Federatie van vlaamse historische schuttersgilden (2013 09) nr 29

FEDERATIE van VLAAMSE HISTORISCHE SCHUTTERSGILDEN

Viermaandelijks tijdschrift september 2013 12de jaargang nummer 29

Tijdschrift van de

FEDERATIE van VLAAMSE HISTORISCHE SCHUTTERSGILDEN VZW Maatschappelijke zetel + secretariaat: Breeërsteenweg 394 3640 Kinrooi Tel. 089 70 29 50 Fax 089 30 53 92 E-mail: vlaamseschutters@skynet.be

Antwerpen

Bankrekening: IBAN BE25 7350 0111 5282 BIC KREDBEBB

Viermaandelijks tijdschrift Jaargang 12 Nr. 29 www.vlaamseschuttersgilden.be

Vlaams-Brabant

Uitgave & Hoofdredactie: François Van Noten Dam 22 9160 Eksaarde Tel: 0473 77 79 30 E-mail: fravano@telenet.be

Redactieleden: Davy Ickx Binkomstraat 70 3391 Meensel-Kiezegem Tel: 016 63 24 16 E-mail: davy.ickx@scarlet.be

Brussel

Mark Demulder Akkerstraat 7 3582 Koersel Beringen Tel: 011 57 21 01 E-mail: markdemulder@skynet.be Limburg

MET STEUN VAN DE VLAAMSE GEMEENSCHAP Oost-Vlaanderen

Uitgave: vzw Federatie van Vlaamse Historische Schuttersgilden

2

West-Vlaanderen

WOORDJE VAN DE VOORZITTER Beste schuttersvrienden en gildeleden Vandaag wil ik het even hebben over onze Federatie van Vlaamse Schuttersgilden. In het bijzonder wil ik stilstaan bij de vraag of het nuttig of interessant is lid te zijn of aan te sluiten bij onze Federatie. Waarschijnlijk zullen er gilden zijn die menen van niet, vooral zij die geen lid zijn. Anderen zijn dan weer vol enthousiasme. Nog anderen willen wel, maar hebben de stap nog niet gezet. Kortom, ieder zijn waarheid. Wat hebben we als belangrijkste zaken sinds onze oprichting gerealiseerd? De Federatie beschikte bij onze erkenning over genoeg financiële middelen om op heel wat plaatsen mee te helpen bij allerlei culturele activiteiten. Jammer genoeg zijn die middelen vandaag zeer beperkt geworden. De gildendag werd voor de eerste maal gehouden in Bokrijk en groeide stelselmatig uit tot wat het heden is geworden: een grote culturele manifestatie die elk jaar veel succes heeft. Ieder jaar staan nieuwkomers verbaasd te kijken dat deze rijkdom nog bestaat. Deze gildedagen hebben er toe aangezet om andere gilden te motiveren opnieuw hun oude tradities boven te halen. Dit gebeurt vandaag steeds meer en meer. Gilden houden ook terug rekening met hun verleden. Dit is zeer belangrijk om te overleven. En gilden gaan opnieuw op zoek naar hun traditionele kledij, oude voorwerpen en geschriften. Honderden bezoeken werden afgelegd, door gans Vlaanderen, om onze visie op het schuttersleven uit te leggen om gilden aan te zetten hun echte gildeleven opnieuw te beleven. Er verdwijnen nog steeds gilden bij gebrek aan visie en dat is doodjammer. Niet alléén de wedstrijden tellen. Er is zovéél meer. Er werden provinciale besturen met historische namen opgericht. Opendeurdagen worden regelmatig georganiseerd per regio. In de ene provincie al iets meer dan in de andere, maar het werkt. Er werden diverse commissies opgericht. Ook zijn er ontmoetingsdagen waar alle regiobesturen en commissies op uitgenodigd worden. Dit zorgt voor kruisbestuiving, maar vooral worden daar echte vriendschapsbanden gesmeed en dit is zeer belangrijk: dat we mekaar kunnen steunen als het wat moeilijker gaat. De Federatie is geaccrediteerd door Unesco. Dit betekent dat we raadgevers zijn van Unesco, of bv. indien een schuttersorganisatie, om het even waar in de wereld, een erkenning zou aanvragen dienen wij deze aanvraag eerst te adviseren. Anderzijds volgt de Federatie de wetgeving goed op in verband met wijzigingen allerlei, maar vooral de wapenwet baart ons, met de regelmaat van een klok, grote zorgen. Wij zijn dan ook

3

dikwijls te gast op diverse ministeriële kabinetten om de zaak goed op te volgen en ons te verdedigen. Jammer dat deze decreten en wetten zo dikwijls gewijzigd of gewoon afgeschaft worden, dit alles naargelang de visie en belangen van de politieke wereld. Maar wij allemaal, de vrijwilligers, wij zijn hiervan, zoals gewoonlijk, het slachtoffer. Nochtans kan ons land niet verder zonder vrijwilligers. Ook niet zonder de vrijwilligers in de schutterswereld. De Federatie focust zeker op jongeren. Wij willen hen wat aanbieden. We willen verjonging. Wij willen ook jongeren van de straat houden. Maar de afgeslankte financiële middelen staan ons niet altijd toe om te doen wat we zouden kunnen en moeten doen. Niettemin doen we hiervoor hard ons best. Vraag hiervoor naar ons scholenproject. Verder biedt onze Federatie een verzekering aan op verzoek van heel wat leden. Deze verzekering is volwaardig en kan ingekeken worden op onze website. Ze is zeer goedkoop en er is geen administratie bij nodig. Uw vereniging stort het bedrag voor het aantal leden en de zaak is in orde. Zo simpel is het. Ons tijdschrift kan, omwille van financiële redenen, jammer genoeg niet meer gedrukt worden. Het kan evenwel gelezen en gratis gedownload worden op onze website. Uit tellingen blijkt dat het nu meer wordt gelezen dan vroeger. Die nog meer willen weten over de Federatie, mogen ons altijd contacteren via mail of telefoon. Wij staan graag en vrijwillig ter beschikking van iedereen die het goed meent met de schuttersgilden. En dat onze Federatie succes heeft bewijst de regelmatige aangroei van leden. Tot heden heeft er ook nog geen enkele vereniging de Federatie verlaten. Welke organisatie kan dit nog zeggen ? Onze Federatie wordt bestuurd en gedragen door mensen met ervaring in het schuttersmilieu. De echte specialisten die weten wat gilden zijn, vindt men bij ons. Zo is het al eeuwenlang. Mensen die beseffen dat ze verantwoordelijkheid dragen bij het oudste erfgoed van Vlaanderen. Erfgoed dat door velen onderschat wordt omdat ze gewoon niet weten wat schuttersgilden hebben betekend in het verleden. Erfgoed dat door mensen met verantwoordelijkheid van de tafel wordt geveegd. Onze mensen werken gratis. Zij zetten zich vrijwillig in, omdat ze de waarde kennen en beseffen waarmee ze bezig zijn. En daarom kan ik al onze vrijwilligers, zowel van de raad van bestuur, de commissies, de regiovoorzitters en bestuursleden alsmede ons dagelijks bestuur en nog zo vele plaatselijke besturen en leden niet genoeg bedanken voor het werk dat zij verrichten. Zonder hen zijn er geen gilden meer. Verder heet ik iedereen hartelijk welkom in ons groot huis dat de naam draagt van “Federatie van Vlaamse Historische Schuttersgilden.” Paul Stoop, voorzitter

4

WOORDJE VAN DE REDACTIE Beste lezer Hier is het dan, het nieuwe nummer van uw tijdschrift. En er zijn heel wat activiteiten geweest in de voorbije maanden. Bewijs hiervan is de talrijke respons op een vraag om artikels over het plaatselijk gilde- of schutterijleven. Zoals u kan lezen in dit nummer hebben heel wat gildeleden en schutters teksten opgestuurd, waarvoor wij hen heel dankbaar zijn. En wij zijn er van overtuigd dat er nog veel meer activiteiten geweest zijn tijdens de voorbije maanden. Niet getreurd, uw teksten zijn nog altijd welkom voor het volgende nummer. Met de gildedag in het verschiet, geven wij nog wat info over het programma en ook over het MOU - Museum Oudenaarde en het CRVV, 2 belangrijke topics van de stad Oudenaarde die tijdens de gildedag door de deelnemers aan sterk verminderde prijs kunnen bezocht worden. Verder kan u kennismaken met Ivanhoe, een van de Brugse gilden die zich recentelijk heeft aangesloten bij de Federatie. De rest van dit nummer is gevuld met veel, heel veel nieuws over verschillende gilden en schutterijen. Ik wens jullie veel leesplezier met dit nieuwe nummer. Tot slot doet de redactie nog maar eens een warme oproep, zeker aan de nieuwkomers, om artikels, uit de oude doos of nieuw, toe te zenden voor het volgende nummer. Tot volgend nummer, tot volgend jaar Franรงois Van Noten, hoofdredacteur

5

12DE GILDEDAG TE OUDENAARDE Op zondag 29 september 2013 gaat onze 12de gildedag door in Oudenaarde. Tezelfdertijd viert de Sint-Sebastiaansgilde van Oudenaarde haar 575ste verjaardag. De Federatie heeft er alles aan gedaan om alle deelnemers zo goed mogelijk te ontvangen en om er een gezellige en informatieve dag van te maken.

Programma 09.00 uur: 10.00 uur: 11.15 uur: 11.30 uur: 12.30 uur:

Middagmaal:

Ontvangst ingeschreven gilden in het voormalig bureau voor toerisme, in het stadhuis op de Markt Eucharistieviering in de Sint-Walburgakerk, voorgegaan door E.H Van Rostenberghe, opgeluisterd door zangkoor Amaranthe1, onder leiding van dirigent Dewilde en met de medewerking van organist Gert Amerlinck Opstellen voor de optocht op de Kleine Markt, in de buurt van de SintWalburgakerk Optocht door het centrum van Oudenaarde opgeluisterd door harmonie De Lima’s Ontbinding van de optocht op de Markt, gevolgd door verwelkoming door de burgemeester, de hoofdman van de St.-Sebastiaansgilde van Oudenaarde en de hoofdman van de Federatie van Vlaamse Historische Schuttersgilden. De gilden worden gevraagd hun koningszilver naar de tentoonstelling te brengen, en hun vaandels op te stellen in de nabijheid van het podium Er wordt geen georganiseerd middagmaal aangeboden. Op de Markt en in de directe omgeving is er voldoende horecagelegenheid

1

Amaranthe - een kennismaking: Het meisjeskoor Amaranthe ontstond in november 2006 en bestaat momenteel uit een 20-tal enthousiaste jongedames tussen 15 en 28 jaar oud. De koorleden komen wekelijks samen om te repeteren. Klassieke en lichtere hedendaagse muziek wisselen elkaar af en houden het boeiend voor zowel de koorleden als het publiek. Koorstages en binnen- en buitenlandse koorreizen zorgen voor de nodige vorming en uitdagingen. De samenwerking met andere koren, harmonie, gitaarensemble, solisten e.a. daagt telkens weer uit om een aangepast repertoire aan te leren en resulteerde steeds in kwaliteitsvolle concerten. De afgelopen jaren behaalde het koor mooie prijzen op nationale en internationale koorwedstrijden. In januari 2012 bevestigden ze hun positie als “uitmuntend� koor op het provinciaal zangtornooi te Gent. Amaranthe zong 5 jaar lang onder leiding van Linde Devos, die in september 2012 het koor toevertrouwde aan Johannes Dewilde.

6

14.00 uur: 14.00 uur:

14.00 uur: 14.00 uur: 14.00 uur: 14.30 uur: 17.00 uur: 18.00 uur:

Opening tentoonstelling van gildezilver en andere gildestukken in het Oud-bureau Toerisme in het stadhuis Gelegenheid tot bezoek aan het MOU met gidsen. Geleide bezoeken om 14.00 uur (2 groepen), 14.30 uur (2 groepen), 15.00 uur (2 groepen), 15.30 uur (2 groepen), 16.00 uur (2 groepen). Hiervoor moest wel ingeschreven worden. Prijs per persoon: 2 euro (normaal 6 euro) Gelegenheid om het Centrum van de Ronde van Vlaanderen te bezoeken. Prijs per persoon 4 euro, en ook hiervoor diende op voorhand ingeschreven te worden Mogelijkheid om deel te nemen aan een geleide stadswandeling, met gids. Deze start om 14.00 uur en om 15.00 uur. Deelname aan deze stadswandeling is gratis Demo handboogschieten en luchtkarabijnschieten op pluimpjes Start activiteiten op en rond het podium: volksdansen en vendelzwaaien Gastoptreden: theater gebracht door “Adriaan Brouwer en Hanske de Krijger� Afsluiten gildedag en afhalen schildjes en herdenkingen

De Federatie wenst iedereen een schitterende dag toe in Oudenaarde.

