Vormingscentrum Lodewijk Dosfel

Oprichting

Het Vormingscentrum Lodewijk Dosfel Dosfel, Lodewijk
Lodewijk Dosfel (1881–1925) was een jurist die in de Vlaamse beweging bekendheid verwierf door zijn engagement in de Vlaamse katholieke studentenbeweging en in de campagne voor Vlaamse ta... Lees meer (VCLD) werd eind 1966 opgericht op initiatief van  Maurits Coppieters Coppieters, Maurits
De progressieve Vlaams-nationalist en christelijke humanist Maurits Coppieters (1920-2005) was vanaf het midden van de jaren 1960 een van de boegbeelden van de Volksunie (VU). Lees meer , toen Kamerlid en gemeenteraadslid in Sint-Amandsberg voor de Volksunie Volksunie
Tussen 1954 en 2001 bepaalde de Volksunie (VU) als Vlaams-nationalistische partij mee de politieke evolutie in België, van unitaire staat tot federaal koninkrijk. Ze groeide uit tot de tw... Lees meer (VU) en Etienne Slosse Slosse, Etienne
Etienne Slosse (1930-1968) was kaderlid van de Volksunie en lid van de provincieraad. Lees meer , op dat moment vrijgestelde van de partij. De parlementaire doorbraak van de VU deed de noodzaak gevoelen om een eigen studiedienst en vormingsorganisatie op te richten. Het model van de volkshogeschool Stichting Lodewijk de Raet Stichting Lodewijk De Raet
De Stichting Lodewijk de Raet is een vormingsinstelling die in 1952 werd opgericht vanuit een Vlaamse, democratische, emancipatorische en pluralistische maatschappijopvatting en die – zij... Lees meer , die was gesticht door de latere VU-Senator Maurits van Haegendoren Van Haegendoren, Maurits
Maurits van Haegendoren (1903-1994) was een Vlaamse historicus, rijksarchivaris, politicus en publicist. Hij leidde vanuit een Vlaamsgezinde overtuiging het Vlaams Verbond van Katholieke ... Lees meer , was een van de inspiratiebronnen.

In januari 1967 verleende Angela Tysmans Tysmans, Angela
Angela Tysmans (1890-1985), echtgenote van Lodewijk Dosfel, was tijdens het interbellum en de Tweede Wereldoorlog een van de leidinggevende figuren van de Vlaams-nationalistische meisjesb... Lees meer haar toestemming om de nieuwe organisatie naar haar overleden echtgenoot te noemen en op 18 februari van dat jaar vond in Brussel de plechtige openingszitting plaats. Tijdens de daaropvolgende lente organiseerde VCLD zijn eerste activiteiten en vanaf 1968 werd het gesubsidieerd door de Dienst Volksontwikkeling van het toenmalige ministerie van Nederlandse cultuur.

De voorzitters van het VCLD waren achtereenvolgens: Maurits Coppieters (1967-1979), Eugène van Itterbeek Van Itterbeek, Eugeen
Eugène van Itterbeek (1934-2012) maakte naam als dichter, essayist, onderzoeker en poëzie-ambassadeur. Daarnaast was hij achtereenvolgens schepen voor de CVP in Kessel-Lo (1971-1976) en g... Lees meer (1979-1987) en Chris Vandenbroeke Vandenbroeke, Chris
Chris Vandenbroeke (1944-2007) was een hoogleraar geschiedenis en politicus voor de Volksunie en later de Nieuw-Vlaamse Alliantie. Lees meer (1987-2001). De opeenvolgende directeurs waren: Etienne Slosse (1967-1969), Walter Augustynen (1969-1975), Johan Beke (1975-1987) en Lieven Dehandschutter Dehandschutter, Lieven
Lieven Dehandschutter (1958), afkomstig uit een Vlaams-nationalistische familie, is sinds zijn jeugd politiek actief, eerst in de Volksunie en later in de Nieuw-Vlaamse Alliantie, zowel o... Lees meer (1987-2001). Vanaf het eind van de jaren 1990 fungeerde Jan-Pieter Maes (1936-2008) als secretaris. Het VCLD was aanvankelijk gevestigd in Gent en later in Brussel.

