Energiebeheer:strip_icc():strip_exif()/u/146731/crop562615a0aa64c.jpeg?f=community)
Gas besparen door middel van CV tuning:De meeste CV installaties zijn hopeloos slecht afgesteld. Dat is nogal een binnenkomer hé?Dat zit namelijk als volgt: Een installateur plaatst een ketel, een aantal radiatoren, het spul wordt in werking gesteld, installateur kijkt of de boel warm wordt en vertrekt weer. De gebruiker, jij dus, is zich van geen kwaad bewust dat de installatie misschien wel helemaal niet efficiënt werkt. Dat je een HR-ketel hebt zegt namelijk niet automatisch dat de installatie ook efficiënt werkt! In dit topic zullen een aantal maatregelen worden gegeven om je te helpen besparen. Vaak is er in een woonhuis met weinig moeite een besparing op gas van 10%* te behalen! *Bron: www.cvtuning.nl). Praktijkvoorbeeld: In januari 2014 heb ik (ThinkPad) bij m'n ouders de CV-installatie waterzijdig ingeregeld en de aanvoertemperatuur van de ketel verlaagd (van default 90 graden naar 65 graden). Omdat ik al geruime tijd de gasmeterstanden bijhield op www.mindergas.nl kon ik mooi de besparing in de cijfers terugzien. Die is 20% ! Omgerekend (20% van 1918m3, maal 64 ct/m3) is dat toch een slordige 245 euro. Niet slecht voor een zaterdagmiddag aan werk  Een tweede oorzaak van een slecht ingeregelde installatie is dat het CV-systeem in de loop der jaren nog wel eens wil wijzigen. Door verbouwingen komt er bijv. een extra radiator bij, of verdwijnt er een radiator. Dit heeft invloed op je gehele CV-systeem. Een vertrek welke voorheen zonder problemen warm werd, kan nu ineens problemen geven. De basis om te besparen met behoud van, of verbetering van comfort is het zogenaamde ‘waterzijdig inregelen’. Wat dit waterzijdig inregelen precies is, lees je verderop in het topic. Veel maatregelen kun je als je een beetje handig bent prima zelf uitvoeren. Je moet echter wel weten waar je mee bezig bent. Als je dingen aanpast waar je geen verstand van hebt dan bestaat de kans dat je ketel in storing gaat en/of je huis niet meer warm wil worden als het buiten stevig vriest. Besef dus goed wat je doet en schrijf eerst de huidige instellingen op voordat je iets gaat aanpassen! Inhoudsopgave1: Meten = weten2: CV tuning: zuinig en comfortabel 3: Rendement CV installatie verhogen 3.1 Waterzijdig inregelen? (Eén van de belangrijkste maatregelen!) 3.2 Stappenplan: Waterzijdig inregelen 3.3 Dynamische debietregelkranen 3.4 Pompsnelheid CV-ketel verlagen 3.5 Radiatoren goed aansluiten 3.6 Extra radiatoren of lage temperatuur verwarming installeren 3.7 Gebruik van een modulerende thermostaat 3.8 Verlagen aanvoertemperatuur CV ketel 3.9 Vermogen ketel verlagen 3.10 Pendelgedrag en low-load 4: Energie besparen met vloerverwarmingsinstallaties 4.1 Laat pompen alleen draaien wanneer het zin heeft (grootste elektriciteitsbesparing en makkelijkst uit te voeren) 4.2 Pompsnelheid omlaag 4.3 Tweak tip: pomp hoogwaardige warmte in je vloer. 5: Warmtevraag beperken: de belangrijkste ingrediënt van een lage energierekening en een gevulde portemonnee. 5.1 Isoleer je huis. Isolatie kan altijd beter. 5.2 Temperatuur verlagen wanneer niemand thuis is (misschien wel de belangrijkste!) 5.3 Installeer een zonneboiler voor tapwater en CV ondersteuning 5.4 Installeer een (spek)steen houtkachel met CV ondersteuning 5.5 Installeer een warmtepomp 5.6 Ventileren verbetert binnenklimaat en verlaagt energieverbruik 5.7 Zonegericht stoken 6: Besparen op tapwaterverbruik 6.1 Een spaar douchekop is om gas te besparen stupid! 6.2 Maak geen warm water als niemand er behoefte aan heeft. 6.3 Gooi het warme douchewater na gebruik niet weg 6.4 Gebruik gemaakt warm water ook werkelijk 6.5 Temperatuur van tapwater verlagen 7: Lekkende badkuipen: een stukje theorie 8: Geld besparen met weinig moeite: wisselen van energieleverancier 9: Tweaken van je CV is fantastisch! Meten = wetenZorg dat je, voorafgaand aan het aanpassen van instellingen in CV-systeem, al bent begonnen met het bijhouden van je (gas)meterstanden. Je kunt anders niet goed zien wat voor invloed een bepaalde wijziging heeft gehad.Een veelgebruikte site hiervoor is www.mindergas.nl. Mocht je ook elektra en waterverbruik bij willen houden dan is er www.energiemanageronline.nl Doordat beide sites werken met het verbruik per graaddag kun je goed zien of een wijziging effect heeft gehad. Een graaddag is een soort constante voor je woning. Bron: https://www.mindergas.nl/degree_days_calculation/explanation CV tuning: zuinig en comfortabelIn deze post loop ik de verschillende maatregelen bij langs. In het voorbeeld geval wordt voor zo'n 200 euro per jaar aan elektriciteit bespaard en zo'n 50 euro aan gas, op een toch al erg laag verbruik van ~600 kuub gas (!) (gemeten verlaging van 100 m3 oftewel 16%!).In de 10 jaar dat de installatie gedraaid had samen goed voor zo'n 2500 euro zinloos verbruik. Dat was dus een dure installateur! De toen dure HR ketel had nog nooit zo efficiënt gewerkt! Dit artikel gaat er vanuit dat je nu geen klachten hebt over de installatie. Zo wel wordt dit dikwijls veroorzaakt door een slechte afstelling of aansluiting van het gehele systeem. Een van de meest effectieve maatregelen is het omlaag brengen van de retourtemperatuur. Dat is de temperatuur van het water wat afgekoeld is in je radiatoren en naar je ketel stroomt. Hoe lager de retourtemperatuur van het verwarmingswater hoe