Op de volgende bladzijden wordt alvast wat meer info gegeven over het MOU (Museum Oudenaarde) en over het Centrum voor de Ronde van Vlaanderen, 2 gelegenheden die de deelnemers aan deze 12de gildedag tegen sterk verminderde prijs kunnen bezoeken.

7

Oudenaarde, startpunt voor een verdere verkenning door de Vlaamse Ardennen, duizend jaar geschiedenis te midden van eindeloos golvende heuvels. Het MOU - Museum Oudenaarde en de Vlaamse Ardennen brengt die geschiedenis tot leven. Via interactieve media en bijzondere historische stukken reis je door de tijd, van de middeleeuwen tot vandaag. Je komt keizer Karel tegen, met zijn buitenechtelijke dochter Margaretha, Adriaan Brouwer met zijn beroemde biertaferelen en Lodewijk XIV, die rond de stad in het zand bijt. Bekende inwoners als Frank De Bleeckere leggen uit wat hen fascineert in Oudenaarde. Topmodel Cesar Casier en vier andere karakterkoppen poseren voor de lens van Stephan Vanfleteren. Het MOU bevindt zich bovendien in één van de mooiste stadhuizen van België, centraal gelegen op de markt van Oudenaarde. Het neemt er het oudste deel in, de veertiende-eeuwse Lakenhalle, symbool voor het roemrijke textielverleden van Oudenaarde. Wie na het meanderende parcours de smaak te pakken heeft, kan in de Bovenlakenhalle 15 originele Oudenaardse wandtapijten bewonderen, en in drie andere stadhuiszalen de collectie De Boever-Alligoridès, één van de grootste zilvercollecties van Vlaanderen. De wandtapijten van Oudenaarde Oudenaarde genoot eeuwenlang wereldfaam om zijn wandtapijten. In de zestiende eeuw, de gouden jaren, werkte meer dan de helft van de bevolking in de tapijtindustrie. Vooral hun verdures, groentapijten met prachtige landschappen, waren gegeerd. Het MOU zoomt in op een zestiende-eeuws wandtapijt dat ooit aan Alexander Farnese cadeau is gedaan. Via twaalf draaiende prisma's kun je zelf de details uitvergroten. Fragment na fragment geeft het kunstwerk zijn geheimen prijs. Nooit eerder zag je een wandtapijt op die manier. Wie de smaak te pakken heeft, kan een verdieping hoger de indrukwekkende Bovenlakenhalle bezoeken. Die hangt vol met originele wandtapijten, waaronder verschillende verdures. In Oudenaarde ontwikkelde de tapijtweverij zich vanaf de laatste decennia van de 14de eeuw samen met de linnennijverheid en naast de draperie. Deze industrie gaf aan Oudenaarde een interregionale en zelfs internationale uitstraling. Oudenaarde werd één van de belangrijkste 8

wandtapijtencentra in Vlaanderen, naast Arras (F), Doornik, Brussel, Gent en Brugge. De Oudenaardse wandtapijten vonden dan ook een groot afzetgebied: zij werden uitgevoerd over heel West-Europa. De oudste archiefvermelding van de tapijtweefkunst in Oudenaarde gaat terug tot 1368. Toch kwam het ambacht pas tot bloei in de vijftiende eeuw: een stichtingsoorkonde van de ambachtsgilde van Sint-Barbara (1441) maakt melding van de vereniging van tapijtwevers. In de zestiende eeuw bereikte de Oudenaardse wandtapijtproductie haar hoogste peil. In deze periode werd zeer kwaliteitsvol werk geleverd, met een grote verscheidenheid en in grote hoeveelheden. De stad ging dan ook vrij snel over tot de afkondiging van de generale ordonnantie van Karel V op de tapijtweverij (16 mei 1544) waarbij o.m. de zorg voor de kwaliteit centraal stond. Vanaf dan was het ook verplicht een stadsmerk en een gedeponeerd weversteken in de rand van de wandtapijten te weven, waardoor hun herkomst onomstotelijk vaststond. De oudste bewaarde wandtapijten dateren uit de eerste helft van de zestiende eeuw. In het begin van de 17de eeuw, als gevolg van de godsdiensttroebelen, verlieten vele Oudenaardse wevers de stad om zich in het buitenland te vestigen. Ook na de restauratie van het Spaanse regime bleef de heropbloei van de Oudenaardse wandtapijtennijverheid uit. Toch wijzen documenten erop dat er nog een aanzienlijke hoeveelheid wandtapijten werd geproduceerd. Vanaf deze periode echter werden steeds minder vaak stadsmerken ingeweven, wat het aantal wandtapijten verkleint die met zekerheid aan Oudenaarde kunnen worden toegeschreven. In Oudenaarde weefde men wandtapijten tot op het einde van de 18de eeuw, al nam het aantal tapijthandelaars gestaag af en ondervond de stad concurrentie van Frankrijk te wijten aan de veranderde smaak en mode. Oudenaards zilver Het MOU bezit een rijke en gevarieerde zilvercollectie waarvan het overgrote deel de verschillende hoogtepunten en de regio’s van de Europese edelsmeedkunst presenteert en het andere deel een mooi en bijna volledig overzicht weergeeft van Oudenaards zilver tijdens het Ancien Régime. De verzameling is verspreid over drie zalen: de oude kapel, de Oppervoogdenkamer en de Grote Zilverzaal “De Boever-Alligoridès”. De heer Ernest De Boever en wijlen mevrouw Hélène De Boever-Alligoridès hebben jarenlang met veel kennis van zaken, liefde en gedrevenheid Oudenaards zilver bijeengebracht. Omdat zij de absolute unieke verzameling als geheel wilden behouden en die in hun thuisstad graag tentoongesteld zagen, werd ze in 1994 in bruikleen aan de stad Oudenaarde gegeven. 9

De heer Ernest De Boever bleef na het overlijden van zijn echtgenote met een even grote passie hun gezamenlijke levensdroom verder zetten en bijzondere stukken uit de Europese edelsmeedkunst verzamelen. Dit resulteerde in de collectie “Europees zilver”, te bewonderen in de Oppervoogdenkamer en in de Grote Zilverzaal. Dit genereuze gebaar betekent een enorme verrijking voor het museum. We vermelden ook de vele kerkfabrieken van Oudenaarde en de omliggende gemeenten die bereidwillig waren om hun waardevolle stukken in de oude kapel voor het grote publiek tentoon te stellen. Collectie baron Liedts Na de afbraak van de Oudenaardse stadsversterkingen (vestigen van Vauban) werd een deel van de vrijgekomen gronden (Eindries) verkocht aan de vooraanstaande familie Liedts. Charles Liedts (1802-1878), een belangrijke Belgische jurist en staatsman, liet er rond 1860 een buitenverblijf bouwen. Na succesvolle diplomatieke onderhandelingen met Frankrijk werd hij baron. Charles was een verwoed verzamelaar van kunst, boeken en planten. Charles’ zoon, Amedée Liedts, schonk het “Kasteel Liedts” met de bibliotheek, de kunstverzamelingen en de tuin in 1907 aan de stad op voorwaarde dat de begrenzing van het “Park Liedts” nooit zou wijzigen en dat ook de volkstuintjes bleven bestaan. De geschonken kunstwerken vormen een belangrijk deel van het MOU. De collectie is heterogeen en omvat schilderijen (van de 16de tot de 19de eeuw), meubilair, zilver, porselein en aardewerk. Bron: www.mou-oudenaarde.be

10

Belevingsmuseum In het belevingsmuseum, op de benedenverdieping van het CRVV, kun je de Ronde van Vlaanderen iedere dag opnieuw beleven en zelfs winnen. Je wordt er ondergedompeld in de typische Rondesfeer, je kruipt er in de huid van Rondehelden, op interactieve attracties voel je de nijdigheid van de hellingen en de onbarmhartigheid van de kasseien. Freddy Maertens is er jouw gastheer. Het Belevingsmuseum doet een beroep op de rijkdom van het foto- en tekstarchief van Het Nieuwsblad en Het Volk en het beeld- en geluidsarchief van de VRT en Sporza. Verrassend archiefmateriaal van vele Vlaamse verzamelaars vult deze bronnen aan. Eenmaal in het museum krijg je in de filmzaal op drie schermen een 13 minuten durende film te zien. Deze bevat unieke beelden uit de oude doos en is geßpdatet met de mooiste beelden uit de recentste Ronde van Vlaanderen. Brasserie In de taverne van het Centrum Ronde van Vlaanderen duikt u in een wielerbad: truien, foto’s, bidons en memorabilia zat. Spurtbom of strijkijzer, waterdrager of kopman, klimgeit of wieltjeszuiger, u bent er allen welkom. Bovendien live sportuitzendingen op groot scherm, talloze specialiteiten (Flandrien-huisbier, Spaghetti Boononaise, Coupe Koppenberg) en een zonneterras.

Rondeshop Een bezoek aan de Rondeshop is een belevenis op zich. Er is een uitgebreid aanbod aan fietsroutes, wielerboeken en fietskledij en is exclusief verdeler van retrowielertruien (Molteni, Flandria, Groene Leeuw, ‌)

11

59STE GROOT-BRABANTS GILDEFEEST EN BRABANTSE KONINGSCHIETING Zaterdag 29 juni ging te Waanrode het Groot-Brabants gildefeest door. Deze jaarlijkse activiteit heeft steeds plaats bij de gilde waarvan de koning het jaar voordien de hoofdvogel heeft afgeschoten en zo de titel verwierf van Opperkoning van Brabant. In 2012 was het Rudy Willems die in Meensel-Kiezegem de oppergaai naar beneden wist te halen, zodat het dit jaar opnieuw de beurt was aan de gilde van Waanrode om het Groot Brabants Gildefeest te organiseren. Voor het tweede opeenvolgende jaar ging het feest en de koningsschieting door op één dag en gezien de afstand die door sommigen moest afgelegd worden ( Herne , Sint-Pieters-Kapelle zijn niet direct buurgemeenten), was het voor de meesten al zeer vroeg dag. Ondanks dat de dag begon onder een dik wolkendek en met een redelijke wind, waren er op zaterdag 29 juni omstreeks 9.30u heel wat gildeleden present op het feestterrein om hun koning aan te moedigen tijdens de koningschieting. Met wat vertraging werd rond 9.50u de oppergaai op de spil gezet door Paul Stoop, opperhoofdman van Brabant, onder het goedkeurend oog van schietmeester Pierrot Rager. Daar de Koninklijke Sint - Sebastiaansgilde van Waanrode nog niet over een staande wip beschikt, werd deze bevestigd op een vrachtwagen met een kraan en werd er dus geschoten op een mobiele staande wip. De stang ging de hoogte in tot 28 meter en keizer Cyriel Theys uit Haacht mocht als eerste zijn ereschoten doen. Daarna was het de beurt aan de uittredende koning van Brabant, Rudy Willems van de Waanroodse gilde, om te trachten zijn prestatie van vorig jaar te evenaren, maar helaas voor hem lukte dit niet, alhoewel zijn derde schot rakelings langs de hoofdvogel ging. Dan was het de beurt aan de andere koningen om elk hun drie schoten naar de hoofdvogel af te schieten. De wind maakte het niet zo eenvoudig, wat bleek uit de gedane schoten – sommige rakelings langs de gaai, andere wat verder ernaast. Toch verraste Johan Van der Veken, koning van Dilbeek, iedereen en zichzelf door met zijn eerste schot al dadelijk de vogel naar beneden te doen tuimelen. De oppergaai werd weer op de spil geplaatst en de vier koningen na Johan kregen ook nog hun kans, maar misten waardoor de gilde van Dilbeek voor het eerst sinds haar heroprichting in 2002 het Groot Brabants Gildefeest 12

mag organiseren. Johan mocht meteen gelukwensen van menig gildebroeder en gildezuster ontvangen. Nadat de koningsschieting was afgelopen, overhandigde opperhoofdman Paul Stoop de hoofdvogel aan de nieuwe koning en dit moment werd natuurlijk uitvoerig op beeld gezet. Doordat de nieuwe opperkoning snel gekend was en vanwege de frisse wind, zochten de aanwezigen gauw de beschutting op van de kantine. Daar werd bij pot en pint (of een warme koffie) nagepraat over de voorbije koningsschieting. Ondertussen werd er gestart met de voorbereidingen van de barbecue en omstreeks 11.30u kon iedereen alvast een eerste keer aanschuiven. Wees maar zeker dat het gesmaakt heeft… Om 12.30u maakten de aanwezige gildeleden zich klaar om naar de kerk te vertrekken. In kleine optocht ging het van de kantine naar de Sint-Bartholomeüskerk, waar Jan Vander Velpen, proost van de Waanroodse gilde, vanaf 13u de gildemis voorging. De viering werd opgeluisterd door het Sint-Bartholomeüszangkoor o.l.v. Gaston Vandelook. Na de homilie werd het ereteken voor de nieuwe opperkoning gewijd, waarna opperhoofdman Paul Stoop deze medaille bij zijn collega-gildelid mocht omhangen. Daarna kreeg het nieuwe opperkoningspaar een welgemeend applaus van de aanwezigen. Een speciale omhaling werd gedaan ten voordele van “ALLES 4 AFRICA”. Roger Alles, medeoprichter van deze organisatie, kwam wat meer uitleg verstrekken over de werking en bedankte alle aanwezigen voor de steun.

