 
Om  WcJ  te  leven  ift  ,  dat  't  leven  ons  beghccft. 


Vv  } 


^do 


En  gruwel  zijn  voor  God,  ons  Tonden  en  ghebrekenj 
I  Maer  gru vvelijcker  ift,  daer  in  te  blyven  (leken  : 

Noch  ergher  doet  è^zw  menfch ,  die  vrolick  daer  in 

leeft  j 
En  in  zijn  quadenweclij  een  Welghevallen  heeft. 
Maer  op  der  fonden  padt  zijn  dees  wel  verft  ghekomen , 
Die  hun  met  vollen  mondt,  der  boofer  ftreken  roemen. 
Kan  ick  van  fonden  niet  vry  houden  mijn  ghemoet , 
Om  dat  ick  ben  een  menfch  beftaend'  uyt  vleefch  en  bloedt, 
Van  vaft  int  quaet  te  ftaen  ,  van'c fchandelijck  verblyden  , 
Van  des  te  draghen  roem,  wil  ick  my  immers  myden  , 
Midts  dat  ick  ben  een  menfch  vernieut  door  Chriftifoen. 
Du  gheefft  my  Godt  den  wiL  ogev'oock  het  voldoen. 


^K^nquam  erit  falixj  quem  torquebit  fœlicior, 

N  blyfchap  wil  ick  niet  foo  hooghe  zijn  ghefeten  ] 
Dat  ick  daer  deur  mijn  God  fou  comen  te  vergeten, 
'k  En  wil  ooc  niet  foo  verr' in  laten  druck  enrou, 
Dat  ick  mijn  eyghenfelf  daer  door  vergeten  fou, 
Ick  merck  dat  niemandt  is  door  voorfpoetfoo  verheven , 
Dat  hem ,  naer  fynen  wenfch,  hier  alles  wert  ghegeven  : 
Ick  fie  oock  dat  geen  menfch  foo  on gheluckich leeft. 
Die  niet  foo  dit  foo  dat  tot  fijn  gheriefen  heeft. 
Wel  dan,  wat  gaet  my  aen  ?  waerom  ift  dat  ick  wenfche 
Te  zij  n  van  beter  ftaet  als  is  mijn  even  menfche  ? 
Het  beft  en  hebdy  niet,  oock  niet  het  quaetfte  lot  ; 
Verneught  u  dan,  mijn  hart,  en  danckt  den  milden  God. 

Votum 


Votum. 

At  is  doch  kjfi^yt  offprujt ,  als  wy  aenfien  de  dieren 
Die  krielen  door  de  lucht,  door  velden  en  rivieren? 
En  wederom ,  wat  is  een  domm'  of  domme  heeji^ 
Als  ons  komt  in  den  fin  des  menfchen  hooghen 
gheeft  ? 

Wat  is  den  menfchj  als  wy  't  groot  ^fr/njc^ gaen  bemercken  ? 
V Vats  't  aertrijck  foo  wy  't  oogh  flaen  op  des  hemels  wercken  ? 
Wat  is  den  hemeldoch ,  als  ons  ghemoet  aenfiet 
Hem  die  ksuyt^heefîen/nenfch^aerd\hemelÇQ\vk^  uyt  niet? 
Niet,  om  fich fellefs  wil,  wil  ick dan  eer  bcwijfen  j 
Maeralle  dinck  in  God  verwonderen  en  prijfen. 
En  God  in  alle  dinck.  ô  God,  ftuert  mijn  ghedacht 
Dac,  buy  ten  dy,  mijn  ziel  voortaen  gheen  dinck  en  acht. 

FINIS. 


1 


JAC  OBI  CATZIÎ  l.C, 

M  O  N  I  T  A 

AMORIS    VIRGINEI 

s  IV  E 

OFFICIVM  PVELLARVM 

IN     CASTIS     AMORIBVS, 

Emblemate  cxpreflum. 

MAECHDEN-PLICHT> 

Ofte 

AM  PT  DER  lONCVROVVVEN, 

IN    EERBAER    LIEFDE, 
acnghcwefen 

door 
SINNEBEELDEN, 


AMSTERODAMI, 

Ex  Oificina  TypographicaGuiljelmi  JanfToni;. 
i^r.no    C  I  D   I  D  C  X  I  X. 


Otm  Frivilcgio, 


Extrad  uyt  de  Privilegie. 


DESratenGeneraelderVereenichde  Nederlanden,  heb- 
ben gheconfenteert  cnde  ghcodroyecri: ,  confcnceeieo  ende  Oétroye- 
ren  midts  defen  Un  vd«  der  Hellen  Boeckdrucker  der  StadtMiddelburchr 
dat  hy  voorden  tijde  van  lts  laren  naeftcomende  aUeene  inde  Verec- 
richde  Nederlanden  fal  moghcn drucken  ofte  doen  drucken  ende  uytgeven  feker 
Boeck  gheinciriileerc  SiIcaih  ty^Uiiiadn ,  five  Proteus  humante  \its  Imagincm,Emhlcfndte 
TrifdrUm-varUto  oadn  fuhjktens,  hche\itr\de  Officium  PuetUrum  in  tyfmoribus.  Ghefteltin 
Ghedichcen  van  drie  tal  en,  te  weten  :  Nederkindts ,  Latijn  ende  François.  Ver- 
biedende alle  cnde  een  yeghclijck  defer  Landen  Ouderfaren  binnen  den  vootfz 
tijt  van  fes  laren,  't  voorlz"boeck(in't  gheheele  oft  ten  deele.in't  grootc  oftekley- 
ne,ofte  in  eenighe  Spraecke,  hoedanich  die  zijn)nae  te  drucken  ende  te  verkoo- 
pen,  ofte  elders  naeghedruckt  inde  VereenichdeProrintien  te  brenghen,  cm  te 
verkoopen,  fonder  confent  vanden  voorfz  lan  vander  Hellen,  Opte  verbeurte  vandc 
raeghedruckte  Exemplaren,endealfulcke  fomme  van  penninghen,als  blijcl  by 
de  brieven  van  Odroy  daer  vaii  verleent-  In  's  Gravenhaghe 

den  17  April,  1618.  Onderteeckent 

C,  iyitrjfens. 

IC\  onderghefchreyen  hehhe ghetranfportfert , ghelijck^ick  trdnfporterehy  iefcn  acn  ^Tillenî 
lanfz  Boeckdrncker  tut  c^mjierdam,  alle  het  recht  dut  my  competeert  :iyt  het  Privilegie  hy 
</c  Groot  Mogende  Heeren  Staten  acn  my  verleent,  hier  boven  gementioneert, 
t^Biim  tot  Middelburgh  den  z  i  C^tigu^i     1 6 1 9  . 

Haps  vander  Hellen  Boeck  Jmckcr. 


AENDE 

Eerbare ,  Achtbare  ,  Conft-rijcke 

I  O  N  C  KV  R  O  V 

ANNA  ROEMERS 

/EN  Hemel  heeft  ghcbaerr  ;  vandaerisaf-ghccomcn 
)  Een  Dier,  een  hccrlijck  Dier,  dat  \vy  een  MenTche  noemen; 
EcnDicr.derdierenvorft;  een wonderbaer  ghebou. 
Wiens  hooch-vcrlicven  ghecft  fwecFc  over  man  en  vrou. 
'  Wat  rocpcmcn  overal;  Het  moer,  het  (al,  hem  rouwen. 
Die  yct  meer  drucken  wil  int  lolfe  brein  der  vrouwen 
Als  flcchtelick  de  naeld'  te  paren  metten  draet, 
OfFhocmcn  mette  (pil  en  fpinrock  omme-gaet? 
Wat  roeptmen  over  al ,  dat  aen  het  vrou-ghellachte 
Gheleertheyt  veeltijts  brenght  verkeerthcyt  int  ghcdachtc? 
Wat  roeptmen  over  al ,  dat  Maechden  wijs  en  douck, 
Bevlecken  int  ghemeen  den  maechdelijcken  douck? 
Coom,  fcght  my  doch,waerom  en  (al  een  Maecht  niet  vatten, 
Soo  wel  als  ghy  off  ick  ,van  wetenfchap  de  ("chattcn? 
Is  dan  het  Mannc-volck  fo  hooch  .  en  ch^uck  van  aert? 
Dat  al  de  wijfheyt  zit  ghedooken  inden  baert? 
Woont  al  des  werelts  ghcelt  juyft  inden  geeft  der  mannen? 
En  is  dit  gheeftich  volck  van  gheelticheyt  verbannen? 
Wat  maecktmen  ons  al  wijs  !  ghcwis ,  dit  aerdich  Dier 


Heeft,  ruym  (bo  diep  als  wy ,  iiijn  deel  in  s'hemcls  vier. 


t¥  2 


Wy^ 


tAE9{^^    JOü^CVi-VKOV 

Wie  heefter  oyt  ghehoort ,  dat  dwaefheyc  waft  door  reden  > 

OfFdat  de  weerde  Deucht  verllimc  des  menfchcns  fcden  ? 
Wie  heefter  oyt  ghehoort,  dat  wijflieyt  brcnght  ten  val? 
Swijght  ftil  verkeerden  Hoop:  ten  iluyt  doch  niet  met  al. 

Wel  aen  nu ,  wie  ghy  zijt,  door-fnuffclt  al  de  Maechden, 

Die  oyt  den  fhelkn  loop  van  Pegafus  na-jacchden, 

Hoe  dat  ghy't  heft  off  leght ,  hoc  veel  ghy  foeckt,  off  leeft. 
Geen  liler  oyt  gheleert ,  en  geil  met  een  ghe^vee{l. 

Ghy  brengt  my  Sappho  voort  :  maer  Sappho ,  wiens  ghedichtc 

Noch  huyden  is  bekent ,  is  niet  geweeft  de  lichte 
Die  Phaon,  Venus  wicht, oneerlijck  heetc  bemint, 
Maer  een ,  die  tucht  en  eer  ten  hooghften  hadt  befint. 

Dan  neemt  dat  ghy  millchien  off  deel'  off  geen  mocht  weten. 

Die,  door  der  mannen  lilt,  hacr  lèlven  hadt  vergheten, 
Daer  teghens  wederom  llell'  ick  een  grooter  Ichaer 
Van  Maechden,  wel-gheleert ;  en  niet  te  min  eerbaer. 

Wie  fiü  ick  noemen  eerft  ?  V  Theia,  wiens  ghcdichten 

Noyt  voor  den  hoogen  lang  Homeri  wilden  Iwichten, 
Een  Maecht  nau  twintich  iaer  als  u  de  bleccke  doot 
Ginck  leyden ,  mctter  hacft ,  nac  Carons  l'warten  boot r* 

Sulpitia  van  u  mach  'tVrou-gheilacht  wel  roemen. 

Want  Martialis  Iclfs  derf  u  wel  hejlieb  noemen  ^ 
Al  is  hy  een  trou-want  van  Venus  dertel  hoff. 
Noch  uyt  een  vuylen  mont  pcrft  reynicheyt  haer  loff, 

Cleobuüne  coom,  u  moetmen  hier  oock  prijlcn, 

Cleobuli  ghellacht ,  een  van  de  fcven  wijlen. 
Na  dat  u  lijnen  naem,  en  deucht  u  vader  gaff, 
Droecht  ghy  u  maechdom  me,  maer  niet  u  loff,  int  groff. 

Sal  onder  dei"'  u  Spruyt  Fitagora  niet  wefcn. 

Die  naer  haers  vaders  doot  in  fijne  Schoof  quain  leien. 
En  iVaend'  op  fijnen  ftoel ,  ginck  brenghen  aenden  dach 
Wat  Thaïes  oyt  bedacht, en  Plato  ichnjven  mach? 

Dcnckt  offer  nu  een  Maecht  vol  Ichoonheyt,  deucht,  en  ceren. 

Hier  in  een  Hooghe-lchool  de  jeucht  bclVont  te  leercn, 
En  ded'  al-daer  hacr  leff',  en  met  een  (beten  mont 
Van  ccmft ,  en  hooghe  leer  ontiloot  den  rechten  gront. 

Wat  zy  het  hooghlVe  Goet ,  hoe  datmen  moet  in-binden 

De  tochten  des  ghemoets  ;  Off  wat  de  liiclie  Wuiden, 

En 


En  Sneeu ,  en  Hagel  bacrt;  wacr  atFhct  Acrtrijck  hccfc; 

Wacrom  de  zee  hacr  ilroom  ,  by  beurten  ,  neemt  en  gheett, 
Wat  toe-loop  fonder  zijn  om  (iilcken  lelPte  lioorcn? 
Die  ftcm  füud'  aen  de  jcucht  vry  dieper  gacn  in  d'ooren. 

Dan  offer  erghens  üct'  een  Grimmert,  'thooft  ghcfronil, 

Neuf-wijs  en,  foo  hy  meynt ,  groot-vader  vande  conft. 
Een  Gnmmert,  niych-ghebaert ,  dic,  door  een  lievich  crytcn, 
Doet  daveren  de  fchool ,  en  dwinght  de  lucht  tot  fplyten, 

Sprceckt ,  even  als  een  Prins ,  en  hout  als  voor  ghewis. 

En  dat  lijn  woort,  een  wet;  fijn  plack ,  een  rijck-Itai'is. 
De  cleyne  Borgery  zit  in  gheftadich  beven. 
De  vrecfè  neemt  haer  meer,  als  neerfticheyt  can  ghcvcn. 

Maer  fàcht  wat  mijn  Vernuft!  't  is  wat  te  verr'  ghegacn, 

V  radt  ghjt  buyten  fpoor ,  kieft  weer  de  rechte  baen. 
fhenomónc  van  u  moet  ick  al  me  vermelden, 

O  vinfter  van  'tghcdicht,  bequacm  tot  loff  der  Helden  Î 
Corinna ,  gheellich  dier,  ghy  dient  hier  oock  ghetelt> 
Ghy  wert  in  Griexfchcn  rijm  voorPindaro  gheilelt. 
Maer  wat  beweccht  ons  doch,  in  over-waelfche  boucken, 
Den  M  ijt-vermacrden  loff  der  Maechden  op  te  föucken? 

V  wil  ick  macr  alleen ,  tot  valtheyt  van  mijn  woort, 

V  wil  ick  maer  alleen,  u  ANN  A  brenghen  voort, 
V  ANNA,  helder  licht  van  al  deef'  foete  fcharen, 
In  welck'  een  eerbaer  hart,  en  wetenfchap  hun  paren. 

Wie  fal  niet  roepen  uyt ,  die  by  u  heeft  verkeert, 

Een  (jMaecht  can  eerbaer  zijn,  en  niet  te  win  gheleert'! 
Ghy  wert  ghcnoemt ,  't  is  waer ,  de  thiende  vande  Ncghcn  ; 
Dien  prijs  coomt  u  wel  toe,  maer  noch  ill  niet  ter  deghenj 

Ghy  wert  ghenaemt,  't  is  waer,  de  vierde  vande  Dry, 

't  Waer  elders  veel  ghelèyt,  hier  coomtet  noch  niet  by. 
Brenght  al  u  gaven  'tlaem  ghy  dric-mael  vier  Goddmncn, 
Noch  fuldy  niet  te  veel  op  dele  Maghet  winnen  ; 

Want,  liet  !  wat  u  ghetd  can  hebben  int  ghemccn. 

Heeft  Pallas  uyt-gheftort  in  defè  Maecht  alleen. 
Als  ANN  A  fcherfen  wil ,  Thaleia  moet  hacr  wijckcn. 
Men  mach  hacr  m  het  ernft  met  Cleio  verghclijcken; 

Ick  fegghe  meer,  door  haer,  door  haer  wert  voort-ghebracht, 

Dacr  heel  <icn  Macchdcn-bcrch  noyt  op  en  heeft  ghedacht. 

*  }  Jonck' 


Jonch-vrou  ,  doen  ghy  mylactft  ,docn  ghy  my  ginckt  vcrmali.cn, 
Nu  met  ghclccrden  jock,  en  dan  met  hoogher  faken. 
Wat  Ibetcr  dach  was  dat  !  het  Icheen  dat ,  my  te  (pijt. 
De  Son  haer  rcys  volbracht  in  al  te  corten  tijt. 
Ghy  ginckt  tot  ons  ghenucht  een  nieu  beftcck  verfinncn. 
Te  weten ,  hoe  een  Maecht  haer  dme;en  moet" int  minnen. 
En  waer  de  leile  pael  van  eer  en  ichacmtc  flaet, 
Waer  over  nimmermeer  een  fèdich  hart  en  gaet. 
V  voor-ftel  dacht  my  goet  :  hier  door  quam  my  te  voorcn 
Dat  ick  decs  fcive  ftotf'wcl  ecrtijts  had  vcrcoorcn 

Tot  oefFenmg'  des  ghceft  ;  dicb  ginck  ick  na-dcr-hant. 
En  focht  mijn  out  ghedicht  ,  tot  ick  het  weder  vant: 
Het  lach  daer  in  een  hoeck,  niet  verre  van  't  verroten. 
Begraven  onder  'tftofF,  bevochten  vande  motten: 
lek  nam  het  by  der  hant,  verwed:  als  vande  doot. 
En  nu,  met  u  verloff,  leg'  ick't  in  uwen  fchoot. 

O  Iet'.  ANT^A  (prccckt  hier  meefl: ,  een  Maghct  wel  ervaren, 
Om  al  der  Maechden  eer  int  minnen  te  bedaren, 
Siet!  AnriA  wijft  voor-by  ,wat  tucht  en  eer  vercleent: 
En  dubt  niet  inden  naem ,  ghy  zijter  mee  ghcmeent. 
Siet  \PHTLLIS  ronden  cout  beclt  ons  hier  aff  de  Dieren, 
Die  om  des  Liefdes  toors  nu  cerlVmael  comen  fwieren. 
En  prijlcn  wel  haer  glans ,  doch  kennen  niet  haer  cracht. 
Dat  foethck-fotte  Volck,dat  fott'lick-foet  Gcilacht, 
Die  Duyven  fonder  gal ,  deef'  half  ontlooken  Roofen, 
Die  ,nacr  een  dellu-iicn ,  nu  wat  beftaen  te  bloofcn. 
Van  dcfc  nieuwe  jeucht  is  Phyllü  ons  een  beclt. 
Als  fy  met  vollen  mont  niet,  dan  van  trou  wen, qucelt. 
Wel  aen ,  lonckvron ,  wel  aen  ;  ontfànght  u  eygcn  wetten. 
Die  ghy  tot  het  bcfticr  der  Macchdcn-rey  gingt  fetten. 
En  placklè  voor  de  deur  van  Venus  hooch  ghefticht. 
Op  dat  een  ydcr  Macght  magh  weten  haren  plicht. 


S-C 


CORT 


CORT     BEGRYP 

Van  't  gene  in  dcCc  TTamen^fprake,  over  de 
M  A  t  G  H  D  E-P  L I C  HT,  verhandel:  werc. 

Bidenckinge  of  het  huxvelijck,eridc  oft  et  geraden  is  te  trouwen,  SiKneh.j.2.tn  j. 
Checnvryajeltchfveerdelijck ,  en  de  [onder  voor-rectcn  i'an  Ouders  aen  te 
vanghen.  Stnneb.  4.endej, 

off  et  betamelijck  is  voor  een  lonckvrou,  tijt  eyghen  hervcginghe,  h  Air  ouders  aen  te 
forrm  om  ten  hittvelick  beftcet  te  werden.  Stnneb. $• 

Dattet  eengoet  Vader  des  huyfgefins  toe-Baet  den  houharen  tijt  fijns  dochters  xvaer 
te  nemen ,  ende  tijdelijck  daer  in  te  voor jt  en  -,  en  de  of,  byghebrcke  van  dien,  de  dochter 
felfs  diierin  "^etvermach.  Sinneb.  6. 

Lichteück  ende  in  haefle  ftck  te  laten  bervegentot  eenich  hurve/^ck,  mitfgadersfuk 
f  elf  s  daer  toe  voorderen ,  forghe/ijck  voorjonghe  dochters.  Sinneb.  E,  ende  p. 

Coede  huivelijckfche  gheleghenthcden  niet  lichtveerdelick  van  de  handt  tejlaen. 

Stnnb.io-  endeij. 

of ,  ende  hoe  verre  een  jonge  maeght  haer  hurvclijckfelfs  vermagh  te  bevoor  deren  t 

ende  aen  te  drijven.  Sinneb.  s 2.  ende  13, 

Bedenckmge ,  of  een  Vader  vermagh  met  fijn  dochter  te  vryen  fonder  op- ff  rake ,  of 

cleynicheydt  :    ende  by  ivat  middel  fulcx  ghejchieden  can  ter  mintfler  qtietfnghe. 

Sinneb. 14.  ende  is. 

Aen  mcrckinghe,  int  voor-  bygaen,  of  de  hoedanichcyt  van  de  cLedin^he  van  jonge 

dochters.  Sinneb  16.  ende  17. 

Wcytrcr-conf^  bevallijck  ende  voorderlijck  int Jluckva»  vryaje  ,  ende  wat  mate 

daer  in  te  houden.  Sinneb.  i  S.ip.  ende  20. 

Grootevryheyt  in  ' t vryen fchadelijck.  Sinneb.  21. 

Schoonen'oordcn,  ende  hoo^he  beloften  des  vervoerden Minnaers,fondcrlinghe  tot 

O/.titcht  hellende,voor  verdacht  te  houden.  Stnneb.  22. 

On- aerdige ,  ende  on- hetife  Kacke.  lackers  hoc  te  beieghenen.  Sinneb,  2j . 

Kcnnillc  voor  Licfclc"  ende  het  ongemackvan  het  tcgen-dcel.  Sinneb.  24, 

Offct  hctamclic  is  voor  ee  longe  dochter  tot  t^t. verdrijf  y  emant  ae  te  hoitde,cn  voor 

cort-xvijl  onderlinge  met  lon^-mans  te  fc her ffen, ende  rocken.  Sinneb.  2S-~6 .27.  en  2S, 

Offet  geoorloft  is  voor  Jonge  dochters  yet  te  fchcnckcnaen  lon^h.mans,  ofte  y  et  van 

de  felve  t  ontfanghen.  Sinncb.2p.j0.  ende  ji. 

Sfccl. 


Sptd-ficckf  endc  uyt-  huyfich  te  zijn  ,forgelick  ende  onhetamelick  voor  jonge  ntâegh. 
den.  Sinneb.i2.tnieii. 

Aen-tncrckinghe  of  't  nau- houwen  van  lonckvrouwcn  ,    endeof  fulcx  in  defe 
landen  voorderlick  is.  Sinneb.^^.ende  ss. 

Bedenckinghe  op  ' t  verkiefen  van  een  Man.  Sinneb.36. 

oftet  rvel  over  een  coomt  een  groot  lief -hebber  van  boucken ,  ende  eengoct  vrourv- 
pian  te  zijn.  Sinneb.^^. 

G  heen  hurvelick  te  gronden  op  calver-liefde-^endefwarichcden  ontflaende  uyt  het  te- 
ghen-deel.  .        Smneb  }8  endc 3p. 

Meer  op  het  inwendige,  als  uytwendige,  in  de  verkïefinghe  van  een  man,  te  letten. 

Sinneb.  40. 

Kyïenmerckinge ,  effet  geraden  is  voor  een  jonge  dochter  ,  hacr  tot  een  out  Man, of  te 
Wediiwenaer ,  [onder lin ghe  voor- kinderen  hebbende, te  begeven.  Sinneb. 4.1. ende 42. 

Dochters  bj  haer  ouders  gheporret  werdende  tot  cenich  huwelijck,dat  haer  te^hens 
.itaet ,  hoehacrtedraghen.  Sinneb.  43. 

Chedenck-weerdighe vermaninghe  aen  alle  nieu-gehoade  lonck  vrouwen.   Sin-44^ 


^^àM 


LOF-DICHT 


TER   EEREN   VANDEN 

H  O  O  C  HG  HEELEERDEN 
D.  lACOB     CATS. 
Op  fijn 
éMJECH'DE  :7V^^T  LICHT, 


EEN  Me  ON  langs  heeft  gcjîreken^ 
Int  vvel-^re/^n, 
Trijs  en  eer  'm  Themis  hnf 
Heeft  Apollo  nu  <-uerheyeni 

é'nghegeven, 
Oock^int  rijmen grooten  lof 

Hy  heeft  Ungh  en  <^eel gheHreàen^ 

Met  fijn  reden, 
U oor  het  recht  en  hiUicheyt; 
éMaer  nugaet  hy  Phœbo  rvleren, 

E»  '-uercieren 
Onfe  jetight  met  zedicheyt. 

Om  de  é^laeghden  dan  tefl'ichten^ 

G'tncl{ hy  dichten 
Vefe  longhe-Dochters-plicht. 
E?h  met  l^ddich  TTamen-lprcken, 

Gheeft  hy  slreken^ 
Daer  ijermacck^en  leer  ïn  licht. 


n^'een  is  jonck^,  en  onhefnedetJf 
In  haerfeden^ 

Wat  te  dertel  tot  de  min  \ 

D^ ander  rijp,  ^an  deucht  en  jaren 
Tracht  te  paren. 

Meter  Eer ,  en  Ouders  ^n. 

't  ^s  onnoodich  meer  te  foucj^eriy 
Geyle  boucken^ 

ZJalentijn  ,  of<ï/imadijs^ 

ANN  IK  faltt  heter  leeren, 
'tHeufch  <z>erl{eeren. 

Door  haer  deuchfaem  onder-VVijs. 

Themis  moet  haer  Tael-m  an  geren, 
T)eftich  leven  y 

Om  fijn  uyt-fpraec^^  rvol  gewicht. 

Phœbus  moet  y  met  Lauren-croonenj 
Hem  beloonen- 

Om  fijn  Gheejï  ,  en  aerdich  Dicht. 

AEN  lONCK-VROV  ANNA  ROEMER  VISSCHERS. 

A  NNA  Roem  van  onfc  tijden, 
-^*-         Boven 'cNij  Jen; 
Eer  van  't  prachtich  i^mfterdam, 
Numen  uyt  u  moet  gaen  "vilfen 
De  ghewilfen 


Van  de  deucht, is  Momus  gram. 


PVETEMANS.  D.  M. 
EER. 


^i 


OP    DB7{^ 

M  A  E  C  H  D  E  N  P  L  I C  H  T, 

VANDEN 

HOOGH-GHELEERDEN     HEER 
lACOB     CATS.    I.  C. 


IEucht  die  cerfl:  na  mv'sgclijckcHj 
Om  end'  om  bcgmt  te  kijcken. 
Slechte  DuyiïjcnSjfôndcr  gal, 
Hoort  wat  ick  u  fcgghen  fàl, 
Wildy  dijne  jonghe  dagen. 
End'  dijn  liefde  niet  beclagen, 
I.eert  in  tijts  war  goct  en  qunet, 
In  het  minnen  omme-gaeti 
Leert  in  tijts  met  rijpe  reden, 
In  Cupidoos  paden  treden  ; 
Dats  de  cunfte ,  dats  de  llach, 
Daermen  op  betrouwen  inach. 
ïtTinners  connen  liliich  veynlen. 
Anders  fpreken ,  anders  peynlèn: 
In  het  minnen  Icyt  ghevaer, 
y  der  neem  zijn  llaeghen  waer. 
Hondert  Minners ,  vijftich  gecken, 
Hondert  woorden,  vijitich  trecken. 
Hier  de  hemel ,  daer  de  hel, 
Vmd'men  in  het  Minne-fpcl; 
Hierom  moetm'  int  minnen  w  efen, 
Halif  vol  hoop,end'haltf  vol  vrclèn. 
Niet  te  heet ,  end'  niet  te  cout. 
Niet  te  blood' ,  end'  niet  te  ftcnit, 
Niet  te  veyl,  end'  niet  te  gnlhch. 
Niet  te  ihuirs,  end'  niet  te  w  illich. 
Niette  wijs,  end'  met  te  zot, 
Niet  te  fchalck  ,  end'  niet  te  bot: 
A  ff- ghcv  eerdicht  end'  ghellepen, 
Op  veel  trecken,  end'  veel  grepen, 


Op  het  locken  ,  end'  't  ghcvlcy. 
Op  het  kicchen ,  end  't  gheflhrev. 
Op  de  practjens',  op  de  proncjcns. 
Op  de  ooghjens,  op  de  loncjens. 
Op  het  welen  fonder  fchijn. 
Op  het  liichten  fonder  pijn. 
Die  daer  gaet ,  can  llicke-iioyen. 
Die  daer  zit,  can  aerdich  toyen. 
Och  !  het  minnen  is  fo  foct, 
Alfmen  't  wel  van  palle  doet. 
Wilj'  hier  van  zijn  onder-uelèn. 
Neemt  dit  Boeck ,  end' willet  lefèn. 
Neemt  dit  Boeck,  dat  op  een  lijil. 
Al  de  vremde  ftreken  w  ijiV; 
Minners  volghen,  minners  vluchten, 
Minners  hopen  ,  minners  duchten, 
Minners  bitter,  minners  foet, 
IMinners  quaet,end'  minners  gocr, 
Minners  raden,  minners  jjillèn, 
Minners  raken,  minners  milieu, 
Minners  (uackheyt,end'  gheuelc, 
W'crt  u  hier  voor  ooçh'  ^hertelt, 
loniïhe  leucht  die  wm  u  ooghen, 
Zijt  verraden,  end'  bedroghen, 
Conit  te  (àmen,maeckt  een  dans, 
Comt  te  fimen,  vlecht  een  crans. 
Crans  van  Myrthen,en  Laurieren, 
Omhcthoc^fc  van  CATS  te  eieren, 
C  AT  S  met  hert  en  linnen  eeit. 
Die  mctredc»  Mimicn  leert. 

lAC.    Lï'lT.  I.  C. 

AEN- 


TOT 

ALLE     BELA  STE 

MET 

MAEGHDEN-SORGHE- 


OVders  ,  Vooghdcn  ,   Vrienden, 
Broeders, 
Macirhdcn-liocckTS , 
Eer-beu  acrdcrs  van  den  Doiick, 
Als  2;hy  Dochters  w  ik  beikden, 
Süuckc  u  reden 
Ncrghens  ,  aU  in  defen  Bouck. 

Weduw'-vromve» ,  cerbacr  herten. 

Vol  A  an  fmerten, 
Die  nu  zijn  moet  vrou  en  man, 
Hebt  ghv  Dochters  jonek\an  jaren, 

l'eerc  Waren, 
Hier  is ,  dat  u  helpen  can. 

Jfaeghden  diC  nu  crijght  bchaghcn. 
Om  te  jaghen 
In  des  liefdes  jeiighdich  velt. 
Om  niet  buvten's  weegs  te  dwalen, 
Hout  de  palen 
U  in  defen  Bouck  ghcftelt. 

lorghmnn!:  die  den  crijgh  der  minnen 

Wilt  beginnen, 
I         Eer  ghy  treed'  in  dit  ghe\'ccht. 
Leert,  hoc  ghy  dces  tecre Dieren 

Dient  te  vieren, 
Dit  is  'tBücckvan  'zMacgdcrecht. 


Nalb  heeft  wel  in  fijn  leven. 
Veel  »hefehreven, 
Hoemen  mint,  en  wcrt  gevrijt-i 
Maer  veel  dinghen ,  die  wy  leien. 
Zijn  mil-prelen. 
Als  onnut  m  onfèn  tijr. 

Nafo  door  fijn  gcyle  flreken. 
Leert  ghebreken 
Daer  een  eerbaer hart  om  fucht: 
]\Ïacr  dit  Bouxken  ioet  in  lecre. 
Vol  van  ecre. 
Geeft  ons  wijjhcyt  met  \ghenuchï. 

Dat  de  Macghdcn  wó.  befticrcn 
Haer  manieren, 
•Is  voor  d'Ouders  wonder  loet: 
Datfè  door  een  eerlick  trouwen 
Werden  Vrouwen, 
Is  \oür  heel  de  weereltgoet. 

Bcyde  decs  f()o  grootc  f\kcn 
Can  hv  Imaken, 
Die  dit  Bouxken  vraegt  om  racc. 
Het  zy  dan  by  alle  mcniehen. 
Die  daer  wenfchen 
Dattet  w  el  op  't  Aertnjek  g;Kt. 

ƒ.  c^.  F. 


*  * 


ELOCIUM 


==^  V     "  "ttö'ClÜW 

AMORIS  VIRGINEI  MONITA 

CL.  AMPLISSIMI    DOCT1SS1MQ.VE 

V  I  R  I 

D.  lACOBI     CATZII.    I.  C. 

A  TT^'"'^  iindifoni  verrunt  qui  cxrula  tot) fis, 
J\^]Lj    NAgrandibui  caput  f  er  f  du  offeriint  : 
2iunc  etenim  Hippotades ,  fervent u  &  arbiter  mdx. 

Jut  brevia.  Sjrtefcjue,  aut  Charybdn  immmet  j 
Intentant  fr^fens  modo  monfira  nat.wtia  kt  hum, 

Eru^at  abforpta  ubi  phjfeter  aquora  : 
^<e  ,  nifi  fo/iicitiTyphü pibvenerft  arte, 

^ajfata  nigris  tran/Ira  mergantfuÛ/bus. 
Sunthacdiraqutdem-^  multo  ut graviore procellj, 

Rates  amantium  impetit  trux  Cypria. 
Litora  qnot  conchas  ,  tot  habetferajpicla  Cupido  i, 

Tot  que  £gra  ctiris  offa  amantis  usinant, 
Quis  mille  tllecebras  ne  feit ,  qiiis  tiiiBa  veneno 

^£  clkm  medullas  fauciant  tela  intimas. 
Bincrabiesanimiinvitiiimproniffimafleai, 

K^c  c£cus  ar  dor  infat ,  haut  confansfibi  ; 
Spemquc  metumque  int  er  dubii  fi/Jpiria  cor  dis, 

Repulfaqueilltnc ,  dcdectis  ^  (^infamia-^ 
KjMors  etiam  :  qiix  vos  Py.ame  ér  Baby /on/a  Thifbe, 

K^htrific fatum  !  tino  enfe  é' f^oraperculit. 
Sic  vifurn  Vencri  :  fc  tabojpicnla  tingit 

Cfipido ,  mcllc  érfellefœcundifimtfs. 
Ecceautem ,  rhœbimagnttmfatrisincrcmcntum 

i^ltocorufcamcollocatpharumjfecit 
C  A  T  Z I U  S  ,  atquc  cate  didens  ftigienda  petendis, 

Commonflrat  aditrrmfaxa  f>cr  Capharea. 
^jf,are  illi  mtr'tto  imperium  gens  rnoüii  amorum 
'      Et  tiltro  pofitisfceptra  dcfert  fafcihus  j 
/inxiliumque  um.ac  vitam  dcbcrefatctur, 

Amorit  ér  falutat  AEfcnlapium. 

•*  L.M.P. 

I.  Liraïus. 

ÏN-LEY- 


«ÏLOS^MiHiDol 


J:^ti  ^oifmi 


vU 


la-i^' 


kf:' 


VNA  VIA 
EST. 


-  V  *  i 


VV  APEN  SCHILT. 

Alle  Eerbare  Maeghden  toegheeygent. 

Y  leven  in  een  tijdt",  datycler  een  fijn  Wapen 
!  Weet,  na  fijn  cyghen  fin,  van  hier  ofdaer  ce  rapen  : 
Den  defen  voerc  een  Leeuw^of  Arcnt  in  fijn  velt  j 
Den  genen  heeft  een  Stier  in  fijnen  fchildc  gheftelc .' 

De  Wapens  zijn  vervult  met  alle  vreemde  heeften  : 

Vraeght  yemandt  vvaerom  dat  ?  foodanich  zijn  de  geeften 
Van  defe,  die  den  naem,  en  niet  de  daet,  vereelt  : 
Zy  draghen  haren  aert  in  Wapens  afghebeelc. 
Macr  t'vvijl  aen  dees  en  geen  een  Wapen  wert  ghegeven, 
Waerom  en  werdter  noch  gheen  Wapen  toeghefchrcven 
Aenu,ô*sWerclts  oogh,üMaeghdelijckghellacht, 
Dicindeslvlinnaershartföo  edelzijtgheacht  ? 
En  iflèr  gheen  Heralt ,  die ,  nae  den  eyfch  van  faken. 
En  na  u  lachten  aert,  een  Wapen  weet  te  maken  ? 

Die  voor  een  wrceden  Leeuw,  of  voor  een  feilen  Stier 
V  fchick'  een  Schaepjcn  toe ,  ofnoch  een  foeter  dier  ? 
Neen ,  tot  op  defen  dagh  en  heeftmcu  niet  vernomen. 
Dat  yemandt,  hier  int  landt,of  elders  is  ghecomen , 
Die,voor  Cupidoos  fael,  of  Venus  hoogh  ghefichc 
Heeft  tot  der  Maeghden  eer  een  Wapen  opghericht  : 
Hctftaet  dan  noch  te  doen.  Dorft  ick  my  onderwinden 
Tc  wcfen  een  Hcralr,of  Wapens  uyt  te  vinden  ; 

Het  bceldr,dat  ghy  nu  fiet  hier  voor  u  ooghen  ftaen, 
Dat  foud'  ick  voor  een  Schildt  de  Maeghden  wijfen  acn. 

GHy  fiet  een  Druy  ven-tros ,  met  koelen  dauw  bchanghen , 
Wiens  acnghenaem  ghcficht  een  ydcr  doet  verlanghcnj 
Een  Tros,  niet  nu  of  dan  ghegceffclc  van  de  windt  ; 
Nietjhier  ofdaer,  ghcfoolt  van  ecnich  dertel  kindt  : 
Een  Tros,  dacr  noyc  de  Sonn'  heeft  vinnich  op  glieftekcn  j 
Macr  die,  bcdeckt  met  Loof,  haer  dralen  is  ontweken  ; 

Een  Tros,  aen  wie  noch  Sprecuw,noch  harc-ghcbecktcMus 
Heeft  in  de  Druy v'  ghcdxuckc  een  al  te  diepen  kus. 

Een 


*  1 


Een  Tros  ,daer  nayt  een  Worm  is  tufTchcn  inghe]<rópen , 
Daer  noy c  een  geele  Bye  de  jeught  heeft  uycghcfopen  : 

Een  Tros,  die  noyc  een  Scug'  met  kruypen  heeft  ghcfchent: . 

Daer  noyc  een  ftoute  Vliegh*  haer  beek  heeft  inghcprcnr. 
Een  Tros,  daer  noyc  een  Spinn'hacrraegh  heeftom  ghcroghenj 
Daer  noyc  een  vuyie  Sleck  haer  drachc  heeft  opghefpoghen  ; 

Een  Tros,  daer  noyc  een  Muys,  daer  noyc  een  ftioode  Rac , 

Incduyftcrvande  nachr,  hatrdecl  van  heeft  ghehadc. 
Een  Tros,  noyc  aen  de  muyr  door  wrijven  af  ghcllecen  , 
Noyc  onder  haercfchors  van  Mieren  uycghegecen  ; 

Een  Tros, die  noycfoo  harcghefpannenheeFcgheftaen , 

Dachaerdoor  groocejeughchecfapjenis  onrgaen. 
Een  Tros,door  val,noch  ilooc  gheberften  noch  gherecen, 
Aen  wien  noyt  kern'  en  is  oncvalien  door  de  fpl.  een , 

Een  Tros,  die  noyc  een  Holm  oneerhjck  heeft  bedot , 

Van  buyccn  niet  gheblucft,  van  binnen  niec  vcrror. 
Een  Tros, daer  noyc  ecnmenfch  mee  vinghers  op  en  druckce, 
Daer  noyc  vermeren  handc  een  druyf  ken  van  en  pluckce  ; 

Een  Tros,  een  gaven  Tros,  noch  vers  en  onbevleckc. 

Noch  met  fijn  aerdich  waes  van  alle  kanc  bedeckc. 

iE  Cranfkens,  die  ghy  fiec  rondtfom  hec  Wapen  fweven , 
Is  Ving-koorc,  wel  ce  recht  de  Maeghden  toe-ghelchreven  j 
EenKruyc,  van  fachrcn  acre,  ghedwecch  enfoec  cerhanc^ 
Leerc,Maeghden,  aen ukruyc  fachc  wefen  van  verftant^ 
Een  kruyc,  dac  nimmermeer  plachc  in  de  lu  chc  te  fwieren; 
Dacisghefcyc,  ô  Macght,  weeft  zedich  van  manieren  : 

Een  kruyc,  dac  alcijdc  kruypc,  en  noyc  en  ftijghc  om  hoogh  j 
Om  dac  ibo  dicnc cc  zijn  der  maeghden  eerbacr oogh. 
Een  kruyc,  wiens  jeughdich  loofgcen  Vorft  en  can  doen  wijeken , 
En  laec  geen  Vorft,  ô  Maeghc,  u  weerde  maeghdom  ftrijcken. 
Een  kruyc,  dac  hoemen't  ceelc,  nochtans  geen  zaec  en  heeft. 
Toe  tcycken,dat  een  Maeghc  aen  niemandc  yee  en  geeft. 
Een  kruyc,  wiens  aerdich  blat  allceniijck  waft  by  paren , 
Leerc,  Àlaeghc,  voor  een  alleen  u  foecejeughe  bewaren. 

Een  kruyr,  dat  dickwils  bloeyt,  maer  noyc  int  zaet  en  fchiet, 
Thoontelck  wcllöcts-helact,  fchoonJvindc,  maer  hoogheniict. 

•    -  Een 


Een  kruyt,  beyd  fwacken  recht  ;  een  kruyt  bequaem  te  hechte^ 
Acn  't  bedde  van  de  Bruy  t,  om  kroontjcns  af  ce  vlechten , 

Een  kruyt/Jarniccen  buyghr,  als  mccccrhandcghclcydr, 

Pcynft,  Maeglidcn,by  ufclfs,  vvaercocdkwcrdtghefeydt. 
Een  kruyt,  wel  met  een  bloc  m,doch  fonder  reuck  bevonden. 
Wcgh  MufcLis,  Ambre -grijs,  wcgh  ricckcnd'kruytjghcfonden 

Van  Pegu  oFTcrnas,  of  ander  vreemtgheweft , 

Een  maeghtdie  niet  enrijckr,  die  rijckc  wel  aldcr-befl:. 
Een  kruytjdat  haec  de  fonn* ,  en  vvaft  al  meeft  ter  zijden , 
'r  Is  rechte  maeghden  acre  het  oogh  van  't  volck  te  mijden. 

Een  kruyr,  dat  van  fijn  ranck  wel  licht  fijn  wortel  maackt  5  ^ 

Maeght,fctu  voeten  vaft:  u  lofheydtwerdtghelaeckr. 
Een  kruyt ,  (eer  nae  ghelijck.  maer  minder,  als  Laurieren, 
Weeft  vrouwen  in  verftant,  en  Maeghden  in  manieren. 

Een  kruyt,  wel  vroegh  ghcbloeyr,  maer  nimmermeer  bevrucht , 

Een  ding  verblijt  een  Vrou,  maer  is  der  Maeghden  fucht. 
Een  kruyt,  wel  zonder  zaet,  alljjck-wcl  niet  verfchoven  , 
Maer,  om  fijn  acrdich  blar,  ghewiltin  alle  hoven  ; 

Ai  zydy  niet  te  rijck ,  fchoon  Maeghr,hebt  goeden  moet,' 

Een  feghen-rijck  verftant  gaet  boven  geit  en  goet. 
Een  kruyt,  een  recht  ghewas,  al  wertctnietghedwonghen  , 
Voor  al, fchoon  Kint,  voor  al ,  wacht  u  voor  kromme  fpronghenj 

Een  kruyt,  een  acrdich  kruyt,  dat  in  lijn  teere  bloem 

Stelt  alle  fijnen  lof,  heeft  alle  fijnen  roem. 
Wel  aen ,  ghy  broofc  Waer,tcer  Goefje,fwacke  Dieren , 
Leert  hier  van  uwe  jeught  in  cerbacrhcydt  befticrcn  , 

V  ccrrjcn  is  u  goedt,  u  Blocmkcn  is  u  al , 

Ach!  't  is  met  u  ghedaen,füO  dat  komt  tot  eenval. 


VRaeglu  ghy,  wat  my  bcwecght  acn  Maeghden  te  hefteden 
Een  Wapen  met  een  Druyv'c  fict  hier,  int  kort  mijn  reden 
Al  wat  aen  u,  of  my,  in  dcfen  Tros  behaeght , 
Dat  is,  of  dient  cc  zijn ,  ontrcntccn  ware  maeght  : 
En  wildy  fiilcken  een  fien  af-gliebeeldt  nae't  leven , 
Süo  leeft  wat  van  de  Druyv' hier  voorcn  ftaet  ghcllhrcvcn  ; 
En  wordy  dan  ghcwaer,dat  alles  op  u  paft , 
Soü  ftacn  u  laken  wcJ,foo  gact  u  m.K£hdom  vaft. 


/ 


,%  z  Mcrd 


Merck  dan,  en  overwccght  eens  alles  int  byfoncler , 
Alfpreeck  ick  vaneen  Druyv',  daer  fchuykwat  anders  onder  j 
Want  wat  hier  voorcn  ftaet,  foo'c  recht  vvcrdt  overleyt ,' 
Hecfc  alles  in  een  Maeght  een  heymelijck  bcfchcy  t. 

MAerwatfal'teynd'lijckzijn?  zoud'yemandc  moghenfcgghen, 
Sal  beyde  Druyv'  en  Maeght  dan  ledich  blijven  legghen  ? 

Soo  niemandt  is  ghclooft  hacr  vrucht  te  taften  aen, 

Soo  moeten  Druyv'  en  Maeght  in  onghebruyck  vergaen. 
Niet  foo  :  daer  is  een  wegh ,  om  defé  vrucht  te  raken , 
Om ,  met  een  voUc  mondt,  van  hare  vrucht  te  fmaken  ; 

Dat  iSjdat  is  den  wegh,  om  haer  te  raken  aen. 

Siet  ghy  wel  aen  den  Tros  een  acrdich  fteeltjen  ftaen? 
Dat  is  den  rechten  wegh  j  en  ibeckt  gheen  ander  weghen , 
Soo  ghy  wilt  gaen  te  werck,als  eerbaer  luyden  pleghen , 

Dat  is  den  rechten  wegh,om  dat  ghewenfte  pant , 

Te  grijpen  fonder  vleck,  te  raken  fonder  fchant. 
Maer  om  u,die  dit  leeft,niet  langher  op  te  houwen , 
De  Druyf-tack  is  een  Maeght,  hacr  Steeltjen  is  het  Trouwen; 

De  handt,  die  naer  de  Tros,  met  heufche  vinghers  taft. 

Is,  Luft  tot  eerbaer  Min,  die  niemandt  en  verraft. 
Wel  aen  dan,  wie  ghy  zijt ,  grijpt  defc  weerde  panden 
Niet  plompclijckcn  aen,  met  onghewafïchen  handen  ; 

En  fchoon  ghy  krijght  u  vvenfch,  hout  even-wel  noch  maet; 

Want,  felfs  de  befte  ipijs'  re  veelghegeten,  fchaec. 
En  ghy,ô  tcere  Maeght,  voelt  ghy  u  Trofjen  rijpen , 
Soo  latet  op  fijn  tijdr,  en  by  fijn  Steeltjen  grijpen  ; 

En  als  een  eerbaer  handt  u  roctc  vruchten  pluckt, 

Seght  dan,met  vollen  mondt,  het  is  my  wel  gheluekt. 
In  tijdts,  met  Vrienden raedt,in  Echten-ftaet  te  treden , 
Dat  is  den  beften  voet  om  Maeghdom  te  hefteden , 

Want  die  haer  fonder  finert  in  eerbaer  liefde  draeght. 

Al  werdtfe  fchoön  een  Vrou,foo  blijftfe  doch  een  Maeght*. 

*CHRYSOSTOMVS. 
TJ"  Et  hwweUickjs  een  tweede foone  (-vAn  Maeohdom  j  te  "vyfeten  ^foo 
njvAnneer  het  fehe  eerU\ck^  tujjchen  man  ende  njrmyyct  beleeft, 
m  yerdt. 


T 


INLEYDINGHE 

Tot  de  c'Samen-fpraeck  tuUchen  zAnna  ende  Tlnl/is^ 
roerende  den  CM  ABC  H  D  E  N-?  LI  C  HT . 

Erl?V!Jl datVhyWiSjgroeKVan    Hier  tegens  hint  dan  Phyllis  m\ 


jeiight. 

Int  minnen  fielt  haer  meefle  <x'reughti 
Doch  njol  njAn  onbedachte  vvaeny 
Misi  nu  en  dan  de  rechte  baen  -, 
Coo/nt  Anna,  rijper  njan  '-uersÏatiti 
Haer  fal^n  nemen  hy  der  hant  : 
£n^  overmits 0  al  '-voor  dien 
Het  doen  njan  Phyllis  had  door-fien^ 
Neemt, op  ee  tijtjhaerjlag  eens  vvaer, 
€ngaet  <i^-erthoonen  hetgevaer,  (  Valt^ 
VVaer  ineen  maeot  •wellicht  "ver- 

o 

Die  Veel  met  iong-mans  ]ockt  en  malt. 


T>an  weder  Ann2.feyt  haer  fin. 

JckJ^y  geval, niet  rverr  <ian  dacr 
Aenhoord'  al  wat  dit  foete paer 
By  heurt'  hier  op  te  Voorfchijn  bracht ^ 
T>ies  nam  icl^njoor^in  mijn  ghe  dacht  y 
'Door  Sinne-beelden  en  ^hedicht^ 
Te  nyvtjfenaen  öffrMaegden-plicht, 

Chy  ,    die  dit  lefen  <-vvilt  met 
<urHchty 
Beelt  u  oeen  dingen  in  ter  <-vlucht  • 
Aljpreeckt  oocl^VlvfWis  met  befcheyti 
Het  is  u  befi  dat  h.nn2.feyt. 


e/i  %GV  ME  ü^  V  M. 

ANna  ,  nidem  jufti  dum  Thyllida  fentic  amoris, 
Ec  paphijs  vacuüm  pedius  habere  dolis, 
Fijcna  nimis  laxas  peculantibus ,  inquic,  ephebis . 

Eft  opus  vt  monitis  erudiare  meis. 
Virginis  officium  caflique  Cupidinis  artes 

Nos  amor ,  ôc  brumae  ter  docucre  novem. 
Me  duce  carpe  viam ,  ne  te  malus  auferat  error, 

Dedalcâ  Veneris  regia  fraude  latet. 
Talia  dum  memorant ,  alternaque  carmina  dicunt, 

Non  procul  a  thalami  liminc  ,  dióta  noto. 
rhyUü  amore  novo  ,  ftimulilquc  agitata  juvcnta:. 


Jncipit  incenuo  fic 


prior 


ore 


lo 


qui. 


Ten 


Teq  hôeFc  gKeen  aerc 
Voor'tisghepaert. 


PH 


Ick.Jagh  dees  daghen  óp  een  decl^^ 
Twee  dnyfl^em  jpele  bec  aen  heck^ 
Hier  door  ontHont  tn  mijnen  fin 
Eenfoct  bedenc^en  op  de  min  : 
Sietl  [dacht  ic)hoeGods  Wonder  macht 
Elcl^  dier  ken  paert  injijn  ghejlachti 
Elcksuoelt  en  <-voet  jijn  eygen  njnr^ 
Elck^njrijt^  entrout^  cpfijn  manier  j 
Geen  ijjèr  dat  geen  liej  en  heeft  : 
't  Lieft  al,  oock^felfs  dat  niet  en  leeft, 
T>en  n)adel-boom  njertreurt  haer 
jeught,  "    {^reught, 

^en  fteter  aen  noch  ijrucht ,  noch 


I  Sans  mariage, 

I  N'a  courage. 

YLLIS. 

Tot  Jj'  ten  leBen  hy  haer  <-vint 
Haer  yveder-paer,  dat  fybemint. 
Dan  grijpt  de  boom  eer/ï  als  een  moet  y 
En  geeft  haer  '-vrucht  in  orvervloet. 

Dringt  liefde  door  het  quaflichhouty 
Is  'tfijm  der  'T^ijfchen  ntet  te  ks'At, 
Ziijn  rvVttde  '-uoghels  niet  te  fnel^ 
Ziijn  '-vipree de  dieren  niet  te  fel 
Om  elc^  te  paren  naer  hun  aert. 
Wat  doet  den  menfch  dan  onghe- 

paert  ? 
Voelt  leen  en  beer  dees  foete  piJKy 
FFatfal't  Van  teere  maeghden  ^n? 


CN^n^  nijinupta^  fZfiget. 

PHYLLIS. 

DVrn  geminas  nuper  ,  per  teâra  paterna,  columbas 
Confpicio  dulci  iungere  roftra  lono, 
Palmaque  forte  lubic ,  fterili  milerabilis  vmbra 

Sulpirac  focinm  dum  procul  eHe  marem, 
MoxquCj  vel  alpeâ:u  cari  propiore  marici> 

Ridet ,  &  agricolam  fertilitate  beat  j 
Alma  Venus ,  dixi ,  moriar  nijinubere  dulce  efi  ] 

Et  loquor ,  &  tacito  peólore  lerpit  amor. 
Arboribus  fuus  ardor  inefl; ,  fua  flamma  volucri, 

^(luat  vmbrofi  per  inga  montis  aper, 
Ca^ruleo  quod  amet,  non  défit  in  xquore  pifci, 

Cur  fugiat  teneras  folapuella  faces  f 


NON, 


NON,  NISI  ^NVPTA,   VIGET, 


Lucret. 

OMne  ade))  genus  in  terris ,  hominum- 
que,fcrarumejue, 
F.t genus  aquûruni, pecudes,  piÛ^que  vo- 
lucres, 
InfurtAs  ignemqiu  rimnî. 


Montagn.  lib.  3.  de  Effais.  cap.  y. 
'  I  *Out  le  mouemcnt  du  monde  fe  refout, 
"*■  &  rend  a  cejl  accouphge^  c'efi  vne 
mattere  tnfufepar  tout,  c'ejl  -vn  Centre ^ou 
toutes  chofes  regardent. 


Al 


Soo 


Soo  hacfl  glietroutj 
Soo  haefl  berout. 


Au  jourd'huy  mariéj 
demain  marri. 


ANNA. 


GUjJpreeSî  hier  yatiy  '{en  ypeet 
niet  hoe, 
Hetfchijntyghj  ^ijt  u  maeghdom  moe  • 
Want 3  naer  ick,  aen  u  mercken  can^ 
Soo  yyout  çrhy  mee  vvelaen  de  man. 
Wei  \  mejnt  ghj)  dan  dat  heyl  en  rujl 
^uyji  in  der  mannen  Jlïp^en  rufi  ? 
En  du  gheheelhet  echte  bed 
Met  roofkens  is  befiroyt ,  befet  ? 
Ghy  dvpaelt:  ten  gaeter  niet  foob reet i 
Maer  hoort  y  dit  is  het  recht  befcheet  •• 
AI  Wat  des  menfchen  hart  <x)erwacht 
J(f  hoogh  en  groot  by  hem  gheachty 


éMaer  alfment  heeft  ^  dan  ift  als  niet: 
Men  focht  genucht  ^men  ipint  Verdriet  ^ 
T)it  is  <~uan  outs  alfoo  'tghebruyc^. 
'Den  echten  fiaet  geitje  kt  een  Fuyc^j 
Indien-men grijpt  den  rechten  Jin^ 
zAL  "Wat  ter  uyt  is  ^  vvilderih  j 
En  wat  te  r  in  is,  wilder  uyt  r.   ■ 
Het meyfkewetjfcht  te  zijn  de  bruyt; 
Eenjubben^  <x>anfijn  eer  fie  ^lu^ht^ 
Leyt^omeen  '■wijj , geüaech  en fucht: 
En  ijeei'tijts  is- wen  haughetrout. 
Wanneer-men  *  e  hooft  Wel  deerlijc^ 
clout. 


JnfeCium  petitur  3  piget  perafïi, 

ANNA. 

ERgo  maritali  dare  te  ju  vat  ora  capiflro } 
Idque  rofas,  démens,  &  melimela  putas? 
Si  miferis  lupereft  mortalibus  vUa  vpluptas, 

In  gremio  torvi  non-latet  illa  viri. 
Nafla  tori  vinclis ,  ôc  fquammea  turba  juventjc. 

Si  memini  j  prilcis  aflimulata  fuit: 
Libéra  vimineos  sens  certat  inire  recefTus, 

Capta  parat  toto  corpore  nixa  iugam. 
Conjugium  votis  nova  virginis  expetit  xtas, 

Inque  torum  pueri  prima  libido  ruit  : 
Vix  tamen  lUa  viri  gremio  calet ,  ille  puellç, 

Cum  piget ,  &c  vacuos  optat  vterque  lares. 


INFECTVM 


INFECTVM  PËTITVR,  PIGET  PERACTI. 


ƒ/. 


Diog.  Lacrt. 

S  Ocrâtes  jnvenes  cœlibes,^'  nuptUs  am- 
hientes,  fimtles  eficpfcibus  dicebat,  qut 
Itidunt  circum  naffam  (^  gestunt  intre, 
(ontra  qut  jam  inclujifunt,  exire. 


Theodec. 

STmiks  fiwt  fenc&us  é"  nup't^^ 
Vtramqtic  enim  confcqni  defulcratnus, 
Foliquam  ver  O  Ma^ifumus  trijtamur. 


Aj 


Onghclijcke 


Ongelijcke  aengKefichteti       j 
maken  de  vreimht.  1 

PHY 

WEytniet  foo  breet ,  't  is  al 
maer  praetj 
Te  trouwen  is  den  hesïen  met  : 
y  y  ie  tro  titer  niet^  wie  blyfter  maegti 
Die  haer  ten  lefien  met  hecUecht  ? 
De  maechdorn  is  een  laftch  pac^j 
lyatmet  enbaertals  onghemack^ 

Ickyya^s  laetfl  op  een  hoejj'ghenooty 
'Tutter  Enden  jvvommen  inde  Jlooty 
èn  j  na.  de  Tachter  ded'f^ercUer^ 
S 09  warent  ypijfkens  alle gaer: 
Men  hoorder  t>reucht,noch  blygefchalj 
éMen  fâcher  gbeen  ghenucht  met  alj 


Le  fufeau  ne  peut  bien  aller, 
O  u  que  ion  n'ok  barbe  parler. 

LLIS. 

Elck^dreefer fîil i  en  treurichheenj 
Maer^^mits  e'eVVerteldaer  "verfcheenj 
S 00  reefer  Jlrax  y  door  heel  den  poel ^ 
Een  hees ghequeecl^ ,  en  bly  gheyvoel, 
IcI^fie ,  als  rvader  reyfi  ^oan  huysy 
Dat  'tonfent  niet  enblyft ,  als  cruys-^ 
Mijnmoeder  ümet  yvelghefnt^ 
Ons  {^ucli^n-meyfen  nayt ,  ojfjpint-^ 
Cheen  roocl^y  ojfreuc^^^  tornt  njanden 

heen: 
Geen  huys  is  ^royltjck^fonder  "Weert: 
Dus  houd'  icl^yaji,  dat  aen  den  hronck^ 
Hangt  al  de  yreuchde  vanden  doucl^. 


Familia  innupti  manca, 

PH  YLIIS. 

ANna,  licet  genus  acre  virûm  ^  thalamolquc  laceflas. 
Me  ramen  vric  Amor ,  me  ramen  vrget  Hymen. 
Eite  procul  vidui   moroia  filentia  leâ:ij 

Nori  mihi  virginiras^  nomen  inane  ,  placée. 
Tota  cohors  Anatum  ,  volucris  il  malcula  defir, 
Languec ,  &  obfcuro  murmure  ftagna  iccac  : 
Adde  vuile  decus ,  facies  venir  altera  rerum^ 

Totaque  feftivis  plauiïbus  vnda  Ibnat. 
Cum  peregrè  pater  ed: ,  fnget  focus  •  anxia  mater 

Luget ,  &  ancill^,  pro  dape,  penfa  ferunt. 
Barba  domus  columcn  ;  même  iuvat  elTe  mariti  : 
Triik,  cubans  vacuo  bellapueila  toro. 

FAMILIA 


FAMILIA     INNVPTI    MANCA. 

ƒ/ƒ. 


Cypvar.  Trafl.  de  Sponf.  ap.  ri. 

VIrginitatis  jugum  nemini  imponito, 
tnquit  Egnatitts  anticjuus  Theologtis-^ 
vere  jugum ,  (juod  ne  'vtr^ines  VeHales 
^uidem,  olim  Roma ,  ferre fotuerunt ^  tjuas 
tarnen  folum  quinquenntum  a  nuptijs  ab- 
Jltnere ,  ^facrum  ignem  cu^odire  o^orte- 


hat  :  et/jus  rei  Rhc/t  Syhit,  Komuli  é"  ^f- 
mi  mater ^  Tucta,  Minutia,  Oppia,  Floro. 
nia,Opimia  (^  altA,tn  hijlorijs  notx,  tcjles 
ejjcpojfunt. 

Montagn.  Lib.  des  Efljis  3.cap,  f. 

IE  trouve  plus  aifé  de  porter  vne  cuir  af  e 
tot/ te  fa  vte ,  qu'vnpuceilage. 

A^  Tot 


.■%,i- 


Hout  den  brant, 
In  den  bant. 


Nybaflementj 
Ny  lafchement. 


\\ 


ANNA. 


NV  fte  icl^claerlijcl^idatghj  haet 
Onsfoeten^vryen/ejnenjïaet. 
Vl^el  aen  ddn^  nughy  immers  mioilt 
Gaen  treden  in  het  groote  gild\ 
Ten  minsïen  eer  dat  gby  begint  y 
^et  rijp  ge  moet ^  u  ijvel  '-jerjinty 
En  tracht  met  reen  te  hinden  m 
Z)  l^aiver-licfi  en  dertei  mm  : 
'Betoomt  u  jeugt  met goet  beBier, 
Gheiijc^den  Cuyper  doet  fijn  ruierj 
Die  'tfe/ve  met  een  y  fer  dwingt, 
SoOj  dattet  niet  ter  aerd'  enfncl^  j 


^aerdoetet  branden  recht  en  hoogh. 
Ghy  3  doet  niet  op  u  eyghen  oogh^ 
éMaer^  ij  oor  het  eerfi^u  moecLerfeyt 
zAI  n/vat  u  op  het  her  te  leyt^ 
T>iefal  ufaec/^met beter  gront, 
'Dan  uwen  <-vader  maken  cont  • 
En ,  ingheyal ghy  zjjt  bequaem 
Om  ni)an  een  <DroMW  te  dragen  naem, 
So'jfal  uWs  nj aders  ^jyijfen  raet 
W  el  forghe  draghen ,  t'uwer  baet^ 
O  mute  "-vinden  uyt  een  man, 
T)ie^thu)fghcjin  beforghen  can. 


*I>a  rvincula  f  lammis. 

COnjugij  ^\,  virgo  ,  tibi  tam  dira  cupido,' 
Hiiclaltem  placidâ  non  nifi  mente  veni. 
Flamma  nimis  vchemenSj  quam  feruida  Uilcitat  xtas, 

Legitimi  tandis  non  eiit  apta  tori. 
Arte  faber  ftriótifque  faces  moderatur  habenis, 

Vt  magè  jungendis  flamma  fit  apta  cadis. 
Hujus  ad  exemplum ,  rapidos  compelcefurores, 

Turpiter ,  huc  illuCj  ne  tuus  ignis  eat. 
Ante  cave  Veneris  pra:bere  clientibus  aures, 

Quam  fit  propofiti  confcia  fatla  parens  : , 
Ïlla  patri  referet,  cui  res  erit  ardua  cur;e, 

lllius  arbitrio  ftctque  cadatque  gcner. 


DA 


DA    VINCVLA     FLAMMIS. 

iiii. 


H 


Cic.  t.  Offic. 
O  mine  s  tAnqtiam  in  gyrttr»  rationts, 
C^  doclrin*  duci  oportet. 


T 


Cypra».  Traft.  de  Spoiifal.  cap.  j. 
Vtores,  ideji  ,  fiue  Pttter  ,  (iue  Àviis, 
[lue  Frater pucli,ts  afttiquitus  dcf'pon- 


derefolent,  idcjue  optimo  jure  c^  ^'odie  re. 
ceptum  cfl  ;  cum  ob  ali.i ,  turn  ob  fexris  fr.i- 
^ilitatcm  (^  'vcrccitndi.tm  :  vnde  apnd 
EnripidcmHermione  cum  eam  i'xorem  pe- 
teret  Ore/les,  Patris  eïi,  ir)qi:it,mca  trac- 
turc  fponfalia^non  mcum. 


B 


P' 


Men 


20 


Men  can't  verflaen, 
Oock  fonder  flaen, 


Sefaiâientendrcj 
fans  parier. 

PHYLLIS. 

DEes  ut>yen  raet  njought  noch  \  Wanneer  een  maeghtfo  hooge  "v^ajï, 
hetaemt  {fchaemt ,  j  Dat  haer  des  moeders  beuycke  pafi, 

{Mijns  oordeels)  niet  der  n2aeghden\0jfcoornttot jarendry-rnaelfes^ 
Als  ye mant  rmer  van  trouwe jj?reefi 3  \  Dit-^yu,  <^ ader  3  njooreenles^ 


Een  eerbaer  root  ons  heel  ontHeeoi 
VVïefd't  dan  7^n^  die  [eggen  can. 
Knap  Moer^/iet  itytytc^yvil  een  man? 
'tGebreck^der  maeghden  is  eenfaecl^, 
'Die  -vviltver/ïae  zjjn  fonder Ipraecl^ 


T)at  aen  u  dochter  ^zrpat  ontbreecl^t 
Hoe-weljynietee  Woort  enjpreecï, 
Dencl^  <-vrj ,  dat  haren  f  eren  tret, 
T)  ene  kt  dat  haer  doiixken  Welgefety 
Zijn  als  de  Wijfers  n-an  de  f  mer  t 


MA  .  _ 

Offchoon  hetVyr-yyerc  niet  enjlaet,  I  Die  haer  Van  binnen  fchi^'lt  mt  hert  ; 
VÏ^anneer  de  Wij  fer  maer  en  gaet^  I  Denckt  rvry  dat  aen  een  rijpe  maeghty 
Men  onderfcheyt. oock  fonder  f  agh:  Wat  hapert  ,  fchoon  fy  niet  en 
De  uyren  njan  den  gantfchen  dagh  : 


claeoht. 


fndice  non  fonitit. 

PHYLLIS. 

TVne  velis  clara  raepolcere  \'oce  maricum? 
Non  faciam  ^  pudor  hoc,  virginitafque  vêtant. 
Vngo  tribus  luflris  vbi  tres  fuperaddidic  annos  >f> 

Nonne  (àt  eft  l  quid  me  dicerc  plura  jubes  ? 
Aipicis  Automacon  y  celeres  quod  dénotât  horas. 

Et  gracili  longum  dividit  axe  diem. 
Murmura  nullacict  5  fed  quid  velitj  indice  monftrat: 

Quam  decet  ingenium  virginis  illud  opus  ! 
Virgo  licettaceatj  pro  virgine  nubilisastas 

Exigit ,  &c  patrem,  vel  line  voce,  monet  : 
Orapetuntj  rolcTque  gena: ,  tumidaequepapill^e'^ 

Soluiturin  tacitas  totapuella  preces. 

^  Ex  Ariftot.  fententia  Lib.  7.  Polit,  Qui  mulicics  optimè  clocaii  putat  circa  itatem 

annorum  ottoilccim.  1  "N«  l")  I  C  F 


INDICE    NON    SONI'^V. 


SX 


Claud. 


CVlpandus  efl  pater ,  qui  filitt,  tumid'i  j 
jam  vir^initate,demarito  non  profpi-  [  "J^f^l'ilu  inUrea  maturx  vir^inis  xtas 
cit.z/nde  reiie  E^natius  anttquusTheolo-  !  ^-^Vrgebat  patrias ,  fufpcnjo  principe, 
gus,  mat  lira  virgo,  inqiiit  ,rugas  aniles  ne  curas. 

fxfpeÛet,(jti£  patrem^  vt  'viro  locetttr,  ta- 
cite etiam  rogat  :  hinc  benc 


Bt 


S)' 


22 


Sy  dient  verplant 
In  ander  lant. 

PHY 

ALsghy  dees  teecl^ens  oj  oor  f  et 
gaen, 
*tjs  tijt  u  die  te  trecken  aen^ 
Chy  Ouders .  let  dan  op  ujiucl^ 
Ojfu  ghenaeckt  groot  oNgheluc/^. 

VFanneerdes  wijngaert  jonge  loot 
Nu  '-uoeden  can  haer  ejghenfchoot, 
f^its  datfe  yvorteb  heeft  foogoet 
Schier  ais  haer  eyghen  moeder  doet 3 
n^en  hovemeri  die  dit  njernam, 
Snyt  firacx  de  plant  yand'oudejïam^ 
En  geeft  haer  ruymt^  en  meerder  lant 
Och  !  had  mijn  <-vader  dit  <-uer fiant ^ 


A  fille  meure, 
Mary  de  bonn'  heure. 

LLIS. 

En  dat  icl^op  een  ander  hed. 
Van  defe  plaets  j  mocht  zjjn  njerfet  ! 
Mijn  jeugt foud\als  eenipeylich  crujt^ 
Aen  elcken  cant  fck^breyden  uyt. 
Het  dtent  ^erfet^her-plant ,  gcfcheen^ 
Vyant  binnen  'sjaers  maecJ^t  fPVee 
rvan  een. 
^i  aer  na-de-mael  mijn  'uader  niet 
En  tracht  te  heelen  mijn  ^'erdriet, 
Soo  duncl^t  mybe^j  tot  mijn  ghcrief 
T>at  icl^myfelfs 'i^er/^ief  een  lief: 
]  Een^  die  mydit  laetft  heeft  gheraen, 
1  Seyd\  't  mocht  na  rechte  Welbefiaen» 


Colonia,  alto  ducenda. 

PHYLLIS. 

P  Aimes  humi  fimulac  popriâ  radice  tenetur, 
Haec  alio  nobis  vitis  alenda  loco  eft 
Vinitor  exclamât  ^  jam  jam  dabit  ipla  racemos^ 

Vc  dabitur  laxo  luxuriare  folo. 
Sunt  mihi  cjupe  polTunt  geminos  nutrire  papillaî, 

Quique  valent  partum  iuftinuifle  fmus  ; 
Et  mea  virginitas  rofeo  teltaca  colore  Y 

Me  jam,  non  matris ,  fed  jubet  eiTe  viri. 
Omnia  fignamihi ,  qux  nubilis  exigit  a:tas, 

Sed  queror  oificij  non  meminilTe  patrem. 
Me  jijvat  ergo  rudis  partes  lupplere  parentis, 

Id  mihi ,  vellcripco  jure,licere  ferunt. 

^  Modefta  allufio  ad  TertuHianî  liiilunj ,  qui  demum  licitum  fuifTc  (cribif ,  pene j  Tfracl, 
vuginem  nuptiu  cradcre  pofl contellatam ûngiàiie  virginitatem.  COI  ONT  \ 


COLONIA    ALIO     DVCENDA. 

ri. 


li 


Fllia  quidem  tjujt  annum  ataïis  2s.  tx- 
Cijiit  ,ji  fine  Patris  cor.fenfu  jungatur 
matrimoriiu  exhxredari  de  jure  nen  jiotefl, 
cum  fibtl'ater  imputarc  deheat  quod,ûj>or. 
tune  tempore  Jilu  de  marito ,  jibt  de  gc- 


nero  non  frofpexerit  :  atqui cumThyllis 
noHra  annurn  modo  duo-devigcjïmum 
agercfeprofeJ[.ijh,  ridicuLt  eJlpiulluU  ad 
nuptt.is  froperAntis  legis  dctortio ,  rebuf- 
que  fuis  applicatio. 


B} 


Race 


H 


Raet  na  daet 
Coomccelact. 


Apres  le  faid 
Nevautfouhait. 


ANNA. 


HEtJlootfoo  fz>yat  datghy  eerfi 
dreeft^  (cleeft^ 

Maer  dcit ghy  lefl  feyt ,  hanght  noch 
Denckt  u  het  feggen  al  te  coerij 
En  ^zjvdjet  fonder  fegghen  doen  ? 
Ghydvvaelt:ditjiuc  is  ouders  vverc^, 
Enghy  nochtans  ,  na  dat  icl^  merd^, 
"VU Ut  varen  njoort  in  mmnen-^raet^ 
O ocl^  fonder  eens  te  ijragen  raet. 
Hetgater  heH  daer  int  begin^ 
^er  njrienden  raet  en  rijden  fin 
Al fulcken  faeck^  yyel  oijer-yveeght. 
Al  eer -men  minne  ft  ojfjdeeghti 


Want  na-der 'hant  te  '-vragen  raet  y 
T)an  ilighemeenlic^  al  te  laet. 
aAen-merSï  doch  eens  de  VVabvifch  - 

Vanghj 
Ontrent  de  Groenc-lantfche  frangh^ 
Dat  beesîfijnjîuckjîiet  eer  befeft 
Voor  'tfcherp  her  poen  he  heeft  getreft^ 
Dan  ijfet  eerfi -mael  dattet  ^-liec^ 
éMaer  al  fijn  kluchten  baet  dan  niet, 
Stjn  quaelis  dan  te  -vajï  gefet^    {met. 
Want  waer  hetfpve?/!t  het  <-uoertfe 
S  iet  !  dus  rveroaet  dien  crooten  <-vis^ 
Om  datjy  eerfi  niet  f  hou  en  is. 


Sera  poB  '-uulnus  cautio. 

ANNA. 

QVx.  prohibet  dixiffe  piidor  ,  fecifTe  licebit  ? 
Veibaque  cum  fugias  faóta  probare  potes  ? 
Nulla  puella  Tapit,  qux  praebec  amantibus  aurem, 

Diim  nefcic  generum  quem  velic  elTe  parens. 
Dücimur  alloquio,  quo  nos  vocac  ardor  amantisj 

Vtque  redire  juvcc  poftea:,  nulla  via  eft. 
Sera  fuga  eft  Ceci;,  qnera  culpis  adunca  fefellit, 

Cum  faciles  aditus  bellua  ftulca  dedit. 
Difficile  eft  vncos  removereCupidinis  hamos, 

Vt  femel  in  tenero  corde  refedit  amor. 
Ergo  parens  quid  ames  délibérer^  ante  calores, 
Arbicriumc*epti  nullus  amoris  habec. 


SERIA 


f,       SERA      POST     V^LNVS     CAVTIO. 

VIL  — 


15 


Cyprç.dc  Sponf.  cap.  6.  I 

SI  dignitatis,  decori,  é'  horicjiatis  ratio  | 
hubcridd  efljnnuftijs  contrahcndts  con- 
vtnientius  er  dccentms  efiJipArcntesftliai 
Juas  viris  dejj)oudcA»t  c^ftiu  verbis  mari- 
cipent  ,quam  ft  i^j]£  fuà  oratiotie  invere 
cundè  fcfe  ,ilteriu{  pûtejlatifuùijciant. 


OviM. 


SEd  ,  f]iii,t  dde^iat  Veneris  dccerfere 
flores, 
D  ictmus  ajstdno ,  cras  quoque  f  et  idem  : 
Ititerca  tacitx  fcrpuntin  vifu'raJJ.imma^ 
Et  mata  radtces  altitts  arbor  agit. 


B4 


Hacftighc 


16 


Haeflighe  Ipoet 
Is  lelden  goet. 


Tout  gâftc 
Qui  trop  h  a  (le. 


D 


Anna. 


Etrou-fuchîiseenflimgehreckil  Want  crijgthy  licht' lic  dat  hyfocht^ 
Telijtnochuytfiel^nochvertreci  j  Hyvreef^  tersïont  te  "zijn  belicht  ; 


Het  comtfoot  wiljhet  gaetfodt  mach. 
Van  raet  of  reden  gheen  gheyipach  ^ 
Want  ^tmeyfl^en^  met  dees  coorts 

bevaen^ 
ZJZJil  met  den  ruyter  dolen gaen. 
Nochtans  te  licht  licl^  jae  ghefeyt, 
V Vort  al  te  fvvaerlljclina  bejchreyt. 
Ghy^  'Weeft  niet  fchootich  inde  min, 
€nfchoonghy  Wiltjoout  u  wat  in  ; 
IJVeet  dat  een  haejl-bereyde  maeght 
Selfs  aen  den  minnaer  niet  behaeght  : 


OockjPVaer  de  <x-rtjBer  is  te  '-jlugy 
Daergaet  denmmnaer  licht  te  rug. 
Een  die  het  S  fit  draeyt  al  te  ras. 
Went  al  veel  eer  defpijf'  in  d'asj 
zAlshy  'tgebraet  maec^ gaerengoet. 
Te  -peetgeh^iesi  3  en  maec^tgeenfpoet. 
Dus  al  die  ijenus  Spit  om  went, 
ïn  yvenfcht  een  goet  enfpoedich  ent, 
'-uerhaesl  u  met ,  dat  is  u  be/i, 
T>ie  ftck^  njerhaeB  ,   coomt  aider - 
leH. 


Seriuj  perfcit ,  qui  nimis  proper  at. 

ANNA. 

NIl  properare  juvat  :,  properando  fiigabis  amorem, 
Odic  amans  promptas  in  fua  voca  manus. 
Non  placet  huic  hominum  generi  fine  languine  palma, 

Quodque  cupit ,  liibito  non  cupit  elle  llium. 
Cum  3  domino  culpante  moras  ,  cica  ca:na  paratur, 

Lixa  vafer  lento  tune  rotat  orbe  veru  . 
Qyoque  minusproperatj  magis  hoc  rubetigne  ferina, 

Quas céleri  rapitur  turbine,  cruda  manet. 
Si  qua  veru  àodii  verlare  Cupidinis  arte 

Virgo  velit ,  tardas  debet  habere  manus. 
Si  properas  properare  cave  ;  mora  calcaramanti  eft  ; 

Qu.r  properat,  Vencris  dulce  retardât  opus. 


SERI  VS 


SERIVS  PERFICIT,  QVI  NIMIS  PROPERAT. 

VUL 


17 


N 


Ovid.j.Faflor. 

vhcre  fi  aua  velis ,  quamvispropera- 

bitis  ambo, 
liiffcr,  habent parvx  commoda  magna. 
morx. 


M 


Seneca. 

Oril  omnis  odio  csi,fedf.icit  ftpien- 
tia'ht. 


GhcboJe;i 


Gheboden  dicnft 
is  onweert. 

ANNA. 

EEfJ  Vogh'Uers  Jirick^en  een  die 
mint. 
Zijn  3  na.  mijn  oordeel,  eens  ghefnt  ,• 
VVantfoo  een  njelt-hoen ,  offaifant^ 
Qomt  neer -gevallen  in  den  bant, 
i^'ils  oftet  vvoude  ^n  gheyaen-y 
De (Incken  blijven  o^enflaen  : 
t^aer  als  het  hoen  her-tree  kt  fijn  clau^ 
S 00  Wert  het  la fp garen  nau  i 
En/pringt  den  ^voghelop  en  neer. 
Dan  nijpt  den  draet  dies  noch  te  meers 


Lc  vencur  ne  prend 
Ce  que  ie  rend. 

Dit  ù  der  minnaers  rechten  aerty 
VVat  ghy  hun  bietst  is  al  onwaert . 
Het'z.tjks'i'-vliet  'tgheyvorpen  aesy 
Nojt goede  ^uvey -man grijpt  den  haes 
^aer  hy  fid  in  fijn  legher  ruH, 
'Den  arbeyt  wet  des  jaghers  lusÏ  ; 
Hy  Vangt  geen  i/vdt,  {het  VVaer  hem 

fchant) 
n)at  hem  vanplfs  coomt  in  de  hant  : 
"Door  moeyte  fmaeSl  het  minnen- f^el^ 
En  'tVVeyg're  Vougt  de  meyfkes  Wel- 


'Doch  foofy  weder  Hremt  haer  loop ,    T)oet  van  de  minn  vier ,  pi^l^  en pijn^ 
TerUontfoo  lofl  haer  oocl^de  knoop .     'De  minn  en  f  al  gh  een  minne  TJjn. 

^uod  licet  ingratum  efi, 

ANNA. 

AD  laqueos  dum  Iponte  venit ,  nil  vincula  ftringunc  -^ 
Qu^eque  capi  ciiperet  non  capietur  avis  : 
Sed  dare  terga  paret ,  tune  denique  fila  coibunt  j 

Atque  iterum  quotics  hxc  ftetit ^  illa  labant. 
Si  qua  prior  petijtj  dignam  tulic  illa  repulfam  : 

Turpepetens  muiier  j  turpe  puella  rogans. 
Si  qua  capi  gaudet ,  fugiatj  fuga  dulcis  amanti  cft^» 

Acrius  illa  docet  polcere,  fi  qua  negat  : 
Pc<5lora  difficilis  flagrantius  vritamica, 

Bafia  ludanti  rapta  dedifle  ju-vat. 
Gracaviris  maoisert:  fera^  cum  fu2;ic  ocvoreuro» 

Quam  proftiata  folo  cum  jacet  ante  canes. 


oyoD 


I 


QVOD     LICET     ÏNGRATVM    EST. 


19 


IX, 


Pctron. 


N 


oio  quod  ctifiojlatim  tenerty 
Nee  vtcioria  mi  placet  parata» 


Facit  huc  illud  Senecx* 

PVdet  congredi  cum  homint  vinct  pdra- 
to  ,  ignominiam  judicat gladiator  ciim 
inferiore  componi ,  (^  fitt  cum  fine  gloria 
vinci ,  qut  fne  fericitlo  vincitur. 


Cz 


Giijpt 


20 


Grijpt  als't 
tij  t  is. 


PHY 


^.1  /  N  hou  doch  niet  ipan  ditgefeghi 
1    j  Gevvü  ghy  wM  my  njAn  de 
VPegh  : 
Hoe  ?  wilt  ghy  dat  ick^fegghe  neen^ 
Wanneer  ic^ja  van  harten  meen  ? 
Sal  onfen  mont  {is  datgheraen  ?). 
Geduerich  naer  het  vyeygh'renjiaen  ? 
Ofmagh  een  ^onck^Vr ou  gapen  niet 
Z)Z}anne er-men  haer  de  Lepel  hiet  ? 
t^(een,  dat  en  ypas  my  noyt  gheleert s 
Verkel^n  f^ans  niet  Vpeer  en  keert  : 
Een  die  in  min  wenfcht  goeden  fpoet, 
^oet  doen  gelijckjjet  Meeutjen  doet  y 


IQuî  ne  Î3\6t  quant  11  peut,' 
Ne  faidt  quant  il  veut. 

LLIS. 

Die  *t  ''vifjen^als't  Jtch  hloot  begeeft. 
En  op  het  Water  leyt  enfweefty 
VVelhappich  "vat^ter  rechter  tijt^ 
Al-eer  het  <-üifken  haer  ontglijt. 
éMet  ylijt  tepajfen  opfijn/iuc^^ 
Dat  Ü  de  moeder  '■varit  irhelnck' 
Die  aen-gheboden    dienfi  yer^ 

fmaety 
Wiit  dickyvils  VVel  alsî  is  te  lart. 
En  ruoor  een  maeghet  ditgheval 
f  s  Welden  meeflenf^ijt  van  alj 
Dies  als  de  rvincl^  is  in  het  net  y 
S 00  dienter gheenen  tijt  ix'erlet. 


Occajîo  premenda. 

PHY  LLIS. 

ANna ,  quid  hoc  fibi  vult  ?  quaenam  fua  gaudia  Jcmens 
Abnuat?  atque,  animo quod  petit ^  oreneget? 
Practeritos  votis  fruftra  revocabit  amores, 
Dura  nimis  juveni  fi  qua  puella  fuie. 
Dum  favet ,  &  la^to  ridet  Venus  aurea  vultu, 

Qux  bona  fert  y  avidâ  lunt  capienda  manu. 
CautaFuliXj  fummo  dum  ludic  in  acquore  pilcis. 

In  praedam  céleri  dexteritate  ruit: 
Ifta  verecundis  avis  eftimitandapuellis, 

Moliia  qui  captât  tempora,  vi(5tor  abit. 
Fronte  capillatnm  magno  cole  numen  honore. 
Hoc  tu  fi  fugias ,  te  Venus  ipla  fugit. 


OCCASIO 


OCCASIO    PREMENDA. 

X, 


ar 


LiviüS/ 


S]  in  occafionis  moment  o  ,  cujuj  prater- 
volat  ofortitnitas  ,  cuniïatus  pauliim 
fuerü,  neijuicquam  mox  omijfam  qucre- 
rii. 


I  Procopius. 

I  T\  "Er tint  humanarummomentaitrocca. 

J^JionJs  perceptione  confijiunt  ,  nam  fi 
per  tgnaviam  qnis  fort iinam  par.it am  neg 
lexertt  ,  cum  fuâ  ciilpâ  ah  eà  deferaïur- 
nequaquam  ilUm^fed feiffum  ,  accufet. 


3 


Quacm't 


2Z 


Quaem*t,' 
Iele  naem'c. 

PHY 

HOort  dochy  Wat  my  coomt  int 
ghedachtj 
id^hebb'  onlangs gehoort  de  dacht. 
Van  een»  ons  ypel  belande,  jnaeght, 
tH^t  leelijc^y  maerfoo  wat  bedaeght, 
n)ie  by  een  T^oof^n  haer  gheleec^, 
Enfpracl^, ghelijcl^als  icl^nuj^reccl^ 
Als  eerjï  dat  jeughdich  purper-root 
^jum puylen  uyt  mijn  teerenfchoot^ 
ny  oen  (lont  ie  <-uafl  op  mijnen  Heel  y 
Wie  my  genaeckte  was  te  veel} 
Ie  fchrabd\ic  priSi\ic  quetH\  icfiacl^^ 
Eenyders  hant  die  aen  my  tracl^: 


f  Tel  refulê, 

I  Qui  après  mufc. 

LLIS. 

Maer  doen  mijn  jeught  en  glans  or^r- 

dween, 
ZJielicl{^i  nau  aen-geraeckt^  daer  heen: 
Ach  !  die  met  een  beleefde  hant 3 
Tot  een  bemint  en  weerdich  pant. 
Voor  defen  niet  wou  zjjngepluci^t^ 
VVord'  nu  met  Voeten  onder-dr uc^, 
Ay  my  !  die  eer iï-mael  niet  en  yvoté. 
Wat  iH  dat  icl^nu  niet  en  fou  ? 
Te  Wefen  weyg'rich  ^  prat^enJJeegh, 
En  dee  noyt  jeughdich  meyfken  deeghy 
Want  als  den  rimpel  coomt  int 't' e l^ 
fndien  het  qHaem,fy  naemet  wel. 


Virginitatü  honos ,  fz;irginitate  perit. 

PHY  LLIS. 

DVm  Rola  flore  novo  ,  folijfque  rccentibus  halat, 
Invida  Ipinofo  corcice  tcda  latetj 
Quin,pueri,cohibete  manus  :  rubusalperinillaefl:- 

Qui  legic  hanc  tenero  pollice  ;,  vulnus  habec  : 
Mox  camen  lUa  dabit  patulo  fe  flore  videndam, 

Ec  fluet  3  Sc  duro  lub  pede  prefla  gemec. 
Duke  puella  procis  primée  lub  flore  luventa?, 

Hoc  demùm  lepidus  tempore  gaudet  amor. 
Si  quadiu  virgoeil,  vixvirgo  videturamantij 

Quaeque  dies  partem  virginitatis  habet. 
Dum  novus  ergo  vigor  pr.rftat  dare  nomen  Amorij 

Sxpe  puella  negat ,  quod  dare  vellet  anus. 


VIRG 


■J 


VIRGINITATIS  HONOS  VIRGINITATE  PERIT. 


2} 


XI, 


Montagn.  lib.  ^.cap.  y.  f  Ronfard. 

L'Amour  ne  me  fcmhle  proprement  ^  i  T  '  /J.i'^e  non  meur,  mais  verdekt  encore'^ 
naiurcllcwent  en  fafaifon  ,  ejit'en  iaa-    JL^C'cfi  l'aage  feid,  qui  me  devote 
ƒ  f  votjin  A  l'enfance  ,  (f  U  beauté  non  I  Le  cœur  d'impatience  atteint, 
flus.  j 


C4 


Vang' 


ii 


Vanck  door 
dwanck. 


Voila  que  prend 
Sansfemblant. 


anna: 


GHj  gheeft  my  oorfaeck^,  door  u 
reen. 
Om  bier  wat  dieper 'm  te  treên. 
V\Q*jOp  dat  ghymy  recht  ^erBaety 
Soofleli  ick^ti  dit  '-uoor  een  maet, 
Een  jonc-vroti  vougt^na  mtjn  bevroen, 
tAlleenhet  lijden^  niet  het  doen^ 
Dusfet  u  meeul^n  aen  £een  zy. 
Het  grijpen  Jïaet  gheen  rmtghet  vry, 
Sy  moet  Deryvachten  {al  isï  pijn) 
Tot  datfe  mach  ghegrepen  zijn. 
Cheen  '^incl^-net  en  coomt  ons  toe  y 
*V  Vy  moeten  yvejen  ais  een  Vloe, 


Die,fchoonJy  ù  een  n/varre-net, 
Staet  echter  yalïj  en  blijft  ghefety 
Tot  dat  den  njoghetdaer  tnfprtngt. 
En  haertot  "vanghen  aU  bedwingt. 

Ai  ijjetfchoon  ons  fin  en  "v  Vil^ 
ü^ch  dientmen fick^te houden  Bil, 
Tot  datden  ghenen  die  ons  mint  y 
Als  met  ghevvelt  ons  oVer-Winty 
En  dat  der^riendenwijfen  raet 
Ons  drijft  als  tot  den  echten  ftaet. 

Ons  net  moet  ^janghen  fonder 
fchijn, 
T>en  ruogljel  moet  den  ^uogh'laer  T^tjn, 


Nonnifi  motacapit. 

ANNA. 

Ltiiis  i  vt  video ,  maris  hoc  mihi  marmor  arandum  efl. 


A 


Ergo  libec  laxo  pandere  vela  finu. 


Si  dediciiTe  juvac  partes  in  amorc  puell^e, 

Inftruath^c  ocLilos,  virgjo    tabella  tuos  : 
Rere  vides ,  non  quod  manibus  vafer  actrahic  auccps, 

Sedquod  avis  mocudeprimic  ipfa  luo: 
Capca  hc,  an  capiat ,  vix ,  qui  vider  ifta ^  viatoc 

Dixeritjin  volucrem  linacoaólaruunt. 
Virginis  effigies  fie  vt  hare  inamoribusopto 

Necadatjimpullu  quincadatacla  proci, 
Pande  plagas,  licec  hoc ,  fcd  non  tarnen  attrahe  cafles, 
>     Si  lapis ,  hic  auceps  pr.ïda  fit  ipla  fibi. 