meer warmte er uit de verbrandingsgassen gehaald kan worden (HR-condensatie proces, dus enkel zin voor HR-ketels!). Let op: de aanvoertemperatuur zegt niets over het rendement! Het water van de retour wordt gebruikt om de verbrandingsgassen af te koelen!. Het is namelijk prima mogelijk om met een aanvoertemperatuur van 90°C het verwarmingswater in de verschillende afgiftesystemen zodanig af te koelen dat de retourtemperatuur 20°C is. Bijvoorbeeld door het warme water eerst door radiatoren / hetelucht verwarming te laten stromen, af te laten koelen tot een graad of 50, en het daarna in de vloer te stoppen. Dit artikel gaat in op de verschillende manieren om de retourtemperatuur te verlagen. Het verschil in rendement kan nogal fors zijn. Zoals de ketel hieronder die standaard stond ingesteld en waarbij het water terug naar de ketel (retourleiding) kwam met een temperatuur van 75°C. In dit specifieke geval hadden de aanpassingen verderop genoemd als resultaat dat het retourwater nog maar 20 °C was, waardoor de verbrandingsgassen te alle tijden tot 20°C gekoeld kunnen worden. Dit verhoogt het rendement op onderwaarde tot 110%. Dat is een relatieve verbetering van bijna 16%! Fig. 1:  Rendement CV installatie verhogenJe wilt je radiatoren meer tijd geven om het water wat ze bevatten af te koelen. Hoe je dat doet lees in je dit hoofdstuk.Waterzijdig inregelen?Wat is waterzijdig inregelen? Bij waterzijdig inregelen zorg je dat je CV-installatie in balans is. Dit plaatje laat het goed zien: Links is de situatie in heel veel Nederlandse huishoudens. De radiatoren zijn niet in balans. Radiatoren dichtbij de ketel stromen erg snel door, waardoor redelijk heet water terugstroomt naar de ketel. Door dit hete water denkt de ketel dat het huis al op temperatuur begint te komen en zal daardoor minder warmte gaan aanvoeren. Ook krijgen radiatoren verder weg te weinig water en hebben daardoor een lagere warmteafgifte. Rechts is de situatie waar we naar toe willen, namelijk dat alle radiatoren in balans zijn en het water een stuk koeler terugkomt bij de ketel. Door het inregelen zorg je dat alle radiatoren genoeg water krijgen, en dat elke radiator genoeg tijd heeft om de warmte van het water af te geven aan de omgeving. In een kleine radiator zal het water zonder aanpassing sneller doorstromen dan in een grotere radiator. Hierdoor heeft de radiator minder tijd om de warmte af te geven, en zal het water met nog redelijk wat warmte de radiator verlaten en weer terug keren naar de ketel. Dit is zonde, want te warm retourwater zorgt voor een niet-efficiënt functionerende ketel (zie Inleiding) Je zult denken: Maar ik heb een nieuwbouwhuis van een jaar oud blabla dure ketel; dat inregelen heeft de installateur wel gedaan toch? Nee!  De ervaring leert dat in veel situaties de installateur de ketel en radiatoren ophangt, de boel aansluit en kijkt of de radiatoren warm worden. Daar houdt het vaak op, "de boel wordt warm, dus het werkt toch?" Inregelen kost tijd, tijd = geld.De radiator in balans brengen kan door het beperken van de flow (=doorstroomsnelheid) van de radiatoren door middel van voetventielen, of de stelschroeven die onder de thermostaatknop zitten (voorinstelbare thermostaatkraan). Als je geen van beide hebt dan kan het ook met met je gewone radiatorknop. Het gaat er simpelweg om dat je de doorstroming kunt afknijpen. In dat laatste geval is het wel belangrijk dat je de positie van de knop even markeert of de knop er gewoon afhaalt na inregelen. Anders heb je kans dat iemand anders aan de knop gaat draaien en daarmee de instelling verprutst. Het waterzijdig inregelen dien je voor je gehele systeem te doen. Belangrijk te weten is dat de de delta T, of 'ΔT' (verschil tussen aanvoer- en retourtemperatuur) afhankelijk is van de aanvoertemperatuur. Bij een hoge aanvoertemperatuur is het mogelijk om een groter verschil te krijgen dan bij een lagere temperatuur. In oude systemen waarbij vaak nog met een aanvoer van 90 graden gewerkt wordt is een ΔT van 20 graden heel normaal. Ga je je aanvoer verlagen, dan gaat de ΔT lineair omlaag. Hoe lager de aanvoertemperatuur, des te lager de ΔT. Op een aanvoer van 30-40 graden is een ΔT van zo'n 5 graden niet ongebruikelijk. Als je bij dergelijke temperaturen tever gaat knijpen (om maar op een hoge ΔT uit te komen dan heb je kans dat je je afgiftevermogen teveel beperkt. Het opwarmen zal dan te lang duren). Kwestie van de sweet spot vinden dus. Stappenplan: waterzijdig inregelenHet inregelen van het systeem doe je bij voorkeur als volgt:
Let er goed op dat objecten een bepaalde emissiviteit hebben. De goedkope IR-thermometers zijn meestal op een vaste waarde (0,95) ingesteld en kunnen hierdoor glanzende/reflecterende oppervlakken niet goed meten. Op een geverfde radiator zal de temperatuurmeting dus wel kloppen, maar op een glimmende blanke metalen verwarmingsbuis, of de aluminium rookgasafvoer van je CV-ketel dus niet! Oplossing hiervoor is een stukje zwarte PVC-tape. Zie ook dit onderzoekje (mirror hier). Als je de IR-thermometer vervolgens op de tape richt kun je de temperatuur wel goed meten. Om het inregelen a.d.h.v ΔT over de radiator eenvoudiger te maken heb ik een Excel documentje gemaakt. Je vult van elke radiator (en de ketel) de ingaande en uitgaande temperatuur in en de Excel sheet zal de algemene ΔT en de ΔT per radiator berekenen. De Excel sheet zal je vervolgens adviseren welke radiator je moet knijpen of juist verder open moet zetten. De Excel sheet vind je hier. Meer leesvoer m.b.t. waterzijdig inregelen: https://web.archive.org/w...en-verwarmingsinstallatie En voor de liefhebbers van filmpjes: https://www.youtube.com/r...