13

Aan het eind van de viering verlieten de vaandeldragers eerst de kerk en vormden een erehaag aan de uitgang, waartussen de aanwezigen het gebouw uitgingen. Daarna ging iedere gilde op zoek naar zijn volgnummer in de optocht en wat later vertrok de stoet opnieuw richting kantine, voorafgegaan door de Koninklijke Fanfare “Deugd en Vreugd”, met op kop het bestuur van de Hoofdschuttersgilde en de burgemeester, de schepen van cultuur en de voorzitter van de gemeenteraad. Na wat “stilstaande fases” (spelen en stappen tegelijk is tegenwoordig blijkbaar niet meer zo evident voor muzikanten) arriveerden de gilden omstreeks 14.30u weer op het feestterrein. Iedereen stelde zich bij aankomst in een erehaag op, waarlangs de gilde van Dilbeek dan als eerste de kantine binnen ging. Zij werden onder luid applaus van alle gildezusters en gildebroeders verwelkomd. Daarna volgden de andere gildeleden, waarna de vaandeldragers zich aan het podium opstelden. In het bomvolle lokaal begon dan het officiële gedeelte van de koningsviering. Alle vaandels stonden rond het podium opgesteld en het koningspaar mocht plaats nemen op het podium. Na de verwelkoming door Willy Willems, de kapitein van de plaatselijke gilde, was het woord aan de burgemeester van Kortenaken, André Alles. Deze bevestigde dat in de loop van 2014 ook onze gilde over een staande wip zou kunnen beschikken. Vervolgens was het woord aan Paul Stoop met vooral een dankwoordje aan de inrichters en voegde er meteen aan toe dat zijn gilde, Dilbeek, al meteen wist wat hen in de nabije toekomst te doen stond. Zij mogen nu het volgende gildefeest en de koningsschieting inrichten. Vervolgens werd het nieuwe opperkoningspaar op het podium geroepen. Uittredend opperkoning Rudy mocht de zware wisselbeker aan kersvers opperkoning Johan overhandigen, waarna er muziek en een groet met de vaandels volgden om hulde te brengen aan het nieuwe koningspaar. Een plechtig moment waar iedereen stil van werd. Daarna kreeg Johan de zilveren wisselschaal van koning Boudewijn uit handen van eerste schepen Niels Willems, een tinnen beker van de Hoofdschuttersgilde van Brabant overhandigd door burgemeester Alles en een tinnen schotel en medaille werden hem overhandigd door Patrick Vandijck, voorzitter van de gemeenteraad. Na het verplichte fotomoment namen Johan en zijn echtgenote Erna plaats voor het podium, waar ze van het koningspaar van elke gilde geschenken in ontvangst mochten nemen. Na een klein intermezzo door het orkest ”The Yellow Moons “ werd er overgegaan tot de huldiging van de leden die 25, 35 of 50 jaar lid waren. Zij ontvingen respectievelijk een bronzen, zilveren of gouden papegaai en een diploma als teken van verdienste in het gildewezen. Zo mochten Kris Poelaerts van de gilde van St.-Pieters-Kapelle, Alfons Luyten en Christiane Leyssen van de gilde van Schaffen, Willy Willems en Marie-Louise Crispeyn van de gilde 14

van Waanrode een bronzen papegaai in ontvangst nemen. Paul Stoop en Solange De Pauw van de gilde van Dilbeek, Luchtens Nestor van de gilde van Herne, Paula Van De Velde, François Vertonghen en Simonne Smets van de gilde van Neder-Over-Heembeek, Suzanne Van Buggenhout en Jan Wijns van Sint-Brixius-Rode kregen een zilveren papegaai en voor Jean Bullens uit Halen was er een gouden papegaai voor zijn 50 jaar lidmaatschap. Allen werden dan nog getrakteerd door de Hoofdschuttergilde van Brabant als waardering voor hun verdiensten.

Hiermee was dan het officiële gedeelte afgesloten. Daarna schoven heel wat gildebroeders en –zusters nog eens aan bij de barbecue en het orkest “The Yellow Moons” speelde alvast ten dans voor zij die de beentjes al wilden losmaken. Het duo “De Kornuiten” gaf tussendoor al een eerste optreden en omstreeks 16u gaf de Sint-Sebastiaansgilde van Haacht een gesmaakt volksdansoptreden. Na hen was het de beurt aan de gilde van Schaffen, die eveneens hun gekende dansen tentoon spreidden. Even later volgde het tweede optreden van “De Kornuiten”, die de zaal opnieuw met grappen, grollen en visuele humor plat wist te krijgen. Waarschijnlijk zijn er nog steeds mensen die zich afvragen hoe dat buikdansen nu toch precies in zijn werk ging… Na een nieuwe dansgelegenheid volgde even na 17u dan de prijsuitreiking van de Brabantse schietingen, waarbij weer heel wat beste schutters, schutsters en ploegen naar voor geroepen werden om een tinnen schotel of medaille in ontvangst te nemen. Aan iedere laureaat een dikke proficiat!

15

Een uurtje later werden we opnieuw verrast, toen Eddy Vanbergen van de gilde van Halen het podium beklom en samen met de toetsenist “Limburg allein” ten gehore bracht. Daarmee bracht dit gelegenheidsduo er dadelijk al de sfeer in en om 18.00 uur leidde François Van Noten op zijn alom gekende en geprezen manier een polonaise in als afsluiter van deze geslaagde gildedag, polonaise die zelfs tot buiten de kantine voerde. Tot slot van het gildefeest bedankten François Van Noten en Karin Jacobs, echtgenote van de vorige opperkoning Rudy Willems, iedereen voor hun aanwezigheid en het meefeesten. De aanwezige gilden mochten dan als herinnering aan dit Groot Brabants Gildefeest nog een tinnen bord afhalen met het embleem van de plaatselijke gilde. We hopen dat iedereen van dit Groot Brabants Gildefeest genoten heeft en we kijken alvast uit naar de 60ste editie van het Gildefeest op 28 juni 2014 in Dilbeek! Davy Ickx en Willy Willems

16

GEWESTFEEST EN SCHIETING GEWESTKONING BIJ HET GEWEST ZUIDWEST-BRABANT Op zaterdag 9 september had bij de SintSebastiaansgilde van Haacht het jaarlijkse gewestfeest plaats van het gewest Zuidwest-Brabant, één van de twee gewesten van de Hoofdschuttersgilde van Brabant. Om 13u werd gestart met de schieting voor gewestkoning. De koningen van de gilden van Dilbeek, Haacht, Herne, Neder-over-Heembeek en Sint-BrixiusRode namen het tegen elkaar op. Er werd begonnen met twaalf ronden met enkel de koningsvogel op de staande wip. Af en toe viel er een rakelings schot, maar de vogel viel niet. Dan werd de wip maar vol gezet en elke koning kreeg 3 schoten. Van de 5 koningen lukten er drie om één vogel naar beneden te halen. Er werd dus verder gekampt en in de volgende ronde was het enkel Christophe Joye, koning van de SintSebastiaansgilde van Haacht, die er in slaagde om nog één vogel te doen tuimelen en daarmee was hij gewestkoning 2013. De rest van de namiddag hadden er schietingen plaats op de staande en op twee liggende wippen. Rond 18u had iedereen zijn schoten gehad en ondertussen hadden de gildezusters van Haacht de tafels gedekt en werd er lekkere kippenfricassee opgediend. Alvorens de rijstpap op tafel kwam, werd aan de nieuwe gewestkoning een tinnen bord en de koningsvogel overhandigd. Tevens werden de prijzen van het gewestcriterium uitgereikt. Dit had plaats in de periode van december 2012 tot april 2013, gespreid over 6 schietingen. De laureaten waren: Patrick Van den Troost (Sint-Brixius) 17

bij de heren, Yvonne Verberckt (Neder-over-Heembeek) bij de vrouwen en Kris Collignon (Dilbeek) bij de jeugd. Bij de -12 jarigen vielen Warre Deweerdt (Haacht) en Dina Depessemier (Neder-over-Heembeek) in de prijzen. Aan allen een welgemeende proficiat. Franรงois Van Noten

KONINGSSCHIETING 2013 BIJ HET GEWEST DIEST (HOOFDSCHUTTERSGILDE VAN BRABANT) Naar jaarlijkse gewoonte wordt op de tweede zondag van september koningsschieting gehouden in het gewest Diest. Alle schutters en schutsters van dit gewest die tijdens het voorbije zomerseizoen drie schietingen op staande wip meededen, komen in aanmerking voor deze koningstitel. Verder wordt er diezelfde namiddag nog geschoten voor de titels van jeugdprins(es), miniemenprins(es) en prins(es) liggende wip. Aan de koningsschieting van 8 september 2013, onder een stralende zon, namen in totaal 34 schutters deel. De loting aan het begin van de namiddag bepaalde dat de schutters per gilde als volgt zouden aantreden: eerst Meensel, dan Halen, daarna Waanrode, vervolgens Bekkevoort en tot slot Schaffen. Omdat Rudy Willems van Waanrode zich, na Fernand Coekaerts van Schaffen, in 2012 tot tweede keizer van het gewest wist te kronen, lag de strijd voor een nieuwe koning volledig open. Nadat gewesthoofdman Willy Willems de oppergaai op de spil had bevestigd, mochten de beide keizers traditiegetrouw eerst hun twee ereschoten doen. Daarna volgden de andere gildes volgens de lottrekking. De eerste ronde was zoals steeds een verkenningsronde, maar in de volgende beurten vlogen er verschillende pijlen al dan niet rakelings langs de oppergaai. Het was uiteindelijk in de vierde ronde dat Eddy Vanbergen van Halen de vogel naar beneden wist te schieten. Na Eddy mochten nog verschillende schutters hun kans wagen, maar niemand slaagde er in om de vogel opnieuw af te schieten waardoor de nieuwe koning gekend was. Eddy mag zich nu een jaar lang koning van het Gewest Diest noemen. Bij de jeugd (14-18-jarigen) was er nog geen laureaat, dus deze drie jongeren moesten nog verder schieten. Toen er na 10 rondes op staande wip nog niemand van hen de oppergaai had geschoten, verhuisden zij naar de liggende wip waar ze ook een aantal beurten kregen. Wie hier het hoogste aantal punten had, zou zich een jaar lang jeugdprins(es) mogen noemen. Het was uiteindelijk Lise Van Even (Schaffen) die zich tot jeugdprinses kroonde. 18

Daarna was het de beurt aan de miniemen (-14jarigen), die eveneens op liggende wip schoten en waar Gille Willems van Waanrode de titel van miniemenprins behaalde. Tot slot kampten vier dames en twee heren nog op de liggende wip voor de titel van prins(es) liggende wip. Hier behaalde Adolf Coeckelberghs uit Meensel de eindoverwinning. In de tussentijd was er al eens geklonken op de nieuwe koning en werd er op de staande wip met een geldschieting gestart. Deze laatste werd even onderbroken voor de huldiging van de laureaten, die onder de staande wip hun trofee overhandigd kregen. Daarna was het tijd voor het verplichte fotomoment met de winnaars: - Eddy Vanbergen, koning; - Lise Van Even, jeugdprinses; - Gille Willems, miniemenprins; - Adolf Coeckelberghs, prins liggende wip. Na de huldiging ging de geldschieting nog even verder en toen omstreeks 17.30u de kreet “laatste ronde� weerklonk, was het tijd om pijl en boog weer in te pakken en stilaan naar huis toe te gaan. Weliswaar met huiswerk, want de datums van de winterschietingen werden die namiddag ook meegedeeld, zodat iedereen ze thuis op de kalender of in de agenda in kon schrijven. We kunnen terugkijken op een geslaagde en prachtige dag en willen iedereen die er was bedanken voor de aanwezigheid. Uiteraard nogmaals proficiat aan de laureaten en we hopen u allen opnieuw te mogen verwelkomen op zondag 20 oktober voor de eerste winterschieting van het seizoen 2013-2014! Davy Ickx