TANTVM 


NON     NISI     MOTA    CAPIT. 

XII. 


^5 


GlofT.  ad  1.  pen  C.  de  Sponf. 

MVltx^inqttityptclU  ^r  opter  vcrecnn- 
diam  aiinnunt  fotttfs,quam  loqtitm- 
turinterdcfpondcndnm  ,  maxime prafen- 
tibus  parcntibits  ,  ne  vidcantur  ambirc 
iponCum ,  (jiiod  virginibus  tndecorum  e(î. 
Et  Bdldus  notât  natura  mfitum  ejfe  mulic- 


rihfis  tacere ,  prafcrtim  cum  de  ipPtrum 
niiptijs  a^itur.  Et  vir^inalis  m.i\-ime 
njcrectindix  effe  traditur  ad  mcntioncm 
ntiptiarum  erubefcere,  juxta  illiid: 

jQttale  coloratum  Tithoni  cfnju^e  cœlum 
Stibrubet ,  aut  fponfo  vif  a  piiella  novo. 


D 


Sict 


26 


Sîetwâcrickflae, 
En  zcylter  nac. 


AN 

TOt:  noch  wat  naerder  onder- 
richt 
IJ  an  jonge  maeghden  ampt  en  p  licht  ^ 
S 00  rnerckt  het  vier  der  'Balans  aen, 
T>ie  's  nachts  ontrent  den  oever  [iaën. 
De  defe  Vpijfen  Wel  in  ^e 
"De  fc hippers  aen  een  goede  ree^ 
€n  doen  als  hlijcken  ijoor  ghewis 
T>at  daer  ontrent  een  haven  is  • 
Maer  'tSJaet  alleen  defchippers  toe  y 
't  Zy  dan  y  an  Ébh\  ojfwel  Van  njloCi 
Te  trachten  na  'tghewensÏe  lant: 
Het  "3 aken  vvijckt  niet  njan  de  cmt^ 


Arnoy  lamonftre, 
A  toy  la  rencontre. 

NA. 

Maer  geeft  alleenlijcl^als  de  loos. 
En  laet  het  roeyen  njoor  miet-roos. 
Ghy  mooght  welthoonen ,  metten 
fchijn, 
'Dat ghy  zjjt  Clopje  noch  Bagifj, 
V  cleet  en  Wefen  niet  te /Ir  af 
iSMach  daer  wel  wat  ghetuyghen  af: 
Stelt  u  dan  vvel  herouplick^  '-uoort, 
tSMaer  dampt  de  njryer  niet  aen  boort  ; 
En  om  geen  minnen  oyt  enpeyHy 
Tot  dat  men  u  ter  eeren  eyB  j 
Hier  hebdy  U  hooghHe^  na  mijn  leer. 
Dat  Wy  vcrmoghen  metter  eer. 


tT^ionftrat ,  non  ducit. 

ANNA.  ■ 


ME  propiora  tibi  dare  fi  documenta  requirisj 
Wxc  cape,  neccaftis  plura  licerepiico. 
Noóle  Pharus  valtum  radios  dilpergit  in  xquor, 

Vc  ratibus  monftret  per  vada  qua  fit  iter. 
Flamma  quidem  portum  denuntiatelTepropinquiuTr, 

Nulla  tarnen  nautis  obvia  flamma vei>j t. 
Nauta  tuum  e(l  dare  vela  notis^  mare  tundere  remis, 

Falleris ,  exlpcclas  dum  ferat  Ignis  opem. 
Si  facies  comitem  re  perneget  efle  Dianx, 

Cultus  &,  à  Veftx  clamet  abeïVe  focis,  ^^ 
Hociatis  elTe  reor  :  vocet  ignis  ad  odia  puppem, 

Optatos  (ludeat  nauta  fubire  luius. 

v  Virpines  Veftalcs  fi  muiuiiori  cuitu  vtcientur,  viros,  non  facra,  curare  f  reJebanniriieo-    "■ 
que  (ïcris  abiHnere jubcb.uuui,  vt  de  Minutia  vellali  tiadit  ljviiis-&  alij .  J\^J  Q  ^_ 


MONSTRAT  ;     NON    DVCIT. 

XIII, 


^ 


f         Cypï.  de  cafib.  matrimonial.  Cap.  j. 

OMnino  circitmjpe6tam,in  cafibus  nti- 
trimontdlibiis,  virgincm  ejfe  oportet, 
m  dut  fcfc  obtiiltjie  aiit  pro  fcxiis  dccore  no 
fttis  verecundeegtffe  videatur,vt  ne  inco- 
modum,quod  IcafU  nobih  ^  eruditét  vir- 
gini olint  cont'fgific Icgimus,  ipji eveniat  : 


CA  enim ,  cum  Thcopbilo  imperator:  Con- 
fi.intinopoUtano  iideo  pUcerct,  vt  jam  jam 
Mdum  Mtreum  in  fidei  conjitgtjqite  pi^nus 
ei  porrcciurus  -vider ctur ,  ob  promptiits  re- 
fponfum  rejeóf.t,prx  animi  je^ritudi/te,  ex- 
nobiofe  m.incip.ivit. 


Dl 


AL'c 


2jl 


Als'tqualijck  wil, 
Soo  fic  ick  ftil. 


PHY 

IÜ^jent  dan  niet  en  magh  héfîaen:, 
Dat  haer  een  maegt  fou  biedeaen^ 
Soo  laet  doch  immers  vyefengoet 
JDatfulcx  haer  <-vader  "poor  haer  doet. 
VVaerom  doch  vrtjtmen  nietfo  t>yel^ 
^Met  ons 3  als  met  een  jongh-ghefel  ? 
Veel  hebben  dit  weleer  betracht , 
En  daer  is  door  te  ypeegh  ghebracht 
Dat  nyrijSïerSj  nu  bedaeght  en  out^ 
Haer  ejghen  wenfch  zjjn  uyt-gehout. 
Veel  tamme  njrjers  gapen  niet, 
IJoor  datmen  hun  defptjp  biet. 


Quant  l'oifeleur  ne  prend 
De  rien  faidl  icmblant. 

LLIS. 

Dan  dit  al  dient  fVel  met  yersianty 
Behend'licli^idoor  een  derde  hant, 
'Xeflekeny  enfoojîil  beleyt. 
Dat  niemant  merc  bet  recht  befcheyt  : 
O^et  anders  dan  den  Vogh'laer  doet 
Wanneer  hyjic/^  tot  Vanghen  fooet^ 
Dieft  met  tacken  dicht  befet. 
En  feit  een  Koer-vincl^in  het  net. 
En  hout  daer  op  fijn  oogh-ghemercl^ 
Tot  op  het  eynde  van  het  vvercl^-y 
Enfoo  den  '-vang  niet  Wel  en  Wil, 
Hy  duycl^t  int  loof^  enfwijght  alfd. 


!7\nf  pr^da,  quiefcit, 

PHYLLIS. 

CEdo ,  nocct  n  virgo  procis  ie  deferat  vlcro, 
Tu  tarnen  id  patri  nonne  licere  putas  ? 
Crede  mihi ,  tardis  id  calcar  amantibus  addit, 

Sunt  quibus  oblata  virgine  Cicpit  amor. 
Sponte  Duci  phrygio  natam  pater  iple  Latinus 

Obtulitj  oblatam  troicus  Holpes  amat. 
Wxc  tarnen, hïEC  alijs  traâ:anda  negotia  mandet. 

Si  iapitj  &  do(5tâ  ie  tegat  arte  pater: 
Per  tacitas  melius  geritur  res  ifta  latebras, 

Aptius  in  multis  hic  movet,  alter  agit. 
Sic  ave  fallit  avem,  rerum  velut  infcius,  auccps, 

Ncc  minus  occulto  retia  fune  trahit. 


NISI 


1 


NISI    PR^DA  ,     oyiESCIT. 

KIIU. 


a^ 


APud  vetere  s  pare/ttes.fliasfuas  viris 
non  petenii{/ns  vltro  detuUrunt, 
ne  que  f  e  yrjtter  decorum  f acere  exiHima- 
runt.  Saul  Davidi  fi//.imol?tt(lit ,  i  ^cg. 
cap.  \^,\^lcmous Fhfi,apud Homerum-^ 


Latinus  ÂEne.e  ,apud  yirgilium-^  Chremcs 
Ptimphilo,  apud  Tcrentium-^MegaclesPtjï' 
ftrM»apud  H€rodotum,DArius\^UxM' 
dr  o  apud  Zonar  am^  &  <*^Jf  • 


D.} 


Eer 


30 


Eer  voorts  tè  gaen> 
Beproeft  de  baen. 


TE  geien  uyt  vryen  met  ei  maegti 
Is  {na  mtjn  dun5ï)  te  ipeelghe- 
VVaegt, 
Wmt  ddtgby  ditfoo  meynt  te  doen, 
n)at  nie  mant  fulcx  en  fou  bevroen^ 
VoorWaeVidaer  toe  en  ù geen  l^ans, 
T>e  vveerelt  is  tejiim  al- thans, 
Tot  kinders  toe  ift  al  door-trapt, 
Hoe  dat ghytmcieSïgy  vvert  beclapt-^ 
Enfoo  den  aenflagh  coomt  tot  met 3 
T)anfiaetmen  daervveljlecht  en  fiet. 
En  d'arme  njri][ler  yvert  begeckty 
Dat  haer  tot  pijn  en  na-deel  jlreckt. 


1^  Sans  bien  fondet 

N'y  faut  aller. 

ANNA. 

Ghy^dieyetfulcx  Vfilt  vanghen  aen. 
Verneemt  eerfi  hoe  u  faken  jï oen ^ 
'By  hem 3  met  yvieghy  dit  begint 3 
Ojfhy  oocl^yot  uü  ghejint  j 
En  vindy  daer  gheen  groote  iusly 
S 00  hout  dan  njry  u  hooft  gljerusÏ. 

*De  Vos  y  hier  in  bedacht  en  wijs. 
En  neemt  geen  reyf'  aenover  't  ijs  y 
Ojfleyt  <-voor  eerfi  daer  op  fjn  oor. 
En  mer c kt  hy  dan  ,  door  het  ghe- 

hoor, 
T>e  fchors  yant  ys  te  -^jn  te  cranck» 
Soo  neemt  hy  elders  fijnen  ganck^. 


Tentanda  fviaeB. 

ANNA. 

ARs  tua  cauta  quidem  ,  Çzd  non  lècura  pericli, 
Tune  putas  tutos  polTe  latere  dolos  ? 
Falleris,  infcelix,  corrupte  vivimus  x\Oi 

Fraus  apud  aftutos  nee  latet  vlla  diu  , 
Adde  quod  oblatâ  vix  gaudeat  vllus  amica, 

Quippe  recnrva  cibis  xra  fubefie  timet. 
Dum  Priamus  natam  nuprum  dare  tentât  Achilli, 

Nil  agit,  &  trifti  fronte  repulfus  abit. 
Nil  pater  hic  tentet,  nifi  nota  fit  ante  voIuntaSj 

Illius  ,  in  tacita  quem  tibi  mente  petit; 
Auribus  explorât  glacialia  marmora  vulpes, 

Qu^x.  niii  firma  iatis ,  callida  filht  icer. 


TEN 


tentandA  via  est. 


31 


r 


/Irius  fliam  K^kxanclro  ,  Priâmus^  runt  :  nihil htc,  nif  (xplorato ,  tentM' 
—  /Ichilli,  K^lcinous ,  Vlip  ,  cltim  non    dumpritdcntiores  cinfcnt, 
fdtù  cinumfpcÛè  ctefcrunt ,  finfirii  f  ne-  \ 


D 


D4 


Te 


3i 


Tc  vollen  lamp, 
Verkeert  in  damp. 


Defpence 
N'avance. 


anna: 


Njdiefi  der  maeghden  dracht  en 
kleet, 
Jnt  minnen  med'  heeft  fijn  hefcheetj 
Soo  dunSi  mygoet^eer  yvygaen  'voort, 
Hier  van  te  roeren  med'  een  vpoort. 

fcl^hou  dan  Veel  van  net  en  cujs, 
Vf^egh  met  de  geen  die  achter  huys 
Caen  fonfjen  Vuylen  onghehult  : 
'  k^En  geef  nochtans  geen  minder fchuit 
Aen  defe  die  door  rijcl^  ghevvaetj 
V  erwecl^nyders  fchim^  en  haet. 

Ghy  doolt, fo  ghy  door  cofi'licl^gaenj 
rOe  jong-mans  meent  te  loeiden  aen. 


'Des  Salamanders  cracht  verdwijnt^ 
Wanneer  defonn  te  helder  fchijnt^ 
Het  bruyneweder  maec^  hem  groot  ^ 
Veel  olijs  ù  der  lampen  doot. 

Qhelooft  dat  lufde  <-uan  al-thans^ 
Vergaet  door  al  te grooten  glanSy 
Ghelooft  dat  al  te  moyen  maeght 
T)e  rvryers  dicl(pvils  ruan  haer 

jaeght  i 
Jd^l^nner^  die  door  co  f  en  gracht, 
Ziijn  m  haer  maeghdom  als  Verfnacht  : 
rOus  vvieghy  7:Jjtgaet  niet  te  f-ay^ 
Deliejd'  ü cranck^t  den  tijt  ü  tay. 


CN^no  J^lendore  fatijcit. 

ANNA. 

I  Aucula  de  cuku  ,  quia  pars  quoque  cultus  amorum, 
Accipc  virgineis  juiïa  tenendachoris. 
Culta  placent  Jepidis  (modus  hic  tamenadfit)  ephebis, 

Mundicijs  fatis  eft  (i  foveatur  amor  : 
Öptat  amans  dare  dona  tui  potiora  parentis, 

Cum  pofito  cuku  virginis,  vxor  eris  j 
At  tibi  colla  vidensregalibus  abditagemmis, 

Gratiaqua:noftri  muneris,  inquit,  eritj* 
Vidi  ego  nobiliorquêis  veftis  abegit  amantes, 

Territagemmarum  luce  juventa  fuglt. 
Lampadis  immodico  fic  difperit  ardor  olivo^ 

Sic  nimio  languens  ftellio  lole  jacet. 


NIMIO 


NIMIO    SPLENDORE     FATISCIT.      , 

xrr. 


53 


Cicero.  \  CatoCciif.  apudAmmian, 

CP'i  cultus  magn4  cura ,  virtutis  inc», 
,    ,-    j ,   j  ,--  riaeji. 

tumcfue  fugiat  agrejlcm  <^  inhumanam  j 
nt^ligcntiam.  \ 


A   B  ht  hen  da  eli  <iutent  munditia  non 


Eerfl 


J-r 


Eerfl:  al  re  ncc, 
Daer  na  een  llec. 

AN 

't  I  5"  dan^gelijck^ghy  felfs  yyeifiet^ 
m,  y  oor  ons  het  mcefïe  voordeel  niet  ^ 
Het  T^yl  te  feiten  in  den  top^ 
En  ons  te  [eer  teproncken  op. 
Het  manne-volcJ^y  ghelooftet  yry^ 
ZJVeetj  immers  alfoo  Wel  als  Wj^ 
yyat  onder  ons  al  omme  gaet  j 
n)it  boord'  ie  ^onlangs  aen  den  praet 
ZJanfel{er  out  i  en  eerlijcl^^many 
Als  hyfijn  reden  dus  hegan. 

De  Perfe-hoom^Wanneer  diebloeyt, 
ïH  fchoonfle  dat  in  hoven  groeyt» 


De  fiUc  trop  nettcj 
Femn:ie  deffaicte. 


NA. 

'  S 00  lan?  hier  hU 


ang  bier  üioem  is  ntcu  en  "pers  ; 
Aiaer  paet  doch  ee7Js  heften  de  Pers, 
Wanneer  h aer  hloeyfelyalt  enJJ^eentj 
Sy  (iaet  verlept  ;verjlonsÏ;verquee7H3 
En  (iet er  uyt  'kjn  weet  niet  hoe. 
Dien  hoorn pa^'  ie  dees  meyfkens  toe^ 
Die  paegh,rnet  ee  verweendenjchijn, 
S 00  aerdtch  op-gefïre^en  zjjn  : 
Want  '-urij/krs  altijt  even  net. 
Soa  haesÏ  ghetrotitjfoo  haefi  een  f  et. 
En foomen  daghelijcx  fietsen  Vint, 
Die  dickyvils  Ifiegelt,  felden  Spint. 


(uit a  nimüftfocdajitu, 

ANNA.     . 

VIr  gravis ,  in  cœnâ  patri  dum  niiper  adeflet, 
Protulic  hacc  animo  di<5ta  notaca  meo. 
Perfica  cum  florent ,  nihil  eft  formofiiis  illis, 

Sordidius  contra  ,  flore  cadente^nihil. 
Fit  plerumque  fitu  ,  fit  fquallida  fordibus  vxor, 

Èxcoluit  formam  fi  quapuella  nimis. 
Pergit ,  &c  ornandi  quo  tanta  licentia  ?  dixit_, 

Quis  furor  efl: ,  totos  (e  coluilTe  dies  ^ 
Forma  nocet  miieris  nimis  ambitiofa  puellis, 

Anxia  de  cultu  ;,  vix  erit  apta  thoro. 
Cura  ciii  vultus ,  incnria  laepe  manti  ell, 

Qux  Ipeculo  gaudct ,  non  amat  illa  coliim. 


Culti 


CVLTA     NIMIS     FIT     FOEDA     SITV. 


35 


XV  II. 


vives  de  Chiift.  Famin.lib.  i. 


I 


Idemcod.  Loc. 


>'\0n ^Icnàch'it  veflis ,  at  riecforJelit  :  i  'XNveflibusfrxcificndnm  cjl , ncfint  de. 
^  non  crit  admirationi,f(dnecf^:iftidio.  -^-licatx  ,  aut  preciof.t»/mium  5  fed  fnic 
(JMundns  muliehris^nominatur earum or-  \  fordthiis,fincUbe.  7<ljfcio quemadmodi<m 
natus  quo  miindicies  (ï?nificatur ,  non  ar-  j  mnndicies  animi  corpons  g.iudeat  mtm- 
tifciumvclovuUnttA.  \  duie. 


El 


Wc 


3^ 

Wt  water,   .  i 

branc.  | 

AN 

WAnneert  na  mijnen  Jtn  fou 
gaen,  {ter  raen 

Woud'  ie  elc  een  fijn  docb- 
SoOi  op  te  trecken^  dat  ten  man 
t^(oçh  -peel  daeraen  yerbetren  can. 
Enfien  Wy  niet^'wmneer  een  maeght 
Al  heeft  gehadt  dat  haer  behaeght^ 
^a,t  dan  haer  man^  wat  hjooc geeft ^ 
Van  haer  geen  dancl^met  al  en  heeft  ? 

jt\,Ls  nu  ten  leHen  coomt  den  tijt 
1>atghyter  eeren  yvert ghevrijt ^ 
n)an  moeter  neerftich  zijn  gheVPachtt 
Van  u  te  thoonen  al  tefacht. 


I  Apoincftnicr 

I  C'eft  convier. 

na: 

Off  al  te  quinich  van  fijn  gunsl  ; 
Gelooft ^dat  heel  der  minnen  kunjf^ 
"Befaet)  en,  als  verlor ghen^  leyt 
Jn  'tweygrich  vvefen  met  befcheyt. 
En  Weet  ghy  niet  dat  V  (alcl^  ont^ 
üeeckty 
V  Vanneer  der  natticheyt  op  leeckt  ? 
zAls  vvy  zijn  Voor  een  tijt  berooft 
Van  ^hoebi  Brael^  en  gulden  hooft; 
So  hy danvveer  Verthoontfijnfchijn, 
S  ij  n  glans  duncÏ  onsveel fchoo  der  ■^jn. 
Bint  in  ugunfi  ,  de  mir.n  vermeert^ 
Een  die  Wel  vveygert ^  eyjchen  leert . 


Efrigoreferuor, 

ANNA.  - 

SI  tibi  forte  parens,  vt  ames,  laxavit  habenas; 
lamque  tuo  juvenis  captus  amore  gcmic  -, 
Ignclicet  caleas^ne  fit  manifeftus  amanti, 

Quid  placida  ièmper  fronte  videnda  venis  ? 
Aurea  lux  Phœbi^  poft  nubila:,  gratior  orbi  eft^ 

Dulcior  arapidis  qu^  ftrepit  aura  notis, 
Ardor  abit ,  flaccefcit  amor,  torpetis  amantes, 

Dum  nimium  vobis  ftulta  puella  favet. 
Viva  fuperfufis  calx  fervetj&.  asftuat  vndis,- 

Et  fimili  flammas  excitât  arte  faber. 
Difce  negare  ^  viget  Puer  aliger  arte  negandi, 

Dura  placent  Veneri  ^  vulnere  crefcit  Amor. 


E   FRI- 


E    FRIGORE     FERVOR. 

xriii. 


n 


Boer.  2T. 

GRdiior  efl  aptum  md^e  lal^or. 
Si  malui  ora  priusfjpor  edat  j 
Oratitti  a(ira  uitent ,  vl>f  notas 
JDcflnit  imhrifcros  darefonos  ; 
Lucifer  vt  tenebras  fcpulcrtty 
PuUhrA  dus  rofeos  agit  equos. 


Senccn. 

MOrbnvt  effefiias^non  hiUritatem, 
femper  arridere  Arridentibus ,  er 
ad  omnium  xflim^tionem  ipfum  as  quoquc 
diducerc. 


Eï 


'cis 


58 


Gheliefkens  kijven 
Doec  liefde  beclijven. 


Des  amants  les  noilettes 
D'amour  al umecccs. 


ANNA. 


AL  rijfïer  nu  en  dm  een  tfVoort, 
D at  onderling' uw'  minn  ver- 
port^ 
Ten  is  ge  e  noot^Wee/l  niet  bcfwaert, 
^tls  y  an  defoete  minn  den  aert, 
^aty  als  geliefl^ns  yy  er  den  gram  ^ 
Haer  dan  vermeerdert  liefdes  ylam. 

Sietl  die  ee  meejîer-forunc  yangt  ae, 
Plagh  eerjl  yyat  achter-yyaert  te  gae^ 
Enjirax  daer  na^rnet  meerder  cracht, 
Sfringtoyer  delyen  y  oy er  gracht. 
Slaet  Voorts  u  oogh  op  Veniu  l^nt^ 
Wanneer  hy  jtjncn  boogh  op-yyintj 


Hoe  dat  de  pees  meer  coomt  bcnêen, 
Hoe  datfc  fnelder  Jchiet  daer  heen. 
Wat  yyaters  in  defmis  ghedaen 
Doet  firacx  de  ylam  noch  hooger  gaen. 
En  als  den  ijVijngaert  yy er t ge fnoeyt^ 
T>an  ,  meer  als  oyt  j  y  an  yruchten 

yloeyt. 
T>oor  kjjyen^pruylen^  en gheclagh, 
VVert  liefde  ftercker  aiff  plagh. 
Wel  ae^àa  fonder  j chroom  ofyreesi 
Set  yry  den  minnaer  op  de  pees  . 
En^om  te  proeven  fijn  ghedtdt, 
'Xesïraft  hem  fomtijts  fonder  fchtélf. 


fn  afnore  mendax  iracmdia  eH. 

ANNA. 

Ixa  licet  fubeat ,  nihil  eft  ,  mihi  crede ,  pericli  ^ 
Miraloquor,  tenero  lis  in  amore  valet, 
Incedens  numerat  veftigia  pauca  retrorlum 

HiftriOjCiim  doâ:â  fortius  arte  lalit. 
Quoque  magis  neruum  retrotrahit  ipfe  Cupido, 

Altius  hocpueros  milTa  fagitta  ferit. 
Pr.Tviapugna  duces,  lis  prxviajungit  amantes 

,  Arótius ,  idqiie  fui  Cypria  Martis  habet. 
Addc  quod  Sc  calidasincendere  profuit  iras, 

Vt  videas  quanta  bilc  tumelcat  amans. 
Ira  dabit  juvenem  patulo  tibi  corde  videndum,' 
Yix  aliquis  mentem  j  cum  ilibit  illa ,  tegic. 


IN 


IN    AMORE    MENDAX     IRACVNDIA, 


39 


XIX. 


Ovid. 

QVd  modo  fHgnahant  jun^untfua  ro- 
sira col nm  bit, 
C'imrum  hLindittai  verbaque  murtniir 
habent. 

Plaut.  Atnphitr. 

IR£  intervemunt,rHrfu^  rcdennt  ingra- 
tiAm, 


J'ertim  ir.<  ft  fortt  evevitwt  hujufr»odi 
Inter  eoi^rurfum  ft  rever fum  in  gratiTi  cfl, 
Bii  tanto  amictfunt  inter  fc  quam  frtHS. 


A 


Sencia . 
Mans  irattts  rnulta  tnentitur  fibi. 
Concorditift  carter  di f  cor  dia. 

E  4  Dic 


40 


Die  hart  fiiuyt,  bluft  uyt. 


PHY 

GHygaet  te  hart  in  dit  gheval, 
V  "voorfielfmaecï  my  niet  met 
al: 
VVarit  vvilmen  defen  ypegh  in-gaen^ 
Ons  rijcl^en  fal  niet  Unghe  Haen. 
Wie  docb^die  bloet  in  aders  dr aeght^ 
En  fou  niet  haefi  ■^jn  yyeghghejaeghtj 
S  00  icl^mjjîelde  na  er  u  reen  ? 
EyUes  !de  liefde  y  iel  daer  heen. 
Cheen  menfch  enfdmy  ma  ken  wijs ^ 
Als  datter  vier  ontftaet  uyt  tjsj 
Ojfdatter  minne  ryÜ  uyt  tv  Vify 
Z^oorvvaerghy  hebt  u  hier  Vergift. 


\       Trop  efmoucher  cfteint. 

LLIS, 

T>es  liefdes  r^c^ùfacht  en  foety 

Het  vvert  door  vrientfchap  aengevoety 

V  Cleyn  Venus  kint  is  al  te  teer 

y  oor  dees  u  al  te  harden  leer- 

't  fs  meeps  en  tangher ^naec kt  en  bloot» 

Ten  can  niet  draghen  Jukken  floot  i 

t'fs  op  gecoeflert  in  een  lant 

T>aer  niet  dan  roof  kens  jïaen  geplant i 

'tDraeght  vvd  een  toortfe  'tfoete 

Dter, 
Maer  niet  van  onuytblujlijckyier. 
Nijpt  niet  te  feer y  de  keers  gaet  uyt 
fx/rvanne er-men  die  te  harde fnuyt. 


Si  tiimü  emungM ,  extinguitur. 

PHYLLIS. 

DVra  nimis  tua  juffa  puto  j  Venus  aurea clamât 
Micia  Matthiacas  regna  decere  nurus  ; 
MoreSabinarum  frontem  caperare  leveram 

Et  nifi  dura  loqui  fi  qua  puella  velic, 
Illa  fero  teneros  procul  ore  fugabit  amantes, 

Etmelius  durimilitis  vxorerit. 
Molliter  idalijs  recubare  iuëcus  in  vmbris 

Non  didicit  Veneris  triftia  ferre  Puer. 
Adde  quod  ^  fragiles  tantum  gerit  illefagittas, 

Adde  quod  acternas  non  habct  ille  fices. 
Si  nimis emungas ,  peritignis,  &2Emulafoli 

Flamma  tenebrofo  prefla  vapore  jacet. 


SI    NI- 


SI    NIMIS     EMVNGAS,    EXTINGVITR. 


H 


XX. 


Q 


Provcrb.  Salom.  cap.  30. 
P^f  nimts  emungit  ,  àicit  fatigui- 
nem. 


Oviilius. 
^'Eâm'tÇccnd.i  înmen  Venus  eflÇccur.^  ti- 

Ne  tanti  dotes  no»  putet  ejje  tuât. 


'tis 


4i 


't  Is  niet  te  vree 
Met  d'hooghfte  tree. 


Qui  (e  faiâ:  brebis 
le  loup  le  mange. 


ANNA. 


S  Et  "pry  den  minnaer  ftcht  en  foei  » 
S  00  crijgt  hy  vyelvanpas  de  voet 
Om  met  verlof  te  vvefen  gecl^ 
En  H  te  treden  op  den  nec^. 

Een  rvryer  flacht  de  CUmme-hoon^ 
VVtint  3  ojfom  dit  gevvas  alfchoon 
Lancl^rijsj  en  hooghe  fiaken  lîaen, 
fndienter  maer  can  raken  aen^ 
't  Is  alghenoughy  het  Veyle  cruyt 
Climt  langs  de  slock^  tot  boven  uytt 
En  dan  nocb^opfijn  eyghen  plucht^ 
éMaeSi  nieuwe  er  uilen  in  de  lucht. 


Indien-men  liet  een  minnaer  treen, 
yyaer  dom  den  fioute  gafï  niet  heen} 
Schoon  hy  Vercreegh/ijn  Voüe  wil^ 
CN^chfalfijngheefi  niet  VVefen  sïUi 
Hygaet  dan  melden  door  het  lantj 
Sijn  liefkens  gunHy  fijn  eygen /chant. 
Chelooft  dat  hedenfdaeghs  de  jeught 
ZJZJ  elfeggen  derft:Ten  is  geen  Vrengt 
T>at  yemant  coomt  tot  fijn  bejagh, 
Indien-ment  niet  vertellen  magh. 
Dies  wacht  u,eerhaer  Maget^  wacht 
Van  u  te  draghen  alte  facht. 


^Haque  eiÏ  via  nulla,feruntur. 

ANNA. 

DIc  age  blanditias  j  fer  bafia  ,  funde  faleinum, 
Sparge  rolas ,  avidis  da  melimela  procis . 
Protinus  infϔix  (nee  enim  modus  vllus  amanci  elt) 

Protinus  audaci  lub  pede  pre iTagemes. 
Efl  Faba  qua:,  gracili  modo  fas  KaeiilTe  bacillo, 

Pcrsit  in  aëriasambitiofa  vias, 
Nee  tetigilTe  fat  efl:  faftigia  fumraa  Falèlo, 

Vltermsgyro  luxuriante  ruit. 
Exit  in  immenfum  temerarius  ardor  amantum. 

Et  quamvis  tolères  plurima,plura  petunc: 
Nee  fatis  his  vel  totus  araor .  Sua  furta  lodali 

Si  narrare  nefas  :,  non  placet  ipla  \'enus. 


(i\*A- 


QVAQVE    EST    VIA    NVLLA    FERVNTVR. 


4i 


XXL 


I 


Vives,  lib.  i.dcChrift-.Fncm.  [  ah  impftdjcâ  vcl  ab  amenti.  T^  (J/iat  fc 
I.lndne  admonendacfuidemyirgoneri-  vcllicdri,'vcl Ufctvins  ta»gi,miitct  locum, 
dcnti  arridcat,qiiûd  ^Line  nonft  nifivel  1  ^  4^eai,Ji  aliter  vitare  no»  fojiit. 


Vi 


Ecdt 


44 


Eedt  vandiemint 
Licht,  als  de  wint. 


V 


Segghen  wagh  mijfchien  yvel 


eer 


Cebeurt  zjj»3  tnaer  denCl  nimmermeer 
*D  at  feller  jongh-heer^  die  my  vrijty 
Sulcx  doenfoH  "billen  my  tefpijt  -, 
yd^vpaerfijn  7:1613  fijn  hart  ^fijrijin, 
S  00  tck^hem  de  de  gun  H  "van  min  3 
Jij  my  y  er  laten  ?  ipyat  ecnjiruyf. 

'KA^s^  zydy  nochfoojlechten  duyf? 
Hoes  lieye  l^int^  en  merc^je  niet 3 
V  Vanneer  de  yvmt  niyji  door  het  riet  y 
Hoe  dattet  huygty  en  fïuypt/n  nijght, 
y  a  als  tot  aen  der  aerdenfijght  ? 


ProracfTcs  d'amour  par  conftumc. 
Sont  Icgcrcs  comme  la  plume. 

PHYLLIS. 

ü^ochtans  en  hout  den  wint  nau  op^ 
Of't  (leeckt  weer  tnde  lucht  fijn  cop. 
T>ie  vrfjt  is  dwecghelijcl^ecn  l^mt, 
Maer  na-der-hant  isÏ  al  maer  Wmt. 
Soo  langh  de  bye  haer  Hrael  behonti 
Soo  vlieghtfe   <^royiijcl^  door   het 

Wout  i 
<3Uer  alsfyyemant  fteeckt  offiraelt^ 
Haer  eersie  lufi  en  cracht  diefaelt. 
Soo    haesl    de   bruydt    u   in  de 
fchuyty 
Zijn  al  de  fchoon  beloften  uyt; 
En  als  het  wil'l^n  ü  ghefchtet, 
'Van  gaet  de  vricntfhap  haeft  te  niet. 


^uidjuret  non  curat  amans, 

ANNA. 

H  Ine  neque  pollicitis ,  neque  tu  moveare  querelis, 
Nee  gemitu  faciat  cor  tibi  molle  puer  j 
Konnc vides?  tremit  a<5ta  notOjfimilifqueprecanti, 

Dum  Ipirat ,  tremulum  fleftit  arundo  caput. 
At  fimul  ac  defasvit  hiems^affurgit  in  altunii 

NuUaque  iupplicij  figna  prioris  habec. 
Crabo  rafas  ac  mella  colit^dum  Ipirula  condir, 

Cumferit:,  amiflaculpide,  fucus  abit. 
Supplicat  omnis  amans  ,  &  dat  bona  verba  puella?^ 

Dum  negat ,  &  calidas  relpuit  illa  preces - 
At  fremet ,  &  tenera^  conuitia  dieet  amicac, 

Vc  fcmcl  optatâ  gaudia  node  tulit. 


QVID 


QVID     IVRET     NON     CVRAT    AMANS. 

XXIL 


45 


Pierre  Matthieu. 

HEnry  troifiemc ,  Roy  de  France ,  fut 
ef^erdtiement  amoureux  de  ma  Dame 
deChaJIeju-fieuf,  ilyavoit  quelque  f  ro- 
mede par  efcrit ,  rnais  les  fcrmens  qui  fc 
font  fur  des  autels  de  plumc ,  f 'en  vont 
auvent. 


Ig»e  furens  juvenU  tenerA  quod  jitrat  a- 
mtc£, 

Jn  venta,  ér  rapidâ  fcribert  ofortet  a. 

qua. 


P5 


Stroyt 


4^ 


Stroyt  zout 
Hec  flout. 


Refponle  fevcrc 
Raillarc  fai(5t  faire. 


ANNA. 


DOch  om  dit  onghewack^  tont^ 
gaerji 
T>  lent  ghy  u  dus  te  Jî ellen  aerty 
S  00  haeSi  daeryemant  met  fijn  kout, 
Gaet  buytenfchreef  ofvvert  te  Jiout^ 
"Xeyvij/^  terfïont ,  met  Buer ghelaet^ 
Dat  ufijn  doen  niet  aen  en  paet  : 
Vienfnooden  hoop  en  ket  niet  af 
Dan  alfmen  vinnich  is,  enfraf 

rDe  Slecl^Jat  vvalghelicl^ghefjiuys, 
Soo  ghyt  laet  cruypen  door  het  huys^ 
'^efvvaddert  beyde  fleen  en  hout, 
éMaer  ftroytet  vuyle  dier  met  ^ut^ 


Het  crimpt  in  een,  en  het  verfraet, 
€nal  fjnfijm,  als  ijs, ont  laet. 

Ghezpute  reden  met  yersïanty 
"^etoomen  dertel  tong  en  hant. 

PHYLLIS. 

JCk^weetnoch  al  veel  heter  raetj 
Om  y>ry  te  wefen  van  dit  quaet, 
Daer  Van  ghy  vooren  ded'  vermaen, 
Dat/Sjden  coop  haejï  toe  te  f  aen. 

Hoort  maeghden  ,fooghy  zjjt  beducht 
Voor  oneer  of  voor  quaetgherutht, 
Foorhaet  en  nijt,  ofclappery, 
UXeernt  haefl  een  man^foo  zjjdy  vry.  Y 


V  Apuleius.    Luxuiia puerilis  pedicis  nuptialibus alliganda  eft.  Matrimonium  enim  tutiffitriis 
elljuventutis  portas, vt  ait  Plutarch. 

Sale  tange ,  liquefcit. 

ANNA. 

VT  fine  labe  fluat  primi  tibi  temporis  ^etas, 
Auris  ad  obfcœnos  fit  tibi  claufa  iocos, 
Hi,  pubes  lafciva  parat  cum  bclla  pudorij 

Prima  diona^i  tela  nepotis  erunc. 
Ergo  vbi  nequitias  aliquis^voceiue  pudendas 

Aufiis  eric  ftultâ  garrulitate  loqui, 
(Arridere  nocet)  vultus  oppone  feveros^ 

Et  matronali  verba  timenda  lono. 
Serpere  fi  patiare  ,  notât  piger  atria  limax:, 

Soluitur  in  liquidas  qui  laie  Iparfus  aquas. 
Vocetona,  nee  parce  minis,  dum  leurra  iocatufj 
Protious  impuro  definec  ore  loqui. 

SALE 


1 


SALE     TANGE,     LIQ,VESCIT. 
XX  m. 


Plutarch.  in  lil>.  quomodo  ex        I  rïbuf,qnam  viveret^vtcretur. 

inimic.  Jvc.  / 

Pofthimia.quodfolutior  in  rifii  ejict.é'  !         Salom.  Trovcrb.  c.  25.  v.  25. 
liùcrhis  cnm  l'irii  confubularetur  ,  in\  "XJ F.ntiis  /Iquilo  difip,it  fluvus  ,    c" 
crimen  incejlut  vocata  eft,  quant  eo  crimi-  j    V  tri'siis facies  liiiqitam  dcimljcuian. 
ne  tunoxiam  Spuriia  Miyint/iis  Pontifex  I 
maximus  admonuit  ne  fcrmomhus  levio-  j 

F  4  D'onbc- 


D'onbefochtc 
D'onbedochce. 


ANNA. 


Qui  happe  fans  qu'il  tafte 
Ailemenc  le  gafte. 


lit  ghy  u  dan  tot  hwvVlijck^  \  VV<tnt ,  mît  s  'tpaj>iir  haer  clecft  om 


y  Y  jfçen  {fchoen 

Gheitjck^met  koufen  en  met 
2^  een  y  met  alfoo  j  maer  "KJjdy  wijs, 
Eer  datghjjvveüichtj  proeft  de  IJ>tjSj 
Ojf  anders  't  mocht  u  qualijc^gaen. 

MerSihoeme  vangt  de  domme  (jaen-, 
^eel  huyfkens  "Van  belijmt  papier 
Bereyt  den  roogh'laer  "voor  dit  dierj 
En  deckt  den  gr  ont  met  lieflicl^  aes  ^ 
'Dan  coomt  den  <x>ogel^  ermend'PVaes 
En  valter  in,  met  heel  de  cop^ 
Dies  wert  de  fpijf'  haer  tot  eenflrop 


V  hooft, 

Soo  Wortfevan  t'ghejicht  berooft. 
En  van  het  leven  corts  daer  naer. 
tAldus  j  f  et  !  coomt  h  y  intgevaer 
'Die  metter  haeüfijn  dinghen  doet. 

Ghy  dan  u  faken  Wel  bevroety 
En gaet  met  fchoenen  als  van  loot  : 
De  huyden-daesrhfe  jeugtü  fnoot, 
'Door-trocken ,  fim  ^ghejlepeni  Vals  j 
D^,  eer  ghy  mmt,  let  wel  op  als 3 
Want  een  diefuypt ,  al-eer  hy  proeft  y 
Verbrant  fijntongh^  enf^t  bedroeft. 


A 


Falltmur  lïïnotü. 

o 
PHYLIIS. 

IVdice  me  prnjRat  taedas  celerare  jugales, 
Conjugium  ftatio  fida  pudoris  ene. 

ANNA. 

T  patet  infidijs  Icvis  &  properata  voluntas, 
Decipitur  propero  qui  vorac  ore  cibum. 
In  Icrobe  ceda  latet  vifco  maculata  papyrus, 

Cum  palamedxam  ruftice  fallis  avem, 
Delitie  volucrum  medio  jacec  elca  cucullo, 

Quam  propcrans  roftro  dum  male  captac  avis, 
Mox  oculos  lento  premit  illita  carta  veneno  : 

Ridet,  &c  in  prxdam  la^tacatervaruic. 
Fallitur,  &  totam  fit  fabula  jufta  per  vrbem, 

Ciedulus  ignoco  fi  quis  amore  perit. 


FALLI- 


i 


KVLLA    REPARABILIS    ARTE. 


57 


Ovidius. 
Lafafudicitta  ejl,  de  f  er  H  ilUfcmel. 


•     •     • 


Famam  fcrvarc  memento. 


^ua  femel  amijfâ  jpojica  nuUm  eru. 


\\ 


Dion. 

P\Vdic£  efinon  modo  vtne qu'tdpeceet^ 
fedne  fiifptcionem  quidemilLim  tiir- 
pem  dcfcprdùeat. 


u 


Een 


5^ 


Een  maèghc  die  Ichenckt, 
Haer  eertjen  crenckt. 


Fille  qui  donne, 
S'abbandonne. 


V 


ANNA. 


faen 


Oor  eer  fi  en  ifi  gheen  maeght  |  Vivant  dits  haerfeggen-^geeftfeyvat 

Syfal  ooc^  ge'ven  meer  dan  dat.'' 
Een  rnaegt  die  aen  een  long-man  geeft  ^ 
Laet  haer  al  nemen  "Watje  heeft ^ 
n^us geeft  niet  weghjhet  rraer  u  faU 
Want  geef  je  wat^fy  nemen  t  al. 
Oock^  ijl  Van  outs  een  Vrijers- 
cunB^ 
Haer  roem  te  draghen  van  de  gunjï^ 
T)ie  haer  d'een  fooi'  of  et  ander  hiety 
Tot  'sm'tnnaers  vreught^  en  haer  ver- 

dr  iet. 
Ghy^fooghy  hout  van  mijne  leer. 
Hout  'thuys  ttgift  ^foo  houd  f  u  eer. 


gher, 
Ofyettegheven^  oftontfaen, 
*VVant  dat  het gh even  ons  onteert, 
Vitfelfs  men  uyt  de  keuenen  leert, 

nAls  't  vet  alfUfmelt  in  de  Fan, 
'De  cocI^VerlieH  dan  niet  daer van, 
^Maer  werpt  de  Tan  Wat  <uets  int 

vier, 
S 00  rijïier  (Irax  een  groot  ghetier , 
En  door  het  vet  dat  buyten  walt  y 
Het  vierplit  in  de  l?anne  valt. 

Een  die  ae  minnaers yet geeft  vvegh, 
"Die  drae(rht  hen  op  het  Volghefegh, 


Zonare,  esl perdere, 

ANNA. 

ERgo  verecundis  fit  cura  ,  laborque  puellis, 
Turpia  nc  pofTic  garrula  fama  loqui. 
HÎC  ego ,  quos  deceat  fcopulos  vitare ,  docebo  j 

Tu  mea  non  duro  diâ:a  reconde  finu. 
Pfincipio  tibi  turpe  puta  dare  munus  amantij 

Sic  procul  a  caftâ  virgine  larga  manus. 
Is  cui  parua  dabis ,  credec  maiora  dacuram  j 

Pauca  licet  doncs ,  caetera  fumet  amans. 
Adde  quod  oftendens  cuiuis  tua  munera  ,  dieet 

Hxc  dedit  ardoris  pignora  ferre  lui. 
Ignis ,  vbï  paulum  pinguedinis  eijcit  olla, 

Irruit ,  &z  totas  depopulatur  opes. 


DONARE, 


DONARE  ,     EST     PERDERE. 


19 


XXIX. 


N 


Vives  lib.  1.  dcChrcfV.Focm. 
/A/7  muiter  viro  det  ^  fœmtna.  enim 
cpixdat  ^  fedcdit. 


ET  ratio  effe  potesï  ,  qnodillecfui  donat 
creditur  captare  veile  benevokntiam 
ejus ,  cui  donat  •  juxtA  illud  Manialis  : 
Diim  me  captâbas,micccbas  muncra 
hobis. 


Hz 


Des 


6a 


Des  pennings  redea 
klinckt  beft. 


Argent 
Ardgent. 


anna: 


Niet  yyegh  te  fchencl^n  Valt 
ons  f  acht  f 
Want  na-de-mael ons  broos gejlacht 
Heeft  ^als  Voor  ejghen,  dit  ghebreci^, 
'Dat  wy  Wat  carich  T^jn,  en  Vrec^s 
S  00  Valtmen  doorat  ont  fangen  eer^ 
Als  wel  door  milde  %ijn  te  feer. 

Hoe  menich-maelïjl  my  een  ^ijt^ 
Als  icl^door-lees  den  ouden  tijt. 
En  y  inde  t'elcken  vrouw'  en  maeght, 
'Door  giften  Van  haer  eer  ghejaeght  -^ 
*t  Schijnt  't  is  gewonnen  ojfghefchent^ 
&Al-vvaer  het  gout  maer  comt  ontrent. 


Het  gout  dringt  door  een  ft  aie  deur. 
Het  Gout  feit  cracht  en  Wacht  te 

leuTj 
Want  fchoon  ment  albefet  enfuytj 
Nochfuypter  tn  dit  loofe  cruyt. 

Leght  in  ^icl^^lver  loot,  oftin^ 
Gheenfechte  Hojfen  raec^ter  in  : 
Teauter,  yfer  3  cop-er ,  fïael. 
Het  blljfter  buyten  al-te-rnael  • 
Alleen  het  gout  mach  binnen  ftaen. 
Dat  Wort  met  openfchoot  ontfaen^ 
Alleen  het  Gout ,  alleen  het  Ghelt 
f  s  V  middel-punt  daert  al  na  helt. 


zAuro  omnia  pervia. 

ANNA. 

NIl  dare  (ponte  fubit ,  magis  accipiendo  perimuSi 
Nofter  avariüxcrimina  lexcus  habec  : 
Hinc  fiimus  imbelles  j  quxque  omnia  tela  repellac, 

ProtinuSjaccepto  munere,vi<5tajacet. 
Argenti  natac  xs  ferumque  per  .xqiiora  Vivi, 

Sola  fubic  niveos  aiuea  malla  finus. 
Quo  neqiieat  penetrareclulyps  :,  admitticuraurum  • 

Teftis  erit  Danaës  turris  ahena  mihi. 
Cede chalypsj  aurum  de  virginitate  tiiiimphatj 

He'i  mihi  vis  fulvo  quanta  colore  latet.' 
Fortè  pudicitiam  fcrro  dedic  vna ,  led  auro 

Innumerxpatulos  exhibuêre  finus. 


AVRO 


AVRO     OMNIA    PERVIA. 
XXX, 


6i 


ÜS0^- 


Cic.Orat.  5.  inVcrr. 
cjt  tamfinÛum  quodn 
ri ,  fiihil  tam  muniturn  ,  c^uod  non 


XT//y//f/?  tamfmÛum  quodnon  vioL 


exftignari  fecunia  poftt 

Dij ,  pudor ,  alma  tidcs  vni  fuccumbi-  •      bent. 

tis  auro.  j 


Mich.Verinu*;. 

MVnera  ne  cafias ,  vncits  Utei  h^mus 
in  efcâ, 
TiulU  carent  vifco  mnnera ,  liriu ha- 


H  5 


Een 


62 


Een  mae^ht  die  neemc, 
Haer  eer  oncvrecmc. 


Qui  prend. 
Se  vent. 


ANNA. 


LAet  u  dan  gout ,  ojf  diamant, 
By  nïemant  fleken  in  de  hant. 
Den  Oelier  Wert  met  quijt  fi^n  T7«-, 
S 00  lang  alsjyghejloten  isj 
en  gift  noch  gaven  in  en  laety 
Maer  als  baerfcbelp  eens  open  faety 
Efi  dat  alfdan  de  toofe  Qreeft^ 
Ms  cax^yet  wat  haer  fchenSî^of geeft. 
Een  l^eytjen  Werpend' in  haerfchel^ 
S 00  rijjler (îrax  een  deerlijck^fpel^ 
Want^mits  den  Oefier  niet  en  magh 
Haerfchelp  toe-fuyten  aljje  plaghy 


T)oor  dien  de  i^ey  haer  dat  belet , 
S  00  yvertfe  deerlijc^afghefet. 

'/^ënfeydet  met  dees  beelen  dagh^ 
Wat  dat  hetghefen  al  "ver magh. 
Wanneer  ee  meyfken'Wat  onïfangt^ 
'k~n  "Weet  met  "Jatter  niet  en  yyangt: 
'Die  geeft ,  doet  alles  Wat  hy  wil. 
Die  neemt, yerdraegt, en  fwijgt  alfil, 
Sy  roupt  haer  moeder  niet  om  help, 
Sy  fnyt  niet  eens  haer  openfchelp, 
Aïaer  laet  dengheyer  al  'tghejègh, 
VFatfüufe  doen  ?  declem  is  wegh. 


^mator  cum  dat,  rapit, 

ANNA. 

CVra  ficergo  tibi ,  fi  fïc  tibi  cura  pudoris, 
A  donis  avidas  abftinuifTe  manus. 
Konne  vides  ?  vt  nudus  Amor    (fic  pingitur  aptè) 

Nil  pratter  pharetram  ,  telaque  pauca  gerat  : 
Nil  pretium  o^uo  condat  habet.  Deus  odit  amantes 

Qui  veneris  turpi  munere ,  munus  emunt. 
Non  adamas  tanti  eftj  non  gemma  ,  nee  aurea  torques, 

Non  tyriiE  veftes ,  vilis  vtefie  velis. 
Injeótos  admifit  hians  quia  Concha  lapillos, 

A  Cancro  patul^  diripiuntur  opes. 
Muneris  accepti  mens  confcia  mollis  amanti  efl^ 

Nulhque  pro  cafto  bclla  pudore  gerit. 


AMATOR 


AMATOR    CVM      DAT,     RAPIT. 

XXXI, 


^3 


//^ 


/ 


Scncd.  Ovid.  3.c1cArr. 

BEnefcium  accffere,likrUtem  csï  ven-    ILLt  potesi  vigiles  fiamm.ts  cxtingncre 
dcre.  ^^V^i^^y 

Fa  rjpcrc  f  tem  fît  s  In.u  ht  fiera  tuis. 
Et  dure  mifta  ziiro  tritis  Acottita  cicutiSy 
K^ccepo  Vencrcm  mtmercfiquA  ttegat. 


H4 


Die 


64 

Die  jockt, 

Dielockt. 

AN 

WAt  cleyns  coomt  my  noch  mt 
ghedachi\        {geacht. 
Daer  op  nochtans  "^el  dient 
Veeltacke-teylens  3  hant-ghej^el^ 
Veel  terghens  aen  een  joncl^-ghefel, 
ZJVat  Belgen  in  fijn  cleedî,o^ùedt, 
^Dat  heeft  er  veel  ghebracht  int  net. 
Als  't  meyfl{e  werpt  met  groenhof  nat, 
rDat  Ù  gefeyt  :  Qomt  foolt  my  vpat. 
O  'tùeenforghelijcke  vreught. 
Te  joelden  met  de  dertel  jeught  \   (pas) 
\Sagh  laetft  {en  '/  coomt  hier  nu  te 
€en  meyj  l^n  door  het  groene  gr  as  ^ 


La  fille  qui  le  îeu  commence:, 
Eft  dignede  cocce-vecce  en  France. 

NA. 

Gaenplucken  bloeml{ens  hier  en  daer^ 
T>aer  infy  V  vert  een  "^ye ghewaer, 
Hetfoete  ^int  had'  jpelens  lu  fi. 
Dies  liet  jy  't  heef  jen  niet  in  rulïy 
Sygreept,  fy  neept  3  yvaer  't  liep  ,  0^ 

VVeeci^} 
Tot  datf  '  int  lefle  creegh  een  fee  cl^. 
Doen  riep  f  e  de  er  lij  cl^:  Felghedrochty 
Eemaegtidie  maer  vvatfpfds  enfocht^ 
Js  door  uprick^lfoo  ont  fielt  ^ 
Dat  haer  teer  maeghàe-yleefk^  fpyelt. 
Door  Ihelyerjaechtmen  vpel  verdriet^ 
Ten  dient  noclnans  de  meyfl^ns  niet. 


Virgo  ludendo  Uditur. 

ANNA. 

I  Arna  videbuntnr  ,  quas  nunc  dabo  juflTa  ,  pnellisi 

Paruaquidemfateorj  led  tarnen  apta  legi. 

Fronde  levi  jiivenes  jaótoque  lacefl'ere  malo 

Conveniens  caflis  moribus  effe  ne^o. 
Flore  latebat  Apis  (res  hic  ea  digna  relatu  e(l) 

Manc  vider  ^  &  tenero  poUice  virgo  petit; 
Nccmora^  necrecjuies  :  tandem  ferit  illapuellam: 

Huic  tumet  infefta  cufpide  Ixla  cutis. 
Virgineam  quid  crabo  manum  petis  improbe  ?  clamât^ 

Ludimus ,  Sc  mens  te  Ixdere  nulla  fuit. 
Dum  puerosIuRi  lalciva  puellalaceffit, 

Sarpe  tumor  vexat  corpora^  iïi'pe  tuïior. 


VIRGO 


i 


FALLIMVR     IGNOTIS. 

XXIIII. 


49 


Paul .  C'y^'^rçus.  !  male  ceciderit àlea,r}on  efl  fjrtodiirrc  corfi. 

AT^eps  in  cenniiifiovia  cfl ,  (fuarnm  \  ^as,effen/mexijs  i»  c]uil?iis  (quodJicifo- 
alteraad  rr/ifcriam  ductt ,  altera  ad  \  let)  non  cji  bis pcccare. 
falicitatcrn  ;  itaqiic  rriufquAm  teinvtam 
des  ,  non  minus  follicité âeliberandum  c(l  i  Scncca. 

cum  judicaveris,  amarCy 
amaveris,jridfc.irc. 

Bci^onncn, 


tjiiam  Herculem  in  hivio  conftitutiim  fe-    T'tOnefliui  efl, 
cijfe  legimtts.  Si  enimfcmel  inconnubio  1  i^qu.tmciimat 


50 


Begonnen ,  is  halfghe\^'onncn  :       !  Clia/lcau  qui  parle,&  fillc  qui  efcoutc, 
Teïpracckftcien,  ishalFgcdaen.       I  lont  de  facile  compoiition. 

ANNA, 

SOo  ghy  dan  teenghertijthevint   Wanneer  een  minnaer  tonfwaert 


Oo  ghy  dan  t  een gher  tijt  begint 
'  T)at  dees  of  gene ,  die  u  mint) 
On^Veerdich  ü  te  7^n  u  deel-y 
Soofcheyter  af  gants  engheheel. 
En  denckt  met  in  h  dom  ghemoet y 
Ickjnach  "Wat  hoor  en  defen  h  loet. 
Het  fal  doch  gaen  ,    hoe  f  boon  hy 

fluyty 
Het  een  oorin^  het  ander  uyt: 
UVant  denckj\e  dit,joo  lijdylasl^ 
Het  oor  te  leenen ,  hout  dit  njaft^ 
'Dat  brengter  menich  aenden  bry 
Die  alwat  fnegher  ^jn  als  ghy. 


keert 

aAlvyat  hy  aerdichs  heeft  geleert^ 
€n  paert  een  Itejfelicl^  ghelaet 
^et  kuf^nsjjocl^y  enfoeten  praet^ 
VoorWaer  de  ratte  raeSÏ  aen  'tfpecl^. 
Tervv^l  de  ^ac^el  roert  fijn  bec  ^3 
Den  ^ackeUerfijn  ^acl^el-been, 
Soo  racc^ter  eynt'lici^fpyee  by  een. 
V Wanneer  door  eenich  oorloochf-trecl^ 
Een  flot ,  offchans  coomt  inge[preck> 
Of  dat  een  maeghtaen  'thooren  raed^y 
Chevvü  de  pays  is  hiefi ghemaec^t. 


Habet  njenenumfuum  hlanda  oratio. 

ANNA. 

SI  te  fortè  nepos  aliquis  ,    non  dignus  amari, 
Ambiatj  acaftâfit  prociil  illedomo. 
Kec  veniat ,  quamvis  mens  eil  tibi  ludere  tantum, 

Ss:pe  vel  in  lufu  capta  puclla  perit. 
Ins;enij  dum  quidquid  habet  depromit  amatorj 

Miket  &c  alterno  mollia  verba  fono, 
Amplexuque  dato  lud:antia  baiïa  caipit, 

Bafia  virgincis  infidiola  choris. 
Corda  lubit  lenfim  non  inrelled:a  Dione, 

Perque  (inum  tacitis  pailibus  crrat  Amor. 
Dum  canit ,  inque  vicem  fiia  carmina  fillula  reddic, 

Non  exfpeólatis  cafllbus  ha:ret  avis. 


HABET 


HABET  VENENVM  SVVM  BLANDA  ORATIO. 

xxr. 


Vives  livre  i  idc  lafcmmcChrcfl-.      '  &  ,  peut  eflre ,  n'es  tu  rien  de  tout  ceU. 

TV  ne  dois  non  plus  donner  d'audience  j^(,oy  plus-;  qu'il  mourra  s'il  n'en  a  lu 
aux  altrjyantes  ^  douces  paroles  des  jouiffance:  c'efl  là  que  le  m.d  le  tient ,  Ad- 
amoHrrux,(iu'a  l'enchanteur.il  te  dira  que  1  infc  btcn  que  tu  ne  foys prifc  par  Ces paro- 
tuesLMe  ,  gractetife ,  ingenicufe ,  cTC  \  les. 


Gi 


Een 


fZ 


Jf,cn  kufjen  is  macr  een 
af-veeghen. 


Baifèr  de  bouche. 
Au  cœur  ne  touche. 

PHYLLIS. 

^tlsenckelheufheyt,geen  h  e  dr  och  • 
tAlwatmen  geeft ^dat  houmen  noch. 

Als  't  ^yeken  op  de  bloemkens  gaet) 
V erfa.melen  fijn  honich-raetj 
Hei  lieve-coosiy  en  kufi  het  cruyt)  \ 

En  trecl^ter  n^Vas  en  homch  uyty 
En  even-wel  3  gelijci^wen  fïet^  \ 

Tenfchaet  de  teere  hloenil^ns  met. 

Als  eenich  dinck^ons  met  enfchaety 
En  middlertijt  een  ander  baet^ 
éA4agh  dat  by  yemant  Van  befcheyt^ 


ipEy  fachtjens  vvatl dit  luyt  tejiraf. 

Men  feyt geen  oude  <7jryers  af 
Voor  dat  men  Weet  een  nïeulipe  l^ans  ,• 
1>at  zjjn  de  Jïreken  njan  al-thans. 
Ooc^  heeft  u  deunheyt  niet  om  't  lijf: 
Jioe  ?  machmen  met  voor  tijt-Verdrijf 
Eenfoete  kouter  drte  of  vier 
Aenhouden,  nacr  des  H  of  s  manier  ? 
En  o  f  men  al  Wat  fcherli  engeckt^ 
Ons  eer  vvert  daer  fiiet  mcd'  bevleckt: 
En  o  f  men  kl^B^  wat  ijfct  dan  ?    {Van? 
ZJZJat  na-deel  heeft  een  maeght  daer  \  ^l  et  goede  reden  ztjn  ont  feyt  ? 

^luod  dedit ,  id  retinet. 

PHYLLIS. 

CVr  negct  amplexus ,  Sc  abhorreat  ofcula  virgo  ? 
Non  pudorhis,  roiei  non  perit  oris  honos. 
Batia  virgineis  cjuis  credac  obelTe  labellis 

Ingenuus  tenero  quas  tulic  ore  puer  ? 
Libat  Apis  violas ,  Ôc  bafia  figit  achanto, 
Oraque  plena  favis  in  lua  teda  refert  j 
Non  tarnen  hinc  violx,  non  hinc  marcefcit  achantuSj 

Vtcjue  fuit ,  roleus  perftat  vtrique  color. 
Virgo,  notas  juvenis  quas  prcflerat  ore  protervo^ 

Abluit  5  &  facies ,  qua:  fuit  ante,  redit. 
Si  licet  oppofito  de lumine  fumere  lumen. 
Invida  cur  juveni  bafia  virgo  neget  ? 

QVOD 


QVOD     DEDIT,     ID    RETINET.    f^ 

XX  y  I. 


53 


KxCrçcisEpig. 
iVid S.itynfc  tumes  •:  res  aiunî  ofcula 
jnanes. 
Et  f  acte  ahlutà  tolluntur  à"  ofcubj'fu. 


Vives livr.  i.dclaFcm.  Chrcft. 

ILy  ades  filles  (jut  font  q loir c d' avoir  des 
.imoitrcux  ,  dcfquels  elles  pre»e»t ,  leur 
fafetemps  ,  en  les  ven.int  cr  martyr ant  : 
mais  les  rets  qu'elles  tendent, ne  font  moins 
pour  prendre  elles  mefmes  qtic  les  hommes, 
auqncls  elles  en  veulent. 

G  3  Ecr 


54 


Eer 
Is  teer. 


Qui  Ia  tafte 
La  gaftc. 


o 


ANNA. 


M  dat  het  hofyet  Uetofdoet, 
En  acht  et  daerom  quaety  noch 
goet. 
Voor  tijt  yerdrijfhout  niemant  aen, 
'  Want  minn  en  "p-vtl gee gecver/iaen. 
Wat  aengaet  datghy  voorder  fecht, 
*T>at  luyt  {mijns  oordeels)  al  teJJecht-j 
Hoe?  rfieyndy  dat  het  malgheraes 
Uan  dees  of  geen,  'pan  Tier,  ofClaes, 
Een  eerhaer  maqhet  niet  en  Ccbaet  ? 
Ghelooftet  niet,  ic/^  fegg  u  jae't. 
jfs  ergens  yet,  of  broos ,  of  teer, 
Chevvij  het  ü  der  maeghden  eer. 


Eylaes  \  Vpyfijnffo  mee^s  en  Wac^t 
Ghelijck^een  verfchen  'Druyven-tackj 
Gaet  handelt  eens  denfchoonften  tros, 
Terslont  fal  heel  dienfoeten  blos, 
T)at  aenoenaem.  dat  aerdtch  blau 
'Verandert  zjjn  in  duysÏer-grau  .• 
Want  vvaer-n;en  maer  een  yifiuber 

fef> 
Daer  is  van  fl  on  den  aen  een  fmet. 

Ons  eer  Cs  teer ,  ons  yervv  ts  fijn. 

S'en  mach  niet  veel gehandelt  zjjn* 

Al^die  ons  anders  maken  vvtjsj 

Zijn  loos  en  boos,VVy  broos  3  als  ijs. 


Vel  tacïu  perit  omnis  honos. 

ANNA. 

BAfia  nil  teneris  data  pofie  nocerc  puellis, 
Nil  taólus  cupidi  blandiciafque  proci, 
Haud  mihi  quis  vano  perluadeac  ore  pocca  ^ 

Taótus  3  &c  ipla  latens  bafia  virus  habcnc. 
Purpureosdigicis  ,Hoipes  ,netange  racemos^ 

Traótari  manibus  non  amac  iite  color. 
Jflecolor,  color  elTc  recens ,  decor  integer  uv^, 

Intaélç  genium  virginitatis  habet. 
Sintprocul  amplexus ,  procul  olcuU;,  dulce  venenum. 

Ah  .'faciunt  longaspreflalabella  notas. 
Vtque  domum  rediens  faciem  lavet  vndiquevirgo, 

Alcior  in  tacicopeóloremenda  latec. 


VEL 


VEL    TACTV     PERIT     OMNIS     HONOS. 

XXFII, 


Î5 


r 


Vives. 

Nihil  ejlf.imà  (jr  exiflimationefarmi- 
//aruM  tcncrius  ,  ant  ma^is  in]urix 
eb  r>  0X1 H  m  ;  1.7  non  immer  ito  •vider  i  fojitt 
de  aranex  teuiiijilo  ^endere. 


N 


Plixut.  iiiEpi. 
On  nimis  pot  est 
Vndiciti*r>i  fii*  quisftrvarefiïix. 


G4 


Eens 


5^ 


Eens  ontlèt;, 
Noyt  weder  net. 


Dublafmela  trace 
lamais  s'efface. 


anna: 


GHj  dan  ,  WeeB  met  alleen  be- 
fchaemti 
Tet  wes  te  doen  dat  niet  hetaemtt 
^laerfchaft  oocl^af^  en  achter-laet 
Al  wat  maer  fchijn  en  heeft  y  a  quaet: 
UVant,  in-gevall'  eens  onj'cn  naem 
€en  quade  clap-mart  over-qnaern^ 
Schoon  die  ooc^vriert  bevonden  Vals, 
Eylaes  !  het  cleeft  ons  aen  den  hals. 
•  y  Fanneer  de  Noot  eefchelp  verliefty 
Hoe  datmenfoHc^t,  hoe  nau  menkjeff^ 
Hoe  datme't  maetï,  daer  hapert  wat, 
Hoe  datmet  flopt  ^  daer  blijft  een  gat. 


Eenydermagh  Welçqjn  beducht 
Te  comen  in  een  quaet gherucht^ 
Want  treft  ons  eens  de  fchanttJer 

nijtj 
Hoe  datmenfck^  dan  Wacht ,  ofn:ijty 
't  Js  alom  niet^  men  ü  ghewont 
Daer  van  men  noyt  en  wert ghefont» 

ÜX^y  om  hier  van  te  TJjn  behoet, 
S 00  pvaer  het,  mijns  bedumkens,  goet 
T>e  feylen  hier  te  VVijJen  aen,    (gaen. 
Waer  door  veel  maeghden  haer  ont- 
FVel^Fhylli^fet  icl^  gae  u  Voor, 
Ghy^  "^jdy  wijs^  let  op  het  fpoor. 


!?QdU  re  par  abdis. 

ANNA. 

"On  vitium  tantum  ,  led  qux  vitiola  videntur, 

H.tcc[uoque,  fil'apias  j  hxcqiioque,  Virgo,fuge; 
Nee  Luis  t^c  puta  quod  fis  tihi  conlcia  reóti:, 

Tiinc  quocjue  CLim  mens  efl  inregra  j  fama  perit. 
Savicia  Nuxaliqua  fi  parte ps-itamina  perdar, 

Poftea,  quidquid  agas:,  Temper  liiatiis  erit. 
Si  pereat  mi(èris  femel  intégra  £ima  pueliis, 

Lxdaturùe  lacer  virginicarishonos,- 
Tu  licet  inde  velis  famie  larcire  rninam, 

Non  iterum  veniet  qui  fuit  ante  decor. 
Obducas  licet  vfquecutem ,  manetvft]uecicatrix  j 
Vtque  tc2[asjfemper  vulnera  vulnus  habent. 

NVLLA 


VIRGO     LVDENDO    LyEDITVR. 

XXXII. 


PS 


Virg. 

/ïlo  me  CiiUtea  petit  Jafcivapuella, 
Etftt^tt  adfulices,  (jrfe  cufit  an- 
te vidcri. 

Idem. 

Bdit  ÇeÇoc'um,  timidifquefupervc 
-uit  J£.^le, 


JEgle  ?(aiadHm  pftlchenima ,  iamquevt. 

denti  (^it, 

Sanguineiffrontem  mor  is  é'  temporapin- 

Illc,dûlilridcns  ,quo  vuiila  nc6fitts,inquit, 

Carmtfia  qux  vullis  cognofcite ,  car  mina 

vobis, 

Iluic  aliud  merccdti  erit. 

3  Veel 


éé 


Veel  op  de  flract , 
Licht  op  de  praec. 


Trop  en  ruc, 
Toft  perdue. 


ANNA. 


NOch  Voughtet  qudüjcl^  on  f  en 
jlaet 
Chcduerich  dr  il/ en  achter  Hraet-^ 
Ten  is  een  maeght  oocl^nietgheraen 
Veel  in  de  deur  oj'ijenflers  Haen. 
ƒ»  maeltijt ,  bruyloft ,  ^el  of  feefly 
cAltijt  te  %ijn  een  van  de  meefi\ 
of  wel  na  Domhurgh  veel  gheryt 
En  daer  tejlnypenaen  d'een  ^j, 
Al  j onder  yemant  Van  ontfcht^ 
^dy  dunc^t  dat  (iaet  al  Wat  te  licht. 

n^en  ouden  ^leefter  njan  de  min 
Is  indit/iuckjvan  and' ren  f  n» 


ïn  wilt  datjijne  Maghetfal 
Cheduerich  trip'len  oVer  al  \ 
^Maer^  Iaet  hemftggen  War  hy  wil, 
HetVought  een  maeght  te  vvefenfil. 
Dus,  Wildy  7;Jjn  van  goeden  lof 
Soa  blijft  in  huys  ,  hout  daer  «  hof: 
En  Wacht  totghy  daer  vvtrt  gefochty 
VVaer  meeïi  gheveylt  ^  Wert  rninH 

Vercocht. 
Het  Ù  een  ^reeckfovoort  over  al^ 
T)e  belle  l^eyen  vtntm  op  flal. 
En,'tSchaep  dat  door  de  Doornegaet^ 
GesÏaeghyet  Van  fijn  VVoUe  Iaet. 


Karo  <ijaga  rvirgo  ,  pudica  esÏ. 

ANNA. 

NOn  ego  laudarim  Nafonis  vbique  libellos, 
Ille  vagos  cupiat  virginis  efle  pedes  : 
llle  Nurus  latias  curvis  errare  theacris 

Iiiffic ,  &c  in  medio  crura  movere  foro. 
ludice me,ca(Tas  mos dedecet  ifte  puellas. 

Indice  me:,non  eft  virginis  iflud  opus: 
Per  fora  turpis  Amor  furit ,  &  Venusj  elle,puellar, 

Efte  domi  ,  vobis  eit  facer  ifte  locus. 
Kec  facile  a  ipinis  innoxia  veilera  fervat. 

Per  vepreta  vagodnm  pede  fertur  ovis, 
Nee  facile  ingenui  retinet  monumenca  pudoris, 

Sxpc  dionxo  junda  puella  gregi. 


RARO 


RARO     VAGA     VIRGO     PVDICA     EST. 


Cl 


XXXIII, 


Grcg.Nafian. 


I        Vives  lib.  T .  c!^  Focm.  Clirifl:. 


MT'liertim  orhamentum  eB  ,  ntorum  i  T^  E  la  file  cfui  ('e  tient  a  la  mat  for),  per- 
^robttate  er  elegantiâforere  ,  domi,  l^fonne  ne  peut  rien  dire  ,  de  celle  qnon 
njt plunmum ,  manere-^  lahtjs,  oculii,ge.  }  'voit /jjnter  les  compagnies,  c/)acun  en di^ 
nts,  vinculum  intjccre  ,  pedem  limirtenon  1  [<!  ratetlée  ,  c^  font  divers  les  propos  qu'oft 
admodùm frequenter  ejferre,  I  tient  d'elle, félon  la  diverfité  desjn^emcnts 

1  des  hommes  qui  la  taxent. 

I  2  Alfmcn't 


^8 

Alfmen'c  fluyt 

Dan  berftet  uyt, 

phyl 

Wie  heefter  doch  foo  harden 
wet  (ghefei? 

Ons  maegden  tot  ee  dwanc 
Jfl  niet  veel  heter  datmen  Jiet 
ZJVat  dat  ter  hier  en  daer  ghefchiet. 
Dan  datmen  ft  in  huys  enfuft. 
En  Uet  verroeren  fijn  yernuft  ? 
Hoe  \fal  dan  noch  een  houbaer  maeght 
Met  t'huys  te  hlijven  7^n  ghefUeght? 
Jfi  niet ghenoegh  in  fchool gheweef  ^ 
De/chool-vrou^en  haerplac^geiprecfi? 
Laet  doch  een  maecht  "Wat  vrojiljcl^ 

VVat  haergenaeSï  haefl  nieuwe  pijn. 


Quant  on  Ic  ferrc 
Il  va  par  terre. 

LIS. 

Deforgh*vant  httjs^den  dwancl^des 

mans, 
€n  alle  jaer  een  kint  hycans. 

T)at  yemant  binde  jlaefofbteHj 
Maer  niet  der  yroufVen  eelengeef: 
Dan  ofmenfchoon  al  "vrouwen  bint, . 
Wat  tjjèt  meer  als  encl^el  wint  ? 
Wijn  3  fonder  lucht  3  leyt  faegh  en 
Woelt, 
En  dickyVds  macr  de  ktlder  fpoelt. 
Een  maeght  gehouden  aen  eer,  bloct^ 
Is  Voor  de  fal-knecht  cjfde  l^oc^. 
Het  vrouwen-v/eys  isfcltfaem  cruyty 
Want  bintment  tn  ,foo  berfet  uyt. 


Si  p  remis  erumptt . 

PÜYLLIS. 

ERgone  pcrpetuis  damnata  puella  tencbris 
Debeat  ieternùm  delituilTe  domi  ? 
Sit  fatis  imperio  durae  gemuifle  magiftra^. 

Et  feriila:  molles  iLippofuifTemaniis: 
Kunc  animis  vigor  eft ,  &  nos  jubet  vrbe  vagari 

Mobilis  ,  &  toto  qui  volat  orbe ,  Puer. 
Kcc  fera  profuerît  ;  Venus  oftia  pandit  amanti, 

Cum  gémit  ad  claufas  maefta  puella  fores. 
Carceris  impatiens  vult  libéra  colla  Cupido, 

Tu  quoque  colla  pater  libéra  Liber  amas. 
Servando  nova  mufta ,  périt  lervando  puella  : 

Mitia  régna  mero  ^  virginibulque  placent. 


SI 


SI     PREMIS     ERVMPIT. 

XXXIV. 


6^ 


Ovid.  lib.  3.  Amor.  Elcg.  4.  f  gaftera  tcut  -,  le  feu  enferme ,  comme  un 

Nec  cujtodiri ,  ni  vclit ,  njlia  potesi,      1  voit  es  mines  ,  fera  crever  (^ peter  U  ter. 


»»i*irt^*)<-, 


I  rf,  tenez,  vne  femme  ferrée,  tant  que  vou- 
M.Montagn.  \  drez,  ffera-ei/e  vnfautenrue ,  malgré 

LÀ  nature^  en  fes  opérations,  nefoHfe\  vûZ(lents,s'tl  luy  en  prend  envie, 
rien  de  contraint  j  car  fi  vous  arreftez  j 
k  cours  dvne  rivière,  ellefe  dcf border  a  (jr  j , 

ƒ}  Soomen't 


. 


Soomcn'c dwingt,  'tontfpringt; 
Soomen'c  peift,  het  berft. 


Tropeau  pénible  a  garder. 
Sont  filles  preftes  a  marier. 


PHYLLIS. 


DEnckt  dattet  met  de  meyfl^ns 
gaety 
Als  met  Carfîa'mgen ,  diemen braet, 
VVanneermen  die  wat  ofens  gheefty 
Dan  iffet  dat  me' r  deegh  yan  heeft  ; 
Men  draeghtfe  da.n  heel  van  den  beert ^ 
Tot  op  de  tafel  van  den  <-i;Vcert  j 
Âiaer  Uetfe  toe,  en  ongefneêny    {heen. 
De  keefl  berjï  uyt ,  enfprinckt  daer 
€n  ofmen  dan  al  deerlijcl^  fiet^ 
'tGunt  datmefoutï ,  en  vînt  men  niet. 
Z)Vanneer  een  maget  fomtijts  magh 
Haer  vinden  by  eenfoetgbelagh. 


Al-VVaerde  jeugten  'tjonghe  bloet, 
VyatVVafemt  uyt  des  herten gloet^ 
S  y  Wacht  dan  af  met  goet  gedult^ 
Tot  datfe  VVert  tot  fvrou  vhehuà: 
^laerfoo  Wanneer  eenvroli^ckjiert^ 
Cbeduerich  op-ghefotenwert^ 
Soo  dattet  moet  met  droeven  fin, 
T>es  jonckjoeydts  tochten  croppen  in^ 
Eylaes  !  dat  doet  de  maeght  foo 

Wee, 
"Datf  al-te-met  Welberïl  in  twee^ 
Dies  hoeffe^  fcboon  fy  vvert  de  bruyt^ 
Geen  f.jncoord\ofgeenmaegde-cruyt. 


T>'iff{cilü fervatu ,  tismida  ^irgwitas, 

^        PHYLLIS.  ' 

CAflaneas  non  ante  nuces  torrete  ,  puellaj, 
Quam  pateat  tenui  vulnere  fiOa  cutis  : 
Si  qua  fuit ,  folido  qux  cortice  fuftinet  ignem, 

Diffilit ,  &  rauco  teda  fragore  quatit. 
Toruaverecundo  que  pedlora  claudit  amori, 
Quas  Veneri  pœnas ,  quas  dabit  illa  fibi .' 
yEftuat ,  &c  calidam  nequit  exhaiare  juventam, 

Clauditur  iïternùm  fi  quapuelladomi  : 
Mox  tarnen  erumpens  Iaxis  bacchatur  habenis, 

Plufqueretentadiu  flamma  fragoris  habet. 
Vidi  esjo ,  quod  licitis  erat  impenetrabile  flammis, 
Turpiter  obrcoeno  peótus  amore  rapi. 

DIFFI- 


i 


DIFFICILIS  SERVATV.  TVMIDA  VIRGINITAS. 


71 


XXXF. 


EgnatiusantiquusThcologus. 

PEnculofa  epj>oJJeJJio  fuells,  S"  fervatu 
dtfficilima,c»t  zitrgiintatis  jugum  im- 
fofiturn  cfi. 


idcjtiodTacitm  detofitli,  fJem  de  pucllurü 
mortbus  non  inepte  aliquis  dtxerit  :  Ncc 
totam  fcrvirutcm  pati  pofTunt,  nccto- 
tamiibcrtatcm. 


u 


Twee 


7a 


Twee  even  gcck 
Eeuwich  gebreck. 


Tel  foureau, 
Telcoufteau. 


anna: 


DE»  ruroHVven-dyyanc^ houd' 
ickyoor  quaet^ 
En  weet  datjluyten  niet  en  haet^ 
Want  is  een  vroit  eerbaer  engoet^ 
Hetjlityten  is  ten  oyervloet  ; 
En  iH  mijfclnen  een  lichte  fchttyt, 
Sooift  verloren  yvatmenjluyt. 
n)an  V  vy  ^jn  in  een  lant  {God  danck) 
Vaer  ?net  en  üJees  yrouWen-dn^anc. 
Laet  ons  maer  '^ijn  niet  al  te  vryy 
^at  ons  dit  woor -recht  b lijve  hy. 

.     PHYLLIS. 

'\/[  Aer  na-de -maelghy  myghebiet^ 
Een  y  der  een  te  hooren  niet. 


VViefal icl^dan  hejl  treden  aen ? 

ANNA. 

r\M  u  in  defen  wel  te  raen, 
^""^ 'Wegheeft  «  tot  een  vvijjen  man, 
'Die  u  tot  leytfman  dienen  can  : 
yFant  mits  ghy  noch  zjjt  jonck^  en 

groen^ 
fs  aen  uvry  Wat  Veel  te  doen,  {hanty 
T)us  neemt  gheen  flecht-hooft  by  der 
of  ghy  blijft  be y  d'  in  onversïant. 
Wmt  Van  een  keerfe  fonder  <-vlam^ 
ÜX^yt  ander  keerje  licht  en  nam. 
En  daer  de  naeckte  zjjn  hun  tvveen. 
En  connen  noytmalcand'ren  eken. 


fafctu  l^ajcam. 

ANNA.  T\T^^^  "^^^'  propofitum  eft  vinclis  arcerepuelhs, 
J^^       Solavagosfuerac  mensinhiberepedes. 
p H  YLLi  s.  At  cuivis  aurem  dare  me  tuajulTa  vewbant 

Anna ,  vir  ergo  mihi  qualis  habendus  erit?      , 
ANNA.   Nube gravi,  meaPhylli,  viro  cui  mafcula  virtus 
Mente  dionxos  expulit  ante  jocos  j 
Nubeviro-^  cui  diaThemis,  cuiridet  Apolloj 

lUe  tibi,  vitae  per  vada,  pandet  iter  : 
Nam  fi  forte  rudi ,  rudis  ipfa  ,  jugêie  marito, 

Qui  thalami  lubeat  munia  ,  neuter  eric. 
lunse  duas  ,  vtcunque  voies ,  fine  lumine  ta:das  j 
Semper  erit  piccâ  nofte  iepulta  domus. 

^  ^       -  ^  CASCVS 


CASCVS    CASCAM. 

XXXV I. 


11 


Rodere  ■ 


Mart. 
^hijd  dentcm  dcntejuvahit 


Y 


Vives livr.  i .  dclaFcm.  Chrcfl-. 
L  n'y  a  chofc  de  quoj  on  doiiie  eflimcr 
vn  mary  a  chotjir,ji  non  pourfon  bon 


efprit:le  contentement  de  m,tridge  confifle 
au  devis  d/t  mar  f  ^  de  U  femme ,  miis 
quels  devis  ^quelles  r.tifbns,  que/ entretient 
aura  vn  lourd.tut  f.ins  fins  ci'' fans  co^- 
noifance  des  aff Aires  du  monde  i 


K 


Cocc 


74 

GoetBouck-man, 

Quaet  Douck-man. 

PHY 

SVVijght  hier  'van  Uil ,  ^oy  hebt 
gheen  l^ans, 
\En  hou  Van  yvijf' ,  oft>ijfe  mans-^ 
n)at  njolckyan  wetevfcba^  en  konfl 
Vraegt  eewpyelijck^het  hooft gefi-onlh 
zAls  Tjjnde  yan  de  Zeyl-Beens  aertj 
Vie  Jïcl^alleeti  met  dinghen  paert 
y  an /ware  Bof  en  groot  ge'vvicht^ 
Vivant  anders  niet  hy  op  en  licht. 
1)at  Voletais  met  gheen  ^elghepaB, 
^Maer  yvoude  fiaegh  wel  zijn  belaji 
Met groote  fa/^n  fvvaer  van  Bof 
Het  hooft  dat  hangt  hun  veel  na  't  hof 


Bon  eftudiant 
Maigre  amanc, 

LLIS. 

En 3  om  al-daer  tefchijnen  cloucl^, 
Sit  e  euvv' lic  kornet  de  neus  int  houcl^- 
En  d'arme  njrou  is  niet  gbeacht, 
Maerleyt  alleen  den gantfchen  nacht\ 
Ofcoomt  de  man  mijjchien  te  bedty 
U^ch  brengt  den  fujfaert  boecke  rnety 
En  maecl^tfoo  van  dat  teere  lijf 
Een  lel^enaer^  en  nietftjn  wif. 
Wat  my  belanght ,  ie k^  wil  een 
man^ 
Die  niet  danfpel  en  joelden  can. 
En  niet  int  hooft  en  heeft  met  al. 
Dan  hoe  hy  my  believen  f  al. 


Jd  curat  ^  quod  pondus  habet, 

PHYLLIS. 

TVnè  fophum  toriûqiie  aliquem  de  flirpeCaconis 
In  tenere  ciipias  virginis  ire  finus  ? 
Tiinè  virum  quem  luce  forum  ^  quem  nofle  libelli 

Sollicitant ,  tbalamo  pofle  vacare  putas  ? 
Dum  volec  ille  iui  dcfendere  jura  clientis, 

lura  tori  nullus ,  qui  tueatur  ,  erit. 
Ingenium  Magnetis  habet  Toga,  pondéra  reruin 

Attrahit ,  Sc  faciles  nelcit  amare  jocos. 
lura  tori ,  non  jura  fori ,  mihi  difcat  amator^ 

Non  ego  folliciti  tangör  amore  viri. 
Hunc  volo,  qui  facilis ,  qui  nil ,  nifi  bafia  ,  dodus  j 
Hunc  voloj  cui  noftro  nil  fit  amore  prius, 

ID 


ID     CVRAT,     QVOD     PONDVS     HABET. 


75 


xxxyii. 


Vives  lib.  dcOffic.Mariti' 
cap  de  difcip.  Fœm. 

MT.mimrimm  'tnfirmum  ejjefexum il. 
liim  natura  f  lilt ,  (^  -vt  non  corporc, 
fic  necfue  animo  pojfegravia  fcmperfufli. 
nere,  idco  vtcndum  non  raio  rcmifionibtis 
f-r  rcfc[Ïionibni  ciirarum,  'vtjocis  ^  nar- 


rationïhiit  torum  ijtLt  amicis ,  cJ-  vicinii 
conti^ount ,  modo  abfit  cnriofitas ,  (^c.  j 

Montnî>n.  lil».  ^.  des  F.fFais  rap.  •y. 
C'est  frahij'vnfe  marter  J'ans  s'ej^onjcr. 


K 


Soo 


'2C 


Soolang'alftmoy 
Weer  is. 


AN 


S  Al  dan  uhwvplkj^zjjngefikht 
Op  e  e  aehveerdich  Venus  tptchtj 
1)16  niet  en  weet  te  brenghen  by^ 
Als  Ipel  en  lijfe-lajfery. 
En  die 3  al-yyaer  ^z^erBant  gebreeckt, 
V^t  dan  met  f  chance  enfchaemt  en 

j^  reëelst? 
t'Is ganfch  ghemijï  3  mejntghyt  alfoo; 
De  caher-liefcC IS  Vier  njanflrooy 
ü)at  eerfi  'wel  hevich  brant^  en  ras, 
*J)och  vvert  terflont  totftofen  as. 
De  Venus-janckersienhaerjjiely 
Celijcken  't  beek  '-van  Memnon  wel, 


Plaifir  d'amour  3  de  paille  le  feu, 
Ne  durent  qu  vn  peu. 

NA. 

Dat^als  defonne  daer  op  flont, 
Een  helgheluyt  gafuytfijn  mont  ; 
Maer^als  de  Sonn  haer  firaelipertrac,, 
H) an  niet  een  enckel  vvoort  en  sprac. 

Soa  lang  men  fngt  j  en  clmkt ,  en 
queelt. 
Soa  lang  men  joc^t,  en  pijpt ^en  '-veelt, 
S 00  lang  men  ï^elen  rtjt,  en  kufli 
S 00  lang  duert  'sVentij-janikers  lufï: 
Maer  u  defeesi  <-voor-by  ghegleen^ 
'Den  bluttengaet  dan  druypen  heen. 

^lijns  oordeels  y  ifl  den  bcjlen  man. 
Die  ffonmich  is  ,  en  joelden  can. 


Vacetm  amator ,  ridiculus  mantus. 

ANNA. 

PE<5^ot'e  (quis  furor  efl:  ?)  tu  nil  nifibafia  volues, 
Munia  cum  iacri  lunt  obeunda  thori  ? 
Fœda  facede  Venus .'  res  eft  veneranda  Maritus  : 

Turpe  voluptatis  nomen  abhorrée  Hymen. 
Kon  aliquis  (mibi  crede)  nepos  ^,  Venerilue  fatelles 

Aptus  erit  caftas  Iceptra  tenere  domus ^ 
Memnonis  effigiem,  pleriquelcqviuntur  amantes, 

Solemicanteboant;  hocabeunte,  filent. 
Dum  tuus  ille  Paris  primo  furit  aclus  amore, 

Bafia  mille  feres,  bafiamilledabis. 
At  fimulac  ftolidi  deferbuit  a:ftus  amantis, 

Protinus  emeriti  militisvxorens. 


FA. 


FACETVS    AMATOR,  RIDICVLVS    MARITVS. 

xxxFiir. 


77 


'       Ca:I./?hodig.Iib.28.a\p.  25^, 

QVenuidmodiim  tgnis  in  paleà,  veile- 
porinii  facile  fuccendttur  pilts ,  at- 
^ue  ocyns  idem  refltnguitur  ,  contahcfcit- 
tji4C  5  nifi  rohiiflior  mat  er  ia  fuent  admota  : 
ita  mnmento  cuanefcere  novorum  con]u- 
gum  amoYcm^  forma  foliim  cor  por  is  conci- 
iidtum ,  nt(ihorii5 prxfiiUus  ,  ac prudentta 


coÜlitus ,  radices  miferit  altlus. 

Vives livr.  i.  clclaFcm.  Chrcrt". 

CEs  amours  tant  efchut/ffces  trois  ou 
(f  uatre  jours  après  les  )ioçes  ,  tournent 
ordtnairemtt  enrtoitcs,  (^  njiennent  quel- 
ques fois  aux  coups  de  poings,  avant  que  le 
pain  de  noces  eflfaiHt. 

K'3  War 


7S 


Wat  Venus  vought,  dat 
icheyc  de  klippel. 


Qui  Cc  marie  par  amours 

A  bonnes  nuits  6c  mauvais  jours. 


ANNA, 


M  En  Ipint  een  yifch  die  Q^hael 
biety 
1>ie  met  foû  lief^  als  'vier  enjiet, 
n^it  weet  den  ViJScher,  en  fijn  maety 
En^daerorn  als  h  y  '-vijjchengaet, 
€en  facl^el  op  fijn  fchuyte  fet  j 
*Z>/V  is  hem  beter  als  een  net  : 
Want  als  den  vis  verneemt  het  licht ^ 
Set  daer  op  Jïerlings  fijn gheficht, 
£n  voor  der  treedt  hjfcl^^niet  aen^ 
Hoe  dattet  met  hemfd  vcrgaen^ 
Maerjprin?t  intfcbip^eylaes  -fijn  graf] 


Jcl^hehb^  van  langher  hant  gheleert 
Dat  een  dtehaer  ten  honvv  lijcl^keert 
U^t  anders  hebbend'  in  de  fin 
Als  {etelmgh  <^anfotte  min. 
En  d'een  oj  d' ander  njtjfe-^aes 
Die  fchijnt  te  zjjnin  TierjofCuiesy 
Brengt  meefledeel,  inplaets  va  vreugty 
éMet  onminn  over  hare  jeugty 
En  raeckt  alfoo  in  druc^eer-langh  ,• 
Want ,  als  de  joncl^ejt  neemt  haer 

ganghy 
VV at  blpjfter  anders  als  berou  ? 


*ÖVant  " tloopter  deerlickjnet  hem  af.  j  £en  blijde  bruyt ^  een  droeve  vrou. 

Stultos  dolor  <x>r(ret  amores, 

o 

ANNA. 