+inregelen+cv+installatie Dynamische debietregelkranenWaterzijdig inregelen levert al een flinke besparing op en geeft meer rust en rendement in het systeem doordat het beter in balans is.Waterzijdig inregelen op basis van het instellen van voetventielen of stelschroeven lost echter niet alles op: de inregeling vindt vaak plaats op basis van een bepaalde statische situatie, vaak waarbij alle radiatoren geopend zijn. In de praktijk zullen niet alle radiatoren geopend zijn of staan radiatoren slechts gedeeltelijk open: de siatuatie is juist erg dynamisch. De balans wordt hierdoor telkens verstoord. Feitelijk zal het nooit mogelijk zijn een perfecte balans over je radiatoren te krijgen, omdat de druk en flow continu zullen wijzigen door radiatoren die open of (deels) dicht staan. Hier is gelukkig een oplossing voor in de vorm van de dynamisch instelbare afsluiter. Deze afsluiters zijn voorzien van een thermostatische kraan en drukverschilregelaar in 1. Op basis van het vermogen van de radiator wordt de afsluiter ingesteld op een bepaalde maximale doorstroom. Ongeacht wat er nu verder in het systeem gebeurt (radiatoren gaan open of dicht), de flow over de radiator zal nooit overschreden worden. Hierdoor ben je dus altijd verzekerd van de juiste doorstroming voor elke radiator waar een dynamische afsluiter op geplaatst is. Alle radiatoren krijgen altijd op het juiste moment de juiste hoeveelheid water. Stel dat je alle radiatoren op 1 na in je huis dicht zet, dan zal de doorstroming op die ene open radiator hetzelfde zijn als bij alle radiatoren geopend. Het waterzijdig inregelen wordt hierdoor meteen een fluitje van een cent. In plaats van klieren met alle radiatoren open, ramen open en ketel op vol vermogen en elke radiator afzonderlijk instellen, meten en opnieuw instellen, kan je de voorinstelling in alle rust voorbereiden. Het instellen zelf is slechts secondenwerk. Later aanpassen is nooit meer nodig. Dynamische afsluiters zijn o.a. te krijgen van Danfoss Dyamic Valve en IMI Hydronic A-Exact. Richtprijs ligt ongeveer rond de 30 euro/stuk. Voordelen in het kort: - automatische debietregeling - geen complexe berekeningen - geen lastige inregelprocessen - nooit meer na-inregelen - direct klaar - snel uit te voeren - rendementverbetering van 15-20% - terugverdientijd ong. 4-5 jaar Pompsnelheid CV-ketel verlagenVaak staat de pomp(sturing) van de CV-ketel af-fabriek op 100%. In veel gevallen is dit echter onnodig en kan de pompsnelheid omlaag. Behalve in erg grote huizen kan dit bijna altijd zonder consequenties, de meeste pompen zijn flink overgedimensioneerd.Bij een goed nageïsoleerd huis met dus waarschijnlijk overgedimensioneerde radiatoren kan je de pompsnelheid zonder problemen met 60% verlagen en je verliest maar 16% van je nu te grote verwarmingsvermogen. Zie ook dit diagram. Je hebt ketels met een gewone aan/uit pomp, en moderne ketels met een modulerende pomp, waarbij de pompsnelheid traploos ingesteld kan worden door de ketel. Door de pompsnelheid te veranderen probeert de ketel dan een optimale delta-t te realiseren. Bij de wat oudere ketels (zonder modulerende pomp) dien je de behuizing van de ketel te verwijderen om bij de pomp te kunnen komen. Op de pomp zit dan meestal een kleine draaischakelaar (let op, dit is NIET de messing schroef in het midden!) waarmee je de snelheid kunt aanpassen. Als de pomp 3 standen heeft en nu op stand 3 staat dan heeft instellen op stand 2 meestal geen nadelige gevolgen voor de werking van je verwarmingssysteem. Lager kan soms ook wel, maar dat zul je moeten proberen. Als de pomp geen standenschakelaar heeft dan schijnt het ook met een condensator te kunnen, zoek even in dit topic. Je verspeelt daardoor waarschijnlijk wel de garantie op je ketel. Als je ketel geen modulerende pomp heeft en maar één pomp heeft is het af te raden om de snelheid te verlagen. De pomp zal in deze situatie namelijk ook betrokken zijn bij het maken van warm tapwater. Als je de snelheid dan te laag zet heb je kans op problemen met warmwater. Let er wel op dat er voldoende flow is bij radiatoren ver van de ketel (ook vanwege bevriezingsgevaar). Ook de radiator die ver van de ketel af staat warm krijgen doe je met waterzijdig inregelen. In mijn (=ThinkPad) situatie heeft de ketel (Agpo Econpact 225c) twee pompen. Eentje voor het warmwater circuit, en eentje voor het CV-circuit. De pomp voor CV stond standaard op stand 3. Ik heb deze nu op stand 1 gezet omdat ik een kleine woning (56m2 heb). De ΔT over m'n radiatoren is beter geworden, en het stroomverbruik van de ketel is minder geworden. Voor ketels met een modulerende pomp werkt het net even wat anders, vaak kun je een min. en max. snelheid opgeven. Afhankelijk van het model ketel moet dit via het menu op de ketel, of via de kamerthermostaat. Zoek even uit in de handleiding/internet/dit topic hoe dit bij jouw ketel moet. Radiatoren goed aansluitenKijk eerst of alle radiatoren die je gebruikt goed zijn aangesloten. Nogal eens zijn de radiatoren verkeerd aangesloten, dat wil zeggen het warme water gaat er aan de zelfde kant in als uit. Afhankelijk van