19

KONINGSSCHIETING BIJ DE KONINKLIJKE EN KEIZERLIJKE GILDE SINT-SEBASTIAAN VAN NEDER-OVER-HEEMBEEK Op zaterdag 24 augustus en zondag 25 augustus was er bij de gilde van Neder-overHeembeek hun jaarlijkse Koninginschieting. In de gutsende regen streden onze dames voor de titel. Het was uiteindelijk Anja Goovaerts, die de hoofdvogel afschoot. Bij de jeugd, op liggende wip, werd Zoë Appelmans jeugdprinses. ‘s Zondags was het de beurt aan de heren. Na de Mis in open lucht en een gezamenlijk middagmaal begonnen zij eraan. Het werd Frans Vertonghen, die na 35 jaar lidmaatschap eindelijk zijn wens in vervulling zag gaan. Het werd een dolle vreugde en onze Koning werd zelfs in een open wagen naar de Kerk gevoerd! Proficiat Anja, Zoë en Franske! De vrijdag na de schietingen wordt er in Heembeek een receptie gegeven door de Koning én de Koningin. Over het ontstaan van deze traditie, zie aparte kader. Nelly Van Moer

20

Waarom een Koning en een Koningin samen een receptie geven Een sprookje? Misschien, maar toch ook weer een waar gebeurd verhaal. Er was eens, lang geleden, een boogschuttersgilde te Neder-over-Heembeek, de Koninklijke en Keizerlijke gilde SintSebastiaan genaamd. In de annalen, die teruggaan tot het jaar 1498, vindt men de verslagen van de jaarlijkse Koningsschieting die plaatsvond op de laatste zondag van augustus met de daaropvolgende dag, de Koninginschieting. Op de morgen volgend op zijn triomf, trakteerde de nieuwe koning traditiegetrouw zijn onderdanen in zijn woning op een hapje en een drankje. De koningin daarentegen betaalde voor haar gildezusters gewoon een rondje na haar overwinning. Nu gebeurde het, ongeveer 490 jaar na de oprichting van de gilde, in het jaar onzes Heren 1989, dat Jozef Verbelen, in de volksmond Jefke Zaad genaamd, zichzelf tot Koning schoot. Tijdens het gezellig samenzijn de dag daarop, ten huize van de nieuwe koning, zaten de vrouwen, gescheiden van de mannen zoals het toen nog de traditie was, knus met elkaar te praten. Opeens zei Elise Cnop, echtgenote van de toenmalige hoofdman Michel Van Zeebroeck, tegen haar buurvrouw, het toen onlangs toegetreden lid, Christiane Beck: "Het zou toch tof zijn dat er bij de nieuwe Koningin ook zo iets zou gedaan worden, bijvoorbeeld een koffieklets met taart of zo, hÊ Christiane?" Waarop Christiane enthousiast antwoordde: "Ja, natuurlijk, dat is een heel goed idee". En laat het nu toeval zijn of niet, het was die Christiane die zich diezelfde namiddag tot nieuwe Koningin schoot. En zo gezegd, zo gedaan. De volgende namiddag werden al de gildezusters op koffie en taart getrakteerd ten huize van Christiane. Het jaar daarop was het de beurt aan Nelly Van Moer in Koningslo, waar het ook al een gezellige bedoening werd. En zo werd er een nieuwe traditie in het leven geroepen: in 1991 bij Elise Cnop in Heembeek, in 1992 bij Solange De Pauw in St.-Ulriks-Kapelle bij Dilbeek, in 1993 bij Yvonne Verberckt in Brussegem, in 1994 opnieuw bij Yvonne, die zich in 1995 tot Keizerin zou schieten. Teneinde het vervoer van de gildezusters naar die verre uitheemse oorden te vermijden, heeft Yvonne de plaats van de vermakelijkheden veranderd en vond de koffieklets plaats in de gildechalet in Heembeek. Op een bepaald ogenblik, na verloop van de nodige tijd, zagen onze gildebroeders in dat dit ook een ideale oplossing zou zijn voor de Koningen met uitheemse of te nauwe woningen. En om twee vliegen in een klap te vangen, geven de nieuwe koning en de nieuwe koningin voortaan samen hun receptie voor al hun onderdanen samen op de vrijdagavond volgend op de Konings- en Koninginschieting. Waarschijnlijk een uniek geval in de gildewereld. Geschreven en verteld door Christiane Beck, teneinde de traditie van de koninklijke receptie te verduidelijken en toe te lichten voor de nieuwe en minder nieuwe leden. En toen kwam er een varken met een lange snuit en ’t vertelselken is uit.

21

KONINGSSCHIETING BIJ DE KONINKLIJKE SINT-SEBASTIAANSGILDE HALEN Op dinsdag van Halen Kermis, op 6 augustus, vond in Halen onze jaarlijkse Koningsschieting plaats. Om 14.00u was het verzamelen geblazen voor de heren in de cafetaria van de sporthal. Daar de zon zich van haar beste kant liet zien, zou het een warme namiddag worden. Gelukkig maar, want ’s maandags was het niet bijster goed, evenmin als ’s woensdags. Men zegt soms: ”Ge moet niet mooi zijn om geluk te hebben.” Ofwel zijn wij mooi, ofwel hebben we veel geluk. Het eerste uurtje gebruikten wij om wat bij te praten bij een frisse pint, want de kermis week is voor sommigen kermis, niettegenstaande we enkele afwezigen hadden wegens beroepsverplichtingen of ernstige ziekte. Van de 17 leden die onze gilde nog rijk is, waren we met amper 10 heren aanwezig om aan de prinsenschieting te beginnen. Deze schieting begon om 15.00u en zou haar einde kennen om 17.00u. Bij de Sint-Sebastiaansgilde van Halen is het zo dat wij het eerste uur beginnen op een volle wip, met deze eigenheid: 10 vogels af, 10 vogels op, en alle vogels gelden maar voor 1 punt. Er wordt dus geen onderscheid gemaakt om aan ieder dezelfde kansen te geven. Het zou al snel duidelijk worden wie dit jaar prins zou worden. Het was onze confrère Bonny die regelmatig 2 vogels gelijk schoot, waardoor zijn kansen aanzienlijk stegen. In den beginne kende confrère Tom er ook wat van, maar zijn geluk liet hem in de steek. Het eerste uur werd de wip driemaal gevuld. Het tweede uur van 16.00 tot 17.00u werd er begonnen op een volle wip zonder dat er nog zou bijgevuld worden. Op een volle wip schieten is gemakkelijker dan indien er reeds vogels af zijn, toch wisten sommigen toch nog 2 vogels gelijktijdig te schieten. Vanaf 16.00u waren de dames ook aanwezig op de koffie met bijbehorende taart, hun geschonken door de uitbater van het cafetaria. Het was iets na 17.00u dat Bonny zich met 14 geschoten vogels “prins” mocht noemen. Ondertussen hadden we versterking gekregen van een gildebroeder zodat we met z’n 13 (hopelijk geen ongeluksgetal) waren. Wij hadden nu een uurtje pauze om de enkele spil te plaatsen en nog wat extra vocht in te doen. Sommigen zullen nu denken: werd er dan tussendoor niet gedronken. Wij zouden geen gildebroeders zijn mocht dit waar zijn. Niet dat wij een bende zatlappen zijn, nee nee, maar een frisse pint tussendoor moet kunnen. Onze dames begonnen zo hier en daar al eens rond te vragen wie er Koning zou worden. De ene naam werd al iets meer genoemd dan de andere, maar het zou afwachten geblazen zijn. Om 20.00u was onze inwendige versterking voorzien en de dames maakten gewag dat het niet zo lang moest duren als vorig jaar. Toen moesten we eerst de inwendige mens versterken en nadien met ontstoken lichten verder schieten. Vorig jaar was het in de 47ste ronde om 22.45u dat de oppergaai door Bonny werd neergehaald. Dit vonden we met z’n allen toch wat aan de late kant. Maar men weet nooit. Het werd koffiedik kijken. Om 18.00u was het dan verzamelen geblazen voor de heren om aan het grote werk te beginnen. Naar traditie stelden wij ons op rond de wip en hield onze hoofdman een kleine speech, met de vermelding dat hij dit jaar koning zou worden want hij beloofde ons een groots feest met alles erop en eraan. Daarna plaatste hij de oppergaai en werd de prang ten hemel gerezen. Van de 13 aanwezige begonnen we met 9 heren aan het grote verlangen om koning te worden. Velen zullen zich afvragen: waarom maar 9. Eenieder heeft zo zijn reden om niet kunnen deel te nemen. Niet dat zij niet willen, neen, maar lichamelijke kwaaltjes steken soms de kop op en verbieden dan om deel te nemen. Uiteraard pech voor hen, maar het kon niet anders. Met onze uittredende koning Bonny voorop, die zijn 3 beurten vooraf kreeg, 22

werd met goede moed gestart. Zou het hem lukken om die begeerde gaai naar beneden te halen? Helaas, zijn 3 pijlen waren niet slecht, maar niet goed genoeg om de oppergaai eraf te halen. De oudste confrère in dienstjaren, met name Jean Bullens met 50 jaar staat van dienst, mocht nu beginnen. Het was reeds in de eerste ronde dat de gaai gedraaid werd, waardoor de prang naar beneden moest om de vogel terug vast te zetten, want er wordt bij ons niet op een losse vogel geschoten. Kwart na zes, bij het begin van de derde ronde was het onze oudste confrère Jean Bullens die de oppergaai naar beneden haalde. Hij was misschien zelf een beetje verrast, maar hij deed het toch maar op de jeugdige leeftijd van 84 jaar. De vogel terug erop want ieder krijgt evenveel beurten. Het zullen de zenuwen geweest zijn, maar het lukte niemand om de oppergaai terug naar beneden te halen. Halen heeft een nieuwe koning: Jean Bullens. Nu werd het dus wachten tot het buffet om 20.00u werd klaar gezet op het terras en onder de bomen, maar niet getreurd, het was immers een mooie zonnige zomerse dag. Menig gerstenat vloeide er ondertussen en er werd gerateld dat het een lieve lust was. Als men in goed gezelschap zit en dat is de gilde toch, dan vliegen de uren. Het werd dan ook stilaan tijd om de inwendige mens te versterken met het ons bezorgde buffet. Plots werd het veel stiller. Het zal het lekkere eten geweest zijn. Er werd nog wat nagepraat en ook vooruit gekeken, want onze staande wip moet dringend worden hersteld. Wij kregen immers van de stad toelating om de staande wip eenmalig te gebruiken. Hier en daar is er roest- en corrosievorming die moet hersteld worden. Onze gilde weet dus wat doen naar de toekomst toe. En nu op naar de koningsavond van 21 september eerstkomend. Eddy Vanbergen

KONINGSSCHIETING SINTSEBASTIAANSGILDE MEENSEL Uit het gildeboek van de Koninklijke SintSebastiaansgilde Meensel leren we dat de laatste eigenlijke koningsschieting of “vogelscheut” vermoedelijk in 1883 gehouden werd, gezien er na dat jaar enkel over het kiezen van een koning gesproken wordt. Mogelijk was er in die tijd geen staande wip meer, waarop de schieting gehouden kon worden. Na heel wat jaren van een “gekozen koning” werd er geopperd om de traditie van het koningsschieten nieuw leven in te blazen. In 2012 was het zo ver, en op zondag 21 juli 2013 hielden we dus onze tweede koningsschieting. Onder een stralende zon verzamelden de gildeleden en een aantal supporters om 14u aan het Ontmoetingscentrum in Meensel-Kiezegem. Een tiental van hen zou deelnemen aan de koningsschieting. 23