Vm  Ccphalus  nimio  rutilx:  facis  ardetamorc, 
Luminaque  incaro  lumine  fixa  tenet, 
Non  pilcatores,  humilis  non  roftra  carina:, 

Nonacuiculcrosin  fua  damna  videc. 
Dum  Domine  frontem^dum  fidcris  inftar  ocellos 

Refpicic  inlano  captus  amore  puer, 
Auc  humeros  barbamque  fui  miratur  amantis^ 

Autlevibusgaudet  ftukapuella  iocis^, 
Omne  latet  vitium,  nihil  vlteriora  morantur; 

Solaqne  ü  liceac  bafia  ferre,  lac  eft. 
Cum  Venus  inianos  centigine  iungit  amantes. 
Séparât  infauftum  fa:va  Meaa:ra  torum. 
^  STVL- 


STVLTOS     DOLOR    VRGET     A.ViOKES. 

XXXIX. 


79 


\ 


Plutarch, 


VT  eiree  nonjriiehatnr  ijs,  quos  vert  e - 


rilt  m  [nes  ,  aut  leones  :  Sed  yltjfem 
fanum  i'ttra  ortincs  dtlcxit  ;  tta  ,  (jux  ve- 
riefcijs  (acick)  ,  Icnocinijs  juvcnilibu») 

fta^j  fiint  man  tos ,  infu.ivemfleriimcue  i  cejle  bottilUrite  allegrc^cnj  vaut  r/co 
cnm  tjs  vit  Am  agunt  ob  dcmc/itiam.  j 

K  4  't!  a  wen 


Montngn.  lib.  3.dcElT-iis  cap.  ^. 

IE  ne  voys  ^oirit  df  mariages  qmfdtlUni 
pltifloft ,  er  fe  troublent ,  que  ceux  qui 
s'acheminent  pa/  beauté ,  &  deftrs  amou. 
reux:  il  y  faut  des  fondaments  plus  foiides^ 


8o 


l^'tlnwendich 
blijft. 


Apres  la  fleur 
Dure  l'odeur. 


ANNA. 


WAnneer  het  Jïeunfd  <van  de 
min 
GhefetùiUyteenwallepn- 
Opjchoonhejt,ofdes  jonc  kjoeyts  glans  ^ 
Hoe  haeli^eylaes !  a^er keert  die k^ns  ! 
^Ifuicken  liefde  moet  njergaen^ 
S 00  haelî  den  ouden  dagb  coomt  aeni 
Want  daer  het gront-Jïucl^fnckjiof 

yvijc^tj 
Het  boipen-yverckjtl  med'  befwijckt. 

Om  defe  reden,  Wat ghydoety 
E  n  neemt  geen Jlecht-hoojt  omjijngoet. 
J»  echten  fiaet  coomt ^  tclcl>er  uer^ 
AÏs-nu  het  foete  ,  dan  lietfuer. 


Jn  Voordoet  dient  ghehouden  maet^ 
Jn  droefheydt  houft^men  trooii  en 

ratt  : 
?^mt  ghy  een  Juhhen  om  fijn  ghelty 
In  beydefuldy  flaen  "ver Helt  ■ 
t^aer  foo  ghy  kiesï  een  goet  <'ver- 

ftant^ 
'Dat  rsyckt  u  over  aide  hant. 
<iÂb geit  enfchoonheyt  Wijc^tterz^y, 
Devvijfheyt  blijft  den  menfchen  by. 

zAls  in  de  Roos  het  purper-root, 
€nfchoonen glans  is  dorden  doot^ 
T)enJoetenreucl^,  'tinvfendtch  croety 
Js  dan  noch  dat  haer  achten  doet. 


Tulchrorum  etiam  autumnus  pulcher. 

ANNA. 

AMbrofium  late  rofajtuncquoqiic  fpargit  odorem 
Cum  fluic,aut  muko  languida  Ible  jacec. 
Scuhusamür  formieefl:,  labatis ,  venientefenedtâ, 

Non  lecus  ac  putri  fub  trabe  fidit  opus. 
Addequod  (Scfebres  minuunt,  &.cura  decorerrij 

Et  totidem  caufis  ceflat  amare  puer. 
Firmius  ingenium  eft  ^  ipfilque  nitefcit  ab  annis^ 

Et  caufas  pro  Ie  i-nille  favoris  habet. 
Non  tibi  canities  veteris  feftigia  flamme 

Auferet ,  aut  ruga:  finis  amoriserunt. 
Si  jungare  viro,cuimenSjmagisore,  refulgetj 

lila  vel  extremos  perffcat  ad  vlquc  dies. 


PVLCHRO- 


PVLCHRORVM  ETIAM  AVTVMNVS  PVLCHER.^ 


8i 


XL. 


Ovid.Trift.j.Elcg.y. 
•     •    Nil  non  mortale  tenemus, 
Pccloris  exceptij  tngenijquchofjù. 


V.il.M.ix.lib.  7. 

VNic^f/ixpater  Thcmijhclcm  confn- 
leb.it ,  vtriim  eam  pauper  i ,  ft  dor  na- 
tu ;  an  diviti ,  fcd p,iriim  preùato  ,  collo- 
caret  j  cm  ts ,  tnalo ,  mqnit ,  virutn  pcctt- 
ntâ,  fju.i/npecufiiam  v/r  o  indigcntcm. 

L  Tonck 


8i 


lonck  by  out, 
Heec  by  cout. 


leune  filïe  au  vieil. 
Qu'on  apprefte  le  cercueil. 


ANNA. 


DOch  nndd'lertijt  y  op  dat  ghy 
meught 
Oockjpruchten  treeën  "pan  ujeught, 
G  heen  ouden  man  ugheyen  laet, 
'Mochomjtjn  ghelty  mch  omfijnjlaet^ 
Ben  kralen  cop  ,  ofgrijjen  baert 
Dient  met  geen  jeugkdich  diergepaert. 
't  "js  befi  te  trouwen  fijns  ghelijcl^ 
lonc  met  wat  joncx^en  rijc  met  rijck^ 
Vivant  foo  ghj!  trout  een  ouWe  jan^ 
Hy  lijc/(t  u  rvader  niet  u  man  ; 
Dees  trou  is  maer  van  trou  eenfchtjn, 
Ghy  fout  ghe  trout  een  fTjVedww'  zijn-^ 


Ofcoomter  eens  mijjchien  een  i-crucht) 
ft^/i?  lang  genough  fd  zjin ghecrucht , 
Eer  dan  het  l^tnt  can  Wef  n groot ^ 
S 00  ü  den  ouden,  ijader  doot  : 
Ofcrijghdy  J^indsrs/oo  vvat  meer, 
Soofaetr/ien  twij^ffèl  aen  u  eer. 
Schoon  't  Clim  den  ouden  hoorn  be- 
-pvafi^ 
Hy  ijpr  doch  niet  mee  gefafi  ;  {ton ft j 
Want  t'wtjl  hem  'tCltm  oi/iheI^9  en 
T>en  dorren  Ham  fïaet  als  bedrouft^ 
€n  als  de  Chm  op  'tfchoonslej^rujty 
Dan  ^aet  den  ouden  droogaert  uyt. 


^Male  juncÏa  fatijcunt. 

ANNA. 

SI  qua  tui  tibi  cura  ,  Teni  ne  nube  ,  puella, 
Ne  jaceas  viduo  frigida  nupta  thoro. 
Si  qua  tibi  veniet,   veniet  tibi  poilhuma  proies  - 

Cuique  negat  cari  mors  genitoris  opem. 
Autjfi  fortè  patri  numerofior  exftitit  heres, 
Garrula  quod  de  te  fama  loquarur  habet. 
Labitur  intereà  teneri  tibi  Holculus  arvi, 

Dumque  gemis  ,  vitx  pars  melioris  abit. 
Cur  hedera  annofam  complexibus  implicat  \lmum  ? 

Vç  milerx  .'  perit  haeCj  cum  magis  illa  viret. 
lila  quidem  ramos  abit  ambitiofa  per  omnes> 
At  ficcis  arbor  (tat  miferanda  comis. 

MALE 


MALE    IVNCTA     FATISCVNT. 

XLI. 


■ter: 


Vives  liv.  1 .  de  laFanm.  Chrcft.       I  f^s  a  gouverner  ,  c!r  q'iil  ne  fort  aitfi  (t 

ON  doit  avoir  refpecf  4  l'aaç'e  ,  afin  \  grand  qu'Une  pttijjc  ('nffre  a  gouverner, 
cjit'ilne  fait  moindre  qu'il eii  requU  A  1  laijfantvne  femme  veiifc  chatgée  des  fe» 
vn  pcrc  de  famille  ,  qui  a  femme  (j  en-  \  titscnf ans  orphelins. 


Kin- 


84 


Kinderen 
Hinderen. 


Enfands 
Tourmens. 


ANNA.' 


G  Een  a>ipevpe?jaer  met  kinders 
trouty 
Ten  zy,  ghy  [charnel  zjjt  of  out  : 
T)ie  moeder  vvert^noch  ^^nde  maegt^ 
Ghemeenlijcl^  haer  altijt  beclaeght. 
Het  Ù  een  dwc gants  fvvaer  om  doen 3 
Eens  anders  Zanders  op  te  ijoen  ; 
Hoe  groot  ghy  -^n  mooght  yangedult^ 
C^(och  heeft  de  Hief-moer  al  defchult. 
En  of  den  brujd'gom  al  fijn  bruyt 
Tet  pooght  te  malden  njooren  uyt^ 
eJls  tot  verge  k  <-van  haer  roer  dr  iet  3 
Den  goeden  man  njerma^  het  niet  : 


Vyant^fchoon  hji  «  Ipvel  heeft gefnt^ 
Ghy  mooght  maer  diëten  als  een  kint, 

Sooyemant  op  een  jonghe  siam 
£en grooientackje  fnten  quam. 
Met  halfrvohvafènfreuyt  helaeny 
De  vrucht  verdrooght  »  en  moet  ver^ 

gaen, 
Oock^  Herft  de  ^nt  in  corten  tijt. 
En  'tboomke  Wertfijn  troontje quijt: 
'Dies  Weet  ic^niet^  wie  <-van  de  dry 
Heeft  'tquaetfyof  ^tbeji  Va  fijnder  zy. 

Een  fnte 3  die geenvrucht  en  heeft ^ 
Al  verr  de  befie  vruchten  gheeft. 


fonjugum  dij^idia,  privigni. 

ANNA. 

CEdice  Privigni  j  nunquam  bene  virgo  noverca  eft  : 
Quid  tibi  cym  viduO:,  bella  puella  ,  viro  ? 
Donec  Hymen  ibcij  communia  pignora  led:i, 

lila  tibi  pignus'virginicacis  erunc. 
Ingentem  tenerâ  quid  figis  in  arbore  ramum 

Invifo  quem  jam  pondère  mala  gravant  ? 
Poma  caduca  fiuent ,  calathis  indigna  coloni, 

Inque  pari  damno  ramus  ,  ôc  arbor  erit. 
Si  fapis  3  arboribus  ramum,  fine  proie,  marira^ 

Poma  fub  autumnum  fic  magis  apca  feres. 
Quin  agc,  dum  viridi  turgent  in  corticegemmar, 

Nil ,  nifi  communes ,  arbor  adopccc  opes. 


CONIV- 


CONIVGVM     DISSIDIA     PRIVIGNI. 


XLII. 


85 


/è 


\ 


Eunp.inAndro. 

NT'iKiuam  (Jup/icia  conjngia  ïauddvera 
mortiilium, 
7^c  binos  Maires  habentes  liheros. 

Vives  livr.  1  .dclafcm.  Chrcft'. 

]Ly  a  des  per  es  ,  ft  m.il  advifez, ,  cfitils 
eflimcnt  a  Uur  plie  devoir  ejlre  bon  rna- 


ry,  vn  chacun  qui  leur fcmble  bon  gendre: 
^par  ainftils  ne  regardent  bten fouvent  (i 
Kon  aux  richc(ies,noblejJe,  ou  ce  qu'ils  e  fit. 
ment  leur  devoir  eflre profitable ,  C"  non 
Us  chofes  qui  font  couvenabUs  a  la  fille. 


Mec 


8^ 

Met  loet  te  fpreken 

Is  *t hart  te  breken. 

PHY 

DzAt  ghy  my  leert  Voor  'talder- 
leli, 
fs,  mtjns  heduncl{ens  y  "verr  het  befî. 
C^Cochtans  foo  Wou  mijn  Vader  yy el 
Mjgheyen  aen  een  out  ghefel^ 
AUeenlijck^om  fijn ghelt^  engoet» 
Maer  *t  ü  ganfch  teghens  mtjngemoet. 
Wat  raet  nu ,  liev' ,  om  dit  tont- 
gaen? 

ANNA. 

^Telt  u  noch  fluer^  noch  bitter  aen, 
VVee/i  heus  Van  monde ^  "^ijt  niet 

Om  hemyet  yyes  te  dringhen  af: 


Tont  par 
amour. 

LLIS. 

Wantfulcx  te  doen,is  deugt, noch  eer, 
Oocl^foo  yermagh  de  heufhejt  meer 
In  defe faeck^^enoyer alj 
Alseenich  onbeleeft  gheral. 
't  Eerhiedich  [preken  is  u  nut^ 
Dat  ü  het  maeghdelijcl^ghefchuti 
"Dat  ü  den  hamer  ^en  de  cracht, 
Waer  door  eejïeenich  hart  yerfacht. 

Hoejiijfghy  den  Pijn-appel  sloot, 
Hy  hout  ghe floten  fijnen  jchoot^ 
Nochtans  foo  fat  hy  opengaeHj 
Sooghy  hem  f  il  by  V  Vttr  laet  ft  aen. 

Al -yy aer  geyyeli  niet  op  en  hecht ^ 
Dat  brengt  beleeftheyt  yyel  te  recht. 


Vu  omnis  abeflo. 

PHYLLIS. 

IAm  tua  jufTa  placent  :  '  auri  tarnen  acftus  amorc 
In  thalamum  genitor  me  jubet  irelenis. 
tcquid  agam  ?   nee  enim  mihi  tota  pecunia  tantieft^ 
Vc  vetuli  conjunxprincipis  efle  velim. 

ANNA. 

Cl  pater  indigno  te  fubdere  colla marito 
Forte  velitj  nullâ  voxtibi  lite  fonec. 
Virginis  arma  preces  :  rigidum  prece  fleclepaicntem, 

Non  alia  durus  vincitur  arte  pater. 
Quod  truculentanequit,  frons  hoc  pvcdabit  amica, 

Obfcquium  ,  non  vis ,  peftora  dura  trahit. 
Pine.T  vrberibusnuxinconcufnirefiftit, 
IIU  tarnen  ,  placidovidiacalore,  patet. 

VIS 


I 


VIS     OMNIS     ABESTO. 

X  LIIL 


87. 


-:  Claud. 

Pera^tt  tr.ir/qtii/iapotejf4i 
^htod.vioUnta  ncquit. 


Horat.  3.  Car.  4. 

VTm  tempérât  nm  dtj  (juoque  provshunt 
In  maiM  -,  ^àem  odcre  vins 
Omnc  nef  us  animo  movcntes. 


L4 


Een 


^ 


Een  is  ghe- 
nough. 


Vn  m'efl 
aflez. 


ANNA. 


ALsghj  nu  in  deftaetgaet  treên     "f 
T)aerom  ghy  God  lang  hebt  ge-    I    / 
beêny 
"Eny  dat  u  <-uader  tot  ufejt, 
Dees  ü  <uan  God  u  toe-gheleyt  • 
S  iet  hier/nijn  Kint^  dit  u  u  deel: 
VyeUenjghy^n^otigt  u  dangeheelt 
Om 3  die  het  /jr,  te  laten  in 
Tot  't  middel-punt  van  uwen  fin. 
En  '-uolgt  hier  in  den  handel ijan 
eenwel-ervaren  "^oomgaert-man, 
Die^  om  fijn  Int  te  doen  ghe  dien  ^ 
Gedoogt gheen  tacken  '-u an  ter  zjeny 
Maer  watt  er  buyten  d'Jnte  H/ruyt^ 
U)at  treedt  hy  af,  en  roeytet  uyt. 
Hy  i(^er  oock^  wel  meeghepafi^ 
Vl'^anneerder  maer  een  Int  en  Waft. 


Eert  tot  des  echten  Baets  be- 
fiiery 
U^chdit  y  an  onfen  Hovenier  i 
"'Die  ,  als  de  tac  ken  ^jnghevelt, 
Al-eer  hy  noch  fijn  Intejielt^ 
''Berooft  het  Boomden  njanfijn  tob. 

Ghy  mee  y  doet  vvegh  u  eyghen  cop, 
V Fanneer  ghy  crijgt  een  ander  hooft , 
En  uwen  boefem  dan  berooft 
Fan  alles  dat  ter  fy den  aen^ 
Wt  eyghen  finnen  coomtter  baen. 


NOch  fteeckter  wat  in  d'Intery^ 
Dat  niet  en  dient  gegaen  voor- 

Ghy  med'^m  wel  te  zjjn  njcrheelt:,    ^^^  "^"^^^  ^*^  ^^^  l^^f^  ^^  ^^  /^"i'* 
ê»  laet  ugïmfi  niet  çqjn  njerdeelt.  Waer  door  den  hcelen  boom  verheugt^ 

'Dies  al  de  jong-mans,  u  bekent, 
Cheheel  uyt  u  ghedachtenfent. 
IJ  hjricnden  mcd'  en  eyghen  bloety 
Oocl^^ry  Wat  uytter  harten  doet: 
En  Weefi  oocl^felfs  in  dit gheval 
Met  uwe  moeder  niet  te  mal. 
&Alwat  met  njeel  eerf  was  gemeen  ^ 
Behoort  nu  toe  aen  een  alken. 


Hetfchijnt  nochtans  dat  aide  Vrucin 
Heeft  njan  de  Jnt  hacrjap  enfucht  - 
Wandal  wat  datter  groeyt,emt>aÛ, 
[s  maer  alleen  aen  d'fnte  nsaft. 
Geeft  alle  tijt  u  ma?i  de  cer^ 
Albrcngdyfchoon  tmffihien  wat  meer 
Vot  baet'j  en  't  hww'lijcx  onderjlanty 
v4b  hji  dien  ghy  neemt  by  der  bant. 

'tVViif 


Een  rvrotnpve  diefefe^henfUgh^ 
Van  my  coomt  al  den  heyl'ghen  dagh. 
Al  watterfwemt  is  rnijm  <xiùi 
En  Weet  nietrecht.  Wat  huw'lic  is. 
S 00  haejl  als  'tlichaem  üghemeeny 
En  heeft  het  "Wi^fgheengoet  alleen. 
Wantjtet  !  'tts  aller  rvolcken  leer, 
Soovpieeen  min  neemt ^crijgt  eenheer. 


85, 

DVs  langhe  iprack  dit  lieve 
Paer: 
Doch  iA  U^ü^zA  wert,  foo 

'tfcheen,ghe\vaer 
Dat  eenich  menfch  daer  was  on- 
trent,- 
En  daer  me  was  haer  praet  ten 
ent. 


Sufficit  njntts. 

ANNA. 

IAm  fumus  in  portu  ,  foluendaque  zona  puella^  eftj 
HÎC  qiioque  ,  de  multis ,  pauca  monenda  mihi, 
Infitor  agnatos  exfcindit  in  arbore  ramoS;, 

Omnis  adopcivum  germen  vt  humor  alat. 
Funditiis  illa  vagos  animo  deturbet  amores, 

Germina  legiiimi  fi  qua  caloris  amat. 
Procinus  vt  junxit  tibi  txda  pudica  maritum, 

Vnicus  ille  tibi  mente  fovendus  erit. 
Kon  congerro  vécus  tua  poftmodo  tecfta  frequentet, 

Necjuvetj  innupcxqui  comes  ante  fuit. 
Anxia  nee  matris  ,  nee  (ie  ribi  cura  fororis  • 

Alterius  fuccos  ne  bibat  alter  amor. 


2. 


FAllor  ?  an  occurrunt  hic  plura  notanda  puellis, 
Quas  iocio  primüm  fœderc  iunxit  Hymen. 
Qu.r  proprijs  quondam  vergcbat  in  acra  ramis 
Planta ,  percgrinâ  non  niii  fronde  virct  : 

M 


Vert  i  ce 


9° 

Vertice  truncatOj  iamnon  fua,  germina  monflrat, 

Quodque  fuum  non  eft  ,  fultinet  arboronus. 
Arbiciio,  novaNupta,  tuodefiftemovcri,- 

Certa  tibi  vitç  norma  maricus  erir. 
lUe  dabic  leges^  quas  non  averfa  fequêris  ; 

Sifapis,  hislaccospeótoris  addetui. 
Obfequium  fint  regna  tibi  j  patendo  gubemas  ; 

Senfibusalteriusdilce,  puella^  regi. 


PLus  habet  Infitio,  mcmori  quod  mentc  recondas^ 
Iniere  prçceptis  hxc  quoque,  Nupta^tuis. 
Cedit  honor  ramis ,  fi.icci  tarnen  aibor  origo  eftj 

Etdecushoc,  exfequoddedit,  alter  habct. 
Si  fortafle  tuâ  rutilent  a  dote  pénates, 

Arciila  cum  modico  fit  gravis  çre  viri, 
Pone  fiipercilium ,  bona  nec  tua  laudibus  effer j 

Inque  viri  lateatnomine  tota  domus. 
Turpitcr ,  ¥\xc  mea  lunt ,  mulier  furibunda  réclamât^ 

Ah  1  nunquam  proprias  fœmina  jaétet  opes. 
Lex  dominos  rerum  pronuntiat  efle  maritos, 

Idque  viri  juris,  quâ  patet  orbis,  habent. 


T)Lura  locuturas  Brepituj  ,  quem  forte  ciebam, 

Terruit  ■  Anna  3   frtor  dum  capit  aure  fonunji 
Hic  aliquù  Utet  errof ,  Ait  y  fatù  iJïa  ,  fuperque. 
^ixerat ,  O"  ^ofeo  deftjt  ore  loqui. 


SVFFICIT 


SVFFICIT    VNVS. 

X  LJIII. 


i 


Vives  lib.  LcIcChriH:.  Focmin 
^^On]ugium  fr<tcipit  dchcrc  mulicrem 


1. 


TV  tttihi,  tu  foîus  pater  es ,  ntitcrqut 
verenda, 
exiUtmAre  marttum  fiùi  cjfe  omnia,  \Tu  dulcU  frater ^tu  gratus  ad  owma  con- 


emnihufcjiie  caris  nominibus  vnumfncce^ 
dere.quodftbi  He£Ïorem  ejje att,afudHo- 
merum,  frobifima  K^ndramache  : 


]li»X. 


Ml 


Scncca.' 


9* 


2. 

Seneca. 
Ca^a  ad  'vlrum  niatrona.  farendo ,  mperat. 


Plutarch.  in  prçcept.  Matrimon. 
^Ontme  en  vne  coupe,  ou  il  y  a  plus  de  leau  que  du  vi/t  ,fieut 
f  l'appelions  Fin  neantmoins  :   aujii  la  maifon  ^  le  Bien  doit 

toufmtrs  eflre  nommé  du    mary  ,    encore  que  la  femme  ert 

ait  apporté  la  plus  grande  party e. 


Il 


Liet. 


ONS  Gcfpccl  wil  cnckcl  trouwen. 
Wat  mach  'tMcyfkc  over  gacn? 
Sy  en  can,  noch  wil,  verftaen, 
Dattet  haer  wel  mocht  berouwen  ; 
Neen,  hy  haer  en  is  geenfchroem, 
'cis  al  boter  tottcn  boem. 

Wat  ifl  doch  v^m  Vcnus-janckcn  ? 
Surhten ,  duchten,  nacht  endagh, 
Geen  vermacck ,  als  met  geclagh, 

Hopen,  vrccfèn,  duyfent  rancken. 
Al  des  heides  pijlen  zijn 

Drie  van  vreughdc  ,  fes  van  pijn. 
*» 
Jongh-mans  laet  u  niet  verblinden, 

't  Is  füo  brect  niet,  als  men  feyt. 

Die  lijn  ftuck  wel  ovcr-leyt, 
Sa!  in  cortenfVont  bevinden. 

Dat  noyt  man  loo  wel  en  trout. 

Off  hy  vint  yct  dat  hemrout. 

Cacdy  geit  en  goct  bejaghen, 
Ghy ,  die  lelfs  niet  rijek  en  zijt, 
Cleyne  hefde  ,  groot  verwijt: 

Dickwils  lijldy  moeten  draghen, 
DatC'  u  op  den  necke  trapt, 
't  Is  haer  fehijvc  diedcr  clapc. 

Zijdy  rijck  van  ghelt  en  landen. 
En  verkieltdy  dan  een  Licff, 
Juyit  alleen  na  u  gheneffi 


Noch  en  zijn't  ghccn  vaftc  banden. 
Want  foo  haelt  ly  is  u  vrouw', 
Springtet  'tgeckjen  uyttemouw'. 

Soo  ghy  niet  en  hebt  ten  beften. 
En  ghy  trouterecn,  als  ghy. 
Och  !  dat's  enckel  flaverny 

Vanden  eerften  totten  leften. 
Slappe  beurle,  wcecken  moet: 
Wie  can  winnen  fonder  goct  ? 

Trouj'  een  Schoone  ;  duy/ent  vrccfen 
Doen  u  beven  als  een  riet. 
En  wat  plaegh  en  vreeftmen  niet? 

Sieckten,  Outheyt,  vreemde  Meelèn, 
Vreeindc  winden  in  ^  zcyl, 
Schoone  vrouwen ,  trots  off'gcyl. 

Is  u  Lief  mifmaeckt  van  wcfen, 
Soo  ift  t'uwent  altijt  nacht: 
En  dacr  toe  het  heel  ghellacht 

Can  van  niemant  zijn  ghcprefèn, 
't  Moet  doch  leehck  zijn,ofvuyI, 
Want  een  huben  broet  een  uyl. 

Soo  u  Wi j ff  vcrftaet  haer  üken. 
Boven  'tfpin-wiel,  off  den  douck; 
Straxf)0  grijpie  na  den  brouck. 

Want  fy  wilde  meefter  maken  : 
Gaedy  wat  te  vcrr*  off  n.ier, 
Scrax  (üo  gnjpf'  u  by  den  haer. 
N  liebj' 


Hebj'  cenVroudie  cUckwils  kindert, 
Illc  jacr  op  jacr  bevrucht, 
Yder  kint,ccn  nieuwe  fucht. 

Yder  Craem  u  goctjc  mindert: 
Cleyne  kinders ,  noyt  verloft  : 
Groote  kinders ,  groote  koit. 

Is  u  Vrou  bcfet  int  {preken, 

Strax  Co  neemrfè  'thoochfte  woort. 
En  foo  coomtf  '  u  dacchs  aen  boortj 

Och  !  het  hooft:  dat  dund  u  breken. 
'tWijff  dat  conftich  ipreken  can. 
Is  een  plaghe  voor  de  man. 

Is  een  wijff  wel  op  haer  koten. 
Die  wil  danlTen  nachten  lanck. 
Trots  op  haren  fieren  ganck. 


Menich  man  heeft  dit  verdroten^ 
Alcnich  man  bleefFm  ghcquecl. 
Dat  fijn  vrouwe  hcp  te  veel. 

Is  u  Vroukcn  facht  van  weien, 
Sprcecktfe  woorden  hoonich-foet, 
LafFe  Tpijr'  en  is  niet  goet, 

Coft  die  bijt  is  meer  gheprefèn. 
Soo  het  fchaep  is  foetvan  ftaen, 
Yder  coomter  lùyghen  aen. 

Wegh  met  liefdes  malle  treken: 
Watmen  hoort  ,  otF ^atmen  fiet, 
Oock  het  beft,  is  maer  verdoet. 

Waer  tocvouçhmen  twee  gebreken, 
Yder  menlche ,  wijs-ofF  gcck. 
Heeft  ghcnough  aen  Cjn  gcbrcck. 


Juvenal.  Sat.  6. 

NV  liane  de  tant  is  gregibtis  tibi  digna  vidctiir^ 
Sit  formofa  ,  deccns ,  dives,  fœcunda,  vetujfos 
Forticibui  dijponat  avos ,  inta5ïior  onini, 
Crinibus  ejftifis  helium  dirimente ,  Sabinà, 
^ara  avis  in  terrisnigroque  fimillimacygno. 


Tedien- 


Teghen-Iiet. 


WAt  mocht  ons  Ge/peel  bewegen 
My  het  trouwen  afFte  racnr 
Neen, 'ken  can  dit  niet  verfVaen^ 
Want  ten  coomt  my  niet  ghcleghen, 
Eenfacm, fonder  vruchtjofvreucht, 
Door  te  brenghen  al  mijn  jeucht. 

Licve-koofèn ,  foctjens  quelen, 
Minnc-clachten  vol  ghenucht, 
En  foo  menich  heven  fucht, 

T'f^^men  pnrcn,  vruchten  telen, 
T'iàmen  groyen  tot  een  ftadt, 
Denckt  wat  frayer  dinck  is  dat  ! 

Nu  wel  aen ,  voucht  u  tot  trou^ven 
Wie  daer  bifV  een  rap  ghelèl  : 
Waerom  vreefdy  voor  ghequel  ? 

Dacr  en  is  gheen  aert  van  vrouwen, 
Die  niet  hacr  vcnnaeck  en  heelt, 
Soomen  reden  plactfè  gheeft. 

Als  een  Cahs  trout  een  rijcke, 
t'Ian  !  die  ifllr  dan  wel  aen; 
Hy  mach  ledicli  wand'len  gaen, 

Hier  wat  gapen,  dacr  wat  kijcken, 
Goet  verovert  mette  min 
Is. voor  al  een  foet  ghewin. 

kSoo  daer, een  uyt  reyne minne, 
1    Keemt  fijns  minder  by  der  hant, 
iJatgaet  wel!  een  rullich  quant 
Kielt  voor  geit  een  Ichoon  \  riendinne 
Die  in  vrientlèhap  (ner-ftort, 
Watf*  in  njckdom  quam  te  cort. 

In-ghevair  een  goet  ghefellc, 
Die't  niet  al  te  breet  en  gact. 
Een  verkieft  naer  lijnen  itact. 


Dat  hy  fich  te  vredcn  ftellc  • 

Wat  geeft  cloeckhey  t  om  het  goet  ? 
T'fàmen  winnen  is  foo  foet, 

Soo  lick  ymant  gact  verbinden. 
Met  een  fchoon  en  gheeftich  Dier, 
Is  dat  niet  een  hemel  fchier? 

Ncrghens  is  dochyct  te  vinden, 
Daer  het  ooch  foo  foet  op  fpeelt, 
Als  op  een  fchoon  vrouwen  beek. 

Is  u  Lief  mifinaeckt  van  leden  , 
Soo  ghy  maergebruyckt  vcrftant. 
Het  en  is  u  glieen  mifhant, 

Mocg'lick  ifle  goet  van  zeden, 
Ilfet  niet  :  de  ichad'  is  cleen, 
Sy  is  dan  voor  u  alleen. 

Heeft  u  Wij  ff  foo  M'ac  vant  malle. 

Rekent  dat  voor  gheen  ghebreck; 

't  Is  gheen  kermis  Ibndcr  geck. 
Treurt  doch  hierom  niet  met  alle. 

Die  wat  malr,hout  befV  hacr  jeucht; 

Vrouwen  fotheyt,mannen  vreucht. 

Is  u  Vrou  foo  out  van  jaren 
Datfc  niet  en  kindert  meer. 
En  bedroeft  u  niet  te  f  eer: 

Sict  !  nu  moechdy  Ipclen  varen, 
'tlluys  en  laetje  gheenen  laft. 
Sonder  kinders ,  liever  gaft. 

Is  u  Lief  niet  wel  ter  talen, 

Vak  hacr  tonghe  traech  off  erom, 
En  ontlet  u  daer  niet  om; 

'tSal  hacr  aen  gheen  ipreken  falen, 
Noyt  en  walt  mans  onghemack. 
Dat  lijn  wijf  te  luttel  iprack. 

N  2  KIe 


IlTc  crcpcl  u  beminde. 

Rekent  dat  voor  glieen  belet. 
Veel  die  prijfen  dit  int  bed', 

't  Is  u  by-llaep  ,  niet  u  winde . 

Sy  en  loopt  om  prijs,  noch  w'mùi 
Goede  vrouwen  loopen  minft. 

Heeft  u  Lief  foo  quac  manieren, 
Datf'  u  groet  met  norts  gedruys, 
Siet!  nu  ieerdy ,  binnens  huys, 


Ander  luy  ghebreken  vieren. 

t'  Gaet  u  wel ,  dat  ghy  die  deucht, 
Soo  gevouch'lick  leeren  meucht. 

Liefde  wctet  al  te  voughen. 
Liefde  neemt  et  al  a  oor  goet. 
Liefde  maeckt  van  bitter  ibeti 

Liefl'  IS  moeder  van  çhenoecen. 
Lierae  is  vindfter  van  gherief; 
Noyt  en  vontmen  leelijck  LietF. 


l^oNa  de  malis  elkerCi  fapientis  eH. 


32.  q.  verf.  fivxorem. 

ST  vxorem  quis  haheat  ^erilem,  fiue  cor  f  ore  àej'ormem,  (îue  dchilem  membris^ 
vel  cxcam,  ziel cUudam,  vel  fur^am, vel Ji  quidiiUud fine morbts,  dolonùns, 
laborihi<Ç(ine  coy}fecîum,<^  qiiidcj!ad(exceptàfornicatio}îii  cat(fâ)cogftaripotcsî 
'vehernenter  hombile-^profocietatc,fideque  nuiriuis  fusiineat. 


Corrigenda ,  &:  Notanda. 

Pag.  j.arquorum.l.spqiioreiim.  Pag  C>.Cum  peregic  pater  eft  Sec,  Ti-anfpone  Sri  Cum  patcr 
eftperegre&c  Pag. lo.Siipet adJidit.l  fuper  addidic. PJg  i5,Cetoi(îo,l,dttortio.Pag  14  De- 
dicifle.I.  didiciffe.  Pag  44  Cial>orafas,&:c.l.Ciabio  rofas  acniellacolit,dum  rpicula.Pag.5z. 
Achanco.aiichancus  l.acainho.acanthus.Pag  %'■,  Sityiüel  Saty'.irce.Pag.54.elle  1.  ifte.Pag. 
y^,  Niilli  rcpii-abilis.  Adde  ,  aice.  Pag.(^o.  chalyps,  1  chalybs  Pag  64  crabo,.crabro.Pag.^5. 
e(re,l.e(le.  Pag  Ko.  labatis.l  labit  is  IbiJ.feihgia.l.  vedijia.  Pag.  -lO.  Si  foicaife  tua,&.-c. 
M.ilint:  Si  fonairt' cuo  niteat  domusaurea  cenfu.  Pag. 4j.  Raillart  faiû  faiie,l.  taire.  J)ag. 
4.Uf  plfu  ru|l  / 1.  Ui|l. 


HARDERS-CLACHTE 


Acnde 
Eerbare,  Sedcn-n  jcke,  Seghen-rijcke 

lONCK-VROV 

C  A  T  H  A  R  I  N  A  van   M  V  Y  L  VV  1 1  C  K. 


Or  een  foctc  Mcye-nachc 
Daphnis  op  fijn  Liefje  diichc  3 
AI  was  heel  tic  kudd'  in  ruit. 
Slapens  hadd'  hy  gecncn  lult , 


Opte  vvegh  was  gliecn  ghcril. 
Vee  en  honden  laghen  Itil , 
En  de  voghcls  al-cc-mael  ; 
Maer  alleen  de  Nachtegael, 

O  'sNachcs 


's  Nachts  te  finghen  \,vel  ghewcnt , 
Sac,enliuyte  daer  ontrent. 

Daphnis  fagh  de  zilv're  macn 
Drocvich  aen  den  hemel  ftaen, 
Hy  ging  d\valen,by  haer  licht , 
Buyten  aile  mans  ghcficht , 
Tot  hy  vont  een  ecnich  veit , 
Daer  hy  fîck  heeft  necr-gheftclt , 
Daerhy  met  een  tranen-vloec 
Wt  gingftorten  iijn  ghemoet. 

Hy  bcgan  fîjn  droevich  werck 
înt  ghewefte  van  Grijpf  kerck , 
Acnhetzuyden  van  het  Dorp, 
Niet  veel  verder  als  een  worp, 
Daer  een  Hoeve  ftaet  gheboort 
Met  haer  boomgaert  zuyd  en  noort 
En  den  Dool-hofin  het  weft , 
Daer  het  fruyt  is  alder-beft  • 
Notc-boomcn  op  een  ry 
Staenderneghen,  en  daer  by 
Is  ter  zijden  af  een  kant 
Dicht  met  dooren-haegh  bepfant. 

Hier  fat  Daphnis,vol  van  min. 
Vol  van  ongheruften  fin, 
Hier  began  hy  fijn  beklagh , 
T'wijl  hem  niemant  hoord'  of  fagh. 

Galathca,  ghceftich  dier, 
Oorfaeck  van  mijn  eerfte  vier , 
Orûeck  van  eenvallen  bant , 
Die  mijn  hart  acn  u  verpanr. 
Als  ghy,  met  een  loeten  lach, 
My  komt  bieden  goeden  dagh. 
Soete  meyfjen,  aerdich  dinck , 
Socter  als  een  diftel-vinck, 
Soet  van  iinghen ,  en  van  praer, 
Soetvan  welen,  en  ghclaet,        ^ 
Soet,  macr  dickwils  op  een  uyr 
Weder  uy  tter-maten  iuyr« 


Somtijts  macker  als  een  lam, 
Somcijts  fclder  als  een  ram  ; 
Somcijrs  fwack ,  ghelijck  een  riet, 
Somtijts  ftijf,  ghelijck  een  fpriet  ; 
Somtijts  broofer  als  een  glas , 
•Somtijts  tayer  als  een  was; 
Somtijts  ftraf,  ghelijck  een  ftier, 
Somtijts  dvvee,  ghelijck  een  pier  ; 
Somtijts  bitter  ,  als  een  gal , 
Somtijts  honich  over  al  ; 
Somtijts  vriend'lijck,  als  een  rhee , 
Somtijts  ftuyr,  ghelijck  de  zee  j 
Somtijts  ziltich,  als  de  vloet, 
Somtijts  weder  luycker-foet  ; 
Somtijts  vrolijck,  fomtijts  ftil, 
Altijts ,  foo  ick  niet  en  wil  j 
Ecuwich  teghen  my  ghekant , 
Altijt  naer  een  ander  lant, 
Eeuwich  teghcns  my  ghefet , 
Altijt  op  een  ander  bedt. 

Hoe  gheftaegh  heb  ick  gefchreyt  ! 
Sedert  dat  ghy  hebt  gheweyc 
Inde  velden  van  DijOioecki 
Sedert  hebt  ghy  uwen  doeck 
Op  een  ander  wijf  gheftelt 
Als  de  vryfters  van  het  velt; 
Sedert  draeghdy  aen  u  huyf 
Kanten,  als  een  Kivits  kuyf. 
En  een  wronge  hart  en  ftijf, 
Hangt  u,  als  een  g'rcel,  om  't  lijf  j 
Sedert  hebt  ghy  uwe  kraegli 
Onder-ftur,  als  meteen  fchracgh  j 
Sedert  hebt  ghy  uwen  tret 
Op  een  ander  wij  f  ghefet , 
Als  Lycoris  rap  te  voce , 
Of  als  Amarillis  doet. 
't  Gact  nu  anders  als  het  pleegh, 
Doen  ick  met  u  kennis  krcegh. 

"Scdert 


Sedert  ghy  het  hooffche  vrien , 
Tot  Dijfhoeck'ecns  hebt  ghelien, 
En  de  (treken  van  de  ftadt , 
Sedert  heb  ick  uyt  ghchadt  : 
Sedert  noemt  ghy  my  een  loer , 
En  een  klunten,cn  een  boer , 
En  een  bluttcn,en  een  kluts. 
Al,  om  dat  ick  j  uyft  mijn  muts 
Niet  foo  Stcets  kan  nemen  of; 
Al,  om  dat  ick  in  het  ftof 
Niet  can  fchraven  ,  g'lijck  een  hoen 
Inde  mif-puc  plagh  te  doen  ; 
Al ,  om  dat  ick  zeeus  en  ront 
•5preke  luffcr  uyte  mont , 
En  niet  drayen  can  mijn  re  en 
Als  de  linckers  van  de  fte'cn. 

Maer,al  ben  ick  plomp  en  flecht , 
Immers  ben  ick  vroom  en  recht , 
Immers  ilïèrniet  een  maeght 
Die  haer  over  my  beklaeght, 
Dat  ick  met  een  llimmen  keer , 
Oyt  ontfutfeltheb  haer  eer; 
Dat  ick  draghe  mijnen  roem 
Van  haer  macghdelijcke  bloem , 
Datickjondcrfchijnvan  trou, 
Yemant  heb  ghebracht  in  rou  ; 
Dat  ick  yemandts  fwaer  verdriet 
Heb  verandert  in  een  liet. 

Dcfe  mijnen  vromen  acrt 
Was  u  voormaels  liefen  waert. 
Want  ghy  fcydct ,  dat  het  lant 
luyft  vcreyfcht  een  ront  vcrftant. 
Macr,och-armen.'dat's  ghedaen , 
Al  u  rontheyt  is  vcrgaen  , 
Sedert  dat  ghy  kennis  hadt 
Met  de  quanten  van  de  ftadt. 
Eertijts  was  ick  wel  ghclien 
Als  ick  u  maer  acn  quam  bien 


Soo  wat  klcyns,eens  Herders-gift, 
Verfche  kees  van  room  ghefchif  t, 
Of  een  geele  keefroffoel , 
Of  een  palingh  uytte  poel , 
Of  een  fcherp-ghetândefnoeck, 
OfwatmofTcls  vanDijfliocck  ; 
Altemets  eenjonghfaifant. 
Vruchten  van  ons  eyghen  lant, 
Eyghen  queeckfel,  eyghcn  goet, 
Hierin  Zeelandt  uyt-ghebroer. 
Dan  van  Souburgh  een  meloen , 
Of  van  Botting'  een  kappoen  ; 
Dan  een  wafel  diep  gheruyt , 
Wel  ghefuyckert  en  ghekruyr , 
En  met  boter  vet  ghedroopt , 
In  mijn  fnuytdoeck  vaft  ghcknoopt. 
Die  te  Domburgh  was  ghemacckr, 
't  Heugt  my  noch ,  hoe  datfe  fmaed:. 

Left-mael  greep  ick  een  lampraes, 
En  dacr  toe  een  jonghen  haes* 
D'eene,  daer  hy  lagh  en  flicp , 
D'ander,  foo  hy  voor  my  liep 
Over  een  begraefde  wey , 
Soetc  beefjcns  alle-bey  : 
Stracx  fooïcyd'ick,  Defe  twee 
Zijn  voor  u,  o  Galathce. 

Noch  heeft  yemant  my  gebracht 
G  ro  otc  karf  en  j  vroech  van  draght , 
Dcfe  werden  nu  gheplant 
In  mijn  aldcr-bcftc  lant, 
En,  terwijl  ick  fpitcn  delv' , 
Segg'ick  foctjcns  in  mijn  felv', 
Spaertdit  boomtjcn,  Keerfc-dief, 
D'cerüevruchtis  voor  mijn  lief. 

Somtijdts  quam  ick  tot  u  trc'cn 
Met  wat  dun-ghcwoldc  queen , 
Somtijfsmct  cenaertichock, 
Oiecn  vroeghcn  abricock , 

O  2  AU 


Als  ick  bracht ccn  voghel-nefl:, 
Dac  beviel  u  alder-beft  ; 
Want  ghy  hadcfbo  veel  te  doen , 
Om  de  beef  jcns  wel  te  broen  , 
Datj'  ontfloot  u  witte  borft  : 
Die  nu  (dacht  ickjdie  eens  dorfl:  ! 
Die  eens  mochtemetter  handt. 
Maer  waer  loopt  mijn  los  verftant  ? 
Ach  !  hoe  klapp'  ick  uyt  en  in  c" 
't  Schijnt,  ick  ben  berooft  van  fin. 

Maer  indien  ick  nu  begonft 
Haer  te  bieden  mijnejonft 
Met  foodanigh  kleyn  ghefchcnck, 
Sy(ghelijckick  vaft'lijck  denck) 
Soude,met  een  trots  ghemoet, 
Alles  treden  metten  voet. 

't  Is  als  gheenen  tijdt  ghele'en  j 
't  Soete  Dier  was  doen  te  vre'cn, 
Haer  te  fpieg'Ien  in  de  zee , 
Als  de  ftroom  lachftil  en  dwee , 
Niet  gherimpclt  van  de  wint , 
Gh'lijck-men  die  wel  fomtijts  vint. 
't  Gaeter  nu  al  anders  toe , 
Sy  is  't  ftiile  water  moe , 
En  werdt  alle  daegh  ghehult , 
In  een  glas  rondtfbm  verguit , 
Spieg/jcl nocmt-ïY\ent in  de ftadt , 
Hier  van  wertfe  trots  en  prat , 
Wantfe  fiet  meer  alfle  plagh , 
MecralfFinhet  waterfagh  : 
Watfe  geeftichs  by  haer  heeft, 
Watter  erghens  aen  haer  leefc. 
Wat  haer  w^el  ftaet,  weetfe  vry 
Immers  alfoo  wel  als  wy. 
Endathelderftralend'  licht 
Van  haer  lodderhjck  ghcficht, 
En  dien  lieffclijcken  mondt, 
Schoonder  als  den  morghcn-ftont , 


Endathayrken  fachtghekrolt, 
Dattcr  om  haer  voor-hooft  rolt , 
Is  haer  al  te  mael  bekent , 
En  wel  diep  int  hooft  gheprenr  : 
Dies  ontftact  in  haren  fin, 
Minnaers  haet,  en  eyghen  min. 
Gact,  6  weerde  Galathee, 
Spieghelt  wcderinde  zee. 

Die  tot  dit  eerft  oorfacck  gaf, 
Wenfch  ick,  tot  verdiende  ftraf, 
Dat  fijn  Lief,  van  facht  en  foet. 
Trots  en  moedigh  werden  moet  ; 
Datfe,  naereen  foetemin , 
Krijghen  moet  een  ftuyren  fin. 

Hoe  diep  leydt  hy  my  int  hooft , 
Die  my  van  mijn  Lief  berooft  ! 
't  Schijnt  dat  alle  fijn  ghelaet , 
Eeuwich  voor  mijn  ooghen  ftaec. 
Hy,  metnochfijn  twee  of  drien , 
Was  aen  't  ftrande  comen  rien  j 
Daer  faghhy  mijn  Galathee, 
Soofe  dreef  het  jonghe  vee  ; 
Stracx  begon  de  dertel  quant 
Haer  te  grijpen  by  der  hant, 
Haer  te  fenden  int  ghemoet , 
Een  beveynfden  fteedtfchen  groet  : 

Goede  dach,fchoon  Harders  kinr, 
't  Alder-lchoonfte  datmen  vint , 
Ghy  moet  wefen(foo  ick  acht^ 
"Van  der  Nymphen  cel  ghellacht , 
Of  van  Pales  huyfghefin  , 
Ofwel  fehs  een  Wout-Godin, 
Want  u  wefcn  en  ghelaet 
Trccktghchcclna't  hemels  zaet. 

Meer  en  kond'  ick  hooren  met , 
Midts  hy  van  de  plaetfe  fchiet  j 
En  gheleyde  mijn  Vriendin 
Nac  fijn  eyghen  luft  en  fin  : 

't  Scheen 


't  Schee  fy  woud' int  eerfV  niet  gaù, 
Macr  het  was  terftont  ghedacn  j 
Al  gheHctfhaer  wat  gheftoort, 
Even-wel  lbo  gingfc  voort  : 
't  Scheen  al  watfe  vocht  en  ftreet , 
Datf'et  macr  in  'tjocxcn  deed'. 
Sict  !  daer  (at  ick  doen  en  keeck , 
Als  een  poel-fnepjOp  een  krecck, 
Root  vâgramfchap,bleeck  van  nijt, 
't  Oogh  vol  tranen  ,  't  hart  vol  (pijt. 

Gaedy  dan:"  wel  !  gaedy  he'en , 
Galathea?  gaedy  tre'en  ? 
Gaedy  moytjens  hant  aen  hant , 
Met  dien  onbcfuy  fden  quant, 
Die  ghy  ganfch'lijck  niet  en  weet 
Wie  hyis,  of  hoe  hy  heet  ? 

Onbedachte  Galathee , 
Waerom  zijdy  nu  ibo  dwee  ? 
Waerom  valdy  nu  Coo  foct, 
Voor  een  onbekenden  bloet  ? 
Daergby  ftaet,  ghelijckeen  muyr, 
Steegh  en  fpytich ,  norts  en  ftuyr , 
Als  een  Harder,oFiijn  maet , 
U  vcrfocckt,  met  heus  ghelaet , 
Om  met  hem  te  willen  gaen , 
Daer  de  fchoonfte  linden  ftaen? 

Harders  Kint,  indien  ghy't  wift , 
Hoc  een  magct  haer  vergilV, 
En  hoc  qualijck  dattet  paft , 
JSlct  foo  afgherichten  gaft 
Sick  te  geven  op  de  baen  , 
'k  Weet ,  ghy  fbutet  niet  beftaen. 

Macr  oFick  was  drouv'  of 'bang, 
Galathea  ging hacrgang. 
Dies  foo  klam  ick  op  de  kruyn 
Van  den  aldcr-hooghften  duyn , 
Om  te  iien,  met  harten-rou. 
Dat  ick  wel  niet  lien  en  wou. 


Sy  gingh  henen  nae  de  ftranc 
Vcrghefèllchapt  mette  quant. 
Die  haer  dickwils  gaf  een  kus. 
Slimmer  als  een  kriele  mus. 
Hygheleydc  Galathee 
Van  den  oever  in  de  zee , 
Dies  foo  rees  den  zouten  ftroom 
Vry  wat  hoogher  als  den  zoom 
Van  haer  op-ghefchorte  kleet. 
Is  dat  niet  een  fchoonbefclieet, 
Datmen  foo  een  teeremaeght 
Plompclijckint  water  draeght  ? 
Datm'een  vryilermet  ghewelt , 
Midden  in  de  baren  ftelt , 
Tot  de  golven  grofen  groot 
Swalpen  over  haeren  fchoot  ? 
Tot  den  vreefelijckcn  vloct , 
Brengt  een  fchrick  aé  haer  gemoet  ? 
Tot  haerkleetis  vuyicn  nat? 
Is  dat  heudicyt  van  de  ftadt  ? 

Eynd'lijck  als  de  wulpfche  luft 
In  het  water  was  ghcbluft, 
Ging  een  ydcr  van  de  ftrant. 
En  verkoos  hetdrooghc  lant. 
'kMeynde,  'tfpclwas  doeghcdaen, 
Macr  het  ging  doe  eerft-mael  aen. 

Strax  wiertdaer  mijn  weerde  Pant 
Omghetobbeltin  het  zant , 
En  dan  wederom  ghewent , 
't  Dertel  fpel  en  nam  ghecn  ent. 
't  Stccts  ghefelfchapjuyttc  lle'en , 
ls,al  wacretbuyten  rc'en  : 
Even  foo,  ghelijck  een  beeft: 
Datghebondcn  is  gheweeft , 
W'crtet  eens  ghclatcn  los , 
't  Loopt  als  ralènd'in  het  bos. 

Doen  en  mocht  ick  langherniet 
Stacn  begapen  mijn  verdriet , 

ü  3  Dies 


Dies  foo  ging  ick  riac  de  kant 
Van  dckrom-ghcbooghde  Ilrant. 
Daer  began  ick  mijn  ghcklagh , 
G'lijckcen  droeve  minnacrplagh  j 
Daerbcfchreef  ick  mijnen  ftant , 
Met  een  rijfjen  in  het  zant , 
Eerft,een  vaft-ghefette  min , 
Doen,  een  vvanckelbaren  fin  ; 
Dit  was  ick,  en  Galathee. 
Onder-tufTchen  quam  de  zee, 
Als  gh  e  laten  uytten  toom , 
Swalpen  met  een  groven  ftroom , 
Verre  boven  haer  ghemerck , 
En  verpletterd' al  mijn  werck  : 
Siet  !  daer  ging  mijn  focte  min 
Dryvenheen  terzec-waertin. 
Nydich  Water,  bitter  Nat , 
Segg'  eens  waerom  doedy  dat  ? 
Waerom  neemdy  mette  vloet, 
Mede  niet  mijn  droef ghemoet  ? 

Maerkoom/egg'my,  foeté  Beek, 
Soudy  oyt  wel  zijn  foo  geck , 
Datje  wout  dijn  weerde  hant 
Stellen  tot  een  eeuwich  pant , 
Aeneen  proncker  trots  en  prat , 
Aen  een  loncker  van  de  ftadt  ^ 
Neen,'k  en  loovct  nimmermeer 
Datje  decs  of  geen  ter  eer 
Laten  fout  een  ruftich  quant , 
Sterck  van  leden,  kloeck  ter  hant, 
En  fout  ftellcn  u  ghemoet 
Op  het  meepfe  5teets  ghebroct. 
Ach!  ten  zijn  macr halve  mans , 
Recht  ghc(èlfchap,om  ten  dans , 
Om  te  kermis ,  of  ter  fecft 
Speel  te  leyden  haren  geeft,' 
Nut  alleen  tot  dertellpel, 
Sacht  van  handen,  dun  van  vel, 


Koyt  gheoeffcnt,  noch  beproeft , 
Daermcn  manne-kracht  behoefc. 

Dit  papiere  volcxken  gaet 
Loncken,  proncken, achter ftraet, 
Niet  alleenlijck  aen  de  voet , 
Ma'sr  aen  handen  oock  ghefchoet , 
't  Schijnt  zy  draghen  hun  te  koop , 
Fy  !  van  dien  verwijfden  hoop. 

Ick  heb  knouften  in  de  hant. 
Dat  is  (auce  voor  het  lanr, 
Dat  's  een  lantfert,  dat's  een  hek, 
luyft  gheboren  rot  het  velt. 
Ick  füu  licht  een  ftuyren  ram  , 
Alft  my  maer  int  hooft  en  quam, 
Met  mijn  harde  vuyften  flaen 
Dat  hem  't  hooren  fou  vergaen'. 
Ben  ick  bruyn?  wat  ifletdan  i 
't  Is  dé  verwe  van  een  man. 
Al  die  woonen  op  het  velt , 
Dienen  foo  te  zijn  gheftelt. 
Kieft-men  niet  de  fwarte  pruym 
Voor  haerbloeyfel,  wit  als  fchuym  ? 
Denckt  u  niet  het  bruyne  lant 
Beter  als  het  witte  zant  ? 

Ben  ick  ruygh ,  en  dick  ghebacrt? 
Dat's  een  peyl  van  ftercken  aert  : 
Ick  en  ben  des  niet  belchaemt, 
Dat  is  rechts  dat  ons  betaemt. 
Al  het  cierfcl,  en  defchat 
Van  den  boom,  dat  is  het  blat  j 
Wat  is  frayer  aen  het  peert , 
Als  fijn  maen'jCn  langhe  ftecrt  > 
Onfe  fchapen  zijn  gheacht , 
Om  haer  woll' ,  en  ruyghe  vacht, 
't  Velt  is  eerlick,  door  het  kruyt, 
I^Iannen,  door  een  ruyghe  huyt. 

Ick  en  weet  niet  watje  let  > 
Datje  hart  en  finnen  fct, 

Datj'e 


Datj'  u  fel  ven  lact  verr  aen  ^ 
Door  licc  praren,  door  hcc  gaen, 
Door  hec  proncken,  en  het  trc'en 
Van  dees  popjens  van  de  fte'cn. 
Schoon  men  gacrer  fray  gheklccr, 
'dflcrdaerom niette  breet. 
Schoon  men  ftrijckter  moy  en  ncr, 
'tlfTcrdaerom  niet  te  vet. 
Schoon  fy  gaen,gheftickt,ghekant, 
Aen  den  hals, en  acn  de  hant , 
Schoon  haer  kraeghj'  is  fijn  en  wit, 
Denckt  niet  datter  veel  op  fit. 

Eertijts,en  oock  huyden  noch. 
Zijn  de  ftcden  vol  bedroch, 
Niemandt,  hoc  befetofvroct , 
Is  daer  vry  van  banckeroct: 
Treffen  fulckeflaghen  dan 
Dees  of  gcenen  goeden  man. 
Die  gheen  floot  can  weder- ftacn , 
'tisalmed'  mcthemghedaen. 
Watter  handelt ,  vent ,  of  koopt , 
Is  foo  onder  een  verknoopt, 
Alfferyemantbreeckt  de  koord', 
Stracx  moet  oock  een  ander  voort. 

Dit  bejeghent  nimmermeer 
Yemant,  die  niet  al  te  fcer 
Mette  gelt-fucht  is  bcfinct. 
Die  fijn  herte  niet  en  fee 
Op  het  (orrich-vuldich  goct, 
Crijght ,  offpecltgecn  banckeroct. 
Dieinweynich  (Velt fijn  lufb. 
Is  fèer  wcynich  ongheruft  : 
IMacr  die 't  nette  fpant  te  breet, 
Vint  of  hier,  üfdacr,fijn  Icct. 

Die  fijn  fchacpjcns  's  avonts  telt, 
Alflccomcn  uyt  het  velt. 
En  hy  vint  fijn  vol  ghetal; 
Die  en  \  racght  dan  niet  met  al 


Watdesgrooten  Koopmans  hooft 
Van  den  foeten  flaep  berooft; 
Hy  en  vreeft  niet,  dat  fijn  fchip 
Mocht  verzeylen  op  een  klip  ; 
Dat  fijn  waren ,  hier  of  daer , 
Mochten  comen  inghcvaer  ; 
Dat  een  roover ,  metghewelc 
Mochte  nemen  fchip  en  geit; 
Dat  fijn  fchipper  is  "een  dief, 
Datmen  lijnen  wififèl-brief 
Mochte  laten  onbetaelt. 
Denckt  !  hoe  een  die  leyt  en  macit 
Op  dees  dinghen,  nacht  en  dagh , 
Wijf,  en  kint  vermaken  magh. 

Die  int  lant  fijn  woon-plaets  ftelt. 
En  behoeft  nau  ecnich  geit , 
En  behoeft  niet,  om  het  goet. 
Te  bcfinetten  fijn  ghemoet , 
Ofte  hanghen  in  een  fchael 
Eere ,  ziel ,  en  al-te-mael. 
Wt  de  vruchten  van  het  lanc 
Valt  hem  alles  in  de  hant , 
Want  des  aertrijcx  mildcn  fchoot. 
Schend  hem  wat  hy  heeft  van  noot 
Tot  fijn  cleeding' ,  cndc  /pijs , 
Dat  de  ftadt  al  ftelt  op  prijs  ; 
Waerm'  in  ftadt  fijn  gel  t  voor  biet , 
Gheefthetmildclandtomnict. 
Wilj* een  hemd',  of  lijnen  kleet , 
Fijn  ghefponnen ,  wel  ghercet , 
Wit  ghebleickt  ghelijck  de  Ihee, 
lae  !  als  ghy ,  ô  Galathce , 
Stceckt  gheen  handen  m  de  ras , 
'tKomtal  vanonseyghcn  vlas. 

Wilj'  een  zieltjen  ot'cen  keurs, 
Gaet  oock  daerom  niet  te  beurs, 
Sprceckt  alleen  de  (chaepjens  aen  , 
Die  rontiom  ons  wcyden  gaen  , 

Hare 


Haredickghewolde  vacht 
Heeft  de  middel  en  de  macht , 
Om  ons  tegen  's  winters  leet 
Te  bedecken  met  een  kleet. 

Wilj' een leetje vaneen  lam? 
Ofdebeyers  van  een  ram? 
Wilj'een  bockjen,ofecn  geyt, 
Die  noch  by  de  moeder  leyt  ? 
Wilje  't  fwcef 'riek  van  een  kalf, 
Ofeen  fchenckel,  heel  of half> 
Wilj'  een  vetten  fchapen  bout , 
Voorden  roock,  ofvoor  het  zout  ? 
Ghy  en  hoeft  niet  eens  te  gaen 
Daer  de  fchamper  Qijanten  flaen , 
't  Zy  in  vlees-kraem  of  in  Hal, 
Sent  maer  yemandt  nae  den  ftal. 
Die  daer  flachtét,keelt,  en  vilt , 
Ghy  hebt  alles  watje  wilt . 
Wilj'  een  quackel,  ofpatrijs , 
Ofeen val-duyfjuyttet rijs  "f 
Wilj'  een  vette  jonghe  duyf, 
Ofeen  Kivit,  met  fijn  kuyf , 
Wilj'  een  Snepje  lang  ghebcckt , 
Ofeen  Smientje  dickghefpeckt? 
Ofeen  Lijftcr,  ofeen  Vinck  ? 
Ofeen  ander  lecker  dinck  ?  "  ' 
Onder-werpt  u  gheen  ghekijf 
Van  een  leppich  hoender-wijf. 
Die  welgraeu  en  leclijck  fiet, 
Alfmcr  nietghenoegh  en  biet. 

Met  een  netjen ,  met  een  ftrick , 
Met  een  uyltjcn,  op  een  kriek , 
Met  een  booghje ,  met  een  buys , 
Mette  fprecu-pot  aen  hcthuys , 
Mette llagh,  ofvoghcllijm 
Op  de  miOiüop,  in  den  rijm , 
Met  een  weynich  kruyt  en  loot, 
Vangt-mcn  vogels  klcyn  en  groot.  J 


Soo't  uluft,  met  verfchen  vis 
Te  verderen  uwen  dis; 
Wat  behoefdy  reuck,  of  ftanck, 
Van  een  vis-wijf,  of  haer  banck  i 
Hier  werdt  vis  ghcnoech  ghehaelt, 
Diemen, fonder  geit,  betaelt , 
Sonder  ghelt,  en  metghenucht 
Pluckt-men  hier  des  waters  vrucht. 

Karper,Brafem,Baers ,  en  Snoeck, 
Is  te  vanghen  met  een  hoeck  , 
Wilt  niet  wefen,  mette  Roe  , 
Neemterdan  cennettje  toe , 
Ofeen  diep-ghetande  fchaer, 
Ofeen  fcherpen  ellegaer  : 
Daer  med'  fhdmen  vetten  ael. 
Goede  koft  voor  't  middagh-mael. 
Als-men  maer  een  fuyckjen  fet , 
's  Avondts  eer-men  gaet  te  bedd'. 
Schoon  men  flaept  dan  wel  gheruft, 
's  Morghens  vindt-men  fijnen  luft , 
's  Morghens  treckt-men  uytetÜick 
Fijne  Paling,  armen  dick. 
Is  dat  niet  een  goedtgherief, 
Datmen ,  byfijnlbetelief. 
Loon  van  trouwe  min  ontfangt , 
T'wijl  het  net  een  vifje  vangt  ? 

Wiljc  kcefe  ,  groen  ala  gras , 
Keefe  get  1  als  maeghde-was , 
Die  beneftens  Parmcfaen 
Magh  op  Heeren  tafels  ftaen  ? 
VViIje  keefe  facht  en  dwec , 
Wit  als  nu-ghevallcn  fnee  ? 
Wilje  keefe  jong  ofout? 
Wilje  boter  geel  als  gout:" 
VViljeftremmehs,  oflacn? 
Socte  taerten,  lecker  vlaen  ? 
Room,ghcwelt  met  geel  van  ey  ? 
Mclck,  gherechtcn  vcelderley  ? 

'cVVort 


•cWortdenhuyrman  al  beftelc 
Zonder  koften,  zonder  gelr. 

Laet  het  volckje  van  de  ftadc 
Haer  vry  drincken  vol  en  zac, 
Ofin  fchralen  duytfchen  wijn, 
Af-ghedreven  van  den  Rijn  ; 
Ofin  'c  luttich  Spaens  ghewas, 
Dateer  ftaet  en  brandt  in'c glas  ; 
O  fin 't  roflche  Franfchc  nat , 
Daer  in  yder,  'k  weet  niet  wat 
Weet  te  menghen ,  daer  in  elck 
Onfc  honich ,  onfe  melcfc, 
In  vermcycrt  en  verplcngt  ; 
Of(dat  wel  het  meefte  krenckt  ) 
In  de  wijnen,  diemen  brant, 
Niet  dan  vuylheyt,nicc  dan  fchant, 
Ofin  Seck',  of  Malvefey . 
lek  ben  mette  verfche  wey , 
Mette  zoete  zeeufche  Mé 
Immers  alzoo  wel  te  vré , 
Als  met  koftelicken  wijn , 
Hocfemach  ghehecten  zijn. 
Wey  verfoet  de  ftramme  borft , 
Wey  verflaec  den  heeten  dorft , 
Door  de  wey  en  fal  het  hooft 
Van  verftant  noyt  zijn  berooft , 
Noch  de  lever  zijn  verhit , 
Noch  oock  peuckels  root  en  wit , 
Stacn  in't  acnücht  over  al , 
Hier  een  bcrgh,  en  daer  een  dal. 
D'onghenefclijcke  pijn 
Van  herquaftich  Hcrecijn , 
Fn  foo  mcnich  Iwacr  ghebreck , 
Nemen  in  ghcen  huys  vcrtreck , 
Daermen  vindt,  by  wijf  en  man , 
Voor  de  wijn ,  dcmellick-kan. 

Dan,al  treft  ons  ficckc'  en  pijn, 
Ganfchhct  laiadcismcdccijn  j 


Het  ghefonde  fchapen  wey , 
Vcrsghedroncken  in  de  Mey  , 
Door  den  landrfinan  groot  gherijf. 
Want  liet  jacght  hem  uytet  lijf 
Watter,  int  gheheclejaer. 
Is  vergadert,  hier  of  daer. 

lüeryemandr,  in  de  ftadr, 
Van  een  hcete  koorts  ghcvat , 
Ofvan  ander quscl  on fftelt, 
Stracx  lbo  looptmen  naer  het  velr.. 
Om  een  wortel,  om  een  kruyt , 
Dac  hier  acn  de  weghen  /pruyt , 
Dat  hier  acn  de  dijckcn  waft , 
En  daer  niemand  top  en  palV  ; 
Noyt  en  werter  yet  foo  Hecht 
By  den  Apothekers  knecht , 
Wt  het  velt  in  ftadt  ghebrocht , 
Of  ten  werdt  wel  dier  verkocht. 
Éenigh  fpruytjen  uyttet  zant , 
Wt  een  hollen  dellif-kant , 
Wttetllick ,  of  fchorr'ghehaelc, 
Wert  ren  dierften  daer  betaelt  ; 
't  Schijnt  het  wert  dû  eerft  bequaem 
Alliiient  geeft  een  vreemden  nacm, 
,tSchijnt  het  crijcht  dà  eerft  lijn  prijs, 
Alfmen  dees  en  geen  maeckt  wijs 
Dattet  van  het  Mooren-landr, 
Of  den  Barbarifche  ftranr , 
Dattet  van  den  Indiacn 
Herwaerts  komtghedrevcn  aen  : 
't  Dunckt  de  Hechte  luyden  beft , 
Wat  ons  geeft  een  vreemt  ge  weft . 

Maer  wanneer  ick  gae  bclien 
Al  de  malle  (childerien, 
Al  den  huyfraer,  al  de  koft , 
Daer  de  beurs  in  werdt  gheloll , 
Daer  den  hooghmoet  van  de  ftadc 
In  vcrquilt  lbo  grootcn  Ichac, 

P  Dan 


Dan  verhef  ick  boven  al 
Boffchen ,  beemden,  bcrgli,  en  dal , 
En  der  velden  fchoon  cicraec , 
Dac  ons  op  ghcen  ghclc  en  ftacr. 
Laet  u  ooghen  en  u  fin 
Van  de  ftadc  niet  nemen  in , 
Soo  ghy  't  wout  maer  recht  befiet , 
t  Steetfche  pralen  geltcr  niet. 
Alsdcgerftedijnt op't  velt, 
Gh'lijck  het  water  rijft  en  helt; 
Als  het  bloeyfcl  van  het  vlas 
Thoont  lijn  hemels  blau  ghevvas  ; 
Alshet  geel-gebloemdc  zaec 
In  de  guide  velden  ftaet; 
En  lijn  reucke ,  machtich  foet,    . 
Ons  komt  vlieghenint  ghemoet; 
En  dat  hier  of  daer  een  wey 
Speelt, 'met groente,  tuflchen  bey. 
Seg ,  wat  heeft  Tapitfery , 
Of  het  goude  leer  hier  by  ? 
Ick  en  fal  u  niet  benien 
Al  de  fotte  pronckerien , 
Daer  de  lufters  van  de  ftadc 
Mede  zijn  foo  trots  en  prat , 
Als  dit  aenghenaem  ghefichc 
Mijn  bedroefden  fin  verlicht. 

In  de  ftadt  is  menfchen  kunft , 
In  de  velden  Godes  gunft  ; 
Pluym-ghedierten  die  daer  fpeclt 
Door  de  tacxkens ,  die  daer  queelt , 
En ,  met  ftemmen  reyn  en  foet , 
Vvven  grooten  Schepper  groet , 
Die  dciandtman  'smorgcns  vroech, 
Schen(5t  een  deuntje  aen  de  plocch; 
Die,  metfangh ,  het  fvvaer  ghewicht 
Van  een  reylcnd'  man,  verhcht  j 
Endcnminnaer,  die  hem  quclt, 
Doet  verquicAcn  in  Iicc  yelc  j 


Scg  my  doch ,  wat  is  de  luyt  i 
Wat  is  al  het  vreemt  ghetuyt , 
Dat  in  fteden  macckt  ghcklanckj 
Vergheleken  by  den  lanck  , 
By  de  foete  ftem  en  tael 
Van  den  fiercn  Nachtegacl  ? 
Van  dat  kleyn,  dat  aerdich  dier , 
Dat  met  kracht  van  foet  ghecier 
Komt  bewijfcn ,  datin  hem 
Is  de  woon-placts  van  de  ftem  f 
Dat  met  dcuntjens  ons  vereert , 
Die  hem  nerghenszijn  ghclcert, 
Als  ontrent  lijn  eyghen  neft  ; 
Wilde  fmgh  is  alder-beft. 

Ift  niet  wonder?  oockde  fangh 
Heeft  de  ftadt  gebracht  in  dwangh  ; 
Wat  daer  yemandt  doet,  of  laet. 
Moet  ghefchieden  op  de  maec  : 
Alle  dingh ,  hoe  los  en  vry , 
Is  gheftelt  in  ilaverny , 
Ons  natuyr,  en  vryen  lin 
Is  in  fteden  een  llavin. 

Niemant  daer  lijn  hongher  bluft , 
Als  hem  honghert ,  alft  hem  luft , 
Neen,  den  buyck  (  al  valtetfuyr) 
Moet  daer  paften  op  lijn  uyr. 
D'arme  fteets-man  fit  en  vaft , 
Tottet  kloek  en  Kofter  paft  : 
't  Schijnt  wanneer  de  kloeke  flaer, 
Dat  de  maegh  dan  open  gaet  : 
En  wanneer  de  kloeke  fwijghr , 
Datter  nicmandt  hongher  krijght . 
Schoon  of yemandts  heete  maegh 
Voor  de  tijdt  wiert  hol  en  graegh , 
Ofthem  Icetis,  of  t  hem  ipijc , 
Hy  moet  wachten  op  fijn  tijt. 
Hoe  ghcluckich  is  het  lant .' 
Dacrmcö  t'clckenfmjc  een  kant, 

Daer 


Daer  den  menfche  fijn  natuyr 
Kiet  en  bindt  aen  kloek  en  uyr  ; 
Daermen  inde  hamme  fnijr , 
Daermcn  in  de  worften  bijc, 
Daermen  t'clcken  gaet  te  gaft , 
AlfTet  buyck  en  maghe  paft. 

Eetm'in  ftadt  int  open-bacr , 
't  Schijnt  als  otFet  fchande  waer  ; 
Eet-men  vooren  in  de  vloer , 
Yder  fchclt  u  voor  een  boer  ; 
Eetm'  een  ftickjen  uytter  hant. 
Dat  is  noch  al  meerder  fchant. 
Seg  eens ,  watje  beter  weet , 
Als  dat  yemandt  drinckten  eet  : 
Even-wel  de  ftadt  befnijt , 
In  het  eten  ,  plaets  en  tijdt. 

Moetmen  gaen,by  nacht  of  dagh, 
Daermen  niemandtfenden  magh , 
Dat  natLiyriick  vrye  wcrck 
Heeft  al  mcd'  een  Icki  r  pcrck  ; 
Daer  is  (  ick  en  weet  niet  wat) 
Eenich  vuyl  belloten  gat, 
Daer  van  onder  vuylcn  damp 
Gans  den  buyck  vervult  met  ramp, 
Daer  de  lucht  gheheclonrcyn  , 
Keemt  van  boven  in  het  breyn  , 
Naerdees  onghtlonden  ftanck 
Ncc  mt  een  yder  fijnen  ganek . 

Hier  en  liict  niemandt  (chant, 
J>*lis  te  draghcn  op  het  landt  ; 
En  wy  houden  voor  ghemack 
Datmcn  dit  veidnetich  pack , 
Dacmen  defe  (waren  lalt 
LolTcn  magh,  al  waer  het  paft  j 
Sondcrlinghe  daer  het  groen 
Ons  bcquaemcn  dienit  can  doen: 
Kruyt  en  bladers  vol  vanjcught , 
Doen  van  onder  grootc  dcuj^ht , 


Beter  als,  naeftadts  manier, 
Doet  het  oudt  vcrmufc  papier. 

A  Ls  de  fteetfche  Jonghe-lien 
-*■  ^Nu  of  dan  uyt  fpi  len  rien  , 
Erghens  naer  een  fray  ghevveft  ; 
luyft  als  't  fpel  is  op  fijn  beft  , 
En  dat  eenich  jeughdich  paer 
Ivlcynt  te  wand'len  hier  of  daer , 
T'wijl  defonn'nuiecghcrdaelr. 
En  niet  meer  foo  heet  en  ftraelr , 
Dan  komt  daer  de  voer  man  acn 
Roepen  :  Hcy  !  't  is  tijdt  te  gaen  , 
Eer  de  ftadt  haer  poorten  fluyt , 
Haeftje  wat  ;  de  poort-kloek  luyt. 

Ach!  des  voer-mans  heesghefchal 
Bolt  den  minnaer  niet  met  al , 
't  Is  hem  lpijt,en  groot  verdriet, 
Dat  den  plompaert  hem  ghcbicc 
Af  te  breken  fijn  ghcnucht  : 
Maer  het  is  om  niet  ghefucht. 
Arme  vryer  !  hy  moet  voort. 
Alfmen  dan  komt  voorde  poort, 
Maer  een  ooghen-bliek  te  laet , 
Dat  de  kloek  niet  meer  en  gaet, 
Siet  !  daer  ftaet-men  dan  verlteltr, 
En  men  moet  met  louter  ghelt, 
Tot  des  Sluyters  groot  ghewin  , 
Door  de  poorten  dringhen  in  : 
Niemandt  raeckterin  de  ftadt. 
Als  gheichorcii ,  en  ghcichat. 
Als  ghy  nu  al  binnen  zijt , 
Noch  en  zydy  nictbevrijt 
Van  den  nauwen  fteetfchen  dwang; 
Want  ccn  ander  kloek, eer  lang 
Komt  u  fegghen,mctter  daer, 
Datje  ruymen  moet  de  ftraer. 
Daer  is  't  baken  weer  verfcr , 
j  Want  den  aiinnaer  wert  belet 

P  z  Door 


Door  de  ftraten  van  de  fte'cn 
Met  fijn  Lief  te  mogen  tre'cn  : 
Wiltghy  even-wel  noch  gaen , 
Soo  komt  daer  een  Schout  ter  baen, 
Die  de  minnaer  met  fijn  hef", 
Licht  fou  grijpen  vooreen  dief. 
Hier  feyt  u  de  Schilt-wacht,  Ha  j 
Daer  de  Ronde,  qui  va  la; 
Lick  wil  weten,  wie  ghy  zijt , 
Is  dat  niet  wel  f iray  ghe vrij  t  ? 
Siet  u  yemandt  van  de  wacht , 
Daerje  doet  u  minne-klacht 
Aen  een  glas  ,  of  voor  een  fcheur 
Van  een  venfter ,  of  een  deur , 
Die  verhaeltet  voor  een  klucht , 
En  des  morghens  is  'tgherucht 
(Schoon  het  is  u  fpijt  of  leet) 
Door  de  gantfche  ftadt  verfpreet. 
Hoe  gheluckich  is  het  velt , 
Daergheen  minnaer  is  ghequclt 
Mette  Schilt-wacht,  en  haer  fpien , 
Groot  beletfel  van  het  vrien  ! 

Zijdy  's  morghens  op-gheftaen  , 
Om  te  lande-waerts  te  gaen , 
Erghens  daer  de  zaeck  vereyft  j 
't  Is  om  niet,  al  watje  pcyft , 
Wat  hoe  wel  ghy  vroech  daerhe'en 
Op  u  reyfc  meynt  te  tre'en , 
Soo  de  poort-kloek  niet  en  luyt , 
Niemandt  kander  in  of uyt  : 
Och!  daerftaet-men  dan  en  fiet, 
Huy  V 'rich,  nuchter,  vol  verdriet, 
Vol  verlanghens,  ongheruft, 
Tottet  eens  den  Kofter  luft. 

Noch  is  in  de  ftadt  een  kloek  , 
Dat  's  tefegghen ,  noch  eenjock, 
Die,wanneerfe  klipt  of  luyt , 
Ydcr  een  doet  kijcken  uyt  ; 


En  dan  looptmen  met  ghedruys 
Nae  de  puye  van't  Scadthuys  : 
Daer  leeft  yemandt  uyt  een  brief 
Yder  een  fijn  onghericf , 
Wet  en  Raedt,  feyt  hy ,  ghebiet 
Datter  niemandt  as  en  giet 
Erghens  op  des  Heeren  ftraet, 
Tot  de  vuyl-carr'  omme-gaet. 
Is  dat  niet  een  nauwen  dvvanck , 
Datmen  moet  dien  vuylen  ftanck , 
Datm.en  houden  moet  fijn  as , 
Tottet  vuyl-carr'  komt  te  pas  c" 

Maer  't  is  noch  het  meefte  quaet , 
Als  in  ftadt  de  trommel  llaet , 
Dan  moet  yder  met  gheweer 
Gaen  de  ftraten  op  en  neer', 
luyft  nae  dat  ghebiedt,en  feyt 
Een,  van  wie  ghy  werdtgheleydt  j 
En,  foo  ghy  maer  eens  en  hit , 
Niet  te  houden  u  gheht , 
Daer  fal  u  een  vent  beftaen, 
Tuflchen  hals  en  hooft  te  flaen 
Al,  daer  hy  beft  raken  kan  : 
Ift  niet  fpytich  ,  dat  een  man 
Al  fijn  huyt  vol  llaghen  krijght , 
En  noch  blijd'  is  dat  hy  fwijght  ? 

Als  dit  fpel  nu  is  ghedacn , 
Meyndy  dan  te  bedd'  te  gaen  > 
Neenj  men  moet  dé  gantfche  nacht 
Over-brenghen  op  de  wacht. 
Schoon  ghy  hebt  een  jonghe  vrou, 
Die't  wel  liever  anders  wou , 
Even- wel  ghy  moet  gaen  tre'en 
Dickwils  met  verkleumde  le'en  , 
Op  de  veften  van  de  ftadt  : 
Cruypjefomtijdts  in  een  gat 
Daer  het  roockt ,  ghelijck  een  keet , 
Dan  gaen  noch  u faken  brcct. 

Hier 


Hier  med'  i's  hy  niet  ghequclc, 
Die  daer  woont  int  vrye  velt. 
Stvaen  mijn  iiondt,  en  fîjn  gheilacht 
Houdt  voor  my  foc  goeden  wacht , 
Dat ick  fonder  forghen  magh 
Slapen,  tot  den  lichten  dagh. 
Nochtans  lluyt  ick  maer  mijn  deur 
Met  een  wortel,  of  een  leur. 
Wilje  weten,wat  ick  maeck 
Als  ick  nu  en  dan  ontwaeck? 
Dickwils  pcynf  ick  op  mijn  lief, 
Noyt,  of  ièlden,  op  een  dief. 
Te  verhalen  al  *t  verdriet , 
Datmen  in  de  fteden  liet , 
Sou  te  Inng  zijn  :  over  al 
Krielt  de  itadt  van  ongheval. 

Soo  ghy  timmert  huys,  offchuyr , 
Nevens  uwen  buyr-mans  muyr , 
Elcke  kamer ,  yder  deel 
Is  ghewis  een  nieu  krakeel  ; 
Of  u  muyren  ftacn  te  hoogh, 
Naer  dat  peylt  u  buyr-mans  oogb , 
Ofhet  vallen  van  den  drop 
Leydt  en  maclt  hem  in  den  kop  ; 
Of  hy  drij  ft  dat  u  ghefticht 
Komt  te  dichte  by  fijn  licht; 
Nicmandt  bouter  inde  ftadt , 
Of  dacr  hapert  altijd  t  wat. 

Wat  een  vryheyt  heeft  het  velt  ! 
Ydcr  bout  dacr,  nac  fijn  geit  ; 
Niemandt,  watje  maeckt  of  brccckt, 
Iflcr,dic  u  teghcn-fprecckt. 

Na-giicbuyrfchap  is  ccn  pack 
Vol  van  twift  en  onghcmack^ 
Is  u  bucrman  dol  of  dwacs , 
Ghy  moet  lijden  het  gheracs  ; 
Slacthy  nu  ofdan  fijn  wijf, 
Ghy  moet  hoorcn  het  ghekijf; 


Leydt  fijnhlnne  mafrecn  ey , 
't  Huys  dar  dreunt  u  van 't  gcfchrey. 
Hout  hy  cenigh  wocftich  dicr, 
't  Hooft  dat  Iplijt  u  van  't  ghcticr. 

Wederom  j  zijt ghy  te  mal 
Deghcbuyrcn  hooren't  al  : 
Zijdy  gram,  ofkijfjewat, 
Stracx  fo  wcet-mcn't  door  de  ftadt  j 
Noodjc  nu  ofdan  een  gaft , 
Daer  wcrdt  oock  al  op  ghcpaft , 
Want  den  geur  van  u  ghebract , 
Werdt  ghcroken  op  de  ftract. 
Ifïèr  dan  noch  erghens  yet , 
Datmen  niet  en  hoort  of  fict , 
Een  klappcye  van  een  micyt 
Sal't  niet  laten  onghefeyt , 
T'elckens,  alfTe  vrocgh  en  lact , 
Hier  of  dacr  ghebuyren  gaet  : 
Of  IS  't  mcyfjen  heus  van  mondt , 
fDatmen  nochtans  felden  vondt) 
't  Kindfjd.it  by  de  buyrcn  dwaelt , 
Of  aldacr  wcrt  aen-ghehaelt , 
Seyt,  met  ongheveynft  ghemoct. 
Al  wat  Uacrcj'en  Moertje  doet. 
Wie  en  hoortcrghccn  ghckijf 
Van  fijn  buyr-mans  ftout  jongwijf? 
Om  een  ftrootjc ,  dat  de  mey  t 
Erghens  in  de  weghe  leyt. 
Om  wat  afTchen,  om  een  goot. 
Die  voor-by  hacr  dcure  vloot , 
Heetf  u  dienftmacchtfeug'  en  hoer. 
En  ftelt  heel  de  buyrt'  in  roer. 

Heeft  u  buyr-man  ratt'ofmuys , 
't  Is  ccn  plaghe  voor  u  huys , 
Boter ,  kccfe,fpcck,  en  gracn. 
Alles  moet  dan  houden  acn; 
Selfs  u  lijnwact ,  oock  het  beft 
Racckt  wel  in  een  ratte-ncft  ; 

P  3  En 


En  die  't  fijn  is  afghcliaek, 
Wert  mecratte-ftroncbctaeltr. 

Hierin  de  buyrc' een  Kar, 
Ganfch  u  hofis  maer  een  pac  ; 
Wafter  erghens  kruyc  of  blom , 
'c  Slim  ghedierte  looptet  om , 
Warje  poot ,  en  watje  zaeyt , 
,  Eer  het  waft ,  ift  al  ghemaeyc. 

Soo  11  buyr-man hout  een  honc. 
Die  noch  maeckcec  veel  te  bont; 
Klct  dan  ccn  hafe-windt. 
Dat  is  't  llimfte  datmen  vint . 
Watteraen  den  viere  ftaer , 
Watter  op  den  roofter  braer , 
Watter  voor  u  werdt  bereyt, 
(Daer  en  baet  gheen  fheghe  meyt) 
Watter  is  van  loeten  geur, 
Daer  med'  gaet  den  linckert  deur  : 
Keert  de  Cock  maer  eens  fijn  hooft, 
Ganfch  den  heert  is  ftracx  berooft , 
Al  de  potten  zijngheleeght, 
Al  de  fchotels  zijn  gheveeght. 
Alfinen  dan  gaen  eten  fal , 
En  men  vindter  niet  met  al , 
Stracx  fo  vverptmen'tann  jongwijf 
Duyfènt  vloecken  naer  het  lijf. 
Maer  rot  danckbaerhey  t  van  als , 
Zijn  de  pryen  welfoo  vals, 
Datfc  laten  van  haer  pis 
Al-waer  netten  huyfraedt  is. 

Maer  al  wierd'ick  heel  den  nacht 
Om-ghevoertmetdit  ghedacht, 
En  dan  noch  een  dagh  daer  toe, 
Tot  ick  ware  mat  en  moe  ; 
Noch  en  zoud'  ick  hetghetal 
Van'c  verdriet  en  ongheval , 


Dat  een  ftadt  in  haer  befluyt , 
Niet  ten  vollen  drucken  uyt. 

Nu  ick  gae  nae  mijn  gheweft , 
M  aer  dit  fegg' ick,  voor  het  left. 
Tot  ü  weerde  Galathee , 
Voefter-vrouwe  van  het  vee , 
Soo  ghy  u  in  ftadt  begeeft , 
Ghy  meught  grouwen  datje  leeft , 
Duyfent  dmghen ,  dit  en  gint , 
Moetje  leeren  als  een  kint; 
Ghy  moet  weder  fchole  gaen  , 
Of  iet  noyt  en  hadt  ghedaen. 

Meynj',  om  datje  gheeftich  zijt , 
Datje  wel  in  korten  tijt 
Steetfche  grepen  leeren  fout? 
Neen.  Het  fiectfche  volckjen  hout. 
Schoon  men  is  van  gocdt  verftant. 
Dat  een  vryfter  uyt  het  lant , 
Off'almoytjens  prond:  enprijckr, 
Altijdt  nae  den  derrinck  rijckt. 

Lieve,  denckt doch  opdefpijc 
Van  het  leppich  fteets  verwijt  • 
Volgje  niet  eens  yders  fin , 
Stracx  fiil't  wefen,  fy  boerin  ! 
Rechte  lloire  voor  een  lloufF, 
Erghens  op  een  buyten-houf  j 
Labbe-foete  van  het  lanc, 
Packt  u  nae  den  dellif  kant. 

Alficryemandtis  ghepaerc 
Mei  een  onghehjcken  aert , 
Steets  met  boers,  en  hoofs  met  rôt, 
Noyt  en  was  daer  goeden  gront. 
Blijrt: daerom ,  blijfi:  in  u  wijck , 
Bout  en  trout  met  uw's  ghelijck , 
Net  met  kuys,  en  mors  met  vuyl , 
Valck  mee  valck,  en  uyl  mee  uyl. 


IOnckvrouw,  ùk  fe»d'  «  van  Grijfpkenk 
Een  Harders-klacht,  een  boerewerclc , 
Wa)7t  als  rvy  zijn  int  boeren  landt , 

Soo  zijn  rvy  boeren  in  versïandt , 

En  als  n>j  gaen  door't  "vrje  velt , 

Werdt  ons  den  gheesi  oock  vry  ghejldt  ; 
i^l  fchuttet  Daphnis  tipte  rnon^ 

Niet, als  den  FJaechfchen  cjlünnaer  Jou , 

£y  lieve  !  ghcef  den  Boer  verlof\ 

Hy  kan  gheen  (Ireken  van  het  hof. 

iSil  woont  ntijf chien  een  goedt  ghefel  ^ 

Olïaer  in  een  hut'  of  op  een  /lel , 

K^l  IS  hy  rondt  ^ghelijck  een  doen , 

Noch  weet  hy  fchoone  voor  te  doen  , 

Indien  de  rvefpe  vande  Min 

Hem  leydt  en  prickelt  inde  fin. 
Ghy  fiet  dan  hier  een  vry  er  s  aert , 

Chy  fiet  ivat  't  [amen  dient  ghepaert  ^ 

En  wat  niet  wel  en  voeght  hy  een  ^ 

Oock  kondy  mer  eken  int  ghcmeen  , 
Hat  niemandt  hier  ter  werelt  Itefty 
Die  niet  zijn  onghem&ck  en  heeft -^ 
En  weder  dat  een  billick  menfch , 
In  kleyne  dinghen  vindt  zijn  wenfch. 
De  rejfl  is  jock ,  en  dient  wel  meejl 
Tot  kort'wijl  van  een  droeven  gheejl  • 
Doch ,  onder  jock  ,fchnylt  fomtijdts  wat 
Dat  dienflich  is  ,  te  zijn  ghevat . 

lek  bidd'  « ,  lonckvrou ,  voort  befuyt , 
Koom  herwaerts  aen ,  koom  noch  eens  nyt , 
Koom  ons  befoecken  op  het  landt  ^ 
Jckfal  u  leyden  met  ter  handt , 
Waer  onfen  Daphnis  hem  ont  hiel , 
K^ls  hem  dit  Clatgh-ghedicht  ontviel. 

r  I  N  I  s. 


^ 


marr  hrr  l>rryTan\ 
eii^s  Ghtfffs  is  hx 


SELF- STRYT 

-[T-  ■  dat    15,  _;    -    -  //         ., 

LEES   cndc  ÜHEEST 

1^  l'en /cher  'Xvjjc  o^aorcjhcjlcir  ,lnJc■^ 
pcrsoon  c/idc  op  Je  (jhclc^hentheut  van 

r;         losÈPH 

t/  <7z  tùdc  lu/  vanl  onphars  HnjI-  7^ro//zoc 
oDLcrt  O'  e /joch  r  ter 


Ji.1 


SELFSTRYT, 

DAT    IS  ^ 

Crachtighe  bevveginghe  van  W^lecs 

enGheefl,  poetifcher  wijfe  verthoo'^tin  den 

perfoon  ende  uycte  gheleghenthey t  van  Jofeph  ^  ten 

tijde  hy  by  T«tiphars  huyf-v  rouwe  wierc 

verlbcht  tot  overfpel. 