het ontwerp van de radiator kan dat een probleem zijn. Als de radiator niet over de gehele breedte gelijkmatig warm wordt (binnen één minuut, kun je voelen met je handen) is de radiator verkeerd aangesloten. Het hete water gaat zo weer retour naar de ketel en deze werkt onnodig met een hogere retourtemperatuur.Zie ook deze post met uitstekende warmtebeeld plaatjes! Extra radiatoren of lage temperatuur verwarming installerenEigenlijk hetzelfde principe als voor tip 1 en 2 worden gebruikt: zorg dat de radiatoren meer capaciteit hebben om de warmte af te geven. Dat kan dus door afgiftecapaciteit toe te voegen. Dat kan door simpelweg extra radiatoren op te hangen, maar ook met behulp van dikkere radiatoren of de bestaande radiatoren te vervangen door (zeer) lage temperatuur radiatoren (ZLTV). Het voordeel van extra verwarmingscapaciteit toevoegen is dat de woning erg snel op temperatuur kan komen wanneer dat nodig is, waardoor je een stevige nachtverlaging kan toepassen (zie tip 9).De overtreffende trap in ZLTV is vloerverwarming (met als nadeel dat het langzaam is, dus minder geschikt voor de verlaging van de temperatuur wanneer er geen behoefte aan warmte is). ZLTV radiatoren zijn gemaakt om met lagere temperaturen te verwarmen en hebben een groter oppervlak, waardoor voor effectief dezelfde warmtestroom er een minder hoge temperatuur gebruikt hoeft te worden. Met (Z)LTV werkt een toekomstige warmtepomp ook met een flink hogere COP. Een zonneboiler kan zelfs in de winter bijdragen in de verwarming via ZLTV. Gebruik van een modulerende thermostaatModuleren betekend dat een instelling traploos ingesteld kan worden, in geval van een ketel kan de branderhoogte traploos ingesteld worden. Bij een modulerende ketel zal de ketel, naarmate de gevraagde temperatuur bereikt wordt, steeds zachter gaan branden, totdat op het eind de ketel op een laag pitje kan blijven doorbranden met gelijkblijvende watertemperatuur.Naast een modulerende ketel is er ook een modulerende thermostaat. Een modulerende thermostaat werkt samen met een modulerende ketel en zorgt ervoor dat (afhankelijk van ketel-thermostaat combi) dat het ketelvermogen en / of de aanvoertemperatuur vanuit de thermostaat wordt ingesteld. Als je een groot warmteverschil wil overbruggen (stel je huis is 14°C en je stelt de thermostaat in op 22°C) dan zal de thermostaat de ketel vragen om met vol gas te verwarmen en laat daarbij de temperatuur van het water hoog oplopen (want, dan hebben de radiatoren meer capaciteit) en zal je snel verwarmen. Wanneer het verschil maar een paar graden is zal de thermostaat er voor kiezen om weinig vermogen te vragen en met zo laag mogelijke temperatuur te verwarmen. Als je nu een aan/uit thermostaat gebruikt en je een vrij jonge ketel hebt dan is het interessant om te kijken naar een modulerende thermostaat. Dat levert vaak ook een aardige gasbesparing op omdat het regelgedrag van een modulerende thermostaat efficiënter is dan die van een aan/uit thermostaat. Kijk even in het boekje van je ketel of hij geschikt is voor een modulerende thermostaat. In dit topic is de 'Remeha iSense' een vrij geliefde modulerende thermostaat. Ondanks dat het een Remeha thermostaat is, is hij wel gewoon OpenTherm-compatible, en werkt dus met vele andere ketels, mits ze OpenTherm praten. De iSense heeft een aantal handige instellingen (o.a. minimale temperatuur CV-water instellen, als ook maximale temperatuur, tapwater klokschema etc.). De iSense is op Marktplaats vaak voor ~€50 te verkrijgen. Moderne modulerende ketels en thermostaten kunnen zeer slim samenwerken op basis van 2-weg communicatie. Niet alleen voor de CV, vaak ook voor het warm water. De thermostaat bepaalt de gewenste aanvoertemperatuur voor de CV en geeft deze door aan de ketel. Waar vroeger de thermostaat de ketel alleen aan of uit kon schakelen, is het nu mogelijk om bijvoorbeeld tegen de ketel te zeggen "lever mij warm water met een aanvoertemperatuur van 45 graden". Hierdoor zal de ketel nooit onnodig hard branden en wordt dus veel gas bespaard. Verlagen aanvoertemperatuur CV ketelEen manier om de retourtemperatuur verder te verlagen, met mogelijke drawbacks is het geforceerd beperken van de maximale aanvoertemperatuur van de ketel. Je overruled hiermee het standaard gedrag van de ketel. Je loopt het risico dat wanneer het erg koud is buiten, de radiatoren het huis niet warm krijgen. Om vervolgens geïrriteerd de temperatuur weer (te) hoog te zetten. Geef bij het aanpassen van de aanvoertemperatuur je kamerthermostaat een paar dagen de tijd om te 'wennen' aan de nieuwe temperatuur. Door het aanpassen van de aanvoertemperatuur zal het waarschijnlijk iets langer duren om je woning op temperatuur te krijgen, je kamerthermostaat moet hierop anticiperen.Verlagen kan in fatsoenlijk geïsoleerde huizen zomaar van 90°C naar 65°C. Lager kan ook, maar zul je mee moeten experimenteren. Bedenk wel dat het vermogen van je radiatoren sterk afneemt als je de temperatuur te ver verlaagt. Je ketel kan z'n warmte dan niet goed kwijt en moet dus heel hard z'n best doen om je huis warm te krijgen (wat hem amper/niet gaat lukken). 