Nadat schietmeester Geert Pasteyns kort het reglement overlopen had, gaven de deelnemers aan de koningsschieting hun pijl aan de schietmeester, waarna deze één voor één de pijlen uit het stapeltje trok. Hiermee werd de volgorde van de schieting bepaald en deze werd op het wedstrijdblad genoteerd. Vervolgens gingen de aanwezige gildeleden drie maal rond de wip, voorafgegaan door het vaandel en onder begeleiding van tromgeroffel. Daarna werd de oppergaai door hoofdman Firmin Pasteyns op de spil geplaatst en toen de vogel naar boven getrokken was, mocht uittredend koning Glenn Verbist twee ereschoten doen. Als hij in die twee beurten de vogel zou schieten, dan zou de nieuwe koning al gekend zijn. Ondanks de prima schoten lukte het hem niet om de oppergaai naar beneden te halen, waardoor ook de andere schutters hun kans kregen. Verschillende schoten kwamen dicht in de buurt, maar het was in de vierde ronde dat Jan Rasschaert de vogel vol op de houten blok raakte. De schutters die nog achter hem kwamen, kregen ook nog hun kans, maar niemand lukte er nog in om de gaai te raken, waardoor er nu definitief een nieuwe koning gekend was. Omdat er nog geen prins was, deden de twee kanshebbers, Dennis Pasteyns en Bart Rasschaert, nog tien extra schoten naar de hoofdvogel, maar deze bleef stevig op de spil staan. Tien schoten op liggende wip zouden een winnaar moeten aanduiden. Voordat er verder geschoten zou worden op liggende wip, werd Jan gehuldigd als nieuwe koning van de gilde. Hij kreeg zijn geschoten oppergaai uit handen van de hoofdman, die daarna de breuk en band bij de uittredende koning afnam en omhing bij Jan. Vervolgens was er even tijd voor een fotomoment, waarna Tamara Vandesande, de echtgenote van Jan, haar eega mocht vervoegen bij de huldiging. Zij kreeg de koninginnemantel en –kroon omgehangen en opgezet door de uittredende koningin, Charlotte Bisschop. Tot slot volgde nog een fotomoment met het nieuwe koningspaar. Daarna trokken de aanwezigen naar binnen om het verloop van de prinsenschieting te volgen. Na de tien extra rondes stonden Bart en Dennis echter op gelijke hoogte en enkele bijkomende beurten moesten soelaas brengen. Dit leverde Dennis uiteindelijk een verlenging van zijn prinsentitel op. Hij kreeg opnieuw zijn band omgehangen tijdens een korte huldiging en zal onze gilde het komende jaar dus weer vertegenwoordigen. Na de huldiging van de prins werd er nog wat verder geschoten op staande wip, waarna we een dik uur later konden aanschuiven aan een heerlijk buffet met groenten en 24

enkele soorten vlees, dat geregeld werd door ons collega-bestuurslid Ria Torbeyns. Met deze maaltijd sloten we een mooie dag af. Nogmaals een dikke proficiat aan ons nieuw koningspaar Jan Rasschaert en Tamara Vandesande, en onze nieuwe prins Dennis Pasteyns! Davy Ickx

HISTORIEK VAN DE IVANHOE-GILDE BRUGGE Op 18 oktober 1961 wordt in het ‘Hotel de Londres’ te Brugge op initiatief van een groepje vrienden, een doelschuttersvereniging handboog boven de doopvont gehouden. Stichters zijn: Annys Albert, Deloof André, Serry Roger, Mullaert Marcel, Gheeraert André, Boi Marcel, Bout Fernand, Maertens Robert en Van Compernolle Georges.

Een voorlopige raad is samengesteld als volgt: Hoofdman: Annys Albert Stadhouder: Mullaert Marcel Griffier: Serry Roger Dekens: Van Compernolle Georges & Deloof André 25

Enkele maanden later komen twee leden het groepje bestuursleden vervoegen: Boi Marcel wordt stadhouder, Verhelle Maurice schatbewaarder en Mullaert Marcel raadslid. Op de vergadering van 4 december 1961 worden alle aangestelde raadsleden in hun functie bevestigd. Hiermee is de basis gelegd en er kan worden overgegaan tot het opstellen van een reglement van inwendige orde. Daarin zijn enkele opmerkelijk punten vervat, waaronder art. 13 dat stelt: ‘vrouwen mogen nooit toegelaten worden als lid van de gilde’ en verder art. 17: ‘er mag in de gilde niet gesproken worden over vrouwen, geloof en politiek.’ Tekenend voor die tijd is het wel, want schuttersgilden waren toen echte mannenbastions. Er wordt geopteerd om de schietingen op de donderdagavond te laten doorgaan en op voorstel van Albert Coucke wordt ‘Ivanhoe’ gekozen als naam voor de gilde. Een ietwat vreemde keuze, want deze legendarische figuur uit het boek van Sir Walter Scott, wordt als strijdmakker van Robin Hood in het verhaal opgevoerd als een zwaardvechtende ridder. Hoe dan ook, de goedkeuring bezorgt de gilde, door de naamkeuze, wel een exclusief tintje! Een schutterslokaal is vlug gevonden, gezien er onder de stichters ook leden zijn van de kruisbooggilde Sint-Joris en Sint-Denys, die een lokaal betrekken in de gebouwen van de Philharmonie op de Baron Ruzettelaan te Assebroek. In opdracht van de Eed ontwerpt tekenleraar Joseph Coene een schild waarop een schutter staat afgebeeld in typische klederdracht met muts en pluim. Of het hier om Ivanhoe gaat is niet duidelijk, maar over de keuze van de clubkleuren is er geen twijfel. Daar er leden zijn met blauw als voorkeur en anderen dan voor groen opteren, wordt op voorstel van Marcel Boi voor bordeauxrood gekozen... De eerste Sireschieting van de Ivanhoe-gilde vindt plaats op 25 januari 1962. Het is Robert Maertens die de felbegeerde titel weet te behalen en met deze prestatie een lange lijst van opvolgers mag aanvoeren. Het mag gezegd dat het jonge bestuur van aanpakken weet, want in datzelfde werkjaar staat er al een reuze zomerfeest gepland. Er volgt een aankoop van kristal Val-SaintLambert met gezandstraald Ivanhoe-logo en op 29 maart wordt er voor het eerst een schieting georganiseerd met de gilde Willem Tell uit Sluis. Deze ontmoetingen, met wat we zeker een zustergilde mogen noemen, gaan tot op heden nog steeds viermaal per jaar door. 26

Tijdens de algemene vergadering van 17 januari 1963 volgt een bestuurswissel met Joseph Van Ryckeghem in de rol van hofmeester en Carlos Moelaert als de nieuwe schatbewaarder van de gilde. Met de komst van dr. Paul Deschepper, volksvertegenwoordiger en nadien senator, heeft onze vereniging voortaan ook een erevoorzitter. Er wordt contact gelegd met diverse verenigingen voor de organisatie van een interclubcompetitie die moet plaatsvinden in de Philharmonie. Later nemen ‘Diana Heist’, ‘Robin Hood Blankenberge’, ‘Sint Sebastiaan Oostende’, onze Ivanhoe-gilde en ’Willem Tell Sluis’ als buitenlandse gast, Ivanhoe Reuze Zomerfeest 1962 het daarin tegen elkaar op. Het zorgt voor een ‘internationaal’ tintje. Op 1 januari 1965 volgt het lidmaatschap bij de ‘Koninklijke Belgische Federatie Doelschieten’ aangesloten bij de FITA. Als inrichter van de jaarlijkse FITA-schietingen in het Boudewijnpark weet onze gilde zich al vlug een goede reputatie op te bouwen. Op 12 juni 1966 steekt men van wal met wat later tot echte FITA-schietingen zou uitgroeien. De ‘1ste Grote Prijs Ivanhoe’ wordt betwist op 30 en 50 meter en winnaar wordt N. Evrard van Archery Grivegnée met 1135 punten. Ivanhoegildebroeder Marcel Maurau scoort 1004 punten en wordt tweeëntwintigste op honderddertig deelnemers. Deze FITA schieting “Grote Prijs Ivanhoe” in het Boudewijnpark tornooien, waarvoor er zich steevast een talrijk internationaal deelnemersveld komt aanmelden, worden na zestien jaar wegens te hoog oplopende kosten opgedoekt. Intussen hadden we wel enkele leden in de rangen die erin waren geslaagd om een felbegeerde FITA-ster te behalen.

27

Het feestgebeuren staat hoog in het vaandel geschreven en loopt als één rode draad door de vele verslagen. Onze voorgangers, zoals het goede Bourgondiërs hoort, wisten duidelijk wat feesten was! Er worden zomerfeesten en garden-party’s georganiseerd en zelfs een heuse auto-rally! Samenkomsten die soms over een volledige dag werden gespreid, waren daarbij geen uitzondering!

Naast dit alles wordt aan een verdere opbouw van de gildestructuur vlijtig verder gewerkt. Persoonlijke fichekaarten, een eerste Ivanhoe-badge, de ‘breuk’, in feite een ceremoniële sierketting voor hoofdman en stadhouder, en de gouden kentekens doen hun intrede. Door toedoen van stadhouder Marcel Boi wordt het officieel Ivanhoevaandel ontworpen, een pronkstuk waarmee de jonge gilde voortaan fier naar buiten treedt. Hofmeester Jozef Van Ryckeghem schenkt een gildebel die, zoals de vlag, een vaste plaats krijgt binnen de werking van de vereniging. Op de taak van baljuw blijkt niemand happig te zijn, want toen ook al werd deze functie als een ‘vergiftigd geschenk’ beschouwd. Ze wordt zelfs voor lange tijd geschrapt als onderdeel van de Sireschietingen en in afwachting van betere tijden wordt dan maar noodgedwongen beroep gedaan op een vrijwilliger. Op 16 november 1967 mogen de feestneuzen worden opgezet, want onze Ivanhoe-gilde neemt die dag ‘officieus’ zijn intrek in de nieuwe Philharmoniegebouwen. Het domein gelegen in een rustige bosrijke omgeving is sedert die heuglijke dag nog altijd onze veilige thuishaven. Al vroeg kent de gilde een eigen tijdschrift ‘Ivanhoe Nieuws’, dat onder die naam tussen 25 augustus 1963 en december 1965 wordt uitgebracht. Het zijn raadsleden Albert Coucke en Georges Van Compernolle die als verslaggevers voor het ontwerp en de inhoud van het blad instaan. Ze doen regelmatig hun verhaal over alles wat met de boogsport, de gilde en zijn leden te maken heeft.

28

Na die eerste poging blijft het dan echter lang windstil tot in september 1978 ‘Ivanhoes Cronyke’, het geesteskind van zijn bezieler Deken Roland Denys, het levenslicht ziet. Het plannen was al eerder in mei begonnen, maar de officiële stichtingsdatum volgt pas later op 1 juli 1978 wanneer tijdens een bijeenkomst, gildebroeders Leo Moonen en Paul De Meester zich Eerste uitgave anno 1963 bereid verklaren om mee te werken. Samen met deze twee medestichters van het eerste uur worden dan de eerste aarzelende pasjes gezet in een project dat gaandeweg zou uitgroeien tot het volwaardig tweemaandelijks tijdschrift van nu.

Eerste uitgave anno 1978 en de lange weg naar een volwassen tijdschrift

In 1977 doet hoofdman Albert Annys om gezondheidsredenen afstand van zijn functie en hij wordt opgevolgd door griffier Bob De Veen die het werk van zijn voorganger verder zet. Onder impuls van de nieuwe hoofdman ontstaan de ‘Rivanhoes’, een groep ‘wielertoeristen’, die tijdens het schietverlof wekelijks de baan optrekken om na de ritten ergens te gaan genieten van een etentje. Wie Bob als hoofdman heeft gekend, herinnert zich in hem een stuwende kracht achter allerhande initiatieven en een groot animator als het op feesten aankwam. Na het schielijk overlijden van Bob De Veen in de vroege morgen van 19 mei 1989, wordt hij opgevolgd door Paul De Meester die tot op heden als derde hoofdman van onze gilde deze functie waarneemt. 18 oktober 1986 is een belangrijke mijlpaal in de geschiedenis van de Ivanhoe- gilde. Met een reuzenfeest, een academische zitting en receptie in de gebouwen van ‘De Philharmonie’ wordt het vijfentwintigjarig bestaan gevierd. Meerdere personaliteiten zijn aanwezig, waaronder bestendig afgevaardigde van de provincie Fernand Peuteman, de twee Brugse schepenen Roger Cools en Fernand Vandamme en de hoofdmannen en vele leden van verschillende schuttersgilden. Alle genodigden ondertekenen na afloop van de zitting het jubileumperkament dat achteraan in het guldenboek is ingebonden. Nadat meerdere schutters in de loop van vele jaren er niet in slagen om de titel van Sire voor een derde opeenvolgend jaar te behalen, blijft het wachten op een Keizer aanslepen. Op de Sireschieting van januari 2005 volgt dan eindelijk de grote doorbraak. Gildebroeder Marc Dauw, die zich de twee voorafgaande jaren reeds tot Sire wist te schieten, heeft die avond aan 29

zijn ereschot genoeg om een loepzuivere treffer in de Sirering te plaatsen. Dank zij dit exploot heeft de Ivanhoe-gilde na een wachttijd van drieënveertig jaar, eindelijk zijn Keizer! Momenteel telt de Ivanhoegilde twee leden schutters met een tot op heden niet verbeterd record op hun naam. Het maximum mogelijk is 300 punten. Gildebroeder Andre Blanckaert, scoorde 289 punten met de recurveboog. Zijn prestatie, die gezien de nu gangbare uitrusting wellicht nooit meer van de tabellen zal verdwijnen, werd in 1979 gevestigd. Als absoluut gilderecord bleef dit magisch getal eenendertig jaar lang standhouden. Raadslid Alex De Deyn, scoorde 291 punten met de compoundboog. Deze prestatie werd in 2010 gevestigd. Het verbeteren van het tot dan bestaande absolute gilderecord was niet eenvoudig, want heel wat pogingen bleven tot op één puntje steken. Dit zegt genoeg over de moeilijkheidsgraad van dit huzarenstukje en het talent van beide schutters. Het huidig bestuur (anno 2011) Hoofdman: Stadhouder: Griffier: Thesaurier: Archivaris:

Paul De Meester Stefaan Goethals Johan Goethals Rudy Baltens Hans De Jonghe

Deken baljuw: Deken sportleider: Deken raadslid:

Roland Denys Marcel Maurau Maurits Baltens

Hofmeester vaandrig: Raadslid:

Rony Knockaert De Deyn Alex

Ivanhoe viert zijn gouden lustrum. Foto genomen op de Sireschieting 2011 waar Roland De Buck de 50ste Sire van Ivanhoe werd

30

K.H.M. WILLEM TELL OOSTENDE ONTVANGT JEUGDIGE KANDIDAAT-SCHUTTERS Op verzoek van en in samenwerking met de sportdienst van de stad Oostende, die tijdens de zomervakantie sportkampen inricht voor de jeugd, ontving de K.H.M. Willem Tell op donderdag 25 juli tussen 9.00 en 12.00 uur een twaalftal jeugdige kandidaat-schutters. Zij konden gedurende deze voormiddag onder begeleiding van 4 ervaren leden nader kennismaken met het schieten op staande en op liggende wip. Voor de meesten onder hen was het een eerste kennismaking met onze sport. Bij de ene viel het al beter in de smaak dan bij de andere en het viel op dat er zich een tweetal echt getalenteerde jeugdschutters onder de kandidaten bevonden. Iedereen heeft echter van deze activiteit kunnen genieten en het enthousiaste applaus op het einde van de voormiddag was voor ons een ware voldoening. Wij hopen alvast dat we op deze manier bij de jeugd wat enthousiasme voor onze sport hebben bijgebracht.

De enthousiaste jeugdige kandidaat-schutters, omringd door enkele bestuursleden van K.H.M. Willem Tell Oostende

31

ERIC DE BLOCK (SINT-GILLES DENDERMONDE) WORDT 33STE KAMPIOEN VAN STENE STAANDE WIP Na het beschrijf “trofee van de Stad Oostende”, dat door Marc Vandepoele van SintSebastiaan Oostende gewonnen werd, boden zich niet minder dan 78 schutters aan om het 33ste Kampioenschap van Stene/Grote Prijs Archery Dynamics te betwisten. Dit kampioenschap bestaat uit een blokschieting over 3 reglementaire ronden. Bij gelijke stand na deze 3 ronden wordt er gekampt tot er een winnaar gekend is. De overwinnaar ontvangt een trofee geschonken door de inrichtende maatschappij en een waardebon van €150,00 geschonken door Peter Bouttelisier, zaakvoerder van Archery Dynamics uit Oostende. Slechts 4 schutters, Eric De Block van Sint-Gilles Dendermonde, Patrick Vaereman van SintJoris-Zwalm 13, Hugo Lambrecht van Sint-Sebastiaan Oostende en Eric Braeckevelt van Willem Tell Oostende slaagden er in de blok te schieten en enkel Eric De Block van SintGilles Dendermonde kon de hoofdvogel voor een tweede keer treffen. De 33ste kampioen van Stene was gekend. Eric is trouwens niet aan zijn proefstuk toe, want ook in 2007, 2008 en 2009 slaagde hij er in de titel van Kampioen van Stene te bemachtigen.

V.l.n.r. : Laurent Schouteeten, ondervoorzitter WTO, Eric Braeckeveldt (WTO), Norbert Valcke, hoofdman WTO, Daniël Bouttelisier, deken WTO, Guy Leempoels, hofmeester WTO, Eric De Block, Kampioen van Stene 2013, Peter Bouttelisier, zaakvoerder Archery Dynamics, Noël Vandecasteele, schatbewaarder WTO en Marc Vandepoele, hoofdman Sint-Sebastiaan Oostende en winnaar van de Trofee van de stad Oostende

32

MARC VANDEPOELE WINT TROFEE VAN DE STAD OOSTENDE STAANDE WIP Op dinsdag 23 juli 2013 verzamelden zich een tachtigtal schutters uit 16 verschillende maatschappijen rond de staande wip van de K.H.M. Willem Tell Oostende (WTO) in het sportpark De Schorre om er de jaarlijkse prijs van de stad Oostende te betwisten. In het mooie groene kader van het sportpark genoten de vele aanwezigen van een heerlijke zomerzon en pas in de laatste ronde slaagde Marc Vandepoele van de Sint-Sebastiaansgilde uit Oostende er in de 1ste top neer te halen en was de winnaar van de stadstrofee voor 2013 gekend. Vooraf hadden Kristof Soetaert van Sint-Joris Zwalm 13 en Oscar Schockaert van Willem Tell Oostende reeds de andere twee prijsvogels (2de en 3de top) afgeschoten.

V.l.n.r.: Daniël Bouttelisier, deken van WTO; Arne Deblauwe, schepen van sport; Kristof Soetaert (2de top); winnaar Marc Vandepoele van Sint-Sebastiaan Oostende; Guy Leempoels, hofmeester WTO; Norbert Valcke, hoofdman WTO; Oscar Schockaert (3de top); Noël Vantyghem, secretaris WTO; Joseph Hicks, bestuurder WTO; Noël Vandecasteele, schatbewaarder WTO; Laurent Schouteeten, ondervoorzitter WTO en Peter Bouttelisier, zaakvoerder Archery Dynamics

33

Handbooggilde Sint SEBASTIAAN BREDENE v.z.w.

KONING(IN) & PRINSSCHIETING 2013 STAANDE PERSE Een prachtige en zonnige dag kondigt zich aan. Vandaag is het Koning(in)- & Prinsschieting. Confraters en sympathisanten komen stapsgewijs binnen en wensen elkander de traditionele ‘Proficiat met de heugelijke dag’. De wapperende vlaggen boven de kooi vertellen ons dat een harde wind het schieten zal beïnvloeden. Er wordt een reeks van drie opwarmingsschoten gelost zodat elk van ons zijn beste plaatsje uit kan kiezen. De bestuursleden maken zich op om de koningsvogel & prinsenvogel aan onze confraters voor te stellen. De delegatie vertrekt, vaandel op kop. Na de traditionele rondgang rond de perse worden beide vogels geplaatst. Aanvang Koning(in)- en Prinsschieting. De uittredende koning Freddy Pollet heeft zijn voorkeurschot en nu pas begint de wedstrijd. In de eerste ronde schiet confrater Wilfried Wittevrongel de prachtige koningsvogel af met een welgemikt schot. Geen enkele confrater doet het hem na. Op het einde van ronde drie is het verdict gevallen: Wilfried Wittevrongel is Koning Staande Perse 2013. Inmiddels is de strijd voor de prinsentitel volop aan de gang tussen onze ‘oude gekenden’, Alex Carlier en Jordy Jacobs. Beiden hadden in het verleden elkaar al meerdere malen bestreden. Pas in ronde 15 wordt de prinsenvogel afgeschoten. Alex Carlier wordt Prins Staande Perse 2013. Felicitaties voor de overwinnaars blijven niet uit, prachtige trofeeën, bijhorende diploma’s en uiteraard de kleurrijke konings- en prinsenvogel worden overhandigd. De fotografen zorgen dat deze mooie dag voor Handbooggilde Sint-Sebastiaan Bredene aangevuld wordt in de archieven. Opgemaakt te Bredene, 04 mei 2013 De hulpgriffier/notulist Pollet Freddy

De Griffier Poppe Anita 34

DE JACHT OP DE GOUDEN PIJL Zoals elk jaar gaan we met onze schuttersgilde St.-Sebastiaan Wetteren naar Oostende om mee te doen aan de ‘Gouden Pijl’. Dat gaat met pelotons. Ieder peloton bestaat uit 5 man en iedereen mag 10 keer schieten. Het peloton dat de meeste punten schiet, krijgt als beloning de trofee van de ‘Gouden Pijl’ mee naar huis. De bedoeling dit jaar was om het beter te doen dan de vorige jaren. In 2012 hadden we de Rode Lantaarn “gewonnen”. De Rode Lantaarn is de trofee voor de ploeg die het minste punten geschoten heeft. Onze spionnen wisten dat er dit jaar een ploeg was die nog maar 3 punten geschoten had. We waren er dus gerust in dat de Rode Lantaarn dit jaar niet voor ons ging zijn. Maar om te winnen moesten we een aanval doen op de 28 punten, de tot dan toe hoogste score. Met de bus vol supporters en schutters (4 pelotons) vertrokken we ’s morgens vroeg uit Wetteren naar Oostende. Daar aangekomen mochten we al onmiddellijk beginnen met schieten. De ploeg die het eerst mocht beginnen schoot met 5 man 14 punten bijeen. Gelukkig geen Rode Lantaarn, maar te weinig voor de trofee van de Gouden Pijl. Daarna kwam het tweede peloton aangetreden en die schoten met 5 man 16 punten, nog ver onder de 28 punten, nodig om de Gouden Pijl te winnen, maar zeker niet slecht geschoten. Het derde peloton (ploeg 2) stond na 5 ronden op 13 punten. Na 7 ronden op 14 punten. Nog lang geen 28 punten, maar na de 8ste ronde stond de stand plots op 22 punten. In de negende ronde schoot men een kalle, 2 zijvogels en nog enkele gewone vogels. Yep, met 32 punten stond ploeg 2 van Wetteren op de 1ste plaats voor de trofee van de Gouden Pijl. Nu moest ploeg 1 nog schieten. Ze waren al blij indien ze meer dan 28 punten schoten om zo nog tweede te eindigen. Na 5 ronden stonden ze op 14 punten. Na 7 ronden 18 punten en ze lagen met evenveel ronden voor op ploeg 2. Na de 8ste ronde stond de score op 23 punten. Dat wil zeggen dat er al veel vogels afgeschoten waren en dat het altijd maar moeilijker werd om nog meer vogels te schieten. Na de negende ronde had ploeg 1 de tweede plaats veroverd met 31 punten. Elk van de schutters van het peloton mocht nog 1 maal schieten, met al 31 punten op de teller. Echter, veel vogels staan er nu niet meer op om af te schieten, een aartsmoeilijke opdracht. De laatste ronde leverde nog 1 vogel op en bracht de stand op 32 punten. Gelijke stand met ploeg 2 van Wetteren. Het was duidelijk: Wetteren was dit jaar de sterkste gilde. We waren niet alleen de eerste en tweede in de ploegenrangschikking, maar we kregen ook nog een prijs voor de meeste vogels geschoten door één schutter en ook nog voor de meeste punten door één schutter geschoten. Verder was niemand van de schutters uit Wetteren bosman (0 punten). Frank Declerck In Oostende is geen gebrek aan restaurants, de ene wilt mosselen, andere liever iets anders en zo komt het dat we verspreid zitten. Nadien wordt er wat rondgeslenterd om het eten te laten zakken.

35

Dat de sfeer op de bus goed was bewijzen volgende foto‘s:

De terugreis verliep vlot, onze buschauffeur bracht ons veilig terug, maar wanneer de laatste man thuis is gekomen houden we liever stil. Foto’s van de prijsuitreiking in Oostende

foto’s : Jean De Meyer

36

KAMPIOENSCHAP ZUIDWESTLAND BLIJFT TE KLERKEN Het lijkt wel of de weergoden deze dag uitkiezen. Voor het vierde jaar op rij werd de finale een zware winderige dag. De uittredende kampioen Klerken mocht als eerste aantreden en behaalde 38 punten. Al snel werd duidelijk dat de steeds meer aantrekkende wind in het voordeel zou spelen van de thuisploeg. Niemand raakte nog in de buurt. Volgend jaar is het verbond opnieuw te gast in Klerken.