MITSGADERS 

Scliriftmatighe  befchrfjvinghe  van  de  Iieyme- 

nifl'c  ende  eygenfchap  des  Chriilelijcken  Self-fiijts^ 

met  corte  vcrclaringhe  op  de  fclvc. 

Door    ƒ.  C^TS. 


TOT    MIDDELBURGH, 


Gli^driickt  by  Hans  y  ander  Hellen ,  \  oor  fan  l^ie^ 

terf^<-vAn  de  Venne ,  woonende  op  den  houck  van  de  nieu- 
we Beurfcj  indcSchildcry-winckcl,  Anno  162,0. 

alMet:  Trivilcgie. 


*  ExtraSî  uyt  de  Trhilegte. 

DE  Staten  Generael  der v^ereenichdeNctkr-Iandcn hebben  ghe- 
conlèntecrt  cndcghcodt  royeert ,  consenteren  endcodi:roycrcn 
mits  dcfcn  I^n  Picterfz,  van  de  Vennt ,  Conft  ende  Bouck-ver- 
cooper  binnen  Middelburgh ,  dat  hy  voor  den  tijt  van  vier  jaren  naeft- 
comcnde  allcene  inde  vereenichde  Provintien  fàlmoghendrucken, 
doen  drucken,  ende  uyt-gheven,  (èker  Bouck ,  gcintitulecrt,  S  E  LF- 
ST  RTT  j  ditt  is,  Crachtight  hervegwghe  van  Vlees  en  Geefi^fùétifcher  wij  ft 
'voor-gejïelt  in  deperfoon  ende  op  de geleghenthejt  van  lofeph  ten  t^de  hj  van 
Potiphars  httyf-vrourpe  mert  verfocht  tot  overfpel.  Verbiedende  alle  ende 
ccnyghelijck  inghcfetene  van  dcfc  Landen,  hetvooriz  Bouck  binnen 
denvoorfz  tijt  van  vier  jaren  int  geheelc  ofte  ten  deele,  intgroote  ofte 
int  cleynenaer  te  drucken ,  ofte  elders  naer-p^  '  ktindevoorfz  ver- 
eenichde Neder- landen  te  brenghen  om  vercocht  te  werden,  fonder 
confent  van  den  voorfz  lan  Pieterfz,  van  de  rw»f,op  pene  van  verbeur- 
te van  dezelve  naghedruckte  exemplaren,  ende  almlckc  (bmme  van 
penninghen  als  blij  ckt  by  de  brieven  van  Oótroy  daer  van  verleent. 

Ghcdaen  ter  vergaderinghe  van  de  Hooch-gemeke  Heercn 
Staten  Gcncrael  in  'sGravcn-hageden  \6.  Mey ,  1620. 

Was  ondertecckent ,  E.  van  der  Uifarck  r '. 

Ter  ordonnantie  van  de  Hooch-gc- 
mcitc  Heercn  Staten  Gcneracl 

Q  eAerJpas. 


AENDEN  RECHT-SIN: 

NIGEN  LESER' 

^^^^gs  menfchen  Ie  ven(gelijck  een  Out^  Aiui^^uh)  vm 

^vader  fcer  wel  gefeyt  heef  g  is  als  een  middel- f/J17X''r«X' 
pui?'-,  ü-^iflchen  den  iivt-nemenden  ftaecder  rum-vii^pecorum 
Hnaelen,  endehet  woelen  der  onvernurcisnete*f/7«;jf,.wc/7. 
ghedierten.  In ghevalle  de menlche fick  laet  vervoeren  y^i'^\,i'!JZ'v^chl",m''' 
de  in-vallen  fiins  vlees ,  hy  werdt  gheliick  ghemaeckc  den/"'"  ^ocupn :  -vit* 
dieren  op  den  velde.  Indien  hy  daerentegen:,doordecrach-c?'/«/<r^"<«w/!«- 
ten  des  gheeft ,  de  luften  des  vlees'  over-winc ,  hy  werdt f/;;;:;:;ttS 
verhevé  tot  de  heerlijcheytdcr  Engelen. Sietdaer^MenfchCj  ho,?>ofecu»d,,m 
uwe  geflalte.  Ghy  ftaec  om  een  beeft ,  ofte  om  een  Enghel  ««i«»^/wr  ;  ƒ/<- 
gelijck  te  werden.  Het  vlees  aen  d'ccne  zi)dc  boogt  u  neder-  'Zliï!'rf!Zur''' 
waerts.ende  wonde  u  wel  fijns  acliicke  makc:de  geeft  van  Auguft.  inio- 

j,    •   1         ■    ,  rv  '       ^^    '  .  ^         ,      .       han.Scr.i8. 

d  ander  zijde  trect  u  op-waerts,  en  raet  u  tot  het  tegen-deel. 
Aen-fiet  hier  dien  wonderlijcken  ftrijt  die  wy  in  onfen 
boefcm  gcduerichlijck  omme-dragen ,  de  welcke  ons  niet 
en  verlactj  foo  lange  wy  ons  felven  nieten  verlaten.  Twee 
heyr-crachten  ftaen  binnen  ons  tegen  den  anderen  gekant, 
tull'chcn  de  welcke  fom-wijlen  crachtigevelt-flagenjdick- 
mael  vinnige  ichermutfingen,  nimmermeer  geletten  vrede 
ghevonden  wcrt.  Is  niet  des  menfchen  leven  (feyt  lob)  een 

;f  gcdue- 


VOOTxL^JE-DEV^ 
geduerighccrijchopaercien?  Maer  hoe  maken  wy't  ai  in 
defe  aeleçrhenthcyc  ?  Och- armen  I  dacr  \vy    mits  den  ghe- 
duerigen  aen-val  onfer  vyanden,\vel  behoorden  geftadich 
oponfe  hoede  te  welen,  ende  (gheH'ck  decrenedoen^dicin 
de  heetfte  ende  ghevaerhjckftc  plaetlen  op  de  fchik-wacht 
ftaen)  dapper  in  de  wint  te  fien.  Soo  werden  wy  menich- 
mael  al  geeuwende,  ende  halffllapendej  door  den  eerften 
aen-ftoot  van  de  lichte  peerdc  dat  iS;door  het  alder-ccrincT- 
fte  gefpuys  onfer  vyanden^jVerraftjdaer  henen  geloopen^eii 
fchandelijcken  onder  de  voeten  aetreden.Waervanindien- 
men  (ghelijck  het  behoort)  de  oorfaken  recht  ondcr-foec- 
kenwil,menfal  bevinden  dat  die  geheel  en  al  de  felve  zijn, 
H*>/7f»»M»/ef»»ewde  welcke,  in  ghemeene  oorloghen,  menich-maeleeni- 
fe>Kper  ««'''"/>'^- ghe,anderiins  treffeliicke,  Criichs-overfte  den  flachdoen 
Thuan.iib.4>.    vcrliefcn ,  tc  wetcn , Onwetcntheyt  ,  ende  Cleyn-achtin- 
I  or.pag,  ï6.  gi^gijjj^gj.  vyanden.    Wy  hebben  (foowy  lomtijtsmey- 
nen^nueenige  goede  gronden  des  godfaligenleNens  in  ons 
geleytjons  verbont  metGode  vernieut,endc  een  valt  voor- 
nemen, van  voortaen  weke  doen:,  ons  feiven  voor-geftelt. 
ende  daerop  inonfe  eenicheyt  fom-\viilenin  bedenckin- 
gecomende,  fchijncn  ons  foo  wel  geiterckt  te  vinden,  dat 
onfe  gheeft  by  in-beeldinghe^  ende  noch  (Ibomen  feydt) 
vir».  4.  iïneiii.  vcrre  van  de  man  w^efende^   den  vyandt  wel  derff  acn- 
At  PHer  Afcanii,i]Viychc\-\,  cnde,al  terc^endejUyt-eyfchcn  ,  niet  anders  dan  tre- 
^^.inv.u,b^  lijckdicn  dapperegart:  jfcamus  doct,byden  Poëet  Virgi^ 
coudet eq,io,  j/iw^-lius,  aldus  mocdichlijck  trotfcnde  : 

<^ue  bos  ctirfu  iam  '  .  •       1  •  n      1 

prmrit  lUos,  Een  bert  te  jaghen  u  tejiccht^ 

';:iÏ::tt::  \^^  ben  geen  f,an, -voor  dat  o^eyeck, 

*''  *"'«  7r/'  y^enfche  duttcr  leeuw  off  fvpun 

Optatapram,a»t  <r      I   T    ■      1  -      J     I  I       ■     ' 

Ukum  defceuJe^  JU  dcjc  jacht  fnijfi  dcci  mach  zj,jn, 

rrminte  Uonem.  Ma-T 


Maer  als  wy  dan  comen  daer'c  te  doene  is  ^  ende  dat  ons 
de  vyant  ,  vry  onghclijck  ftercker  als  \vy  ons  lieten  ?oor- 
ftaen,  op  het  lij ffcoomt  vallen,  foofinckt  ons  veel-tijdts 
(loomen  feyt)  het  herte  in  de  khoenen ,  ende  \vy  flaen  daer 
llecht  henen  en  fien,  al  en  hadden  wy  noch  tanden  om  van 
ons  te  bijten^noch  handen  om  ons  te  verweeien.  Werden- 
de  mitfdien  niet  dan  al  te  wel  gewaer,  dattet  een  gants  an- 
dere faecke  is,  inde  fchaduwe  van  onfen  wijngaert  ofte 
vijghe-boom,  ghemackclijck  fittende,  alleen  met  de ghe- 
dachten  oorloghe  te  voeren,  als  in  der  waerheyt  onderden 
roock,ftoff,  ende  het  gewoel  van  een  dadelijc  gevecht  fich 
in-gewiggelt  te  vinden.  Wel  aen  dan,wy  fienhet  gebreck, 
laet  ons  over-legghen  wat  raet  hier  tegens  te  fchaffen  zy. 
Twee  dingen  hebben  w^y(mijns  oordeels)van  noode.  Eer- 
fl:elijck,een  innerlijcke  kenniife  van  onfen  vyant,met  over- 
Icgginghe  hoe  loos  en  boos  hy,  hoe  voos  en  broos  wy,  m /.^rj  <A"""  M« 
dufdanighenghelegentheyt,  bevonden  werden.  Ende  ten  "^l.^ltz&'Z'' 
tweeden,  goeden  voor-raet  van  wijs  eii  godfalich  beleyt  Prsrpaa.ad. 
mitfgaders  crachtige  wapene,daer  tegens  gereet  te  hebben,  ]]ll]\^fl[^'^ll"*_ 
oeliick  ons  die  ftriitbare  hek  PauliiS  ficnoechlacmde  felvcj""- 
middelcjin  dcfc  gevalle  voor- fchrijh.  Wat  het  eerfte  point, 
te  weten  de  kcnnilTe  onfes  vyants ,  belangt,  dient  voor 
eerfternftelijck  ovcr-woghen  dat  het  Vlees  met  fijn  mcde- 
hclpers,  vry  geen  katte  en  is  (foom'"'^  '  O  om  fonder  hant- 
fchücnen  ghcvangcn  te  werden,-  dt-oorloohe,  die  het  lel- 
vige  ons  aen-doet,ghcenkrijchdacrmen  (gelijck'tipreeck- 
woortis)  met  blauwe  erweten  ichiet  :  Ende  dacrommc 
houden  wy,  dat fy  hun  taltclijck  vergrijpen,  die  in  defcn  , 

gevalle  mcynen,  dat  \\czijlecs  hier  niet  anders  en  zy, als  lbo 
ccnich  plomp,  w*an-ichapcn ,  ende  zouteloos  gewoel  on- 

Y  2  fcr 


VOO T^cKM  T>EV^ 
fer  uytterlijcker  finnen ,  buyten  de  palen  van  alle  redelijck- 
heyc,  onbefuyftelijcken  henen  fpringende  •  neen^  de  luie- 
ke  ketelen  hun  felven  datfe  lacchen.  GhevviHelijcken  ons 
vlees ,  dat  is ,  de  verdorven  aerdc  in  onfe  zielen  ,  en  is  foo 
bot  en  grofFniet,  ghelijck-men  ons poochtwijs  temaken: 
fy  can  haer  lèlven ,  ghelijck  haermcefterende mede-helper 
doetj  feer  wel  veranderen  in  een  Engel  des  lichts.  Daer  is 
ghcwisjdaer  is  groote  cracht van  dwalinge  ontrent ,  ende 
veel  fteenen  des  aen-ftoots  j  fy  weet  haere  walghelijc- 
ke  pillen  wel  deghelijck  te  vergulden,  haer  bitter  worm- 
kruydt  dapperlijck  te  luyckeren  _,  haren  fcherpen  anghel 
ineefterlijck  te  bedecken  ;,  ende  met  een  lieflfelijck  aes  van 
aenghenamenfchijn  ons  van  het  ftuckte  leyden  :  Ghewif- 
felijck  de  kinderen  defer  wecreldt  zijn  immers  foo  voor- 
fichtichinharegeflachten,  als  zijn  de  kinderen  des  lichts. 
ceuJg.'t,  's.  Paulirs,  een  man  ingehjcke  voor-vallen  fonderhnghe  er- 
varen ,  oordeelt  in  (lilcker  voughen  van  den  vleefche. 

De  woorden  op  t,  in  r^;j  /■• 

devoorfzpiaet-  d^t  hy  aen  het  ielve  nu  rvemandt ,  dan  ruermjt  is  toe- 
^"•^^!V^u-'"  ^^^  jfchrijvende.  Ende  elders  daer  in  vorder  tredende^,  verclaert 

Griecklche text,  '  ira-  n      i       i-   i 

2ijntotbeveftin-duydelijcK  dat  wy  delen  ftrijt  niet  en  hebben  llechtelijcken 
fLhtich^ende"  ttgQnsVkes  cn  "^sloet^  ofte  fwacke  menichen  ,  maer  tegens 
bedenckeiijck,    Je  V orflendommen  ,  teghcns  de  {Ma.chten .  teeens  de  Cevvel- 

dochbygebieke    ,.  ,      /-  ;        j     ■    j    j      rr         rT      J  F  l 

van  Grieckfche   dighe  deJerWeereLt ,  die  inde  duystermjjen  dejer  eeuwen  heer-   ■ 
aïe^by'cevougt.-^    ^*  '    rf^/?^«J  de  "Boofe  CheefÏen  die  in  de  lucht  /weven. 
Wt  alle  welcke  lichtelijcken  aff  te  nemen  is;  wat  voor 
mede-ftanderSj  ende  aen-ftokers  onle  verdorven  aert  is 
hebbende,  ende  dien  volghens  hoe  grootelijcx  fijne  liftic-,> 
heden  te  duchten  zi)n. 

Dit  aldus  gheweten,  cndcby  ons  rijpclijck  over- we- 
ghen 


ghenzijnde,  foo  behoorden  wy  onfeflaperighe  ooghen 
uycden  droom  der  weereltfcher  becommeringhen  op  te 
wecken  j  om  neerftighe  wacht  over  ons  felven  te  hou- 
den. Ende  ghelijck  de  Velt-overfte  in  de  ghemeene  crijch- 
voeringhe,  hare  middelen  van  teghen-ftant  pleghen  aen 
te  leggben  ,  naer  dat  fy  lieden  verftonden  hare  vyanden 
gheftelt  te  zijn  ^  alfoo  infghelijckx  (dewijle  de  Chrifte- 
lijcke  eenvoudicheydt  al  mede  hare  gauwicheyn  heeft  j  im- 
mers,  fonderlingheindefen  j  behoort  te  hebben)  ons  lel- 
ven  ,  naer  dat  wy  de  eyghenfchappen  onfes  vlees  be- 
vinden ,  totteohen-weer  tefchicken.  Ten  wekken  aen- 
fiene  hier  in  op-merckinghe  dient  te  comen  het  tweede 
point  hier  vooren  gheroert  ,  te  weten  de  voor-raet  van 
wapenen  3  die  ons  in  delen  van  noode  is,  om  ftaende  te 
moghen  blijven  inden  boofen  daghe,  ende  in  de  ure  der 
duylterniHe.  Waer  in  niet  beter  en  is  te  betrachten  3  als 
aen  te  trecken  de  gantfche  wapen-ruftinghe  by  den  Apo- 
ftel  Paulo  3  ter  plaetfen  vooren  gheroert  3  befcheydent-^/^.i^.". 
lijeken  aen-ghewcfen  3  namelijcken  den  Gordel  der  wacr- 
heydtj  het  Pantfier  der  rechtveerdicheydt ,  de  fchoencn  der 
voor-bercydinghedes  Evangeliumsdes  vredes,  den  Schilt 
des  ghcloofsj  den  helm  der  flilicheydt,  ende  het  Swcert 
des  ^heeftcs  ,  welck  is  het  woort  Gods.  Siet  daer  een 
recht-fchapen  crijghf-knccht ,  recht  aff-gheveerdicht  om 
de  fcherm-flaghcn  des  vleefches  te  verfctten^  ende  de  vic- 
righe  pi)lcn  des  Satans  uyt te  blufichen. 

Wy  beyde  de  voorfz  bedenckinghen  (te  weten  de  kcn- 
mfleonfervcrdorventheyt.endeden  weder-ftantteghcns 
defelve)  houdçnde  voor  hooft-ftucken  des  Chriftclijcken 

Y  3  levens 


F  00  %'TiE  D  EN. 

levens  j  hebben^t'onfcr  oeffeninge,uyc  dcBibeUchcfchrif- 
ten  ghecoren  de  ghefchiedenifle  vanden  tuchc-lievenden 
loleph,  om  in  ende  door  het  voor-fchiifc  van  den  felven 
een  volmaeckc  aflf-beek  van  den  Chriftelijcken  Self/?rijt^ 
rneceenheerlijckeoverwinninghe  daer  op  gevolchc,  ons 
felven  ende  anderen  voor  te  {lellen^  ende  alfoo  te  leeren  al- 
le onfe  gedachten  ghevanghen  te  nemen  (als  den  Apoftel 

tctmth  T9  %^'^cd3  totdeghehoorraemheydtChrifti.  Dan  alfoo  dele 
zedighe  longhelinck  als  een  fpieghel  der  eerbaerheyt  ende 
onthoudinge  by  de  heylige  Schrift  ons  werc voor-ghedra- 
gen,foo  en  hebben  wy  de  wulpfche  in-vallen  des  vleeiches 
niet  hem  ,  maer  de  Vrouwe  van  Potiphar  ,  in  dele  onfc 
oefFcninghe  willen  toe-fchrijven ,  doende  mitfdien  aen  de 
felve  Ipelen  de  roUe  van  onfen  verdorven  aert ,  ende  aen 

^  ^u  -n  1-      lofeph  gevende  den  perfoon  van  den  Gheeft.  Ende  al  ilTcc 

De  Chriftelijc-     n  \  r  -11- 

ke seif-Rrijdt  be-  Ichoon  ioo ,  dat  wy,  om  redenen  voor-ieydt, delen  onien 
in^eaieSnfch,  ^^''^)'^  ^^^^^^  vcrthooncn  in  twee  byibnderc  perloonen-  foo 
hier  nochtans  in  £^|  nochtans  de  gunftigc  Lefer  de  faecke  in  dier  vouwen  ge- 
perfoonen  aen-  ^  ücven  op  tc  nemen ,  als  ofFde  fclve  fïrijtrulTchen  Gheelt  en 
gewefen,  omie-  yiggg  jj-j  j^q  bocicm  van  lofcph  allccn  ware  voor-sheval- 

denen.  metten  ii-i  1  i-n-i 

veribndeniette  len  •  gheli)ck  wv  dan  weten  ,  dat  ons  dele  ltri)t  by  Godes 

min ,  ende  in  der  't  r  1     •  j        1     /' 1 

daet  maer  voor  woortwerc  acn-gnewelcn  als  meen  ende  deielvemen- 
ocne  re  houden.  ]che  bclcacnde.  Lvenwel  nochtans  om  den  aert  vanden 
Self'firijt  wat  naerder  by  tc  comen,  foo  hebben  wy  aen 
het  ey  nde  van  dele  bedenckin^e  onlai  loieph  voor-c;ertclt 
(doch  in  fijneenicheyt ,  ende  m  hec  atf-wclen  iijner  vrou- 
wen) als  otfhy  foo  eenigen  ftrijc  ende  fwacheden  des  vlee- 
fches  in  hem  hadde  gevoelt,  (al-hoe- wel  MofeSjdic  van  alle 
dingen  cortclijck  maerdehooft-ftucken  gewoon  is  aen  te 
roeren,  daer  van  niec  en  vermaentjnict  mecnende  den  hey- 

lighcn 


lighen  man  eenichfins  te  cort  ghcdaen  te  hebben  3  dat  wy 
den  lelven  niet  buyten  alle  beweginge  endc  ongevoelijck, 
als  een  block  ,  maer  in  ceniger  maten  beroert  hebben  ver- 
thoont  :  jaeinteghen-deel  van  dien,  achten  hem  dies  te 
meer  eereghegeven  te  hebben  ,  als  oordeelende  fijn  over- 
winninghe,  naer  voor-gaendenftrijt,  des  teheerlijckerte 
wefen.   Gclijck  ons  oocknietwaer-fchijnelijcken  dun6l, 
dat  lofeph  teghens  defoet-vleyendeendedagelijcklchebe- 
coringhen  van  foo  een  jonge,  fchoone,  hooflche,  liltighe, 
endeaantsaff-iiherichte  vrouwe  (als  de  lelvewacrichiine- 
lijck  mach  weiden  2;eoordeelt  gevveelttezijn)  fick  in  aller 
vouwen  alfoo  lot'.de  hebben  gedragen.  gheUick  de  Heere 
Chrirtiis  regens  de  verlbuckinghedes  Satans  heeft  gedaen, 
dat  is,  londer  eenighe  de  minfte  ontfèttingc  ofte  bewegin- 
ghevan  den  natuerhjcken  menJche:  maer  met  H lerommo  tum  anamen  fu/ii 
ende  andere  Out-vaders  gevoelende  darter  jae  felf-ftrijt  in  '^TlJimZm'o'j- 
hem  zy  geweert,  dcch  m.et  uyt -nemende  crachten  van  te-  "^"■"^'Z'  (^'  wW 
ghcn-vveer.  Laet  ons  (leydc  de  icive  }-\ieromm(is)  eens  gacn  leregnuabiUnijif. 
bedencken  wat  voor  een  ftrijt  dien  eerbaren  Ionghclinck{'',7^,^^^";^f'^^ 
heeft  uyt-peftaen,  Sckerlijck  ten  dunckt  my  foo  wonder-  "iM»bignepati, 

...  I  •  1  I-  1-  -1  I  vt  acmirf.lilt  koe 

Jijck  ende  vrecmt  niet,  datner  dry  jongehngen  in  den  bran-  o-rarumouod  ad 
dendcii  oven  van  weghen  den  Coninck  van  Babilonien  THlatftur'vefli. 
geworpen  zijnde  ,  oneequetft  ende  niet  sefc hen tdaer  uyt  ^*^ "/ƒ","' '''''' «s* 
zijn  ghccomcn  ,  als  dit  wonder-ftuckj  te  weten,  dat  aie  nnuur-r,  dó- -^'f- 
wonderbare  longh-man  van  de  onkuyfiche  ende  ^cy\c ';,!^ i"^!;^'',;^^;; 
vrouwe  vvelby  derarieclcn  is  acn-gegrepen, doch  evenwel  ^'"-"m  fHi,i r„. 

ir  1  J  J  ril       ^p'r'-*fr>t>rrnliÀ 

meten  Iicch  connenop  gehouden  werden  jiiacr  lijn  V.\etx.i!n,rrtjian,hr,i 
verlatende,  is  haer  ontvloden.  Gewi{Tcli)ck  gclijck  de  dry  jf,!:^.^'!^^^ 

mine,  magnâcendantid  mugno  fupernnqiie anxilio  munii bmur ,  nrnue  enim,  JrxlrA  Dii  »'»  ceop^r.ii.if.  mntur»  ft- 
tuiffitetriAmt»ctri4n,(^MrtiibiMlibidwiif*muliirueJfugere.  Hieroo.  incap.  Gcnel.  j>i.  Honul.  61. 

:f  4  jonge- 


jongelingen  op  de  Goddelijcke  genade  fteunende^voor  het 
vier  onwinnelijck  zijn  ghebleven ,  foo  heefc  oock  lolepii 
inden  ftrijt  der  onthoudinglie ,  mette hulpe  van  boven,  in 
manhafcigheftantvafticheyt  vol-hert.  Want  Godes  hanc 
niet  mede  werckcnde/o  en  waft  niet  mogelijc,uy t  het  net- 
te der  door-trapter  vrouwen  fich  t'ontwercken,ende  allo 
t'ontcomen.  Wy  zijn  dan  des  voor-nemens  gheworden 
den  J^//-y?y^V  tuitchen  Gheeften  Vlees  ^  onder  de  perfoo- 
nen  van  Totiphars  huyf-vrouwe  ende  fofe^h  ,  Poëtilcher 
wijfe  aen  onfe  lantf-luyden  in  haer  eygen  tale  te  verthoo- 
nen.  Daer  toe  dies  te  meer  aen-gheleyt  zijnde ,  overmits 
dat  in  den  woorde  Gods  defe  twee  j  te  weten  Vlees  en 
GaUt.f.rs.  Gceft^  uyt-druckeÜjcken  als  onderlinge  campioenen  te  vel- 
de werden  o-ebracht ,  geheel  naer  de  gewoonte  der  Poëten, 
die  de  menfchelijckegeneaentheden  ,als  wefentlijcke  per- 
foonen^gewoon  zijn  den  lelcrvoor  oogen  te  ftellen.  In  den 
eerften  perioon ,  verthoonendc  het  Vlees^  pooçrhen  wy  aen 
den  lefer  te  laten  fien  de  wanfchapen  in-vallen  die  onfe  ver- 
dorven aert  op  gelijcke  gelegenthedcn, tot  vorderingc  fijnes 
voor-nemens,foude  mogen  te  berde  brencien^  op  dat  alfoo 
ons  vlees  met  fijn  eygen  verwen  zijnde  aff-ghemaelt ,  een 
ygelijck  daer  Liyc  mochte  gewaerfchout  zi]  n^hoe  argeliftich 
ende  door-trapt  de  vleefchelijcke  luft  zy  ,  om  haer  iaecken 
fchoone  voort  te  doen  ;  op  dat  wy^lijlcx  wetende,  in  tijdts 
goeden  voor-raet  mochten  becomen  van  crachtighe  be- 
denckingen  tot  weder-ftant  van  haer  af-gherichte  lilliche- 
den. Derhalven  foo  verfoecken  wy  feerghedienftelijck  van 
den  giinftigen  Lefer  fich  ter  faeckcn  van  dien  niet  te  willen 
erghercn.  Want  naer  dien  wy  voor  hadden  t'on  1er  waer- 
fchouwinge  de  verdorventheden  des  vleefches/ulcx  als  die 

in 


in  der  daet  zij  n  ,  ende  als  naer  het  leven  ,  affce  fchildercn  ; 
Soo  heeft  ons  ghedacht ,  dattet  noch  c'onlcn  voornemen, 
noch  oock  den  Lefcr  dienfcich  conde  zi)  n ,  in  ghevalle  wy 
het  Vlees  flechtelijckenjllappelijckcn,ende  Too  maer  effea 
daer  henen  hadden  doen  fpreken  j  alfoo  yemant  het  felve, 
naer  ghelijckmaticheyt  van  foodanighen  Ibet-voencheydc, 
aff-metende  ,  ende  fich  dat  by  in-beelçJinge  niet  hooger 
voor-ftellende:,  Hchtelijck  foude  comen  te  ftruyckelen,  foo 
wanneer  hem  des  felfs  verdorventheden  in  haer  eygen  ge- 
daente,  ende  gheHjck  die  in  der  waerheyt  zijn,  Ibuden  mo- 
ghen  belcoken.  Niet  ongheelijckdie  ghene  die  den  vyant 
hun  als  Ivvack  ende  geringhe  hebbende  laten  in-beelden, 
ended6relven;,ten  tijde  als  de  flach  fal  aen-gaen^veel  mach- 
tigher  bevindende,als  fy  hun  van  den  aen-beginne  hadden 
laten  wijs  maken^  dadelijck,door  foo  onverwachten  ghe- 
val  verflaghen  zij  nde ,  den  moet  verloren  geven ,  ende  van 
vreefe  (foomen  feydt)  inhareichelpencruypen.  Oftcghe- 
lijck  ibmmighe  Vorftendie,  door  deaff-beeldinghevan 
eenighePrincelTe,  verlockt^  ende  als  verleckcrt  zij  nde,  fccr 
lichtelijck  een  aff-keer  van  de  felve comenrfe  crijghen  ,  foo 
wanneer  fy  nader-handt  de  lelve  fchoonder  in  Ichilderie, 
als  in  der  daet  bevinden  -,  uyt  redene  dat  fy  lieden  tegen  de 
feylen,  die  het  bedricgelijck  pinceel  eerft  hadde  verbloemt, 
ende  nu  door  het  leven  nae(5teli)cken  werden  ontdeckt, 
gheenllns  enzijn  ghewapent ,  ofte  op  haer  voor-deel  en 
Itaen.  Hierby  gevought  dat  de  jegenwoordige  befchrij- 
vinghe  van  het  loc-aes  der  vleefchelijcker  dertelhcdcn  feer 
ghevougelijckfalconnen  dienen  voor  een  touts-ftcen  aen 
alle  die  gene  die  lull  hebben  hun  fel  ven  in  het  perck  van 
den  Self-flrijdt  daghelijcx  te  oeffenenjom  allede  by- vallen 

;f  Y  ende 


endeaenlockendeomftandicheden,  dieMoyfes  cortelijck 
ende  bede<5lelijck  aen-wij  ft,ende  vvy  (nae  den  aert  der  Poë- 
fïe)wat  brecder  uyc-meteiij  by  fich  ielven  te  overweghen, 
cndedaeruyt  te  oordeelen  off  hy  fterckte  ghenouch  heefc 
om  gelijcken  aen-ftoot  te  connen  weder-üaen  j  indien  )a, 
iich  in  den  Heere  te  verheugen,ende  den  felven  ten  hooch- 
ften  te  dancken  van  fijne  ghenade j  indien  neen, in  naerder 
achtinge  te  nemen  waer  hen  de  Ichoen  dwingt ,  ende  fuicx 
ontdeckt  hebbende,  ghedüerichlijcken  metten  gebede  tot 
Gode,  ommeerder  verfterckin^he,  aen  te  houden.  Defe 
ende  dier-ghelijcke  andere  beweegh-redenen  hier  (cort- 
heyts  halven)  nietaen-gheroert,  hopen  wy  dat  den  billic- 
ken  lefer  nietalleenelijckilillen  vernoughen  omalleftee- 
nen  des  aen-ftoots  iiyt  den  wege  te  leggen,  maer  lelfs  oock 
lullen  op-wecken  om  met  de  dertele  in-vallen  des  vlees 
fijn  profijt  te  doen,gelijc  het  niet  vreemt  en  is  dat  de  deuch- 
den  felfs  de  gebreken  haer  tot  voor-deel  W' eten  aen  te  leg- 
ghenjcnde  de  felve  tegens  haren  aert  hun  ten  goede  te  doen 
gedyen,  mits  al  voren  haer  doende  aff  leo;gen  hare  gewoo- 
nelijckecleederen,  mitfgaders  haer  befnijdende  aen  hayr 
ende  nagclsjgelijck  in  de  Wet  bevolen  wert  datmen  aen  de 
hethitifche  vrouwen,  die  in  den  crijsihe  frevanohen  waren, 
foude  doen,al  eer  die  tot  wijven  ende  in  by-wooninge  aen 
te  mogen  nemen.  Het  welcke  des  te  meer  aKoouyt- vallen 
ial, wanneer  de  goet-g;unftighc  Leler  (al  gelieven  het  oogc 
teflaen  op  verfcheyde  exempelen  derheyli^er  Schrift,  in  de 
welcke  het  gefprcckjende  de  maniere  van  legç^en  gcmeene- 
lijck  wert  gevoucht  nner  den  aert  ende  ghelegcntheyt  van 
jpnw'^'/  ^^^  ghecnen  die  Ipreeckt.  David  ghebruyckt  goddeloo- 
le  reden ,  maer  in  de  pcrfoon  van  goddeloole.  Salomon 

fpeeckt 


Vtuir.it.n. 


FOO%%E^EN. 
fpreecktlichtveerdelijck  j  maerin  depcrfoon  v,inccn\ich- prtverh.^i 
te  vrouwe  :  lob  onbefuyfdelijck  ,  maec  in  de  perioon'^'^'''"" 
van  Epicurifche  dwael-gheeften.    Ezechid  oneerelijck,£.„^/^^/,,,jy; 
maer  aff-beeldende  de  geeftelijcke  hoererie.  Niemant  en 
brenghe  dan  hier  cotdcfe  onie  oeffeninghe  andere  ooren, 
als  toe  de  fchrifcuer-plaecfen  te  vooren  aen-gheroert.  Hier 
is  een  hoff  daer  lelyen  en  difcelen,  daer  vergifF-worcelen 
ende  gheneel-cruyden ,  daer  alflem  ende  honich-korveti 
niet  verre  van  den  anderen  ftaen.  DeReden-cavelaers  lec- 
ren  dat  ftrijdighe  dinghen ,  d'een  teghen  d'ander  gheftelc, 
meer  uyt-muyten.  D  ervarentheydc  thoonc  dat  het  vier  in 
de  geftrengfce  coude  meerder  hitte  geeft  ;  de  hoveniers  be-  fnï^ioocÏÏhe- 
willen  dat  roofelaer  by  ajuyn.loock,  ende  andere  ftincken-  plant,  vermcer- 

j  I  I        i->  I  111  1  •  •      1     deren  in  reucke. 

de  cruyden  op  een  en  het  lelvc  cruyt-bedde  geplant  zijnde,T^f»yÉr«/7.  s<« 
roofên  vanuyt-nemender  reucke  voort-brenet  :  inreeliicxt"^''rc*'""**'"' 
dat  Bitter  uytte  Icnouwe genomen  ,  geleyt  en  gelpreyt  on- 
trent den  wij  ngacrt,  menichte  van  ioetedruyven  veroor- 
faeckt.  Int  corte^watkalckwerter  heet  j  als  door  cout  wa- 
ter ?  wat  dadel-boom  verheft  fich  ,  als  door  ghewichte  ? 
wat  driakel  iffer  crachtichj  als  daer  flanghe-vlees  en  adde- 
ren-vergiff  in  vermengt  is  ?  Siet,  Vrienden  ,  tilfer  alfoo 
met  ons  gheftelt,  dat  de  weertfte  deuchden ,  felfs  van  onie 
fnootfte  ghcb reken, moeten  gheholpen  vv^erden.  Wy  bid- 
den u^  recht-finnighcLeferj  ghevoelt aldus,  ofte  op  dier- 
ghelijcke  wijle  van  defe  onfeBcdenckinghe  :  ende  indien 
ghy  fulcxdoet,  ghewiffclijck  ghylultfc  fonder  acn-fcoot, 
ende  niet  londer  vmcht  Icfcn.  Sonderlinghc  indien  ghy 
defpreuckePauli ,  Rom.  8.  6.  (die  wy  tot  dien  cynde  hier 
vooren  int  hooft  hebben  doen  ftcUen)  ^cfladchjck  in  allo 
voor-vallen  ende  in- vallen  u  aen  het  herce  leytj  gefladeüjck 

^^2.  in-dach" 


in-dacKticK  zijnde  dat  het  ijerflant  des  aflees  ù  de  doot^  man 
dat  het  <-uerJiant  des  gheejïs  is  het  leven  ,  ende  njrede.  Aen- 
gaende  den  tweeden  perfoon,  daer  in  verthoonen  wy  de 
cyghenfchappen  des  Geeftes,  meteen  ghcheel  anderen  aej:c 
van  wapenen  ten  crijghe  toe-gheruft,  over  al  reghel-rechc 
ftrijdighe  gronden  legghende  tegens  de  gene  die  het  Vlees 
te  vooren  haddc  int  fpel  ghebracht ,  den  felven  voet  daer 
in  houdende  die  Moyfes  cortelijcken  aen-wijft  by  lo- 
feph  ghebruyckt  gheweeft  te  zijn  ;  te  weten  eenf-deels 
genomen  iiyt  dt'^urgherlijcke  Kedelijckheydt  ^  anderf-decls 
uyc  Coddelijcke  Bedencktnghen ,  Siet  (feydt  hy)  "pyat  in  den 
Debeweech-re-  /_;^^  /j  y^cjf;  jj^ijn  heere  onder  mijne  handen  ghegheven  3  Joude  icl^ 
£jnenfeif-itrijt,  danfulck^ecngroot  qmet  doen ,  ende  teghens  God  fondigen  ?  Ghy 
fcweréBurgl?-'  jongeÜnghen  dan  die  in  uwe  bloeyende  jeiicht  Ibm-wij- 
lijck,  ende  Gcc-  len  hier  en  daer  door  de  vleyende  tonden  wert  aen-gefocht 
'■^   '  tot  ontucht  3  antwoort  als  hier  loleph  doet  :  Ghy  teere 

jonck- vrouwen  (dew^ijle  toch,  ghelijck  eene  van  d'oude 
feer  wel  ghefeyt  heeft, meeft  ydere  Berfebea  haren  David, 
ende  yderDavid  fijn  Berfebea  heeftjals  ghy  met  de  pliiym- 
ftrijckerie  vanonkuyfheyt,  by  den  eenen  off  den  anderen 
Venus-jancker,  wert  gheftreelt,  zijdy  jonck  ende  niet  feer 
ervaren  om  fijn  fcherm-fiagen  te  verfetten,  Hier  zijn  u  wa- 
penen. Ende  al  iflet  foo  dat  defe  onfe  tegenwoordige  oef- 
feninghe  maer  en  fchijnt  te  wercken  op  de  fonde  van  on- 
kuyfheytjde  middelé  evenwel,dic  hier  tot  intoominge  des 
vleefches  werden  Cjebruyckt,  zijn  voor  het  meerdercn-deci 
ghemcen,ende  connen  ghevoui;helijck  tegens  alderleyacrt 
van  aen-vechtinnhe  tonfer  verltcrckinge  vruchtbaerlijc- 
ken  werden  acn-gheleydt.  Het  wekk  in  gevalle  by  vdcr 
van  ons  met  oprechricheyt  des  herten  in  de  vreeledes  Hcc- 

ren 


ren  ernftelijc  werde  betracht,  wy  en  hebben  niet  tetwijf- 
felen  aen  een  goede  ende  geluckighe  uyt-comfte. 

Wy  hebben  fonderlinge  de  gefchiedeniffe  lofephs  tot  de- 
fe  oeffeninge  vercoren,  overmits  vvy  in  de  fclve  vinden  een 
uytnemende  exempel  van  crachtigeweder-ftant  jegens  de 
vinnige  invallê  des  Vleefches.  David  nu  alredelijcwelbc-  iS«m.s.4.u 
daecht,endc  daer  toe  gehuwelijct:,en  mitfdien  al-reede  ver-  j  sam.i.2, 
ilen  van  de  hulpe.by  Gode  totverfchooninge  vandemen- 
fchelijcke  fvvackheydt  in-gheftelt ,  die  hy  oock  niet  fpaer- 
lijck,  maer  vry  ruym  genouch  was  gebruyckende,als  bene- 
vens fijn  getroude  vrouwen  niet  weynich  by-wijven  heb-  jSMm.u.i. 
bende^fiendeeen-mael  vanfijndackjOmdéavont.eens  ^n-^ 
ders  mans  wijf,  enmitfdié  nauwelijc  becoort  zijnde  in  ee- 
ne  van  fijn  vijf  finnen,-  fy  by  hem^niet  hy  by  haer  verfocht 
werdende,  ende  mitfdien  onfekervandeuyt-comfte,moe- 
tende  onder-tuifchen  een  derden  tot  hulpe  nemen^ende  aen 
den  fel  ven  fijn  vuylicheytontdecken,  mitfgaders  uyt  oor- 
fake van  oneere  in  denlelven  shehouden  wcfen,  ftort  van 
den  eerden  aen-Root  daer  henen.  lofeph  daercnteghen  een 
jongelinck,  in  de  hitte  fijner  jeucht  ,geenderley  behulp  toe 
fijne Iwachcyt  hebbende , niet  behouvende  te  verlouckeuj 
maer  felfs  creduerichlijck  verfocht  werdendc    cnde  dat  van 
de  ghene  die  macht  hadde  te  gebieden, aen-geloâ:  door  ge- 
legentheyt  van  tijt  en  plaetfe,  mitfgaders  door  vafte  hope, 
niet  alleenlijc  van  niet  geweygert  te  werden,  maer  fclfs  van 
grootc  vergeldinge  cndc  toe-comcnde  weldaet-  eyntelijck 
zijnde  gcvercht  en  getcrcht  geli)ckcli)ck  in  alle  li)n  vijf  fin- 
nen, flact  evenwel,  jablijft  flacndcals  een  rotz-rtecn  mid- 
den int  ghewocl  van  de  baren.    luda ,  een  ouwcr  broeder 
van  dcfen  lolcph,  ficndc  Thamaraenden  wcgh  fitten, 

;f  ^  j  fclfs 


felfs  met  gede<5ten  aen-gefichte ,  is  infgelijcx  ter  neder  ghe- 
dreverij  uyt  in-beeldinge  alleenelijck,  fy  ware  daer  geleten 
om  luft  te pleghen.  Loth^  fonder  ghefichte,in  het  duyftere 
des  nachts, ende  deufichey t  van dronckenfchap,  fijn  doch- 
ters ontrent  hem  gevoelende ,  is  onbefuyfdelijck  wech  ge- 
ruckt.  lofeph  daerenteghen ,  door  fonderlinghe  cracht  des 
Geefts,  heeft  met  uyt-nemende  cloeckmoedicheydt,  Vlees 
en  Bloet,  leucht  en  Vreucht ,  jae  het  gantfche  heyr  der 
verdorventheden  ,  niet  alleenehjck  verwonnen  ende  o- 
w-,^»%,vi./.^;i.'V^^-"^eeftert,maergheketent,  geboeyt,ende  als  gevancke- 
qut  veniituifrrvi  Üjck  tcH  thoone  ghevoert.  Voor  befluyt  :  wat  een  voor- 
um,  aZmauTnon  trcffelijcke  man(leyter  een  Out-vader)  was  lofeph !die,voor 
:i";t; J,r  een  flave  vercocht zijnde ,  vry  is  ghebleven ,  ghemint  zijn- 
prehenfM>tufugit.  de,  nict  shcmalt  en  hecft.  ghebeden  zijnde  ,  niet  verbeden 

Ambrof.lib.de  ?  ■•      i     '  ^        i      i         • 

lofephcap.y.     wcrtj  ghegrepen  zijnde, ontvloden  is. 

Wy  hebben  goet  gevonden  defeonfeoeffeningc  liever 
by  gedichte  te  doen,  als  anderfins  :  Eenfdcels  om  dat  de 
om-ftandicheden,  ende  by-naeft  de  gantfche  fake ,  ons  toe 
de  pocfie  fcheen  aen  te  leyden.  Anderl-deels  om  dat  de  fon- 
ci^r'meni  fonhum  dcrÜnge  bewcgïngen,  die  haer  in  defe  ghefchiedenifie  ver- 
/i'ir.'lumïuumtü-  thooncn^mct  beter  aert  na  de  poetifche  maniere  vafchrij- 
baferhngi  cmdu  ^^^  fcheen  verhandelt  te  connen  werden.  Want  oheliick 
petemtorenovijji-  hct  gheluyt  door  dc  enojte  vancenich  trompet  ofte  ichal- 
ckanXsTpud  i"neye  veel  fcherper  uyt-fchettert ,  als  ofF  het  in  de  opcne 
senecamepift.    lucht  los  dacr  hencn  wicide  uyt-gheblafen  :  foo   dunckt 
ons  dat  foodanighe  beweeghelijcke  in-vallen ,  ghedwon- 
ghenende  ghedronghen  zijnde  in  de  nauwe  reghels  der 
Dicht-confte  ,   met  meerder  cracht  uyt-berften  ,    ende 
dieper  dringen  inde  ooren  ende  gemoederen  van  de  toe- 
hoorders endelelers,dan  offdefelve  meteen  wyeende  on- 

sedwon- 


__s._ 


gcdwonge  maniere  van  fchrijvcn  daer  henen  ware  geftek. 
Eyntelijck  hebben  wy  geoordeek  dienftich  te  zijn  voor 
d'eenuoudige  de  middeieo  ende  bewijf-redenen ,  van  we- 
gen hen  Vlees  by  gebracht  (alfooder  lom-wijlen  verfchey- 
den  in  een  gc(preck  vervatetzijn)  mee  cijfer-letteren  op  de 
cant  aen  te  teyck.enen,ende  wederom, daer  de  lelve  by  den 
Geeft  beantwoort  werden^  metgelijcke  cijfer-letteren  den 
Lefer  aen  te  wijfen.  Als  by  exempel,  neemt  dat  Sephjra  in 
een  gefpreck  (dat  is  j  met  een  gevolch  fonder  datter  Jofefh 
tuflchen  fpreeckt)  dry ,  vier,  ofte  meer  redenen  voor-ftclr, 
daer  door  fy  Jofeph [otckt  te  verkoelen,  foo  hebben  wy 
elcken  middel  in  haer  gefpreck  meteen  cijfer-letter  aen-ge- 
teeckent  j  te  weten  den  eerften  met  de  cijfer-letter  i  ,  den 
tweeden  met  2  jCndefbo  vervolghens:  ende  wederom  op 
cick  punét,  foo  tl'elve  by  lofeph  wert  beantwoort,  op  de 
felve  order  deci)fer-letters  daer  byghevoecht  :  lulcxdat  yc- 
mantghelefen  hebbende  het  voorftel  van  j'fp/r);r<f, ende  wil- 
lende weten  hoe  het  felve  ten  deele  ofte  int  geheel  by  fofefh 
wort  teghen-gefproken ,  die  en  behoeft  maer  te  letten  wat 
ghetal  datter  op  de  cant  ftaet ,  ende  foucken  dan  in  de  ant- 
woordevan  Jofeph  ophet  felve  getal  de  weder-legginge. 

Dcfeoeffeninghe,  gunftigheLeferjdicons  de  langhe en- 
de vcrdrietighe  avonden  des  voor-leden  winters  fom-wij- 
len  cort  ende  vermakelijck  heeft  doen  fchijncn,  fenden  wy 
u  als  tot  een  Mey-gifte.  In  gevalle  u  de  felve  foo  lieifelijck 
rietendun<ft:,  alsdevriendclijchcyt  van  defemaendtwcl 
vercyft,fo  rekene  dat  de  ftuerheyt  haerder  geboorten  toefen 
handeltfe  middelcr  tijt  als  de  bycn  op  dele  tijt  de  bloemen 
doen.  Suygh  o'veral  den  befienfint 

Ccivjck^  de  bye  y  niet  als  de  Jp  in . 
Ende  hier  mede  Vacrt  wel.  In  Mukiclburgh  dcfcn  8.  Mcy,  1  Cio, 


CORT  V.ERHAEL 

Van  de  ghefchiedenifTe  voor-ghe- 

vallen  tuffchcn  f  ofef  h  ter  eenre  ende  Toti^ 

^/;4ri"  huyf-vrouwe ter anderer  zijden,  gelijck  de 

lelve  van  woorde  tot  woorde  by  Mofe 

wertvoor-gheftelt  Genef.  39. 

Mccbefcheydenaen-wijfinghe  hoe  ende  tot  wat  plaetfe 

yder  lidc  der felver  in  defe  bedenckinghe  werc  verhandelt. 

Jofeph  wert  aff-gheiooert  in  Egipten,  pap.  4. 

Ende  Potiphar  een  Egiftifch  maniPharaonù  Hof-meeJIery  pag.  4, 

Ende  Camerlinc^j  p^^-so, 

Cocht  hem  iJcin  de ifmdéliten  die  hem  ajf-brachten.  f^g-H' 

€ndc  de  H  eer  e  'was  met  lofe  f  h  dat  hyeegelucl^-falich  man 

vvert,  ende  yyas  in  fijns  heeren  des  Egift  envers  hujfe.  pag.  40, 

Ende  fijn  heerefach  dat  de  Heere  met  hem  "PVas^  want  al- 
les Wat  hy  de  de  dut  liet  de  Heere  geluckelijc  ken  "veort- 
gaen  door  hem,  P^l-S^' 

tAlfoo  dat  hy  ghenade  (Vont  'voorfynen  heere ,  endefynen 

dienaer  yvert  P'^l'^^' 

1>iefettede  hem  oyerfyn  huys^ende  alles  Wat  hy  haddefet- 

te  de  hy  onder  fyne  handen.  pag.st, 

Ende  <-üan  dier  tijt  aen  doe  hy  hem  overjyn  hnys  ende  alle 
fyne  goederen  gefettet  hadde  jfeghende  de  Heere  des  E- 
giptenaers  hnys  om  jfofephs  yviüe)  ende  het  woj  enc^el 
feghen  des  Heeren  in  alles  Wat  hy  hadde  ,  daerom  liet 
hyt  alle  onder  fofephs  handen 3  Wat  hy  hadde.  pag,37, 

Ende  hy  nam  hem  gheenes  dincx  aen^  dcwijle  hy  hem  had- 

dei  dan  dat  hy  at  en  dranck^  pag.  s r^ 

Ende  fofeph  yyasfchoon  ende  fijn  <-uan  aen  -gefchte,         pag.ff, 

Ende 


En^s  het ghefchiede  na  defe  ghefchiedemjjè  dat  Jynsheeren 

"PVijfbaer  oogen  op  hem  wierp,-  taa.  é, 

EndeJ^rack^,  ^iaept  by  lliy,  fag.^i.  enóz.  ^  Op  dcTcr- 

.Hy  weyglierde  bet  haer.  p^g.s 3  .en-volg.  deitrioo.£ 

Ende  Jfrackjot  haerySiet  mijn  heere  neemt  hemgeenes  dincx  blmS^S'hf^' 

aen  njoor  my ,  yvat  in  den  huyfe  is  ,  ende  alles  wat  hy  heek  oeôcma:! 

heeft ^dat  heeft  hy  onder  mijne  handen gedaen  j  ende  heeft  ^  ^' 

niet foo  groot  inden  huyfe  dathyuoor  my  'verhouden 
heeft  ^fonder  u  daer  ingbyfyn  wi^jf^^jt.  p/^g'SP' 

Hoe  foui  ick^dan  nu  eenfukk^  quaet  doen ,  ende  teghen  den 

Heere  fondighen'i  pag.S.p,en44l 

Enfy  dreeffulcl^e  yv oorden  teghen  fojèph  daghelijcx.       pag.  jj^ 

'Doch  hy  en  hoorde  haer  niet  dat  hyby  haer  fliep  ^  pag.ó^.envolg. 

t\och  hy  haer  Ware.  pag.  ^ ƒ, 

Het  gebeurde  op  eenen  dach  dat  fofeph  int  huys  ging  fyn 
yverc^te  doen  3  endegheen  menfche  ijan  den  ghefnne 
des  huyfe  s  Vt^as  daer  by.  pag,  r, 

Ende  fy greep  hem  by  fyne  cleederen ,  endejpracl^ ,  Slaept 
by  my,  doch  hy  liet  het  cleet  in  haer  der  hant^ende  vloot 
ende  liep  ten  huyfe  uyt.  pag.io^-^ 

'Doenjy  nufach  dat  hyjyn  cleet  in  hare  hant  liet,  ende  haer 
ontvloot^riepfyhetgejïnne  in  denhuy/è,enJJ?rac/^tot  hen: 

Siet  hy  heeft  ons  den  bebreeufchen  man  hier  in  ghebracht 
dat  hy  ons  tefchande  maf^e^  hy  quam  tot  my  hier  in  ende 
yyilde  by  myjlapen ,  foo  nep  icl^  met  Ityder  flemmen.    pag.  70I 

ënde  doen  hy  dat  hoorde  dat  icl^  eengefchrey  maeckte  en- 
de riep  ,  doen  liet  hyfyn  cleet  by  my  ende  n/loot  y  ende 
liep  uyt j^c,  pag.iofi 

Tr  nr  tS 

Ver- 


VERHAEL 
fan  degefchiedenilje  yoor^gelpallen  tujfchen  I  o  fep  h 

ter  eenre  enâe  Potiphars  hujf-'-vroiivye  teranderer  zjjden^ 

gelijck  Flavius  lofcphiis./öö^^f^f  Hifioryfchrijvtr,de  fehc 

befchrtjft  in  het  derde  captttel  des  tweeden  Bouckx 

van  de  Outhep  der  loden. 

"pOtiphar  een  Egyprifch  man ,  diePharaonis  overfteKeuckcn- 
•*■  meefterwas,  cochtclorcphvandecoop-luyden,endchyhiclt 
liem  ecrlijck  cnde  wel ,  ende  liet  hem  in  de  vrye  conften  necrfte- 
lijcken  oefFencn ,  ende  verfbrchde  hem  met  eten  ende  drincken 
rijckelijcker  als  andere  knechten:  jae  fètte  hem  tenlaetften  een 
overfteoverfïjnhuyf-houdinge.  Endelofcph  nam  defegoet-da- 
i^icheyt  met  danck  aen:doch  fo  en  vergathy  om  lijnenjegenwoor- 
dige  nedrigë  ftaet  niet  iij  ne  aengeboren  dcuchtiïieraheyt  maer  be- 
wees metter  dact  dat  wijfheyt  onder tcgenlpoet  niet  en  befwijckt, 
fomen  die  anders  recht,  eiï  niet  alleen  ter  tijt  des  gclurx  gebruydt. 
Ende  fijns  hceren  wij  ff  om  fijner  behenicheydt ,  ende  fchoo- 
ner  ghedaente wille,  wert met  liefde teghens  hem  ontfteken,  en- 
de liet haer  voor- ilaen  dat  hylichtcUjckioude  te  bewcghen  zijn 
wellult  met  haer  te  plegen,  wanncerfe  maer  haren  wille  hem  open- 
baerde,  ja  dat  hy  oock  voor  een  groot  gheluck  foude  achten.wan- 
ncer  fijns  heeren  vrouwe  hem  daerommeaen-fprake.Dochfy  oor- 
deelde hem  meer  na  fijnen  tegenwoordigcn  ftaet,  als  na  d'oprecht- 
heydt  fijns  edelen  acrts:  ende  hier  op  ontdeckte  ly  hem  hare  be- 
geerte ,  ende  verchdc  hem  om  by  haer  te  llapen.  Maer  lofeph  die 
lloech  haer  dataff,ende  hielt  voor  een  groote  fchande.hacr  infiilc- 
ker  faken  te  wille  te  zijn,  welcke  tot  grootefchande,  ende  nadeel 
van  den  goeden  man  zijnen  Heere  foude  dienen.  Daer  toever- 
maende  hy  haer  oock  van  haer  boos  voor-nemen  aff  te  ftaen, 
endcfcyde,  dat  hy  haer  in  liilçke  fàkê  nimmermeer  te  wille  en  fon- 
de zijn  :  datfèafffoude  leggen  de  hope  van  tot  haer  voornemen  te 
geraken, ende-datfy  iulcx  doende  hare  boofc  begeerten  lichtelijck 
föuden  doenvcrgaen  :  hy  wilde  liever  lijden  al  wat  lijdelijck  is, dan 
haren  wille  te  vervullen.  Ende  hoe-wel  een  knecht  hem  teohen  de 
wille  fijner  vrouwen  nieten  behoort  te  letten  ,  loo  is  nochtans  dit 
w.cTcji  ioo  fchandelijck ,  datmcn  fich  fulcx  niet  en  behoorde  te  on- 
der-winden, j^j 


Na  dat  haer  dit  :ACoo  oncfcyt  was ,  foo  is  fy  noch  te  vicrigor  ge* 
worden, en  meende  ev^enwel  loicph  en  (budct  liacr  met  weygeren; 
mits  welckê  alfoo  de  onbehoorlijcke  liefde  niet  op  en  hiekjö  ver^ 
fbchtfy't  ten  anderen  maelaen  hem,  ophopedatfè  hemtenieft-en 
meyndedaertoetcbrcngé.  Alsdaernueêhoogefeeftvoorhandë 
was, het  wclcke  ooc  de  vrouwen  plegen  te  houden, foo  heef  tlè  hac^ 
tegen  haren  man  gelaten  als  offè  cranck  ware,endc  begaff  haer  aeil 
een  ftille  ènde  heymelij cke plaetfe ,  ende fochte  dacr  door  oorlakd 
ende  gelegentheytom  lofephte  gewinnen  :  Ende  als  fy  hem  alleer^ 
bevonden  hadde ,  fprack  fy  hem  aen  met  veel  fachte  ende  (choone 
vroorden,  meer  als  oyt  ce  vooren,  ende  feyde  :  Het  ware  veel  beter 
geweeft.dat  ghy  van  den  beginne  aen  mij  n  begecren  niet  en  haddec 
atFgellagen ,  maer  na  mijner  beliefte  my  te  wille  geweeft,  aen-ge- 
fien  ick  vrouwe  van  den  huyfe  ben ,  ende  my  door  uwe  liefde  foo* 
gants  hebbe  in-nemen  eiï  over- winnen  laten ,  dat  hoe-wel  ick  hier 
de  vrouwe  ben ,  nochtans  ghenootfaedt  werde  u  te  comen  vleyen. 
Is  nueenige  wijfheyt  inujfoofüldy  my  noch  huyden  te  wille  zijn, 
ende  wederom  vergoeden  ,  wat  ghy  voor-maels  uyt  onverflandc 
vcrfuymthebt:  Ift  udaerommete  doen  gheweeft,  dat  ghy  wilt 
ghebcd en  zijn,  füo  doe  ick  nu  dat  fel ve  veel  vlijtiger  als  oyt  te  vo- 
ren ,  want  ickmy  daeromfieckghemaeckthebbe,  endeuwelief^' 
de  hooger  geacht,  dan  alle  vreuchdcdefesfeeft-daechs.  Soo  ghy 
voor-maels  gedacht  hebt,dat  het  my  niet  ernft  en  is  gheweeft ,  foo 
hebtghy  nu  iichtelijck  te  bekennen,  dat  ick  nietbedricghelijckci^ 
wijfemetugehandelten  hcbbe,  acn-gheficnick  inmijnvoornc-' 
menbeftApdichblijve.  Daerom  foo  moochdy  nu  de  .un-ghebo- 
dene  wclluften  gebruycken  ,  ende  haer,  die  u  ten  hoochften  Heft, 
te  wille  zijn,  hecwelckeuin  andere  fàeckenoock  nut  endcgoet^ 
zijnfal  ;  anders  foo  moet  ghy  mijne  toornicheyt  ende  onghenadc 
verwarhcen,  wanneer  ghy  udijnevermeynde  cuyfheyt  liever  laet 
zijn.als  mijne  gunfte.  Dat  fuldy  oock  fekerlijc  weten, dat  uwe  eer- 
baerhcytweynich  helpen  fil,  wanneericuby  mijne  man  vercinge, 
ende  fegge  dat  ghy  my  hebt  willen  vercrachten;  ende  wanneer  ghy 
fchoon  met  waerheyt omme  gact,  fooCil nochtans  Potiphar  mij nü 
woorden  meer  gelooven  als  de  uwe. 

Maer  I(/oph  en  liet  hem  door  al  dcfe  woordcn(diefc  ooc  met  tra- 
nen beveftichdc)  ghccnfins  beweghcn,  noch  mcc  dreyghcmentcn 
verfèhnckcu,  dat  liy  lij  ne  cuyfheyt  licht  achtede,cndc  haren  wille 

YY-*  2  dcde; 


dedetmaer  bleef  bcfl:enc!ich,endcwi]de]iev  er  alles  Jijden  cnde  ver- 
dragen, dan  oneerlij ckheyt  met  haer  doen ,  ende  dat  vol-brengen, 
daerom  hy  naemaels  in  een  feker  verderven  comen  mochtc.  Ver- 
inaende  haer  wat  haer  ampt  was,  en  wat  de  echte  plicht  ciï  gctrou- 
wicheyt  vorderde  :  cndcfcyde  dat  haer  acn  fulcx  meer  behoorde 
gelegen  te  zijn ,  dan  acn  fnoodc  en  verganckcHjcke  welluftc,  dacr 
op  altijt  van  wegendes  vol-brachten  wcrcx, rouwe  endeleetwcfcn 
volcht ,  cndc  daer  van  de  fchade  niet  wcdcromte  rechten  is.  Soo 
moeftely  oocaltijtinfbrgeftaen,  dat  dcgedaene  fchandenietuvt 
en  quame  :  (b  fy  doch  dacrentegen  de  liefde  ende  by-wooninge  ha- 
res  manSjftü  ende  fonder  (chande  gebruyckcn  conde,  ende  daer  by 
voor  God  ende  de  menfchen,  een  vreedfamige  ende  vrohjcke  Gc- 
wifTemochte  behouden.  Dattet  oocveel  beter  ware  dat  ()'  by  haer 
eere  bleve ,  en  hem  als  eencn  trouwen  dienaer  in  aller  onderdanic- 
heydt  fijn  werck  doen  liet,  dan  dat  hy  wetenfchap  hebbe  van  hare 
fchande  en  oneerc,  als  daer  inne  mede  deel  hebbende.  Dat  het  ooc 
veel  beter  zy.eener  goeder  Gewilfen,  ende  der  eerlijckerwerckcrï 
hemtevertrooftcn,  dan,nadatdefbndeghefchictis,  tevergeefs 
te  hopen  datfe  verfwegen  foude  blijven. 

Met  defe  ende  dier-gclijcke  woorden  vele,  fbo  gedachte  lofeph 
defervrouwendecneerlijcke liefde  te  benemen,  ende  haer  van 
haer  boos  voornemen  wederom  op  den  rechten  wech  te  brengen  ; 
maer  fy  hielt  hoe  langer  hoe  heftighcr  acn.  Ende  nadcmael  fy  meC 
woordë  by  hem  niet  en  conde  vercrijgen,erï  voorder  geen  middel 
en  wifte  om  hem  daer  toe  te  brengenjb  iloech  fy  de  hant  acn  hem, 
ende  wilde  hem  met  gewelt  dwingen  dat  hy  hare  wille  doen  moc- 
fte.  Als  nu  lofeph  yverende  voor  zij  n  ccre,uy t  de  camer  fpranc,en 
den  rock, daer  by  iy  hem  hielt.achter  hem  liet , (o  verdroot  het  haer 
(eer  dat  fy  ghemift  haddc ,  ende  moelle  in  vreefcn  ftaen ,  dat  haer 
man  fulcke  boeverie  van  haer  foude  verncmê,  fo  nam  fy  voor  haer 
lofeph  valfchelijck  voor  Potiphar  te  beclaghcn,  ende  haeraUoo- 
nen  hem  te  wreken  van  weghen  fijnes  hoochmoets:  endedachte 
als  een  liftige  vrouwe,  dat  het  haer  protijtelijcker  ware,  eer  te  da- 
ghen als  hy  :  Daerommc  foo  fat  fy  gants  droevich  ende  onluftich, 
Ende  hoe-wel  alle  hare  droeffcnilïc  daer  uyt  was  comende,  darlè 
hare  dcrtelheyt  met  lofeph  niet  en  hadde  conncn  volbrengen ,  foo 
gebet  fy  haer  doch  alfoo,  als  q  aame  alle  haren  onw  il  ende  toornic- 
heyt  daer  henen,  dathyharcrvrouwclijckc  cere  hadde  willen  be- 
nemen ende  berooven.  ^|s 


J 


Als  hacr  man  nu  wederom  thuys  quam ,  endc  van  weghen  harer 
trcurichcyt  vcrfchridte,  cndedcooriikeharcr  bcdrocffcnürc  wcte 
wilde, fbo ving fyaenov er lofcph te  claghcn,cndefèyde, Ochlic- 
Veman  !  ghy  en  zijt  niet  weert  dat  ghy  leven  (budet ,  wanneer  ghy 
uwen  fchandclijcken  knecht  niet  fijn  wel  verdiende  ftrafFc  aen  en 
dedet,  alsdie  ghcfocht  hccfc  uwe  echte  bedde  te  be\'lecken,  ende 
al  fchoonverghcten  heeft  op  wekker  wijfe  hyin  u  huys  gecomeii 
is ,  endc  wat  groote  weldaden  ghy  hem  hebt  bewefen  ;  eü  in  plaet- 
(e  dat  hy  altij  t  danckbaer  tcghen  u  hadde  behoort  te  zijn,  foo  heeft 
hy  hem  aen  u  echte  bedde  verf()ndigctjendc  een  (ulckc  ichande  op' 
een  \'ier-dach,  ende  dat  in  u  atF  wefen,  met  my  willen  volbrengen, 
waer  uyt  wel  te  merckcn  is  ,  dat  hy  fijnen (chijn  geheel  ongelije  is^ 
endc  dat  hy  tot  noch  toe  maereene  gheveynfde  cerbacrheyt  ghc- 
hadt  en  heeft ,  aen-gheficn  hy  u  als  fijnen  heere  heeft  moeten  vrec- 
fen  :  ende  dat  hy  nu  alfb  ftout  geworden  is,  dat  is  al  u  fchult,  om  dat 
chy  hem  den  toom  fo  los  gelaten  hebt,vcel  meer  dan  hy  aen  u  vcr- 
aicnt  heeft,  ende  danhy  fclf  "  heeft  derven  hopen  ;  want  als  hy  ghe- 
lïen  heeft  dat  ghy  hemalugoet  vcrtrout,  te  rcgheren  bevolen, 
ende  hem  over  de  alder-outfte  knechten' ghefet  hebt,  foo  heeft 
hy  gemcynt  dat  hy  oock  recht  en  macht  hadde  fijn  dcrtclheyt  met 
uhuyf  vrouwe  te  drijven.  Tot  meerder  vcrfckeringhe  van  hare 
befcnuldinghcfoo  thoondely  oock  den  mantel ,  den  wcickcn  hy 
hadde  moeten  verlaten ,  als  fy  hem  lbo  hart  verfbchtc. 

Potiphar  liet  hem  door  des  wijfs  wecnenbewegê, geloofde 'tgene 
fy  reyde.endeaenhcm  oogcn-fchijnelijckverthoondcjcnde  gaf  de 
hefdc  fijnes  wijfs  fo  veel  toe,  dat  hy  de  faken  vorder  niet  en  onder- 
fbchtej  prees  fijn  vrouwe  datfy  haer  eerlij ck  gehouden  hadde,gatf 
den  lofeph  onrecht, endc  wierp  hem  inde  gevanckeniffe.daer  innc 
men  de  boof-doenders  plach  te  leggen.  Ende  het  geviel  hem  oock 
lèlve  wel ,  dat  hy  een  fulcke  vrouwe  hadde ,  ende  gafFhaer  dat  lolF 
cndedcghetuyghenifTc,  datlc  cerlijcken  ende  vromelijckcn  aen 
hem  ghchandelt  hadde. 

lofeph  beval  fijn  fàke  God  den  Heere,cnde  en  was  niet  befwaert 
hoe  dat  hy  hem  verantwoorden  fbude.endedeganfche  handelingc 
van  den  aen-vang  totten  eynde  verrclleni  maer  leet  de  gevangenil- 
fe  ende  dat  ghewelt  met  gedu It ,  endc  trooff e  hem  daer  mede ,  daC 
God  de  Heere  d'oorfiecke  fij ns  lijdens ,  endc  de  waerheyt  felfs  be- 
kent ware:  wiens  gocdicheytefi  vüor-forge  hy  oock  daer  na  met- 
ter  daet  heeft  gefpeurt.  ^  ^ .  T  A 1-  E  t 


CORTE  TAFEL 

Der  dingen  in  defe  Bedenctin^ 
ghe  verhandelc. 


A. 

A  Dams  ribbe  by  Lantech  eerB 
^i^^^intweenghefplifi.        f^tg'?- 
<^ff-rvefen  ende  groote  befcheydt 
des  mans  by  oneerbarf  vrouwen 
ten quade op.geriomen.  p.jo.jj. 
i^eri-houden  verwint.  p-5i- 

\yiff-radinghe  lofephs  aenSephira 
van  haer  voornemen  ,  beyde  en- 
de op  haer  ende  fijns  perfoonsge- 
ieghentheyt  ghenomen.       v.j. 

B. 

Befjcheyt  van  Potiphar,  ontrent  fy  17 
4mpt,  by  fyn  wyf  mif-duyt,ende 
met  fchijn  van  reden  t'haeren 
voordeele getogen,  p^^g-S  2p  ^c. 

Bcgeerlijckhejdt  in  den  beginne  te 
rvcder-Jfacn.  p.s. 

Bcficheyt  des  mans  ^fonder  linge  buy- 
tens  hiiys^forghelijck  voor  d'eer- 
bacrheyt  van  ]onge  vroutve.p.^  2. 

Bedenckinghe,dat  de  Godes  Kerckc, 
om  onjer  fo/;den  wille  veracht 
rvert,  behoort  ons  vanfondighcn 
ajf'te  kceren.  p-SP- 

Bedenckinge  over  de  onhe^rijpelijc- 
kemogenthejtGodes.p^47.4.S.4i) 

Befchrijvinge,  po'étifcher  wijfe,van 
de  vleefchelijcke  vermaeckelijck- 

heyt  der  onbedachter  jonchz.  p.  u 

Becooringhe  tot  vleefchelijcke  Itificn 

vergeleken  by  een  bedriegelijcken 

Cramer.  p.02. 


Befchrijvinghe  van  de  verdrietighe 
vreucht  der ghener  die  hun  ver- 
maeck  foucken  bj  ander  luyden 
vrouwen.  p-6i. 

Boofwicht  en  wert  naer  het  wijfdom 
vanfyn  eygenghemoet  noytvry 
ghejproken.  p.éS. 

Befchrijvinghe  des  ghebaers  eender 
ontuchttgtr  vrouwen.        p-pS. 

Befchrijvinge  van  den  aert  ende  ej' 
genjchap  des  Chrtsielijcken  Self, 
fir ij ts,  onder  de  gelijckenijfc  van 
een  Keerne.p.iii.112.  ten  (yndc 
des  boucx  toe. 

c. 

Cleyne  Self  f  rijt  in  Icfeph,nadat  hj 
Jyn  mantel  verlaten  hebbende, 
gevloden  ivas  ,  ende  bedcncktnge 
wat  hem  in  die ghelcgentheydt  te 
doenejlont.  p'^g-ios. 

D. 

Deuchden  zijn  des  te  aenghenamcr 
als  deftlveuyt  ee  fchoon  en  beval 
Itch  Itchaem  voorts  comen.  p.jâ. 

Drcygbementen  Scfhyrx  tcgens  lO' 
fepf\tndicn  hy  haer  vcrfonck  niet 
toe  Cfi  slaet.         p.6 p.jo.ji.72. 

Danck  fegginghe  lofcphs  tot  G  ode, 
dat  hy  door  middelvan  des  f  elf  s 
genade  was blyve  ftacnde .p,io6, 

E. 

Eenichcytforgcluk  voor  de  eerbaer- 
heyt.  pig.rj. 

Eer.fucht 


TAFEL. 


^er-fticht  onver fitdelijch.  paj^.  j  r . 

Ellendighe  Jlant  der  gener  die  tn  o- 
verfpd  bevonddn  zijnde  ,  in  haC' 
fien  ghedoot  werden, endc  alfoo  in 
harefondenjlerven.      f.6s.66. 

G. 

dt  Ghenegenthejt  van  voort. teelin- 
ghe,alle  dieren  van  Code  in-ghe- 
Itort ,  i>y  den  Vlcefcfje  verkeerde. 
Itjckgehruyckt  tot  aen-hitjitjghe 
van  dertelheyt.  j>ag.  2 . 

het  tegendeel  daer  van  aengetve- 
fen  en  aen  geraden  by  lofep/j.p.p . 

Ce  boude  vrouwen  en  zijn  haers  lic- 
haems  niet  machtich.  p.zo, 

De  Geheymeniffen  van  'thurvelijck- 

fche  bedde  aen  geen  derde  t'open. 

baren.  p  32. 

Cheleghenthcyt  om  tejlelen^  maeckt 
dieven.  p-35. 

Cheleghentheydt  dient  voaerghcno- 
men.  pi  6. 

doch  niet  ten  quaden.  f-3<f' 

Coddelooje  in-vallen  van  de  Epicu- 
rifche  divaelgheeften.        p.  4S. 

Codindejeucht  ghefocht,  wtlhem 
gewi([elijck  vinden  laten.    p.sz. 

Code  alleen  het  gr  ont  fop  on  fes  le- 
vens,dat  is,onfcn  gebreckelijcken 
ouderdom, toe  teeygenen,  is  onbe- 
tamelijck ,  en  oock  gants  for ghe- 
lijck.  p.  S4. 

Chejpreck  van  Sephyra  ,  n.icr  het 
voor-  fchrift  der  lifiigher  vrou- 
wen, hefchreven  Pro. 7.1s.  p.6i. 

CheruUhe-jdt  des  ghemocts  is  d'ai- 
der- hoochjle  wcllttjl.  f».  O • 


Cod  te  vrecfen  ende  te  onifen  bove» 

alle  merifchen.  p.  7  ff. 

Chelijckemfen pajfende  op  den  Self. 

fîr ifdigen  menfche.  p  92.97 . 
Cebedt  tcgens  de  aenvechttnge  van 

de   vlcefchelijcke  begeerltjckhe. 

den.  pag.9S' 

H. 

Hoe  verre  meeflers  ende  vrouwen  0. 
ver  hare  dien  ft-  boden  te  ghebie. 
den  hebben.  pag.  14. 

Hejlfimen  raedt  tot  vcrrr^ijdinghe 
van  fonde.  p-t  9» 

Hot  verre  dienfl  boden  ^hchvU' 
den  zijn  te  gehoor  f  amen.  p.zo. 

Heylfamen  raet  om  goeden  dienjl 
vanfyn  dien/l-bode  te  trecke.  20. 

Hoe  eerbare  vrouwen  haer  teilen  ha- 
re mannen  in  denhouweltjckfcht' 
plicht  te  dragen  hebben,     p.32. 

Hoeren  vriendelijckheydt  gan  ts  he. 
drieghelijck.  p  43. 

Hoe  out  Jofeph  z.y  gheweefl  als  hy  tot 
overjpelgetercht  wiert.       p-st. 

Hoe  groot  dekennifedes  Salich-ma' 
kers  z,y  gheweefl  by  de  O  ut- va- 
ders, p.  8â.  S7. 

Heftige  fchelt  woorden  des  Vleefchs 
tegens den  Ceejl,  p.  SS. 

I. 

des  lonckheyt  dertelhedcn,  beyde  en- 
de poet  ijcher  nijfebefchreve,  en- 
de door  de  fchilder-cnnfe  voor 
oogenghcfielt.  f''^S'. 

Op  de  lonckhcydt  ctt  mach  hem  nie- 
mant  verlaten  om  dertelheydt  te 
plegen^  ende  reden  waerom.  p.a. 

Jofeph 


T  AF 

Icfeph  een  Broomer fmadelijck ghe- 
memt  by  Scphyra.  f-ói. 

lofeph  bethoont  den  naem  vanDroo 
mer  een  ccr.naem  te  z.ijn  ,  ende 
'ucrhaelt  de  reden  tvaerom.  p.dj. 

Jvfcp/j  over-lcyt  infyn  eenichejt  fy- 
neiijlaet,ende  met  prijdigegene- 
ghentheden  aen-gevochten ,  'ver- 
thoont  den  trveevoudtghen  men- 
fche,datü,FleesenGeeH.  f.ps. 

lojefh  aen-ghevochten  van  fyne  be- 
geer lij  c/jeden,  begeeft  hem  totten 
ghebede.  f-PS- 

\oJejjh  ver(iercl:t  zijnde ,  vaert  uyt 
teghens  het  Vlees.  p-PP- 

lofeph  neemt  een  mannelijck  voor- 
nemen  teghens  alle  v  order  e  a.en- 
Lockinghen  der  onkuyjfcher  vrou' 
wen.  p.ioi. 

lûfeph  vlucht,  verlatende fyn  man- 
tel, p.jos. 

ln~val  van  de  Vlecfchelijcke,van  de 
Weder. geborene,  en  van  den  Ver- 
heer lij  ckte  menfche,in  de  beden c- 
kinge  van  Goet  en  ^aet.p.iipX 

K. 

Krijgf.knechten  van  Vlees  en  GeeJl 
tnflach-ordenverthoont.  p  ji^. 

Krijgf-knechten  van  vleesen  Gectl 
hcfchreven  naer  het  voor-fchrtft 
des  Jpojlels  Pauli,  f-''?. 


E  L. 

ontucht.  fZ-^' 

Lamech  heeft  ecrjl  trvec  vrounen  of 

eenetijt  ghehadi.  p.J?.. 

Lot  h  hoe  verre,  en  op  wat  rvijfeghe^ 

[ondicht.  p.-2S» 

Liever  doot,als  onteert  te  zijn.  yj. 
Lisiighe  weldaden  flrecken  tot  bc 

derf  van  den  ghencn  diefe  ont» 

fangt.  p.^. 

Liefde  en  ü  met  ghcwelt  niet  te  ver ~ 

P-7S- 


L. 

Lfijl tot voort-teelinghe  inde  men- 
fche  ü  als  een  begeerte  tot  onflcrf- 
fclijckheyt.  f'^^-i- 

Lonckende  ooghen,  voor -boden  van 


crijghen. 
Laetjten  aenval  van  Sephyra  ^  ghe. 
lijckeltjc  op  eenen  tijt  vleyende  en 
dreyghende.  f. 102.103. 

M. 

LMart  en  vrouwe  moeten  vreucht 

en  droef heyt geineen  hebbe.  p.  2p. 

CMif-grepen  der  mannen  (buytcn 
overfpel)  en  breken ghcen  houwe. 
Ijck.  ^         p'ig-SS' 

O^'lenfchen  zijn  als  eemiddcLpuncÏ 
tufichen  beelien  en  Engelen  van 
Gode  ghejlelt ,  ende  hoe.  inde 
Voor-reden  Ï'^Z-^' 

N. 

Nicmant  is  gheoorloft  oockeyghen 
goet  te  mtjbruy eken,  p.20. 

aen  de  Natuere  te  offeren ,  wat  hy  de 
Oude  te  [eggen  ts.  p.  <2. 

de  Natucrlijcke menfchc  en  begrijpt 
niet  de  dinghen  die  des  gbecfies 
zijn.  P^Z'P' 

Nieii  ver  bont  ie  maken  met  alle  on- 
fefnnen ,  om  die  van  de  fonde  te 
weder. houden  ,  ende  een  exempel 
des  voorgcjiclt  m  lofeph.  p.ioo.. 

Ooghen. 


TAFEL. 


O. 


Ooghen,  aertüe  oogcn  -vinders  der 
begeerlijckhcyt.  ptig.  1 2 . 

Out-vaders.  ojf^^braham^  Jucob, 
ende  d'uiidcre  Ont-vadin  ttytfu- 
kevan  lujl  by  meer  vrouwen  heb- 
bengheivoont.  p.iff. 

wat  hier  van  het  hejleghevoelen 
zy.  f.23. 

Over/pel.  off  het  overjj/d  ten  tijde 
lojei^hs  { dat  u  voor  de  Wet  Moy. 
fis)  hy  üode  verboden ,  en  by  de 
menÇchen gefiraft  z,y  giweefi  :  Se. 
fhyradriffi  dat  neen.  f  17. 

lofcph  beïvijjl  het  tege.deel.2j. (-re. 

Over(pels  fonde  vercleent  by  den 
vUefche.  p.is.i/.iS. 

Oog'  n  dien/t  vameyfens  en  knechts 
niet  pril  fel:ck,  als  rnaer  geveynjl- 
heytwfende.  pi7' 

Overhejdt  dient  uyt  te  muyten  in 
fiichteHjckheyt  des  levens.  p.3ç. 

OverJpeltneenJIaefby  alle  volcken 
op  het  hart/te gefiraft-        p.<fj. 

Onfchtilt  en  paft  op  geenjlraet-  ma- 
rcnoffclapperien.  f  ■77. 

Ovcrleggmghe  der  tveldadcn  Gods 
weder  hout  de  menfchevanfon- 
dighen.  p-44- 

Offlofcphftrijt  hebbe ghehadt  in  de 
aen-fouckinge  fyner  vrouwe, dan 
niet  j  'tghevoelen  hier  over  van 
eentje  Out-vaders.  in  de  voor- 
reden pag  7. 

Oneerbaetheyt  des  tvijfs,  bederf  der 
hnyf-houdin^he.  p.ii. 

off  de  weder. gheboren  menfche ,  in 
wcUken  het  vlees  voor  een  tijt  de 


over h. int  neemt, verfiefl  heyde  de 
ghemeenfchap  endedevereerJ». 
ghemctChrifio.  p.iiS* 

P. 

Pr  ineen  hoven  geen  f c  holen  der  ze. 
den.  pag.  27, 

Prouf-fteen  om  van  fyn  dienit. bo- 
den getrouwicheyt  offontrouwic 
heyt  recht  te  connen  oordeelen.jf^ 

CL 

^luaettedoen  c an  nimmermeer gt» 
Leghen  z,ijn.  f'^KS7* 

R. 

Remedie  tegensjeuchtfieckte.  p.2Sl 

Redene  van  aen-  lockinge  van  nieus 

voort. gebracht  by  Sephyra.p.  ïg» 

Roofcn  by  ajtiyn  ofte  loockgheplant, 

rieckcn  des  te  licff'cltjcker.  in  de 

voor-reden.  f^g-Hy 

s. 

Sephyr.t  (dat  isvleefchclijcke  luB) 

fotickt  met  haren  lofcph  alleene  te. 

wcfen.  /''*<?•'• 

Sephyra  ontdecktaen  den  lofeph  ha.. 

re  oneer Itjcke  liefde.  f.s. 

Sprekende  ooghen  in  vrouwen  mif- 

prijfclijck.  p.ii. 

SchaemtcenFreefe  lijf. fchuttë  van 

'tvroHwe  voUk.  p-U' 

Sieckte.  eenigefteckten  veroorjacckt 

door  ghcfont heyt.  p  iS' 

Sieckaert  te  maken, i^forgelijc  p.2T, 
Schoonheyt  des  lichaems  fwacrlijck 

cm  te  bewaren  tegens  dcaen-val- 
lm 


*  *  *  * 


TAFEL. 

Icn  ende  iyi.valle»  der  luUcn .p  55 .  j      i». beeUïnge ,  mair  trt  rvcfentlijc 


effSchoonheydt  niet  dienUïch  en  zj 

als  alleen tijck  tot  welluft.  ïhid. 
Schoenheydt  des  lichaems  vervalt 

ende  verjlijt  ,fchoon  die  niet  ghe. 

bruyckt  en  wert.  f-só. 

ten  Schoen  man  is  als  een  verghd- 

dinge  van  de  maechdelijcke  eer- 

haerheyt.  p-S7- 

Schoonhejdts  woon-Jlede  alleene  by 

Code.  p.s$. 

Schoonheyt  der  menfchengAnts  nie. 

tich.  ibtd. 

Sonde ,  een  monjler  volgroufamer 

leelickheyt,  p-^S. 

Straffe  van  overjpel^hoe  in  Egypten 

eertijts  gebrujckt  is  gexveejt.p  .6  s . 
Schrickelijckejlraff'en  van  overfpel, 

door  den  yver  des  mans  acn  over- 
Jpelighe  vrouwen  int  tverck  ghe. 

pelt ,  beyde  ende  doorpo'étifche 

befchrijvinge,ende  door  defcbil. 

der.  confie  delejer  verthoont.64. 
ie  Sondcn  hangen  d'een  atn  à' ander 

gelijckgejchaeckelde  ketenen.  7  / . 
Sinne-beelt  vareyne  eerbaerheyt.yj 
Schijn  vanr  eden  teghcns  den  Self - 
ftrijt.  p. 80. Si. 83,84. 

Self-sirijts verdedinge.  82. 83. ére. 
Schaemte  ^  der  vrouwen  heliecley- 

nood.  p-PP. 

Self. ftrijt  beflaet  alleenlijck  in  een 

menfche ,  doch  hier, om  redenen, 

verthoont  in  twee  perfuonen.  in 

cIc  Voor-reden.  P^^'^- 

Self.Iirijdt  ,  in  mat  menfche»  ey. 

gent  lij  ck  valk.  p.rr^. 

Self.flrijt  en  beflaet  niet  in  naeckte 


ke  duet. 


f-i'7' 


T. 


Teghens  de  leelijckheyt  des  over  (pels 
p.  10.  2i.2s.2S.eneynteltjck Ç 9. 

Tegens  d'onbefchaemthejt  van  on- 
eerbare vrouwen.  f.pS. 

Teghens  het  vlees,  p-99- 

V. 

de  Volmaeckte  vrientfch.ip  beflaet 
int ghetülvan  twee,  p.p. 

Feynfen.  oneerbare  vrouwe  lijhch 
mt  vejnfen.  p-'S- 

Verfouck  van  oneerltjckheydt  aen 
een  vrouwe ghcweyghert ,  doet  de 
felye  haer  liefde  tn  bitteren  haet 
veranderen.  f  6  9. y  o, 

een  Vrouwe  die  haer  lichaem  laet 
on  teer  en ,  en  can  aen  haren  pol 
geen  ander  dingen  we-jgeren.  74. 

Voordeelen  het  menfcheltjcke  ghe- 
pacht  e  verworven  door  de  comfte 
Chrifii.  p-S  7. 

vlucht  van  lofeph.  p.Jos, 

fijn  Vyant  te  cleyn  achten  is  for  ghe- 
lijck.  inde  Voorreden. />/»/.?. 

het  vlees  ,  dat  is  ,  onfen  verdorven 
aert,  en  ts  foo  bot  en  gr  off  niet  .^als 
fommighe  hun  in-beelden ,  maer 
ten  hoochUen  liïiich  om  aller ley 
verlockinge  te  verwecken,  in  de 
Voor-reden,  pag.  4 . 

Verghelijckinge  Davids  met  lof cp h 
m  den  Self -f  rijdt  ende  rlecfche- 
Ifjcker  becooringhe.  in  de  Voor- 
reden, pag  13.  en  14. 

f'enm 


TAFEL. 


yenui  en  Cupdo  niet  anders  hy  de 
Poëten  ab  Teel-fiicht ,  ofte  gene. 
ghentheyt  tot  verbrejdingefynes 

aerts.  t<^g-3- 

vlees  en  Geefl  van  plaetfe  niet  ver- 
fcheyden ,  maer  onderlinge  ver- 
mengt in  de  ziek  der  menÇchen. 

pag.ïij. 

vlees  neemt  fomtvijle  de  overkant, 

oock  in  den  weder-geboren  men- 

fche.  p.iiS. 

Vrachten  van  den  Self-^rijt  hoeda- 

nich.  f  II  S. 

w. 

Wejgheringhe  lofephs ,  ghcgront  op 
de  bedenckinghe  van  Godes ghe. 
naden-verbont  metten  zade  k_A. 
brahams.  pJ-P- 

Weldaet  aen  dienH-boden  ghedacn, 
verweckt  gheivilligen  ende  trou- 
hertighen  diensi.  p.39- 

Weldadichejt  is  als  de  Kalck  van  de 
menfchelijcke  gemeynÇaemhejt  .40 

Weder-legginghe  van  hctghevoeten 
dcr  Epictiteen,  loochenende  de  al- 
om.tegentvoordicheyt  ende  voor- 
fienicheyt  Gods,  pag.4y. 

Ware fchoonheyt  alleenlij ck  by  en  tn 
Gode.  p.sS. 

Weelde  en  overvloei  zijn  alsJJ>ooren 
tot  vleefchelijcke  lujlen.      p. 61 . 


Weygeringhe  van  oneerlijcke  liefde 
aen  een  vrouwe gedaen,vcrtteckt 
ghcmeenelijck  in  defelve  ra  fende 
Jpijt.  pjp.70. 

Wapenen  des  Gheefles  hoedanich.m 
deVoor-rcdcn.  p. s. 

Waer  toe  het  dienIiichis,S€phyr>im, 
dat  üjjet  VUes,vlecfchelijcJJ!re' 
kende  in  te  voeren,  inde  Voor- 
reden, p.p. 

Wat  vrucht  rvy  hebben  cer.nen  uyt 
de  aen'merckinghe  der  vleefche- 
Itjcker  verdorventheden.  in  de 
Voor- reden.  p.io. 

Waerom  het  exempelvan  lofeph  tot 
aff-beeldingheviW  den  S  elf. f)  tjt 
hiergebruyckt  tvert.  in  de  Voor 
reden.  p.13, 

Waerom  de  S  elf- Jf  rijt  po'ètifcher  rvij- 
fe  hier  verhandelt  «.in  de  Voor 

reden.  p.J4' 

Wat  door  vlees  en  Geell ,  in  materie 

van  felf-ftrijdt,eyghentlijck  moet 

verjiaen  werden.  p-n^. 

de  Wercken  felfs  van  de  weder- ghc 

borene  onvolmaeckt  in  dit  leven, 

p.uS. 

z. 

de  Ziele  des  menfchen  enjlaept  niet, 

pag.67. 


Druck-feylen. 
In  de  Voor- reden  pag.  3.  in  marginc  ,  De  fpintualihocfi>»//i^«>",lfg.'<"'/"7«.  !■  de 
Voor-nJcn  inde  leftc  pag  inde  \\  \\r\.vttkccltn\i.(([  verltii>n:  ter  fchfr  placifc  in  de 
14  lin.fccitiwlceil  fc«/ir:  ter  fclvcr  plaetfeindc  aylin-^""'  \et:{{  hairUrr.  pjg  ».  lin. ik', 
die  «  ii</»,leell  fcim  t/Vf.  p:g  3  in  niarg.  a  finfieium  \i:t(i  f"rtjitium.  pag  lï.lin.io.  Vi* 
ufi  hy  Jtt!  gtin,\cc(iio{l  bj  itii  tn  gfin.^  4S.I.  ly.Dcn  hlixcm  /i-<J/(»<r  x^/jlfcH  fdiiiuriuyt, 
pag.  n  lin  \<).  i^iir,aH(l;\ce{\  hatnant  p.5  j  .1  18  i:</7.rt!f/.lfc(Hi/7crx/<».  p  54  l.ly.ti'.  IS 
ri. /  ftihi  \ eihciichr  .lecd  ncyt  ntht.  ö-f .  Zijnder  ccnigc  andere  deync  nul- lUUii  ghtn, 
iic  gelieve  den  Lcfcrklfs  te  beteren. 