Werking

Het VCLD ging als politiek vormingsinstituut uit van een federalistische en Vlaams-nationalistische maatschappijvisie en functioneerde als denktank van de VU. Het verrichtte studiewerk, verzorgde studiedagen en debatavonden, gaf publicaties uit en werkte mee aan het VU-televisieprogramma ‘voor derden’. Als kadervormingscentrum richtte het VCLD informatieavonden in voor VU-mandatarissen en partijkaders, een taak die vanaf 1977 gedeeltelijk werd overgenomen door de Vereniging van Vlaamse Mandatarissen (VVM), de vereniging die de VU-verkozen groepeerde. Daarnaast stond het VCLD in voor ‘culturele en staatsburgerlijke vorming voor volwassenen in een Vlaams-nationale geest’ voor een breder publiek, waarbij zowel de communautaire problematiek in eigen land aan bod kwam als de positie van taal- en culturele minderheden in heel Europa.

Om te kunnen worden erkend als vormingscentrum volgens het betreffende decreet uit 1976 werd het VCLD omgevormd tot het Politiek Vormingscentrum Lodewijk Dosfel (PVCLD), waaronder 4 entiteiten ressorteerden: het Politiek Kaderinstituut, de Dienst Publicaties, de Europese Volkshogeschool en het eigenlijke, door de overheid erkende en gesubsidieerde PVCLD. Het studiewerk voor de VU en de aanmaak van het televisieprogramma van de partij werden toen respectievelijk overgeheveld naar het in 1975 opgerichte Vlaams Nationaal Studiecentrum en het Vlaams Pers, Radio en TV-instituut Vlaams Pers-, Radio- en TV-Instituut
Het Vlaams Pers-, Radio- en Televisie-Instituut (VPRTI) werd in 1966 opgericht en maakte in de beginperiode vooral radio- en tv-programma's voor de Volksunie (VU) die op de openbare omroe... Lees meer (VPRTI). Die ontwikkeling duidde ook op een kentering in het spanningsveld dat sinds de oprichting van het VCLD had bestaan tussen aan de ene kant de intentie om een Vlaams-nationalistisch vormingsinstituut te zijn en andere kant de bedoelingen van de VU om een sterkere greep uit te oefenen op het door haar gepatroneerde instituut.

Ook na naamswijziging naar - opnieuw - Vormingscentrum Lodewijk Dosfel in 1979 vervulde de organisatie een tweeledige functie: enerzijds volwassenenvorming verzorgen vanuit ‘een volksnationale, pluralistische en federalistische geest’ en anderzijds vormings- en studieactiviteiten ten behoeve van de VU. In 1986 werd het VCLD erkend als politieke vormingsinstelling op basis van een nieuw decreet uit 1985.

Betekenisvol voor de historiografie over de Vlaamse beweging zijn de vier bibliografische overzichten die historicus en jurist Wim Van de Steene Van den Steene, Wim
Historicus en jurist Wim van den Steene (1920-2013) was van 1971 tot 1983 directeur van de bibliotheek van het Belgische parlement. Hij was ook actief als publicist, onder andere in verba... Lees meer , ambtenaar bij de bibliotheek van het Belgische parlement, uitbracht tussen 1970 en 1989 en die repertorieerden wat daarover in de periode van 1947 tot 1985 werd gepubliceerd. Het eerste deel maakte hij op samen met historicus Guido Provoost Provoost, Guido
Guido Provoost (1940-1981) was een meermaals gelauwerd historicus, die veel aandacht besteedde aan de geschiedenis van de Vlaamse beweging. Hij was ook Volksunie-militant en fungeerde als... Lees meer .

Naar analogie met wat in Wallonië gebeurde, werd met ingang van 1 juli 2001 - toen de VU nog bestond maar in diepe crisis verkeerde - een aanvullende Vlaamse partijfinanciering in de steigers gezet, met als gevolg dat de subsidies voor vormingsinstellingen en radio- en televisieprogramma’s van politieke partijen werden afgeschaft. Daardoor hield het VCLD als zodanig eind 2001 op te bestaan.

De Nieuw-Vlaamse Alliantie Nieuw-Vlaamse Alliantie
De N-VA is op electoraal vlak de meest succesvolle Vlaams-nationalistische partij ooit en slaagde er ook in om de grootste Belgische partij te worden. Ze zit bijna 20 jaar in de Vlaamse R... Lees meer (N-VA), die in de herfst van 2001 ontstond na de opheffing van de VU, integreerde het VCLD in haar partijorganisaties als één van de vier vzw’s van de partij. De drie andere waren de N-VA, de VVM en het VPRTI. De wet op de partijfinanciering voorziet dat burgers een gift van maximaal 2000 euro per jaar mogen overmaken, weliswaar met een maximum van 500 per partij-vzw. De N-VA wilde als nieuwe partij maximaal beroep kunnen doen op schenkingen van sympathisanten en dat kon via deze constructie met vier vzw’s. Het VCLD bestaat nog op papier, maar alleen als vehikel voor financiële steun van burgers aan de N-VA.