KEIZERSSCHIETING ’T ZUIDWESTLAND

In Veurne werd er gekampt voor de titel Keizer van het Zuidwestland. In de derde ronde schoot Andy Poisonnier van de Sint-Sebastiaansgilde Woesten zich tot Keizer 2013 van het verbond. 37

KONINKLIJK GILD SINT- SEBASTIAAN BESELARE: WAT HET KUNSTBORD ONS VERTELT Dit Jaar was Fiete Kwik aan de beurt. Derde bord in een reeks van tien. Bron: Oswald Maes Legende: Hekse wie syde ghy? Fyte Kwick Niemand wist van waar ze gekomen was, een miswassen en verschrompeld schepsel, haar aangezicht een derde te lang, men hoorde haar asem piepen van op een boogscheut afstand, zo geweldig aamborstig was zij. Dier er dichtst bijwoonde was algauw op d'hoogte van haar geheimzinnig, duister ambacht. Fyte was immers een waarzegster, ze kreeg veel vreemd bezoek, bijgelovige mislukkelingen die bij haar te rade kwamen. Door die kunst werd zij bij de toveressen gerekend die een akkoord

met de duivel aangegaan had en alzo haar ziel 'had overghegheven an de viant opdat hy haer helpen soude waerseghene'. Het volksgeloof was diep ingeworteld dat waarzegsters niet mochten te rade gegaan worden want 'zij hebben God verloochend en den duivel aangehangen van wie zij ingegeven zijn hetgeen zij moeten waarzeggen.' Na een veertigtal jaar haar kunsten uitgeoefend te hebben is 'Fyte Kwick' in de winter van 1739 -1740 spoorloos verdwenen zonder het minste teken achter te laten! Was zij naar een ander gewest vertrokken? Of was zij gestorven en had de duivel haar lichaam doen verdwijnen zoals de eenvoudige landlieden in die tijd geloofden? Men heeft Fyte nooit meer gezien noch gehoord‌

38

KONINGSSCHIETING GROOT-POPERINGE Op zondag 8 september was er koningsschieting Groot-Poperinge in het schutterspark Willem Tell. De schieting naar de blok ging door op 2 wippen. Er waren 43 schutters aanwezig van de gilden W.T. Poperinge (20), St.-Sebastiaan Reningelst (4), St.-Sebastiaan Watou (17) en St.-Joris Roesbrugge (2). Na 9 ronden kregen we volgende uitslag: Na afkamping: 1. Yves Debeer W.T. Poperinge 4 blokken 2. Kurt Glorie St.-Seb. Reningelst 4 blokken gelijk: 3. Mien Maerten W.T. Poperinge 3 blokken Jordy Vercruysse St.-Seb. Watou 3 blokken De trofeeĂŤn werden uitgereikt door de burgemeester Christophe Dejaeghere.

39

TJร RVEN LAGROU (KON. HANDBOOGGILDE SINT-JORIS BOEZINGE) SCHIET ZICH TOT BELGISCH KAMPIOEN Op zaterdag 31 augustus won Tjรถrven Lagrou het Belgisch Kampioenschap bij de juniores te Beveren-Waas. Enkel de beste 17 jeugdschutters van het land mochten na een selectie van een 8-tal schietingen deelnemen. Tjรถrven mocht als eerste starten en lukte het om in 10 schoten de top, 2 zijvogels en 6 gewone vogels te schieten, samen goed voor 17 punten. Niemand lukte het nog om beter te doen. Tuur Vandekerckhove van Willem Tell Lo werd verdienstelijk tweede met 11 punten.

BEKER VAN BERINGEN Op zondag 11 augustus werd er door de Beringse klepschuttersgilden geschoten voor de Beker van Beringen en de schaal Burgemeester Webers. Aan deze wedstrijd nemen de vier klepschuttersgilden van Groot-Beringen deel. Deze gilden zijn: Sint-Denijs Beringen, Sint-Joris Brelaar, Sint-Antonius Geenhout en Sint-Ludovicus Paalstraat. De weersomstandigheden waren niet al te best en de gevolgen waren dan ook zichtbaar in de resultaten. De beker wordt telkens na 3 jaar uitgegeven. Na 2 jaar had Brelaar een voorsprong van 4 punten opgebouwd en iedereen dacht: dat is binnen voor Brelaar. Het werd echter nog een zeer spannende strijd. Brelaar schoot in de eerste ronde 35/40 en de eerste achtervolger, Beringen, schoot 39/40 waardoor er kavelingen aan te pas kwamen. In de eerste kavelingsronde, op een klep van 25 mm, schoten beide gilden 23/24. In de tweede kavelingsronde, op een klep van 20 mm, schoot Beringen uiteindelijk 14/16 en Brelaar 13/16, en zo ging de beker alsnog naar de Sint-Denijsgilde van Beringen. Voor de eerste keer werd er geschoten voor de schaal van Burgemeester Webers. In deze wedstrijd was de Sint-Jorisgilde van Brelaar de sterkste. Zij haalde het met 39/40 voor Sint-Antonius Geenhout met 37/40. 40

In de vriendenschieting was Sint-Antonius Geenhout de beste. Zij haalden de eerste prijs binnen met 30/30. Julien Meyen

De winnaars samen met de burgemeester Maurice Webers, schepen van sport Dave Schops en verbondsverantwoordelijke Julien Meyen

WEDSTRIJDEN EN UITSLAGEN Op zondag 25 augustus 2013 was de laatste van 10 wedstrijden voor de karabijnschuttersgilden van het Verbond Beringen Mijnstreek bij St.-Denijs Beringen. De 9 vorige wedstrijden gingen door bij E.L.S. Gestel, St.-Trudo Linkhout, St.-Antonius Geenhout (t.v.v. Verbond Beringen), St.-Antonius Geenhout, St.-Joris Brelaar, St.-Ludovicus Paalstraat, St.-Franciscus Hulst, St.-Willebrordus Meldert en St.Lambertus Laren. De eindstand van het ploegenklassement na 10 wedstrijden (300 punten) is als volgt A-reeks B-reeks C-reeks 1 Laren 300 Gestel 285 Brelaar C 289 18/18 2 Paalstraat 298 Geenhout 282 Beringen C 289 17/18 3 Linkhout 296 Laren 278 Geenhout C 289 16/18 4 Gestel 295 Paalstraat 275 Paalstraat C 278 5 Beringen 294 Linkhout 268 Gestel C 266 6 Brelaar 294 Beringen 261 Paalstraat D 261 7 Geenhout 294 Brelaar 259 Brelaar D 258 8 Hulst 291 Meldert 251 Laren C 258 9 Meldert 289 Hulst 247 Geenhout D 253 Linkhout C 251 Geenhout E 246 Beringen D 219 Paalstraat E 203 Hulst C 153 Meldert C 117 41

De punten t.v.v. van de Verbondswedstrijd zijn verwerkt in de eindstand. Voor de individuele wedstrijd hadden wij volgende medaillewinnaars: Jongeren 16-23 jaar Kampioen Luyckx Kevin 2de Volders Yannick 3de Vanden Eynde Jochen Dames 24-60 jaar Kampioene Snyers Anna 2de Renders Marina 3de Vanoppen Jeanne

Paalstraat Brelaar Paalstraat

Heren 24-60 jaar Kampioen: Neven Kris 2de Laveren Robin 3de Nijs Gert

Linkhout Linkhout Gestel

Laren Laren Paalstraat

Heren 60+ Kampioen Goossens Romain 2de Corstjens Jos 3de Orens François

Brelaar Brelaar Paalstraat

Dames 60+ Kampioene Schroven Gabriella Geenhout 2de Isenborghs Magda Geenhout 3de Vandeweyer Paula Brelaar

MAURICE HUYSMANS KEIZER EN SONJA SNYERS KEIZERIN VAN VERBOND BERINGEN-MIJNSTREEK 2013 Op zaterdag 31 augustus 2013 werd er geschoten voor de titel van keizer en keizerin van het schuttersverbond Beringen-Mijnstreek. De weersomstandigheden (wind) maakten het ernaar dat de wedstrijd al na 2 uur van onderlinge strijd gestreden was. Van de tien deelnemende heren vielen er in de eerste ronde al drie schutters uit en van de tien deelnemende dames vielen er vier weg. Na vier ronden kavelen bleef alleen Sonja Snyers van St.-Lambertus Laren met het maximum van de punten en zij werd keizerin van het verbond, vóór Marina Poelmans van St.-Denijs Beringen en Martine Vandebroek van St.Trudo Linkhout. De heren hadden één ronde meer nodig. Met 15/15 werd Maurice Huysmans van St.Joris Brelaar Keizer, vóór Victor Peremans van St.-Franciscus Hulst en Pascal Vos van St.- Antonius Geenhout. Jean De Wit

V.l.n.r.: Pascal Vos (3de), Victor Peremans (2de), Maurice Huysmans (1ste), Sonja Snyers (1ste), Marina Poelmans (2de) en Martine Vandebroek (3de)

42

ONZE INTERGEWESTELIJKE KAMPIOENEN VAN ST.JACOBUS EVERSEL De 6 kampioenenploegen van de A-, B- en C-reeks kwamen samen in St.-Franciscus Hulst om ook dit jaar opnieuw uit te maken wie de kampioen van de beide verbonden Beringen – Lummen zou zijn. Was de spanning van het voorbije seizoen eraf, of was het juist deze confrontatie die extra zenuwslopend was? Wie zal het zeggen, maar zo een uitslagen onder kampioenenploegen hebben wij tot op heden zelden meegemaakt. Men kan hier bijna spreken van vooroorlogse resultaten. Laren A moest al eerste vertrekken op een klep van 25mm en realiseerde 27/30, wat eigenlijk te min was om de wisseltrofee te winnen. Dat dacht toen nog bijna iedereen. Maar!!! Dan volgde Geneiken A (die deze wisselbeker al 2x op rij gewonnen hadden): resultaat 25/30. Volgende kandidaat Gestel B, resultaat 23/30. Ook Geneiken B kon zich niet in de kijker schieten, want 24/30 was ook niet genoeg. Dan kwam Brelaar C onder de schietboom, maar ook zij konden het verschil niet maken: 24/30. Tot slot kwam de kampioenenploeg van de C-reeks van Eversel aan bod, maar ook zij schoten (maar) 27/30. Dus Laren A en Eversel C moesten onder elkaar uitmaken wie er dit jaar de beste zou zijn. Achter v.l.n.r.: Benny Schops, Felix Maris en Steve Claes. Na een zenuwslopende kaveling ging Voor v.l.n.r.: Lydia Schrapen, Wendy Reymen en Annick Driessens de C-ploeg van Eversel aan de haal met de wisseltrofee en werd zo de kampioen van de twee verbonden Beringen-Mijnstreek en Lummen. Proficiat aan al de deelnemers, maar zeker aan de kampioenen van Eversel C. Uitslag: 6de plaats 4de plaats 3de plaats 2de plaats 1ste plaats

Gestel B: 23/30 Geneiken B en Brelaar C: 24/30 Geneiken A: 25/30 Laren A: 27/30 en 14/18 Eversel C: 27/30 en 16/18 Jean De Wit

43

JAARLIJKSE KEIZERSCHIETING BIJ DE ST.HUBERTUSGILDE UIT GOESLAER-LUMMEN Op 11 augustus organiseerde de St.-Hubertusgilde Goeslaer in samenwerking met de gemeente Lummen de jaarlijkse Keizerschieting. Elke gilde van het verbond Lummen droeg zijn vaandel mee in een optocht die muzikaal begeleid werd door de Koninklijke Harmonie St.-Cecilia uit Lummen. Uiteraard ontbraken ook de burgemeester en de schepenen van Lummen niet op het appel. Bij aankomst heette de voorzitter van het verbond iedereen van harte welkom, hij gaf een kort overzicht over het verloop van de dag en benadrukte de goede opkomst voor het gebeuren. Eens de groepsfoto met alle koningen en koninginnen genomen was, was de eer aan de burgemeester en de schepenen om het startschot te geven. Vervolgens kwamen de regerende keizer en keizerin aan de beurt en daarna in volgorde van loting al de koningen en koninginnen. Het werd een slopende wedstrijd dit jaar. Niet minder dan 19 ronden waren er nodig, waarvan 15 op de klep van 10mm, voordat Marco Cypers van de H. Sacramentsgilde zich keizer mocht noemen. Rudy Drieskens van St.-Antonius Congo Bokrijk en Marcel Blommen van St.-Jan Thiewinkel vervolledigden het podium op respectievelijk de tweede en de derde plaats. Ook bij de dames was de spanning te snijden. Dianne De Bliek van Eendracht LS Gestel miste haar 10de schot en werd mooi derde. Wanneer Marina Renders van St.-Lambertus Laren haar 11de kogel naast schoot, was dat goed voor zilver. Lizette Claes van St.-Jacobus Eversel mocht zich met haar 12 op 12 voor het tweede jaar op rij keizerin van Lummen noemen.