PEL.   AD   DEMETRIADEM 
Van  fojeph  Jchnjende, 

feydt  aldus  : 

DE  longeling  wen  by  fïjn  vrouwe  begeert, 
en  evenwel  tot  geen  begeerlijckheyt  ver^ 
wecJa;  hy  wertghebeden,  en  niettemin  ont^ 
vliet.  Dat  eerbaer  herte  en  conde  noch  door  de 
cracht  der  bloeyender  jeugt  ,  roch  door  de 
groot-achtfaemheydt  van  haer  diQ  hem  aen^ 
fochte,  in  eenighen  deele  tot  ontucht  werden 
vervoert;  want  niet  alleene  door  het  aen-loc^ 
kende  ghefichte,  maer  genouchfaem  met  da- 
delijcke  om-helfinge  van  een  vrouwe  geterchc 
zijnde,heeft  evenwel  geeA  vrouwe  begeert. 


i 


SE  LF-S  TR  Y  T 

DAT     IS 

Crachtighe  bevveginghe  van 
VLEES    ENDE   GHEEST, 

Verthoont  inde  perfoonen  v2infofeph^  ende 

Totiphars  Huyr-vrouwe,als  hy  by  de  lelve  werc 

verfocht  tot  overlpel. 


INLEYDINGHE. 


A 


Ls  T^otiphars  Çemaeî^dooryeeUerhande  lage^  cenef.  j/jr: 

Had  nu  en  dan  geprouft  aelofeph  'voor  te  drageUct  gebeur- 

Œ)en  hrant  y  an  haergemoet^en  datfe  fonder  yrucht  dLh^daTioÏ 

^Njj  diciqvïls  hadgeclaegt,  en  menichmael gefucht^  fèph  in  het 

Sn  geeft  daero  nochtans  den  moet  noch  niet  ver  lor  en  y  omfyn  wcrc 

Maer  hebbend'  in  haerfelfbequamen  tijt  vercoren^  tcdocn.ende 

Sn  met  eenjlimmen  trecJ^  verfonden  haer  ghcfïn,    ^.^^  dT^ciin- 

Spant, hejd'in  lijfengeejljoaergantfchecrachtenin.  ^^  dcs^huy, 

Çclijc  een  machtichyorjljie  metyergeeffche  tochten  d^Krby!  ^^ 

Sen'wel gelegen fchans  ntimeermael heeft  bevochten,  captam foUttt 

^ict  al  fijn  knechten  op  y  en,  met  een  nieughovclt,    dme  &  ^d  lo. 

Wil  meejlerfjn  van  als,  ofjleryen  in  het  velt,       undZi  oppol 

Soo  2aet  het  JVijfteivercL  Sj  hadde  ivacr^miomen,  finif^":»*  >  <^^ 

cenplaetSjCiaer  tjtjner  tijt,  et  e  longman  had  te  comc,j;,pp/f_^  ^/.,„. 

En  al  Ile  dacr  alleen  fazh  haren  fojeph  llaen ,  "^"^'P  ''""'  '"'^'^ 

ir  r  "l     1       IJ      1  J  ritur.loW^h. 

yinghy  met  eenjoeten  lach,  alciiis  haer  reden  aen,    i,h.  2.  Ant. 

A  SEriiYRA.IuJ,cip.3. 


s  E  L  F-S  TR  YT. 


^  S 


E  P  H'  y  R  A . 


*  Alfoo  noemen 
wy  hier  Poti- 
phars  huyfv  rou- 
we, ende  nadien 
■wy  geenen  naem 
van  haer   hy  de 
O  lideen  vinden, 
ghebruycken  wy 
den  defenjby  ee- 
righe    Nieuwe 
fclirijvers  ('ken 
weet  niec  van 
waer)  aen-ghe- 
nomen. 


Oe  langhe^  moedich  ^ant^falt  uwen  trots  behagen 
^at  ie  komijn  herten-leet  <x>oor  ufalcornen  clagen  ? 
Voor  ufaldach  aen  d^ch  i^erfchijnen^Met  ootmoetj 
Celijckmen  voor  een  Pnns^ojfvoor  de  Goden  doet'i 
Hoe  dat  mijn  brandich  hert  in  hooger  Italien  fiejgertj 
Hoe  dat  u  koelghemoet,  met  meerder  crachten  weyghert, 
Bn  floot  my  njoor  het  hooft  :  dies gaen  vyy  druyüen  heen, 
Chelijcl^een  <-uryer  doet  ^  die  loopt  ecnhlauWe  fcheen. 
Woont  dan  in  uwen gheeB  foodanich  wreet  begeeren^ 
n^at  ic^met  Uncfaem  n;ier  aüengfkens  moet  ijerteeren 
éMijn  bloetj  mijn  eeljle  bloet ,  dat  om  mijn  hert  e  drijft, 
Enmaerom  uvyent  "^ilnoch  in  fijn  aders  blijft  ? 
*Xedenckt  eens  wat ghy  doet.  "  Ten  ü  gheen  gunB  te  noemen, 
cAIs  yemant  met  ge pr ach  een  weldaet  moet  becoemen- 
3i  Wa?it  datmen  Langhe  tijt  metfmeecken  heeft  ijerfocht, 
,3  Al  crijghment  fchoon  om  niet  3  tts  dierghenoech  ghel^pcht, 
Wil  yemant  '-vollen  dancl^,  wan  fijne  gunfl  ontfanghen  : 
,3  En  late  die  u  bidt  niet  al  te  feer  '-verlanghen^ 
j,   T)enfulci(en  fs  alleen goet-aerdich  en  beleeftj 
^,  T>ie  haefl  <-uerbeden  wertj  en  tijdelij  eken  geeft. 
Hoe  meuchdy,Jleenich  Hert,  hoe  meuchdy  langher  JlrCven 
Om  aen  de  groene  jeught  den  breydel  los  te  gheven  ? 

Hoe  meughdymyjoo  lang  met  droef  heyt  ficn  njeryult? 
En  met  eenfleghe  fin  mifhruyck^n  mijnghedult ?  * 

Wat  leyt  ugheeSÏich  breynt'-uan  'savonts  tot  demorghen^ 
Cheduyrich  om-ghevoert  met  ^veeldcrhande  forghen  ? 
Waer  toeden<~vryen  loop  ij  an  uWe  blijde  f n 
Chehouden  in  bedwang  ,gheweyghert  aen  de  min  ? 

Hoe 


3J 


33 


39 


93 


SELF-STRYT.  % 

Hoe  cander  eenich  ding  de  jonck^eyt  beter  '■voughen , 
ty^ls  by  een  aerdich  dier  tefoeckenjijn  njcrnoughen  ? 

Tejprel^en  mont  aen  mont,  te  leyâen  hand  acn  band, 

Een^  die  haer  ganifche  ^reucht  aen  u  alleen  <-verj)atid? 
jj  I.  Het  ü  een  eyghen  aert,  een  y  der  aen-gheboren  a , 
,a  Te  laten  fijn  ghemoet  door  Minne-lufi  bekoren  : 
„     ebeen  menfchen  hertfoo  dom  yfoo  onbeleefty  en  koeh 
sy     Vat  niet  en  kjefl  een  lieff^  dat  niet  enfoeckt  een  boel. 
,,  Het  Ù  een  eyghen  aert^ghefiort  in  alle  dinghen, 
i3  De  botten  <uan  de  jeught  met  crachten  uyt  te  dringhen, 

Gheen  lantfoo  onbewoontjgheenfbo  i-vervvoefie  I^H 
T>aer  niet  en  gaet  infwang  dejoete  minne-lufi. 
tAls  in  de  Lente-tijt  de  Sucht  om  'uoort  te  telen  b 
Vaelt  njan  den  hemel aff,  en  coomt  op  aerden  Joelen, 

Het  l(ruyt  rijB  uyt  de  gront^  door  harefoete  lucht ^ 

En  uyt  het  l^ruyt  de  bloem  ^  en  uyt  de  bloem  de  n^rucht. 
VVaerdefe  nieuwe  leught  haer  eens  coomt  nederfetten, 
Vaer  wert  hetgantfche  tant ghel^oont  met  i^ioletten^ 

Met  myr tenten  camil}  hetfchijnt  dat  alles  leeft, 

Wat  harefoete  geur  maer  eens  befpoeyt  en  heeft. 
Indien  ter  feher [lont  haer  '-vocht  beflaet  te  raken 
1)6  boomen  njan  het  woutj  des  Winters  drooghe  Jlaken^ 

Grijs  <-uan  de  koude  rijm,  kael  njan  de  felle  wint, 

Stracx  ü  het  dorre  melt  het  fchoonüe  datme  <-cint. 
Caet  Teel-fucht  door  het  bofch  ?  derouWe  dieren  f  n-in^hen  '. 
^oor-lpyandeltfe  de  lucht  ?  de  Wilde  '-voghels  finghe7i  : 

Chenaecktfe  maer  deflrant^  al  het  befchubde  ^jee 

^laejl  bobbels  in  defchuym^  en  huppelt  op  de  7^e  c . 

tutimalia  Jocuit.  Nam  tut  iflud  non  bumani  gencrU  froprium  cfl ,  fid  omnium  animaUum,  qut  in  ctlo,qut  i»  terra, 
ijiiiin  Diariniifcunitir.  Hinc  defcendit  maru  (y  firmint  conui>i!lio  ,  htnc  hhtrortim  procrealio,  litnc  tducttlio ,  y$d*- 
ViMtltHim  Citira qitoqf  aaimaUinfliiM iuru ^triliàeenfcri .  Ittflinin»,  Inû.lib.i .Til 


i  TTtnc  V  'tri  ac  fxrrH 
n£  coniunSliûaem, 
NaturtaScrif.c'mm 
ttti  apptUavit  Ari- 
Jlot.lib  i.œconom. 
éf  Plato  ,Omnet 
froprio  quodam  n/t 
turt  infiinüu  in~ 
credtbili  perpetui- 
tutii  dtfiderio,  ait 
teneri,  iitConuith 
Scn.de  Amor. 

iDatdePoëtcitt 
de  volgende  ecu« 
wen  ,endc  lange 
na  de  tijden  van 
lofcpli  ,  met  de 
namen  van  Vp. 
mis  en  Cupido 
hebben  willen  tfi 
kennen  gheven, 
noemen  vy  Inec 
in  eenvoudi- 
ghe  rondicliej't, 
als  fprekende  in 
de  talc  van  dien 
ouden  tijt,  Sucht 
ci:i  voort  teteeUn, 
Geüjck  oock  de 
voor-neemlle 
wijf-giciighe  de 
lieidcniet  anders 
fec^gcn  te  wcfcn 
ah  hill  tot  voorc 
bicydingc  fijncs 
aerts. 

C  \iu  nalurale  ilt, 
(jMod  natura  omni/t 


A  2 


.in  pr. 


4  SELF-STRYT. 

*jBecrHyptfe  dun  den  menfch^  Wat  maecl^t  hy  cromme fpron^tn  ! 
tAllagh  hy  plat  ter  neer ihywert omhoogh  ohedronghen  : 
Hy  oe  ff  ent  fijn  i-verfant^  al  ü  hy  plomp  en  rou^ 
Al  ü  hy  luy  en  tracghy  ca  hant  gaet  uyt  de  mou-^ 
Alühy  maer  een  kfits^  hy  leert  beleefde  firehen^ 
Al  ü  hy  domen  fiom,  de  liefde  doet  hem  ï^rel^en: 

Wat  dienter  meer  ghefeyt  ?  ,,  Niet  eer  woor  datme  mint 
\^  Verfchijnt  denfoeten  dagh^  die  \eught  en  <x>reught  begint, 
3»<iAl  vvatter  mannecracht  njoelt  infijnjongheledeny 
j,  Helti  mette  gantfche  tocht  "pan  fijn gheneghenthe den ^ 
i,  Naer  defenfoeten  brants  en  tracht ^  ijan  hier  offdaer, 
,3  Te  loeiden  in  fijn  net  eengheeBich  weder-paer, 
"Hoe groot  is  u  ghe/ucl^,  dat  boven  ander  lieden 
n)e  lieffelijcl^e  minucoomt  haergunsiebiedeni 

ZJ  maeckt  haer  bont-ghenoot  !  «,  diej  om  haergenuchty 
yeyf.jp.f.         V  levens  dagen  lancl^^  niet  eens  en  hebt  ghefucht. 
lofephwerdt^;  Van  dat  juyt  fwarte  nijt ,  u broeders  dy^'er kochten^ 
-    J-^^^^^''  ^^  't Midiaenfche njoL\naer  'trijcl^^gipten  brochten^ 
*  ^^      *        Z)an  doen  ben  ick^w-uroUiCnTotipharu  heer-, 
FerJ.  I.  ^        £^^  man^  die  niet  en  acht  als  wint  <-oan  y  del  eer  : 
^tiphar  eê  Qc„ggg„  f^f  y^f  hofflen  rvorfielijc^efa/^en, 

rnan  Pharao  ^^"^g^^  ^^  ^^^^^  ^"^  hoogher  fiaet  te  raken, 
nis  HofF-  Een  hooft  ^van groot  bcflach^  een  ongeruilen  aert, 

meefter.  ^2)  ie,  om  geacht  te  T^n^  noch  lijjf^  noch  leven  ff  aert  ^ 

tAleer  den  Dageraet  des  morgens  haren  wagen 
Met  roofen  heeft  bekleet^  haer  peerden  in-geflaghen  ; 

eAleer  de  Morgen-flerr  haer  glants  laet  dalen  neer, 
^e  man  û  uytten  bed^  de  man  is  inde  weer 
Eer  yemarit  njant  gheftn:  hy  doet  hem  licht  ont  fie  ken. 
En  gaet  alleen  fyn  h  ooft ^  met  lefen  j  fitten  breken^ 

rBlyft 


SELF-STRYT.  5 

Blyftin  eenàiepghefeysjfoeckt^oiperdencl^^  enfchrijft. 
Tot  hem  den  hoogen  dach  tot  boogerforgen  dry  ft  ,• 

n^angaet  hy  naer  het  hojfùetreen  de  grootejaien, 

'Daer  niet  dan  fvvaren  laH  en  moeytenfyn  te  hellen^ 
Hier  hlyjt  hy  in  den  rciet ,  tot  hem  de  gant^che  kpp 
Rooc^,  als  een  oyen-dampyCn  drayt gelijcl^  een  tof  : 

Van  daerfiiicx  naer  de  Prins  3  hiermoetme  weer  de  finnen 

Caenfetten  op  de  pee  s  ^  en  op  een  nïeu  beginnen 
Te  leggen  oor  aen  hooft  :  hier  ilt  de  bef  e  man^ 
Die,  mette  befenaert^  den  Coninck^flreelen  can.  a 

Tü  noch  al  niet  ghemech  j  dangaet  hy  toorts  be for  gen 

Cofi  <x>oor  hethofgeftn^  moor  heden  ende  morgen  ,• 
Soo  dat  ter  met  een  uyr  ù  njan  den  gant fchen  dach^ 
n)aer  hy  met  njry  gemoet  fyn  adem  halen  mach. 

\i  ïllendich  hoyelinc/^j  eenfaefa^an  aüeflaren, 

,,  Die  naer  eens  anders  trec^  geduerich  hebt  te  dra'ven, 
3}  1>ie  niet  een  beet  en  nut^  als  op  eens  anders  fmaecl^» 
3,  Laet  daer  des  hofs  bejlach^  en  doet  ueygenfaecl{.  b 

tAls  Totiphar  aldus  '-van  eerfïen  tot  den  lejïen^ 

1)e  handen  heeft  wol  vvercl^ ,  de  k^p  njol  muyfe-neBeny 
U)e  fnnennjolgepeyns ,  Jck^fyn  <-vergeten  vyijf 
Wenfch^njoorfoo  hooffchen man  een  ander  tijt-yer drijf. 

lek,  vvenfch  (en  naer  my  dunckt  foo  hceftet  njryfyn  reden) 

Uiiet  in  denfaep  alleen  myn  nachten  te  beHeden^ 

Icl^Wenfchj  nadien  demanfoofaech  ïnthojfmoetfptj 
Hem  by  des  Conincx  bed^  een  ander  m  het  myn. 

Wien  ic^  hiertoe  werkies^  dat  heb  ickjt  njoor  defen, 

Celucl^ch  ]ongelincl^^tot  mecr-mael  aen-gevr>efen  ; 
Myn  oog  en  dccrlpjcl^^fïen  heeft  u  woorcerB  gefeyt^ 
\(/at  njoor  een  heeten  brant  in  my  oferborgen  leyt. 

tA }  Wanneer 


TJieirttiorU  auhar 
canum  ifl.  regihiu, 
«on  direct  o  (^fa- 
tuè,feiifalfè,^ad 
mixld  quadam  ,i- 
mabtli  mordacita- 
te^blandiri-^quode- 
gregie  Crtfiim  er- 
ga  Cambyftr»  prt- 
HaJJe  tiflatiir  He- 

rodottii.  Itaccnfit 
Pliitaich. 

b  Ad  alienum  derl 
tnitini  fomnumytid 
alienum  ccmediiat 
êffetitHtn.  SCU. 


6  SELF-STRYT. 

'v  •  ^'     j^  Wanneer  een  '•uierich  hert  ghe'voeltfijn  eersïe  yvonden^ 
r  u^       J'  '>  'T^^ p^n^^  ^i<^  merHroyt^  de  tonghe  leyt ghebondeny 
fe  ff  'fchi'-d^  '>     T>e gheefien  z^n  bekayt^  en  '-van  de  njrees  ghevat, 
nilfe  dat  fyns  >>     ^^^  ^^^^j  <i&f»  /'^'^  ^^l^J^ reec^t,  teilen  weet  niet^  fvat, 
Hecren  wijff Ic/^Weet^ighy  hebt ghejïen  mijn  over-zjjdfche  lonc^n, 
haer  ooge  op  y  ooï-loopers  njan  de  ?niny  woor-teeckens,  ende  rconcken 
icrp.         y^^  innerlijcken  brant  j  Jck^  "Weet^ghy  hebtghelet^ 
"^mi^^'Zmaâm       Wi^^Tom  ïckjin  en  dan  u  riep  ontrent  rntjn  bedt. 
Ment  lingnam ,    fck  Weet.  çhv  hebt  al  Una.  oock  eer  ick  heb  çheBroken^ 
/(ere,  Plaut.      -«"  metter  hantgheyoeltal  wat  my  heep  ontbro/^en} 
ü^ch  heeft  et  u  behaeght^  dat  ghy  ufoogheliet, 
iAls  ojfghy  niet  met  al  en  -wijl  ojan  mijn  <-verdriet. 
Vont  ic^u  eenichjiaen ,  ojferghens  neer  ghefeten^ 
'J^aer  niemant  ons  bedrij jf  en  hadde  connen  yveten, 

Ghy  rvloot  in  haeBen  wech ,  by-naejl  eer  ghy  myfae^Hy 
cAlojfje  njan  de  plaets  rnetfpipeepen  Waert  gheiaeght. 
s.  Hier  door  is  my  degheeB/oo  hevich  aenghedronghenj 
VcMulqZm  Dat  beydefchaemt  en  rvrees  njan  myfyn  rvveghgej}  ronghen  bj 
cefii ab  orepudor.       'J)ies  heb  ick  mv  rvercleent ,  uyt  liefde,  teaen  recht» 

Val.  FlaCC.     Sene  ^     -^  .    r^  •Il 

de uWsenec.  i:b.       Te  bicdcn  mijne gansl ,  te  bidden  mijne  kïiecht  c . 
%^JldvnumL'-^  c^rf^r  ojficl^mijnen  brandt  al  niet  en  heb  gefayeghen, 
hint  in  maiu  bo-    ^00  can  ic^even'T^'pel  u /innen  niet  bewcghen  ; 
eitmil  vmcundi-       Wdnt  Wat  icl^heb  ghefucht,  ghej^roken,  en  gheclaeght^ 
""'■    ,     .  Ch  y  latet  henen  aaen ,  als  o  ff  iet  niet  en  faeoht. 

bianditur,acfup.  6.  (jxn  Clan  Wijn  mmch  a-'ter,  mijn  loncf^nyjuchteUj  j^reken^ 
S^S.p'eÏ.  J^  «  ruervrofen gheeH gheenfoete  lust  ontfteken  ? 
ad  Demctd.  yoorWaer,  dewijl  h  hert  door  woorden  met  ontlaet, 

Soofalickjxjordergaen.^  en  comen  totte  dact. 
Maer  neen,  ickjooudet  a^a  fi ,  ghy  fuit  u  laten  raden» 
En  onfcr  beyder  ]cught  metfoete  Ittjï  <-i>crfaden. 


SELF-STR  YT.  7 

Wf  /  aen  dan^  '-vrolpjcl^  Hert 3  en  Speelt  niet  meer  de  heejî. 
Ontrent  een  aerdich  Itjjf,  en  dient gheenjiuere  gheeH, 

fofefh. 

WAt  gaet  n  aen  Me-Vrou^my  wederom  te  prouve. 
En ,  door  een  nieuw  veribeck ,  u  dienaer  te  be- 
drouven  ? 
Ick  ben,  met  ziel  en  lijff,  voor  u,  en  uwe  man 5 
Maer  lukken  quaet  te  doen  ^  Ey  lieve  !  fwijghier  van» 
Ghy  hebt,  in  u  alleen ,  dat  hondert  ander  menfchen^ 
Wt  gantlcher  herten  gront,  van  Gode  Ibuden  wenlchen; 
Ghy  zijt  een  edel  bloem^  een  peerle  van  een  vrou^ 
AUeenlijck  (watje  doet)  blijft  uwe  man  ghetrou.  ^««"£"^2- 

,,  Oif  wel  een  foet  gelaet^,  beleeftheyt  van  manieren,         j^Zlt^ZZ!" 
„  Bevallickheyt  van  fpraeck,  een  jonge  vrouw  vercieren.  frit ,  cunc/a,  int* 

T       1-        r  •   1  151  ••  J     1  J  \  '      virtutei  fudor  fit- 

„    Indienle  midd  1er  tijdt  haer  eere draeght  te  coop^       fera, inqmt  Hic- 
,,    Soo  ijOTet  min  als  niet  met  al  den  gantfchen  hoop.  a  j^onacicola"''». 
Ghy,  van  io  grooten  huys ,  van  vorftelijcken  bloede^         b  AMterium  cm 
Van  liif  Ib  over  Tchoon,  foo  hooghe  van  ghemoede-  {'T ^""'•à"^^'^ 

Ghy  huyf-vrou  van  een  heer,  veel  meerder  als  een  graer,  ^"'«mfoii-,  cum 
Te  worden  tot  een  boel  van  een  gheringhe  flaef  I  b      tlVferlófnvitu- 
Een  by-fit  van  u  knecht  !  wat  foudy  gaen  beginnen  ?         TruZmTrrZ'ii 
Waer  glijtu  broos  gemoet  ?  waer  gaen  u  domme  finnen? "«f'"  'cfinfft 
Hoe  ?  lal  het  eel  vernuft,  de  woonplaets  van  de  deughtj  mnlip'/in^ûî^ 
Nu  werden  ovcrheert  van  uwe  kriele  jeught  ?  c  Tacmis. 

Sal  dijnen  hoophen  eheeft  een  richtlnoer  vande reden,       ^  ,.  "'^  ^^  ^  *' 
Een  ziele  vande  ziel ,  een  moeder  vande  zeden,  /^  i;,g  rcptiir. 

nar  et.    Offtcij  cjuoqiicfui  iffam  monebat ,  jtirifrjtic  cofjjn^alis  nc  confttetudinis ,  j  ul<ns 
huiui  majoremjjaberc  ralioncm  quam  niomentanex  übidinü.joüyth .  d.  loc. 

A  4  Een 


8  S  ELF-S  TR  Y  T. 

Een  voefter  vande  tucht  ^  nu  werden  uyt-gheblufl. 
Door  op-geheven  fchuym  van  onbeiuylde  Juft  ? 
Alj  wat  u  ley  t  int  hooft ,  en  zijn  maer  vijie  droomen, 
Maer  tochten  vande  jeught^  ghy  (uhle  hcht  betoomen, 
Indien  ghy  (foo't  betaemt)  met  uwe  feylen  twift, 
t)SÜy^lfZ'.  yy  Eenbrant,  die  eerft  begint,  wertHchtelijckgheflift. 
gé heeft, bacrtfy^^  Wiefîch  van  vuylbejagh  wilhoudcn  ongefchonden^ 
fonde  a&fy  vol-  „  Moet  hcftich  weder-ftaen  'tbeginfel  van  de  fonden  j 
dfd'^^'^''''^"^'  „  En:,  van  den  eerftenaffdat  hare  wortel  ipniyt, 
lacob.i.i/.    '     „  Detackenneder-flaen,  defchotenroeyenuyt. 

„  Want  foomen  niet  en  ftremt  des  fondes  eerfte  ftuypen' 
fiUuit  pirvigiiiq,  i>  boolaile  door  den  menlch^gelijckeenkancker^cruypen, 
::;;t;;f;:::   „  Enwaffenmdezieltoteengeletteftam:  a 
&,adprim„m^.  ,,  Dus Ichut  (gchjckmen  fcyt)  de fchapctt  voor dctt  dam, 
probare,venmpro-      Wic  dadchjck  bedwingt  des  jonckheyts  lotte  grülcn, 
tïïrir:::»  Can,  ronder  groot  beflach,fi)n  herte  weder  ftiUen, 
i^  ftatim  extin-         £q  vverden  dat  hy  was  ,•  dies  ift  de  befte  fin. 

|««^Pei.adDe-    "    y^  ,  j     1    a       J  ■       L  / 

îneniad.  „  De  tochten  vande  luit  tedempen  intbegin.  b 

ycrÇ.s.  en  lo.  Dan/choon  ghy  waert  geneygt(dat  niemant  fal  gelooven) 

Hy  vvcyger- Door  een  foocortevreuchtu  eer  te  laten  rooven, 

c  ict  hacr,       Soo  hebdy  liickewel  den  rechten  man  niet  veur, 
en  en  hoor-       .  .         i     -^    ■     i-      i        i  i        j     j 

dehaer  niet       Maer  clopt,inditgneval;,vooreen  verkeerde  deur. 

dat  hy  hy      Soud  ick  mij  n  eerbaer  lijflf^  mijn  weerde  vat,  befitten 
IiLicrlhcp.      In  uyt-ghelaten  drift  van  onbefchofter  hitten  ? 
manat^ickbtn"      Soud  ick,door  vlcefch  en  bloet  vervoert^gelijc een  beeft, 
vlieden? feyde de      Vlijn  tochten  voedenaen,en bïuflchen uyt  den  geeft?  c 
hernia. N?/;..^.  i!'  ^^.l  cen  van  Abrams  ftam,  die  Godes  heylich  welen 
Fcrf.ç.     Wc  al  den  woeften  hoop  des  werelts  heeft  ghelefen, 
Hoc/öudcic      Een  Conincklijcke  Vorft^,  een  uyt-vercoren  pant, 

dannu  lulcx     Gaen werden toteeaflaefvanYlecfcheliickenbrant  ? 
groot  quact  '  ,,  . 


I 


o'^ 


'  Nota. 


SELF-STRYT.  p 

Sal  een  van  Abrams  ftam,  een  fone  der  ghenade,  tca^ci  ^^\ 

Een  eerft-gheboren  hek  uy:  Goddelijcken  zade,  fondiwhen. 

Gheheylicht  tot  zijn  volck^  en^voor  der  acrden  gront, 

Ghccoren  tot  fijn  erf,  geftelc  in  fijn  verbont,  ¥• 
Sal ick  tot  vuyl  bejach  ghebriiycken  defe  leden,  vefitvV/eVorüre- 

Daer  ni  het  reyn  verbont  des  Heeren  ftaet  ghefiieden  ?       ^J^f^  tlöïr'fftf' 

Sal ickj  op  eenen  d ach, verheien  ziel  en  eer  ?  ftaminpUetft  v^m 

Dat  wil  de  goede  God  gehenghen  nimmermeer.  volr-l^enàcloût. 

1.  Maer  wat  een  vreemtbeOuyt  !  God  heeft  in  alle  dingen 
Geftorteenleker  cracht,  om  voorts  te  wallen  bringen 

Een  maeckfel zijns  gelijck:  duspleechtonkuys  bejach. 

Ghyfietjtis  al  te  claer^dat  dit  niet  zijnen  mach. 
Watpoochtuliftich hert, door afF-gerichte  ftreken, 
Viiyl  koper  onder  gout  ons  in  de  vuyft  te  fteken  ? 

Wy  werdent  al  gevvaer  :ghy  dwaelt,gewiSjghy  dwaelt, 

DaerisgecnvLiyleluftvan  Gode  neer-gedaelt. 
Tis  waer  dat  onfe  God  heeft  van  denaen-beginne, 
Inmcnfchen  ende  vee  geplant  de  foete minne  : 

Tis  waer  dat  onie  God  tot  allen  heeft  gheieyt, 

Wert,  door  een  vruchtbaer  zaet,op  aerden  iiyt-gebreyt. 
Maer  als  de  eerfte  menfch  uyt  flijck  was  voort-gccomen. 
Heeft  God  den  felven  menfch  een  weder-paer  genomen, 

Vleelch.van  fijn eyeenvlecfch- been, van fiin  eyçicbeen: 

tn  heerter  by  gevoecht,-  Ghjtvvce  enz.t]t  maer  een.  (a)  /.parAiurwfrm,- 
„  Het  heffelijckfte  foet,  dat  eerbaer  herten  wen  fchen,  '^Z'^^^^!^}^ 
,>  Is  maer  een  enckel  paer  van  twee  geliefde  menlchen  •       rai,nuftij!  topuu- 

„  Een  derde,wie  het  zy,en  paitcr  met  met  al,  ^  P.rfùUamUhia 

>>  Al  waermen  mint,en  meent.is  twee  een  vol  getal,  {h)  <«/.r;/»m  wur 
,,Tis  God,diemanenwi)rt,alsmctli)ncygen  handen,  Myn  beminde 
;j  In  reyne  min  verplicht,  en  hecht  met  valle  banden  cllVr"  "'"^' 

B  >.Dic 


!o  SELF-STRYT. 

»  God  heeft  niet      ,,  Y>'^i  onvcrlclicyden  paer  :  Tis  God,  die  'techtc  bedt 
vrouwe  gefcha-       »  Hccfc  met  fijn  cyghcn  merck  verlegelt  en  befet.  a 
ma"nne^bevoien  " ^'^^ fchenc  des  Heerc  vverc?  gewis, té  waer  geé  wonder, 
den  wijve.ende  ^,  Dat  God  met  vlammich  vier^met  blixem  ende  donder, 
aen  te^hanghen-      »>  Met  allerley  ghevacr  d'echt-ichenders  over-viel, 
sooisdaiidefe        ^^  £j^  (Jempte  metter  daet  haer  God-ver2:heten  ziel. 

cerlteinfettinge  .  i  o, 

des  hoiiweiijcx  „  Wie  Godes  tempel  Ichentjdie  wil  God  wieder  lenenden, 
cene"rnarende"  "  AfF-nemen  alle  gLuift, dcH  feghenvan  hemw-enden, 
eene  viouwe,         ,,  Vervullen  meer  en  meer  (ghelijckmen  dickmael  het) 
aiiitdacMofes        ■>'  Het  üj ff,  met  vreemde  quael:  de  ziele,  met  verdriet. 
HeU  bjr  Adam  ge  "  ^^'^  ^^  ^^^  reyne  geeft ,  van  onbevleckter  ooghen, 
fprokentezyn,  „Hoe  loiid  dat  lliyvcr  Licht  dien  vuylen  brant  gedoogen 
tans  de  feive  by       ' >  V^nt  onbcfuy fde  vlcelch  ?  hoe  Ibud  des  Hecren  ftraff 
chrifto  (Matth.      ,,  Qy^  yg^^-^f^Q  boLivcn  saen  van  hoeren  laten  afff* 

19. 6)  Gode  toe-  ■'  o         >  .  ^      . 

gefchreven,waer „  God  woont  iii  onfeii  gheeft,  de  gheeftin  onfe  lijven  j 
dat  AdamaWaer  ''  ^'^^  ialder  vuyie  luft  in  Godes  huys  bedrijven  ? 
door  Gods  inge-      Wic  Ialder  voor  het  oogh  van  fijnen  grooten  God, 

ven,  ofte  door  ee         _,  ,  r-      1  1  ^         r-        9    ^       \     1 

nê  Prophetifchc       Veracliten  lijn  bevel,  vertreden  iijnghebodti»  ? 
hllhfskTj^co^.  ^'  ^^^  waer:,gelijc  ghy  fegt^mijn  heer  heeft  gantfche  dagen 
ir./g.  £ph,f.}i.  £en  pack  van  iwaer  ghewicht  op  fijnen  hals  te  draçhen  ,• 

TauktLinnetU,  x  1  1  1  r-  in  1        "^ 

iNiiipeecare,»am      ^^^r  dat  daeroiTi  Ijjn  vrou  mach  llaen  van  achter  uyt, 
Dtiuvidet,  Angeii      En  is,  na  mijn  verftant,  gheen  redelijck  befluyt. 
€ufrb<t.confcümu  Hoc ?  lal  ecn  lunich  man  met  gantlcher  herten  w^oelen 
'^mTjJt'  Tot  voorftant  van  fijn  huys,  en  'twi)ff  haer  kiften  koelen? 
Sal  yemanc,  nacht  en  dach^  fijn  crachten  Ipannen  in. 
En  fijn  aelweerdich  wijff  verilempen  het  ghewin 
Sal  Potiphar  int  hof  naer  hooghe  ftaten  jaghen 
Ghy  in  ueyghen  huys  u  eer  te  coopendraghen 

Hy  vrient  zijn  van  de  Prins  ?  en  ghy  van  uwe  knecht? 
Me-vrou  (metuverloff;  dithevetalteflecht. 

Lacc 


SELF-STRYT.  u 

„  Laet  ycmant  biiytens  huysjfijn  hert  en  gantfche  leden, 
»*  En  wat  hy  can  en  weet,  in  fijn  beroep  beftedé:,    (bont, 
„Soo'tmidd'ler  tijdtdevrou  maeckt  binnens  huys  te 
»  Daer  is  geen  pompen  aen,  het  Ichip  moet  in  de  gront. 
„  Wat  baet  een  neerftich  man?  geen  wind  en  cander  veftê, 
„  Indien  het  dertel  wijtf  haer  felven  geeft  ten  beften  : 
„  Alwaer  een  kriele  vrou  haer  geylen  ichoot  ontfluyt, 
»  Daer  is  gheen  houwen  aen^  'twil  al  ten  huyfèniiyt. 
„  Al  wat  een  man  vergaert  ^  dat  can  een  wijff  verftroycn  j 
«  Al  wat  een  man  verfpaert ,  dat  can  een  wijfFvermoyen  • 
„  Al  wat  een  man  bejaeght,  al  is  de  winde  groot, 
>.  Dat  can  een  hitfich  wijff  doen  fmeké  in  haer  ichoot.' 
„  Laet  yemant^  waer  hy  wil,  tot  hooghe  ftaten  comen, 
>,  Speelt  fijn  ghemael  de  beeft,  tisuyt  met  al  fi)n  roemen  : 
„  Watiffetvandemans  ?  haer  cer^,  engantlch  bedrijff 
j.  Hangt  aen  het  fiiootfte  deel  van  eenich  dertel  wijffl 
„^.  Te fwijghen  mette  tong,  te  (preken  metter  oogen, 
IJ  Zijn  (akenj  int  ghemeen,  die  niet  te  veel  en  dooghen  : 
,,  Dies  wie  daer  is  recht  uyt,  en  van  een  goeden  gront, 
,,  Die  fwijghe  metter  oogh^,  en  fpreke  mette  mont.  , 

Tefien  opughefichtjhetooghdaeropteletten,  erj.r». 

Gheftaech  op  u  ghelaet  te  loeren  en  te  lettenj  d/haer  nlcc' 

Is  uwer  maechden  werck  j  diezijnder  toe  ghefer,  ^i^t  hy  j^y 

V  oogh  is  haer  een  peyl^u  woort  een  vafte  wet.  haer  ware. 

Een  knecht,  in  teghen-deel,  heeft  fijn  gheficht  te  keeren. 
Al  waer  hem  w^ijft  en  ftiert  de  goede  wil  fijns  heeren  ^ 
Die  moet  fijn  baken  zijn,  in  alles  wat  hy  doet, 
Die  is  de  vafte  fter,  daer  hy  naer  zeylcn  moet. 
Dit  heb  ick  foo  betracht;  mijn heere  fait  ghetuyghen, 
lek  wil  tot  aller  ftont  na  fijn  bevelen  buyghen  j 

B  1  Maer 


n  SELF-STRYT. 

Maer  met  een  los  ghebaer  te  loeren  op  me-vrou, 
z^tïituum  w«-       ick  weet  dat  iiilcx  mijn  heer  met  wel  bevallen  foiu 

lum,  Ô  muiier,  tam       .  .  l  l  r  l   • 

inunû  imueru  ?    Wat  macli  LI  over-gaen^  u  oogh  te  laten  ichieten 
t:!^^::Z"Li  Op  ainghen,  die  u  luft  doch  met  en  mach  ghenieten?  (4) 
t>aiacii,quidjp<:éfa      Wert  u  het  weelich  vleys  ghcprickelt  van  de  jeucht, 
^ucJrJmniual         Gaec,  daer  ghy  fonder  Ichant  u  luften  boeten  meucht. 
Bernard  de  Hu-  Qt     j^  j  ^     j^j.  beain  bchoort  te  wedev-houwcn 

mil  grad.q.  J    ^  o 

b  vtignu,ub:fœ»u  Met  foo  ecn  kriele  lln  u  dienaer  aen  te  ichouwen, 

f"  t"^«"""  «rri-      £j^  doen  shy  wiert  g;evvaer  een  vonck  van  delen  brant. 

f  Hint  ,  Jine  morit  u    j  o  * 

fwmUc  maurtam      Xc  Keereii u ghcfichtjte toornen  u  verftant,  (/>) 
hcidam Le»dit;  Ghy  Weet,  oti  weetjet  met,  ghy  dientet  wel  te  weten, 
itaignhconcufifcë-  f)^^  £^  'teerfte  wniff,  haereerft-mael  heeft  veraheten 
lorum  intuhüfor-      Door  haci  nieuf-gierich  oogh,dat  heeftle  wech  geruckt, 
tigerit,  ammsfia.      tn  ons,  haet  deerlijcR  zaet ,  tot  in  de  doot  gedruckt.  (c) 
timexurit,  Aug.  ^^  j_jgf  oog,alleen  het  oog  can  sants  den  menfch  ontruften. 

in  Pul.  113.  .      '-'  "^'    .     ^         ,  1    1    n 

c  Haufi  virmftri  "  Het  is  cctt  opcn  dcur^  een  in-ganck  van  de  luften . 
J^/E^ïd       "  Die,  fonder  goet  beleyt,  die  venfters  open  do'et, 
d Indien u ooghe      "  Crijcht,lichter  als hy  meyntjcé  diefin  fijn  gemoet.  (d) 
gehede'iichaeli"  4-  Tis  waer,  ick  heb  ghetracht  met  alle  vlijt  te  mijden, 
diiyfterzyn.Mac.  Op  dat  11  los  ghemoet  my  niet  en  vont  ter  zijden 

6.IZ.  Innocent  in-         t  >p       •       1      •    1  1      ■    1 

tuitM  aipeBufitno      in  camer  ott  prieel  ;  ick  weet  te  wei,  ick  weet 
tem.Qxcg.  j^Qg  licht  dat  fich  de  menlch  in  eenicheyt  vereeet. 

C  Ntmo  efi  ex  im-       r^\      \         r  ■    \        •■       \         r      ^  1 

frudentihiu  qu,  «  ;»  Ghelooltet  :  eenichzijn  heertal  te  grootecrachten, 
senec/^'  '''^""'  "^^^  ^^"^  ('ken  wcct niet hoc)  vervoeren  onsghedachten, 
fsoiitudo  efl  qui^      „  En  wecken  op  een  vier  al  waret  Ichoon  phebluft^ 

tti.im  virum  forte  r  \  !■•    1  1  1  11  1      1     n 

précipitai  in  reatü.      "  tcn  heymclijCKen  houck,  een  hol  van  quade  lult.  (f) 
Pet.Bief.Ep.  9.  ^^  ^qq  haeft  de  broolè  menlch,  alleenlijck  met  fijn  beyden, 
forsfoLuljpJc"-  >'  Sich  erghens  neder  let,  hy  laet  hem  licht  verleyden  : 

/Tséifel'^'       >■>  D"^  ^'^i^'^y  2^')"  vei-lofl:  van dees  broot-droncke  pijn, 
Loca  fou  nocent,      ,,  Soo  Heeiiit  gcduerich  acht  om  niet  alleen  te  zi  j  n.  (  /  ) 

Heeft 


hc/t  fola  taveto, 
Ovid. 


SELF-STRYT.  13 

Heeft  Luft  u  ScKaemt  en  Vrees  geraden  wech  te  ftierenj 
Soo  hebdy  wech  gejaecht  al  watii  fond  verderen-, 

ijWantoffal  fchoon  een  vrou  met  gout  behangen  gaet, 
?>Tis  al  maer  watervervVjOntbreeóthaerditcieraet.fo) 

o' 

„  God  heeft,eneerbaerRootjen  Angft^met  blcykekaken^ 
»  Bevolen  nacht  en  dach  ontrent  een  vrou  te  waken  : 
,,  Dies  als  het  vrouwe-volck  die  fchutters  niet  en  acht, 
>>  Soo  is  haer  teerefchoot  een  pooite  ionder  wacht.  (/;) 
Nochoog.noch  clachtich  woortjCanuwéaenflach  ftijvê^ 
DuSjwildy  zijn  geraenjfoo  latet  dacr  by  blijven  : 
Want  hoe  ghy  vorder  gaet,  en  onbtdiyider  malt  j 
Hoe  dat  u  dwaes  gebaer  my  t'elcken  min  bevalt. 
Wel  aen  dan,voor  befluyt,  en  laet  de  malle  ftuypen 
Van  d'onbedachte  jencht  niet  verder  ubecruypen; 
„  De  luftwertint  gemeen  met  drouvepijn  befucrt  : 
„  Tis  ver  het  befte  geck,  dat  niet  te  lang  en  duert. 


g  Verecunii»  irijïg» 
)i(  inuliiriim  liecM 
0>  ornamintiim, 
Annar.Roberti 


h  D«o  unimt  aVeo 
dati  ctifiodes^  ?u~ 
dor<^  Timor , 


tttfiMtourtes  fol- 
lies  font  toufioun 
les  mei//enrei. Cillt 

Proverb. 


Sepliyra. 

AL  hebdy  mijn  T'erfouci^rm  meer-maels  ajf-ghejlaghen^ 
*De  moet  ü  even  groot  ■  tenfxl  my  niet  <-v€rtraghen  : 
Jcl^ben  noch  die  ic/^vpas.  ,, 'tZy  datmen jaechtiojfmint, 
>>  {Ic/^wetet  noch  vanouts)  die aen-hout iOVeryvint, 
iy  T)e  l^y  wert  '-uanden  dr  of  aüengf^ens  uyt- gegeten  y 
>>  Het  fiael  wcrt  door  de  lucht,  en  metter  tvjt  <-uerjleten  : 
>-,z/ll<-valt  den eychen  boom  niet  jnyfl  ten  eerjienjlach^ 
>'  H  y  buycht  fijn  Jieyle  l^ruyn  op  'teynde  <^an  den  dach, 
Chy  fveet,  ick^  ben  de  <x)rou  ^  dies  mach  ick^u  ghebieden^ 
En  Wat  my  "Wei  beyait  dat  moet  <voor  algefchicden  : 

rBs  Chj 


Vcrf.jo. 

EnfydrecfF 
llilckc  woor- 
den tcghcn 
lofcph  dagc- 


„  .        H  S  E  L  F-S  T  R  Y  T. 

Vcrf.  I.  ^ 

Potiphar  ^v  ^¥»  ^^  craeht  >van  koop,  in  mymn  dienB ghefet  j 

cochthem  XJ  lijjfcoomt  u  niet  toe,  myn  vpilü  u  een  wet. 
van  de  l^v^^- Een  <-vroii  en  cangheen  dinck^haer  l^echt  te  <-uoorenUggen^ 

c  1  en   ie  rjy^^  1    ^^^  haerbevel,  met  reden,  mach  ontfeg^en.. 

hem  alt-  -^            ,         .       ,    j                        r    i      • 

brachten.  Voi-coom  dan  mijn  gebodt.  En  Waerom  joudy  niet  f 

(t  De  heeren  van       ^^  Wat  ons  cygen  ü^  ftact  onder  ons ghebiet, 

lijff-eygheneoff  y gantfchc  lijjfü  myn^  icl^machet  ja  bederven, 

hadden  recht  o-'  fc/^machet  {joo  ic/^vvH)  een  yyreede  doot  doen  fïerven  a  : 

TeTen^en  doot^"       £«  mach,  tchjiaer  myn  fin,  beHeden  het  geheel  ,• 

inpote/iati,  inquit      S 00  mach  ick,  dcs  tc  meer,  ghebruycl^enyder  deel, 

}7rvidZnoi7qu.Ten  Baet  u gheenfins rvry  u  teghens  my  tefetten, 

qHide  poteftM  iurU  'Een  fj  dat  phy  met  een  fh  ringt  buyten  alle  Wetten^ 

gentium  efl  ,  nam  i  r     l  11  I  111 

apud  omni!  pers^       En  dejes Unts gheuruycf^-^  naer  aller  njolcken  recht 
f  :;K-rr:       ^oetyder,  wat  hy  wil,  met  fijn  ghe  kocht  e  knecht  b . 
infervo!  vivi  "ecifi^g^  jj^^  ^  wcl  ohevoecht .  indien  chj  my  <-ooor  defen 
1. 1. verf.  I. f  Je  hu  Had  Ucfd' ,  als  u  wriendin,  en  eer^  als  njrou,  hewefen  : 
VuJ'!flf:  "'""*        «^^^^^  alt  ü  nu  rvoor-by,  dien  mif-flachù gefchiet, 
b  Er  iure  gentinn,       -E»  hoopt  mdcr ,  zijdy  Wtjs,  d'ccnfeyl  op  d' ander  niet  c . 
qu,dom>,ihHr»^.      'ti^geft  u miffchicn  gedacht,  datai  mijn  rvoorich  Woelen 

no genert  commuai  J  Jj  à>  '  J 

efi,beii.^oria  fuut,  zAlkenlijckheeft  gedient ,  om  uden  pols  te  i-uoelen; 

f^feqitnucaptiui-  ,,  ,.    i        °  ^        i        J       •    i      1  1 

tates  é-  fcrviiHU!.      <i.4UeenLïjck^,  om  tejien  hoeaamch  dat  ghy  waert^ 
hl  ^friTde  \'ur'      ^'iaer  neen  j  en  acht  my  niet  rvanfoo  beveynfden  aert. 
nnt.virf.  ituautê.  Jndicn  u  dat  belet ^^y  moocht  u  njry  njcrhoeden 
c  SatitisqiiideEe  dragen  in  den ghee ft  foodanich quaet  rvermoed.en, 
TA  primt-s  Qj    ^^^   wanneer  ghy  Wilt,  njernemen  metter  daet. 

frecibm  non  i       i   i   rr  i  n  n    i 

repugnantem        ^^^  ^0'«*^  ''ï'j?  ^^  Zjel ^ooor  Jojeph  open/taet. 

cderejdq-^  veldig/jitati  frecantii  dcferrc,veldmori,s  vehemcti.e,qtiâ  co^este,  ohlit  me 

Dominam,adtitm  ahjeéta  verba  de fcendi.  Sapies  tamen  fivcl  nunc  cedtis  c^  priut  erra. 

tum  corrigtu.  Si  pritu  dtffîdebas,  non  tentari  te  maltliofe  certo  argnmcto  coUigere potes, 

quia  in  cadcm  volmtate pcrjlo,  quarc^c^c.  lofcph.d.loc. 


r.icr 


'5 


SELF-STRYT. 

1)aer  t>vert  op  defen  dachj  f-voor  mannen  ende  '%>roHt>'Veny 
Te  é^lemphü  ophetjloti  een  grootefeeB gehou\>Ven^ 
Z)  heer  ù  der'V  vaerts  aen,  en  mee/i  hetgantfch  gejïn  : 
Maer  ic^^  die  niet  en  acht  als  uvvefoete  min^ 
Ic^heb  den  gant fchen  dach  alsjiecl^te  bed  gelegen  a  j 
Om,  <uooreen  hooffchejeeB,  met  u  mijn  '-vreucht  te  plegen  : 
Mijn  heerjïont  heden  öp,  icl^blee f  alleen  te  bedt  ,• 
|i      Tü  evenvpel noch  pijn^noch  kportfe^  die  my  kt: 
Cefontheyt  maeSimy  fec^  b.  "  Een  vreemden  aert  van  Wonden  fien  can 
j3  Heeft  jeucht  en  vveeluh  bloet  de  men  fchen  toe-ghefonden, 
i3  Die  Woelen  ons  aen  't  hert  :  haer  eygenfchap  en  er  acht 
:,,  En  heeft  noch  {joo  my  duncl^)  geen  menfche  recht  bedacht 
Voor  my^  icl^jjreke  ront.  \en  weet  niet  <-van  haer  Wefen, 
Dit  weet  ic/^al  te  wel^datghy  my  c  ont  gene fen^ 

En  dat  mijn  koorts  hier  in  ^oan  ander  koortfen  fchilt ^ 
Sy  moet  geholpen  zjjn  alleen  <-van  diefy  wilt. 
^..foomt  Totiphar  in  huys,  ul^fettet  op  een  f  enen  ; 
(foomt  Jofeph  daer  ontrent  y  mijn  weedom  is  njerdwenen, 
t^tjn  lijf  Ù  fonder  pijn  :  maer  'therte  leyt  enjaecht. 
IcI^ben  gefont  enfec!^,  alnaer  het  u  behaecht. 
^ el aen^  geneest  mtjnquaely  <-vervult  mijn  foet  nj erlangen  ^ 
Wat  laetje  mynengheeÜ  aldus  in  twijjfel  hangen  ? 
'^ el  op  3  enfchept  een  moet  ■  jaecht  in  het  open  '-velt, 
Daer  al  het  jonge  bloet  Jijn  hoochfie  <ureuchdenfelt, 
ƒ.  Laet  '-varen  diep  ghePeys^  en  ojoucht  u  tot  <x,'er blijden, 
Tü  niet  foo  groot  en  quaet,  een  dr  uy f  ken  ^-van  ter  zjjdeu 
Soo  fil  te  plticken  ajf^  datfelfs  den  eygenaer 
{T)ie  noch genoech  bchout)  dies  niet  en  wert gevvaer  ? 
Wat  mach  u  trots  çjjcmoet  ^eelo^  u  <-vaders  roemen  c  ? 
Ten  ijfer  niet  foo  brect:  ickjjebbct  al '-vernomen. 

'S  4  Uk, 


n  De  gefchiedc- 
niflc'  defti-  fakea 
werr  va  lokpho 
inhtcj.Cap  \an 
fijn  ï.Boutkjvan 
de  oudthej't  der 
loden  verhaelt, 
fo.  als  wy  de  fel- 
ve  op  den  mem 
van  S  E  p  H  Y  R  A 
hier  in-voeren, > 
ghelijck  de  Lefer 
ter  felver  plaetfc 


S^griitidinent 
ad  hoc  fnxi, 
érfejli  Letitia. 
tu/i  conÇuetu. 
dim  foflhiihni 
lofcph.d.loc 

b  ,^110  magiifani 
fiiniM^  hoc  magU 

itbniiiiü  iSitu  m 
famt.    Augllft. 


c  Dit  Wf  rt  voort 
gebiachttotwe- 
der-ltggingcvan 
djt    loltph    te 
voeren  Ikh  ghe- 
feydt  haddc  van 
Abrahams  ftam 
te   rijn  ,  endc 
mituüen,&c. 


i6  SELF-STRYT.  \ 

<i Memphis ,  ten      Ickjoeetjoo-ïf-pel als ghy, alvvaturü gefchiet, 
dien  tijde  de         'tLaut  daerH^z/aderyvoont^  en  üfoo '-verre  met.  (d) 
iEgipten  ,  al-  Ick^pe^ghy gdct  ctengangnjan  d  de  ijreemdeLingen, 
waer  de  Coniiigé  tj);^  r^an  haev  nj  cider  S  huys  wertellen  wonder  dingen^ 
en  was  maer  on-       En  aljmen  dan  dejaeckjens  onder -tasienjaly 
van"Hebro""dÏer       ^^'^  ^wtment  jlecht  genoech,  ojfdickmael  niet  met  al. 
lacob  woonde,  ^.  ^at  !  heeft  dïengrooten  VorH^  uyt  vvienghy  zjjtgesp  roten ^ 
uinusfchrijfc°va  ?^t  fijn  ?mnhaftich  ^aet  vpel  elders  uyt-gegoten  ? 
welcS'eea"  'nnf!      ^'^  ^^igarj^ne  waechtM^Jiden  ajfbedeckt, 
greep  is ,  wanc        E»,  buyten  echte  trou,  den  ffmaélrveryyec^  ? 
broedei"  van  lo-  ^^^  maecht  i-'an  ditge'vyejï  (e)  ,heeft  eAhrawfoo  bevallen, 
feph  het  cooine  q)at  hy  ym  QUt  en  prm^njan  nieus  beft  ont  te  mallen  (f) 

10  verre  met  ha-  -^      .  i  i      ■        ir  r 

re  ezels  gevocrt        cn  vviertj  ab  vpeder  ] onckj  pet  vpat  eenjoeten  aert    - 
het  feU'ê  op  den       ^^'^  ^rouwen,  ooc^  <-van  outSj  het  rijcl^  ^gif>ten  baert. 
wech  te  vertee-  7.  Maer  "Wieder  fvvijgt^offjpreeckt^ghy  moocht  dit  f uc  niet  drijve, 

'        V  <-uadcr  f acob  feljs  ^  flaeptbynerjcheyde  wijven, 
giptifche  maegt,       Schoon  Lea  VVd-sfijn  <x>rou,  de  man  en  had  geen  deechj 
nige  nieynedatlb       ^^^  ^^^  h'  ^^  ^^^  armftj»  lieVe  IR^chelcreech  : 
by  pharao  aen  £nnoch  WuB  niet  ohenoech.  Twee  lodderlpjcke maechden. 

Abraham  was     _^.,  °  ir  t   1  ir 

gefchoncken.ten  vD/^,  Op  haev  ■'OToiiVven  vvoort  3  haerjoeten  maechdom  vvaechacn^ 
dom-  'code 'J'er-        VerverHen  fijnen  lusi  :  quam  Silpha  defe  nachts 
maent  zijnde,we       Soo  vvert^  de  naesie  reySi  hem  "Xilfa  toc-ahebracht. 

deronlgarf.rn//  „,.  •/;      /      ■   1    r     .1    r  r\      n     1 

ad  cap.  m.  Qtn.  ^  at  wildy  datick^Jeg  ?  bejiet  u  gantjcbe  JtcdeUy 
"-"'f-  s-  ^'aer  hout  hem  doch  een  man  met  eene  'urou  te'-uredenl 

liicWhe'voekn  "^      ^^^^  achten  bant  weleer  maer  over  tvveegheHreckt^ 
vandeManicheé,      /j  door  den  lanqcntpjt:,nti  vptjderuyt-pereckt. 

die  Abraham  en- __        _,     ,  1    ^n        1  ^        /    ^         ^. 

de  d'ander  Out-  LJ'^t  üod  tot  îÀdamjpracl^^  en  ppertniet  meergebouvpen. 
vaders  beciad-    ^^^f  1  i^^mech  heeft  ijan  out  s  aen  tppeederhande  <-vrouvpen  (o) 

den  mette  fmact  J  ^O' 

van  dertelheyt,  ende  vlcefchelijckebegeerlijckhcydtin  her  ftuck  van  de  by-wijven  :  doch  werden  ^an 
Augurt.trcfi"elijc\vedcr-fproken,//4./f;.(/eCrj(/«.'f  Dei .  Sict  hicrnacr  in  de  Antwoorde  van  lofeph. 
5  Lamech  is  d'ccrlk'  gevveeft  die  het  veel-Avijvich  hoüw-lijck heeft  in- gevocrt, nemende  op  ecnemael 
te  wijve  Ada  cude  Zylla,  Gcncf.4.i?.  /'£^ 


s  ELF-S  TR  Y  T.  17 

(Eer  t4d(tm  noch  ont Jliep)  fijn  heet  en  bmnt  ghefliJT, 

En  Adams  harde  rib  al  doen  in  tVfeengejj^lijL  h 
Een  y  der  [foo  ic\hoor)  neemt  "veel  ojf luttel  ^-vrouwenj 
C^(a  dat  hy  met  fijn  haefcan  eerlijc^onderhouwcn. 

Js  ait  al  met genoech  ?  foo  denckt  op  uwen  Loth, 

1>/V,  met  een  ^uylder  luji^ging  buyten  het  ghebodt. 
En  yvie  doch  heefteroyt  des  hemels /vvareplagen. 
Om  foo  eenfoetbedrochin  lijjfojfgoetghedraghen? 

Soeckt yyaer ^jy  foecken  wilt^daer  ü  nochjlrajf^  noch  "pyet, 

^y  God^ojfby  den  menjch>  op  'toverjjiel ghefet.  i 
j>.en  10 .  Jndienmen  oyerjlaet  den  loop  i-uan  onfe  tijden^ 
éMen  fiet  onechte  lufi  met  lojfe  toornen  rij  den. 

En  draven  over  'tnyelt  :  let  op  het  gant fche  lant. 

Het  over^pel^  isjpel-^  echt-braecke ,  fonder  fchant.  k 
Ten  is  niet  latiggeleen^dat  Tharodede  <-vieren3 
n)en  aen-rvanc^fijner  froon^  na  'tprachtich  hofs  manicrenj 

De  IPrincen  al-gelijcl^j  den  adel  cleyn  en  groot  3 

W^:,  door  het  gantfche  lam 3  tot  defe  fee fi genoot» 
^ijn  Heere  wasgelaB,  om  ernfïelijc^te  letten 
Hoe  datmenyder  een  ter  tafel  moeftefetten^ 

Naer  eyfch  <-uan  fijnen flaet.  Hier  waerdy  tned'  ontrent  y 

En  ic^  had  al  den  dach  het  oogh  op  u  gewent. 
Alijn  plaets  vvoj  boven  aen,  daer  rnecfl  alprinccn  faten  j 
lckJ)oorde  dees  en  geen  eerfi  heiiJÏelijcl^n  praten 

Van  aides  werelts  looP,  macr^na  den  derden  dro7jcl{ji 

Sprack^yderoVer  hoop^foo  dat  defale  cloncl^. 
Hier  ondervvont  hem  een  njantoverfpelte  fjn-ekenj 
Enhieldet  maer  <-uoor  jof 4 >  ^^ noemdct hooffhe flrekcn 

fort-vvijlich  ijoor  de  jcucht  :  enfjwttc  mette  geen, 

CN^eti  die  het  qua  de  doet  3  maer  die  het  hee/i  geleen.  1 

endc  dicrglulijcke,  glicfprotcn  zyn.  VaRc  merck-  tcyckcncn  van  de  vcrdorventhcydt  tïti  ccuwc. 

C'  Jfy 


h  Vnam  coHam  in 
Jiia4  dn/iJït.Uitr, 

i  Kotctm  adulterq 

non  funiii  nonfolu 

«uo  tam  aniiquo, 

/eàQ^  Rcmanorum 

rcipub  .ante  hugH' 

Jlum  quidam  inurt 

re  non  ver emur.de 

Komatiif  contrariii 

mljcrit  JS.ro  d.Ker. 

iud.  Itb.  7.  cap, 4. 

de  HibrtüetiS  tem 

pore  loftphi  vidt 

qutipfe  rejpondet, 

k  Antiquum  ^  ve 

tttt  efi  alicnüj  Pofi 

hume,  leCUitn 

Ccncuterealq;  S«- 

cri  Gentücontctn 

nerefulcri.     lu- 

vcnal.Sac.u. 

•  /  Belkforeft  bc- 
claegt  hcm,op  fe 
kc-ie  plattfc ,  dat 
tefyncn  tijde, de 
fakcii.in  cenigc, 
felfs  Cliiilkn  ho 
ven^  fo  verre  ver 
loopcn  wart",  dat 
het  overfpclnic: 
andas  als  voor 
een  hooffche  gec 
lHche)'tgcrckciic 
eii  wicrt  :  Endc 
dat  hec  flim'le 
vanalis(fcycliy) 
als  de  fake  iiuo- 
penbacr  coomr, 
foowcrt,dc-gcne 
die  het  ongelijck 
lijtjniecrbefpor, 
als  liy  die  het  fel 
vcdoct  uyt  wclc 
leelick  mifbiuyc 
dcgcwoonlijcke 
fcliimp  namen, 
van  Hoorcii dra- 
per, Koiickoiick, 


i8  SELF-STRYT. 

Hy  lE>Vaf  {gelljck  rriy  docht)  een  njcin  diefchamfergasïeni 
Vie  Wonder  zjjn  gencycht  eenyder  aen  te  taf? en  : 
Hy  /iroydegancl^o^ganc}:^'ueelrancken  in  de  griel, 
'Vaer  ijan  ic^,  hier  en  daer,  een  ftreeckj^jf twee  ont  hiel. 
'l{En  weet  niet  hoe  het  coomt^dat  naer  eens  anders  ruruchten 
V^j  met  een  dieber  lufi,  <-üerivigen  en  rcerfuchten 

t.4ls  naer  ons  eygcngoet  :  'I^en  yveet  niet  wat  ons  )aeehty 
rOat  ons  eens  anders  njee^meer  als  het  ons  hehaecht,  (a) 
JtJSIa  slneT!  "  ^^'^^  menfch  en  heeft  er  treckje  drincken  uyt  rivieren, 

3}  1)/V,  met  een  quifïich  nat,  <-voor  onfe  deuren  [wieren. {h) 
b  -^ijpdttum  omfje,       j >  Wrff r<7 m  vvevt  nutte  j^ijs  fomvvljlen  niet ghcfocht  ? 
'"J^'sçaec  """"'       "TÙ  al  te  cleynen  ghelt  daeromfy  vvert  gecocht, 
>>  Setyemant  aen  een  boom  <^ol  liejfelijcl^e  peeren  y 
»>  tAl  Wat  niet  hooch  en  hangt ,  en  fil  hy  niet  begeer  en  : 
53  Men  acht  geen  leech gewas,  alijjèt  nochfoogoet, 
3>  Het  Jruytjmaeckt  alder-beH^Wanneermen  klimmen  moet. 
Set  inhet  hoender 'kot  een  ^at  <-uol  kporen-granen^ 
Chyfulc  u  eygen  aert  jïen  in  den  aert  der  hanen, 

Wantfchoon  het  dertelhoen  mach  eten  met  ghemac^s 
e  ittfanti  miUme-      Isloch  fchracftet  in  de  ffojf  en  laet  den  '-rjoUen  hack^ 
dàt'avttum        jj  Watfcherp  ü  in  de  mont^  dat  doet  de  j^ijfefmaken  j 
""SS^en^!!.  "TÙ  peper,  z.out, azijn,  die  goede fauce  maken, 
rum.  Martial.         ,,  Geeft  kjndcrsfoete  kp^ck^y  en  njr ouwen  nieuwen  mofis 
àDnUeponmm^w       33  Wat  Op  dc  tongc  bijt,  ü  rcchtcn  manne-koB.   (c) 
piucanrhfErót.   "  Defioeper  ijint  nuermaeck,  wanneer  hy  lecker  beten^ 
Sy  {te  weten  het  ^^  Ont  f  lit  feit  acn  de  koek ,  mach  in  het  duyfier  eten  • 

fntiidnkh  vvijf)  r        1  1  1       I  r    1  J 

fprecckt  totten       3 ,  Enjoo  ghy  ^vraecht,  Waerom  hy  deje  tieren  doety 
zyti  foet ,  ende   f  „f  ^ort,  hy  vvtfïfoo  njcelhier  op  by  een  te  halen, 

het  veibori-Iien   î'  /    •    ;        ;  ■      1      r  1  1     r  r  I 

broot  is  noode-  M)at  my  cen  k^teLen  droom  tnt  hoojt  vLeej  liggen  malen 
iijck.frw.^./7.  ■  'Xy-naesî 


SELF-STRYT.  ip 

rSy-naefidegantfche  nacht  i  diespperdic^doengeWaerj 

Dat  icl^  meer  als  de  cofi  gedragen  had  njan  daer,  e  e  e/?  aiiqHîâ  pr*. 

Hier  leerd'  kk^alder-eerjl  het  operjfel  -oercleenen,  i««.'ovld'"' '"'^ 

En  dacht ^  Tü  nietfoo  quaet^  ^^%4  ^^  li^yden  rneenen  ; 
,  >  <tAl  ijjet  <-vry  wat  <-vHyl  'tgttnt  dat  men  dr'mckt  ojf  eet, 
»  ^atfchatet  aende  menfch  yvanneer  hjft  niet  en  weet  ? 

fofeph. 

1.  Tj  TOut  op,  het  is  ghenoech.  Lact  afFvanmy  te 
Xrl  quellen, 

AI  vvoec  de  gandche  zee,  een  rotz  is  niet  te  vellen  ,• 
Want  naer  een  lang  gewoel,  wert  anders  niet  verrecht. 
Als  dateendrifcich  fchuym,  is  eynde  vant  gevecht. 

,,  Den  herten  raet  van  al,  om  ionden  te  beletten, 

i»  Is  van  den  eerften  aff  een  vaft  befluyt  te  fetten, 
,,  Enmet  fijn  eygen  hert  temaken  een  verbont, 
»  Van  noy  t  een  vinger  breet  te  vvijcken  acn  de  fond, 

lek  ben  van  God  geleert,met  vleefch  en  bloet  te  ftrijden, 

Niet  voor  een  reys  alleen,  maer  ftaech  en  t'allen  tijden. 
Tot  dat  de  boofe  fchoot  vant  fchadelijcke  zaet. 
Vertreden  van  de  gheeft,  niet  weder  op  en  gaet.  a  CS^  Scf '^ 

Dit  heb  ick  foo  betracht,  en  daer  op  wil  ick  wercken,       tyi^ic  fai  faiich 

lek  weet , de  goede  God  fal  my  hier  in  verftercken,  j^.ii.'^fld. 

Ten  eynd  ick  flaende  bli)ff ,  en  trede  mette  voet  '"• 

Al  wattcr  voor  gewoel  ontftaet  in  mijn  ghemoet. 

2.  Tis  waerjghy  zijt  de  vron:  daer  voor  wil  ick  u  kennen, 
Mits  dat  ghy  kent  u  man,  en  niet  en  tracht  te  rennen 

Daer  ongctoomde  jeucht,  en  c|uade  lurt  gebiet. 
En  fpreeckt  niet  al  te  breet,  ghy  zijt  u  eygen  niet. 

C  1  Schoon 


10  SELF-STRYT. 

Schoon  u  dit  fpelbehaechtjinijnheeris  niet  tevreden, 
Ghy  zij tmeefters  van  mvj niet  van  u  eyghen  leden. 
Niet  vaniieyghen  fchoot,  noch  vanueygeneer. 
Ghy  zij  t  (ick  kent)  mij  n  vrou^maer  Potiphar  u  heer. 
En  nademael  ghy  weet  de  rechten  uyt  te  leggen, 
Soo  bid  ick  u,iT!e-vrou, vergeet  doch  niet  te  leggen. 
Dat,  naer  het  felve  recht,  „eens  yder  echte  wijff 
,,  Is  vrou  van  haren  man,niet  van  haer  eygen  hjtf. 
Begeerdy  metter  daet  u  woort  te  fien  volbringhen, 
Ghebiet,\vat  eerhjck  is,en  niet  als  goede  dingen, 
Want  ibo  u  fnoot  bevel  met  recht  en  reden  vecht^ 
Soo  ben  ick  bLiytendwang,al  ben  ick  uwe  knecht. 
>,  Gheen  flaef  en  is  foo  ver  in  dienftbaerheyt  verbonden, 
t)  Dat  hy  behouft  te  ftaen  ten  dienfte  vandeibnden. 
i>  Dies  alfler  heer  ofFvrou  yet  Ichandelijcx gebiet, 
„  Een  knechtjdoet  volle  dien  ft,  fchoon  hy  en  doetet  niet, 
>jGhydwaelt,indien  ghy  meynt,dat  yder  mette  laken 
9>  Die  ftaen  in  fijn  ghebiet,  mach  alles  doen  en  maken 
„  Naer  dattet  hem  gevalt,  geé  menfch  heeft  dit  gelach, 
»  Dat  hy  vercregen  goettot  quaet  gebruycken  mach. 
3,  Daer  is  het  gantlche lant  ten  hoochften  aen  geleaen, 
}>  Dat  yder  een  fijn  goct,  door  wettclijcke  wegen 
,,  Vercrijgenoock  bewaer  :  dat  is  het  rechte  wit, 

maHvtutur,       Me-vrou^  onthout  dit  woort, ghy  fulles  u  bedancken, 

„  Ghebruyckt  te  geener  tijt  u  knecht  tot  quade  rancken, 
.   j.  Off  anderfins  nidien  ghy  delen  raet  veracht, 
s>  Al  wat  ghy  hem  ghebiet  fal  welen  ibnder  crache, 
j.  Als  yemant,  dien  dient,  ueere  moet  bewaren, 
j'  Soo moochdy  fijnen  hals  met  geenen  dienft  herwaren 

Als 


SELF-STRYT.  21 

^,  Als  die  hem  wel  bevalt  ;  off  foo  ghyt  anders  doet, 

>j  Hy  fal  u  goeden  naem  vertreden  mette  voet . 
„  Hy  lal  door  al  de  ftadt,  op  wegen  ende  ftraten 
jjNochflimmer  alshetis;,van  uwen  handel  praten. 

„  Dus  foo  ghy  zijt  geneygt  om  wel  te  zijn  ghedient,       ,  ^,.^,,  „„^.„î^ 

»  Mae<51:  noyt  van  uwen  knecht  u  heymelicken  vrient.  "'»'""•«»'»". 

3.  lek  heb  in  mijn  gemoet  geen  kiften  willen  voeden, 

Maer  niet  (gelooftetvry)  uyt  eenich  quaet  vermoed.en.       tamdÏ"nrechc 
Daer  is  peen  menlchen  Ichrick  dieheerft  in  defen  peeftj  vccrdige,tot  den 

Til-  /^1  •  1  n  à:^ch  des  oor- 

Ick  ben  voor  mijnen  God,en  niet  voor  Ujbevreeir.c       dcds/cnigdhafe 

4.  Dat  u  eefonden  mont  weet  voor  u  man  te  hijsen,  te  werden  ;  doch 

r      ■■  1  ^     ..      ''^  aldeimeell  dege 

En  is  niet  altepluys-,  ghy  mochtet  beter  Iwijgen,  nedienadévke- 

„Tis  menichmaelgefïen,datdie  den  fieckaert  maeckt,  on,^eyne"bege"cr- 

>>  Wert ,  met  een  ware  plaech  van  Godes  hant  geraeckt.  üchedcn,  i  petr. 

5.Hoelös  roltuwenpraet  J  ick  bidde,  „leert  u  wachten  A>«w«n^«»j 

,,  Hetfchendich  overlpel  foo  lichten  faeck  te  achten,         S;a^ndque"vn 

„  Den(5t dat  een  fnoodeboeffteeltaeneen  cerli]cman.a"P'opos)«w« 

r>.         ,         ^ .      ,  11-  1  les  bilics-   mais  us 

»  Dat  ny,li)n  leven  lanck,  niet  wedergeven  can.  ».ƒ<,«;«,  acnom, 

;,  lek  ben  genoech  geleert,  dat  onder  alle  Tonden  S^lS'/"- 

9'  Die  'smenichen  hert  be^aet  eeé  vuylder  wert  gevonden  »«•  ^«^  ant-df, 

Aii-r  1  II  >  n-       n  *"!  i"  f"*''">ir  ctlie  de  la 

„  Als  drik  vantdertel  vlcys  j  maer  tihmlte  noch  van  al^  ,„,//,  mMfarUm 
»  Is  yemants  echte  vrou  te  breneen  tot  een  val.  d  ity,mttoHiefen. 

J  _^  o  Jee  foiibs  Ie  '«■«ƒ, 

'„  Het  onbeichofte  rot  van  al  de  vuylicheden,  «^»'"'"  ó-  "M»» 

Al  111  -ni  ril  par  fonimpeiHr/iii 

i>  Als  tweedracht, haet.en  twnt,gaet  buytcn  onie  leden,     ,<,«/,  u  ThcoUgu 
,,  En  fcheyt  hem  van  de  menlchAvanneer  hy  die  bcüiaet,  ^  pi"ifp''''  v** 

■^  J  o  lil  e»  l'Uton.  pat 

"  Alleen  de  boofe  luft  als  binnen  ons  beftaet  :  e  ><"'*  aduunvcut 

Dl  I  \-    rr  1  ri  pcuvtTPardtrnutl 

ie crnypt  door  gants  het  lijft  van  hooide  totte  voeten,  ^.^,,,„„^(,i?,.f^- 

ijMen  voeltfe  door  het  merch  en  al  de  beenen  wroeten,     '"•/'  f"» /"•''- 

*        ment  imagintr  q$t« 

y>  Gheen  zenuw  ftater  ftil  en  niet  een  eenich  deel  vniiu/.cu  rU,cH- 

»  Is  in  den  gantlchen  menich^dat  blijft  in  fijngehcel.   /",corint  (  \%. 

C  3  Soo 


/Oveifpeliseen^^  SELF-STRYT. 

Horfoude'^kk  "  ^°°  ^^^^  ^^^  ^^^  veigiffcoomt  over  ons  gecropen^ 
fuick  een  groot  „  Ons  crachceii  itacn  bckayt,  oiis  gheeftcn  Zijn  verfopcn, 
de  lofeph"  Gen"      ="  Wy  liggen  gantfch  en  gaer  in  vuylichey c  verfmacht, 
p.o  ,a  beheift      ,  ^  A^y  fielten  in  de  fond,  ons  liiff  is  enckel  dracht, 

m  fich  les  ande-  „,.,•',         .       ,  i^        t  n 

re  Tonden,        Sal  ick  Q-in  Hl  dcn  arm  een  overipeellter  vaten, 

I.  oÏenSige  Ei^  zijn,  met  lijffen  ziel,  van  mijnen  Godverlaten  ? 

van  Gods  ge-      Sal  ick  gaeïi  jagen  na  mijn  ongelchickte  luft, 
a.  schendinghe       En  maken  mijnen  geeft  bedroeft  en  onghemft  ? 

Ïrcx"°"*^'  ^^^  yemant  lofeph  fien  in  overlpel  ghevonden, 
j.Befmetcrnghe  Ecn  oomp  van  alle  Quaet,  een  goot  van  alle  londertj' 

deslichaems.  •rr'-  ^    ti  ^  3         •      j     il- 

*.  in-voeringhe       Van  vuylheyt  en  maras,  daer  in  de  IJimmen  aerc 
van  verkeerde      y^^^  alierlcy  Vergift,  tc  famen  is  ghepaert  ?  ƒ 

j.  ontvreéradînNeen,  dat  en  mach  niet  zijn ,  'k  en  cant  in  my  niet  vinden, 
|he' aSi'  -  Tis  beter  door  den  gheeft  de  tochten  in  te  binden, 
Te.  ,,  Te  houden  in  bedwanck  het  onbefuyfde  bloet, 

^'  vaTcodes^"       '  '  Te  kielen  voor  de  luft  een  onbefmet  ghemoet. 
gramfchapo-  ^  L^^gj-  ^ff  ecus  auders  doen  hiervoor  den  dach  te  halen. 

ver  landen  en       ~  ,  i  ri  i         i 

ikden.         „  Exempels  gaen  te  los,  en  menlchen  connen  dwalen. 
g  Tc  weten  dat        y^'   p^^^^^       Godcs  woort,  {o)  dat  is  een  vafte  wet. 

God  tc  voorcn  /  t  ,         '  ^ö'  , 

gefproké  hadde,      „  Dat  iiioet  ons  richt-lnoer  zijn^dien  regel  is  ghelet. 

Sïemiwun^'^e  Dc  dact  van  Abraham  can  t'uwer  baet  niet  ftrecken, 

des houweiijcx.  ,,  Mgn  mach  geê  eygen  vuyl  met  yemants  feyl  bedecken. A 

h  Offfchoon  by  eeniche  fchn'jvers  het  ghebriiyck  der  by-wijvcn  ,  mitfgaders  het  veel  wij vich  huwe- 
lijck  der  F.rrz- ^/a  krcn,  op  veiicheyden  manieren  wei  t  verfchoonc ,  ende  als  gheoorloft  wert  vcor-ge- 

ftelt.   I .  Ofte  als  voor  de  Wet  ghelchiet  zijnde,  ghclijck  dmbrof.Ub.r.de  Ahr.th-caf.4..  ende  V>uranàiti,tn 

fententiit.4.cap.^j.  meynen.  i.  Ofte  door  heynielijtk  in- geven  Godes,  gelijck  het  gevoelen  is  van  Prr~ 
rez.inc^p.Gcn.iff.duf.':  j.  Ofte  om  datter  ftkere  verborghcnegchcyrnenifle  dooris  voor-gebccltge- 
Weeft,  dacr  van  ghcfproken  wert  Gj/.  <i  naer  de  meyninghe  'imbrof.Ub.i .de  Abrab.caf.4.  4.  Otte  om 
meerder  voort- teeünge  van  kinderen, ais  lengewefc-n  wcrt  Aoox  Aitguj1,Ub.}.de  DoBrina.chnfl.  y.Ofte 
óm  dat  fnicx  doen  tei  tij t  wert  gcfeyt  gebriiyckclijc  gcwecfl  te  zijn.mede  naer  de  niej-ninge  hugufl.ttr 
felver  plaetfen .  Soo  js  noçhtans(oiifes'oordeels) voor  het  gefontlle  gevoelen  te  houden,dat  fulcx  in  de 
Èrtz-Vaderen  zy  gewcel}  een  menfchctijcke  fwackh.-yt,  nochtans  alfoo  dat  de  fcK  e  hier  in  niet  en  lon- 
dichdcn  tegéns  haer  gf niocr,maer  aütenlijc  iiyt  onwctentheyt,als  fulrx  ten  dié  tijde  haer  byGode  noch 
niet  gcopenbaeVt  zijnde^Ehdc  al  i/Tet  fo  datGödhet  lelve  niet  uytdruckelijc  en  heeft  verourloftjo  i/Tet 
nochrançfiilx  •  dat  God  door  eé  qoedertieren  en  vaircrlicke  oog-luyckinge  in  llilheyt  fulx  genadeÜjc  m 
de  fclvc  heeft  voor-by  gcgaen,gelijc  den  Apollel  in  een  andere  gelegentheyt  feyt,dat  God  de  tijden  der 
onwctentheyt  ovcr-fictjAftor.i/.jo.  vp'ulct.Adt i.cap.Gen.Kum.s.  tTy 


SE  LF-STR  Y  T.  23 

Hy  lieeft  gheen  anders  vrou^  geen  anders  trou  bcfinec, 
Gheen  vallchen  erfghenaem  in  yemants  goec  geiec  • 
Hy  heeft  door  vuylbejach  fijn  Sara  niet  bedrogen^ 
Maer  is  door  haer  beley t  tot  dele  daet  bewoghcn  ^  (/) 
Hy  heeft  door  krielen  brant  fijn  nieren  niet  verhit,  ^ 
'tWt-breyden  fijnes  volcx  was  fijn  voornaemfte  wit. 

7.  Wat  brengdy  lacob  voort^  en  dierghehjcke  faken  ? 
Ten  dient  met  om  het  ftuck  der  vrouwen  c^oet  te  maken  . 

3,  Heeft  God  het  manne-volck  een  voor-recht  toe-ghe- 
ftaen, 
I        5>  De  reden  wij  {eet  uyt,  ten  gaet  geen  vrouwen  aen. 
■     3,  Wil  yemandt  met  een  wijffverlcheyde  mannen  paren^ 
'     »>  Geen  moeder  heeft  de  macht  een  iekerkint  te  barenj 
„  Geen  kintencanderzijn,dat  eenich  fekerman, 
55  Met  biUick  onder/cheyt,  fijn  vader  noemen  can. 

(Des  can  uloos  belcyt  niet  een  exempel  geven, 
Dat  oyt  Hebreeufche  vrou^door  vuyle  lufl:  ghedreven 
Haer  onbevleckten  fchoot^haer  trou  en  rechter-hant 
Meer  als  aen  eenen  man,  voor  delen  heeft  verpant. 
Heeft  Sarah  oyt  gefeytj  tot  Abrahams  bedroeven, 
'k  En  crijch  by  u  geen  kint:,  ick  wil  het  elders  proeven  ? 
Wy  weten  al  dat  neen  :  noyt  \A7afler  eerbaer  mont 
Die  fulcke  woorden  Iprack,  veel  min  de  daet  beftont, 
.    ÎS  Rachel,  fchoon  beluft  om  kint  te  mogen  dragen^ 
Haer  leven  oyt  vervoert  tot  lulcke  fnoode  vlagen  i 
Wy  weten  al  dat  neen  :  noyt  heefter  echte  vrou 
Byons  lbowi)tgerecktde  banden  van  de  trou, 

8.  Wat  moochdy  van  dcnLoth  vol-mondich  comen 
fprcken  ? 

Ick  weet  j  een  vroom  gcmoet  heeft  mede  fijn  gebreken  5 

C  4  Ea 


i  VoUtniatem  iSiut, 

non  vohititatem 
fuam  impUvijfe  •  ■ 
autfilfe^nonpctijf-' 

fe.  Hy  heeft  be- 
tracht niit  fi;n 
eygenliift,  maer 
fijns  wijts  be- 
geerte; hy  heeft» 

lé(<t'  vv.tenAgar'y 

Tan  haer  ontfan- 
genjnietge-cyft» 
AuguP.lib.  de  Ci' 
vit.Dii.cap.rfi 

k  Caftiw  vtthaltir 
(fcili.  Abraham) 
plunb'' ,  tjtia  nutit 
vnâ ,  inqiüt  Au- 
guft.  &  tandem 
cócludcndo  ó://r« 
•viriliter  famit'it  ti 
tinti'.  Coniugt  tem 
f  cranter,  annUà  oh 
rcmpcranter ,  nul/4 
initmperanttr. 
Hy  gtbruyckte, 
ftyi  ^ugiijtin. met 
meerder   tucht 
veel  vrouwé,alf- 
niénueencdoet; 
nide     eyndtlijck 
bifnytihdt  ,     O 
vateen  \oürtref 
felijckéman(/.^« 
hy^  die  de  vrou- 
wen mannelijck 
uill  tegcbruyc- 
kcn  j  fijn  iiuyf- 
vioii   lobtrlijck, 
/ïjnditnlimatthc 
gthoorfacmlijck, 
gliccnc  unmatc- 
lijck.  Uh.  \i,it 
Civii.Dti.taf.j/^ 


24  SELF-STRYT. 

En  alshetfbndichzaecmaercrijchteen  cleen  begin. 
Dan  cruyptec  voort  en  voort  en  wortelt  dieper  in. 

i  Dif  r  wen  ver-  ^t  i    n     w      i      r  n  i     ^ 

fchcydsntiijcge-  In  Loth  en  was  geen  iultj  (/)  ghy  lullet  noyt  beweeren, 
VM  ï.oS'^^waer  ^^^  ^^^  "^^"  goedcn  man  was  eenich  quact  begeeren. 
van  hetghefont-      God  lelfs  is  fijn  gctuyg,  want,om  fijn  vromen  aert, 
nfnge  caieum  :"     Wert  hy,  een  eenich  man,  uyt  al  het  lant  gelpaert. 
uthommum  ,gn^  j^y  |^^j  ^oor  hem  ohefien  de  vreeffeliicke  voncken, 
verfrmremgefiam  Wacr  door,en  huySjCn  hofF,en  veeren  menlch  verfoncken.: 
firjkt'^ojrJmpïZ     Noch  hadhy  na-der-hant  vernuft  fijn  weerde  vrou, 
torationUvfu  j_jjgj.  ^qq^  \^ç.]^ ç^.^  ghemoct  verlopen  in  den  rou . 

Dat  Loth  ganfch  ttrii  11  ''* 

nieten  heeft  ge-  Om  welcken  Kvaren  druck  van  hem  te  doen  verlchuyve, 
^hiet wa"endat  Nam  hy  tot  fijn  bchulp  het  Ibete  fap  van  druyven, 
foodanige  faken       Doch  mits  hv  wat  tc  vccl  dronc  van  het  crachtich  nat, 

(Ichoonhetehe-  r     r  i  n  i  1        ri 

bruyck des  v"ér-        Is  lijH  vcrvoerden  geelt  van  dronckenichap gcvat. 
fche  wmleTa)'  ^^^r  in  heeft  Loth  gefaelt,  dies  heeft  hem  God  geflageii 
echter  connen    Met  deufichevt  vaii  brcyn,  en  onbeluyfde  vlaçien, 

vrordé  volbracht        \  a       i    r\  n  r        J       1  •  tl 

■Dochichryrofl.en      Met  dol  heyt  van  verltant^loo  dat  hy  niet  en  wilt 
andere  voeghen      ^^^^.  j^  hy,door  den  dranck /ick  leiven  had  vergift. 
#e/^<i««f/4fl«#.„  Wanneer  de  Ivvacke  menlch  tot  londen  wcrt  gedreven 
Temru^hfvZm  "  Befijden  wil  en  weet,  dat  wil  hem  God  vergeven  j 
nmigvoraret.Aiii       ^^  jlj   ^jj^  q^^  hcrten  kcnt^als  vader  van  den  çiheeft, 

non  turn  vin»  fntj-  1  ,  C)  ' 

feohrumm.ciu^am      >,  Let  Op  ctcs  iTicnlchen  wü,  en  weegt  die  alder-meelt  ; 
S/L/«^'r/;7r-''Maer  met  geflagen  raet^en  voor-bedachte  ftrcken, 
tujrKmj,in,uf!a-,,  y^  rennen  na  den  brantjdaer  voor  is  niet  te  fpreken  ; 

/"(K-K  Dat  hy  door  -■ *f  t 

Goddelijcke  befchickinge  foo  fccr  nietten  wijn  is  befwaert  gheweell ,  dat  hy  \  an  alles  niet  en  heeft  ge- 
weten. Andere, dat  hy  niet  foo  fecr  door  den  wijn  is  over-vallen  ghew  ec(l ,  als  om  lyne  onmatichejts 
"wille  van  Gode  is  gc-fbghen  met  den  geell  van  domniicheytjCnde  ongevoelijckheyr  :  waer  by  cenighc 
voegen, dat  hem  fulcx  te  m.cr  is  over-gecomen  ter  oorfike  van  fyn  ongeloove,  overmits  hy  den  Engel, 
écrit  op  den  berch,endedacr  naer  tot  Zoir.over  fyne  behoudcnifle  niet  gelooft  en  hadde.  rr,i7>;.  Hoe 
het  zy,  DeCfpit  Loth  eirietas,^  q»em  Scdoma  non  i>icit,viva  vicerunt,  vritur  tbruufammis  mulierum,  quemjim 
hrtum  fulphnrea  flummti  »o?! ^j/r/^irra/.De dronckenfchap  hccftLoth  bedrogen, ende  deuijn  heeft  verwon- 
nen den  genen  die  Sodoma  niet  en  heefr  connen  overwinnen,  dronckcn  zynde  is  hy  door  vlammen  der 
vrouwen  verbrant,  die, als  hy  niichterbn  was  ,-de  luiphcren  vlamms  niet  en  heeft  geracckt ,  gciijck  feer 
•wel  hier  op  aen-gemerckt  heeft  H<-fo».  Tis  daerom  noodich  ,  fich  te  voegen  naer  her  fcggcn  des  Apo- 
flelsj Iph.f.iS.i» iirtnckt  niet  droniken  in  v vi/»,vvjier in  ovirdMt is^matr  ■o vtrt vol Uis gbctftes . 


SELF-STRYT.  i^ 

,,  Zijn  jeucht  te  hitlèn  op,de  lufl  te  voedé  âe,  (beftaen, 
3y  Dat  can,  noch  voor  den  Heer  ,  noch  voor  de  menlch 
Ghy  hebt,en  tij t,enftont,u laken  t'overlegghen, 
.   Koch  fpringdy  buyten  lpoor,en  laet  u  niet  geleggen, 
|f  •     Loth  willnietwathyded'j  vermeefterc  van  den  wijn.' 
Ghy  fiet,  en  kent  het  quaet,  wat  lal  u  onlchult  zijn  ? 
„9.  Ghydwaeltjindienghy  meyntdatGoddc  vuyievaté 
»  Vol  onbelchofcen  brant,heeft  Ibnder  wet  gelaten, 
,,  En  Tonder  rechteftraf.de  wetten  van  de  trou 
»  Zijn  juyftop  eenen  dachgelchapen  mette  vrou.  a 
Des  Heeren  reynen  geeft  haet  alderley  gebreken^, 
Maer  laet  fijn  grammen  moet  noch  boven  al  ontfteken 
Opoverfpels  bedroch,en  flaetmetlwaerdcrhant 
Den  uyt-gelaten  tocht  van  defen  vuylen  brant. 
Heeft  niet  de  booie  luft  verweckt  de  felle  baren. 
Die  over 'thoochfte  Ibp  der  bergen  zijn  gevaren. 
Tot  boven  in  de  lucht?  was  niet  het  gantfche  lant 
Om  dcfer  fonden  wildeen  w^ater  ibnder  ftrant  ? 
Heeft  God  van  menlch  en  veeyet  anders  willen  Iparen, 
Als  eenich  cleyn  getal  van  wel-gevoechde  paren  ? 
Al  'tander  vuyl  gelpuys^den  ongeti-ouden  hoop, 
I      Is  met  de  felle  vloet  gebleven  in  de  loop. 
Is  dit  noch  niet  genoechjick  wil  u  vorder  leeren; 
Het  is  wel  eer  gebeurt,dat  Abram  quam  verkeeren 
Hier  in  des  Conincx  hof,met  Sarai  fijn ghemael, 
Al-waerhy  wertgetouft,  metvriendeli)ck  onthael, 
Omfijnder  vrouwen  wil,  die  hy  fijn  luftcrnoemdcj 
En  als  geheel  het  hoff  van  hare  fchoonheyt  roemde, 
By  Pharaodcn  Vorft,  wertfijnverdwaeldc  Cin. 
Door  gcyle  luft  geraeckt,ontftcken  van  de  min. 