65 graden kan meestal zonder problemen. Wanneer dit de enige maatregel is die je doorvoert zul je maar weinig verbetering in je gasverbruik merken: Wanneer het retourwater slechts 5°C is afgekoeld heeft deze ingreep maar weinig zin! Beter is het dus om te zorgen dat je radiatoren de tijd hebben om de warmte af te geven!. Wanneer je vloerverwarming als hoofdverwarming hebt dan is het verlagen van je aanvoertemperatuur essentieel ! Een vloerverwarmingssysteem werkt met lage temperaturen, het is daarom volstrekt onnodig om heet water door je ketel te laten maken, het wordt door de verdeler van de vloerverwarming toch niet rechtstreeks de vloer ingepompt, maar eerst gemengd met koeler water. Beetje zonde om dan eerst op te warmen en te laten afkoelen. Vermogen ketel verlagenDoor het vermogen van de ketel te verlagen zal het systeem minder snel tot hoge temperaturen komen. Daardoor zal het wat langer duren voordat het huis op de gewenste temperatuur komt, maar dit kan het comfort juist verhogen. We kennen allemaal de situatie wel dat wanneer de verwarming af slaat het per direct weer koud kan aanvoelen in huis, totdat de verwarming weer aan slaat en dat het dan ook direct weer benauwd is. Een ketel die het huis langzaam verwarmd maakt dat radiatoren continue warmte afgeven en daardoor zijn de temperatuurschommelingen kleiner. Dat is prettig. De meeste gasketels in Nederland zijn hopeloos overgedimensioneerd en krijgen het huis prima warm op een lagere modulatiegraad. Kijk in de handleiding van je ketel of je bij deze instellingen kan. Er zijn voor de meeste ketels ook zogenaamde installatie / installateur handleidingen te vinden; hiermee kun je in het geavanceerde menu komen. Ga hier niet lukraak spelen met de instellingen (sowieso nooit een goed idee), maar het verwarmingsvermogen omlaag zetten kan vaak geen kwaad.Edit 14/01/2015: In deel 1 van dit topic was de conclusie eigenlijk dat het bij een modulerende thermostaat weinig zin heeft. Ten eerste omdat de modulerende thermostaat het vermogen vaak al regelt en niet meer vraagt dan nodig is. Ten tweede omdat een aantal thermostaten de beperking van het vermogen gewoon negeren. Bij een ketel met aan/uit thermostaat heeft het op zich wel zin. Al zal een niet al te oude ketel die via aan/uit wordt aangestuurd waarschijnlijk ook wel gaan moduleren op basis van de temperatuur van het retourwater i.p.v. dat hij constant naar 100% vermogen toe wil. Pas op met het verlagen van het ketelvermogen. Als je dit te laag zet dan moet de ketel uren stoken om je woning op temperatuur te krijgen (vergelijk het met een luchtbed opblazen door een rietje). Het vermogen is ook niet iets wat je zomaar kan halveren bijv., je moet het afstemmen op het vermogen wat je aan radiatoren hebt hangen. Mocht je het vermogen van de radiatoren in je woning niet (meer) weten dan valt dit ook te berekenen adhv afmetingen+type(dubbelplaats, aantal convectoren)+aanvoertemperatuur, daar is ook een handig Excel document voor beschikbaar. Houd een marge aan (vermogen radiatoren + 10% bijv.) zodat je ook wanneer het hard vriest de boel nog op 21 graden kunt krijgen. Pendelgedrag en low-loadVaak kom je de term pendelen tegen bij discussies over CV ketels. Pendelen gebeurt als het opgewekte vermogen (door de ketel) en het afgegeven vermogen (door de radiatoren of de vloer) niet in balans zijn. Zoals hierboven beschreven heeft een CV ketel een bepaald minimum vermogen en een maximum vermogen. Dat is het opgewekte vermogen en vrijwel iedere CV ketel begint als hij aanspringt ongeveer halverwege dat bereik en gaat dan omlaag of omhoog moduleren op basis van het verschil tussen de gemeten aanvoertemperatuur (Ta) en de gevraagde aanvoertemperatuur (Tset of setpoint).Radiatoren en verwarmde vloeren hebben ook een vermogen, het zogenaamde afgiftevermogen. Het vermogen van een radiator of vloer hangt puur af van de gemiddelde oppervlaktetemperatuur van de radiator, de grootte (het oppervlak) en de ruimtetemperatuur. Voor radiatoren kun je het vermogen vaak opzoeken in boeken van de fabrikant. Voor vloerverwarming kun je hier een vrij goede schatting maken. Een CV ketel zal gaan pendelen op het moment dat het afgiftevermogen kleiner is dan het minimum opgewekte vermogen. De ketel kan dan zijn warmte namelijk niet kwijt, de retourtemperatuur bij de ketel loopt op, waardoor ook de aanvoertemperatuur oploopt en de brander slaat af, meestal als de gemeten aanvoertemperatuur een paar graden boven het setpoint komt. De circulatiepomp blijft wel draaien, waardoor de gemeten aanvoertemperatuur weer daalt tot het niveau van de retourtemperatuur en zodra dat weer een paar graden onder het setpoint komt springt de brander weer aan. Dit blijft zich herhalen omdat de ketel nog steeds zijn minimaal opgewekte vermogen niet kwijt kan. Om pendelen op te lossen moet het afgiftevermogen omhoog. Dat kan op twee manieren:
Natuurlijk heb je al dat vermogen niet steeds nodig. Het is immers niet de bedoeling dat je woning blijft opwarmen tot 25 graden alleen maar omdat je ketel dan niet pendelt. Om dat tegen te gaan bestaat de low-load regeling. Dit is een regeling (die meestal door de thermostaat gestuurd wordt) waarbij de ketel gedurende een korte tijd warmte produceert en dan gedurende een korte tijd niet. Stel dat de ketel 5 minuten aan springt en dan continu 7 kW levert (en het afgiftesysteem dat ook netjes kan afgeven) en vervolgens 15 minuten uit valt. Dan levert de ketel gemiddeld dus (5*7)/(5+15)= 1.75 kW. Dit is een low-load regeling en dit is prima gedrag. De periodetijd (dus de tijd waarna dit zich herhaalt, in het voorbeeld 20 minuten) is op sommige thermostaten instelbaar. Voor radiatoren is een periodetijd van 15 of 20 minuten prima, voor vloerverwarming wordt minstens een uur aangeraden. Energie besparen met vloerverwarmingsinstallatiesOok bij vloerverwarming valt het nodige te halen. Vaak zitten er één of meerdere pompen in het systeem en draait de ketel niet met de laagst mogelijke retourtemperatuur. Ook laten installateurs de pomp(en) van de vloerverwarming vaak onzinnig 24 / 7 / 365 draaien; ze zijn bang dat de pomp anders vast loopt. Met een vloerpomp van 90 Watt kost je dit zomaar 788 kWh per jaar, prijspeil 2014 (€0,23/kWh) is dat 188 euro, per jaar! Niet ingrijpen betekent wel uitgeven. Als de pomp 24/7 draait zal de warmte ook weer uit je vloer worden onttrokken als de ketel is gestopt met stoken. Dit is zonde, want die warmte wil je juist in de vloer laten afkoelen, en niet ergens anders.Check ook hoe de pomp op je ketel is ingesteld, deze hoeft in principe alleen te draaien als je ketel aan het stoken is, ook hier is 24/7 circuleren onnodig. Laat pompen alleen draaien wanneer het zin heeft (grootste elektriciteitsbesparing en makkelijkst uit te voeren)De vloerverwarmingspomp zou dus alleen moeten draaien wanneer de ketel warm water aanvoert. Daarbuiten heeft het geen zin om de pomp te laten draaien (helaas praktijk!).Dit kan op verschillende manieren, bijvoorbeeld door middel van een pompschakelaar. Zo'n pompschakelaar werkt met een temperatuurvoeler die je op de ingaande leiding van de vloerverwarming-verdeler plaatst. Zodra het water warm genoeg is zal de pompschakelaar de pomp inschakelen. Deze pompschakelaars laten in de zomerperiode (en je je CV dus niet gebruikt) de pomp vaak ook automatisch een paar minuten draaien als ze merken dat er al een tijdje geen warmte toevoer meer is geweest, dit om het vastroesten van de pomp te voorkomen. Sommige CV-ketels beschikken echter ook over een aansluiting voor een externe pomp. Zoek in de handleiding van je ketel het elektrisch schema/overzicht aansluitingen en kijk of jouw ketel dit heeft. Let wel op het vermogen wat deze aansluiting kan schakelen. Mogelijk zul je een extern relais moeten gebruik om het interne relais van de ketel niet te overbelasten. Volgens tweaker 'Puch-Maxi' is zijn ketel (Remeha Quinta) uitgerust met een dergelijke aansluiting: Puch-Maxi in "Gas besparen door middel van CV tuning" Als je ketel geen kant-en-klare aansluiting voor een externe pomp heeft kun je misschien zelf zo'n aansluiting creëren door de stroom van de interne pomp van je ketel af te tappen. Dit is echter zo'n specifieke oplossing dat je dit zelf even zult moeten uitzoeken. Als je een modulerende pomp hebt is deze oplossing waarschijnlijk onmogelijk. Let ook in deze situatie op dat je het pomprelais van de ketel niet overbelast. Tweaker 'Remco45' heeft bijvoorbeeld het signaal van de driewegklep van zijn ketel afgetapt en heeft een oplossing gemaakt met een relais en een tijdklok, en schakelt daarmee de pomp van zijn vloerverwarming: Pomp vloerverwarming schakelen via HR ketel. Houd hierbij echter wel het mogelijke kwijtraken van de garantie op je ketel in gedachten! Zie voor dit onderwerp ook deze blogpost: ThinkPad's TweakBlog: Waarom een pompschakelaar op je vloerverwarming zin heeft Pompsnelheid omlaagNet zoals bij de CV-ketel kan bij een vloerverwarmings-installatie de snelheid van de pomp vaak ook wel (wat) lager. Zet hem eerst een stand lager en kijk of de installatie nog naar behoren blijft werken en ga dan pas nog lager. Ook bij vloerverwarming is een te lage pompsnelheid nadelig. Een effect kan zijn dat je vloerverwarming halverwege de lus ineens niet goed meer warm wordt.Tweak tip: pomp hoogwaardige warmte in je vloer.Dit is advanced vloerverwarmingtuning, en mits goed gedaan kan dit nog veel opleveren. Bij het goed geïsoleerde huis van m'n ouders stonden tijdens het verwarmingsseizoen de pomp van de vloerverwarming en ketel 24/7 te draaien, onder het mom dat vloerverwarming een langzaam systeem is. Het klopt dat het langzaam is, maar dat is geen reden. De ΔT (verschil tussen ingaand en uitgaand) van de vloer was rond de 1 graad. Zonde, want zo verricht je een hoop arbeid (ettelijke kuubs water per uur rondpompen) zonder dat er veel warmte verplaatst wordt. Ik heb dus de ingaande temperatuur zo hoog mogelijk gezet wat mocht voor deze vloer, min een veiligheidsmarge: 38°C. De vloer mag bijna 50°C hebben, maar vanwege de verhoogde thermische belasting van het experiment is gekozen om het extreme te matigen. Zou je op deze temperatuur weer 24/7 gaan verwarmen zou het 36°C in huis worden.Daarom heb ik het aantal uren wat verwarmd wordt beperkt tot vijf. In de klokthermostaat heb ik vijf verwarmingsuren gedefinieerd verdeeld over de dag met oplopende minimumtemperatuur. Als het erg koud is worden er vijf uren verwarmd, als het matig koud is maar één of twee uren. Je moduleert dus in de tijd. Omdat de vloer een langzaam systeem is (vertraging 4 tot 8 uur) kun je dit straffeloos doen zonder dat de temperatuur in huis gaat schommelen. Wel moet je huis redelijk tot goed geïsoleerd zijn. Het vraagt wat experimenteren wanneer je je verwarmuren instelt. Liefst zo ver mogelijk uit elkaar, maar ook juist zo dat de meeste warmte vrij komt wanneer er behoefte aan is. Dit verschilt per huis en per installatie, dus het vraagt wat experimenteren. Toevalligerwijs was mijn experiment in één keer