44

OLS

Bij een gezellig samenzijn met vrienden van de Federatie worden er altijd moppen verteld, maar meestal gaat het over de schutterij in het algemeen. Nu kwamen de evenementen en organisaties aan de beurt, zodat de Oude Limburgse schuttersfeesten het gespreksonderwerp werden. Ik hoorde van: de schutterijen in Limburg defileren eerst met muziek voor de genodigden, enz, enz. Ik luisterde wat verbaasd door het feit dat onze boogschuttersfeesten anders waren en wij dit helemaal niet kenden. De man die alles zo kon uitleggen dat men bijna in een droom terecht kwam, van dit is toch in Vlaanderen niet mogelijk. Op het einde van de uitleg werden mijn echtgenote en ikzelf werkelijk uitgenodigd door Peter Ressen om de schuttersfeesten in Kinrooi mee te maken. Op 12 mei vertrokken wij zeer vroeg van onze welbekende badplaats Bredene, met regen die maar niet wilde ophouden. Eens aan de grens met Limburg gekomen, kwam de zon aarzelend tevoorschijn en in Kinrooi werden wij verwelkomd door een stralende zon, die dan de ganse dag bleef schijnen. Die zon was blijkbaar ook uitgenodigd. Wij werden ontvangen volgens de tradities van de schutterij, receptie met genodigden, waarbij men snel mensen leerde kennen die ons een warm Limburgs gevoel gaven, dit in het gezelschap van de voorzitter FVHS Paul Stoop en echtgenote en kleinzoon, die met het schuttersgild St.-Sebastiaan Dilbeek eregenodigden waren om mee op te stappen in het defilé. Na alle plichtplegingen mochten wij dan het defilé en het startschot voor de wedstrijden door de heer burgemeester mee beleven. Wij werden door Erwin Ressen bijgestaan, die professioneel uitleg gaf over alles wat met deze discipline te maken had. De initiatie mogen uitproberen was ook een meevaller en echt wel een belevenis, want mijn echtgenote schoot dan ook verscheidene malen raak. Tussendoor konden wij dan door de modder heen, het had tijdens de nacht ook fel geregend, bij de drankstand geraken om met een lekker drankje een gezellige babbel te houden met de voorzitter van de Federatie Vlaamse Historische Schuttersgilden Paul Stoop en de voorzitter van de Limburgse Schutterijen en tevens onze gastheer, Peter Ressen. Bij deze werden wij dan ook uitgenodigd om de feesten mee te maken in Nederland. Wel Peter, hartelijk dank voor deze dag, het loonde de moeite om 250 km ver te rijden om zo een feest mee te maken. In juni kregen wij onze officiële uitnodiging toegestuurd en waren bij het nazien van de bijgevoegde documentatie in spanning over wat ons daar te wachten stond. De dag van de schuttersfeesten, 7 juli, was zeer vroeg opstaan de boodschap, want weer lagen 256 km voor de boeg. In Nederland kregen wij dan pech door het feit dat wij een omleiding dienden te maken om reden dat er aan de autoweg een ecobrug werd aangelegd en wij kwamen dan ook nog terecht in een file zodat wij nerveus begonnen te raken omdat wij niet op tijd ter plaatse zouden komen. Na een ongerust telefoontje van Peter via Paul kwamen wij net op tijd en werden hartelijk ontvangen door Peter en zijn echtgenote Mia die ons goed gidsten met de nodige uitleg en informatie over de tradities en verloop van het gebeuren. 45

Wij konden dan ook genieten van de ceremonie met het hijsen van de vlaggen en de bijhorende hymnen. Na deze plechtigheid werden we begeleid naar een gigantische tent met een prachtig versierd podium voor de beëdiging van de nieuwe voorzitter van de OLS-schutterijen en enkele toespraken, onder meer door de Excellenties gouverneurs van Nederlands- en Belgisch-Limburg. Wat mij zeer opviel bij de toespraak van de heer gouverneur van Belgisch-Limburg was dat hij sprak over de cultuur van de schutterijen, zowel in Nederland als in België en heeft dit enkele malen benadrukt. Dan had ik onmiddellijk een bedenking: hoe komt het dat de heer gouverneur spreekt van cultuur en dat mevrouw de minister van cultuur in België deze cultuur van de schutterijen negeert. Mijn gedachten dwaalden dan even af en ik begon te fantaseren dat mevrouw de minister van cultuur even op de koffie kon gaan bij de gouverneur in Hasselt om een deftige uitleg, of beter een cursus te krijgen over de cultuur van de schutterijen in het algemeen in België waarbij veel zou kunnen opgestoken worden hoe het in werkelijkheid is bij onze schutterijen. Dit even in het midden gelaten, werden wij dan verder begeleid naar de tribune voor het defilé van 149 schuttersgilden uit Nederland en België, die in paradepas voorbij marcheerden in een ongeziene verscheidenheid van uniformen. Tijdens het defilé werden wij verwend met drank en broodjes door vrijwilligers die met de niet-aflatende glimlach voor de bediening zorgden. Het kleurrijke defilé werd door alle toeschouwers gesmaakt, daar er regelmatig voorbijkomende gilden een rechtstaande ovatie kregen. Na het defilé konden wij naar de weide voor de wedstrijden, in een verzengende hitte van ongeveer 28 graden Celsius. Deze wedstrijden waren te volgen op een reuzescherm met de uitslagen. Dergelijke organisatie is lovenswaardig, gezien de omvang van materiaal en het organisatietalent van betrokkenen, en dan nog de mensenzee van toeschouwers die de wedstrijden volgden. De uren aanwezigheid waren zo voorbijgevlogen dat wij niet merkten dat het zo laat was geworden en wij nog een lange terugweg voor de boeg hadden, wij waren graag nog lang gebleven. Met emotie namen we afscheid van onze vrienden. Van vrienden gesproken!!! Dit zijn echte vrienden die ons spontaan de gelegenheid hebben geboden om dit allemaal te mogen meemaken, want dit was een belevenis om nooit meer te vergeten. Dank je wel, Peter en Mia, jullie hebben het hart op de juiste plaats voor vrienden en voor de schutterij. Anita Poppe Gerard Plaetinck Griffier Hoofdman Handbooggilde St-.Sebastiaan Bredene

46

ONBEGRIJPELIJK: EEUWENOUD KONINGSZILVER BIJ VUILNIS GEGOOID Schutterij-Broederschap Sint-Sebastianus, de oudste schutterij van Kerkrade, is het 400 jaar oude Koningszilver kwijt. Het zilver zat volgens de secretaris in een koffer in een kluis van de Rabobank aan de Markt in Kerkrade. De broederschap wilde het zilver ophalen voor de Heilige Sacramentsprocessie. Bij de bank bleek dat een medewerker twee weken geleden de kluis had opgeschoond en het zilver had meegegeven aan reinigingsdienst. Hij dacht dat het oude carnavalsmedailles waren. Niet duidelijk is hoe het mogelijk is dat de bank in de kluis die de schutterij huurt kan. Aansprakelijk De Broederschap heeft bij de reinigingsdienst gezocht, maar het zilver is nergens meer te vinden. Bij de medailles zaten ook de officiĂŤle oorkondes uit 1617 en de eerste statuten van de vereniging. SintSebastianus heeft de bank aansprakelijk gesteld voor het verlies en de politie ingeschakeld. De Rabobank was vrijdag niet bereikbaar voor commentaar. De pastoor-deken van Kerkrade en geestelijk-adviseur van de Schutterij gaat er bij de bank op aandringen de schade te vergoeden.

47

IN MEMORIAM

48

Luciën De Clercq Op zaterdag 15 september 2012 is onze erevoorzitter Luciën De Clercq op 86-jarige leeftijd overleden. Luciën, Luc, Lukske de brouwer, … zoveel namen, evenveel facetten die Luc had, zoveel vormen waaronder hij zich aan de buitenwereld toonde. Hilde, zijn dochter, vertelde ons dat hij een strenge vader was, een vader met hoge verwachtingen van zijn twee dochters en zijn zoon, de lat voor schoolse prestatie lag hoog. Enkel het beste was goed genoeg. Luc, u was graag onder de mensen en kwam met iedereen overeen. Door uw werk bij Ginder Ale kende U niet enkel elk cafeetje in Vlaanderen, maar ook wie er langs kwam. Voor u bestond geen onderscheid tussen rang en stand. U hield van het verenigingsleven, de gebuurtedekenij en de St.-Sebastiaansgilde. En dit niet voor een los engagement van een paar jaartjes, maar voor tientallen jaren. Bij onze gilde werd u lid in 1968 en in 1971 nam u het voorzitterschap op uw schouders. U was één van de pionnen die onze gilde uit zijn moeilijke jaren hielp. U was er gekend als iemand die knopen kon doorhalen. Toen u tachtig werd gaf u te kennen dat u graag vervangen wilde worden. U vond dat uw werk bij Sebastiaan erop zat, tijd voor een andere, een jongere, zei u. Ik heb het voorzitterschap dan aanvaard op voorwaarde dat u erevoorzitter werd, want St.-Sebastiaan had een apart plaatsje in uw hart. Bewijs hiervan zijn de vele bezoekjes die u ons nog bracht tijdens de schietingen en de koningsschietingen werden niet vergeten. U was nog een graag geziene gast, uw schuttersbloed kwam steeds boven, zowel onder de wip als in de kantine. We zullen u missen en nooit vergeten. Jean De Meyer, voorzitter van de Koninklijke en Ridderlijke Gilde Sint-Sebastiaan Wetteren

49

VOLWAARDIGE VERZEKERING1 GEEN ADMINISTRATIE GEEF HET AANTAL LEDEN DOOR AAN HET SECRETARIAAT, WIJ HOEVEN GEEN NAAMLIJST U DOET DE BETALING OP ONZE REKENING ALLES IS ONMIDDELLIJK IN ORDE HUIDIGE PREMIE PER PERSOON 4,50 EURO

1

Een samenvatting van de verzekeringspolis is terug te vinden op de website van de Federatie van Vlaamse Historische Schuttersgilden: www.vlaamseschuttersgilden.be  Formulieren 50

INHOUDSTABEL Woordje van de voorzitter Woordje van de redactie 13de gildedag te Oudenaarde MOU - Museum Oudenaarde en de Vlaamse Ardennen Centrum van de Ronde van Vlaanderen 59ste Groot Brabants Gildenfeest en Brabantse koningsschieting Gewestfeest en schieting gewestkoning gewest Zuidwest-Brabant Koningsschieting 2013 bij het gewest Diest Koningsschieting bij de K. & K. Sint-Sebastiaansgilde Neder-over-Heembeek Koningsschieting bij de Koninklijke Sint-Sebastiaansgilde Halen Koningsschieting bij de Sint-Sebastiaansgilde Meensel Historiek van de Ivanhoe-gilde Brugge KHM Willem Tell Oostende ontvangt jeugdige kandidaat-schutters Erik De Block wordt kampioen van Stene Marc Vandepoele wint de trofee van de stad Oostende Koning(in)- & prinsschieting te Bredene De jacht op de “Gouden Pijl” Kampioensschap Zuidwestland blijft te Klerken Keizersschieting ’t Zuidwestland Wat een kunstbord ons vertelt? Koningsschieting Groot-Poperinge Tjörven Lagrou Belgisch kampioen Beker van Beringen Keizer en keizering van het verbond Beringen-Mijnstreek Intergewestelijke kampioenen van Sint-Jacobus Eversel Keizersschieting St.-Hubertusgilde Goeslaer Lummen LOS smeedt vriendschapsband Eeuwenoud koningszilver bij vuilnis gegooid In memoriam

3 5 6 8 11 12 17 18 20 22 23 25 31 32 33 34 35 37 37 38 39 40 40 42 43 44 45 47 48

Aan allen die meewerkten aan dit nummer, hartelijk dank vanwege de redactie. Dit tijdschrift verschijnt driemaal jaarlijks op elektronische wijze en kan gratis geraadpleegd en/of gedownload worden op de website van de Federatie van Vlaamse Historische Schuttersgilden www.vlaamseschuttersgilden.be. Voor de liefhebbers: er is nog een voorraad van vroegere (papieren) nummers van dit tijdschrift aanwezig. Geïnteresseerd? Laat iets weten bij een van de bestuursof redactieleden.

51