D  Doch 


4  De  infettiiighe 
des  huwclijcx.ge 
lijckdiegffchiet 
is  Gin.  z. 2 4  ver- 
biet bynoodelijc 
gevolchliecover 
ipcl  ;  wan  t  twee 
menfchen  een 
vlcefch  zynde, 
hoüden  op  van 
fulcx  te  wcfen, 
fo  haeft  eene  van 
beyde ,  ttiet  een 
derde  eé  vlcefch 
verc, 

Gfn.(.4,  indt 
dn. 7, 14, 

\     . 


i6  S  E  L  F-S  T  R  Y  T. 

Doch  als  de  jonge  Prins  de  vrouhad  laten  halen. 
Liet  God  op  gantlch  heï  huys  van  uwen  Coninck  dalen 
piaechde  pharao      £^^1  ongchoordc  plaech,een  onbekende  ftraff,  a 
metgrootepia-       Tothv  aen  Abraham  iiin  vrouwe  weder  eaff. 
huys  om  sarai  Placcht  God  cen  grooté  vorft,  die  maer  ter  goeder  trouwe 
tmel^e»Z^it^.  Heeft  luft  totyemants  wijfwat  voor  een  iwaer  benouwe 
jj.&c.  Wilcomenopeen(laef,wil  vallen  op  een  knecht. 

Die,  met  op-lètten  wil^fijus  meefters  eer  bevecht  ? 
b  sietdaer ,  ghy  Als  Abraham  daer  naer  tot  Gerar  was  getogen, 
eijt  des  doots   Heeft  God  den  Vorft  aldaer  (al  was  hy  fchoon  bedrogen) 

om  des  wjjfs  wil       -vt  j        j  i     n.     r  j  j  l      / 

U.Gen.20.},  INiet  niden  droom  belrran,cn  metter  door  gedrevcht,  b 

vïdei^geeft"wc-      ^^  ^^^  ^^^  krielen  geeft  tot  Sarai  was  geneycht  ? 
tet  dat  ghy  des  $  iet  wat  gcftrengcr  woort  !  Abimelech  fal  ftenen  : 
moecende  alles  Noch  Wil  ick  bovcn  dicn  het  gantfche  lant  bederven, 
w«  uwe  IS.  wrf.      Indien  ghy  niet  tcrftont  de  v  rouwe  weder  lent, 

Gelijckghy  die  bequaemt^  gaef,  luy ver,  ongefchent. 
aéY?eScht^  God  wil  dan(foo  ghy  {ïet)gheen  overipel  verdraghen, 
feyde'^Abimeiech  Tcu  can  oock  nimmermeer  een  eerli)ck  man  behagen  : 
^ghy^cnZikt^       De  Vorft  van  Gerar  felfs,  heeft  met  een  vollen  mont 
groou  fonde  WOU-       j^gj-  overfoel  verclaert  te  zijn  een  oroote  Ibnd  :  c 

det  op  myn  rijc-  -,      ^         ,        ,  ^        ,  ,  ,  °  i 

ke  brenghen?    En  loo  ghy  drayt  het  oogh  ontrentde  vette  weyden 
ctn.2o.s,.         Q^^j.  i^coben  fijn  volck  eenmachtich  veegeleyden, 
T?amï  wérdt'        Ten  can  te  ghecnen  tijdt  by  yemant  zijn  ghetoogt, 
vooreenover-        Dat  Hcbron  fouder fij^af hct oveifpcl gcdoogt. 
dKht,ende^by  i'u  Was  Thamar  niet  by-naeft  int duyfter  grat gefonden, 
da  des  doots     q^  AmÇç.  buyten  echt  met  kinde  was  bevonden  ? 

wcei-dith  geoor-  /  n    i  i 

deeir,ais  belooft      \  oorwaer,ten  had  geweeft  door  het  vercregen  pant, 
ïlchfon"cvaifiü.      Sy  warc  voor  een  hoer  ghewilTelijck  verbrant.  d 
da,cndemitaiitii  En  dcnckt  uict  in  u  fclfsjdat  luda  dele  wetten 
vi^.!L-t.  ;y.  c^p.  Wc  eyghen  fin  bcftont  om  Thamars  wil  te  letten, 

Ctn.verf.t^.  J-Jy 


SELF-STRYT.  î7 

Hy  was  noch  hoochfte  machc^noch  rechter  va  het  lanc, 
Hy  moeft  een  uyc-lpraeck  doé,na  dat  hy  wetten  vant.  f»  Al  meyncnce- 
Maer  waer  toe  dient  u  toch  'texempel  onfer  vrouwen  ?      "if w«  nÏaSe, 
Indien  ghy't  recht  begrijpt,  ghy  fulcer  niet  van  houwen  :    cnde  dit  vonnis 
Dat  Sarah  haren  man,dat  Rachel  heeft  ghedaen,  voiit^^Re^ch"" 

Is  gants  een  ander  ftreeck  als  ghy  hier  poocht  te  gaen.  Joof^y'^jij  j"" 
Ghy  elders  eenich  deel  van  uwen  man  belleden,  gefmne;  foo  wert 

Dic  metten  gantichen  man  u  niet  en  hout  te  vreden  î         gefoiuJeuydcg! 
Ghy,  uyt  beleefde  gunft.te  wijcken  van  u  recht,  «'"ge  gehouden, 

_,.-"•,  ,    ,      Ö  '  i  111.       lulcx  gefchiec  te 

Die  oock  uw  s  heeren  deel  wilt  geven  aen  de  knecht!     zynnaerdewct- 
Ghy  aen  u  man  een  vrou  beneven  u  te  fchencken  !  ^"^  ^l"  '^^"  '^"- 

/  •  1       •  i         I  öe ,  en  niet  naer 

'k  En  loovet  nimmermeer,  ten  is  oock  niet  te  dencken  •  «nich  nieu  recht 
Waerpleecher  doch  een  wijf,  wiens  hert  in  luftéweyt,J.ghcSeft,  om 
Hetvoor-rechtvandevroutegevenaende  meyt?  veie redenen  hier 

,,..  ,    j     ,  ,  L  •       •      I        r     1        U  telanckomver. 

n.  wat  poochdy  tuwer  baet  hier  in  het  Ipel  te  bringen      halen. fiet  w^w; 

Derancken  van  het  hoeden  praetvanhovehngen?  phtfe".""'''^'^'^" 

Den  clap  die  dees  en  geen  met  ongefchiót  geraU 
Wt-lhabbeltinde  wijn?  ten  fluyt  doch  niet  met  al.- 

Wat  1  lal  het  dertel  hoff  aen  cerbaer  herten  gheven 

Het  richt-fiioer  van  de  tucht ,  een  regel  van  het  leven  ? 

„Neen,  neen,  wie  naer  het  wit  van  goede  zeden^fchiet,--  •  -i^xeatatdi 
5.  Verkeereniettchool-^dedeuchten  woonter  niet.        luc. 

jj'tGehoor  vandwaes  gheral,enzoutelooie  reden  Boofe  reden  be- 

"Befinet  een  vroom  ghemoet,  verkeert  de  goede  zeden,     den?/or.i/./^ 
j.  Verweckt  een  krielen  fin  j  geeft  Ipooren  aen  de  fond- 
»'  O  !  wacht  u  eerbaer  oor,  wacht  vooree  vuyle  mont, 

Maerwatecn  dimmen  hoop,dievreuchde  fteltin  faken 

Niet  foet,maer  foet  geachc,om  datfe  bitter  Imaken  ! 
Het  moet  ee  feldfacm  fpoockjCé  vreemt  gcbroetfcl  zijn. 
Dat  ruft  fteltin  gcvaer,en  blyfchap  in  de  pijn  : 

D  z  Want 


i8  S  ELF-S  TR  Y  T. 

;:S^"-LWechvIiegen,nim  gerpuys,die  niecals  in  defweeren. 
hmnt.  £n  vuylen  etter-dracht  u  felven  cont  geneeren  . 

Wech  egels,  die  gheen  fmaeck  en  vint ,  als  in  het  bloec . 
Wech  ezelsjdie  geftaech  in  diftels  leyt  en  wroet  : 
Prijft  ons  geen  dingen  aen,be(\vaerli)ck  om  becoemen. 
Des  fomerskillich  ijsjdes  winters  verfche  bloemen. 
mier>,.rofi,  ,ni.      »  Wie.met  gemeenecoft,fijn  hongerniet  en  bkift, 
v*mvei,  5,Dieheefc  eenfnoepers  keel  vol  ongclbndeluft. 

Waer  ifler  oy  t  een  wraeCjfoo  hol  en  graech,gevondcn. 
Die  koftjby  dees  geen  bequalftert  en  gekhonden, 
Slocktjfonder  kieflieyt:,op  ?  wie  cruypter  in  een  bedt 
Daer 'tlijnwaet  is  verfoolt,  de  dekens  zijn  befmet  ? 
Een  ander  heeft  den  dauw  uyt  defe  roos  getogen. 
Een  ander  heeft  het  waes  van  dele  druyf  ghelbghen, 
Een  ander  heeft  gefinaeckt  'tvergult  van  dit  gebraet . 
Voor  ons  en  blijfter  niet,als  dat  een  ander  laet. 
'',>  Ts  yemant  fieck  van  jeucht^en  wil  hy  zijn  gcneien, 
»>  Sijn  hulp  behoort  een  maecht.geé  anders  vroU:,tc  weien  : 
3,  Dien  crancken  dient  eé  cruyt  vers  uyt  den  hof  geplutft, 
>'Niet  by  eens  anders  hant  te  vooren  uyt-gedru(5t. 
j,  Daer  twee  met  reyn  gemoet^en  onbevlekte  lijven 
jiTelamenzijngevouchtjOm  eeuwich  foo  te  blijven, 
Î,  Tot  dat  de  bleeckedoot  haer  vafte  banden  fchcyc, 
»>  Is  ergens  rechte  luft.foo  iflet  daer  geley t. 
>,  O  wat  een  foet  vermaeck,daer  inde  jonge  jaren, 
»'  Twee  hertcn:,eens  gefint^te  lamen  comen  paren  ! 
,,  En  hebben,int  gebruyck  vant  onbevlede  bedt, 
3>  Dit  voor  een  vaften  trooft .  God  heeftet  in-qhefet. 
»>  Maer  als  een  derttl wijflfgeneycht  tot  alle  ichanden, 
»'  Gaetaen  een  vreemden  pol  eens  anders  goet  verpanden, 

«Dac 


SELF-STRYT.  iç 

„Daer  is  gheen  luflmec  al  :  men  vint  glicen  rechte 

vreucht^ 
•>  Daer  yemant  njn  vermaeck  af-fondert  van  de  deucht. 

Sephyra. 

MAer  t>'vat  eenfotten  clap  \ghymeucht  u  tochten  Uve», 
En  Wji  eUendich  rvolcl^,  en  zijn  maerarmejlayen. 

Geboren  {fooghy  meynt)  ten  âïenfle  <na.n  de  ma.n^ 

Die  dickwael of2S  beÇouckt^als  hy  niet  bet  en  can. 
'5, 1.  Tenjluyt  {mijns  oordeels)  niet  3  dan,  als  de ghceji  der  mannen  fj^  Z^nntvïlt 
i>  ƒ«  WelluB  henen  fpvemt^de  a^romven  te ''verbannen 

o->  Vanaüerley  'vermaeckj.  de njteucht^ geltjck^de p^n, 

»>  'Dient  in  het  echte  bed  gemeen  en  een  te  zjjn. 
Wanneer  een  eerlijckjnanfyn  dochter  gaet  befiedeny 
\^at üjyn  rechte  yyit ^en fijn  woornaewjïc reden? 

Jfi  niet  om  dat  de  maecht^Jyn  lujiifyn  vveerde  Hint 

Soufachtjens  zijngetotfftien  iiejfelijc^  gemint  ? 
Ifl  niet 3  om  dat  de  man  des  winters  ftrenge  nachten 
Sou^met  beleeft  onthaelfuercorten  en  <Tjerfachten  ? 

En  met  eenfoet  beleyt ,  en  door  eenfachtgebiet, 

In-brengen  '-vreucht  en  lujl ,  n-'erjaghen  het  a^erdriet  .< 
»y  ftMtjns  oordeels^ü  de  trou  njan  eer  f  en  aengeyonden^ 
i>  Teneynde  man  en  "wijfin  eenen  t^noop gebonden 

,,Van  d'een  en  d"  ander  7Jjd\fou  dragen  eenen  laH^ 

"  Van  c£een  en  d' ander  zijd',  fou  ypefen  elpen  '-uaft, 
»>  Wie  defenfaet  begint  y  behoort  fm  jonge  leden» 
»>  Syn  ]eucht,en  gantfche  cracht  ,geheelijcl^te  hefteden 

>,Tot  alderley  rvermaeck^  njanfyn  njercoren  lief 

i>  En  vyie  dit  niet  en  doetige'wis  het  is  een  dief-. 


CaPor  Ifgf  Jura  vf 
•vnnt  miilifris  ,eye. 
SyraapudPlaut. 


iunguiiniiir 
beciUior  fexus  fn- 
fici'tum  mutuàfo- 
eictate  fum»t. 
Quint  dechm. 
368. 

iJiiftiarum  hmüf 
inf.rmilatis  reme- 
dium, hnmanitatit 
folniium.C.Nnf- 
tias  x7  qucft.i. 


<Dl 


Hy 


30  SELF-STRYT. 

»  Hyjîeelt  de  m^rou  haer  recht,  Jy  moetet  ja  befuerenj 
»  Jndien  byftjn  f-uermaecl^^foeckt  buytenftijne  mueren  ; 
},  Ojffoû  hybaytens  huys  metforgen  breecktfijn  hooft  ^ 
-        j  5  S 00  isfy  bïnmns  huys  ^van  aile  rvreucht  berooft. 
j>  n)ies  fîel  icl^<^oor  een  wet,  en  <-üry  met  fonder  reden  y 
3'  Dat  elck^  gehoude  mAn^  njm  boy  en  tot  beneden, 
>,  Geheel  en  onVerdeeit^  ü  njoor  de  jonge  <urou, 
>}  En  ppiefoo  niet  en  doet  en  doet  nietfoo  hyfou, 
^Jaer  dat  de  man  beflaetfijn  echtenbant  teflaed^eny 
^aer  crijcht  het  vpijffde  macht  haer  mede  los  te  maken ^ 
^aerom  doch  moet  de  njrou geheel zjjn  njoor  de  man, 
'Wanneer  hy  int  geheel  njoor  haer  niet  zjjn  encan  ? 
2.  Ick^laet  mijn  heer  fijn  hojf^  en  wat  hem  mach  gebeuren, 
éMaerfal  ick^,  \onge  ijroUy  mynfoeten  tijt  ruertreuren 
Jn  eentelick^gepeyns  ?  falmyne  groene  jeucht, 
Ceheelc  dagen  lanck ,  gaen  quelen  fonder  ri^reucht  ? 
Verf.  I.      ü^n^ncen^dit  vveelich  hert  is  anders  <-üange-uoelen^ 
«Potiphar  eê  En  meynt  den  heeten  brant  fz>an fijne  lufl  te  koelen 
^giptifch  ^leer  als  met  eygen  f  room  :  > ,  aifi  brant  is  in  defladt 

nisHof  m  '  -       "  ^^^^  ^^'^^  defneUe  '-vlam  met  aider hande  nat. 
fter  endc  Ca-  ^^»  heer  vvoj  met  fijn  ampt  meer  alsghenoech  beladen^ 
mcrlinck.      Uy  mocsÏ  geheel  het  hoff'metfpijs  en  dranck^  a^erfaden^ 
b  E/*^  ^uod  femti      £^  -pvatter  <-zjoor  den  difch  des  Conincx  vriert  bcreyt 

tranjient  rnodnm,  ■'  y 

nuüiu  efl  termimu.      W«^ al  <-jan  fyn  bedrijjf,  en  ond.erfyn  beleyt. 
De  ampten  van  ^<"^^^  'vvafjet  metgenoech.  a ,,  €er-fucht  en  kent  geen  palen^ 
Potiphar  werdc  ,,  eAlppeytfe  noch  foo  breet.noch  pvdtfe  njerder  dwalen  : 

byde  Over-fet-  r.      »       /7    j  ri        i  ■■   I  -lil 

tas  op  verfchey-     '  '  S 00  haejt  dcs  menjcben  hert  pvijckt  uytte  miaaeL-maet^ 
den wijfen ver-      ,^  ^^^ ^o^^, /^^ ^^^y ^^^^ y^ç ^^^,.^ datmençaet.  b 

laelt.Sommighc  J  o 

noemen  hem  Overfte  van  des  Conincx lijfF-fchiitters  ;  Aniiere,dcs  Conincx  Velt-ovcrrtc  ;  Eenige.eene 
vandes  Conincx  Voiilcn.  Wy,in  onfe  talefchri) vende,  hebben  <ic  genieene  o\ et- letcinge  van  onie  tale 
gcvolgtjCi  onfe  bedcnckinge  daer  na  gefchióljhé  mitfdien  bemeickcndeals  Hofmeellcr  en  Cameilinck. 

Den 


J 


SELF-STRYT. 

*T)en  eerBen  CamerlinckyvaSi  dees  fvoor-leden  dagen^ 
^oor  onveryyachte  pijn  int  bedde  mer-geflagen  j 
Een  duUe  rafery ,  metfchralen  longer-hoeji 
^B racht  tyding  aen  de  man  dat  hy  f-uerhuyfen  moefi  : 
Tioenfach een yderuyi^en  quamnjan  alle houcken, 
^en  fiecken^  daer  hy  lach^  met  drcwvenfchyn  njerfoucken^ 
M aer  blijde  '-van  gemoet  :  elc/^dacht  om  eyocn  baet^ 
Een  loerter  op  het  goet ,  een  tinder  op  de/iaet. 
V  Heer^  de  minsïe  niet  ^'an  defegraghe gieren, 
Wiiï^Ket  een  hooffchen  trecl^^  hetfchipjoo  vpelte  slieren 
Ontrent  den  groeten  Vorfl ^  dat  hyde  plaets  njervverft 
Een  dach  Wel  acht  offthten  eer  dat  de  fecl;enjierf. 
Nugaet  hy  metfyn  ampt  belasl  en  over-yalleni 
En  opjyn  eygen  huys  enpaB  hy  niet  met  allen  ^ 

^e  cancer  ijan  den  Trins  bejletfyn  heelengeeB, 
rDaerishy^aech  ontrent ^daer  ppoont  hyalder-meeji, 
>>  Tü  alte  grootenfaecl^  des  Conincx  '-vrough-gedachtcn, 
*'  Geltjc^een  milden  daupv^  des  morgens  in  tetpacbten, 
ji  ^'anneer  defoete  jlaep  fyn  forghen  heeft  m/erjacht, 
>>  01  dat  is  in  het  ho^<-uoor  aide  njetfte  jacht } 
»>  T)e  Coninck^^  vvelgerusl^  heeft  dan  fyn  befie  fnnen^ 
>>  'Dan  tffer  op  een  uyr  meer gunH  by  hem  te  winnen 
utAls anders  vvert  gedaen  door  al  àe gantfche  vveec^^ 
'>  'Denuoor-baet  by  een  Trins  ü  njerr  de  befe  freeck^  a 
T>it  maeckt  de  man  my  vpijs^en  loo^t  dan  njoor  den  dage 
In  haefien  naerhethojf:,enfchoon  icl^fucht  ojfclage^ 
Schoon  off  ie  1^1.  ley,  offkjjf  hy  laet  my  daer  alleen  j 
^at  duncktumoet  een  njroK  dit  al njer dragen  ?  men» 
V^enfekcr^  laet  hem  gaen^  my  ü  dan  recht  geboren  ^ 
En  hy^  door  quaet  beleyt^  heeft  Jyn ghefach  njerloren^ 


3« 


Verf  6. 

En  hy  nam 
hem  gccncs 
dincx  aen. 


a    MatMtinum, 
vil  Tctreatum  «  CH 
tu  pnnciptmteni» 
re  commodi/fimum 
viiliiur.    CariJy 
a  en  la  Cour 
(aufii  bien  com- 
me enlamoui) 
l'heure  du  Cha- 
rttticrjCeft  a ili- 
rtjhcurc'iifc  ren- 
contre doccafi- 
on.   l'Auihtur  Jm 
Vjant  Tratili lit  U  Court. 


31  SELF-STRYT. 

'^antmits  hy  {foo'û  betaemt)  my  niet  en  ]ontftjn  lijjf^ 
Soo  houdickjny  njoortaen  niet  <-üoorfyn  echte  "pyijf. 
S  al  IC  1^3  ijerUten  i-urouy  alleen  foo  lange  nachten, 
Jn  defe  ruyme  koets  ^  <-uan  koude fchier  <-uerfmachteny 
Ver  kleunen  <x>an  de  <-uorB,  doch  branden  njan  de  miity 
Tiet  eene  mettet  lijjf,  het  ander  mette  [in  ? 
Salhy  des  (onincx  bed  desavontsgaen  beforgen. 
En  niet  te  min  den  Trins  gaen  groeten  alle  morgen  ? 
En  ick,yjyn  eygen  'Wijjf^  'uerquelen  myngemoet^ 
T>es  aVonts  ongedeckt,  des  morgens  ongegroet  ? 
Keen, dat  en  dient  my  niet  ^  'k^enfalt  oockjiiet  ^  er  dragen  » 
tAl [ouder  al  dejladt^engantfch  het  hojfnjan  'Wagen. 
,,  Die  altijt  bejich  ü  ontrent  een  anders  bedt 3 
>'  Geeft  oorfaeck^datfyn  njrouo^  ander  mannen  let» 

Jofefh. 

'*  1^  /f  ^y^^  ^^"  ^^  ^"^  beleyt ƒ00  taftelijcke  vlecken 
Xt  XNoch  metten  fchijn  van  recht  en  reden  te  bedcc- 

ken  ? 
Tis(namydiinâ:)tepIomp-be{îet,tenhangt,offcleeft, 
Al  wat  u  loos  vernuft  hier  op  gevonden  heeft. 
Sal  dan  een  dertcl  wijff;,met  onbefchofte  vlagen^ 
Vermogen  haren  noot  aen  dees  otf  die  te  clagcn, 
Soo  haeft  een  eerlijck  man  haer  onverfade  lufl:, 
luyftjfoo  het  haer  belieft,niet  t'aller  ftont  en  bluft  ? 
Sal  dan  een  dertel  wijffhaer  knecht  gacn  openbaren 
Al  wat  in  eenich  deel  haer  coomt  te  weder-varen 
Van  haren  lieven  man  ?  o  neen ,  „  De  bed-gordijn 
„Moet;  ineen  eerbaerhuys  dicht  toe-gefloten  zijn. 

,,Gheen 


SELF-STRYT.  33 

»,  Gheen  derde, wie  hec  zy,en  mâcher  comen  gapen 
»  Daer  echte  man  en  vvijtf  op  haren  leger  llapen, 
,,  De  heymenis  vant  bed,hét  foetfte  van  de  trou, 
>>  En  dient  niet  op-gehaelt,als  tuflchen  man  en  vroii, 
Ïckheb  van  over  lang  een  Ibete  ipreuck  geleien. 
Die,  voor  het  echte  bed,een  richt-fiioer  dient  te  welen, 

,,  'tZy  dat  u  lief  off  leet  int  houwelijck  gefchiet,  l,^Lr,t'Z'ru- 

»  Gehoude^zijdy  wijs,en  Icgget  niemant  niet.  a  gify»chememr, 

2.  De  man  is  heer  en  voocht.  lal  hy  de  luft  der  vrouwen, 
ïuyftjlbo  het  haer  belieft,  in-volgen  ?  ongehouwen. 

„  Maeckt  tuffchen  man  en  wiif.  ick  bidde.maeckt  ver- .       .  , 

ichil. 
, ,  Dat  al  de  vrouwen  ziin,is  om  der  mannen  wil.  ù        "'  ''."''"";%f'''f 

1      ^  _  vn  vtjagt  tript  Q» 

Indien  ghyfoeckt  den  wech  om  hier  in  niet  te  dolen,     .    *»i>rncavnqu,tn 
•>  Denótjdat  een  eerbaer  wijff  moet  zijn  gelijc  een  molen^  'r<T*<r/rM»TÏ 
„  Die  nu  offnimmermeer  haer  rafle  vlcken  roert,  '""■"'.  "/"'/ï'" 

i         )>  Dan  alflc  van  de  wint  wert  crachtich  om-gevoert.     choi,que,ii ejifauK 
f  i,  De  faken  van  de  vrou  zijn  juyft  allbo  gelegen,  Au/pJnVnifcm. 

>.  Sy  moet  uy  t  eygen  fin  haer  roeren;,noch  bewegen,  Tmün''^' m 

„  Maer  wachten  op  haer  man,  en  werden  om-gedrayt/"'^/"  refrognie 
>>  Al  na  dat  fijn  gebaer,offftil,off  harde  wayt.  TXu  dTjil'i'/e/ 

f   „Sit  uwe  man  en  ducht, met  forgen  over-vallcn,  scUr.cHaVcppojr. 

'  .  "      ..  Ie,ijui  veutrire  Qt 

»'  Stelt  deftich  u  gelaet,ten  is  geen  tijt  om  mallen.  »<"'"•  "  i"y  quanj 

y,  Hebt  flaech  het  oogh  op  hem,  dit  is  der  vrouwen  !„',/-Iy'rV  ö^i^2! 

wacht .  Zhl'^'u^lu^fl 

„Weeft  drouvich,alshy  treurt^  en  vrolijcalshy lacht.  cMtheuf.j-Muir, 
En  offet  fchoon  geviel, dat  in  gemeene  dingen,  Vgla'om  dl fo" 

In  faken  van  het  huys,de  mannen  haer  ontgingen  •  *""'>■  ^'"""^''• 

/    >  o     D       )  au  traict<*  des 

Sou  juyft  dacrom  het  wijff  ftracx  op  haer  eygen  hant,     prccepcdcau* 
Ontbinden  hare  trou,  en  fpringen  uy  tten  bant  ?  "'^^' 

E  Neen, 


74  SELF-STRYT. 

dtfoiHimrmatri.  Nceiijdat  IS  ongerijiTit.  »  Alleen  door  ilimme  vonden 
Z"tth'"'"^"'"&  "  ^'^"  fchendich  overfpel  wert  delen  knoop  ontbondc:  4 
jj,.j,.^tquiritur      ,,  Enjheefc  de  vrougee  rchuk,(^)lymach,ooc  evé  dan, 

anne  vxori  adver-  ^-.  n  •        l         i'  I  -1  1 

fmmaritum  itufe      ,,  Nicc  vallcn  in  den  Ichooc  van  cenich  andei  man  ; 
tendi  Mvoritum       Jvlacr  moet  int  openbaer  eerft  van  den  eerften  fchevden, 
finnntià  Paul.     „  £n  pijnde  vfy  geftelc,een  tweeden  man  verbeyden  • 
Ipplré,^' Uqmdi'       ,,  OfF(dat  noch  beter is,en  dat  ickliever  wou) 
fndit  Auguft  de        ^^  Haer  levens  dasen  lanck  haer  fpenen  van  de  trou. 
tflf.  f.&Hieron.  Macr  ghy  (wat  gaet  u  aen?)  ghy  wilt  niet  om  de  feylen 
7.%^Imvi'^j"L  Verlaten  uwen  man,  maer  tuffchen  tween  verdeylen 
reciv.iiicgtiuu»        'tGebruyck  va  uwen  fchootien  voor  eéwettichfcheena 

n{iUr  cnutumfit  i  i      i      n 

i.'.c.adj.iui.de      Duncktu  de  beiten  raet,  te  nemen  tw^ee  vooreen. 

Wie  can^uyt  dit  beworp,niet  metter  daet  bekennen 
b  Nociniienim    j^^j.  ^^^  dommc  jcucht  Doocht  buyten  fpoor  te  rennen. 
n\pfiémmAcmt\o-      £n  tracht,met  inm  beleyt,te  vinden  uyt  een  Ichijn, 

no  tJov&  nupt'u  per  ,-v  i  i  i  T  •  ■» 

mitt.nd^i.  idmo-        Daer  onder  ghy  vermocht  met  eer  een  hoer  te  zi)  n  ? 
mmd^  tnimfi&uto  ^y  j[]çj^  ^^^  j^gti  bedtoch.  Dies  houfdy  niet  te  meenen, 
gercóxocUbs  mn-  Dat  lolcph  lal  de  hant  tot  iulcken  Ichant-vieck  leenen. 
«»Lji'4"''^      ^^  §^^"  ^°°  crommen  wech  ?  gclooftet,nimmermeer. 
in  quötitmmaVefi      Q]^y  zij t mijn  Weerde  vrou ,  maer  God  mijn  ovcr-heer, 

^._  êtntem  per^onam  non  MhfqHt'EfdeJi*^  {ij  Magifiratu*  voiiàad  /diavotaconvolan  kudubilt  tü  ,  Ji  *t»tiinrt  fifi 
fonpojjit.  B. 

Sephyra. 

EtNlduncJ(t  u  dan  mijn  recht  niet  Jvvaer  genoech  te  "wegeni 
Ten  mmften  pleccht genucht^om  dattet  ü  gelegen» 
igo  vcr»  ottafons       ^n  dat  rniin  coele  man  een  ander  ceeft  den  rvoet 

tam  optutam ,  tam  J  ài    ' 

injperaiamamitti.      Om  aenjyn  wijftc  doen,  't  gunt  dat  hji  niet  en  doet» 
ZTriUtJfmcuiaf-  Voorvyacr  { f 00 ghy  t  hefeft)hy  <-uoecht ons fchier  te fame» 
■fS'a''ud  T^ïe  *  ^^^  metfyn  eygen  hant  :  VVj  mogent  ons  yyelfcbamenf 

Jttdun 


35 


S  ELF-S  TR  Y  T. 

jndienfoo  fchoonen  k^ns^foo  'welgelegen  tijt. 
Ons  <-uruchteloos  ontj^rtngt^en  <z)reuchdeloos  ontgltjt, 
Hy  heeft  ontrent  den  T rins, en  in  de  hooffche  faken 
Celeyt  zijns  herten  '■ureucht^geHeltfyngantfch  '-vermaken  î 
fckhen in ditfaUeys alleens  den gantfehen  dach, 
Wat  i f  er  in  de  "pyechj  dat  ons  beletten  mach  ? 
"Hy  heeft  genoech  te  doenymet  bieren  daer  tedraven^ 
Te  rey fendais  gefant  ,aen  Trincen  ende  Graden  i 
Te  letten  of  fijn  finck^^  datgheenemenfch^  als  hy, 
Soo  diep  in  's^jonincxgunf,  <-uan  gants  het  hofenfy. 
TÙ  hem  de  meesle  njreucht^  naeji  by  den  Trins  te  treden  y 
Enfvan  'tgemeene  '■volck^:^  te  Tpverden  aen-gebeden -^ 
Tü  hemde  meeHe  ojreucht^dat  gants  jEgipten-Unt 
t/ils  drayt  op  fynen  duymjen  hangt  aenfyn  rver fiant, 
Tü  hem  de  mee  fie  rvreuchtj  te  f  en  <'veel  duyfent  menfchen^ 
'Dicsniet  alsfynegunfi^  ^z' an  gant fc  her  herten  wenfchen  j 
rDie  hangen  aenjyn  ooghjen  '-voelen  geen  njerdriet 
Wanneer  hy  overdvpers  maer  eens  op  haerenftet, 
Hy  leeft  enfpveeft  int  hoff,hy  leyter  als  te  'petten» 
En^ojJ'hy  fomtijts  fchijnt  wat  op  fijn  huys  te  letten, 
Sooühy  niet  te  min  {yvatflaen  vvy  doch  bevrcesï?) 
Wel  metten  lijve  thuysjmaer  buyten  mette  geeB. 
»>  T>ie  njan  den  hooffchen pracht fyn  herte  laet  bewinden, 
»  Hoe  licht  üfulcken  menfch  wat  op  de  mouvp  te  binden  : 
>,  7) ie  nimmer  thuys  en  üj  alsfomtijts  bygeVaL 
i>  Hoe  licht  ù  fulcken  een  te  leyden  <-uan  de  wal? 
Wiefal  doch  fulcken  k^nsyfoo  goetsen  wel  gelegens 
Soo  rverre  njan  gevaer^  het  herte  niet  bewegen 
Te  grijpen  het  geluck^^  te  nemen  fyn  gerief  ? 
>»  zAüeen  ten  open  deur  maeckt  menich-maelee»  dief 

E  z  1>an 


Sipt  famitisrilM 
imfhcavitjtpi  oi- 
''       c/i/ïtpecc/tndi  vo- 
liintitum  ficit, 
Ifiiior.Soliloq. 
lib.i. 


^6  S  E  L  F-S  T  R  Y  T. 

Dit  coowter  dan  noch  hy,  dat  onder  al  de  kriechten, 
Hy  niemant  acht  bequaem  fyn faken  uyt  te  rechten 

tAls  uwen  doec^en  geefi: geen  dmcl^ enjîaet  hem  aen^ 
^ anaals  hem  -p-pert gefeyt ^dat ghy  het  hebtgedaen, 
fjy  Ù  op  u  njerfotihy  cangeen  quaet-vermoeden 
Van  lofeph(hoetergaet)  infynen  boefem  <-uoeden : 
9Âlfaeg  hyvoorfyn  oogh  u  joegen  metfyn  T>rot43 
Hy  fait  noch  evenVVel /laen  in  de  befie  njou. 
^JBefetjWat  /ec/^r  beeti^vat  kans  hier  is  <^'Oor  handen. 
Grijpt  maerjjet  ügedaen.  Ghycont  niet 3  fonder fchanden^ 
Verfuymen  het  geluck^  dat  tijt  en  f  ont  u  biet. 
*}  TJieeensfyn  kans  ^erktjckt^ftaet  naermaels  flecht  en  fiet. 

fcfefh. 

AL  fchijntjCn  plaetSjCn  tijt,  u  volle  gunft  te  tKoonenj 
.,  GheIeghencheytjme-vrou,en  cangheen  quaetver- 
ichoonen  : 
„  AI  gactet  al  na  vvenlch,  al  lachen uyr  en  ftontj 
j>  Daer  is  gheen  tijt  bequaem  te  vallen  in  de  fond. 
^^  Gaet  over-leyt  u  ftuck  met  alle ^  die  daer  weten 
„  Den  loop  van  fbn  en  maen,  de  raycn  der  planeten, 
^,  Noyt  daelteruytde  locht  foo  acnghenamen  dach^ 
„  Dat  yemant  fijn  ghemoet  ten  quade geven  mach. 
^j  Geleghenplaets  en  ftont,  can  geenderhandefaken^ 
^j  Die  qiiaet  zijn  uyt  der  aert,  tot  goede  dingen  maken  : 
„  Tis  waer,  de  kans  verloopt  ;  'tgheluck  is  glat  en  ras, 
,,  Maer  quaet  te  richten  aen  coomt  nimmemieer  te  pas. 
Al  iflet  dat  mijn  heer  moet  nu  eii  dan  vcrtrecken, 
Dit  moet  my,  dies  te  meer  tot  fijnen  dienft  verwecken. 

«  Daer 


SELF-STRYT.  37 

»,  Daer  wert  eé  meerder  trou  vaiTieyt  en  knecht  vereyft, 

„  Als  meefter  ofte  vrou  is  ergens  uy  t  gereyft  : 
^^  Een  dicnft-boe,  wie  het  zy,  die  maer  en  plach  te  poogen 
,,  Sijn  dingen  wel  te  doen;,ontrent  fijns  meefters  oogenj 

^^  Dien  acht  ick  voor  een  guyt.  Een,di€  dé  Heere  vreeft,  tphef.s.ttrf.e. 

,  Alwerthyminfteefien.hyquiithemaldermeeft.  ,    ' 

';.,  /.  ^^  ^      •'j^      '  ,-  Th<[,p. 2.  vtrf.it, 

^^  wii  yemant  lijn  geiin  eens  op  depreuvc  letten,  Ghyiicden  zijc 

,  En  op  het  gants  bedriiff  van  fime  knechten  letten,  gehoo.faem  gc- 

>>  r  Ö  k  r-     \       ^  ^       -  ^  weeft, met allec- 

Wil  yemant  met  verltant  fijn  boden  onderkhccn,  ne  in  myne  te- 

Die  lette,  wat  fi'jn  volck  maeckt,allTet  is  alleen.  mapoïïn SJa 

Ick  ben,door  Gods  beleyt,vanHcbronwech  genomen,  ]  aff  \yeren. 
Door  Gods  beleyt^als  flae£hierinhet  lant  gecomen, 
ïckweetjdatGodvereyfchtjdatick  metw^are  trou, 
In  mijn geheele doen  my  neerftich quijten  i'ou. 
Al  was  ick  int  begin  veracht, en  fonder  eere. 
Noch  was  mijn  Hecht  bedrijffgcachtby  God  den  Heere, 
Noch  (èyd  ick  tot  my  felfs ,  Dit  is  voor  nu  mijn  lot. 
Al  dien'  ickPotiphar,  noch  dien'  ick  mijnen  God,         coOoU-.j.jj.t^i 
i,  Oprechthey  t  des  gemoets^  in  alderhande  ftaten, 
»>  IsGodelieff-getal:  dicialick  niet  verlaten. 

Die  fal  my,hoe  het  gaet,wat  God  my  over-fent, 
In  dit  eenvoudich  hert geduerich  ftaen  geprent. 
Dan  fchoon  ick  maer  en  faeg  op  menlchelijcke  reden, 
Maer  op  des  werelts  loop ,  en  burgerlijcke  zeden,  verf.s.â. 

Noch  waerhet  al  genoech^om  defen  vuylen  brant  .      En  van  dien 
Te  letten  uytden  fin ,  te  w^ijlcn  van  der  hant.  tijcacn  doen 

God  heeft  mijns  heeren  huys  met  alderhande  legen  .)' ^^|-'"''  "^'SF 

Genadelijck  bcfpoeyt,  als  met  ccn  milden  rcgenj,  .jj  .  .  aücfijne  goc 
deren  ghcfcttct  haddclbgendc  de  Hccrc  des  iF.giprcnacrs  fiuyis  om  Icicphs  wil- 
le :  Rndchct  wns  ene  kei  (cgen  des  H<^'"cn  in  alles  wat  by  hatjdj ,  te  hu)  s  ende  te 
vclde,daerüm  liet  hy't  al  onder  lolèphs  huilden.        E?  Al 


3^  S  ELF-S  TR  Y  T. 

Alleçn  om  mijnentwil  ;  God  heeft  fijn  jonge  vee 
Vermeerdert  op  het  veltjfijn  Ichepenindezee, 
Sijn  vruchten  op  het  lant  j  fijn  knechten  in  de  woning, 
Sijn  renten  in  de  ftadt,fijnftaten  byden  Coning  ; 
Hy  is  int  hoffgeacht^bemint  van  yder  menlch, 
Verf.4:  Gcheft  van  fijngefin;,  'tgaetal  nafijnen  wenfch. 

En  fijn  hee-  En  tis  hem  wel  bekent.  Hy  heeft  met  clarc  reden 
re  (ach  dat  de  My  dickmael  aen-gefeyt^cn  menich-mael  beleden, 
Heeremet^        Dat  God,om  mijnent  wil,hem  fijn  genade fent, 
alles  wat'hy        ^^^^  \ytck  hy't  over  my  met  danckbaerheyt  er-kent j 
dedcdatlict  Hy  heeft  mytoe-betrout  fijn  innerlijckfte  faken, 
deHeeregc-  Tis  goet,al  wat  ick  doe/k  en  macht  niet  qualijck  maken, 
luckeiijckcn      j^-j^  mercket.dach  aen  dach.dat  hy  my  heeft  gefint, 
voort-eaen        vt-       i  j    n     r  i  i  ■    - 

doorhem  en      ■'^^^''  "^'^  ^^"  vreemde  llaer,  maerais  een  eygen  kint. 

hy fettede hé  Ick  hebbe  voUemacht  van  alle dinck  becomen, 
over  fijn      Chyzijter  maer  alleen,  ghyzijteruyt genomen, 
huys,  ende        Qjgg  ^^g  j^|^  ^jj,-  p^Ueys  buyg'  onder  mijn  çebiet, 
alleswathy         y  ,        i      r     u       i  i   •  i      ■  , 

h  dde  d'  c  voJge  lijn  bevel ,  maer  u  en  raeck  ick  niet: 

fettede  hy  '  Daereyndichtmijnbevang,  dat  zijn  delefi:e  palen, 
onder  fijne   Dacr  gheen  vermeten  voet  mach  over  comen  dwalen, 
handen.  Geen  hant  machroeren  aen.  Ghy  zijtalleen^ghy  zijt 

Aen  Potipharden  vorft  geheylicht  en  gewijt. 
Moeft  ick  niet  zijneen  guyt,eenlchiiymvan  alle  boeven, 
Soo  ick  den  goeden  man  lbo  leelick  ginck  bedroeven, 
Soo  ick,doorerge-lifl:,bracht  ingewifielchanc 
Sijn  alder-weertftelchatjfijnalder-lieffiepant. 
Moeft  ick  niet  zijn  een  wicht  vervreemt  van  alle  reden. 
Een  eer-vergeten  flouff,  een  vyant  van  de  zeden, 

Soo  ick  ftiet  van  der  hant^met  een  foo  fiimmen  keer. 
De  gunft  van  Potiphar,den  legen  v.in  den  Heer. 

Het    j 

:_  _ _._  J 


39 


SELF-STRYT. 

Het  ware  voor  gewis  my  beter  niet  te  leven, 

Als  vyantlchap  voor  gunft,en  quaet  voor  goet  te  geven  : 
O  neen  I  ick  heb  een  Ichrick  van  liftten  valfchen  ichijn 
>,  Die  veel  wert  toe-betroüt,  en  mach  niet  ontrou  zij  n. 

Wat  foud  het  fchamper  hoflf,  en  gants  yEgipten  Teggen  ? 

Wat  ioud  ick  voor  een  imaet  op  al  het  maegichap  leggen^ 
Watfchande  ginck  onsaen,  indien  ick  my  lbo  diep 
Indertelheyt  vergreep,  in  overlpel  verliep  ? 

Is  dit  die  fraye  quant  van  Abraham  gheboren  ? 

Is  dele  van  het  volck  dat  God  heeft  uy  t-vercoren  ? 
Is  dit  die  moye  knecht  ;,  dien  Potiphar  foo  prees^ 
En  boven  al  'tgefin  foo  grooten  eer  bewees  ? 

Van  hier  befneden  hoop  !  ten  is  niet  fonder  reden 

Dat  ghy  een  deel  verheft  van  uwe  geyle  leden, 
By-naeft,ter  felver  ftont  als  ghy  op  aerden  leeft, 
Onweerdich  datmen  dy  noch  yet  gelaten  heeft. 

Mijn  heer  heeft  my  gefet  om  maechden  ende  knechten 

Te  houden  in  bedwanck^te  wijfen  en  te  rechten. 
Te  leeren  haren  plicht  5  mijn  heer  heeft  my  gefet. 
Om  hier  in  huys  te  zijn  een  richt-fnoer  ende  wet  : 

Sal  ick  als  hoochfte  macht,fal  ick  een  rechter  wefen. 

Om  yder,wiër  feylt,fijn  leffe  voor  te  lefen  ? 
Sal  ick  aen  yder  een  befchrijven  fijnen  loop. 
En  wefen  midd'lcr  tijt  de  flimfte  van  den  hoop  ? 

Sal  ick  zijn  in  de  weer  met  roeden  ende  ftocken, 

Soo  haeft  als  meyt  en  knecht  maer  eens  te  famen  joegen  ? 
En  fil  ick  midd'ler  tijt,  vol  fchande ,  vol  ontrou, 
Geyl  wefen,alseenbock,en  flapen  byde  vrou? 

»  Wanneer  een  over-hoofc  is  rou  en  ongebonden, 

»•  Den  acn-ftoot,dic  hy  gceft,is  erger  als  de  fonden, 

E  4  De 


Verf.S.pl 

Hy  fprac  tot 
hacr^  S  ICC 
mijnHccrc 
en  neem r  he 
gcenesdincx 
aé  voor  my, 
wat  inden 
huyfc  is  ,  eiâ 
alles  wat  hy 
heeft ,  dat 
heeft  hy  on- 
der mijne 
handen  ghe- 
daë,  endehy 
heeft  niet  lo 
groot  inden 
huylè  dathy 
my  verhou- 
dc  heeft,  fon- 
der u  daer  in 
ghy  fijn  w ij If 
zijc. 


40  SELF-STRYT. 

j.  Die  fondejdiehy  doetjismaer  voor  hem  alleen  : 
i ,  Den  aen-ftooc  die  hy  gheefc  vcrfpreydc  hem  int  ghc- 
meen. 
lek  bid  u^edel  vrou^wiltuwc  luften  keeren  .• 
Ten  voiigt  geen  vreemde  knecht  hec  reyne  bed  fijns  hcercn 
In  ondicht  aen  te  doen ,  ten  paft  geen  flcchten  bloet, 
SijHS  mecfters  vveerfte  fchatte  crçden  mette  voet.  - 


c 


Sephyra. 

'  An  tc^u  harden  co^  door  reden  niet  helefen, 
\  Laet  immers  dan  de  gun  H j  door  my  aen  u  bewefens 
Tot  gunsl  u  yyechen  op.  ,,  menfiet  in  menie  h  man, 
„''Dat  vveldaet  brengt  te  weech^dat  reden  niet  en  ca», 
t,  '^el-doen  is  als  een  k^tck^i  dat  hart  op  hart  can  bowwen^ 
«>  T)atymet  een  ojaH  werbant^can  <~orientfchap  onderhouTeen. 
,,  1)ie,'Zfoor  ontfangengun/ï^geengunsle  weder  geeft  j 
t>  ^ien  acht  ic/^  gantfch  en  at  onvveerdich  dat  hy  leeft, 
^^'^f'  ^'     iAl  ::jjdy  '■voor  eenflaef  in  dit  palleys gecomeny 
Ende  de  Hec  r^  i-jryheyt  (foo  ghy  weet)  enü  u  niet  benomen ^ 

hy  eé  ffcl'uck      Heeft  wonder  feer  befint^en  ic^  ppelnochfoojeer. 
Ctlich  mxw     Wjy  trecken  u^om  /Irijt^tot  ons  njoornaemHe  faken^ 
wcrt ,  ciidc  i^y_^  iQi  çgyi  gyoot  bcfl.tch-^  ick^ytot  eenfoet  n^ermaken-^ 
Was  111  fijns        ^^^  ^^^   j    1^^^,^  1^  f  meerder quaet en  '-Jint^ 

idccreii  des  «o^  -y    c>  ^_ 

Es;iptenaa-s       *^'^^  dat  ghy  al  te  fee  r  njan  beyden  pvert  bemint, 
hayfc.  Hy  leyt  u  faken  op, om  nimmermeer  te  rusïen^ 

^ckjeguniettenjoor  alsnjreucht^enfoete  luBen-^ 
Hy  geeft  u  ftaech  bevel  fyn  dingen  acht  teflaen, 
Icl^y  dat  ghy  niet  een  fier  als  my  fout  trecken  aen» 


Tù 


SELF-STRYT. 

Ta  daeh  aen  dach  tedoen^dat  ic^u  com  ontmoet  en  ^ 
1>at  ic^u  com  befen^  dat  tckj*  com  begroeten, 

1)a,t  ick^,  metdiep  gefuchty  ootmoedtch  <xioor  h  fit  3 
Gelijckjen  ]oncl{^  gefelemflege  '"vrljfler  bidt. 
Soo  haesl  "Vpy  ^ijn  alleen,  ie l^^  geef  ufoete  namen, 
rDie^niet  een '-vreemden  knecht,  maer  mijnen  man ,  betamen: 
Jndién  ghyjoier  ojfdaeriufehen  in  vergift, 
Jcl^  nemet  aen  woor  goet,  al  yvat  ghy  hebtgemisl, 
n)at  lofeph  ü gefïen  by-uorflen enbyheeren» 
'Die  in  het  machtich  hojf'van  Tharao  i^erkeerens 
n)at  ïofeph  door  dejladt  hyyder  ü  geacht. 
Is  door  mijngunjiich  woort  alleen  te  weegh  gebracht. 
Ontwater  in  het  bojfeen  nieuwe  fnufrvan  cleeren, 
Chy  vvertermed'  ijercierty  al  (foo  hetfchijnt)  ter  eeren 
Van  Toti^har,  quanfuys  om  dat  ghy  met  hemgaet^ 
Maer  neen,de  rechte £ront  ü  anders  in  der  daet. 

o 

Tis  my  een  groot  'uermaecl^  dit  huys  te  fien  betreden 
Van  joo  een  geeftich  quant  ^'-uerciert  met  rappe  leden, 
Ce/ont^moy  in  den  dossen  cierlijck^toe-gerusÏ, 
*X)at  njoet  mijn  jeuchdich  oogh^  en  aftelt  mijnen  lu  si. 
Is  ergens yet  te  doen,daer  drincl^^-gelt  ü  te  winnen, 
Uk^gae iMn  flonden aen  denbejlen  woet  ijerfinnm. 
Om  t  uv  per  baet  alleen  te  tree  ken  het  <-uerval. 
Een  ander  f  eter  op,  en  ïofeph  Jirijcktet  al. 
Is  ergens  aen  mijn  heer  een  goede  maer  te  dragen, 
Soo  haelÏ  ick^maer  en  weet  het  wil  hem  Wel  behagen, 
Soo  geef  ick^u  den  lafl  :  een  tijding  rvan  ^verdriet 
Is  njoor  eenjlechten  bloet,  want  die  en  dient  u  niet, 
tAls  Totiphar ,  off"  ick,  >  njereeren  aen  de  /laren 
Een  nieuvvc-]aeY-gefchenck^,  ojfdiergelijckç  gayen, 

F 


4» 


Verf/. 
Alfbo  dat  hy 
genade  vanC 
voor  fijnen 
heere,  dachy 
fjnen  dicnacr 
werc. 


Chy 


4î  SELF-STRYT. 

Ghy  hebt  met  ai  den  hoop  u  desl  int  openbaer^ 
V  ^iaer  crijgi  dan  noch  wan  my  het  befle  nteuwe-jaer, 

ZJalt  ergens yet  te  doen,  dat  mijne  camer-maechden^ 
Soo  mttchtich  ztjn  als  ghy  ^  indien  fyt  maeren  VPaechdetï, 

Chy  vverter  toe  n-'erfocht  :  en  niet  en  ijjer  goet 

T>at  fofeph  niet  enfeyt,  dat  fofeph  niet  en  doet. 
Wrf^r  toe  dit  Unc^a-'erhael?  ghy  zjjt  met  goede  daden, 
tAUeen  door  tntjnbeflier^vanaüe  cant beladen^ 

yer'vult^en  o'ver-fchut  i  maerfeg  3  Vpaer  is  mijn  loon  ? 

sj  Als  d'een  hant  dander  "pyasi^foo  z^ijnfe  beydefchoon, 
Qinyemant^àie  hem  mint, met Jchijn  '^an  reden  haten  ? 
Qanyemant^die  hem  njolgtinjeraihten  en  ijerUten? 

Enjlooten  njoor  het  hooft  ?  canycmant  met  ter  eer 

Een  <-ürouvve  [eggen  ajf?  'kjn  looyet  nimmermeer. 
*3  Leert  u  de  heitfheyt  niets  int  burgerlijcke  leven, 
9j  Goet  nj  oor  ont  fangen  goet  ^en  gimfl  <-v  oor  gunH  te  gheioen? 

})  Leert  u  de  reden  niet ,  ijoor  al^  ontfangen  deucht 

>)  Te  brenghen  wederom  met  woec^er  ende  njreucht? 
Ondanckbaer  als  ghy  zjjt  5  ^voor  dnyfènt goede  fal^n. 
Die  icl^^  uyt  encket  gunH^  u  hehbe  laten  fmaken^ 

En  crijgh  ic^{yvat icl^doe)  niet  eene wederom. 

Hoeü  dit  fraye  lijfffoo  onbeleeft,  en  dom? 
à  lofephum  in  *^^^  huyden  op  den  dach  zjj»  al  mtjn  foete  lagen, 
domo  Ptttipha  eAls  dooY  eenfneüe  wint ,  int  roode  meirghe dragen  ^ 
ris  habitnm  li       ^Mijn  hens  enfoet  begin ,  mijn  claegelijcl^  bejluyt 

j''^.  ^/  /  .         Caen  u  het  een  oor  in,  het  ander  weder  uyt. 
difciphnts  tn-  rf ,  ,  ,  1      ^  1       j  1 

f-enuornm  eru  J^\."^^  "  ^"^^^  ^'^"^  ^^  "^^'^  ""^" "-ucrl^erenj 
ditum  fuijfe  teTen  eyn  de  ghy  al  daer  fout  goede  zs  den  leer  en ,  a 
fatur.  lolcph      Maer  heus  en  hoofs  gebaer  en  heeft  in  ttgeen  ''val, 

Antiq.  lud.        y^^^nt,  nu  het  coomt  te  pas  ^  en  ppeetje  niet  met  </. 
lib.2.cap.j.         •  £    y  i 


Maer 


SELF-STRYT.  43 

^aer  neen  y  ic^  gae  te  '■ver,  icl^  had  myfchier  ^vergheten^ 
tAl  iplpat ghy  doet  en  laet,  coomt  niet  ijan  niet  te  ppeten  ,• 

Tenfchort  maer  aen  den  ppd  ,•  ghy  cont  indien  ghy  vvout: 

Tù  maer  een  njvjfejïn  die  Jofeph  vveder-hout. 

fofefh. 

>,  1  "\  Er  hoeren  goec  onthael^  is  aïs  vergulde  pillen, 
'>  i^  Die  blincken  wel  int  oog,  maer  doen  het  lichaem 
fwillen, 
„  Doen  walgen  mont  en  keel,  gelijc  een  vuylen  dranck, 
»  Doen  crimpen  buyck  en  maegh^en  fcheyden  met  een 
ftanck. 
Dit  werd  ick  nu  gewaer.   S.  ^atjj^reken  uvpe  jïnnen  ? 
\</at  mijmert  uppengeeÜ^  en  o'verAeyt  ij  an  binnen 

Tetdaticl^nietenhoor?ypatdecktghydijnengrofit? 
Spreecl^^als  ghypleecht  te  doen  ,Jpreeckt  lusïich  uytdenmonï^ 
Hoe  beeft  aen  uppengeefl  dit  mtjnge^rcckjbevallen  ? 
Hoe  rvindy  u  bepveecht  ?   ƒ.  By  waerheytj  niet  met  allen. 
S.  '^ïLdanuharde geeHi-voor gunsl geen giinjle  bien  ? 
J.  \  En  can  in  al u  doen  geen  gunil  met  allen  hen. 
S.  Comt  dat  njan  "pyelte  doen  ?  foo  macht  my  vvelnjerdrïeten. 
1.  Dat  fiet  op  ev^en  baet,  en  mach  geen  weldaet  hieten.  a  '  ^^'  i"'  ""^-^ 
o.  v^at  ijjet  dan geppeeH  dat  ic^u  heb gedaen  ?  prode/i,et loo  m,hi 

ƒ.  Niet,  als  vermomt  bedroch,  om  my  te  lockcn  aen.      tJ^J^Z^Z 
Wanneer  het  liftich  aes  w^ert  aen  de  vis  gciieven,  f,ic«t.muhum{mt 

Uat  loet  IS  m  de  mont,  maer  brengt  hem  om  net  leven,      fido  i,iiat  n,^Hi». 
Keurt  yemant  dat  voor  gunft  ?  iou  dat  00c  weldaet  zijn?  J|J^  i^b"^/^  ^^' 
Me-vrou,ghy  fïet  wel  neen,  tisdoodclijck  fcnijn. 
V  gift  is  maer  vercfiff, doet  wcch u  llimme  ftreken, 
Tck  can  met  meerder  ftoff  \an  ander  weldaet  fprckcn  : 

f  1  Ghy 


44  SELF-STRYT. 

Ghy  maeckc  uyt  uwe  gunfl:  een  vleeichelijck  befluyt, 
Verf.  Q  ^^^  ^^^  ^'^  tegendeel  aldus  gaen  roepen  uyt. 

Hoe  foud  ie  Salick  dien  goeden  God,  die  uyt  mijns  broeders  handen, 
fulck  quaet    Die  uyt  den  diepen  cuyl,  en  uyt  de  wreede  banden:, 
doen ,  ende        Die  uyt  àts,  doots  gevaer.dat  voor  my  was  berey t, 

tcghen  den         Heeft, in  een  çioeden  ftaet,als  metter  haut  eelcyt, 
Hcerefondi-c  tij-  j      /-    j  u  ö      /  ' 

o-hcn  ^  ^  goeden  God  moeuviliens  gaen  vergrammen? 

En  halen  op  mijn  liiff  de  vreefTelijcke  vlammen 

Van  fijnen  drouven  vlouck  ?  fal  een  foo  corcen  vrcucht 
Belwaren  mijn  gemoet,  becladden  mijne  jeuchc  ? 
Sal  ick:,  eylaes  !  fal  ickj  alleen  tot  'svleefch  behagen, 
Denrijckenfegen  Gods  van  mijnder  zielen  jagen. 
En  gaen  foo  cjuelen  heen  ?  fal  ick^,  eylaes  î  lal  ick 
Verliefen 'teeuwich  goet  in  eenen  oogen-blick  ? 
Can  vriendelijck  onthael  een  danckbaer  hert  verwecken. 
Om  alle  fucht  en  gunft  tot  eenich  menlch  te  ftrecken^ 
Waerom  lal  ick  aen  God  niet  geven  dit  gemoet^ 
Die  my  in  allen  deel  een  hooger  gunfte  doet  ? 

Sefhyra. 
At  heeft  den  groot  en  God  met  u  ojfmyte  fchajfen  ? 
Ons  weldoen  baet  hem  niet.  Uy  onfe  fanden  Jirajjèn  i 
TJj)  letten  op  den  menfch  !  hy  werden  droef  o^gram  ! 
ïn  wiens  ^verhelpen geef  noyt  menfchen  tocht  en  quam  l 
God.leioofeniri.  'j'i^raes.  s^hvatmen  fcytijanCodes  fware  plaoent 

Val  vin  Epicun-  j  -^  •*  i     o 

fchc  ende  viee-  Is  maer  om  ^tjlcchte  rvolck^een fchrickjnt  Itjfte  jagen, 
fchcnl'foo^hdie  ^" ^''^ ^^^  woeHe grau,de  {luntens  ^van het  lant, 
na  den  aerc  der         ^f^t  Waen  njan  fatten  anosl  te  houden  in  den  bant. 

fslver  werden  ,  .    ,  ,  ,  ^   ,  ,      _ 

voor-gc!kirby  GodvvoofJtm  sbemeis troonden Uoveji alle jterren, 
lob  ^ir^'!,'!^^     Wat  fou  dien  ha  ogen  Geefl  hier  ander  camcn  vverren 
vtrf. IJ.  Ontrent  een  aerden  clomp  ?  Wat  leyt  hem  aen  de  menfch  ? 

By  heeftet  al  in  hemsfyn  heelt^fyn  eygen  pyenfch. 

Wat 


W; 


SELF-STRYT.  45 

^ at  fou  dien  grooten  njorfl^  dien  njader  njan  de  lichten  ^ 
'Die  noyt  begrepen  macht,  de  menfchen  comen  richten 
Hier  in  dit  leege  dal?  "SsJat  fou  dat  hoochgemoet^ 
*T>och  letten  op  een  'Worm^  die  in  der  aerden  "plproet  ? 
Jiy  "Wandelt  in  deluchty  en  boven  alle  yyolckenj 
Hoe  can  hj,  door  den  damp,  het  /pielen  <-can  de  'i>olc[;en 
tAjf'meten  metier  oogh  ?  den  hemel  ü  tegroot^ 
1)e  vperelt,  maer  een  fun^i -^  het  aertrijd^^  alseencloot, 
T>it  ü  eenheeren  huys,  njolcamers ^njol'X'ertrecl^n -^ 
'Bequaem  om,  Wat  men  doet^  woorydereen  te  decken  • 
éMtjnJpeel-huff'ù  ijerciert  met  menich  dicht  prieel^ 
'Beiplochten  na  de  cunfÏ,  daer  niet  een  eenich  deel 
Geeft  toe-gancl^aen  defon.  Oocle  ppeeticl^duyfent  ^'onden. 
Is yc mant  in  de  vpech,  die  vpert  '-van  kant  gefonden^ 
En  loopt  dan  <-üer  genoech  alleen  op  mijngebiet^ 
,,  Wat  ppeet  deflimme  ]euchti  wat  '-vint  de  liefde  niet. 
j>  W/V  heeft  foo  fnegen  oogh  die  Jich  wil  onderwinden 
'>  'De  lusten  <-van  de  min  door  lislen  uyt  te  a^inden  ? 
)}  W/tt  can  in  teghcn-deel  de  jeucht  en  haer  bejach 
j >  !^Qet  brengen  op  de  baen^  en  halen  aen  den  dach  ? 
TJan  dat  den  knielen  brant  mijn  finnen  quam  befaken^ 
En  heeft  my  noyt  bedroch ,  off  firn  beleyt  ontbroken^ 
Soo  dat  icl{^  njoor  de  njuyïi,  al  die  icl^wilj  bedriech- 
ï>  Voor  een  die  minnen  wü,  een  leugen,  off  een  <Tiliech, 

lüfcph. 

HOe  meyndy  foo  bcded  u rancken  uyt  te  voeren,' 
Dat  niemant,  wie  hy  zy ,  u  parten  ibud  bcloerenj 
Door-gronden  u  bedroch,  uboevery  vcrflacn  ? 
Me-vroUjghy  zijt verdook^  het  lalder  anders  gaen. 
'j>Soii  God  niet  alles  fien?  fou  Godes  oogeflapen, 
j'  Die  alles  watter  fiet,  in  allen  heeft  gcfchapen  ? 

F3  ;,Sou 


46  S  E  L  F-S  T  R  Y  T. 

a  ocuium  inite  non     > .  Sou  God  fiiet  alIcs  ficiij  cen  fchepper  vanc  gefïcht, 
intendttfHu«K  qni      „  p  gj^  hecTe  vaii  de  fon^  een  vader  van  het  lichc  f  a 

tuum  f, CU  !  Ang  1  ■■   1    r     1-      I  -1 

de veib.Dora.    bpeclc  LI  onecrlijCK  ipel  in  hoven  en  pneeien, 

Maccktin  de  duyfter  nacht  u  camers  tot  bordeelen, 
Tfdm.!)4.!.s.         Schuylt  Onder  'tniyge  loofF^  duyckt  in  het  groene  gras, 
£« e/.^;.y/.  Bewimpelt  u bejach  met  alderley  gewaSj 

>j  Des  Heeren  fnel  geficht,  noy t  moede  van  te  waken^ 
>«  Siet.van  den  hemel  aff.al  wat  de  menfchen  maken, 
hominum  "fubmo-       ' '  ^let  binnen  ons  gemoet;  niet  foo  verholen  kot 
ventnr  ;  D.vmum      , ,  [)^j-  biiytcn  fliiv ten  can  het  dapper  oog-h  van  God.  b 

AUttm  niimen  nee       ^  '  ,  r-\        1  r-       r      1       I      r      ■       1 

vifceributfubmovi  >  >  Lcenc  van  den  Ua^heraet  iijn  Inei-gheiwmde  pennen, 
*tumZZnZ"tr-"  ^^""^  ^^^  ^^"^  Liytter-kant  vant  woeftemeirte  rennen, 
fiuiat  M  nortt.  ,,  Vlie2;t  aen  des  werelts  ent  •  eer  ghy  daer  comen  cont, 

i-piim.  .3).  u         "  Heeft  Godes  raffen  geeft  uwegen  al  door-gront. 
„  Tis  niet  met  aLme-vrou,in  onder-aertiche  kuyien, 
r/« m,i}).i.      ^^  Otf  onder  'tfwarte  cleet van  Duyfterheyt  te  Ichuylen, 
>j  De  nacht  is  dach  voor  God,dedonckerishem  licht  | 
>»  Noyt  w^alTer  yet  bedeckt  voor  Godes  hel  gefichc. 
Ghy  wout  wel  aen  den  Heer  alleen  den  hemel  geven. 
Om  i n  dit  aerden  hoLnaer  uwen  w^il,te  leven, 
M aer, lieve, watje  dicht  is  droom  en  enckel  fpot, 
1S.5X-      '^^'"^  g.ietniet  (foo  ghy  meent)  met  onien  grooten  God. 
touim  mundum    Lccr  onbcdachte  menich ,  leer  uwen  fchepper  kennen, 

I»  eodem  momento  t  t      p  » 

inventri.  Athjn.  i^eer  met  beictter  hert ,  en  ootmoet  u  aewennen 
q.is.ad  Ancioch      y^  fpreken  van  den  Heer  :  hy  is  geen  menfchen  kint^ 
d  DtH4  toiws  OCH-       Die  fïch  alleen  en  al  op  eene  plaetfe  vint,  c 
iu,,quu,mn,a^vi.  ^^  QqJ  jg  aeheel  om  hooch,  en  niet  te  min  beneden, 

det.totui  man   e/r,  .      ^  .  , 

quiaomnia opera- ,,  God  is Op  ecnetljt  in hondertduyfent  fteden, 

tur  :  totus  pes  ell ,  Tri  Jl*  rilJ 

.juinvhiqurcn,         "  V  olcomen,onverdeelt,in  wetentlijcke  dact,- 
Aii^unin:riip,        ,,Novtvlictermenfch  va  God,dicnict  tot  God  en  e^ct./i? 

..,  Goct 


SELF-STRYT.  47 

„  God- is  niet  als  ge(ïcht,hy  ftraelt  deur  alle  dingen, 
».  God  is  geheelijckhant,  wat  canhy  niet  volbrinaen  ? 

,,  God  is  voet  gants  en  gaer,  hy  wandelt  over  al. 

»  Waer  is  foo  fnegen  menfch  die  hem  bedriegen  fal  ?  ^  '^  ^"'* ^f^*""»'"- 
i,  Al  haddy  fchoon  de machtjal  naer u ey^en  wenfchen,  arcum/.rcmm >'.uf 
»>  Tc  leyden  om  den  thuyn  het  duyfter  oogh  der  menfchcn,  ^'i^™^  Z^u,  n,t 


»  Ten  vvaer,verd  vvaelde  zieLten  waer  voor  dy  aeé  baet,  ''"^"! 


uó  ;   txtra 
cmnia  ,nec  txclu- 


>,  Nadien  ghy  voor  den  Heer,ontdeâ:  en  open  ftaet.       >.  HUdebcrt. 

ï,  OfFfchoon  eendertelkintfooliftich  fielt  de  bancken, 

j'  Dat  niemant  vande  jeugt  verneemtfijn  fnooderancken, 
>,  Noch  ilTet  niet  met  al,indient  de  meefter  fiet, 
>'  Hy  ift  die  roed  en  plack  heeft  onder  fij  n  gcbiet. 

i>  Wat  leyt  ons  aen  de  menfch  ?  Laet  ons  maer  overwegen 

»>  Hoe  vreefielijck  hetzy  te  vallen  uyt  den  fegen 
**  Van  onfen  grooten  God  :  te  vallen  in  de  hant 
»>  Van  hem.die  met  een  wenc  beroert  het  santfche  lant-  pfaim.tfjt 

Op  wiens  gebodt  alleen  de  rotfen  neder-fijgen, 

Het  woefte  meir  verfchiet,  de  ftuere  winden  fwijgen,        A/^.r./^.. 
Den  hemel  driiypt  van  angft,  en  geeft  een  tranen-vloet. 
Niet  anders,  dan  gelijck  de  fvvacke  menfche  doet. 

Wanneer  hy  totte  zee  maer  eens  begint  te  feggen, 

Hier  fal  de  felle  vloet  haer  ftoute  baren  leggen,  i»»-. /.**. 

De  ftrande  fteuyt  den  drift  van  hare  grijfe  flroom^ 
Gelijcmc  dwingt  eé peert,dat  ichuymbed:  op  dé  toom, 

Hy  doet  den  lwevel-damp,gclijckeen  regen,vheten  • 

En  can,met  vloeken  viers,de  landen  over-gietcn^ 
Roeyt  groote  ftcden  uyt,  drijft  neder  tottcn  gront. 
Al  wat  fijn  fwacken  arm  heft  tegens  fijn  verbont. 

HyfpantjTOor  peerden,  in  de  vleugels  van  de  Winden, 

De  Donckcr  is  fijn  wcch,  die  niet  en  ii  te  vinden, 

F  4  Dir 


48  SELF-STRYT. 

I  cormth.i.e.         ^^^  woleken  fnellen  drift,  die  langs  den  hemd  rent. 
Is  van  den  aen-begin  de  wagen  die  hy  ment. 
De  Donder  is  fijn  ftem^  als  die  coomt  uyt-gcvaren 
Dan  dreunt  het  gantfche  wout,  foo  dat  de  hinden  baren, 
Tf<iim.2j).s>:  En  werpen  op  den  wech  een  on-volwafTen  vrucht. 

De  bergen  Ipringen  op,  het  laege  dal  verlucht. 
Der  Englen  groote  fchaer,  fijn  boden,  en  gefanten. 
Om-ringen  fijn  caros,  en  dienen  voor  trauwanten. 
Een  Ichoone  ruytery  van  hondert  duylent  man. 
Wiens  onghemeten  cracht  geen  menich  begrijpen  can. 
?f>iim.  csf.is.    Een  yiTelijcken  roock^  vermengt  met  Iwarte  vlammen, 

Schiet  hem  ter  neulen  uyt,wannecrwy  hem  vergrammettj 
En  fteygert  in  de  luchtj  lbo  dat  het  gantfche  velt 
Sijn  groene  loof  verfchiet,  en  van  den  angfl:  verfmelt, 
Hy  thoont  van  boven  aff fij  n  teyckens  in  de  wokken. 
Als  peftjOffdierentijtjOff  honger,dreycht  de  volcken, 
Ï£  mi;  to""*"      De  peerden  van  de  Son,  de  wagen  van  de  Maen, 
Gibeon,  endsde      Moct  devfen  op  fijn  woortjOlT ftillc  bli)ven  ftaen. 

Mane  in  het  dal    ^^        ,  , .         '  ~  .  .    ^      '  , .    •  ,         ni 

Afcaioii.  Den  blixem  Ichieter  uyt,  metdiclit-getackte  itralen, 

Efri.ss.g,       En  coomt,  ojff  op  een  rots,  oflFhoogen  torren  dalen, 
Dicftorten  dan  daer  heen,  ioo  dat  der  aerdcngront 
Een  fteyle  diept'  ontOuytj  en  opent  haren  mont. 
Het  duyfent-verwich  licht  van  fijne  regen-bogen, 
Wert,alseen  fchoon  verwelf,  rontlbm  de  lucht ghetogen 
Soo  haefl:  hy  datgcbiec,en  neemt  een  vafte  liant 
Rechts  te2ens,daerdefon,mctheete  ftralen  brant. 
Hy  ftiert  rontfom  dencloot  veel  hondert  duylent  fterren, 
Die  altijt  fekergaen,en  nimmermeer  en  werren^ 
Hy  kent  haer  groot  getal,  en  crachten  al  te  faem, 
Hy  roept,  en  fpreecktle  toe,  elck  by  haer  eygen  nacm. 


SELF-STRYT.  4P 

Hy  deckt,  met  fuy ver  fnee,  als  met  een  dichte  vvoïle,  pyi/„,  j^^;  ^^, 

Der  velden  naeckten  Ichootj  hy  treckt  een  harde  Icholle 

Rontfom  het  driftich  nat  j  hy  fent  den  Zuyden  Wint 

Die  weder  al  het  ys  in  corter  ftont  ontbint. 
Hy  over-fchut  het  lantj  met  veelderhande  plagen, 
Hy  weckt,als  uyt  den  flaep,de  fchrickelijcke  vlagen 

Vant  grondeloofe  meir,  en  drijft,  als  metter  hant. 

De  fchepen  in  de  gront,  de  menlchen  aen  de  ftrant. 
Dengrooten  Walle-visj  en  ander  zee-gedrochten, 
Verftroy  t  hy  hier  en  daer,  met  vreeffelijcke  tochten. 

Tot  dat  de  doode  romp  vant  onbelompen  vee, 

Maeckt,  ergens  daer  het  finckt,  een  eylant  in  de  zee.' 
Wie,die  God  maer  en  noemt,en  lal  niet  neder-fijgen  ? 
En  al  fijn  leden  dooreen  diep  verfchricken  crijgen  ? 

VC'ie ,  die  maer  eens  en  dencktj  wat  Godj  en  waer  hy  isl 

En  wert  niet  coucjals  ys-,  en  fl:om,gelijck  een  vis  ? 
»  Wel  aen  dan,  weerde  vrou,dri)f  herwaerts  u  gedachten, 
>'  Wilt  naer  geen  aertfche  luft,  maer  naer  den  hemel  trach- 
ten, 

Î,  Daer  woont  de  rechte  vreuchtjgefuy  vert  van  gcbreck, 

>>  Die  niet  met  al  en  heeft  van  defen  aercfchen  drcck, 
ï>  Geen  na-fmaeck  van  bcrou,  geé  wrongen  van  de  finnen, 
»  Geen  mcngfel  van  verdriet.  Wy,om  te  mogen  winnen 

,,  De  croon ,  die  voor  de  ziel  hier  boven  wcrc  bewacrt, 

>'  Behoorcn  hier  bencen  te  temmen  onfen  aert. 
»  Gclijckmen 'tfachte  was  fiet  voorden  viere  vlieten, 
»  Soo  moet  de  vuyle  kift  nyt  onfen  geeft  verfchietcn 

,,  Soo  haeft  men  dcncktop  God.  Een  heylich  overlegh 

*»  Verfterckt  een  fwack  ghcmoet ,  en  drijft  de  ionden 
wech. 

G  Kc 


50  SELF-STRYT. 

Sep  h  y  ra. 

KeUeteen  knie  cop  op  Godes  diepe  wetten^ 
Met  'wmch  o<xjerleg,fvyifer-honfdich ftten  letten, 
En  quellenfynen  geefi  5  dan  ifet  tijts genoech  : 
Dit  ons  te  dringen  op  y  is  immers  al  te  '-vroech, 
W<tt  vpilhet  jonge  bioetfyn  liejfelijcke  nachten 
"XeHedeningepeynSi  ijerjlijten  in  gedachten  ? 

i.  Een  png-man  droef  en  vvijs^  een  ouden  bly  en  gecl^y 
i'Dat  acht  men  vpel  te  recht  in  bejde  'Z'oor  ghebrecl^ 


»>  "Dieinfyn  ]onckl)eyt  kpot,  en  hou/t  hem  niet  tefchame»; 
»  De  jeucht  ü  metter  ^rettcht  als  man  en  vri^ftefamen, 


}) 


Haer 


5» 


Poctifche  be- 
fchiijvinghe  van 
de  vleelchelijcke 
vermakelijckhe- 
den  der  derceler 
jonckheyt ,  aff- 
gebeelt  door  het 
houwelijck  van 
Icuihtenvnucht. 


-    SE  LF-STR  Y  T. 

>,  Haer  wit  en  gants  beleyt^  is  niet  als  enckelj^el-y 

j>  Haer  namen  en  haer  doen  die  rijmen  even  ppcL 
Sy  zijn  te  wonder  eens  ^  te  wonderwel  te  njrede, 
tAlwat  den  eenen  vpd,  dat  wilden  and' ren  mede} 

n)aer  ü  in  langen  tijt  geen  man  en  vvijfgepaerty 

Van  foo  gelijcken  jlach ,  en  foo  gelijcken  aert. 
leucht  heeft  totfynen  dienft  gecoren  dry  lackeyen» 
I  ock,  altijt  epen  bly  ;  SpeL  mee  fier  in  het  reyen  j 

£n  lachc-fucht  lichte -voet  ^  tot  herte-rvanck^gefïnt, 

^eer^diemen  indefiadt^  als  in  de  boffen  'umt, 
Vreuchc  heejt  njan  heurderzjjd  gelijcke  cameniereny 
Sangj  met  haer  gladde  keel,  rvrou^ttXat^quaet  omJJieren^ 

En  Snoep-luftj  buycxfxjriendin  3  die  liever  haren  deuyt 

Geeft  aen  het  rijpe  i-vleefch^  als  aen  het  groene  freiiyt* 
Slet  Wat  eengeefüch  ''ookk^^  en  wat  alfoete  dingen 
'brengt  ons  de  \eucht  aen  boort.  Mijn  hert  begint  tefpringent 

En  vpert  met  nieuppe  lufi  begoten ^  elcke  reys 

tAls  ick^haer  foet  bedrijft  haer  rancken  over-peys. 
\(y  zijn  in  <-voüe  cracht,  int  groende  njun  ons  leven 
Chy  telt^  na  dat  icl^  raem,  geen  tvvee-mael  thien  en  [even ,  Z 

En icl^niet vvelfoo veel ^ '-vreucht ü  de jeucht een  eer. 

Tünu  de  tijt  ijan  luH  offtif<^e  nimmermeer. 
Wat  vvileen<^rolijcl^hert fic^felven  liggen  queücn, 
^n  Codes  hooch  beleyt  in  fyn  gedachten /lellen  ? 
Jnyfl  nu  defoete  \eiicht  haer  mee/ie  cracht  ontflityty 
Tis  alom  niet  gefèytj  de  ]onc/(l}eyt  moe  ter  uyt  : 
Ve  ]oncl(l)eyt  eyfcht  haer  recht.  Laet  oude  fujfers  treuren^ 
^Die^  mits  haer  n^ijfe  cop^geen  lief  en  mach  gebeuren  : 

gccocht, heeft  ontrent  lo.  jaren  by  Potiphargewecrt,  cndcdacrnicr  ontrent  de  3.  jürciiinhechtcnirte 
ccweelljin  vougcndat  hy  30.  jacrout  was,  als  hy  voor  Pharaoghcbracht  wcrt  om  fijnen  droom  uyt  tc 
ffgghen.  Dit  alles  canduydchjckaff-genomen  werden  uyt  Gcncf.jy.x.  cndc4i.i.cndc  4i.4<J. 

C  2  Laet 


a  Hetblijckt  by 
vcrgchjtkinghc 
van  verfchtydea 
plaetfcn  deler  ge 
ilhiedeniflc ,  dac 
loleph  ontrent 
de  17.  jaren  out 
isghewcell  als 
hem  Pociphars 
wi;lf  COC  hare 
lult  veifochte; 
hy  was  17- jaer 
out  als  hy  een 
herderdes  vees 
werdtby  fijne 
broederen;  waer 
na  hy  corts  in 
ytgipten  werdt 


St  s  E  L  F-  s  T  R  Y  T. 

Laet  leven  in  njerdriet^  en  prangen  fyn gemoet 
Een,  die  nietgaen  en  cantals  metten  derden  ^voet» 

Wy  beyde  Tijjn gefofJtsVVy  beyde  ]onck/van  iaren, 

Wy  hey  de  groen  cnfvvacl^^  en  luüich  om  te  ^  aren  y 
Wjy  beyde  <-vol'-van  ]eHcht^  wy  beyde ^foo  gepelt 
rOat  ons  geen  meerder  U  finals  minne-luH  enquelt. 

Wel  op  dan^  njrolijckjhert,  wat  vpildy  lange  duchten  ? 

yffaer  toe  dit  diep  gepeys  ?  tù  nu  geen  tijt  omfuchtenj 
Sietj  Weeldcj  lock,  en  Spel  coomt  naer  «  toe-gegaen^ 
En  biet 3  met  blygelaet,  u  gunsi  en  rvrtentfchap  aen, 

3>  Hetfoete  minne  -jpelenfalu  niet  meer  rvougen, 

3>  <iAls  u  den  ouden  dach  met  rimpels  fal  bevlougen, 

3,  Ach\  tü  ijan  alle  dinckjoetflechtfïe  datmennjint, 
b  Amnn  hévcni         >  >  Wanneer  een  oude  grieck^ hem  'tminnen  onderwint .  b 
«r  sTnecT^"     Welaen,  laet  ons  ü^tuyr,  de  moeder  aller  dingen 3 

1)e  crachtenonfer  jeucht  ten/oeten  offer  bringen-^ 

Haer  prieHers  zijn  vvyfelfs,  mpjn  camer  ü  haer  kerck^^ 
Haer  autaer  ü  mijn  bed:  Wel  op ,  en  tijd  te  rperc/^. 

»>  Eylaes  !  den  ouden  dach ,  kamanck^^  en  grijs  'uan  haren, 
e  oh  reph  ne»  m-  „  foomt.  cermcnt  recht  bedenckt,  ons  op  het  li^ffoeVaren^  c 

telleaa  fencata.  ^  )  l        n  I         ^-        ,    y-'  ^  ,        , 

luvenal.  ^>  Tluckt  rooj kens,  joncf^gefelj  eer  u  de  yucht  entduyckt» 

>»  Wat  niet  te  lang  en  duert,  dient  des  te  meer gebruyckt, 
Watflady  noch  en  pruylt  ?  Wat  vvildy  langer  j^ aren 
1)6  mey  <-uan  uwe  jeucht  3  de  lente  rvanu  jaren  ? 

»  ^De  jonc^heyt  ntliegt  daer  heen,  de  tijtgaet  haren  keer^ 
»>  En  die  ee?ïs  vpertgevelt,  eylaes  I  en  ù  niet  meer. 


G 


f  o/c  f  L 

'  Hy  raet,  met  clcen  befcheetydat  ick  mijn  jonge  leven 
'Sou  met  een  loflen  toom  tot  wellufl  o  ver-ge  ven, 

Ghy 


SELF-STRYT.  53 

Ghy  meyntj  tis  al  te  vrouch  te  dencken  aen  de  ziel. 
Maer  feg,  ofFmy  de  doot  in  haeften  over-viel, 
Hoe  (out  dan  met  my  gaen  ? , ,  En  wie  doch  heefter  brieven 
•>  Dat  hem  dit  bleecke  fpoock  in  defen  lal  believen  ? 
„  Wie  heefter  vafl;  befcheet,  hoe  lange  fijnen  bal 
»>  Int  ftrobbelige  velt  des  werelts  rollen  fal  ? 
Ghy  meynt,  om  dat  de  doot  ons  haeft  comt  over-v allen. 
Dat  yemant  des  te  meer  in  luft  behoort  te  mallen  • 

Maer  neen.  Met  u  verloflQ  ghy  maeâ:  een  quaet  befluy t, 
V  voor-ftel  (foo  my  dunckt)  brengt  ander  reden  uy  t. 
Een  knecht^  die  van  fijn  doen  haeft  reden  heefi:  te  geven, 
Sal  die  tot  vuyl  bejach  te  meer  zijn  aen-gedreven  ? 
De  Reden  i'eyt  ons  neen.  Een  net  en  effen  flot 
Bchout  ons  in  de  gunft  van  menfchen  en  van  God. 
Bedenckt,  mijn  weerde  vrou ,  hoe  veel  gebloofde  wangen 
^Wy  voor  ons  oogen  fien  met  dellu-wit  bevangen. 

Met  drouvich  bleyck  beflaen  ^  hoe  menich  roodé  monc 
Beftervet  in  der  haeft,  al  fcheen  hy  noch  gefonc. 
,)  Hoe  menich  trots  gefèl,coomt  'smorgens  uyt-gelpronge, 
»'  Die,  eer  de  fonne  daelt,  wert  in  het  graf  gedrongen  ; 
>,  Hoe  menich  wacker  oogh  wert  'savonts  toe-gedaen, 
»  Datjfchoon  de  morgê  coomt,geen  mens  fiet  open  gaé. 
»j  Wy  fien  het  dach  aen  dachten  tis  voortaen  geen  wonder, 
»  De  fon  gaet  aen  de  menfch  wel  op  den  middach  onder-  «  Spaertuwe 
,j  En  watter  hier  en  daer  gebeurt  aen  eenich  man,  v!j7c''g"h"noch 

>>  Denckt  vry,dat  u  en  my  dat  oock  gebeuren  can.  fondiga,  cont, 

H-     j        L    n  1  r-r\  vcrtoth  met 

ctisdan  belt  gcracU;,  te  letten  op  lijn  laken,  vroom  te  wor- 

3»  Om  (onder  fijnen  w^cert  geen  rekening  te  maken,  vTchrmcr'^mcc 

ï>  Dcjcuchten  is  maer  roock-  dies  acht  ick  aldcr-beft,   debctcringhc 
*»  Te  houden  clckcn  dach,  als  off  hy  wacr  de  left.  a        în  de  doo*t"  sjr  ƒ 

G  3  \X'y  " 


54  SELF-STRYT. 

»>  Wy  brengen  voor  den  Heer  het  vetfte  van  cïe  rammen, 
»  Hec  gaeflte  van  den  ftal,  hec  befte  van  de  lammen  . 
,,  Des  wijngaerts  nieu  gewas,  het  eerfte  van  hec  velt 
h  Het  offer  der        „  Wcit  jaerlijcx ,  welte  recht ,  voor  Gode  neer-geftek.  b 

ecrflehngenooc  i         i         n    i  r       r  ^^'-ii'-iu  i# 

voor  de  wet  ge-  ,,  bal  yemant  dande  gut,  hec  grontlop  lijner  jaren, 
wSM'Sjn^'  •"  Sij  ns  levens  flechfte  deel  voor  fijnen  God  bewaren  ? 
bUjckiGen.^.s.      ,,  Salyemantaen  hetvleefch  op-dragen  fijne  jeucht, 

>>  En  brengen  voor  den  Heer  dat  niet  met  al  en  deuchc  / 
»,  Een  romp  vol  fware  quael,  van  buyten  en  van  binnen 
»'Een  hooft  dat  Tchudde-bolt^een  deel  verfufce  finnen, 
>» Een  lam  offcreupel been,  een  lijff  vol  flerecijn  j 
>'  Wechj  wechj  den  nuccencijt  dient  uyt-gefocht  te  zijn. 
..,  God  inde  jeuchtgefocht,  laet  hem  voor  feker  vinden  j 
»>  Hy  wil  dan  fijnen  geeft  aen  onfen  treeft  verbinden, 
3,  Maer  die  des  Heeren  woort  in  tijts  geen  acht  en  flaec, 
>}  Clopt  dickwils  aen  de  deur^  wanneer  het  is  te  laec. 

Sephyra. 

y  erf./ .       1  ^  It  ^asi  doch  niet  met  al  op  onfe  groene  jaren. 
lofcph  wiis    ^^^  'tBedencken  aen  de  doot ,  maeckt  niet  als  grijfe  haren  ; 
fchüon  <^nüc      \^-^  hierop  lejt  en  maelty  en  is  niet  recht  rvcrheucht . 
e-V  'lic  '   '^"     WcJ;  met  dit  fwaer ge^eys ^leeft:,  tyvijl ghy  lethen  meucht. 
},  Verdriet  coomt  tijts genoech^  wat  hoeftmen -"jan  te  T^ooren, 
Paichrior  tarnen    , ,  ^^Tj/ ^  ^  angHich  opcrlcg ,  ccn  blijdcn  geeH  te  jï  oor  en  ? 
iniucecordu  quam      >,  'Die  <%>oor  toecomcnd'qHaet  gcduyrich  iejt  enfchroomt, 
jMtcor^oru.  ^^  j^  droevich  als  hyt  denckt^  en  droever  als  het  coomt, 

1)och  vpi'ér pruylen  vpH  ,  ^an  u  isÏ  niet  te  lijden^ 
»,  n)e  fchoonhejt  ü  '-van  out  s  gewoon  met  tucht  te  fïrijden^ 

,,Sj)  helt  naerfoete  lu^,  ojf anders  lijtgevvelt, 
^  »,  ÏAlwiltfe blijven Jlaen  yfy^ert daerheen geyelt. 


SELF-STRYT.  55 

»>  Sy  "wert  uyt  een  gerucht  door fmeec ken  en  geheden^ 
liSywert  njdn  alle  cant  bevochten  en  beHreden^ 

>,  'Vies  geeft  fyt  eyndlicl^  op.  é^laer  ghy ,  al  zjjdyfchoon, 
Wat  ic\  ujïrijcl^ioff/ireel^gby  achtet  met  een  boong 
Chyjlaetet  in  de  wint  >  en  iaet  my  gantfche  dagen 
Verjlijten  in  getreur^  en  achter  ugaen  dagen, 
Maer,  lieve  ^  tü  genoech  ;  doet  dcfen  fiuyren  geeÜ 
Verhuyfen  uyt  u  lijf^  en  l/y^oonen  ïn  een  beeH. 
Laetplompaert  enfyn  maet^  Iaet  onbelompen  boeren, 
Laet  kluntens  hart  gehuyt ,  de  bloedig  oorloogh  <-uoeren^ 
Ojf<-uolgen  haren ploech.  Eenaerdich  jonc/^gcfel^ 
HDient  nergens  beter  toe,  als  tot  het  minne-^el. 
Laet  hoofden  grijs  en  gr  au  ,  laet  kale-coppen  forgen^ 
Laet  eer-fucht  gaen  te  hoof,  ijan  'sayonts  totten  morgen^ 
Laet  al  dafuijfe  ijolck^,  geneycht  tot  hoogenflaet) 
Met  Princen  o  mme  gaen ,  en  fitten  in  den  raet. 
Wiedatter  fluerheyt  <-voecht ,  u  ^'oechtfe  niet  met  allen  j 
ZJpaH  een  foet gelach  ,  u  dient  een  geeHich  mallen^ 
Een  jfoffrou  op  denfchoot,  een  deunt]en  in  de  ipyijn  j 
Cheen]oncl{^en  geeflich  lij  ff  mach  fonder  liefde  zsjfi- 
Waer  toe  isfchoonheyt  nut, dat  yvild'  ic^yioeleens  weten» 
Sy  brengt  geen  <-vruchten  woort,  men  cander  niet  njan  eten» 

Tot  (hitten  dientfe  niet. tot  plougen  onbequaem.  indigna tjipigr» 

Tu  maer  eenjchraie  Wint,  tu  maer  een  bloote  naem,  Ovid. 