goed: of het nu buiten 10 graden of -5 is, de vloer is altijd rond de 19°C. De ΔT is nu verhoogd van 20-19= 1 graad naar 38-19 = 19 graden. In theorie zou je nu een factor 19 minder water hoeven rond te pompen, om dezelfde warmte af te geven. Dit is niet het geval omdat er niet continue water van 38 graden in je vloer gaat, plus dat er waarschijnlijk wel wat meetfoutjes in de berekening zitten. Dit retourwater van 19°C kan dus goed gebruikt worden om de verbrandingsgassen van de ketel af te koelen (HR bedrijf). Vraag wel eerst na bij de legger van je vloer wat de maximale aanvoertemperatuur is van de vloer en ga hier ruim onder zitten! Warmtevraag beperken: de belangrijkste ingrediënt van een lage energierekening en een gevulde portemonnee.Isoleer je huis. Isolatie kan altijd beter.De meeste mensen denken bij isolatie aan iets wat wel of niet gedaan is. Isoleren kun je in gradaties en isoleren kan altijd beter. Isoleren is tot vrij stevige mate zeer rendabel. Een perfect geïsoleerd huis heeft nooit verwarming nodig. Een passiefhuis komt hier redelijk dichtbij. Passiefhuizen hebben een verwarmingsbehoefte van minder dan 15 kWh/ jaar / m2. Dus een huis van 100 m2 heeft niet meer dan 1500 kWh per jaar nodig aan verwarming. Dat is grofweg 150 m3 gas, zoveel als wat twee gasfornuizen verbruiken, of zoveel als wat een zuinig gezin in 5 maanden aan verwarmd tapwater verbruikt. Met een lucht-lucht wamtepomp met een COP van 3 is dit voor 500 kWh elektrisch op te wekken, wat je met minder dan voor 1000 euro aan zonnepanelen kan opwekken. Zo heb je je energierekening voor verwarmen voor 30 jaar op 0 euro gezet. Vergelijk dat eens met een huis wat 1500 m3 gas verbruikt, voor 30 jaar, dat kost je bijna 30.000 euro. Voor die 30.000 euro extra zijn de meerkosten van het passief bouwen goed te betalen.Elke 30 jaar geeft een regulier huis, de éénmalige meerkosten van een passiefhuis uit aan energie. Een huis wordt gebouwd voor zomaar 50, misschien 150 jaar. Een passiefhuis blijft z'n geld dus waard. Daarom winnen passiefhuizen. In Duitland bouwen ze al sinds 1980 passiefhuizen. In Nederland wordt er over gepraat om misschien, ergens, richting 2013, eventueel in de richting van deze passiefhuis norm te gaan. Het gas moest eerst op natuurlijk. Maar er is goed nieuws! Bestaande woningen zijn op te waarderen tot passiefhuis norm. http://www.energieinstitu...5883c0fd28ef639dcb76f0941 (en dan naar maatregelen, rechtsbovenin). Meer info: http://gentledescent.word...passive-house-renovation/ Er zijn ook Tweakers die zelf aan het klussen slaan, zie bijv. Kruipruimte vloer (na-)isoleren Voor radiatoren die met de achterkant naar een buitenwand hangen is het verstandig om radiatorfolie op de wand erachter te plakken. Hierdoor verminder je de warmtestraling naar buiten toe. Deze folie zit op een rol. Het is een soort piepschuimachtig spul met daarover een laagje aluminiumfolie. Als je het goed op maat snijdt zie je er weinig/niks van. Spul is te koop bij bouwmarkten, maar ook de Lidl wil het nog wel eens hebben. Kost ongeveer €9 per rol, met één rol kun je twee tot vier radiatoren doen. Belangrijk is wel dat je het op de muur plakt, en niet achterop de radiator. Zou je het namelijk op de radiator plakken dan verminder je de warmteafgifte. Je plakt het op de muur, met de glimmende kant richting radiator. Zie ook deze plaatjes: Paul C in "Gas besparen door middel van CV tuning" voor het effect wat je bereikt met deze folie. Vergeet ook niet om buisisolatie toe te passen op CV-leidingen die over een koude zolder/schuur lopen. Dit kost je onnodig gas! En buisisolatie kost maar weinig. Denk ook eens aan isolatie van de leidingen die naar en van je ketel lopen. Het is immers niet nodig je stookruimte ook onnodig te verwarmen. Temperatuur verlagen wanneer niemand thuis is (misschien wel de belangrijkste!)Een erg makkelijke besparing die niet ten koste gaat van het comfort is het verlagen van de temperatuur in huis wanneer niemand thuis is of iedereen onder een warme deken ligt te slapen. Dekens zijn altijd goedkoper dan verwarmen (plus je hebt een deken in bezit ). Verwarmen wanneer er geen behoefte aan is, is per definitie verspilling. Nogal eens is er 75% van de tijd geen behoefte aan verwarming.Er zijn twee grenzen voor de minimale temperatuur. De eerste is het dauwpunt (13°C tot 15°C). Je wilt niet dat er condens op de muren gaat condenseren. Het dauwpunt kun je verlagen door de relatieve luchtvochtigheid te verlagen, en dat kan door voldoende ventilatie (is vaak ondermaats!). De tweede grens van de verlagingstemperatuur is een comfortgrens: hoe lang duurt het voordat de verwarming het huis opwarmt wanneer daar behoefte aan is. Duurt dit te lang is dat vervelend. Daar zijn weer twee oplossingen voor: de verwarming een half uur eerder laten beginnen of de capaciteit van de radiatoren vergroten. Het is een fabel dat het zuiniger is om de temperatuur bij afwezigheid hoog te houden. Deze fabel is gebaseerd op de stelling dat gasketels "hard moeten werken" wanneer het goed is afgekoeld in huis. Dit is om twee redenen onzin: een ketel die hard werkt heeft net zo'n hoge efficiency als een ketel die 20% moduleert. Wel kan het zo zijn dat, vanwege het 'harde werken' de temperatuur van de retour hoog oploopt. De tips in dit topic voorkomen dit. Maar zelfs al zou dit 'harde werken' in de meest extreme situatie, volledig ten