Jndiemnen  niet  en  mach  'Wat  rvreuchde  yan  haer  trec^en-^ 
En  die  dit  niet  en  doenden  acht  ick  maer  njoor  gecken  : 

Haer  'Z'rucht  ü  niet  als  wreucht^daer  fleeckt  met  anders  in 3 
Defchoonheyt  ù  onnut ^  behahen  totte  min. 
»y  ft^/ w  de  purper  roos  op  haren  ^eel gebleven, 
»  Noyt  <z/an  een  jcuchdich  dier  in  haren  crans  geweven, 

C4  „  Noyt 


5^  SELF-STRYT. 

>j  Noyt  wan  een  lujlich  quant '-vereert  aen  fijn  fz/riendiny 
j>  Eylaes  !  haer  fchoonen gUns  ^ergaet  dies  niet  te  min  ; 
9)<éMen  fietfe  dach  aen  dach  ais  na  den  regen  gapen, 
}  >  Sy  doet  haer  bUyl^ns  op^  enfoeckt  den  dauw  te  rapen, 
„  En  vpertfe  niet  gelaeft,  haergloeyen  moet  cvergaen  ; 
"  iAüeen  de  dorre  kpop  blijft  op  hetjïeelt]en  ft  aen, 
VVaer  toe  yyil  doch  de  jeucht  de  teerefcboonheyt  j^aren  ? 
Sy  eet  haerfelven  op.  t/iUeen  de  hloote  jaren. 

Alleen  defnelle  tijt  njerteert  haer  fchoonen  glans  ,• 
*2)///  jong-manj  zjjdy  VPijs,  werfuymt geen  goede  kans, 
'T^en  ick^  op  u  '^erlieft,  ick^feg  {al fait  tijpyten) 
Ghy  zijter  oorfaeckjvan^  ickjnachet  u  yvelwyten. 
VFie feteenaerdich  lyjf,^erciert met cloncl^<-uerJïants 
1)16  niet  met  een  en  njoelt  een  innerlijcken  hrant  ? 
Wie  fteter  i-voor/yn  oogh  de  vvater-heken  j^ringen, 
'Die  fin  '-verdorde  keelfuan  driml^en  can  bedwingen  ? 

Wieffwart  '-van  hangers  nootiftetfp^fe  '-voor  hemftaen, 
Die  frac  X  niet  hanten  tant  en  wenfcht  daer  in  te  f  aen  ? 
W^'»j  in  een  fuyver  glas  met  reynder  hantygefchonc^en^ 
Wert,  met  een  meerder  lusÏ,  ijanyder  eengedroncken  : 
tAlü  de  fpyfe  goet,  en  conFiichtoe-bereyt, 
Wat  isl^  md^ienfe  niet  m  reyne  fchotels  leyt  ? 
'Befet  wat  vreemder  dinck^^aUeen  met  f'ille  fvvygen 
yyeetfchoonheyt  over  al  byydergunli  te  crygen, 

S'en  heeft  geen  pryfens  noot  sfy  doet  haer  Je  hen  '-voort  y 
a  vormoÇafaàtt        j^^  fchootiheyt  ü  ffevvilt,  al  fpreecktfe  niet  een  "vvoort.  a 

muta  commanda-  J  i     i     i  ri     l      ri  I  I 

tit  ifi.  Sen.        v/at  ü  een  leeltck  menjch,  byfchoonheyt  <i'ergel€ken  ? 
^tZyn  roofen altemaelwat fchoone  luydenfpre^en, 

cAl  wat  een  aerdich  quant  coomt  uytte  mont  gevloeyt, 
Schynt  met  eenfoeten  daupv  f-van  hontch-raetbe^oeyt. 


Het 


SELF-STRYT.  57 

Uetfy  in  Voyfen  raety  het  fy  ïn  boerüch  mallen, 

Watfchoone  luyden  doen 3  dat  heeft  een  vvel-geyal/en^  b  ^!>-tM, ^«<  ;»  «,, 

ï> tAl Ù de yyeerde T>eucht  inyder Lief-^etal,  eerntùil",]7cl^t 

"  Ifeucht  in  een  aerdich  lijffl  gaet  njene  boy  en  ai  b  S' p'i«  """"^" 

HOe  vvoudy  dan^nie-vroUj  van  tWee  ghebloofde  ka4 
ken. 

En  van  een  foet  gKelaet  een  hoeren-fpiegel  maken  ? 
Sal  dan  het  dertel  vleys  fijn  luftcn  fteken  aen 
Soo  haefteen  aerdich  lijf  coomt  hier  ofF  daer  ghegaen  ? 

Neen  dat  en  mach  niet  zijn.  ,,  Des  Heeren  reyne  gaven 

»  En  zijn  niet  indemenfch  om  vuylen  brantte  laven, 
7,  Maer  om  te  fijner  tijt  te  fchencken  aen  een  maecht 
>■>  Die  niet,  als  tucht  en  eer ,  in  haren  boefem draecht, 

s,Niet  om  in  kriel  bejach  een  cleyne  tijt  te  fpelen, 

*'  Maer  om  door  echte  trou  fijn  even-mcnfch  te  telen. 

,,  Soo  dient  een  jeuchdich  lijlf  te  werden  aen-gcleyt  :      MarUuéfuUtr, 
>'  Een  fchoone  man  beloont  der  maechden  eerbaerheyt.  fr*mtum.  cypr. 

lek  bid  u,  edel  vrou,  en  laet  de  fnelle  ftralen 

Van  u  verdwaek  geficht,  niet  op  my  neder-dalen 
Met  keteling  van  luft- maer  als  ghy  lolêph  fiet, 
Soo  neem  in  u  ghepeys  een  knecht,en  hoogcr  niet. 

..Ten  is  geeneerbaer  hert,dat,metdedactte  mijden, 

»>  Meynt  dattct  eerbaer  is.  akvie  daer  lonckt  ter  zijden  *"  '^'* 

,,  En  keteltfijn  gemoet,  methcymelijcken  brant, 
«iBcfoetek  voorden  Heer  fijn  innerlijck  verftant. 

Sou  midd'ler  tijt  mijn  jcucht  u  brandich  hert  ontruftcn  ?■ 

Sou  dit  mij nlichacm  zijn  een  (poor  tot  quadc  kiften  ? 

H  Dat 


5?  SELF-STRYT. 

Dat  fneed  my  door  het  hert.  Gewis  ick  wou  veel  ccr 

Dit aenficht  gants  enalgaeu  maken  tot  een  zeer. 
Mijn  oogen,  fti)ff  van  dracht,  mijn  hppen^  niet  als  cloven . 
ïvlijn  tanden^fwart  als  peck  j  mijn  handen^niet  als  roven  j 
Mijn  hayr^door  (weet  en  ftoff  gebacken  onder  een, 
Soo  dattet  gheene  kamfouconnen  onder-fcheen  : 
Tck  fal  in  mijn  gefichcmet  rouwe  nagels  varen^ 
*k  En  wil  noch  teere  neus, noch  roode  wrangen  fparen, 
Ick  wilt  lbo  ftellen  aen^  dat  yder ,  die  my  fiet, 
Sal  voelen  in  fijn  hert,  geen  luften^  maer  verdriet. 
Dochzijdyfoogefintom  Ichoonheyt  natejagen, 
9>  God  is  de  fchoonheyt  ièlfs .  fteltdaeruwelbehacren- 
*,  De  Heer  is  niet  als  licht,  als  glans,en  hellen  dach, 
'>  Meer  als  oyt  menich  begreep,  ofFmenfchc  ooge  fach. 
31  Ach  I  tis  een  nietich  dinckjdat  wy  hier  Schoonheyt  noe- 

menj 
»,  Daer  op  de  werelt  ftoft,  daer  van  de  vrouwen  roemen, 
j,  "Neemt  wech  een  enckel  vel,  al  wat  daer  onder  leyc 
»,  Is  niet  als  drouve  ftanck ,  en  rechte  vuylicheyt.  • 

7,  Soo  haefl; een  fchrale  lucht ,  het  fteunlH  van  ons  leven, 
tt  Een  damp,  een  cleyne  wint,  is  uytde  mont  gedreven, 
„  Soo  haeft  God  aende  menfch  maer  eens  de  neus  en 

fluyt, 
„  Dan  ifter  med'  gedaen  ^  dan  heeft  de  fchoonheyt  uyt. 
5,  Dan  leyt  de  lege  (chors  van  yder  een  verlaten, 
»>  Dan  wert  dedoode  romp  gedragenachter  ftraten, 
,,  En  in  hetgraffgcdouti  dan  leyt  het  nietich  dier, 
"  Door-getcn  van  de  worm ,  door-loopen  van  de  pier, 
*)  Begraven  in  de  ftanck,  becropen  van  de  flanghen, 
»'  Bcdciflmecenckelftoffjmec  vuyle  flijm  behanghcn, 

«Siet 


SELF-STRYT.  jp 

,,  Sietdaeruherten-luft  in  eenen  oogen-blick 

*)  Niet  als  ongueren  reuck,  en  yfTelijcken  ichrick. 
»>  Went,  lieve  '.  went  het  oogh  van  al  dees  ydeiheden, 
>>  Die  by  den  dwafen  menich  geacht  zijn  hier  beneden^, 

„  Stier  uwe  domme  jeucht;,  daer  u  de  deucht  gebiet, 

7>  Daer  zijn  geen  dingen  fchoon^dan  diemen  nieten  Ciet.tcormth,^:  is. 
Ghy  doch  en  foed:  niet  Ichoons ,  u  wandel  cant  bewijfen, 
Ghy  foeckt  den  grouwel  felfs  vol  fchrickelijck  affgrijfen, 
Ghy  ioeckt  het  vuyUte  fpoock  dat  oytee  menfche  vont, 
En  wildy't  al  in  een  ?  me-vrou,ghy  foeckt  de  fond. 
j.  Indien  een  clouck  pinceel,met  diepen  en  verhoogen, 
3)  Ditmonfl:er,doordeconftjnaer'tlevenconde  tooghen^' 

„  En  ftellen  ons  voor 'toogh fijn  groufaem  beelt^  voor- 
waer 

„  Wy  liepen  uytons  felfs  van  fchrick,  en  grooten  vacr.' 
,y  Brengt,  wat  een  menfche  can  ontfetten  en  befchamen, 
»>  Brengt^al  wat  groufaem  is,in  eenen  clomp  te  famen, 

.,  Wat  fpoocken  datmen  vint,  wat  monftcrs  datmen 
fiet, 

>.  Al  watter  leelick  is  ^  en  is  foo  leclick  niet 
,,  Als'tgene  datghyfoeckt.  Maertis  te  lany;  gebleven, 
Tis  tijtmyw^ederom  tot  mijnen  dienfl:  te  geven  j 

Met  oorlof,  ick  vertreck  :  »  ten  gaet  niet,  foo  het  fou, 

>>  Wanneer  de  knecht  te  lang  hout  fprake  mette  vrou. 

Sephyra. 

E,.  ,  ^      '  .  ,  jlUm  verore. 

T  heve  !  noch  een  vvoort  3  en  gaet  u  met  njerbergen^  pi^ir^  ffta^U  e. 

'AI  "^atghy  tegen-flrecjt^  en  dient  m<ier  om  te  tergen  turn  acccndc 

^enhrant  njan  mip  ^emoet.  Een  in-gedwongen ''vier-  /'.^^lo(cpl^. 

lierfi  dies  te  folder  tiyt  met  donder  en  mier,  .'^"    1'" 

J  -^  i  à>  citato. 

JJ  z  Coom 


6o  S  E  L  F-S  T  R  Y  T. 

Qom^ffreecJ^eens ujtte  horsï.^^an  vpaer doch  mach  het  comen 
'T)cit  u  aelvveerdich  hooft  foo. '-ver  ü  in-genomen ^ 

ZJan  al  ditfvyaergej^eys  ?  yvaer  hebdy  doch  roer  keert  3 
Nojtmenfch  heeft  hier  in  huysfpyaer-hoofdicheytgeleert» 
Ick^  fie  dat  al  de  knechts  zjjn  '■vol  <z>an  criele  tocht  en, 
'De  maechdenjos genoech  i  gevpü  Jndien Jy  mochten. 
Het  fouder  Jïordich  gaen.  Ghy  jong-man,  ghy  alleen 
'^lijfii  in  dit  Jacht  onthael^gelijckjen  harde  f^een. 
Wat  maelt  u  in  de  kpp  ?  yyat  mach  u  weder-houppen  ? 
Wattnaecktj  in  ugemoet^  een  yy  eer- f  en  rvan  de  <-vrouppen  ? 
Een  ajf-keer  njan  de  fureucht  ?  "vvat  ifl  dat  u  ontbreeckt, 
Waer  door  u  ^vtjs  ghepeys  foo  tegen  liefde  feeckt  ? 
Chy  Woont  hierin  een  huys,  rvoorfien  rvan  alle  dingen^ 
%Men  maeckter  goede  chier ,  men  hoorter  lusïich fingen, 
\^Usm  'mttri         Men  fieter  geen  ^verdriet^  maerfp  el  en  ene  kei  jock^  j 
fefmTxlmJec'cu.         Schier  niemant  njan  de  knechts  is  befïch  als  de  kpc^. 
fatio  ia nuiA  ?  ref.  Waer  nJontmcn  oyt palleys  daer  aide  boden  /heelden 
Richcer.Ax.hift.  Soo  njry,  als  hier  tn  huys  ?  ruooryyaer  een  huys  ^van  weelden j 
^  *  Eenhuys  rvol  herten-luJiiTfol alderhande goet^ 

Daer  y  der  vpeeïtch  Ù3  enfvpemt  in  overvloet, 
vMijn  tafel  Ù  n^erciert  met  alderhande  wijnen, 
^et  wilt  -braetj  en  gebackt  met  brem  <-van  wilde  fppijnetJ^ 
'Dit  ijser  maer  alleen  dat  my  ten  hoochHenf^ï^t, 
''Dat  ick^  niet  ppilts  en  heb^  en  ghy  niet  vpilt  en  'xjjt. 
Ttr  vttuptmtm     £«  cpcnpvel nochtans ,  al  waermen  placht  te  bancken, 

facilita  vitia  fub      t^  />■  ■  i        n     1    1  ■  l 

rc^Hot.  Sen.Ep.7  uaer  fetmen  mt  gemeen  betjpeLder  minnen  Wanckens 
3)  ^ant  die  aen  tafel  ft,  'ii;erheucht  metfoete  wijn^ 
3>Hoe  can  die  fonder  lief  int  bed  gelegen  zijn  ? 
>>  Gemack  maeckt  dertelnyleys  j  wie  heefter goede  dagen 
3  >  'Die  met  gedoken  hals  de  weelde  can  ^ver dragen  ? 

Een 


SELF-STRYT. 

»,  €enhuyc^,  evol goede  jj?ijs  en  liejfeltjcken  dranckj, 
"  Soecl^  vpaer  den  overvloet  mach  nemen  harenganc^ 
^DiCiin fijn  groene  jeucht^getoeft  <-van  fchoone  rarouppen, 
y(/ee(3  met  een  koelen  moet,  fijn  luB  te  ypeder-houppen, 
T)ie  droepichfitenfetyyvanneer  hy  drinckt  de  yyijn^ 
1)at  moet  een  dommen  bloetj  o jf recht  en  droomer  "^n. 
2.  Een  droomer  zfjdy  doch 3  eenjlecht-hooftfuldy  biijpen, 
Can  u  mijn  heuj  onthael  tot  geen  ^vermaken  drijven. 
Het  droomen  heeft  u  eer  H  igelijcl^  ghy  ons  <-uerte/t) 
W/  uppe  broeders  gun  si  3  en  'vaders  huys  gepelt  j 
Indien  ghy  niet  enpoocht  u  droomen  naer  te  laten, 
Chjjhlt  m  dit  geppesi  u  of  een  nieu  doen  haten 

ZJan  mji  en  al  'tgefin  •  doormy^  wan  upven  heer . 
'Dus 3  Jofeph,  zjjdy  vfijs^  en  yyeeft  geen  droomer  meer, 
'Devyijn  heeft  op  een  uyrs  dat  fes-mael  honden  jaren 
In  ü^oach  njan  te  <^oor  noyt  conden  openbaren ^ 
Ontdeckt  en  bloot gethoont  :  hoefal  haer  foet  fentjn 
In  dit  u  jeuchdich  lijjf gants  fonder  crachten  z.ijn  ? 
\^aerom  en  can  'tgemacl^op  ufoo  '-veel niet  werc^en 
tAls  op  een  ander  menfch  ?  wyfppepen  op  de  ijlercken 
ZJanfoete  lufl,foo  haeji  die  op  ons  neder-flort  : 
Wat  let  «,  meer  als  ons,  Wat  ifet  dat  ufchort  ? 
Mijn  leger  ü  rverciert  met  co [Ïelijcke  Jj?reyen, 
'T)  ie  ^trtjck^  yEgipten-lant  aüeenecan  bereyen^ 

Cevoert  met  zjjdenbont  ;  mijncamer  njol  tapijt  j 
Maeckt^door  haer  fchoonen  glans  ^een  droupen  gccfiivcrblijt  : 
Myngantfche  ledekant  ruyc^t  na  de  foet  e  cruyden, 
'Die  ons  i-uan  f-verrefcnt  het  heetelant  wan  zuyden  : 
Myn  lakens  zjjn  njolgeur^  en  niet  een  eenicb  deel 
'Dat  niet  en  heeft  de  reuc/^<-van  balfem  en  canneel. 


6\ 


Vtntir  pitro  tflu- 
«ns  itfpumal  in  li- 
bidinem.  Hieroti. 


trietatem  nudat 
fttnora  que  fer 
600  annoi  fobrit- 
tatt  ctnuxtrat , 
Hieron. 


Aen.lockende 
gcfprcck  der  lilii 
gciViouwen  tot 
tendwaefachti- 
gcn  longcliiick, 
bcfchrcven  door 
Sahmon  Itov.Js 


HJ 


W<tt 


6%  .        S.ELF-STRYT. 

Wrf?  ruait  er  meer  te  deen^  als  in  de  Jacht  e  pluyme» 
Te cruypeiif fonder njrees^en  daerte liggen  luytneny 

Tefwemmeningenucht^  te  blujjèn  onfe  r^Utfi? 

Wat^ady  noch<X'ertfaecht  ?  hei  hecl^ü  a/anden  dam, 
éMtjn  mangaet  alle  daech  {gelijckyyy  beyde  weten) 
Nu  by  de  (oningmi  dan  by  den  Contnck^  eten, 

V^  by  den  iongen  Trins^  dan  by  een  ander  heer, 

Wy  hebben  'thnys  alleen  ^  coom  aen,  vvat  yyildy  meer? 
(oom  aen^  en  njoor  bejluyt ,  n/ervoucht  u  na  mijn  camer, 
Waer  toe  hier  langgejiaen  ?  yvat  houfdy  bijl  off  hamer  ? 

T^er  dry-maelaen  de  klinck^,  en  blijf  een  vpeynich  fiaen. 

En  dop  dan  noch  een  reys^  de  deur  f  al  opengaen. 
Laet  dat  u  loofe  zijn^  en  coom  daer  of  gistreden 
^let  onbefchroomden  geefi,  "pnpyfullen  ja  be  sleden 

Een  uyrken  twee  off  dry  ^  in  luHen  njan  de  jeuchty 

Veel  hebben  dit  gevvenfcbt  •  ghy  T^jt  alleen  die  meucht, 
^hlaenfoom  daer  ick^  feg^  en  fonder  meer  te  njragen 
Gaetin^  enjluyt  de  deur.  nppy  hebbent  ipyelte  lo^agen^ 

T)aer  alles  yvat  "Vpyfien  ons  loc  kt  tot  foete  ruïl. 

»>  Een  bed<~uol  rijc^gevyastj een  woon  plaets  <T.'an  de  lujl» 


fofep/j 


';. 


faTjh^J^nÔ'ôfii'.  ^  '  f^^  ^y  ^^^^  ^y  v^^^  ^^  hooch  den  loff  van  uwe  camcr, 
ditemptorinequi      V^J  Eh  gact  Hief  in  te  vverck^  çhelijck  de  loofe  cramer, 
^^^"["dlapunL'.      Die  wel  hecfchoonfte  deel  van  lijne  \)v'''aer  ontdeckCj 
tàm:/;cd,«boiM,      ïvlaer  laet  aen  niemantfienal  watteris  bevlcckt. 

luifeceali  mtrca- 

ur  cfl,  cnendhf.i-  Ghy  poocht  mvj  door  de  luft,  tot  uwen  wil  te  crijaen, 
ddeaationëcuip^,MsieT  tquetlen  van  de  ziel,datcondywelverlwi)gen  : 
nonn,edtHm,id'fi\      Q]^^  fjglj.  j^y  ^qq^  \^^^  oooh,  vermacck  van  deitel  fpel, 

rtmorfum  conjcien  J  I  O     '  k      ' 

tu,  nofintmjdefl,      Pocli  bct  on-flen-crheroert  de  pijnen  van  der  hel. 

Bor.ntnt.  L»ies, 


SELF-STRYT.  6^ 

Dies ,  hoe  dijn  gladde  tong  de  kiften  weet  teprijfenj 

Noch  canin  mijngemoet  geenluftcotluftenrijlèn. 
Want  fchoon  de  geyle  vreucht  is  foet  in  uwen  fin, 
lek  vinder  evenwel  veel  bitterhedcn  in  : 

Als  icker  maer  op  denck,  mijn  hert  begint  te  beven  ; 

Dit  ftaet  in  mijn  gemoet,  als  met  een  pen,  ghelchreven^ 
„  Diefoecken  hun  vermaeck  ontrent  eens  anders  wijfï^ 
'>  Die  fpelen  met  haerziel,  en  lollen  met  haer  lijff. . 

„  De  vreefe  van  de  man,  wiens  eere  wert  genomen, 

"  Moet  t'elcken  voor  gewis  de  hnckers  over-comen 

Î,  Die  loucken  vuylbej ach, haer gantfchebloetverfchiec 
5»  Op  'truyfÏèn  van  een  blat,op'c  drillen  van  een  rieCj 

»>  Sy  fchricken  voor  een  beek,  fy  beven  voor  de  mucren, 

>'  Sy  houden  voor  verdacht,  en  vrienden,  en  gebueren  j 
„  Ach  ongeruften  ftant  !  wie  datter  coomt  off  gaet, 
ïj  Haer  crachten  zijn  beroert,  haerherteleyt  en  ilaet.       a  A</«//m«w ;« 

»,  De  fneghen  vver-geeft  befpiet  met  hondert  oo2en  ■f":'"'  ""'■tj."' p»- 

i>  bijn  wi)n  en  haren  pol,  om  met  te  zijn  bedrogen,  »>'"•«  ,vidcafud 

„  En  foo  hy  nu  offdan  haer  eens  betrappen  mach,  jmicap.'is.  ''^"' 

"  Ghewis  haer  beyder  lijff  en  is  maer  ecne  flach.  ^  Die  maniere 

Nu  den(5t,  off  uwe  man  maer  een-mael  creech  vermoeden  outsin!ïgi>tcn 

yan  dit  oneerlijck  fpel ,  wat  beul,wat  felle  roeden,  ^e^3tf '^-"^ 

Wat  galge,kmys,off  rat,  watuyt-gciochte  pijn  getuycht  d.w/ 

Sou  voor  een  fnoodc  flaeff  genoechlaem  connen  zijn  ?  a  *  a",)^^,^^,,^ 

Wat  fou  den  feilen  loop  van  fiine  gramfchap  ftillen  ?  *d"'urc,  d>,rr.no 

■X  t      r\  1  1  1  l-I  -11  ■viriliUlumulla/ti 

JHy  lleyptcmy  daer  heen,  omlevendich  te  villen,  fmjfruflatur  Di- 

Hy  greep  my  by  den  hals ,  en  metten  eerften  fteeck  ""^^'^^  ^^^"^]; 

Sneed  van  mij  n  leden  aff  al  wat  een  man  geleeck.  b  «m  uiiu 

Hy  ftack  my  aen  een  fpit,  en  liet  mijn  lichacm  braden,  1;;;f /IXt-" 

En  dcde  met  het  vlees  fijn  honde-kotverfaden.  f"'"""  , 

'  '  Tiimtttniftn». 

H  4  Int  HoMt. 


<54  SELF-STRYT. 

ïnt  corte,watter  oyt  voor  ftrafTen  zijn  bedacht, 

Die  foudeiiit'mijnderpijn^dan  werden  voorc-gebrachtr 


Geiijck  hier  vo-  Noch  wcct  ick,  fou  de  man  fich  felven  niet  bedaren, 
vieefchliick;  /er  Maer,  tot  een  meerder  wraeck,  'tgeraemce  doen  vergaren, 
teiheden  der  on  -      £j^  brengen  wedcrom  de  leden  over  een, 

befuyWerionck-         _  ,   «^  i"      i  i         L 

heydt  hy  scfhyra      En  maken  voor  me-vrou  een  letel  van  het  been, 
ophet  heffeiijck  ^     ^    j  ç^^  ^^       j^^.   {^    aeheele  da^en 

Ite  zijn  voor- ge-  ^  J  iD    J  z>  _0 

ikit,  totaenioc-  Suk  fitten  in  het  riff,  als  mette  doot  bellaren, 
foö^wert  hÏrTn      Ecn  fetel,  foo  bctey t,  dat  fchoon  al  ben  ick  doot, 
tegendeel  de  uyt      y  ongelucklch  Hjff  lal  ruften  in  mijn  fchoot  • 

comité  van  vuyle  ö  >  ,  j    j 

luft  op  het  grouwelijckfte  vcrthoont.om  door  de  yflclijckhcy  t  der  iL  aftc.de  icclickheyt  van  de  daet  it% 
te  wijlen  ;  ende  hier  om  hebben  de  Lieff-hebbcrs  der  Schilder- coiiftc^beyde  de  voorfz  iiï- vallen  elck 
met  een  byfonderc  Platc  uyc-ghebeelc.  g^^J 


SELF-STRYT.  6^ 

Sal  ruften  ?  niet  alfoo .  wat  fal  ii  rufte  ^evenj 
Die  niec,als  tot  verdriet, en  fiilt  op  aerden  leven  ? 

Sultleven?  nietalloo-  hoe cander  leven  zijn, 

Daernietenis  alsdootjendoodelijckepijn  ? 
Dit  vel,  en  watjeiietmijn  aengeficht  bedecken, 
Salu,  rampfalich  wijf,  dan  voor  een  mafke  ftreckenj 

Watfchricktu  hert  ^  me-vrou?  het  is  de  rechte  vont 

Om  dan  noch  met  u  lieff  te  ligghen  mont  aen  mont. 
Dit  hooft-fcheel  fal  u  zijn  een  kop  om  uyttedrincken. 
Om  meteen  eeuwich  leet  u  vreuchden  te  gedincken, 

Dit  hayr,dat  ick  nudraegh ,  fal,naer  des  hofs  gebriiyck,  ^is  eertïjts  hy 

Aen  uwen  kalen  cop  dan  wefen  een  paruyck  ; 
Mijn  huyt,alslecr  bereyt,  fal gantfche dagen  hangen, 
Daeru  ellendich  lijflffal  eeuwich  zijn  gevangen. 

En  'tfal  op  fulcker  wijs  vaft  welen  acn  'tgebou, 

Als  offet  metten  arm  u  noch  omhcHen  wou. 
Maer  als  de drouve  nacht  coomt  uy tter  zee gerefen^ 
Dan  lal  het  felve  vel  u  deckfel  moeten  wefen, 

En  lbo  ghy  vraeght,  waerom  dit  alles  wert  aedaen? 

Dencktwatphy  nuverfoeckt.ahy  fuUet  wel  verftaen.<^e^^ealï■-fchcel•é. 

W,       r-        1   •    I  r  \  11-        I         •  C^pmu  trad .  de 

at  loud  ick,  arme  menich!  m  dit  verdriet  beginnen^         "   -■ 

Die  noch  een  wreeder  beul  fou  dragen  in  de  finnen. 

Die  noch  een  fwaerderfmert  fou  voelen  indensiccfl:? 

»  Een  hertjbewufivan  c]uaet,datpijnichtalder-mce(t. 
Doch  fchoon  ick  wiert  becrapt.en  op  het  feyt  bevonden^ 
En  foo  van  ftonden  aen  int  duyfter  graffgefondcn, 

Gclijck  in  dit  geval  niet  feldcn  wertgedaen, 

Denck,  hoc  mijn  faken  dan  voor  Gode  (ouden  ftaen.        ._      ,  ., 

Cerm.  Vmuijfimn  in  turn  numirofà  gintt  adultérin  :   quorum  fctnafn^tni ,  f^  maritü  firmiffn  ;  ttuifn  ittniUu 
PHdatam  ioram  {rapin^uu  ixftUii  domo  maritia  ,  aeptr  omntm  viam  virbtri  «git . 


vele  volcken  gc- 
bruyckelijck  gc- 
weelt,  dat  een 
man  fijn  wijffin 
overfpel  bevon- 
den hebbende, 
de  felve  fclfs  ver 
mocht  te  ftralfé; 
tot  wekken  eyn« 
dé'hy  onder  an- 
dere haer  het 
hayropde  kam, 
en  de  geheel  kacl 


J^or-f.  cap.  s.  die 
de  redené,  waer- 
om fukxgefchic» 
de ,  geleerdclijck 
verclaert.  Jnai/«/ 
tent  fi&iont  et- 
piUörtii»,  inter  a- 
Jitu  f acnai, animai 
Virii  folrre  ,  A>:ii- 
qua  exempta  fatü 
«;oWfn«,  Vid.Gcll 
bb  4.C3p.3.F(;r«. 


I 


Den 


66  S  E  L  F-S  T  R  Y  T. 

â"f  j:-â:L  ''  De  boom  blijft  even  foo  gheli)ck  hy  is  gevaUen, 
viffimodie.taiuin. ,,  Qg  menfchjcrelijck.  hy  fterfc.  Wee  hemîdie  in  het  malien, 

vtnietur  in  no-vif~  _  •  l  l         •        l         I  1  •      i        i 

fimodiefuuii.  ,>  bn  midden  m  den  brant,daer  in  hy  leyt  en  wroet, 

AugiUiia,  ^^  Braeckt  iiyt,  met  eene  fwalp,  fij n  leven  en  fijn  bleet. 

",j  Soodanich  als  de  menlch  heeft  aff-geleyt  fijn  leden, 
f,  Soodanich  fal  demenfch  voor  Godes  oordeel  treden  : 
„  Soodanich  als  de  menfch  daelt  neder  in  het  graflR 
»  Soo  rijft  hy  op  in  vreucht ,  ofFtot  verdiende  ftrafif. 
Hoe  luldy,  dertel  vlees,  voor  Godes  throon  verfchijnen, 
pieleefdet,als  een  mol  j  en  ftorft,gelijck  defwijnen? 
Hoe  fal  unaedieziel  dan  voor  het  oordeel  ftaen; 
Als  'tbouck  van  u  Ghew^eetfal  werden  op-ghedaen  i 
Hoeiùllen,  int  gericht,  u  naeckte  leden  beven. 
Wanneer  u  gants  bedrijfffal  voor  u  ftaen  gefchreven  î 
En  voor  den  grooten  God  fal  over  zijn  gebracht 
Al  wat  ghy  hebt  gedacn,  en  w^at  ghy  hebt  gedacht  ? 
Hoefuldy,  dertel  vlees,  hoe  luldy  connen  dragen 
Deichrickelijcke  ftem,  dien  fou  neder-jaghen 

Int  diepfte  van  depoel,een  w^oon-plaets  van  client. 
Een  fterven  fonder  doot,  een  pijnelonder ent  ? 
sjBenautheyt  in  den  geeft,  amechticheyt  der  zielen, 
'>  Verfinachtheyt  int  ghemoet,  fal  yder  een  vernielen 
jj  Die  nades  wereks  loop  hier  inden  vleefche  leeft, 
»y  En  met  een  boofen  wil  aen  aertlche  luftcn  cleeft. 
2.  Ghy  noemt  my  flechten  bot.  Wat  ilTer  aen  gelegen  ? 
Eenvoudichcn  oprecht  zijn  al  des  Heeren  w^e^en. 
Ghy  legt  my  fmadich  aen  datick  een  droomer  ben; 
Maer  weet,dat  ick  voor  al  geen  hoo^ier  nacm  en  ken. 
Het  mach  aen  u,me-vrou,en  wie  het  wil,mifliagen, 
Ick  fiil  die  voor  een  croon  op  mijnen  hoofde  dragen, 

Ea 


SELF-STRYT.  Gy 

En  loven  des  den  Heer  :  hier  door  ben  ick  gewis 
Dat  Godes  weerde  Geeft  in  mijne  wegen  is. 
\>  Al  coomc  een  diepe  flaep  van  boven  aff  gheiegen, 
»  Wanneer  dit  fwacke  lijffdaer  henen  is  gelegen, 
5j  DezieljOnsweertftepant,  'tonfterffelijckedeel, 
)5  En  flLiymert  nimmermeer,  maer  blijft  in  haer  geheel. 
Doordroomen  in  dernacht,en wonderbaer gefichten. 
Werd  ick  in  my  ghewaer  den  Vader  vande  lichten, 
En  als  een  ander  menfch  int  bedde  leyten  wroet. 
Dan  coomt  dien  hoogê  geeft,en  fpreed  in  mijn  gemoet,- 
Ontdeâ:,met  claer  befchect,  wat  my,en  ander  lieden, 
Wat  gantfche  landen  deur,  na  defen  fal  gefchieden  : 
Dies  danck  ick  mijnen  God;  want  geen  foo  grooten  eer, 
Als  wat  gebeuren  fal  te  weten  door  den  Heer. 
Al  ben  ick  uyt  mijn  lant^  door  droomen,wech  gedreven, 
Ick  fal  eens  wederom,  door  droomen,zijn  verheven  j 
En  diemy  defen  Imaet  nu  hebben  aen-gedaen, 
Die  lullen  na-dcr-hantmy  comen  bidden  aen, 
My  bieden  met  ootmoet,  en  tranen, en  gefchencken  j 
En  fiet  !  ick  wil  oock  dan  het  cjuade  niet  gedencken. 
Noch  wreken  mijn  verdriet^macr  met  een  facht  gemocc 
Haer  thoonen  alle  gunft,  gelijckmen  broeders  doet. 
"pN  An  neemt  dat  ick  vermochtj  met  veynfen  ende  liegen, 
Hetakijt  wacker  oog  van  y  ver-fucht  bcdriege,  (moet? 
Wat  ract  dan  voor  my  felf?  wat  trooft  voor  mijn  ghe- 
Wat  uyt-comft  voor  de  worm,  die  in  my  leyten  wroet  ? 
^„Ifl:  niet  een  wonder  ftuck?  des  fondaers  cyghe  finnen 
»>  En  zijn  in  dit  geding  met  geen  gefchenck  te  winnen, 
,,  Sy  roepen  recht  en  wraeck.  noyt  hert  bewuft  va  quact, 
»Kreechjin  fijn  cygcn  hoff^cen  vonnis  t'fijndcrbact. 

I 2  Poogh 


Cerpore  dof  mun- 
ie nmma  infomnit 
agit.  Hippocr.dc 
Infomn. 

Corforumfimnui 
tR,  JïcHt  ^  mors  : 
anima  ijuieti  nun- 

quamfuccedil. 

Tertull.cap.ij, 
de  Anitn. 

Sitfe  maiorifortu» 
ntlotumfecit  itim 
iuri». 

HiraclitiM  dixit,  Vi 
gilantilut  vnum 
ccmmunem  rffi 
rnHndum  ;  fopims 
infuum  qutm^Ht 
dutdtrc. 


J^tidprodefi  non 
hahire  crn^tiiim, 
habenii  ccafciintim 
/im'Lattant  InO. 
lib  ö.ap.i4-  ex 
Scncc. 

M»U  confnenii» 
dtltlioTum  noftr»- 
rum  iffa  tjllt/lü^ 
ipf»  iuilix,ipfA  lor. 
tor,itf*carctr,iff0 
auufal ,  iffa  indl. 
(/tl,ipOt  liamnat, 
Uzralurd. 


6%  S  E  LF-ST  R  Y  T. 

,,  Pooch  al  LI  linckerny  int  duyfter  wech  te  fteken, 
>,  Graef  ineen  diepe  kuyl  u  fchandelijcke  ftreken, 
,,  VerdonckercLi  Gewect  :  al  pij ndy'c  noch  foofeerj 
J5  Ghy  wiechcfc  wel  in  naep,maer  dootle  nimmermeer. 
te, /ceierZorumt,r>>  God  lal,  door  fijnen  geeft  ,  int  holfte  van  de  nachten, 
fi^CcylT'"^'"  "  ^"  ongevvoone  fchnck  beroeren  u  gedachten, 
>,  En  wecken  op  u  ziel,  en  halen  aen  den  dach 
j>  Al  wat  van  langer-hant  daer  in  verborgen  lach. 
Confcitnt'tH  eitiuf.    Wat  focckty  vaft  belcheet  van  Godes  eeuwich  wefen  ? 
*n  ttn.mÔmum"  \  Ghy  connetjdomme  menich^in  uwen  boelem  lefen, 
Richt;er!'Ax'"8.       "  ^^'^^^-'Y^  ^n^cr  eens  u  hert,  ftracxfuldy  zijn ghewis 
>>  Dat  God  in  uwe  ziel,  en  in  den  hemel  is. 
,i  Soo  haeft  een  dertel  wicht  maer  op  en  hout  van  mallen, 
>>  Stracx  coomt  een  drouf  berou  op  fijn  crew^richten  vallen, 
j;.Enknacgthéaendeziel,door-wancielt  vlees  enbloet, 
»  En  fet  hem  nacht  en  dach  een  prang  aen  fijngemoet. 
i,  Wiefiicht  niet  in  fijn  hert,  wanneer  voor-lede  luften, 
"  Door  wroughen  van  den  gheeft ,  den  gantfchen  menfch 
ontruften  ? 
>»Soeckt  vrcuchde,  foo  ghy  wilt,  noytiflerfondaerbly, 
^'Noytis  een  quaet  gemoet  van  binne-corcfen  vry. 
y,  Gae  nu  ,  gae  dijnen  gang  ,  doe  vry  des  vlees  behaghen, 
»'  Wt  een  foo  corten  vreucht  ontftaet  geduyrich  knagen, 
>'  Een  pij n-banck  voorde  ziel, een  innerlijck  ellent, 
"  Een  worm  die  niet  en  fterft.een  geefTel  londer  ent. 
*>  Indien  ghy  weelde  foeckt,  en  wilt  in  vreuchden  iwem- 

men^ 
?»  Wel  aen,  verdwaclde  menfchjiTiaed:  uvs'e  luft  te  temmen, 
>>  Bctoom  u  dertel  ooghjCn  trede  metten  voet, 
''Het  onbduyldc  vier,  dac  kctclt  u  gemoet. 


SELF-STRYT.  69 

>,  Wat  ifl:  van'swerelts  vreugtf  de  jeuchc  is  haefl:  verdwenê, 
»  En  men  de  fnelle  jeucht  gaec  oock  de  \  reucht  daer  henen, 

„  En  als  den  corten  dach  ten  avond  is  gegaen, 

»5  Waft  vreuchde,  waft  verdrietjhet  ifTer  med'sedaen. 
,j  Wei-doen  is  herten-lult  :  fick  lelven  t'overwinnen, 
3>  Dat  is  een  hemels  dau,  die  over  onfe  finnen 

ï>  Ghefeghen  iiytte  lucht ,  doet  alle  quael  vergaen, 
iy  Daer  is  geen  meerder  luft  als  lufl:  te  weder- llaen. 
„  O  noy t  vol-prefen  vreucht,  gheruftheyt  der  Ghevvilfen,   ^dm. 
»  Wie  van  gefont  vcrftant,  wie  foud  u  willen  mifl'cn 

„  Voor  al  datby  den  menfch  geacht  is  alder-mecft? 

>»  Al  wat  ons  recht  vermacckt,  coomtuyt  een  reynen 
gheeft. 


^uren  Incftnim- 
iia  Uffhi.  badiu 
fj/i  confcicntii  rccii 
facïorifm ,  ijuam 
ftccati  latebrkji» 


Sepliyra. 

Is  dan  de  gunst  tefyvacl^om  rntjnbeleyt  tejlijven, 
Soomoet  tcl^defe  faeck^o^  ander  gronden  drijven. 
Icl^vpeeti  dat  fnenichpeert  niet  eer  en  f  lach  te  gaen^ 
Voor  dattetfich  de  ff  oor  rvoelt  in  de  lenden  Jlaen. 
j>  Hoor  Jofeph^  als  een  njroufoo  hoocb begint  te  branden^ 
»  T)at  haren  raet  bejluyt  haer  eere  te  ^verpanden 

»  ftAen yemandt  diefe  mint 3  en  dattet  haer  mif-luckty 
y>Soo  vvertfe  n^an  defpijt  au  buyten  haer  geraclet. 
3>  Syfpout  dan  njier  en  n/lam ^fy  njtnt  njerfcheyde  jlrekeny 
'*  Om  aen  haer  beiÏen  i-vrient  haerlect  te  mogen  vvrekena 
i,  Sy  loopt  den  gantfchen  dach  uyt-Jinnich  enwerwoet^ 
>>  Om  ergens,  vvaerfe  can^  te  loeien  haren  moet. 
y>  Hoe  foeter  dat  de  wijn  int  eerfle  vvert  bevonden, 
»>  Hoe  dat  hyfucrder  is^  "Wanneer  hy  is  gcfchonden : 


jtmici  qu'ififi  mi^ 
rtri  omnia  frtfu- 
7ni4nt  ,f!  quiJquam 
non  txttrfiriHi  a- 
troiioTiifunt  iffit 

^U0qUtl)ofllltU4. 

Auicl.Viitoï. 


70  SELF-STRYT. 

derlick  in  bitceré      , ,  ^/j.  doodelj/ck  njcriiffi  en  uyt-pefhoien  cal. 

haet:  exempel  m  ■'^^      /     r       i      j    r  i 

AmmonenTha-*X>/^  hangt  UOPCT  thoojt,joo ghy  ctc  Joetc  nachtcfj, 
Bia^  j  Stim.  js.  '^-j)^ panden  nijner gunB^  moct-wiUens  fout  <-verachten'. 
HoHtfeker^  datfoo  haesl  ghy  die  fuit  feggen  ajf^ 
Voor  u  Cal  -zm  bereyt  meer  als  gemeene  ftraff, 

Aut  ntnat  aut  oiit  ,       •'  .       ^'  ,  «^,  '       JJ 

muUcr,  nihiiefiter  Ous  tocloten  wt  gemeen  gacn  bùvenaUe  maten, 
mm.  Sencc.      «j)^^^  ^  geefj  middel-vvech  j  vvy  lieven,  ojfvvy  haten, 
Ghy  dan,  die  niet  met  al  tot  lieven  zjjt  ge  fint, 
"^eeti  dat  <-uan  defer  uyr  mijn  haet  op  u  begint. 
Jc^feg u  d'oorloogb  aen.  Al  yyat  ic^can  bedenci^n. 
Om  u,  njan  alle  cant  tefchaden  en  te  crencken, 

a  uaU  coKfihfct.      ^1-  ^^'if  ^y  W^»  ^^^  ''»  ^'^'^  of  crack  rvermacK 
tninivwcuntvi-        Dat  fàUck  mettcr daet  paentrençen  aen dcn dach. 

rot.  Sen.  .      .  " 

tAl  vvaer  een  njinnich  hert  tot  quaet  vvert  in-gelfa  nnen, 
f  nfe^gratu  p^^^  ^^  ^^^  rurouvven  breyn  njeelcloucker  als  de  mannen)  a 
cajtitata  opt-  .  „  n   r        t    j  -m 

nionem  prxfe-      ■^^  d.aet  du  wij  [iet  uyt  :  Tot  alle  J  noot  beartjjf, 

res, nihil  ea  te       Tot  allerley  bedroch ,  niet  f  immer  als  een  vvijjf. 
\avabit,mihijj  erge?is,lc>yaer  het  fy,een quade fireeckjbedreven^ 
^^^     /  '^ d*f^  l^/f  y^/,  door  myn  beleyt,  u  werden  aen-gevpreven, 
ram,(jr  de  (lu-       V  werden  in-gebrant.  Wat  datje  doet  ojffeyt^ 
fro  me  appc/Ia       Hetfaltot  u  bederf  al  werden  uyt-geleyt. 
tam  dicam.     ^aer  dit  is  niet  gen  oech  i  ick^derfalhoogerjprekeny 
lolcph.         ïck^fal  myn  eygen  ^uyl  {datfyn  de  rechte Jire ken) 

Hy  heeft  ons      ^  '^^'^^'^  ^^^^"  "^"  c''hg^»fi^^*[  ^»J^W> 
den  Hebrci-       '^^^  ^y  '^'^  Joodfche  jlaefwilt  dringen  op  het  lij  ff» 
fchcn  man     Ic  l^ben  nu  op  de  loop,  myn  gantfche  finnen  hollen  s 
hier  in  ghe-  fjyaer  ü geen  houwen  aen,  mijn  tochten  moeten  rollen 
bracht ,  dat        ^^  waer  dejjtjtghebiet.  Voor  my  en  is  ghcen  rufÏ, 
fchandc  ma-      ^'"^  yyraecke  wat  icl^rocp.^  off^wel^ghevrenHe  lufi. 


SELF-STRYT. 


7» 


Wanneer  een  moedkh  hert  in  engte  vvert gedrongen] 
»  n)(tn  coomtet,  meer  als  oyt^  met  er  Achten  uyt-gc  sprongen  ^ 
3,  En  kieÜ  een  open  lucht.  Noyt  heefter  menfch  bedacht, 
"  Wat  door  de  Ie  fie  noot  can  werden  uyt-gewracht. 
jfckjoüj  ick^fal^  ic^moet  ditfiuc^ten  eynde  brengen, 
tAlfoud  ic^aerd^  en  zee^  en  'X'/Vr,  en  lucht  mermengen, 
En  flor  ten  overhoop,  t/^lzjjdy  noch /oo  prat, 
Enfeydy  dry-mael  neen,  en  dry-mael  boven  dat, 
^^(ochfal ic^'uerder  gaen, en  doen geltjck^de  Jlangeti^ 
1)ie^  alfie  mettet  hooft  zj^n  ergens  in geyangen^ 

Haer  weeren  mette  fi eert.  AlH  immers  wefen  moet, 
Ghyftdt  ufchamper  Neen^betalen  met  u  bloet. 
"Het  moeter  nu  opfiaen,ickJbender  op  gebeten, 
}>  T)e  boofheyt  hangt  aen  een,gelijck  dees goude lieten 
»>  Van  boven  tot  beneen  metfchal^ls  ù gehecht  : 
'>Sond  üeen  trotjich  dincl^,  noyt ginget  fonder  l^echt, 
«)  Wie  eens  het  quaet  begint^  die  moet  et  ^vorder  yyagen  : 
3>  Wiefchijn  <-U(tn  onfchultfoeckt,  dient  aider-eerfi  te  dagen ^ 
jj  Want  die  met  <-voüen  mont  eerfi  luyde  roepen  can^ 
>>  tÂlifleen  rechten  boef  het  /chijnt  een  eerlijckjnan. 
»>  'Z)/V  eens  ü  in-gegaen  de  [Ireeckj-uan  fiimme  wegen, 
»'  En  mach  om  geen  bedroch  ojf  leugens  -^n  njerlegen  ,• 
»,  't  Moet  al,  't  moet  op  de  bacn,  om  niet  te  zjjn  begeeft  j 
3  j  Wat  dienter  rveelgefeyt  ?  quaet  dient  met  quaet  bedeckt. 
Wanneer  een  grammen  moet ,  en  macht  om  uyt  te  njoeren 
Tc  famen  ::Jjngcpaert,  wat  canfc  niet  beroeren  ? 

Sy  brcec/^t  alyyatje  raeckt,gelijck^een  donder-Jlach  ■ 
hoe  Jofeph,  nureefdy  niet?ghy  weet  IPVat  ick^  '-cermach, 
1)encl(t  hoe  ufal^nfiacn  ?  mijn  manfal  myghelooyen^ 
En  u  '-van  Honden  aen  'vanallegoet  berooven, 

J  4-  Doen 


Vbi  fcrml  Jeerrlù' 
turn  ifï  is:  prtcrpt 
firviniiur  ,  adco 
matiiri  a  réélis  t$4 
frava  ,  afravisad 
fTtcijilia  pervcnt- 

tur.  Patere,  hill. 


SetJire  velanJunt 
tftfctlm.  Sciicc, 
Hippol.  .  . 

Kj^leü  verhit 
wajorejidcm 
habiturm  cïi 
rctcf/hrcs , 
^Uéim  tuiSf 
quantum  li~ 
let  tua  vcric- 
ra  fuerint. 
lolLph. 


-.-3 


7t  SELF-STRYT. 

Doenjîeksn  in  een  kot  ,foo  doncker  als  de  nacht ^ 
Daer  nimmer  guide  fon  ojf  mme  "pvert  <-verTpacht, 
'Daerjal  een  vvreede  beulj  met  ongehoorde  ptjnen^ 

V  itchaem tallen aen^ugeeHen doen  '"verdpptjnen ^ 

^aer  fd  een  vvreede  beuljeen  onbefchofte guyt^ 

V  gr  ij  f  en  bj  den  hals^  u  cleeren  treeden  ujt, 

V  douwen  op  de  bancls^^  ujonghe  leden  binden^ 

Vs  door  fijn  vvreede  conB,  on-menfchelijc^en  Vpindcffy 
En  reckenyder  lidt  ^va»  hoofde  totte  ijoet, 
Celijckmen  'tfachte  was  ontrent  den  njiere  doet. 

rDaer  fal  een  vvreede  beuh  met  naelden  ende  fpelltn 

V Jleken  in  het  lijffjU  moede  fnnen  queüen^ 

V  houden  njan  den  flaep ,  en  al  den  langen  nacht 
"^^t-mergen  uwe  jeucht ,  werteeren  uwe  er  acht. 

rOaer  fal  een  vvreede  beul  u  lijjfa^ol  Waters  gieten^ 
Enfprmgen  op  u  buyck^,  en  weder  uyt  doenfchieten^ 
Int  cortCy  Watmen  wint  tot  vvreede  fynen  nut, 
DatfaljOp  u  alleen,  dan  werden  uyt-geput. 
Coomt yema'/it  <T^an  het  <-uolcl^u  ondertujfchen  i^ragen^^ 
\(/^aerom  u  jeuchdich  lijjfdees  firaffè  moet  <-uer  dragen^ 
Seg  dan  gheltjcl^het  is  :  Om  dat  eenfchoone  njrou 
<SMy  boot  haerfoetejonB,  en  dat  ic^niet  en  wou. 
O  fouteloofen  clap  \  wie  fal  u  niet  begecl^en  ? 
^ ie  fal  niet  >i!oor  een  ducht  u  dwafe  daet  njertrecken^ 
Enfeggen  over-luyt:  ,,  Het  ù  een  rechten  bloet 
»>  ''Die  rurolic/^  mocht  e  ztjn,  enflietet  mette  ijoet  ? 
»,Te  rechte  y  na  my  duncktyte  rechte  moet  hy  treuren, 
»>  Die  geen  n^ermaecl^en  neemt  yWanneert  hem  mach  gebeuren  : 
#♦  Te  rechte  lijdt  hy  pyn,  die,naer  een  foet  r^erfoec^, 
»'  Caetjals  een  rechte  nurcl^y  Haenpruylen  m  den  hoec{. 

Dm 


SELF-STRYT.  73 

rDfüfaUy  mette  j^'tt  gdnts  deerlijck^zpjn  gefmeteti, 
Hoe  vpelghy  <vantgebraet  noyt  beet  en  hebt  gegeten  j 

rDuéftildy  njxn  den  boet  in  ddve  fyn geruc kt ^ 

Schoon  datj'  m  fynen  meet  noyt  geulen  hebt  ge^luckt, 
j>  Een  boofvvicht  om  mïfdnet geknevelt  en  gebonden) 
»>  Denc^y  hier  ü  nu  de  ftrajf<-üan  myn  'voor- leden  fonden  j 

j>  1)ies  Jlaethy  opjyn  borBy  en  lijttet  met  ge  duit  : 

>>  éM4ertù  onlijdelick^i  te  lijden  fonder fchult. 
»  Tis  noch  een  aert  a/an  trooji^  oock^  midden  in  hetfuchten^ 
»>  Te peynfen  op  de  ijreucht,  te  dencken  op  genuchten  s 

j>  Te  halen  op  de  lujlnjunfyn  ^voor-leden  tijt, 

"Maer  onyerdiendejïrajfis  dtegrooten  Sfijt. 
A  Ls  nu  de  langhe pijn  u  thertefal  door-fnyden^ 
'Tfanfuldy  op  het  leji  uyt  vyee-moet  noch  belyden 

t^l "PVat deT^chter fvraegt ^al ij^et  noyt gefchiety 

En  dan  tsalu  eer  en  goeden  naem  te  niet, 
>  >  W<zr  ü  <-uan  grooten  roem  ?  yvat  njan  een  eerlijck,  leyen^ 
»>  ^anneermen  njoor  een guyt  wert  na  de  doot gedreven  ? 

»»  Wat  is  njan  goede  lojf,  vvanneermen  coomt  ten  <-ual  ? 

"  iAlfi  eynde  niet  en  deucht,  en  deuchter  niet  met  al. 
"Het  ^lees  ts  al  te/i>vack_.  en  laet  u  niet  bedrieghen i 
tAlJydy  fonder  fchult,  depyne  doet  u  liegen  : 

33  Hoe  menicb  eerlijcl^man,  hoe  <-veelonfchuldich  bloet, 
33  Verneemtmen  hier  en  daer ,  dat  Lijden  lijden  doet  ?  "ƒ"  mmnrnitior. 

Cae  nu,  gae  y  f  echten  bloet,  kies^oor  eenjonghe  '-vrouwe, 
Voor'vreuchde,  njoor'x/ermaecl^y  ondanckjnfvparenrouvpe, 

Kies  droejheyt ,  ^voorgenucht  j  l^es  haet  3  njoorfoete  min  j 

En  wee,  njoor  hertc-luji  -,  enfchadcy  ijoor  gheyyin  : 
Kies  3  rvoor  een  teeren  arm  3  en  rvoor  fnee-vpttte  handen) 
Teftten  in  denjlock^  te  liggen  in  de  banden  ; 

K  K/V/. 


ttiat»  innocentes 


74  SELF-STRYT. 

KieB  <^oor  een  hed  n^an  dons^  ijoor  dekens  nu  An  damaSi^ 
Te  fitten  o^  een  rat,  te  hangen  aen  een  balï. 
Kiesï  <T>oor  eenfoetenjlaep,  onmenfchelijcke  pijnen  j 
"2)6 prangen  njan  den  heul^  inpUetfe  n; an  gordijnen  j 
Kieji  njooreenfoet gevvoeljeenjammerlijck^getreur-^ 
t/4ch  l  tuffchen  dit  en  dat  ü  al  te  groot  en  l^ur. 
e/^ch  I  tü  een  beter  greep,  een  jonge  njrou  te  lieven^ 
"En  my  en  uvpe  jeucht  rnet  eene  te  gheriepeny 

Ms  vvelte  blujfchen  uyt,  door  enc^elonferllant;, 
n)at  in  u  leyt  enfmoockt^  en  in  my  leyt  en  brant. 
Chyjïetfoo  menie  h  men/c  h,  by-naefijyn  gantfche  kyen, 
1^1  et  een  bepec^teplancl^  door  alle  yvaters  JppeVen, 
En  Wagen  lijjfen  zjel,  alleen  om  cleyngevvin^ 
tSMaerghy^  indienje  Wout,  1?vae7't  rijene  door  de  min, 
'Nuickji gun  myn  hed^foo  condy  licht  bedencken, 
1>(tt  ick^u  alle  dincl^  wil  daer-en-bopen  fchencken  j 
S 00  haeBghy  maer  en  vvenckt,  o^ opent  uwen  mont^ 
Soofalletuppezijn^alvyatghyprenfchen  cont. 
^fTpuMüLia  Ofïfhout  my  defe  les.  Canyemant  eens  geraken 
*hmerit.  Tack.  Te  jagen  w  het  njelt  njan  dubbel  lijnnc-laken^ 

Het  ijier  med' gedaen:  het  Wilt,  het  tamme  Wilt 
Hangt  Jynen  Jager  aen,  en  pverter  ja  gepilt. 
3.  S 00  haeiî een  echte  ijrou  is,  buyten echt,  ontloken^ 
>>  T)e gelt-fack_heeft  een  gat , de Jpaer-pot  ü  gebroken  ^ 
pp^'Daer  ü  in  haren  naem  noch ^put , noch fchoon ]uppeeli 
"  off  hare  lieve  pol  becoomt  het  beHe  deel. 
y^Wat  ppildy  dat  ick^fg?  T>ieyemam  heeft  oegeyen 
>>  Denfïeutel  ^an haer  eer^  diefchenckt hem  daer  beneye» 
},T)en  fleutel  rvan  de  l^as  daerfy  haer  geit  in  doet. 
>>  Gemcenfchap inhet bed,gemcenfchap  in  het goet. 


E» 


SELF-STRYT.  ^5 

En  hehdy  myt gehoon  datgoet  by  een  te  rape»^ 
Te  werden  tot  een  njorfly  alleen  met  by  te  jïaùen^ 

Is  d'  alder-foetsie  Vpwfi ,  en  Itejfclijc^e  <-iJonti 

Die  oyt  een  geefiich  quant  Jyn  leven  Unckbcfiont  ? 
Indien  ghy  maer  en  wout  mynfoete  luji  behagen ^ 
Soofoudy  i  njoor  een  boey^  een goude  keten  dragen  ; 

Chyfout  njoortaen  met  meer  met  dienen /yngequelt 3 

Maer  op  een  '-vryennjoet  noch  heden  ^IjngesÏelt  : 
Ghy  c  reecht^  al  Wat  ghy  vpout.  Ick_foudefcbier  ojf morgen 
V  in  des  Conincx  hof  een  goeden  Jlaet  beforgen^ 

Alnaer  u eygen  vpenjch.  Ghyfiet  doch  dach  aen  dath, 

\(/at  tc^by  mynen  man  ,  hy  bydenTrinSy'^ermach. 
id^felye  ^  Vpaer  bet  noot, ging  welden  (jjninci^j^reken^ 
Ick^weet  dat  my  aldaer  geen  gunH  en  fat  ontbreken  : 

VtiSi  fofephjjebdy  lusl  tot  Vryheyt ,  Goet ,  en  Eer  j 

€n  doet  maer  dat  ick^feg,  enfiracxghy  zjji  een  heer» 

fofepL 

HOe  meyndy  dan  mee  crache  my  tot  de  lufi:  te  drin- 
ghen ?  (ghen  5  d  a  N»»  exttrquilU 

Me-vrou ,  ahy  zi)t  verdoolt,  »  Geen  liefde  Lieth.ier  dvvm-  -'"-"■'•cUudian. 

„  Sy  gaetmaer  dacrfevvil.  Noyt  heeften  goeden  aerc        b  ommtoaaum 

»  Dat  met  bedwongen  fi n  te  iamen  i s  g^epaert.  b  Z^l!7i!\t'JA. 

„Aldrijftfchoon  bleyké  anaft  de  menfch  tot  vreemde  fake,  ncqucabmuio 
.»  Noch  canfe  niet  met  al  ontrent  de  liefde  maken.  ■  ^  ""^'' 

„  De  liefde,vry  van  aert,  en  paft  op  geen  gebiec. 

..  De  liefde, watje  dreycht.en  vreeftde  vrecfe  niet.  c       l^;::f;;^Z 
Ghy  dient,  met  beter  gront,  u  faken  t'overleggen.  ^.«««.scncc. 

Ey  liev'  1  en  hebie  noy t  het  fpreeck-woort  hooien  feggen  : 

Kz  „Al 


76  SELF-STRYT. 

,,  Al  is  de  vrijflier  fteech,  noch  wertfc  wel  de  bniyt, 
j5  Maer  wil  de  vryer  niet,  foo  is  de  vrientfchap  uyc. 
'^^  Geen  man  en  wert  vercmcht.  Té  ging  hem  noy  t  ter  degê 
j^  Die  yemantmetgew^ck  tot  liefde  wou  bewegen. 
^,uuu\.m^.n».      "  Noyt)oech  hy  met vermaeck,of  hadde goeden  vang, 
tnmducere  invim      „  Die  honden  op  het  wilt  ded'  ioopen  door  bedwang. 
Ghy  dreychtmy  (foo  hetlchijnt)  met  veelderhande plagen. 
Indien  ick  niet  en  wil  u  quade  luft  behagen  j 

Ghy  ilik  my  (fooghy  fegt)  berooven  van  mijn  eer, 
En  maken  my  verdacht  int  oogh  van  mijnen  heer. 
Noch  dit  beweechtmijn  hert. Soud  ick!  foud  ie  betrachten 
Dat  my  een  menfch  gebiet  ?  en  midd'lertijt  verachten 
Gods  noyt-vol-prefenWetffo  moeft mijn  deufich  hooft 
Van  herlcns  zijn  ontbloot,  van  reden  zijn  berooft, 
Sal  ick  een  menfch  oncfien  ?  fal  lofeph  moeten  vieren 
Een  wilpeltuyrich  wijff,  het  fwacklte  van  de  dieren  ? 
pM^itlJ,       Een  wanckelbaer  gheftel  î  een  haeft-gcbroken  vat } 
imprAY,.  Am-        Neen^dat  is  ongerijmt.  Mijn  God, verhoede  dat. 

brof.hb.  de  lo-    r  ^        i     i  n    r  r 

feph.cap.y.      -Laet  comen  watter  wil  ;  Jaet  alle  Ipotters  ralen, 
Laet  fwarten  achter- clap  met  volle  kaken  blafen 
Haerdoodelijck  vero;ifF5  laet  kin ders,  man,  en  wijfÏ> 
Myfpouwenop  het  hoofc,en  treden  ophetlijff. 
-    *^  Al  word  ick  van  de  fmaet  van  alle  cant  befprongen. 

Gebeten  van  de  nijt,  gefteken  van  de  tongen, 

AHchietdefchimp  hacrdrachtjdefpijt  haer  bitter  gal,- 
Des  werelts  fchand  off  eer  beweecht  my  niet  met  aL 
>,  Die  in  fijn  eygen  hert  onnoolel  wert  bevonden, 
^«Trotfl,  mette  claremacn,  het  keffen  van  de  honden, 
„  On-fchuk  vreeft  geen  gcvacr.  Een  onbcvle(5t  gjemocc 
»'  Spoc  mecdefchamper  nijtjlchopc  dappers  mette  voet, 

„Vreeft 


SELF-STRYT.  77 

»  Vfeeft  pijn,noch  wreede  doot.  Laet  aides  werelts  beulen 
»»  My  vallen  op  het  lijfF,  en  tTamen  comen  heulen 
ï>  Alleen  tot  mijn  verderf.  Heb  ick  cenfuyver  hert, 
y>  Ick  blijve  wel  gemoet,  oock  midden  m  de  Imert. 
Al  word  ick  uyt-gereckt,ghegeeJ[Telt,  op-gehangherij 
Geviltj  van  een  gelcheurt,  met  vreefielijcke  tanghen, 
Gedroopt  met  vierich  peck,  gebraden^  en  gerooft^ 
Gcwoipen  op  een  rat  :  fiethicr  een  vaften  trooft^ 
Off  Godfal  al  de  pijn  van  mijnen  halfe  drijven. 
Off  Godfal  in depijn mijn fwacke leden  ftijven. 
En  geven  fulcken  cracht,dat  midden  int  gewoel 
Ick  (fpijt  der  beulen  hert)  geen  pijn  met  al  en  voel. 
Indien  dan  yemant  vraecht,  Waerom  doch  lijt  den  defen  ? 
Soo  ick  noch  fpreken  can,  dit  fal  mijn  antwoord  wcfen  : 
Om  dat  hy  liever  hadd'  te  fterven  in  de  pijn, 
Als  in  oncuyfche  vreucht  fijn  leven  lanck  te  zijn. 
Maerfoomijn  vrome  daet  noch  een-macl  wert  geweten, y'#^"^'^.^«^'» 
(Gelijck  een  eerlijck  fluck  doch  niet  en  wert  vergeten)        obUtisferJrHi 
So  wenfcht' ie  dat  mijn  heer  mygund  een  weynichaerd,^^^^  '    * 
Daer  nu  en  dan  een  been  mocht  weerden  in  vergaert 
Van  mijn  verdorde  rif.  Noch  wcnfcht'ick  daer  beneven. 
Dat  boven  op  het  graf  dit  veers  mocht  zij  ngefchreven  ; 
Hier  onder  leyt  een  knecht  ^  die  quam  in /waren  rott^ 
Om  dat  hy  had  te  Utjfjyn  Eer^Jyn  HeerjfynVrou. 
Daer  is  een  fekcr  Dier,  bekleet  met  fchoone  vellen^ 
Dat,  foo  het  yemant  gaet  ter  aerden  neder-ftellen, 
En  fpreyter  modder  om,geli)ck  een  ronden  dijck, 
Soo  dattcr  gecncn  wech  en  is  als  door  de  ilijck. 
Het  fal  daer  blijven  ftaen ,  en  liever  liggen  fterven, 
Als  door  den  vuy  Icn  mis  fijn  bont  te  ficn  bederven.  4 


Wanneer  ick 
f  lechts  u  hebbe, 
foo  en  vrage  ick 
niet  naei  hemel 
ofce  acrdCj  wan- 
neer my  ooclijff 
en  fielt  verfmach 
tedc ,  fozijtghy 
doch  God  alle 
tijt  mijns  herten 
trooft,ende  mijn 
deel.  Pf»l.7s.iS' 

ijlfa'uuh  acer 
bi^tma.  ^M'K^^ 


2  IjJinJo  la  frofrls 
TiKiura  d,U'  Arnul 
Iwo  difaür  prim» 
la  morte  ftr  famt 
f^ftrfelt,  chi  im' 
brallarf,  ctriandt 
éiifiiggirt,  iinon 
^■ajfar  per  Ulrut- 
U,  ftr  nonmatchi 
»rt  iJcandtrn  l» 
fulitif.  Ka  JtUa  fué 
frttioftptlU.^iW. 
lus  lovius  Dia- 
lop.dcirimprefe 
Militari  &Amo- 
rol" 
_.    .     Ualo  mtri  j  ]Mj«b 

Oen  ftüHi. 


y%  '         SELF^-ST  R  Y  T. 

waerdeghecft       ^ch  offdit  rcyncdier,  by  eenich  conftich  mens, 
des  Heeieii  is,        Wacr  op  mijn  graff  gemaelc  !  dat  waer  mijn  derde  wens. 
/conJh^s-%^-   ïck  ben  van  lulcken  aerc,  ick  faldedoot  verkleien 
BomeiMiwu4ttis  £erdat  mijn  eerbaer  lijff  zijn  reynheyt  fal  verliefen. 
7uZ  7v,u  mbUti»      Ick  wil  veel  eer^  ick  wil:,  in  ftucken  zij  n  gereck  t, 
türnintHs.  ^lg^  Jqqj.  onkuys  bejach,  mijn  jeuchc  te  lien  bevleckt. 

idahiit  liber  cri-  Mcvnt  yemant  dat  de  vreucht  van  fijne  geyle  nachten 
tr>inismori,quam  Salin  foodrocven  ftaet vervullen  fiin  gedachten, 

fotentu  crtmtntfit  _  ■  i  i  i      n       rr- 

tonforttumeiigtre,      £n  Uven  hem  de  ziel  int  midden  van  de  Itraft  ? 
lofcphxap.  j.  °       Hy  dwaelt,  gewis  hy  dw^aelt, het  loopter  anders  aff. 
Tis  waer,een  reyngremoec  dat  fonder  fchult  moet  lij  den^ 
Krijcht,  midden  int  verdriet,  een  voor-fmaeck  va  verblijde: 
Maer  die  om  quade  daet  vervalt  in  Rvaer  ghequel. 
Voelt,  boven  alle  pijn  ,  de  pijnevvan  der  hel. 
Mijn  geeft  op  God  gegront,  die  fal  my  laten  prouven 
Het  leven  in  de  doot  ;  dien  wil  ick  niet  bedrouven. 
Niet  wijfen  van  der  hant,  niet  maken  ongemft, 
Koch  om  gedreychde  ftrafF,  noch  om  beloofde  luft. 

Sephyra. 

NV  can  icl^oyer  u  met  njoüe  mont  getttygcn 
T>at  lofeph  lieyer  heeft  te  breken^  als  te  buygen: 
Nu  fie  ick^metter  daet  3  en  cUerder  als  den  dach, 
\(/at  in  een  hoofdich  menfch  een  harde  cop  f-uermach. 
\^at  ifi  '-van  defen  GeeHfoo  telci^en  tegeVPaaen  ? 
Sjn  tochten  in  de  menfch  en  %ijn  maer  fimie-'vlageny 
In-yallen  ruande  maen^  calieelen  in  de  lucht ^ 
Onpveerdich  {na  my  dunckt)  dat  yemant  daer  omfucht. 
Tüfuyfeling  ^an  hreyn^  die  met  een  mot  tic  h  weder 
Ons  detifch  hooft  befvyaertj  enfijgt  in  haelïen  neder, 

Wanneer 


SELF^STRYT.  7P 

Wanneer  den  ooflen  rvint  den  drouven  hemel claert  j 
Hierom  beangH  te  zijn  !  tù  niet  deptjne  vvaert, 

fofcfh. 

WA  t  roerdy  van  den  Geeft  met  onbefchofte  ftrcke? 
^  lek  bid  u,  fwijchcer  van^off  leert  eerbiedich  fpre- 

ken. 
Ten  is  geen  vijTe  fin,  gheen  gril, geen  deufich  hooft.       De  nameriijc- 
Maer  yec  dac  vlees  en  bloec,  in  geenen  deel  gelooft.         bt.mpï'^^ia^de 
\,  Gheen  wint  en  wert  gevat,  in  webben  van  de  fpinnen,    ci''!:^"  *^<-s  <^««" 
»>  Geen  vreuchde  van  den  Geeft  in  vleefchelijcke  finnen.       "'  '   '"'•■'*'■'' 
,,  Den  uyl  en  vleder-muys  zijn  haters  van  het  licht  j 
*>  De  fon  en  is  niet  goet,  als  voor  een  goet  geficht. 
DeGheeft  is  ons  een  pant,by  Godes  hant  gegeven. 
Een  trooft,een  heylichmerck,  in  onfezielgelchreven  ; 
Een  leytf-man  onferjeucht,  het  roer  van  ons  gemoet^ 
Die  onfe  gangen  ftijftj  en  voor  den  val  bchoet. 
De  Geeft  is  hellen  glans,  waer  door  ons  herten  glimmen. 
Een  onbefweke  leer,  waer  dat  medewy  dimmen 
Tot  onfen  grooten  God,  waer  mede  dat  wy  gaen 
Tot  boven  m  de  lucht,  veel  hooger  als  de  maen. 
Brengt  fiiycker,honich-raet,en  watmenfoetmach  namen. 
Brengt  jfang,  enfnaren-fpel,  brengt  alle  vreucht  te  famen^ 
,,Een  ftraeljen,  dat  de  Geeft  ontrent  ons  hei  ten  Ichict, 
>>  Maeckt  al  des  w^erelts  luft ,  min, als  een  cnckel  niet. 


D 


Sephyra. 

Aer  Ù,  nd  dat  icl^  hoor^  'voor  rny  niet  uyt  te  rechten, 
OjficJ^  moet  dcfrngeefi  eens  hef tich  gaen  berechten -^ 

K  4  Vt^4»/ 


go  s  E  L  F-S  T  R  Y  T. 

^ant  Wat  ick^breng  ter  baen ,  en  yvat  icl^op  u  'win, 
n^atfleeckt  het  nortfche  dinck^  u  weder  uyttefn . 
Jck  ben  met  <-uoüen  baet  op  defen  Ceefi geheten ^ 
Jck^tnoet  Tjan  alfyn  doen  wat  naerder  reden  vveteUy 

Maer  eerjï ^  <^vatü  betFlees?  ƒ.  Des  menfchen  eyghca 

aerc. 
S.  Wat  noemdy  dan  den  Gheejï  ?  ƒ  Dat  ons  daer  voor  be- 
waert. 
S.  Is  Vlees  ons  eyghen  aert  ?  en  vvildy  dat  ijerjleken  ? 
yjel  aen,  kk^  ben  gejïnt  hier  naerder  njan  te  ïfrel^n. 
lckj»vilnjoor  onfen  aert  de  faecl^eens  nemen  aen. 
ƒ.  Dat  hcefc  u  gladde  tong  voor  defen  al  ghedaen.' 
Al  wat  ghy  hebt  ghcfey  t  dat  heb  ick  foo  ghenomen. 
Al  waer  het  van  het  Vlees  in  eyghe  daet  ghecomen . 
Dies,  als  ghy  kennen  wilt  het  Vlees^,  en  fijn  beleyt. 
En  vraecht  niet  hier  ofFdaer ,  ghy  hebbet  al  geleyt. 
S.  !?(»  vpeeB  ghy  dan  de  Geejî^  met  al  u/vvare  ia^en. 
En  laet  ons  eens  defaecl^yvat  dieper  onder-taflen, 
Watjluytety  datghyfegt^  dat  y  der  metjynbloet^ 
En  metfyn  eygen  nalees  geduyrich  Jirijden  moet  ? 
TDe  '-vrede  Wert  de  menfcb  ten  hoochsïen  aen-gheprefen^ 
En  daermen  altijt  kijft  hoe  can  daer  njrede  wefen  ? 
^acrjïaech  een  T/innich  hert  ù  rveerdich  om  tejlaen, 
"Hoe  can  daereenich  deelnaerfoete  liefde  ftaen  ? 
3,1)6  liefde  moet  <-uoor  al njan onfen geefi  beginnen, 
t'Daerleyt  haer  eerfie  gront.  Wie  can  een  ander  minnen  y 
j)  Die  bitter  j  als  een  gal ^  metop-ghefetten  raet^ 
>'  Syn  eyghen  <-vlees  bevecht ^fyn  eygen  leden  haet? 
Wie  ifer  oytgevveeB ,  wie  ifer  noch  te  rvinden, 
Die  y  met  foo  engen  bant,Jyn  luHen  wisl  te  bindeni 

Geltjcl^ 


SELF-STRYT.  gt 

Gelijcl^ghyfirenge  Geeft  ons  foocht  te  doen  '"uerfluen  ? 
D^en^  tis  meier  rafery^  ten  candcrfoo  niet  aaen. 
isGbefeggelijcl^te  ^ijn^gevoughelijc/^te  ppefen, 
>>  ^Dat  Ù  eenfchoone  dcucht,  '-vanyder  hoochgevrejêfi, 
35  n)<tt  ü  de  rechte  greep  om  thuys^  en  overal^ 
'  >  Wacr  dat  men  coomt  ojfgaet^te  wefen  Iteff-getaL 
t>  Een  die  met  reden  weet  te  nemen  en  te  geven  ^ 
"  tiaer  tijt  en/iont ghebiety  defulc^e  weet  te  leven  • 

,,  'VefuUl^  weet  denjlreecl^,  en  wer  den  hejlen  njoety 
"  Hoe  datmen  metter  eer  hy  menfchen  vvoonen  moet, 
i}'Dienaer  des  vverelts  loop  fyn fnken  weet  te  njoegen^ 
>>  Vmt  yders  goeàe  gunft^  en  eygen  wel  gbenoegen^ 
,,  ^laer  eeuvvich  over-dvvers  te  liggen  in  defacl^^ 
"  Is  ojooreenyder  menfch  een  lajiich  onghemdck. 

DAer  vverc  (gelijck  ghy  fegt)  van  vrede  veel  geleien, 
Macr  eendrachc  mette  iond'  ^  Ibud'  dat  de  viede  vve-^ 
fen 
DieGodonswijftenprijfl;?  can  duyfterais  en  licht, 
Can  waterende  vier  te  lamen  zijn  verplicht?' 
„  Can  yemant,  wie  hy  zy,  can  yemant  raetiaem  vinden, 
»>  Sich  meteen  dooden  romp  aen  een  te  laten  binden  f 
,,  Can  yemant  fris  en  rray,vol  levens  en  geiont,    (mont 
>>  Gaen  ligghen  hooft  aen  hooft^cn  voiighen  montaen 
„  VIcteenich  Itinckend  kren^,een  lichaem  fonder  zielen, 
«Volyffelijckenflanck,  daeruytde  maden  crielen, 
,,  Gelijckmenj,  hier  en  dacr,  fiet  ligghen  op  een  rat? 
»  Die  mette  Tonden  heult,  doet  vuyldcr  dinck,  als  dat. 

L  Sal 


52  SELF-STRYT. 

Sal yemant  in  fijn  hiiys  een  vuylen  boef  gehengen^ 
Die  fijn  beminde  vrou  tracht  om  haer  eer  te  brengen  ? 
Sal  d'Overheyt  een  guyt ,  geneycht  tot  moorc  en  brant. 
Met  vreden  laten  gaen,  en  dulden  in  het  lant  ? 
Sal  yemant  in  fijn  cleethetbroetiel  van  de  (langen, 
yol  doodelijck  vergif;,  al  foetjens  laten  hangen, 

Engaenfoodruypen  heen?  neen,neen, het  echte  wijff 
Staet  met  een  lichte  koy  geduerich  in  ghekijff. 
'.i  Geleggelijck  te  zijn,  en  laetu  niet  bedriegen, 
»*  En  is  niet  ons  vernuft  in  flaep  te  laten  wiegen, 
„  Na  dat  een  yder  wil,  en  is  niet  onfen  fin, 
"  Van  yder  een  die  fpreeckt,  te  laten  nemen  in. 
'„Tis  facht  te  zijn  van  aert,  de  reden  plaets  te  geven, 
**  Te  ftellen  Godes  wet  tot  richt- fnoer  van  fyn  leven, 
En,  fooghy  defewech  gefint  zijt  integaen,         (daen, 
Spreeckt  maer  eenenckel  woortjOns  twiffcen  heeft  ghe- 
Den  aep  om-helft  fijn  jonck^dat  al  fijn  leden  kraken, 
Soodattetfteecktdemoort,  zijn  dat  niet  moye  faken? 
De  moeder  langt  een  mes,  en  geeft  het  aen  haer  kint^ 
Dat  quetftet  totter  doot,  is  dat  niet  wel  gemint  ? 
Een  yder,foo  ghy  weet,  doet  fijnen  wijngaert  fnoeyen. 
En  laet  het  gulfich  hout  niet  al  te  weeUch  groeyen, 

Ditfchijnt  welvreemt  int  oogh,macrwieen  weter  niet 
Dat  wat  den  fnoeyerdoet,  om  beters  w^il  gefchiet  Î 
Wy  fienden  medecijnmet  gloeyend' yfers  branden 
Den  delen  aen  het  been,  den  genen  aen  de  handen. 
En  evenwel  nochtans  is  alle  man  bekent, 
Dat,  van  het  gants  beleyt:,  gcnefen  is  het  ent. 
De  plaefter,  wiens  gebruyck  istegens  het  vervuyicn, 
Smert,  alfle  wert  gcley t  op  leer  en  etter-buylen, 

Macc 


SELF-STRYT.  S^^ 

Maerfoodie  wertgebruyd:  ontrent  de  gave  hiiyt^ 
Men  vvert niet  eens  gevvaer  het  bijten  van  het  cruyt. 
Ghy  roeptjU  vvoort  hart,  'k  en  can  het  niet  verteeren  j 
'cGebreck  is  in  u  felfs,  ghy  zijt  vol  boofe  fweeren, 
,j  De  falve  vanden  Geeft,  die  u  de  pijn  aen-doet, 
»>  Waer  u  een  herten-luft,  hadt  ghy  een  gaef  gemoet, 

Sephyra. 

HOe  deerlijcl^ù  de  fiant  ^  ij  an  die  een  fi  rij  dich  "boelen 
Van  innerlïjcl{_gevecht  gheduerichlijcl^gepoelen  ! 
Hoe  deerlijckjs  de  tnenfch,  die  eeupvichfyn  njerHant 
IJ  int  ofer  hoop  ge  Helt  3  en  teghen  eengekantl 
\     1>ugeefsÏ^geSïrengeGeefi:,onsgrootefiojf  om  dagen, 
'Du  legH  ons ^ac ken  op,  die  niet  en  zijn  te  dragen^ 

Du  dringSi  en  dvvingH  den  menfch  te  rvltegen  naer  de  lucht ^ 
Enfiet  \  den  aerden  clomp  lejt  in  hetfiojfenfucht. 
»>  EenRijc{,  hoertje/eengroot, moet nooteltcl^^njervallenf 
»'  ^Is  burgerlijc^e  cnjch  fit  binnen  op  de  ypallen  j 

»>  Geenjieden  zjjnderrvaHigeen  huyfghefin  beBaet, 
'»T)aer  inner  lij  cke  tPpiSÏ  geduerich  omme-gaet. 
Hoefaldit  cleyn  begrijp,  ons  boefem,  ons  gemoeden^ 
Ons  hert  een  hant-breet  groot,  njan  binnen  connen  <-uoedeft 
Een  onderling  gevecht  ^  een  innerlijckjUent, 
Een  tvpee  dracht  fonder  ruB,  een  oorlogh  fonder  ent  ? 
«>  Eylaes  \  Wat  ù  de  menfch  ?  een  wintteen  rood^^yccn  vvafem^ 
*>  Een  fchadupp  fonder  lijjf^  een  damp,  een  lichten  afem, 
»  €en  miH,  eenfchrale  lucht,  een  teer,  een  nietich^at, 
»  Een broofen aerden-pot,  een,icken "PVeet  niet  wat, 
Cheppù,  indien  ghy  vvtlt  dit  crancke  maeck[eldppingen 
Metfoo  benauden  praem,  het  moet  aenfiuckenj^ringen 

Lj  ^4l 


84  S  E  L  F-S  T  R  Y  T. 

c^/  Watter  ù  ontrent^  en  herflen  met  getier, 
Gelijckjjet  aertrijcl^fcheurt^  ijm  où-ge dreven  '■vier. 
Wat  vmltmen  dat  de  menfch  fichfelven  falnjercrachten  ? 
lîejlrijàen  fyn  gemoet 3  h evecht en [yn  gedachten  ? 
Slaen  metfyn  eygengeesl,  en  moeren  alk  tijt 
Jn  defen  deynen  romp  een  inner lijc ken  JJrijt  ? 
s,  Alwatmen  Menfchc  noemt ^  ù  njan  een  rurougecomen, 
>>  \Die  door  een  njleyers  tongfoo  haesÏ  vyas  m-ghenomen^ 
},  'Die  door  eenjchoone  <-i,'rnchtfoo  licht  lijcl^^vvas  bekoort  j 
'  '  Wy  zjjn  ^xjAn  '-vrouwen  aerty  vvy  '-uaUen  door  een  vvoort, 
kAI  wat  '-aan  katten  coomt,  dat  is  ghejtnt  te  mnyfen^ 
Wie  canfyn  eygen  hert,fyn  we  Jen  doen  <uerhiiyfen  ? 
Wie  canfyn  eerfle gront^fyn  oorïfronck_,Çi]n  begin» 
'Verlagen  uyt  haerplaets^enfetten  uyttefin  ? 
M.  it.  ie .  '^y  ^fi  ruan  ypeeckefiojf^  ingeyle  h'.H gewonnen, 
Gemolcken  als  de  melck^^  als  k^es^  by  een  geronnen, 
Chedragen ineen buyck^^  doorfogh,  enpaü ghevoet-^ 
ttMet  fanck^inflaep gepviecht  •  ^nt  corte»  Vlees  en  'Blott» 
Wat  wil  dit  cranck^geBel  f  ihfelven  dus  beklemmen, 
En  metfoo  nauwen  dwanck^fjn  domme  finnen  temmen  ? 
»  Stjns  wil/ens  meesier  ç^ijn  ü  al  te  grooten  wenfcb  : 
»>  Om  hifi  te  weder-^aen ,  nietjvyacker  als  de  menfch. 

Jofeph. 

VEibloemtmy,  fooghy  wik  u  luft  met  fchijn  van  re- 
den, 
lek  laldercvcnwel.ick  laldcr  ceaen  treden  : 

En  Ichoon  diy  brengt  tcrbacn  ii  crachten  in  fiehecl. 
Noch  ialick  re^el-recht  ftaen  in  het  teshen-dcel. 

Geluckich 


SELF-STRYT.  ^^ 

^j  Gheluckichisdeziel,  die,dooreen  hevich  flrijden, 
*>  Hec  doodelijck  vergif  van  fonden  weec  te  mijden  j 
„Gheluckich  isdezieljdiedoorgellagen  twifl:, 
5.  Den  uyt-ghelaten  brant  van  hare  tochten  (lift. 
5,  Daer  is  een  goeden  twift,  daer  is  een  hcylich  kijven, 
"  Daer  is  een  reynen  haet,  daer  is  een  heyU'aem  drijven  • 
i.  En  wederom  daer  is  pays,Hcfde:,ftilte,vreucht, 
3»  Die  onfen  geeft  bedroeit,  en  niet  met  al  en  deucht. 
»  Tis  geen  verdorventhcyt^dat  ons  verdorventheden 
}>  Ons  wrongen  aen  de  borll:,  en  dringen  op  de  leden  : 
j.'tGhevoelen  van  het  cjuaet  coomt  uyt  een  goede  gront, 
»'  Dat  wy  ons  Tonden  fien,  en  coomt  niet  van  de  iond. 
Al  dundetufoo  vreemt;,  al  quetftet  u  gedachten, 
ï.  lek  fcasedat  demenfch  hem  felven  moet  vercrachten, 
>,  Ick  iègge  dat  de  menlch  fijn  oogen^  hant,  en  voet 
»  Moet  van  hem  fcheyden  affj  indient  hem  hinder  doet. 
»y  lek  leggcdatde  mcnfch  fijn  aengenaemite  Tonden, 
»'  Sijn  Toetlte  troetel-kint,  hoefeer  aen  hem  gebonden, 
,,Sijn  aider- lieTlf e  vreiicht,  fi)nluft,eneygenfin 
:>5MoetTetten  uytterhert,  offheftich  binden  in. 
j,Ick  feggedat  demenfch  fijninnerlijckfle  wefen, 
>'  Sijn  aen-geboren  aert,  hoe  feer  by  hem  geprcfen, 

„  Hoe  valt  aen  hem  gehecht,  hoe  diep  in  hem  geplant, 
>'  Moet  ftellen  inbedwanck,en  Icgghenacnden  bant, 
',>  Al  wat  hy  heeft  gelieft,  dat  moet  hy  Icercn  haten, 
"Al  wat  hem  heeft  behaecht ,  dat  dient  hy  na  te  laten, 
3,  Ach  :  mochtet  met  my  gacn^als  ick  van  herten  wens, 
>>  Ick  vluchtcd'uytmyfelfs/k  en  bleef  niet  meeree  mens, 
',,  Wat  hangen  wy  aen  d'aerd',en  lieven  aertfche  laken  ? 
>.  Wat  foecken  wy  in  d'acrd'  ons  leven  en  vermaken  î 

L3  Wat 


U  SELF-STR  Y  T. 

„  Wat  is  het  aerts  gemoet  met  d'aerde  foo  ghepafl  ? 
.>Waeromisonfenaertfoo  inderaerdenvaft? 
^.Alwie  den  hemel foeckc,  moet  van  den  hemelfpreken, 
»»  Moet  tot  den  hemel  gaen^  moet  door  den  hemel  breken, 
„  Moet  naer  den  hemel  fien.  Wat  dienter  veel  ghefeyt  ? 
i>  Ten  is  gheen  effen  baen  die  totten  hemel  leyt. 
Alle  defc  zyn  in  „  Ick  weet,  des  menfchen  hert  is  vol  verkeerde  ftreken, 
ftÓ"rv?irend?en  "  Ons  alder-befte  daet  heeft  even  haer  ghebrcken, 
kebbende  beiof-      ^,  En  niet  tc  min  nochtans  can  yemant  in  den  geeft 

te  niet  ontfangé,  _,,  ,  f  /^  ,  i..  ,  '^^ 

maerfy  hebben-      .'  Behouden  valtcn  troolt,  en  blijven  onbevreett. 
ûen^eYclioSz  ^^^ wcet, dien grooten Helt, de Vrede-vorft fal comen, 
cndeghegroet.  Jck  heb  van  nu  affaen  van  fijnen  dach  vernomen, 
«r.ii.ij.         Enindengeeftgefien;  ick  heb  in  mijn  gemoet 
ifdm.  t.  6.  '        Den  Soon  alreets  om-helft,  gekuflet,  en  gegroet  : 
t[».  p.  i.i.      j^j^  i^çl^  ^^^  j^y  affaen,  ick  heb  sefien  van  verre, 

Decomftevan  ,.   ,  i       i-    i  n  ■ 

den  Mefsias  is     ten  licht,  ecn  wondcr  lient,  een  ongewoon  e  iterre, 
Ï^SeroulÏ'"     Een  ftrael  van  hellen  glans,  voor  Zabul on  bereyt, 
Teftamences  by-      Een  fackel  voor  het  volck  dat  noch  in  duy fter  leyt. 
omihndkheden  Wat  heeft  den  Hemel  voor  !  wat  fal  ons  weder-varen  i 
**cdi^*^^'  b"^^"  Een  Maget  is  bevrucht,  en  fal  een  Sone  baren, 
fynontfagenifTe.      Een  kintjCen  wonder  kint,wort  Ifrael  gejont,     (bont. 
E/...7.f4.,fyiige.      Wiens  naem  is  eeuwich  God  ,  Vorft  van  het  nieu  ver* 
ff.  fyn  ii)dcn.     Hy  was  vol  fwarcn  druck,  van  alleman  vertreden, 
ip>'f/'Jsynop'-  On-weert,  veracht,ont-eert,  verwont  in  al  fijn  leden, 
ftandinghe  ende      j-jy  \q^^  ^p  fijnen  hals,  met  een  bew' ogen  hert, 

fyn  eeuwich  ajck        r^-'  /-  ^     ^         r  rt         i     i        •■  ^       r   r 

zfajt.  De  Imaet  van  onie  ichand,  de  pi) n  van  onie  imert. 