koste gaan van het HR-rendement, dan kan verlaging bij afwezigheid nog uit: Elke graad verlaging geeft gemiddeld 7% besparing op gas. Twee graden verlaging geeft gemiddeld 14% besparing op gas. Je HR rendement volledig opgeven geeft op z'n best 16% meerverbruik. Dus zelfs in het meest extreem ongunstige geval kan een verlaging groter dan 2,5°C ALTIJD uit! Zie kopje over lekkende badkuipen voor meer uitleg. Een lagere temperatuur geeft minder warmtestroom naar buiten. Die warmtestroom naar buiten is wat je met je CV hebt gecompenseerd zodra de temperatuur weer op niveau is. Dus hoe lager de warmtestroom naar buiten hoe minder warmte je CV hoeft te maken. Het rendement van de CV hangt vooral af van de temperatuur van het retourwater - niet van de belasting. Olino beweert dat nachtverlaging bij vloerverwarming ook gunstig is: De theorie (zie stukje over lekkende badkuipen) verklaart het en in de praktijk wordt het gemeten. Lees het hele verhaal op http://www.olino.org/arti...erverwarming-rendeert-wel. Het is dus een fabel dat dit niet zou kunnen. Ik kan me wel voorstellen dat de installateur dit niet standaard instelt: het is niet eenvoudig om op de gok zoiets in te stellen en dat het dan zonder klachten werkt. Het beste is om het gewoon even te proberen, probeer nachtverlaging eens een periode en dan een periode zonder nachtverlaging. Kijk naar het verschil in verbruik qua m3/graaddag (zodat je de weersinvloeden uit het verbruik filtert) en kijk of het voor jou gunstig is om nachtverlaging toe te passen. Ik zou het wel een wat langere periode (3 week?) proberen per test, in de graaddagen berekening wordt geen rekening gehouden met weersinvloeden zoals wind, zoninstraling. Installeer een zonneboiler voor tapwater en CV ondersteuning Dit zijn absoluut de leukere tweak projecten. Er valt veel aan dit soort systemen in te stellen en ze zijn perfect te optimaliseren voor elke situatie waardoor de opbrengst hoger wordt. Erg leuk om te tunen. Financieel vaak niet zo aantrekkelijk als zonnepanelen, maar terugverdienen binnen de technische levensduur is een eitje. Bij veel warmwaterverbruik financieel erg interessant! |
Op elektra kun je overigens vaak ook fors besparen, meestal nog makkelijker dan op gas. Zie daarvoor dit topic: Serieus elektriciteit besparen
Het vorige topic is gestart door @SpiceWorm . Hij is echter niet heel actief meer op Tweakers. Daarom heb ik, ThinkPad, het beheer overgenomen van dit topic. Maar mijn interesses zijn de afgelopen jaren ook veranderd en dit topic kom ik ook niet heel vaak meer. Voor opmerkingen/tips kun je daarom het beste de mede-auteurs @Blihi en @Superbeagle benaderen
[Voor 5% gewijzigd door ThinkPad op 07-07-2023 08:39. Reden: Dropbox > GitHub voor Excel-document]
★ Gas besparen door CV-tuning | Elektriciteit besparen ★
Geen vragen via privébericht die ook via het forum kunnen a.u.b.
:strip_icc():strip_exif()/u/33320/crop5db40be9a5b1c_cropped.jpeg?f=community)
:no_upscale():strip_icc():fill(white):strip_exif()/f/image/O9xCmfy5kbahUt1n3YbgRlsv.jpg?f=user_large "https://tweakers.net/i/4ezDhDo5cVMFTrE8VKwg12X8QJQ=/800x/filters:strip_icc():strip_exif()/f/image/O9xCmfy5kbahUt1n3YbgRlsv.jpg?f=fotoalbum_large")
:strip_icc():strip_exif()/u/410362/crop5dba9cda00d45_cropped.jpeg?f=community)
:strip_icc():strip_exif()/u/476616/o.p-dibenzene-tweakers-70.jpg?f=community)
:strip_icc():strip_exif()/u/30714/pomp.jpg?f=community)
/u/1112165/crop5b8daa80a8892.png?f=community)
:no_upscale():strip_icc():fill(white):strip_exif()/f/image/BEyY9jTVI8eSNH9eYg62Uyql.jpg?f=user_large "https://tweakers.net/i/Em_WR5Sw47_IjuiV8HyWxzs0hbg=/800x/filters:strip_icc():strip_exif()/f/image/BEyY9jTVI8eSNH9eYg62Uyql.jpg?f=fotoalbum_large")
:no_upscale():strip_icc():fill(white):strip_exif()/f/image/e5TH7gB5IriJokbtruq8M25i.jpg?f=user_large "https://tweakers.net/i/kLfVVahI2wtcHWohg8YyTuQivKw=/800x/filters:strip_icc():strip_exif()/f/image/e5TH7gB5IriJokbtruq8M25i.jpg?f=fotoalbum_large")
:no_upscale():strip_icc():fill(white):strip_exif()/f/image/8o0bX2JRHI2rVaTd37wVZ2kU.jpg?f=user_large "https://tweakers.net/i/fEXMah0O3ZTNZ8O98FZ69Fqnpfo=/full-fit-in/4920x3264/filters:max_bytes(3145728):no_upscale():strip_icc():fill(white):strip_exif()/f/image/8o0bX2JRHI2rVaTd37wVZ2kU.jpg?f=user_large")
:no_upscale():strip_icc():fill(white):strip_exif()/f/image/7ocgwlBdT5xUyOZW2LqvbZht.jpg?f=user_large "https://tweakers.net/i/khJmIAX6vI48ehjOQnbQczTOIjs=/800x/filters:strip_icc():strip_exif()/f/image/7ocgwlBdT5xUyOZW2LqvbZht.jpg?f=fotoalbum_large")
:no_upscale():strip_icc():fill(white):strip_exif()/f/image/zfh9gORvTH9bKSCdKOuRJnwq.jpg?f=user_large "https://tweakers.net/i/O3R3ZeWIoogtXzd53UO9NpNS4-k=/full-fit-in/4920x3264/filters:max_bytes(3145728):no_upscale():strip_icc():fill(white):strip_exif()/f/image/zfh9gORvTH9bKSCdKOuRJnwq.jpg?f=user_large")
maar ja, comfort hè?:strip_icc():strip_exif()/u/930127/crop5dff7bd17805a_cropped.jpeg?f=community)
/u/461322/crop5bf4878fe31e3_cropped.png?f=community)
/u/122621/crop55c7668cf1772_cropped.png?f=community)
:strip_icc():strip_exif()/u/27315/GOT.jpg?f=community)
:strip_exif()/u/47368/icon3.gif?f=community)
:no_upscale():strip_icc():fill(white):strip_exif()/f/image/qJlRR2IMsrBo0IybOP4KJG1t.jpg?f=user_large "https://tweakers.net/i/YeDdUhFxeNnBKiqxg46nOoZvfZU=/800x/filters:strip_icc():strip_exif()/f/image/qJlRR2IMsrBo0IybOP4KJG1t.jpg?f=fotoalbum_large")
Dit topic is gesloten. 