Hy  was  van  God  geplaecht,  met  veelderhande  wonden, 
Hy  droech  op  hem  alleen  de  ftraflfvan  al  defonden, 
Door  fij  n  geleden  fmcrt,  en  diep-gcveurde  ftraem. 
Zijn  wy  den  grammen  God  gheworden  aen^enaem.' 

Wy 


I 


SELF-STRYT.  Î7 

Wy  fweefden  hier  en  daer  door  onbekende  dalen, 
Ghelijckdefchapen  doen^die fonder  herder  dwalen, 
Maer hy,door  fijnen  geeft,  en  Goddelijck  beleyt. 
Heeft  ons  van  nu  aff  aen  een  beter  wech  berey  t. 
Hy  heeftjgelijck  een  lam  ter  flacht-banck  wech-gedrevcn. 
Off  als  'tonnoofel  fchaep  den  fcheerder  op-gegeven, 
Gelwegen  als  hy  leet,  geleden  met  gedult. 
En  met  een  ftillen  mont  gedragen  onfcfchult  : 
Hy  is,  om  onfentwilj  voor  het  gericht  gecomcn. 
Om  onfent  wil  van  hier  in  angften  wech  genomen, 
Hy  was  van  alle  cant  om  onient  wil  verdruckt^ 
Ten  leften  uyt  het  lantdes  levens  wech  geruckt. 
Maer  als  fijn  weerde  bloec  tot  foen  fal  zijn  gegeven, 
Danfal  fijnzact  gedyen^en  door  hem  eeuwich  leven. 
Want  nademael  fijn  ziel  droech  arbeyt  cnde  pijn, 
Soo  fal  des  Heeren  wil  in  hem  volcomen  zijn. 
Wel  acn  dan,  fwack  gemoct^  hoe  ligdy  dus  gebonden 
Aen  u  verdorven  aert,en  aen-geboren  fonden  ? 
Ghy  zij  t  in  vuyle  luft  gewonnen,  ick  bekent, 
Maer  God  heeft  defe  quael  van  uwe  ziel  ghewent. 
Hy  geeft  ons  fijne  gunft,die  ons  leert  overwinnen 
Den  onbefuyfden  wil  van  ons  verdwaelde  finnen, 
Hy  reynicht  ons  gemoet,  en  ftijft  de  fwacke  ziel^ 
Die  anders  elckc  reys  in  fonden  neder-vicl. 


N 


Sephyra. 

V  "PVerd id^uyi  mynfin,  Can  u  dan  niet  hevvegen  f 
Ifi  noch  al  even  na^  en  noch  ai  niet  ter  degen  ? 
W  altijt  rvan  bedwang,  en  eeuvpich  <-jan  merdriet  f 
W^  hebbens  algenoecb^  tü  al  het  oude  liet, 

L4 


Door  de  coffift* 
Chriüi  hebben 
alle  gheloovighe 
belottcvan  Vcr- 
gevingc  der  fon- 
den 3  Verlich- 
tinghe  de$  ver- 
flants ,  Vernieu» 
V'ingevanwill«. 


/Î 


88  SELF-STRYT.: 

Al  Watje  denckt  enJJ'reecl^^  zjjn  toornen,  hoeyen, zeelen^ 
'Neus -prangen 3  en  bedwang,  mityl-banden^  engarcelen^ 
aI  vy-at^e  roept  en  kjljt)  ü  bint,  hout -in,  betemt, 
1>vpmgt,o'ver'heert,betoomt,drucl{t-nede7',  sieuyt,  enftremt, 
Strijtipluckjhayrti<x>echtyenjlaet.  "^at  onbefcbofter  flreken, 
yii/aer  hoorder  oyt  een  menfcb foovvreeden  aert  njanjhreken  ? 
Cby  dringt  ons  {foo  beifcbijnt)  de  boeyen  aen  het  heen» 
En  wouter  <^'anucoomt,  dat  treft  gelijckj  en  fl  een. 
V^ii  -(tender.  Knor  re  -pot,Grij§^ens,  Genucht-'verdrijper 
Hert-Onager ,  Trane-a^rieKt  ,Svvaer-hoofdicb  HayreJ^ijver, 
éMuyt-maker^crre-geeHs  '^reeckjjpel,  Verdriets-gefanty 
Ziel'pfjnder,':BHUe-man,^iIÏ-bater^  Dvpinghc-lant  ; 
\En  cm ,  \en  wil,  \enfat'^  yyat  moochdy  liggen  rafen. 
En  breiden  ons  den  cop  met  al  u  ''vijfe-rvafen  ? 

'k^Encani  'kjn  vvil^  \enfali  wat  datje  doet  ojfUety 
Staen  onder  u gebïet ,ojj<uolgen  uwen raet. 
T>e  léucht  begeert  haer  recht  :  en  y  vie  can  dat  beletten? 
Voorwaergliy  -x^t  te  cranc/^ii  tegen  haer  tefetten, 

,,  ^ ie  met  te  nauvven  toom  defoetejonckloeyt  dvringty 
»>  Maecl^  dat  haer  a/r  yen  aert  gants  buyten  banden  Jjfringt, 
J.  Nadien  het  u  bcliefc,  met  aft-acrichte  ftreken, 
Als  in  den  naem  vant  Vlees  toe  mijnen  geeft  te  Ipreken, 
Soo  laet  my  weder  toe,behoudens  u  ontfach, 
Datick,  als  in  den  GheeftjU  antwoort  geven  mach. 
S.  Neen,  lofeph ,dit geral,en  ü  maer  tijt  ^'erloren, 
Icl^fppeere  by  mijn  trouy  en  [eg  u  njan  te  njoren. 
Indien  gby  mijn  ^verfoecl^nu  geen  gehoor  en  geeft  y 
Ghy  meucbti  gewügJ}y  meucht^welgroupven  datje  leeft. 
Onthout  dit  le/ïe  woort.  éMaer  wiefal  oyt  gelooycn 
'Pat  ^ofephfynenfiaet  fvan  vvel-yaert  falberooyen 
'••  >    .  Om] 


SELF-STRYT.  «p 

Orrii  icJ^en  weet  met  Wat  ?  neen^  ken  ;c/^  fynen  aert, 

Hyfal  wel  beter  doen^  indien  hyfickJjecUert. 
Ohy  vpert,  mynfoetjle  fvrient ^doorat' om sïandicbe den. 
Tot  <-ureucht  en  heyl  genoot  j  getogen  engebeden^ 

Vermach  icl^yet  op  «,  ic/^  bidde,  neem  het  "pvaer  ; 

Neem  u  gheiuck^ter  bant ,  en  boet  u  'Door gevaer» 
n)aer  menie b  edel  wan,  de  bloem  n/an  defe  landen ^ 
Sicb  Wenfcbte,  <-uoor  alttjt^  te  mogen  aen  'Zferpandeni 

Te  bouden  njoorjyn  deel,  te  kjefen  'zjoorfyn  <Tjroi*j 

En  eenenjoeten  nacbt  te  coopen  met  de  trou  j 
^at  Totipbar  metpijn^  met  bangicheyt  wan  finnen, 
itMet  angfi^met  groot  geyaer^met  <-uiericblijcl{jte  mmnen^ 

Metgantfcbe  dagen  lanckjontrent  myn  buys  te  g^en. 

Met  dicl^yvils  al  den  nacht  rvoor  myne  deur  tejiaen. 
Met  commertmet  ootmoet ^met pnaetheyt  te  overdragen. 
Met  forge /net  ruerdrïet^met  rveelderhande  lagen. 

Ten  langen  leften  creecb,  ja  creech  ter  nauwer  nooti 

^at  {fegickj  coomtufelf gevallen  indenfchoot, 
'Dat  ojolgt  uyvaer ghy gaet ,  met  jnnerlljck  '-verlanghens 
'DatJJ?eelt  ontrent  u  net,  en  wenfcht  te  zjjn  gevangen, 

^  at  geeft  ufyne  gunjï ,  en  opent  u  debaen^ 

*2)<V  aide  hoojfcbe  jeucht  wel hadde  vp'dlen gaen-^ 
Dat  hanot  u  om  den  hals^  dat  coomt  tot  u gevloden^ 
'Dat  kleeft  u  aen  het  lij  ff,  en  vvert  u  aen-geboden^ 

Niet  om  te  ?^n  u  ojrou,  maer  om  te  zSjn  u  lief, 

ü^t  tot  een  praem  ijan  trou^  maerflechts  tot  u gerief. 
Cby  moelï  welzijn  een  bloc k^ruan alle  oireucbt  ^verflekeny 
Hart-neckjcb,  onbeleeft ^njan  beufbeyt  ajf-gheweken. 

Van  menfcb'lijckheyt  ojervreemt^gby  moefl  wel  zijn  een  Jan^ 

On-vveerdtch  om  den  naem  te  dragen  <-uan  een  man , 

M  Cby 


po  SELF-STRYT. 

Chy  moeÜ  ja  zjj^  «^^»  kluts ^een  fui ^  een  koelen-troeper^ 

On-.terdich  als  de  zee,  en  doof  gelijck^den  oever. 

En  kout  gelijckjen  njis^  en  bitter  als  de  '-vloet  ,• 

Ghymoesi  ja  ^ijn  een  deyn,  een  ongezouten  hloet^ 

Indien ghy,  houte-claes ,foo foeten brock^<-uermuyldet, 

En  'Ty'loot  ipanneerick^roe^^  enfiont  alleen  en  ^ruyldet^ 

"Wanneer  myn  <-uierich  bert  ufynefmerten  claecht  j 

U^en,  dat  en  mach  niet  zijn,  de  ^anJÏe  dient  geypaecht, 

Wienfoud'  een  foeten  lach  met  innerlijcl^  becooren  ? 

"^lenfoud'  eengeeslich  oogh  niet  door  het  herte  booren} 

Niet  drucl^en  in  het  merch  ?  wienfoud  een  jonge  blom 

!?Qet  rucken  <x>an  den  vpech^  en  drijven  om  en  om? 

\Ciefoud'  een  boertich  jock^,  eenfoet  en  geefüch  mallen 

Niet  metten  eexjien  floot  in  lusten  doen  njerv allen? 

Wie  falj  wanneer  id^fpreecl^  :  Ghy  zjjtet  die  ick^meen, 

"^  ie  fat,  met  flner  geUeti^oor  antvvoort  feggen.  Neen  ? 

Wiefal  eentcercn  arm,  daer  in  hy  Icyt  geipangen^ 

En  dieigtiïjck^  een  klis 3  blieft  aenfynfchottders  hangen^ 

Onvveerdich  rucken  AJf?  wie  falder  Tianhem flaenj 

€en  jonck_bevalltch  Dier,  dat  hem  comt  bidden  aen, 

Waer  toe  dit  lang  <-uerhael?  tis  Unggenoech  gefproken^ 

Tü  langgenoech  het  hooft  met  dit  en  dat  gebroken  ; 

7fa  fofeph,<-uoor  befluyt,  ick^  gae  nu  Wat  terfy^ 

Aut  fr.tferj~  .SMaer  fal  ijanflonden  aen  u  'vveder  comen  by-^ 

m  vo  up  a.   -ggf^cnckt  u  midd'ler  tijt,  en  (heelt  niet  meer  den  '-oufen^ 
temehge,cr  '^  '^  '      Jr  .        -r 

amantt  obCe-    Ghycont  nu  J 00  ghy  wUt,  u  ey^en  ^z'omju  Wi.fjen, 

quercatn  odi.       V  eygen  rechter  •zjjn  :  s^hy  hebt  inupven  fchoot 

urn  meum  ^        y  y,  -pel-rvaert  en  bederf,  u  leven  en  h  doot, 

cap.  ^^ 


SELF-STRYT.  5?i 

fofepL 

NV  geltet  u,mi)n ziel,nu  gaetet  aen  u  leven, 
Ghy  fiec  met  wat  een  crache  hcc  wijff  weit  acn-ge- 
dreven 
Totdulleraiery,  ghy  fiet  aen  haer  ghelaec 
En  vreefelijck  ghebaer  hoc  dat  u  laecke  flaec, 
Sy  doet  al  wade  can^  fy  proeft  met  alle  crachcen, 
Met  allerley  ghew^ek:,  te  Iwacken  u  ghedachten. 

Te  krencken  dijnen  Geeft  ;  dies  brengfe  voor  dendach 
Alwattereenichfins  haer  fake  ftijvenmach. 
Dan  foecktfe  my  den  luft  met  bidden  in  te  prenten. 
Dan  coomtfe  my  aen  boort  met  felle  dreygementcn  -, 
Dan  weder  met  gelmeeck,  dan  weder  met  ghewelt, 
Wieloud  in  dit  geval  niet  werden  neer-ghevelt  i 
Met  wat  een  fchoonen  glans,met  wat  een  Ichijn  van redê^ 
Met  wat  een  dim  beleyt,  wert  eerbaerheyt  beftreden  ? 
Dewechis  glibber-glat  :  Een  die  niet  vaften  ftont. 
Sou  licht,  in  dit  geval,  ontfincken  fijnen  gront. 
Hoe  wert  mij  n  wanckel  hert  rontom  en  om  gedreven  ! 
Hoc  w^ertetneer-gedouwt,  en  w^eder  op-geheven  ! 

Het  draecht,  cylaes  !  het  draecht ,  al  wat  het  dragen  can. 
Het  fuyie-bolt  en  fwiert,  gclijck  een  droncken  man. 
Mijn  Eva  poocht  my  ftaech  haer  appel  aen  te  prijicn, 
En  comt  my  t'elcker  ftont ,  als  met  de  vingher ,  wijlen 
Nu  haren  fchoonen  glans,  dan  haren  foeten  Imaeck, 
Maer  fiet  !  het  isdedoot,  foo  ick  de  vrucht  gen aeck. 
Het  fal,  indien  ick  eet,  ick  weet,  het  fal  my  rouwen, 
Koch  foeâ:  mij ndcrtel  vlees,  'k  en  w^ect  niet  wat,  te  brou- 
wen, 

M 1  Noch 


5>i  S  E  L  F-S  T  R  Y  T. 

Noch  loopt  de  fnoepfter  heen;,en  wilder  eten  van, 

Maer  dujmijn  weerde  Gheeft ,  thoont  datje  zijt  de  man. 
Maer  niet  als  Adam  ded'  j  die  ging  het  wijff  gelooven 
Meer  als  den  grooten  God:,  en  liet  fijn  ziel  berooven, 

Om,  icken  weet  niet  wat,  van  haren  hoochften  wens. 

Oneyndelijcke  God,  hoewanckelis  de  mens  I 
De  werekjis  de  zee -,  de  winden,  onfefeylcnj 
Hetfchip^ons  dertel  vlees-,  ons  finnen,z}jn  dezeylen  5 

Dus  varen  wy  dacr  heen,  en  als  wy  zijn  in  noot, 

Dan  ilTer  aen  het  boort  noch  ancker,  noch  piloot  : 
Wanneer  een  cranck  gemoet  wijckt  voor  de  felle  baren. 
Dan  coomt  de  fnelle  vloet  noch  hooger  op-gevaren  j 

Wanneermen  ftiltefoeckt  dan  rij  fter  meer  getier, 
ïs cIScfpmy"      En  dat  ons  trooften  foud  is  oly  in  het  vier. 
tende uytte  ver-  Als  ick  mijnhcctcn  doift  ecnwtvnich  meyn  tecoclen, 

Itoptheyt  van  de  r-k  i       t  .        ^  ..  ■'.    ,  ;        -, 

achtcrfte  decien  Dan  coomtcr  meerder  brant  in  mijn  gewrichten  woelen  j 
waei'doÏS         ^^1  ^  fmakeloofc  mont  vint  meer  als  honich-foet, 
fchijntdatmen         Dat  niet  als  enckcl  oral  en  fmaeót  aen  mijn  ghemoet. 
groot  g^wichte  I<^k  ben  nu  rechts  geftelt,gelijck  de  luyden  plegen, 
fmoort,oftege-  Die  twiilcn  fy  tcbed,  vol  droomen.ziinselegen. 
j^«,i»«  vifcij»  hu      '^^  nacht-maer  over- valt,  en  (loo  het  Ichijnt a)  verrait 
mcuapa^objirue      Hun  duHckt  dat  hact  deborft  met  berden  is  belaft. 

U^Mi  funt  ctrebri     «/-,  in  r  l  r  i- 

farus f,o!},riores,  oy  iuchtcn  in  (Icn  ilaep,  ly  wercken,lweetenjhvjgcn, 
Slw^f^Om  dit  geweldich  pack  van  haren  hals  te  cnjgen, 
énfomno.  Ct>hnu4     $y  rocDen  fondcr  ftem^en  woelen  in  de  pijn, 

hunc  morhum  Ephi        -■',  ^-  ,  n-rir-  !(•• 

*Utn,utb>ijmu-     Maer,naer  een  langen  ltri)t,ly  bhjvcn  datlezijn. 
M'^dÏÏiclil  I<^^  ben,geli]ck  een  menfch.die  door  de  woefte  baren, 
c-ont^mare  vo-    Coomt,met  een  fnelle  wintjin  haeften  aff-eevaren, 

M»».  Mart.  Del-         r      r\  i  i  r  i  •      r-  rr 

no  Difqnifiton.       xin  Iclioon  hy  tegen  tlchip  lijnralie  gangen  roert, 
Mag.iib.4.c.3<      Wort  echter  met  de  ftroom  te  zee- waert  in  cevoert. 
'   •  °  Ick 


SELF-STRYT.  5)3 

lek  ben  nu  rechts  geftelt ,  gclijck  mijns  Vaders  Moeder,     JaSïwt* 
Doe  ly  mijn  Vader droech,  en  Efau  fiinen  broeder,  voudigen  Mcn- 

w,  ^   ,  ,.■'.,  '  fchcjciatisjvan 

r-n  door  een  cegen-aert  van  dic  oneenich  paer,  de  ftrijdigc  ghc-! 

Wert^als  een  groot  gevecht:,in  haren  buyck  gcwacr.       "an'vrec'l'^en" 
Ach  wat  een  vreemden  crijchlwat  voor  eé  feldiaem  vvoelé  G«ft,  in  de  zie- 
Ruyft  door  mij  n  gants  vernuft  1  ick  fpreke  van  gevoelen,     d^e  w°ekk"  Pad? 

Ach  wonderbaer  gevecht  I  daer  twee  van  eender  d racht  R""-?-'-*' 

Staen  tegens  een  gecant  uyt  al  haer  gantfche  macht  : 
Ach  vreefelijck  gheval  !  ick  hebbe  my  te  wachten       (ten, 
Kiet  voor  een  vreemt  gewek^maer  voor  mijn  eygen  crach- 


Miin  boefem  is  het  kn)t,mi]n  hert  een  open  velt. 

~'  ^''.^  ..i^.-»  «Niet  de  Wet 

Mofis  (welckc 
Mofis  eerft  6f. 

Mijn  luft  wil  evenwel  de  fonde  niet  verlaten  :  doot  is  geboren. 


Daer  twee,gereette  flaen,  in  wapens  zijn  geftek.  moUs  (weickc 

De  Wet  (rf)  leert  mij  n  ghemoet  dit  Ibndich  wefen  haten,    ^'^''^  eerft  6 y. 

%  ,••      1    n         1  t   1     /-       1        •  ,  '      jaren  na  lofcph; 


Ick  wenfche  met  den  Geeft  den  rechten  wech  te  gaen,  '^".^js-  <J«t  ^ 
Maerfiet  I  'taelweerdich  Vleeswilnadeflimmebaen.  sinai  eerft  is  ge. 
Ick  ben  gefont^en  fieck-  ghenefen,en  verloren;  &crenifaci$ 

Ick  \c\\  en  ick  ben  doot  ^  ick  fterv',  en  wert  geboren^        dehnTcn  wa!"" 
Nu  ftercker  als  een  reus,  dan  wederom  verflout,  geween  m  .Egip. 

Nu  bloodcr  als  een  das,  dan  weder  machtich  ftour.  ]!ïcTckcn  "t^dê 
Ick  lacch',  en  ben  bedroeft  j  ick  brand',  en  ick  vervricfe,-  g"ckcnttemoe. 
Ick  ftae^en  val  daer  heen  j  ick  win,  en  ick  verlicfej  vandatAUahani 

Ick  hake  nagenucht,  gedreven  van  de  jeucht/  In^ïgliSXacr 

In  tranen  evenwel  leytmy  de  meeftevreucht.  van  dat  hy  ecrfte 

Wie  heefc  ü] n  leven  oyt  foo  vreemden  ftuck  ghelcfcn  ?        Haran  [  bewifft 
Mijn  fiecte  wort,cylaes!door  fieck  te  zijn  ghenefen,  %""'"  '"  ''.'"  ... 

'  1         ^-        1     1        1      •    I  1     •        1     r  Tij  t- rekening  M 

JJoor  cranck  tezijngheheeltj  ick  werdcja  ^helont,       j.)  macr  de  oor- 
Niet  door  cc foet  onthael ,  maer  dooreê  verfche  wond.  we"opde?nfft- 
Ick  drijv',  en  werd  chejacptj  ick  ftoot,en werd  eheflagcn.  ï'^Pf*^"  ^°"*« 

•KA-  niii  -ïi  ^  '^      '  licxby  Gode  ver 

Ivjijn  wcertitedecl  van  ai  encan  my  niet  behagen  j  conduht  ci».*, 

M  3  Ick  '*' 


P4  SELF-STRYT. 

lek  ben  mijn  eygen  flaef,  ick  diene mijnen  knecht, 
En  die  my  naelt  beftaec^is  die  my  meefi:  be\'echr. 

Die  treckt  my  hier  en  daer,  die  mckt  my  op  en  neder. 

Die  drijft  my  hooch  en  leech^  die  fleurt  my  gins  en  weder  ; 
Die  brengt  mydaer  ick  was,  en  prijft  my  weder  aen. 
Al  wat  ick  rechts  te  voorhad  uytten  fin  gedaen. 

Watbaet  my  flot  off  deur  f  mijn  vyant  is  van  binnen, 

Endatmiy  meeftontfcelt,woontinmijneyghe  finnen. 
Al  werd  ick  nu  en  dan  verheven  van  der  eerde, 
Datmy  den  loop  belet  fit  op  mijn  eygen  peert. 

Nu  benick  wat  vercjuiâjjdan  wederom  befweken. 

Nu  ben  ick  voorts  ghegaen,  dan  achter-waerts  geweken. 
Nu  voel  ick  fi^et  vermaeck,  dan  weder  (lier  gequel. 
Nu  klim  ick  in  de  lucht,dan  dael  ick  in  der  helj 

Nu  ben  ick  als  een  prinSjfl:racx  weder  niet  met  allen. 

Nu  fl:ae  ick  als  een  rots, dan  ligo;'  ick  neer-bevallen. 
Nu  Ia,  dan  wcderNeeUj  nu  woeftjdan  weder  ftil  : 
Mijn  hert  is  ebb'en  vloet  •  'ken  weet  niet  wat  ick  wil. 

Wat  dientermeer  gefeyt?  mijn  boefem  can  niet  vaten 

Mij n  grondeloos  gepeys,  'k  en  weet  niet  waer  te  laten 
De  tochten  van  de  lufl:.  Al  wat  het  ooghe  fiet. 
En  wat  het  Vlees  begeert ,  en  wil  de  Reden  niec 

Wat  ben  ick  voor  een  dinck  !  hoefwaer  om  aff  te  malen  ! 

Wat  fpoock  woont  in  mij  n  ziellwie  can  het  recht  verhalen? 
Half  quaet;,halfgoet,halfdwaes, half  vroetjhalfmcnfch, 

halfbeefl:. 
Half  cloeck ,  half  cranck ,  half  recht ,  half  manck ,  half 
Vlees,  half  Gheeft. 

Watraetin  ditgevaer?  ick  wil  gaennedcr-knielen. 

Voor  mijnen  giooten  God  j  en  hem  van  ganticher  zielen 

Gaen 


SELF-STRYT/  P5 

Gaen  roepen my  ter  hulp  ;  Hy  is,dieindenftiijt 
Ons  gheeft  een  mannen  hert,  en  voor  den  val  bevrijt. 
Hy  ifl:  diecrachtverleent:,en  ftijftons  fwacke leden. 
Wanneer  wy  tot  hem  gaen,  metfmeecken  en  gebeden».  > 

,5  Geen  fonde  coomter  oyt  foo  hart  gedrongen  aen, 

y>  Is  God  ons  toe-verlaet ,  haer  prickel  moet  vergacn. 
Wel  aen,  tis  meer  dan  ti  jt  tot  Gode  fîck  te  geven, 
Ten  eyndc  mydeneheeft  niet  weerde  wech  gedreven. 

WelaenjmijnGod,mi)nheyl3mijnttoofterindenoot,   Hetrcchnnus) 

Geef  dat  ick  mach  beftaen  in  defen  harden  ftoot.         '  op  «lat  ghy  in 
Geefdatick  gan-ts  het  rot  van  deleflimme  tochten,  |heencoomt. 

Waer  door  mijn  arme  ziel  wertdeerliick.acn-gevochten,    i''f-''-*-M»tth. 

Met  crachtmach  drijvenuyt,en  treden  mette  voet,  3^- 

En  dy  mach  dragen  op  een  onbefmet  gemoet. 
Ick  ben,  eylaes  !  ick  ben  gants  deerlijck  wech  gefoncken,.  Vfaïm.cp.j, 
In  kuylen  vol  ghevaer,  ick  ligge  fchier  verdroncken 

In  ongefonden  ftanck  vaat  2;rondeloofe  flijck  •  ' 

Indien  ghy  nieten  helpt  gewis ,  ie  ben  een  lijck. 
Wat  ifiet  van  de  menfch  ?  fi)n  alder-befte  gronden         :   ■£f»-<^j.ff 
Zij n  als  een  dreckich  cleet,  bevled:  met  vuyle  ftonden,  [' 

Sijn  deuchten  hoochfte  tucht, is  maereen  dorre  blat, 

Eylaes  !  wat  is  de  menfch  meer  als  een  aerden-vat  ? 
Sijn  iinnen,en  met  een  den  loop  van  al  fijn  leven 
Wert  door  het  fondich  vlees,  als  door  een. wint,  gedreven. 

Int  grondeloole  meyr,  van  \wcrclts  woefte  baen^ 

Wel  open  ftaeons  by,off,  Heere,  wy  vcr^aen. 
Mijn  voeten  zijn  geftelt  op  glibber-gladde  paden, 
Ick  ben  van  alle  cant  bevochten  v^indaiquaden,^L:.^^.    i.c 
Mijn  luft  gaec  buyté  (poor,mijn  jonchcyt  fpcclt'dcbccfrj 
Coomdacl  op  ons, ôGod,metdijndnreyaçQ  geeft  !j  .    iu 

'  M  4  Coom 


96  SELF-STRYT. 

Coom  dael  op  mijn  ghemoct,ic  vvachte  met  verlangen^ 
Coom  ftijf  mijn fwacke  leen ,  coom  onder-ftuc  mijn  gan- 
ghen, 
Coom  recht  ons  weder  op^en  hoet  ons,Heer,voor  fchant. 
Breng  heyl  aen  mijn  gemoet^en  ftercke  mijn  verftant, 
^'"'•^''•'•Laet druppen dijneleer,ghelijck  een  foecen  regen, 

Laetvloeyen^als  eendauw,dijn  Goddeiijcken  legen 
Op  ons  benauden  geeftj  bevochtigh  ons  gemoet, 
Verquick  ons  dorre  ziel,  door  dij  nen  milden  vloet. 
Du  hebft  my,goede  God/oo  menich-maei  voor  defea 
De  wonderlijckecracht  van  dijne  gunft  bcwefcn. 
Dies  wiliceeuwichzijn,enbHjven  dijnen  knecht, 
O  !  laet  mijn  fwack  gemoet beftaen  in  dit  gevecht. 
Z-y  doch  foo  foet  en  goet  om  ons  te  helpen  flrijden, 
'\  o.w^^v'iAls  "tvleys  is  boos  en  broos,  om  naer  de  luft  te  glijden, 
Zy  doch  foofeer  geneychtjom  ons  te  houden  ftaen. 
Als  ons  verdorven  aert  ons  neder  poocht  te  flaen. 
'kEn  bid  om  geen  gewin  van  fteden  of  landouwen^ 
'kEn  poogh  geen  hooch  paleys,  tot  acn  de  lucht  te  bouwe, 
'kEn  eyfch  geen  grooten  naem,  geen  geit ,  geen  hoogen 
'    ftaet. 

Om  overal  te  zijn  getroetelt  achter  ftraet  ; 
Ie  wenfch  een  eenich  dinck,en  dat  uy  t  gantfcher  finnen, 
Ie  wenfch  mijn  eygen  hert  te  mogen  overwinnen, 

Maeótmy  tot  mijnen  flaef,maeâ:mymijncygenmcnSj 
Geefmy  my  toe  een  buyt.  dat  is  mijn  hoochfte  wens. 
Nu  recht  dy,  op  mijn  ziel,  God  neycht  tot  uwe  dachten 
Sijn  goedertieren  oor  :  Ie  voele  meerder  crachten, 
Ie  voeleenfoeten  dauw,ic  voel  een  feldfaem  wcrck, 
In  droef heyc  werd  ie  blyjn  crancheyt  ben  in  fterck.   ■ 

:;  ;  Wd 


SELF-STRYT.  P7 

Wel  op  dan,  mijn  ghemoet,  neem  vvaer  den  rijcken  legen 
Die  op  u  neder-daelcj  gaet  uwen  Heylant  tegen^ 

Recht  op  u  flappeknien  j  God  fpreeâ:  toc  uwen  finj 
God  clopt  aen  u  ghemoet,-  wel  op  en,  laet  hem  in. 
Wat  blijft  de  vuyle  luft  noch  in  u  herflcn  malen  ? 
lek  voel  een  ander  vier  op  mijn  gewrichten  dalen, 
lek  voel  een  nieuwen  geeft,  een  meer  als  menfche  crache^ 
Die,tot  mijn  onder-ftant:,  van  boven  werc  gewrachc. 
Ghelijck  de  nieuwe  moftj  (die,  eer  hy  is  verlaten, 
Ley  t,  met  een  groot  gewelt^  en  worftelt  in  de  vaten. 
Nu  over  hoop  ghevoert,  dan  weder  neer  gheperft. 
Tot  naer  een  langghewoel,  het  ox-hooft  open  berft) 
Coomt,  met  een  fnel  gedruys,  nu  los  en  onbedwongen, 
Gebortelt  uyttet  vat,  en  in  de  lucht  gefprongen, 

Soo  dat  des  kuypers  gaft,  can  hooren  aen  de  clanck. 
Dat  nu  het  edel  nat  is  buyten  fijn  bedwanck. 
Soo  gaetcc  metten  Geeft  :  nu  leyt  hy  fchier  verdwenen,' 
Dan  grijpt  hywedermoet,  nu  valt  hy  plat  daerhenen. 
Dan  rijft  hy  weder  op,  tot  dat  hy  met  gewelt. 
Door  Godes  hant  geftijft,  ten  leften  hout  het  velt. 
Ten  leften  baert  fijn  cracht,  en  hooger  als  de  bergen, 
Gaet,als  een  dapper  helt,de  gantfchewcrelt  tergen. 
Grijpt,  met  een  ftout  gemoet^  fijn  tochten  by  de  cop. 
Stoot  dertelheyt  daer  heen,  en  fitter  boven  op. 
Wat  refter  nu  te  doen  ?  fal  dit  mijn  hert  bewegen. 
Dat  haer  mc-vrou  verthoont  foo  feer  tot  my  genegen  ? 
Salhacr  uyt-finnich  vier  my  drijven  tottemin. 
Off  lal  het  zijn  een  toom  om  my  te  binden  in? 
Wat  iftcr  vuylder  dinck,  als  dat  een  wi)ff  gaet  veylcn 
Haer  fchootjhaer  eygen  vlees  ?  en  coomt  met  volle  zeylen 

N  Van 


^8  SELF-STRYT. 

Van  uyt-gelateii  drifc  op  yemant  dringen  aen, 
Haer  eygen  coppelerP,  haer  eyghen  roffiaen  ? 
Wat  monfter  is  een  wijff,  clie;,als  de  criele teven. 
Door  fchaemteloofen  brant  daer  henen  wert  gedreven. 
En  rand  de  mannen  aen,en  eyfchtmet  ftoutgebaer 
DatjOfffy't  al  begeert,noch  beft  gefvvegen  waer? 
Wat  heb  ick  menich  woort  van  aen-ftoot  moeten  dragen? 
'kEn  ben  Ichier  nimmermeer  vantgeylewijfFontflagen, 
Wantmetdathare  man  fijn  hoottmaer  eens  en  went. 
God  geve  waer  ick  ben,  {y  vint  haer  daer  ontrent  ^ 
Sy  coomt^en  mae<5t  een  praet,en  vol  van  hoere  treken, 
Londmeteen  brandend' oog,  haer  wefen  fchijntteiprekc, 
Sy  {uchtjCn  fiet  my  aen;  fy  coomt  my  int  gemoet, 
Sy  grijpt,en  kuft  mijn  hantj  wat  weet  ick  watfe  doet? 
Fy  onbeichaemden  aert  !  fy  eer-vergeten  rancken  ! 
Die  niet,als  in  een  kot  van  vuyl  bordeelen,wancken  ■ 
Voor  welck  een  onverlaet ,  hoe  rau  en  onghefchict, 
Van  ganfcher  kelen  walcht,  van  ganfcher  herten  Ichriâ:. 
Die  aen  de  criele  jeucht  haer  hittich  dorften  laven, 
Doen  winftemet  haer  lijff,  en  nemen  gek  en  gaven, 
Maer  dit  oneerlijck  wijff ,  vergeót,  'k  en  weet  niet  hoe. 
Biet  my  haer  eygen  vlees,  en  noch  gefchencken  toe. 
'„  Een  ongebonden  fchroef ,  al  heeft  hy  fchoon  behagen 
i>  In  maechden  op  te  doen,  en  vrouwen  na  te  jagen, 
„  Sal  ftremmen  fijnen  brant^indien  een  hitfich  wijff 
>>  Coomit,met  een  ftout  gebaer,hem  dringen  op  het  lijfF. 
Sal  dan  een  zedich  hert  niet  aller  WTsen  haten 
Een  wijff,geheel  geneychthaer  eygen  man  te  laten. 

Een  wijfr,volgeylen  brant,die  meteen  criele  fin 
-     Een  flief,  haer  eyghen  knecht,  wil  dwingen  totte  min? 

Hcc 


SELF-STRYT.  pp 

j,  Het  befte  vrou-cieraec  noem  ick  een  zedich  welen,  Ei*th.if.,f. 

»>  Een  neer-gheflaghen  ooghj  daer  fchaemt  is  in  ce  lefen, 
y.  Een  aenfichtjdat  rontom  door  eerbaer  root  ontflee(5i:, 
„  Oock  als  een  echue  man  van  reyne  liefde  Ipiecckc. 

'j>  Ach  ]  tis  een  vuyl  bejach  naer  ander  luyden  wijven 

»>  Den  uyc-gelaten  tocht  van  fijnen  luft  ce  drijven, 
„  Fy  !  die  een  dertel  hant  flaet  aen  de  reyne  trou, 
>>  En  metft  een  vreemden  fteen  op  ander  liiy  geboii. 

Ick  terd'  Uj  dercel  Vleys,  wat  foudy Jlim  gebroetiel, 

Mijn  Geeftjdoor  u  bejach^berooven  van  fijn  voetfel. 
Mijn  ziel  van  haer  vermaeck^mijn  finnen  van  haer  ruftj 
Neen,  daer  en  is  geen  kans ,  u  vier  is  uyt-gebliift, 

Vprickel  is  verfcomptjU  banden  aff-ghefleten^, 

V  tochten  wech  gejaecht,  u  jeuckfel  uyc-gebecen^ 
V  vlam,  is  maer  een  roock  j  u  colen^  enckel  as  • 
Ick  ben  een  ander  menfch,  als  ick  te  vooren  was. 

Ravocfter,  Tafel- vliechjNacht-lieffter^Buyck-goddinne, 

Monc-fpeelfter,Weelde-kinc,  Sluyp-ziele,  Schende-minne, 
Tuchc-haecfter^  Schote-bol,  Cort-hielde  Glibber- voet, 
Geck-fchecrfterj  Lichte-koy,Sleep-lende,Labbe-foec, 

Watcoomdy  my  aen  boort,metu  vervaerlijck  dreygenf 

'klin  palTcr  niet  meer  op,'k  en  ben  niet  meer  u  eygcn, 
Ghy  fuk  na  defen  tijt,  'tzy  datje  wik  offniet:, 
Ghy  luk  van  nu  voortaen  ftaen  ondermijn  gebiec. 

Ghy  fuit  ufnoodedrift^en  roeckeloolc  ftrekeUj 

Ghy  fiiltudullen  loop  na-laten  en  verbreken, 

Ghy  fult,onftuymich  wicht,ghy  fuit  van  nu  voortaen 
Geen  cromme  fprongcn  doen, geen  quadc  wegen  gacn. 

Ick  ben  voor  mijnen  God,metva(t  beract,  getreden^ 

Ick  heb  om  fijne  gunft  uyt  al  mijn  herc  gebeden, 

Ni  Ick 


100  s  E  L  F-S  T  R  Y  T. 

lek  heb  met  mij  nen  geeft  gemaeckt  een  nieu  verbont> 
Niet  meer  te  willen  zijn  een  (lave  van  defond. 
lek  hebj  in  grooten  emft,  een  dieren  eedc  gefworen. 
Dat  my  geen  vuyle  luft  voortaen  en  fal  becoren, 
Dat  my  geen  criele  fin,  geen  ander  fl im  gebreck 
Sal  onder  fijn  gebiet;,  doen  buygen  mijnen  neck. 
lek  ben  met  mijn  geficht,  vooral  mijn  levens  dagen, 
hb.si't'  Getreden  in  gefpreckjCn  vaftelijck  verdragen. 

Dat  mijn  vermeten  oogh  geen  maeeht  offlchoone  vrou. 
Met  keteling  van  luft,  voortaen  beloncken  fbu. 
Co»tif!ensen  ,qui  j^|^  j^^jj  y^^^  ^^.^  gehoor  wel  ernftclijck  bedongen^ 

tommet  fe  ab  ex-  ^  ■       >         r  111  O-" 

urnâufci-viâjid  Niet  meer  relaten  in  tgelmeeck  van  gladde  tongen, 
intJZmiupidi.      Verleydfters  van  de  )  eucht  :  lek  heb  mij  n  dertel  hant 
tatumfiammü-vix      }^£j  onbewoPen  tucht  verfeoelt  en  verpant. 

Mur,fed»olens-uo       ,     ,      ,  ..     ^  111  i-        i  i 

'hnsfifteor.tinet.   IcK  heb  acn  mijn  gemoet  wel  hocch  en  dier  bevolen 
c7a.39%7m.  ^^^  ^Y  di f  weelieh  hert  niet  meer  en  werd  on tftolen  • 
^-  lek  heb  mijn  wilt  gepeys  met  pal-en  vaft  gcfet, 

•  Dat  my  geen  dertel  wijfflal  locken  in  het  net. 

lek  hebvanmijneftemeen  hoogeneedt  genomen. 
Dat  geen  licht  veerdich  woort  my  uyt  den  mont  lal  comen, 
lek  poogh  met  al  mijn  cracht  te  houden  in  den  toom 
Int  waken,  mijn  gepeys  j  int  ftapen,  mij  nen  droom, 
£fh,f.e.i3.  lek  heb  van  alle  cant  mijn  wapens  aen-getogen, 

Om  van  het  fnoode  vlees  niet  meer  te  zijn  bedrogen, 
Mijn  fchilt  is  vaft  Geloof,  mij nfweert des Heeré  Woort, 
Mijn  helm  is  Godcs  heyl,en  dus  foo  s;acnwy  voort. 
Al  quame  nu  mc-vrou  met  fmeecken  en  gebeden^ 
En  vulde  mijn  gehoor  met  al  de  ibetfte  reden 

Die  oy  t  een  hoeren  tong  haer  leven  heeft  geleert, 
Noch  foud  ick  van  de  luit  niet  werden  over-heert. 

Al 


SELF-STRYT.  loi 

AI  quamc  nu  me-vrou,  en  moede  van  te  vleyen 
Ging  prouven  mijnen  Geeft  met  jammerlijck  te  fchreyen. 
Ging  thoonen  hare  cunft  met  hijgen  en  gefucht. 
Noch  bleef  ick  onbeweechtjofFfteldet  op  de  vlucht. 
Al  quame  nu  me-vrou  van  ftonden  aen  getreden, 
Eniftelde  voormijn  ooghhaerlodderlijckfte  leden, 
Ontfloot  haer  teere  borft,  en  leyde  voor  my  bloot 
Al  vvatter  ichuyien  mach  in  haren  geylen  fchoot  ; 
Al  brachnfe  voor  den  dach  veel  gaven  en  gefchencken, 
En  wat  een  lifuch  wijffnoch  vorder  can  bedenckenj> 
Wanneer  haer  brandich  hert  met  luiten  is  verblint. 
Noch  floech  ick  al  haer  doen  en  feggen  in  de  wint. 
Al  vielfe  my  te  voet ,  ick  (fonder  yet  te  mijden) 
Indien  ick  niet  en  cond  haer  leden  over-fchrijden. 
Sou  trappen  op  haer  lijffj  en  met  een  fnellen  tocht 
My  maken  uytte  weech ^  ten  beften  dat  ick  mocht. 
En  ofFfy  mecter  hant  mij  n  cleet  befcont  te  vaten, 
Om  my  te  houden  ftaen^  Voor waer  ick  fout  haer  laten: 
En  off  fy  kreet  van  fpijt,  en  maede  groot  geluyt, 
Alft  immers  weien  moeftjick  ftreeck  ten  huyfen  uyt. 

Sephyra, 

Hier  coom  'tcï^yvederonii nn falie kjjaefi bemerckeri 
Ojflofeph  ü  een  menfch^  ojfeen  ojan  defe  fercken 
Gehouwen  uyt  een  rots  :  nu  [al  icl^eens  befien 
Ojjlofcphfijngclucl^moct-wiUensfal  ontrüen, 
WelaetJi  <-uolmaec^e  zjel^fchoon  ho'ven  alleJchoonCy 
Mijns  herten foete  wenfch^  myn  hoop  y  myn  <^reuchti  en  croont ^ 
Mijn  heyl^  myntoe-\>erUet,myntrooH, myn  hoochsle  rufi^ 
Alijjn  liefde j  rnyn  njermaecl^^  myn  licht ^  myn  die^fïe  lufl. 

N  s  O  yvinc- 


101  SELF-STRYT. 

O  w'mckelnjan  ijerflmt^  ogheesi  in  als  bedreven^ 
O  ademmyner  ^el^  o'-voetfeL'-uan  myn  teven, 

O  rvofjc^nuan  mynen  brant^  ojlentel  ryan  myn  hertj 
n^ie  Ung  gebeden  ^t,  en  noyt  '-verbeden  wen  y 
Jc^maen  u  op  de gunfi  njan  mynerhant  ontfangen^ 
Op  u  b  e  leefden  geeft  j  of  myn  bedroeft  verlangen. 
Op  u  me-yveerdich  hert»  op  myn  ontfleken  bloet^ 
Op  upvenfachten  aerty  op  myn  ontflelt  ghemoetj 
Op  u  begaejde  zjely  nj  an  y  der  eengeprefen^ 
Op  mynen  heet  en  branty  op  u  belpallickjvyefen. 
Op  myn  bedruckt  gepeyns»  op  u  ruermaerde  deucht, 
Heb  deerenis  met  my,  en  myne  groene  jeuchty 
Heb  deerenü  met  my^  en  defe  teere  vpangen 
éMet  tranen  {foo  ghyfet)  om  uvvent  wil  behangen^ 
Heb  deerenü  met  my^  en  defen  droupen  geef  ^ 
'Die  niet  als  u  en  Heft,  en  met  als  «  en  njreefty 
Heb  deerenü^  ickjbidsi  met  dit  '-verdrietich  fuchten^ 
En  met  den  drouvenfant  njan  myn  ellendich  duchten^ 
Heb  deerenü iô<-vrient^  met  een  <^er liefde  '-utoUj 
T>ie  buyten  uwe  gunfl geen  ure  leven  wou. 
Heb  deerenü  met  my,  *kjn  cant  niet  langer  berden., 
Icl^fijge  plat  ter  neer  ^yvat  fait  ijan  my  gewerden  ? 
Ick^  f  erve  daer  ic^  gae ,  heb  deerenü  met  my^ 
En  maecl^t  een  treurich  hert  eens  f-uanfyn  qualen  ^vry, 
Chyftet  myn  droejfgebaeri  ghyfet  myn  tranen  rollen^ 
Mtjn  oogen  <-volnjerdrietSi  myn  kalden  op-gefwoüeni 

^ylijngeefl  ojol  minne- brant, ghyfet  myn  hertefaen, 
Hoe  condy  noch  foo  I^eljfooftUe  blijven  ft aen  î 
Hoe  condy  ^  Jonger  helt^  hoe  condy  noch  gelaten, 
1)(t  lijff,  'Voor  ugemneckt,  te  grijpen  en  te  fvaten^ 


Te 


103 


SELF-STRYT. 

Te  dmcken  (ten  u  hert,  te  heelen  myn  werdriet. 

^aer  toat  ic^claech,  eylaes  !  ick^fie^  ten  baet  my  niet^ 
Ick^fie^  al  wat  kk^doe^  ten  can  u  niet  bevpegen^ 
Chy  flaet i  gelijckjen  I^ip  int  'v'Voeüe  meyrghelegen^ 

Die  niet  een  fier  en  wijc^t.  O  onhevvoghe  rots, 

Ojfick^alfchooneJ^reeck^^  ghy  blijft  al  even  trots  '^ 
Chy  blijft  al  die  ghy  ypaert.  Jcl^fvveer  «  by  Ofïrü, 
Icl^fpveer  uby  de  Qit^  dat  ons  foo  weerden  dier  ü^ 

Icl^fvveere  by  den  Bock^^  en  by  de  Crocodi^l, 

En  by  den  clarenfiroom  man  onfsnrijcken  Nijl, 
ISy  y/is^  Seraphü,  en  "PVatter  is gheboden^ 
Te  <-uieren  hier  int  lant,  by  al  de  groot  fie  G  oden  ^ 

Ick^fppeer  u  by  myn  %iel ,  en  myn  rv  er  liefden  fchoot^ 

Off  heden  zjjdy  myn^  off  heden  zjjdydoot. 
Het  licht  <~üan  defen  dach^  dat  moet,  enfal  my  ghepen 
Off'teynde  <van  myn  luH,  off'teynde  't' an  u  leven ^ 

Het gae  myfoo  het  pvil^  i'\moet  noch  heden  zijn 

Off  midden  in  de  treucht,  o  ff  midden  in  de  pijn, 
'Verjlaet  Wat  ïckji  feg.  Ghepvü  ick^falmyvyreken 
Off'tfalmyn  lisïich  hert  aenjlim  heleyt  o77tbreken. 

Wrf/  raes  icl^?  tü geen  noot ,  fou  ^ofeph  feggen ,  9{een  ? 

Hy  wil  maer  eens  beften  offickt  njan  herten  meen, 
Hy  croptjyn  tochten  in^  tot  op  het  aider- Ie  He, 
»>  T)e  brant  en  wünjooreerfi  intjeuchdich  hout  niet  feflc^ 

»>  Maer  als  het  groen  ge'was  het  njier  eens  heeft  gelpat^ 

»'  S  00  iffer  acn  den  heirt  gheen  heet  er  brant  als  dat. 
Soofalt  met  fofeph  gaen.  Wel  hebdy  f^oor-ghenomen 
In  d' aider -hooch He  trap  myn  brant  te  laten  comen, 

S*ctrÀctit  /Egypiij Kihm  jf.çyfti litm'mum  antiiiuitU4 ttgnoviri ,  niaul  <{uiilqHiim  AÏiui  lum iffi ,  qutmmtuuM 
itUHvionisvlutKtm.  Picr.lib.  Hier,  34.  cap.  4. 


Deiîgiptenaren 
hebben  van  alle 
tijden  ovcrtol- 
lich  ghcweell  in 
de  ydelheyt  van 
haren  gemeyndiï 
Godf-dienit,  ia 
voeghen  datfc 
riet  allecniijck 
Ofirim,   Ifim, 
Serapim,  aHf-ge- 
fiorven  men- 
fchen,maeroock 
Catten  j  Hondé, 
Wolven  ,  cnde 
Crocodilléj  Goi.1 
delijckceereheb 
ben  acn- gedacn, 
in  voiighcn  ,  dat 
foo  jemant  ee- 
nige  van  defc  ge- 
dierten doode, 
00c  onwetende, 
hy  dadelijc  wierr. 
om-  ghebracht  : 
ghelijck  t'ande- 
rcn  tijden  een 
borger  van  Roo* 
men, een  Catte 
byongcliick  cc- 
doot  hebbende, 
vaii  de  gemeente 
is  verfchcurt  gc- 
weelV;  hetwelc' 
ke  Dtci.  Siiutut 
vcrhacit  fclfsge- 
fien  tchcbl>en. 


N  4' 


Soo 


104  SELF-STRYT. 

Soo  ilï  dan  nughenoech .  tü  nu  de  diep  fie  noot  y 
Tü  nu  de  jongHcjlachi  tü  nu  de  Ie  He  floot, 
Mwaerdy  rvan  een  beefi  int  wilde  wout  gefhogena 
Alhaddy  vvreede melck^uyt  leeuw  ojfbeirgefogen^ 
eAlwaerdy  "van  een  draeck,  in  rotfen  op-gevoet, 
tAÇochfou  tnyn  deerlijck^jien  bewegen  u  ge  moet  ■ 
Welaen  dan^  Uetmy  dochyet  rvan  ugunH  ijervveryen, 
Ic^bidsu.  ƒ. DerKStetniet.  S.KéT^ougtu.  /.Liever fierven. 
S.üiulofeph\  ƒ.  Schaemje  wat.  S.  Ach  mocht  ie k.  ƒ  Zijdy 
mal  ?  (fal. 

S.  €y  lieye  !  J.  Naerder  niet.  S.  Om-nyang  my.  /.lek  I  'k en 
S.  Ghyfult  nochtans  niet gaen.  /.  Wat  fal  u  dan  ontbreken  ? 
S.  blijft  noch  een  weynich  fiaen^  icl^heb  u  yyat  tefl^reken. 
J.  Tis  al  genoech^me-vrou^daer  is  geen  fpreken  aen. 
iS".  <3Iaer  i^rient)  icl^  heb  u  <-uafÏ,ghy  co  nt  my  niet  ontgaen. 
J.  Kt  geck  ?  S.  Nu  coom  eens  hier.  ƒ.  Ghy  fuk  mij  n  mantel 

fcheurcn. 
S.  Coom  heryyaerts.  /.Niet  alfoo.  S.  lek  fal  u  blijven/leuren 
7 'o  t  dat  ghy  my  gelieft  y  het  fy  u  licffojfleet, 
ƒ.  Allt  immers  wefé  moet;,  neemt  daer:,en  hout  het  deetj 
lek  ga  ter  deuren  uy  t.  S.  Gewü  het  fal  u  rouppen^ 
SS"««  lor.Zepho,  Thinna,  Gos,  helpt  defen  boof  Wicht  houppen, 
adconcupifctntum       foom  help,  tü  mecT  dan  tijt,  loopt  als  tot  moort  en  brant^ 

frovoeatur ;  roga-  ^    I   l-  t  1  •        •  I  I ■■  I  1  ••    /      ri 

turé^fugwcxfiam       lcl(^li]d  hier  m  myn  huys  onLijdelijckeJ chant. 

"j'rrr?""   ĥ  Wat  onbefchaemder  wijff  ;  hoe  wil  dit  Ipeekjen  enden? 

•vet, nee  dtiigentü  S.  Helpt  mdHs ^  cti  macchdcn  helpy  een  (lave  wil  myfchenden^ 

OMoritas  -.non  af.  *  I    rt     r  i  t    ;  ;  •  /         ; 

feaufiium,fedif-       Een  onhejchojteguyty  ^an  Uebron  hier  gebracht, 

frÏZ7J!'fZi       '2)/^  <^'<^^^  ^y  'H'^'  ^'»>  ^P  ^^^  h  rriy  rvercracht, 
Tiâ,  foeminamttcn  Loopt  mans^cn  macchden  loop,  coomt  haeHhieringetredenj 

eomupivit. Pcl.ïd  „.      /       r-  f  1  1)  n         J 

Demcctiadem     ^^  boef  is  njol  <van  urant  en  bloot ^van  alle  reden, 

/.Wat   I 


SELF-STRYT.  105 

ƒ.  Wat  af-gherichte  lift  !  lek  hoore  door  het  huys, 
lek  hoor  van  alle  canc  gedommel  en  gedruys  j 
Een  yder  is  verbaeftj  een  yder  coomt  geloopen. 
Nu  lal  het  liftich  wijfFvecl  leugens  tfamen  hoopen, 
En  doen  een  groot  beclachjOm  my  ce  tijgen  aen. 
Al  wat  haervals  bedrijff  heeft  tegen  my  beftaen. 
Hetcleetjdat  ick  terftont  liet  in  haer  handen  blijven, 
Sal  haer  door- trapt  bedroch  niet  weynich  connen  ftijven^ 

Wat  raet  nu,lieve  God  ?  wat  raet  doch  gaet  my  aen  ?       cWne  SeiF 
Waer  loop  ick,arme  menfch  ?  wat  dienter  nu  gedaen  ?  ft"jt,  ofte  i\nj- 
»,  Hoe  rolt  het  los  geluck  ?  hoe  gaen  des  w'erelts  faken  ?      g^iofc^iL^f  wat 
»  Tis  roock,  tis  enckel  wint  al  wat  de  menfchen  maken,  ^y  _J"=»^  ^"  '^»^"^ 
„  Haervoorfpoet^eer^en  ftaet,haer  hoochft-geachte  goet  van  fijn  vrouwe 
,.  Gaet  fchielijck  op  en  neer ,  ghelijck  als  ebb'  en  vloet.    ^^^tf,";,  Jat' 
lek  was  noch  defen  dach  in  hoogen  ftaet  verheven,  handen  ghdaten 

Nu  lig  iek  in  het  ftofC  van  boven  neer-ghedreven, 
Nuli)d  ick  fonder  Ichult  een  fchandelijcken  val, 
Onlckcr  wat  voor  ramp  my  over-eomen  fal. 
Wattreek  icknuterhant?  fal ick,gelijek  een  hennen, 
Gaen  bidden  om  genaed^  en  mijne  Ichult  bekennen  ? 
Neen, neen  ,•  heb  ick  de  luft,  tot  heden,  aff-gewenta 
lek  wil  volftandichzijn,en  blijven  totten  ene. 
Hoe  ?  gaen  wy  dan  te  hoolf,  om  daer  de  loole  trcckcn^ 
En  al  dit  llim  bcleyt,  mijn  heer  te  gaen  ontdccken  ? 
Neen,  hoUa]  nictali'ooj  een  huys  geruft  en  ftil 
Dient  in  geen  twifc  geftelt,  om  mijner  ruften  wil. 
Wat  ftaeter  dan  te  doen  ?  fal  ick  my  binnen  geven, 
En  daer,voor  yder  een,al  wat  fy  hcefc  bedreven 

Vol-mondichftorccnuyt?  Noch  dat.  Tisongcracn 
De  fcylcn  van  de  vrou  voor  knechten  uyt  te  flaen. 

O  Wat 


io6  SELF-STRYT. 

Wacdan  ?  fal  ick  in  haeft  gaen  loopen  uytten  lande? 

lek  vkichten  als  een  guyc  !  dat  waer  te  grooten  fchande. 
Tis  beter  vvattercoomt  te  lijden  n:ietgedulcj 
Die  blijftjis  vroom  geachtj  die  vlucht;,die  geeftme  fchult. 
Een  wech  geioo  Oock  als  een  flaefbeltaet  van  fijnen  heer  te  loopen^ 
dfrihYhynfet"  Dic  moetct  metten  rug  off  metten  hals  becoopen  5 
mede.is  evenwel      Offalft  ten  bcftcn  gactj  hy  raed:  aen  meul'  offplouchj 
ftecic  fichfeiven.      Al  is  hy  fonder  Ichult,  de  vlucht  isfchults  genouch. 
^trvumfugui^  Wat  is  dan  ons  belluyt  ?  tis  tijt  hier  op  te  letten. 
facere,aferit  \mpe  Ick  fal  nict  ccnen  flap,  ttict  eenen  voet  verletten, 
;•»/.  /.  c.  defervis      Ick  lal  hicr  vvachteu  att^  al  wat  m  dit  geval 
^de^'l^lf,!  ft'  o'      ^^  goedertieren  God  my  over-fenden  fal  j 
rum,  Ick  heb  op  God  betrout,  m  God  heb  ick  begonnen, 

Met  God  den  ftrijt  beftaen,  door  God  de  luft  verwonnen, 
wie  iï  oyt  te  Van  God  wacht  ick  het  ent.  Wat  pas  ick  op  de  fmaet  ? 
fchande  gewor-      ^^  >^jp  ^^^  j^^^  qualijck  tiaen^  die  fich  op  God  verlaet  i 

den  die  op  God  1         ^       c  i 

gedoopt  eecï  -rjQgf^l i^-j^ ^jy^  ^ [-jggj.^ ^-gti  vollen conncn  danckcn. 

Die  my  hebt  los  gemaeâ:  van  al  des  werelts  rancken. 
Mijn  oogcn  van  gelchrey^  mijn  joncheyt  van  de  noot, 
Mijn  voeten  van  den  val,  mijn  ziele  van  der  doot  ; 
Dy, Heer, zy  loffen  danck,  dijn  naem  wil  ie  belijden, 
rfolt-té. Du  hebfl mijn  fwacken  arm geweldich leeren  ftrijden. 

De  vingers  mijner  hant  ten  crijo;e  toe-geruft,  (luft. 

Du  bift  mijn  hoochfte  wens,  mijn  trooft,  mijns  herten 
Ickwnl  van  nu  vportaen  den  loop  van  al  mijn  leven 
Aen  Godes  reyne  wet  geheelijck  over-geven. 
En  maken  al  mijn  doen  ootmoedich  en  oprecht. 
Du  maer,  6  reyne  Geeft,  verfterckedijnen  knecht. 

£  r  ^1}  E. 


SINNE-BEELT, 

De  heymenifle  ende  eyghen- 

fchao  des  Chnftelijcken 

SELF  STRYTS 

Alle  felf-ftrijtbare  Lefers,  door  gemeynfame 
ghclijckenifle  ^  befcheydentlijcken  acn-wij lende. 

CunH  en  CimH-halven 

TOE-GE-EYGENT 

De  Eerbare,  Conft-rijcke ,  lofF-weerdighc 
JONCK-y%pV 

fOHAü^J^A    CO  O  MAO^S, 

Weerde  Huyf-yrouvpe  y^an  de  Heer  lohan  vander 

Meerlchenj  Kent-meeHer  rvan  de  Edele  ende  éMogende 
Heereit  Staten  van  Zedandt. 


TOT    MIDDELBURGH, 


Ghedrucktby  Hans '>i)  ander  Hellen  ,  y  Qov  f  an 

Pieterfen  rvan  de  Venne ,  wooncndc  op  den  houck  van 
dcnicuwc  bcurfc,indc  Schildcry-wuickcl, Anno  1 610. 


1  Cor  ïnth.  10.  ^% 

De  wapenen  onfes  crijchs  en  zijn 
niet  vleefchelijck. 


lop 


Achtbare,  VVeerdcjBefcheydene 
lONCK-VROV 

I  En  y  der  heeft  gemeent,  tot  op  den  dach  nj^in  heden, 
I  'Dat  Pi  ndi  groenen  herch  niet  mochte  "zjjn  betreden 
e/^/j  metten  teerenruoet  van  een  geleerde  maecht^ 
tAen  wie  eengeefiich  bouc^j  meer  als  een  manjje- 
haechti 

Maeru  '-uerhe've  gheeH,  een  Jp  oor  <z>ooral  de  Zeeuvpen, 
Een  licht  <tJAn  u  gejlttcht^  een  cierfel  de  fer  eeuwen, 

Thoont ,  dat  de  éMaechden-berch  aen  i^roayyen  toe  -gancl^ 

gheeft, 
Wanneer  haér  eerbaer  hert  de  "Ware  trou  beleeft, 
Chy^  in  het  reyne  bed  njan  uwe  éJ\ian  geleoen^ 
^ö«/-Pindus  en  Pernas  ^  cont  WtXiconbevvegeni 
n)atuhaer]leyle  cruynfoogrooten  eere  biet  y 
^ls  oyt  aen  jonge  maechtojoor  defen  ù  gefchiet. 
'TndXxs.yva^ gesioorty  en  "Wouder tegen j eggen -^ 
tMaer  hoorde,  met  befcheyt^  haer  reden  yve der-leggen, 
Soo  dat  Apolloy^//",  met  aide  Maechden,fach 
*Dat  oocl^de  reyne  trou  njoor  rnaechaom flrecken  mach, 
Ghy  dan ^fyngunH- genoot 3  hebt  metter  daet gefongen, 
^^et  ranct^n  <-uande  jeucht,  niet  Venus  cromme Jj^rongen^ 
^laerfa?ig  rvan  beter  fiojfy  een  liet  '-van  ^irriam^ 
rDat  met  uyt  aertfche  tocht ^  maer  njan  den  hemel quam» 

O  3  Chy 


uo 

Ghyqueek gheen  dertel  min  j  maer  liefde  rvande  Vader ^ 
Ont  (leken  in  de  Soon^  des  ware  liefdes  ader  . 

'Defiichti  die  ghy  bejchrijftj  treckt  op  hetfoetgeclach) 
^  saiomonTs.*^       "^aer  njan  de  wijfe  Soon  ^uan  Tfavid  maeckt  gevrach.  ^ 
Al  wat  u  nyoor  gedicht  coomt  uytter  jennen  fchieten y 
'     Sien  "îoy,  met  groot  njermaecl^y  als  encl^l  homch  fzilieten  j 
En  rvoelen,  uytten  loop  njan  haren  fachten  rvloet. 
Wat  <x>oor  eenfoeten  aert  daer  Woont  inugemoet. 
Cîerlijcke  tau-  i^ierom  isute  recht  de  Laure-crans  ghefonden, 
ec'r-bied'igeioff-  Door  maechdelijckjbeleyt gevlochten  engehondeny 
dichten,  gefondé      ^         y  ^^^^  r-jaHer  peyl,  dat  niet  alleen  een  Maecht. 
lohanna coomant       ^[aer  dat  oocl^Echte  Trou  aen  Helicon  behaec ht. 
ti^L  AnnTRo'e.  Op  y  der  Lauren-blat  indejè  Qrans  gheyveipeny 
mtrs.hmQ  .'^^t .  ^f^g^^  met  gemalen  gout^  de  namen  uyt-gefchreyen 
ZJan  Geeslen  onfer  eeuw^  en  ''van  den  ouden  tljtj 
■^  Waer  <7Janghy,  Zeeufche  'Xloemyde  minfle  niet  en  zijt. 

•D^  Maecht^  die  haer gedicht  laet  aen  den  tAmsïel  l^jinckeny 
Ging  u  ^rhe'ven geeft  met  defe  croon  befchinc{eny 
Ni^^  haer  eygen  naem^maeruyt gemeene gunfl 
Van  ^hc^hïfoete/chaer,  "^eminners  ''van  de  Qinfi. 
Jioe  can  ons  eygen  lant,  hoe  can  doch  Zeelantfvpijghen, 
X^adien  ghyfulcken  lojfin  HoUant  cont  ''vercrijghen  ? 

lonck-vroLi ,  neem  dit  gedicht ,  en  houvvet  ijoor  eenpant, 
'Dat  ooc^de  Zeeufche  cuH  car/  achten  bet  <verjÏAnt, 


111 


SINNE  BEELT, 

Openende  de  heymenifTe  ende 

rechten  aert  des  Chriftelijcken 
SELF.ST%rTS. 


Enfchout  dit  (4)  Boeren-tuych,  van  buytcn  en  van 

binnen. 
Het  eene  mettcr  pogh,het  ander  mette  finnen  ; 
Want  ('oo  ghy  dit  geficht  een  Iccrfacm  hcrte  biet, 
Ghy  fuit  hier  conncn  fien  'tgunc  datmcn  niet  en 
fiet.  Van 


lu      AERT     DES     SELF-STRYTS. 

Van  buyten  ftaetet  ftilj  van  binnen  is  gherommel. 
Niet  anders,  dan  gelijck.  het  rafen  van  een  trommel. 
Als  in  het  vlacl<.e  velt  twee  legers  comen  ftaen^ 
Ten  crijge  toe-geruft,  en  veerdich  om  te  flaen. 
'cGeruchte  wert  verweckt ,  door  twee  verlcheyde  faken. 
Die  int  befloten  vat  fich  onderling  genaken, 
En  ftorten  onder  een.  De  fmakeloofe  ftroom 
Leyt  midden  in  het  vet,en  bobbelt  in  den  room. 
Hier  Liyt  ontftaet  de  crijch.  Sy  dringen  in  malcander, 
Ku  drijft  het  een  om  hooch ,  dan  wederom  het  ander,- 
Nu  wert  de  room  verdruckt,  dan  weer  het  fchraleweyj 
Men  twijffelt  aenhet  ent,  de  prijs  hangt  tulTchen  bey 
Onfeker  wiens  hy  is;  totdattenlangheleften 
De  room,  na  groot  ghewoel,  aen  een  begint  te  verten 
En  fchoonder,  als  hy  was  s  en  geelder,  als  een  gout, 
Verbetert  door  het  flaen,  met  crachthet  velt  behout. 
Maer  fchoon  hy  boven  drijft,  noch  moet  hy  echter  lijden 
pat  cabbeling  van  melck,  dat  Ichuym,  van  alle  zijden. 
Dat  fpoeling  van  het  vat  hem  over  al  bevleckt  • 
Tot  dat  een  hooger  hant  hem  uytterleechten  treckt, 
Hem  fpoelt  met  claren  ftroom ,  maed:  fuy ver  boven  maten, 
Zout,  tegens  het  verderff,  bew^aert  in  fijne  vaten, 
Verfegelt  met  fijn  merck,  ten  leften  ciert,  en  croont  j 
Soo  wert  die  overwint,  na  langhe  ftrijt,  gheloont. 
\7n'il yemant,  met  verftant, het  woelen  en  het  wercken 
Van  Water  ende  Room  w^at  naerder  over-mercken. 
Die  üc  de  gantfche  faeck  met  aendacht  naerder  in. 
En  treek'  uyt  Hechte  ftoffniet  al  te  flechten  fin. 
De  Keerne  zy  de  Menfch  ((/} .  De  cracht,die  woelt  van  binnen,' 
Beelt  afFden  fwaren  ftrijt  van  goed'  en  quade  finnen,  c 

De 


AERT  DES  SELF-STRYTS.  113 

De  Room  verchoont  den  Geeft  •  het  fchrale  wey  de  Luft  : 
Dees  twee  ftaen  tegen  een  {d) ,  en  woelen  fonder  ruft. 
Ontwaeckt  hier,domme  menfchjen  leert  u  eygen  wonder. 
De  Geeft  is  niet  alleen  {e) ,  het  Vlees  is  niet  bylonder . 
Haer  crachten  zij  n  vermengt,  en  over  al  gemeen, 
Sy  liggen  inde  ziel  gcdommelt  onder  een, 
Ghelijck  het  fchemer-lichtj  juyft  eer  de  roode  morgen 
Brengt  weder  aen  demenfch  fijn  dagelijckfche  forgen, 
Sweeft  omhetwoefterontj  niet  dnyfter,  niet  te  claer.^ 
Geen  nacht  ofFdach  alleen,  maer  nacht  en  dach  te  gaer. 
Soo  gaet  het  oock  met  hun.  Van  wit  en  Iwart  verfcheydenj 
Zijn  tfamenwitenfwart,  enfweventuflchenbeyden,- 
Ghelijck  het  water  doet,  wanneermen  heet  en  kout 
Giet  in  hetfelve  vat^  en  door  malcander  brout. 
Wel  aen,  daer  rijft  gewoel:,  het  gaeter  op  een  vechten. 
Een  yder  brengt  ter  baen  fijn  onvertfaechde  knechten. 
En  kantfe  tegen  een  (  ƒ) .  Het  Vlees  is  toe-geruft 
Met  roeckeloofe  leucht,  en  ongetoomde  Luft, 
Met  uyt-ghelate  lock,  metonbefchaemde  Nachten, 
Met  Dronckenfchapj  en  Spel,  met  benden  van  Gedachten, 
Vol  van  des  weereks  Vreucht^  met  Achter-clap,  en  Haec, 
Met  LeugenSjTwiftjBedrochjen  oncrefchidtc  Praet. 
De  Geeft  treet  in  hetperckjOm-cingeltmet  Gebeden^ 
Met  Godes  heylfaem  Woort^,  met  ftichtelijcke Reden, 
Met  Ootmoct,  Sachcen  Aert,  Bekentenis  van  fchult. 
Met  Liefde,  met  Geloof,  met  Hope,  met  Gedalt. 
De  flach  gaet  heftich  aen ,  daer  rijft  een  dapper  woelen  [ 
Het  fchijnt  dat  Vlees  en  Geeft  als  door  malcander  fpoclcn, 
Soo  dat  de  felle  tocht,  en  onbefuyldc  loop 
De  crachten  van  de  ziel  (g)  doet  rollen  overhoop. 

P  Ten, 


i\4       AERT    DES     SELF-STKYTS. 

Ten  leden  wert  de  Geeft,  na  veelderhandc  wonden. 
Na  veelderley  gevaer^  in  meerder  cracht  ghevonden 
Als  immer  van  te  voor  •  en  na  foo  arooten  flach. 
Is  vafter  als  hy  was  (h) ,  en  fchoonder  als  hy  plach. 
Nochtans  niet  (onder  vleck  (/)  :  wantongherijmde  tochten 
Van  vleefchelijckeluft,  en  ander  fnoo  gedrochten, 

Staen  noch  in  hem  ghehecht  :  en,fchoon  hy  houtet  velt. 
Noch  wert  hy  menich-mael  van  quade  lult  gecjuelt  j 
Tot  dat  de  grooteGod  fijn  hantlaet  neder- dalen, 
JEn  coomt  hem,  door  de  doot,  hier  van  der  aerden  halen, 
Verplaetft  hem  in  fijn  rijck ,  doet  wech  den  aertfchen  draC 
Verheerlijcktlijff  enziel,en  wafchtdefeylen  afF, 
Gheluckichisdemenfch,geluckich  boven  maten. 
Die  God  de  gunfte  doet  om  dit  geluck  te  vaten  ; 
Gheiuckich  isde  menfchjdiehierindefentijt 
Oprechtclijcken  campt,  en  wettelijcken  ftrijt  : 
Onfterffelijckeglans,  en  Conincklijcke  croonen 
Staen  by  den  Heer  berey  t,  om  fulcken  ziel  te  loonen  T 
Te  loonen,  maer  uy t  gunft  :  ons  befte  doen  is  quacc, 
Hetheyl,  dat  ons  gefchiet,  en  is  maeruyt  genaed; 
Ghenaed  om  God  den  Soon.  Het  Lam  voor  ons  geflachtct 
pat  heeft  de  vreucht  bereyt,  by  yder  een  verwachtec 
Die  Godes  heylich  merck  in  fijner  zielen  draecht. 
Endoorden  lieven  Soon  den  Vader  heeft  behaecht, 

/^  Neyndelljcke  Cracht  ^  noyt  recht  heg  repen  Wefen, 

^"^^  GodVaderj  Sone^  Ceefi  j  die 3  boipen  algerefen, 
Woôfit  in  u  eygenfelf-^  coomftercke  deinen  knecht^ 
tAls  Weereêt^  Vlees,  en  '^  loet  y  en  Dtryvel  hem  btnpecht  i 

Coomjecr  ons  fwacl^en  GeeFijoo  op  der  aerden  J? rijden^ 

'Dat  vpjj  nadefentijti  deel  hadden  int  'verblijdend 

1>at 


AERT  DES  SELF-STRYTS. 

T>at  'Voor  dijn  heylich  <x;ol(l^  ^ooreeuvvich  is  bereyt, 
*I>aer  defe  rom^  en  ramp  mach  "werden  ajf-geleyt. 


"5 


Qorte  yerclaringe  eeniger  dingen , 

*  K^enfchout  dit  Boerfn-tujch]  De  Lcfcr  en  gelieve  hem  niet  te  floo- 
ten ,  uyt  oorfàkedat,  in  een  foo  voor-trcfFclijcken  cnde  gewichtigenfa- 
ke,  als  is  de  Chrilielijcke  Self-firijt ,  by  ons  ghcbruyckt  wcrdt  een  Sinnc- 
beelt  oftegelijckenilfc,  genomen  van  eë  llechthuyl-mans  gereetfchap, 
het  welcke  wy  een  Kecrne  noemen ,  dewij  Ic  de  hcylighe  mannen  Gods, 
de  gantfche  fchrift  door,  ja  de  Heere  Chriftus  fclfs,  als  een  iondcrlinghe 
vermakelijckhcytfchijnt  genomen  te hcbbenjde  gelijckeniUcnbyhcm 
gebruyd:  (felfs  in  faken  del&licheytbetrcftende)  teontlecnenvan  dingê 
der  lantf-luydêjdaer  nochtans  eëyder  meer  ais  kennelijcisjdat  hem  (die 
de  wijfhe^t  desVaders  is)geen  andere  ftoffe  en  conde  ontbreké/preken 
de mitfdicn  van zayen,mayen, planten,  in-oiigftcn,  ende  dier-gcUjcke  ; 
infgelijcXjVanaldcrley  huyf  luydê  tuych,als  van  fchueren,  dorlch-vloc- 
ren,wannen,fickels,wijn-perlïcn,corcn-maten,vIegels,eiï  by-nacft  van 
alles  wat  den  lant-bouwaen-gaetj  jarom-vvijlenfoo  diepe  infoodanige 
af-gclecndê  maniere  van  fpreken  fich  inlatende,  dat  h}'  uyt-driickelijcw 
ken  lijnen  hcmeKchen  Vader,  den  on-eyndclijcken  ende  onbcgrijpc- 
lijcken  God, een  Lantf-man  ;  cnde  fich  fclven ,  die  daer  is  des  Vaders  c- 
vcn-beclt,  den  Wijn-ftock  is  noemende.  Johan.is.i^ 

^  De  Kecrne  z,y  de  menfch]  Hier  mochte billichlijcken  gevraecht  wer- 
den,in  ende  op  wat  perföonen  dclc  (Vrijt  is  vallcnderwacr  op  dient  voor 
antwoorde,  Dat  de  fèlveplactlc  grijpt  inden  wedcr-gcborenmcnfche, 
meerder  jarich  zijnde.  Wantwatdeminder-jarigekindcrkensdcrghe- 
loovigeaen-gaet,  off  wyfchoon  dcfelvc  (volgens  het  woortdes  Heerc) 
het  rijcke  der  hemelen  aen-rekenen,als  in  Chrillo  gerechtv eerdicht  cv\' 
de  geheylicht  zijnde ,  na-de-mael  nochtans  de felve  gheen  werckelijcke 
fonden  en  conncn  begaen ,  fooen  conncn  fyoock  defeninwendighen 
llrijt  niet  gevoelen  ;  dewijlc  de  felve  in  dadelijcke  werckinge  is  beftacn- 
dc.  Belangende  de  on- weder- geborene  ,  alhoewel  de  fcive  een  (Iker  te- 
gen-ftre  ven  tuirdien  herte  en  gewiile  nu  en  dan  gew.ier  werden  ,  foo  en 
Vinden  fy  lieden  evenwel  noyt  in  haer  den  rechten  àert  des  Self  ftnjts, 

P  2,  daer 


u6 

tiaer  van  wy  hier  gewagen ,  cnde  is  derhalven  het  onder  •  fcheyt  ruflchen 
hun,  endeden  weder-gcborcn  ghehecl  merckclijck.  :  De  naruerlijcke 
menfche  in  dufdanige  gclcgentheyt  gcftek  zijnde ,  Tiende  alleenlijck  op 
uytterlijckc  dingen ,  te  weten ,  ftraffe  ofte  belooninghe  van  menfchen, 
wcnfcht  ende  woude  wel,  met  al  (:jn  herte ,  dat  de  fonde  gheen  fonde  en 
warcja  datrer  noch  Wet  noch  God  metallen  mochte  gevondc  werden, 
daer  middeler  tijt  fijn  GewiiTc  in  tegen-dccl  van  dien  hem  over-tuycht 
en  tegen  hem  uyt-roept,  dat  fonde  ja  fc)nde  zy,  en  datter  beyde  een  God 
cnde  een  Wet  des  fclfs  {gevonden  wert.  Dufdaniffhcftriidishe  in-vallen 
haddePilatus ,  als  wanneer  hy  door  getuygeniffe  fijner  Gewillen  wel  eé 
lèkeren  fchnck  ende  aff-kecr  hadde  van  den  Heere  Chrillum  te  verwij- 
len, ende  evenwel  nochtans(om  het  volck  te  bchagen)gâff  hem  ov  er  om 
ghecruyft  te  werden.  De  natuerlijcke  menfche  fiet  alleenlijck  op  men- 
ichelijcke  redclijckheyt ,  cnde  als  hy  fijn  laken  daer  toe  gebracht  heeft, 
dat  fijn  in- vallen  daer  mede  eenichfins  over  een  comen,  foo  meynt  hy 
den  itrijt  gewonnen,ende  alles  wel  verricht  te  hebben.  De  weder-gcbo- 
re  menfche  daer  en  teghen  ,  in  alles  alleenlijck  het  ooghe  hebbende  op 
de  eere  Godes,  meynt  met  met  allen  uyt-  ghcncht  te  hebben,  ten  zv  dat 
hy  fijn  wille  brenghe  onder  den  woorde  Gods ,  ende  tot  dat  hy  fijne 
gedachten  gevanghen  hebbe  genomen  tot  de  ghehoorfaemheyt  Chri- 
Iti, ghelijck  den Apoftel fprecckt  2  Corinth.io.s. 

'  Van  goed'  en  /juadejlnnen]  Tis  de  pijne  weert  een  weynichacht  te 
nemen  wat  Vlees  en  Gheeft  in  dcfen  te  fegghen  is  ;  alfio  fommighe 
menfchen  ,  niet  ghehecl  grondclijck  hier  over  bericht  zijnde,  lichte- 
lijckeenighe  vreemdicheden  in  hare  herlfenen  daer  over  f^udenfinc- 
den  ,verlic(cndc  alfoo  de  vrucht,  die  anderfins  in  dele  bedenckinghe 
fich  acn-biet.  Vele  meenen  (om  het  grover  ghcvoclen  van  andere,  om 
co  rtheyts  wille,  hier  voor- byte  gaen)  dat  f'iees  hier  niet  anders  en  is 
als  dat  gro\c  ende  gantfch  onbelompen  deel  vande  menfchelijcke  ver- 
dorventheyt,rcgcl-rccht  ftrijdcnde  teghens  reden  en  biUlicheydt,  ende 
datmitfdiende  Geeft  f)ude  zijn  dat  cdclderghedeclte,  van  de  bewegin- 
gen onfer  ziele, wclcnde  het  redcliicke  Vernuft. Dan  het  is  in  bevde  mif- 
giieraft.  Want  den  Geed  een  ende  tfelvetc  maken  met  de  menfchelijcke 
belclieydentheyt.ofce  met  het  redelij ck  vernuft  Viin  God  almachtich  de 
menfchen  in-gheftort,tot  onder-lcheyt  van  andere  ç^lied ierten, is  aen  de 
Geeft  veel  te  cort  gedacn;  dewijlc  hy  \-  ry  hooger  moet  jjaen.ja  menich- 
mael  teghens  het  menlchehjck  vernuft  heeft  te  ftrijden,  dcwijle  het 

vcrftanc 


»17 

verfl-antdes  vleefches  is  vyantfchiip  tegen  God;geIijckden  Apoftcl  ge- 
tuycht  Rom.S.j.  Wy  fcggcn  daeromme  dat  de  Geelt  hier  niet  anders  en 
is  z\sft:kere  hejlige  hoedantchcyt,door  Codes  Ccefi  ujt-gcwracht  in  het  verbant 
ende  wille  des  menfchen  ;  het  Vlees,  een  in-ghehoren  'uerdor-vetitheyt  en  de  aen~ 
genegenthejt  in  de  ziele  tot  de  dingen  die  teghens  Gods  rvet  z^njlrijdende.  lek 
,  hebhelull  (fcytPaulus  Rom.7.22.  totbcveftinghevan  beyde)  nen dcwec 
Gods,  nacr  den  in\^'endigen  mcnlche,  maerick  lie  een  ander  wet  in  mij- 
neleden,  de  ivelckeftrijt  tegen  de  wet  mij  nes  ghemoets ,  endemy  der  wcC 
dcrfondcn,die  in  mijn  leden  leyt,gevangcn  macckt. 

•*  Pees  trveejlaen  tegen  een]  Tis  aen-merckens  weerdich.dat  dcfen  ftrijc 
niet  en  bellaet  uyt  naedtc  in-becldinghe,  ofte  mcnfchelijcke  in-vallen; 
maer  dat  de  felvc  wcfentlijckjCygcntlijck ,  ende  in  w  are  daet  ghelchiet  ; 
gelijck  hetlèlvc  duydelick  by  den  ApolVel  Paulum  wert  gtfeyt  ende  be- 
ichreven  voor  een  wefcntlijcken  IVrijt  in  de  ziele  des  menfchen  ,  Gal.  s. 
/7.  Het  Vlees  begeert  tegens  de  GeelV,  ende  de  Geeft  tegens  het  Vlees. 
Dele  Itaen  tegen  malcanderen ,  ô:c. 

«  De  Geesl  is  niet  alleen']  Tis  aen-merckens  weerdich.dat  Vlees  en  Geelt 
ten  aen-lien  van  plactfe,  van  den  anderen  niet  vcrfeheyden  en  zijn,  maer 
dat  de  felvc  onderlinge  vermengt  ligghen  door  de  ghehcele  ziele.  Waer 
uyt  voor-coomt,dat  de  menfche  ten  dien  aen-fiene  als  tweevoudich  en- 
de als  een  dubbel  inenfehc  menich-mael  wert  voor-gheltelt,  ende  als  op 
cenc  ende  de  Ic-lve  tijt  ten  deele  willich,  ende  ten  deele  onwillichjbevdc 
ten  goede  ende  ten  quade  verthoont  werden  ,  gelijck  den  Apoltel  Pau- 
lus  tretfclijck  verclacrt  7?öw.  7.  J4.  Ende  hierom  lit  dat  de  wille  van  de 
M'eder-gcboren  menfche  niet  onbcquamelijck  wert  vergeleken  met  yc- 
mantdie  het  cene  been  ghcfont ,  het  andere  lam  off  crepel  is  hebbende, 
ende  die  mitlciicn  over  elcken  Itap  ,  dien  hy  doet ,  ten  deele  hinckt ,  ten 
deelerecht  gaet.  Nee  emm  duo  contraria  eidcm  fubjcclo  frohticntur  ineffe, 
ft  mode  in  gr/idibus  remtjjis ,  non  infiimmis ,  in  fint  3  quodhtc  fieri,  tcHantttr 
Theologt. 

f  En  kantfe  tegen  een]  De  Apoltel  Paidus  befchnjft  defen  Itrijttccnc- 
^  macl  met  dufdanighekrijchllknechtentcreender  ende  ter  anderer  zij- 
den, als  wy  in  delen  fijn  doende  Galat.  >.  /7.  i^.  zo.  21.  22.  ende  23. 

g  Be  er  achten  van  de  z,icl]  't  Ghebeurt  l()m-wijlcn  in  defen  Itrijt ,  dat 
oock  in  de  wcder-geborcne  het  Vlees  of  Ichij  nt  de  over-hant  te  nemen, 
ofoock  lom-wijlenui  der  dacc  ncemt.doch  maer  voor  een  tijtjin  welc- 

P  3  ken 


u8 

ken  gevalle  wett  gevraecht ,  OfFde fulckc.gcclucrcnde  haren  val.tnoc- 
tengehouden  werden  voor  ware  litmatenChiiili?  Wacrop  wcrc  ghe- 
antwoorc.  Dat  de  fclvewel  verliciln  de  gemeenschap, maer  niet  de  ver- 
eeninghemet  Chnilo  ;  even ghelijck  eenen  arm aen  het lichacm,geila- 
ghen  zij  ndc  met  geraedihcyt,  al  hoc  wel  hy  voor  een  tijt  noch  wermte, 
noch  voetfel ,  en  treckt  uyt  de  andere  leden,  te  weten,  uyt  hooft  en  her- 
te,  blij  ft  evenwel  een  hdt  des  lichaems,encan  door  cunfte  der  Medecij- 
nen ,  mctghcnecr-dranckenendeheyifamecruydcnjwedcr  totfijn vo- 
righc  gcfonthcyt  gebracht  werden. 

'»  Isva.sÏer  als  hyrvai]  De  vrucht  defcsftrijts  is  tweedcrley.  Deecrfte 
is, Dat  (naer  dat  God  de  Heere  heeft  gedoocht  dat  de  geloovighe  in  de- 
fenftrijtt'onderis  gheblcven)  hyleere  fichfèlven  voor  Godeveroot- 
moedigen^  licnde  hoe  fwack  ende  nietich  hy  is,als  hy  tot  fich  felven  van 
Code  gelaten  wert.  Hierom  wcrtPaulus  e-ellaeen  van  den  Satan ,  nadat 

lit  ƒ  -i-x 

hy  was  op-genomen  geweeft  in  den  derden  hemel.  2  Corinth.  iS.j-  De 
tweede  vrucht  is,  Dat  hy  fich  felven  lecreverfàkcn,eiâ  allcene  op  Godc 
Vjertrouwen .  De  (clvc  Apoftel  feyt  dat  hy  in  fich  felven  hadde  het  von- 
nilTe  des  doots,  op  dat  h-j  niet  opfichfelfs  vertrouwen  enfoude,  niACr  of  God, 

die  de  dooden  verweckt. 

r  i  Tipchtdns  niet  [onder  vleck']  GeenChriftcn-men/cheisvoI-maeâ:in 
dit  leven,  onfc  wctcnfchap  onvolcomcn ,  /  Cerinth  13.12.  onsgeloove 
nietvol-maeckt,  CMarc.  ().24.Luc.  17.  s-  ons  leven  en  goede  verck  en 
met  fondenbcv  leekt,  B.om.  7.17.  Hebr.12.1.  Dienvolgens  fbo  is  de  be- 
tracht in  ge,{L'irs  van  den  weder-gcboren  menfche ,  even  maer  bcllaende 
uyt  vermengde  wercken,  te  weten,  ten  deelc  heylich,  en  ten  deelc  noch 
fondichxndc  al  ilfct  fchoon  dat  de  goede  wercken  der  wcder-geborcne 
werden  veroorûeckt  ende  uyt-gevoert  door  middel  van  den  H.  GeefV, 
cnde  dat  dacromme  de  (èlve  aen  ycmant  mochten  lèhijncn  gants  en  al 
geheylicht,  ende  van  alle  menfchelijckefwacheyt  ghelii  yv^ert  te  zijn,  al- 
ibo  de  geeft  Gods  nietenfondicht.  Soo  ilTct  nochtans  liilcx ,  nademael 
de  H.  Geeft  in  defenietregel-recht  en  werckt  door  fich  felfs  (in  welcken 
gevalle  buyten  twijffcl  fijne  werckinghc  gants  en  al  volmaecc!^  en  hey- 
lich is)  maer  door  middel  van  de  herten  der  menfchen,  die  doch  \'an  ha- 
ren fondighcn  aertaltijtyet  wes  behouden;  dat  der  felverwerckcn  altijc 
finakênadcngrontwaeroverdie  vlocyciniet anders  dan gelijckcenich 
clacr  en foct  watcr,uyt  een  fuy verc  fonccya-aderc  vlietende ,  doch  door 

cenighe 


cenige  vuyie  gore  fijn  loop  nemende ,  de  /bete  fmaecke  ten  deele  ver- 
Jieft,ende  een  bedorven  feve,van  den  onreynen  door  ganc.acn-neemt. 
Het  is  dan  de  befte  voet  indelen  onfcn  fwacken  ftant,  daerde  Ghccft 
willich  ende  het  vlees  cranck  is ,  nacr  den  raet  Chnfti.gcduerichlijck  te 
waken,  ende  te  bidden,  opdatwy  nieten  vallen  in  vcrfoeckinghc.  De 
alleen  goede  God  doe  ons  die  ghenade. 


E  Enige  GodfaligewAnrien  hehhen  den  Aert  van  de  verfcheydene geleghent- 
heden  ende geneghentheden  der  menfchen^op  de  bedenckinghe  van  Goet  en 
£luaet  vallende,  in  vougen ,  als  die  in  de  na-volghen  de  Tafel  te  fien  té ,  ajf.ge. 
beelt  :  welckt  ïvy,  voor  het  hejlup  van  defen ,  goet  hebben  gevonden  hier  by  ti 
voughen. 


Î 


\'^        ende  wil  het  doen. 
.  Vleefchelickc  <^  _  ,        ,      , 

'■menfchc.         1        .    lek  en  doe  het  goe 

I  Coedt.   dcniet,endeen\vil 
iL  het  niet  doen. 


Inval  vandcn<'  z.  Weder-ghcbo-l 
1     renmenichc.    i 


1  "^       dat  ick  met  en  wil. 


•  I 


]  ^     .     lek  en  doe  het  goc 
/  de  njct,  dat  ick  wil. 


Vcrhecriickte 
mcnfche. 


*    lek  en  doe  het  qua 
Sluaet.  de  nict,cnde  en  wil 
het  niet  doen. 


-,     ,     lek  doe  het  goede, 
l,         '  cndcwU  hctdücA, 


E  Y  N  D  E. 


% 


<  . 


.'"*» 


/% 


N 


5  i 


»«»•'- 


A?  ^,,- 


^^J 


^m\ 


\;v* 


,(^^.0 


^#-^ 


\4  V 


^^4, 


M-^r^-^ 


,^ 

■  A» 

^ 

^ 

s 

i 

s       , 

y^^^  - 


Jtr. 


^    V 


'^'^mm 


•  ••^4J^; 


^^'%