Bosbelang 80 - lente 2023

Bosbelang

Een tweede leven voor ongewenste zaailingen

Wie al ooit een bos heeft aangeplant, weet dat plantgoed van professionele kwekerijen niet goedkoop is. In de natuur duiken er vaak spontane zaailingen op. Wat als we deze overtollige, soms zelfs ongewenste bomen en struiken zouden gebruiken om nieuw bos te creëren en zo de plantkosten flink te drukken?

Dat onderzoekt Bosgroep Limburg met het PDPO-project ”Overtollige zaailingen creëren elders nieuw bos”. Samen met vrijwilligers oogsten we zaailingen, om ze te planten op plekken waar ze wel welkom zijn: als nieuw bos, haag, houtkant of als bijmenging in een bestaand bos. Daarvoor doen we in eerste instantie een beroep op onze eigen bosconsulenten, maar vanaf volgend plantseizoen willen we samenwerken met organisaties, bedrijven en scholen. Kunnen we de zaailingen niet onmiddellijk planten op hun nieuwe locatie, dan kunnen we ze tijdelijk ”inkuilen” op zogenaamde hubs. We zijn nog op zoek naar lokale landbouwers die hiervoor een stukje van hun akker vrij willen houden in de winterperiode (november –maart). Door deze bijzondere samenwerking met landbouwers, hopen we tegemoet te komen aan hun wens om natuurlijker en duurzamer te werken. Zo kunnen we hen ook begeleiden bij de aanleg van kleine bosjes, houtkanten en hagen: sterke tools in de strijd tegen bodemerosie en klimaatgrillen.

Dit project geniet financiële steun van ELFPO, de Vlaamse overheid en de provincie Limburg. Meer weten? Neem dan een kijkje op:

• ec.europa.eu/agriculture

• www.vlaanderen.be/pdpo

• platteland.limburg.be

Interesse om mee te werken?

Mail naar bosgroep@limburg.be

in dit nummer

25 jaar Bosgroepen

Vijf Coördinatoren van het eerste uur _ 4

Roel Vanhaeren, ex-medewerker Agentschap voor Natuur en Bos _ 8

25 jaar Bosgroepen

Bert Wierbos, houtaankoper voor West Fraser _ 10

25 jaar Bosgroep

Suzanne De Smedt, ex-bestuurder bij de eerste Bosgroep _ 12

Bos online _ 14

Zoekertjes bos te koop _ 15

Kalender _ 15

Contactgegevens _ 16

Beste bosbeheerder

Het is maar liefst vijfentwintig jaar - een kwarteeuw! - geleden dat de eerste kiemen voor De Bosgroepen gelegd werden. Ook in Limburg waren boseigenaars en lokale overheden snel gewonnen voor dit vernieuwend concept. De provincie Limburg was vanaf het begin een van de dragende partners. Vandaag twijfelt niemand er nog aan dat privébossen een belangrijke rol vervullen in het Vlaamse boslandschap.

In dit nummer laten we enkele pioniers aan het woord die er vanaf het prille begin bij waren. Wat opvalt in de verhalen, is het engagement, de liefde voor bossen, de durf en wil om te experimenteren en groeien. Het DNA van De Bosgroepen bleef onveranderd: boseigenaars verenigen en hen helpen om hun bos te beheren op een manier die bij hen past, met respect voor de verschillende functies die het bos voor hen en de maatschappij vervult. En vooral: bosbeheer leuk maken!

Wij danken al onze voormalige en huidige medewerkers, bestuurders, vrijwilligers, leden en sympathisanten van harte voor hun tomeloze inzet voor goed beheerde privébossen in Vlaanderen en om de stem van privé-eigenaars luid en duidelijk te doen klinken.

Op een bosrijke toekomst!

COLOFON

De deputatie van de provincieraad van Limburg, Jos Lantmeeters, gouverneur-voorzitter, Inge Moors, Bert Lambrechts, Igor Philtjens, Tom Vandeput, gedeputeerden en Wim Schoepen provinciegriffier I Coördinatie Pascal Vanhees, Bosgroep Limburg I Tekst Leen Raats, Teksttype.be, Pascal Vanhees I Taaladvies Yvette Vandormael, Informatie en Communicatie, provincie Limburg I Concept en vormgeving Hilde Winters, Informatie en Communicatie, provincie Limburg I Fotografie Robin Reynders, Informatie en communicatie, provincie Limburg, Karsten Winegeart (Unsplash), Bundo Kim (Unsplash), Aleksandr Pidvalnyl (Pixabay), Nele Van Schoor, Els Kimpe I Drukwerk Drukkerij Baillien & Maris, Hasselt I Oplage 4300 ex. I Verantwoordelijke uitgever Vera Boesmans, Universiteitslaan 1 - 3500 Hasselt I Wettelijk depotnummer D/2008/5857/82 Deze publicatie werd gedrukt op houtvrij gerecycleerd CO2-neutraal papier met EU Ecolabel en FSC certificaat.

Naar aanleiding van het 25-jarig bestaan van De Bosgroepen, laten we enkele mensen aan het woord die er vanaf het prille begin bij betrokken waren. We gaan op zoek naar de bakermat van De Bosgroepen: de Antwerpse Noorderkempen en hoe de organisatie van daaruit groeide in heel Vlaanderen. Van een aantal ”jonge honden” die aan een bureau gedropt werden met een lijstje namen van boseigenaars en de eerste voorzichtige infoavonden voor 15 geïnteresseerden, groeiden we uit tot een hecht netwerk van 10 vzw’s met in totaal 15 000 leden. Als je die pioniers van weleer toen had verteld waar we anno 2023 zouden staan, hadden ze je vast niet geloofd.

Vijf coördinatoren van het eerste uur

Al jarenlang zijn deze coördinatoren nauw betrokken bij de werking van De Bosgroepen, elk in een andere provincie. Deze piepjonge pioniers van weleer nemen ons mee naar de beginjaren, maar kijken ook naar de huidige uitdagingen en de toekomst.

Hoe ging het eraan toe in die beginjaren?

Jan Seynaeve: “In 1999 nam ik de rol van Frederik Vaes over binnen het Bosverplegingsproject ‘de Kempische Heuvelrug’, dat in 2001 uitmondde in Bosgroep Kempense Heuvelrug vzw. Een werkgroep van privéboseigenaars, waarvan ook het Vlaamse Gewest en de provincie deel uitmaakten, schreven de statuten. Er was veel dynamiek en enthousiasme. Het Vlaamse Gewest betrok ons ook bij de ontwikkeling van het Uitvoeringsbesluit van het Bosdecreet dat De Bosgroepen rechtsgrond gaf. Een nieuwe, inspirerende samenwerking tussen privé-eigenaars en overheid!”

Sylvie Mussche: “Voor mij begon het in 2001, met een lijstje van zo’n 15 boseigenaars die gekend waren bij de Vlaamse overheid. De Vlaamse overheid, de provincie Oost-Vlaanderen en de stad Sint-Niklaas werkten samen voor de start van het eerste Bosgroepproject in Oost-Vlaanderen. Ik werd, samen met een administratieve collega, aangeworven door de provincie. Mijn opdracht was om Bosgroep Zandrug Maldegem-Stekene op te richten. Ik was piepjong, net zoals de coördinatoren van andere gebieden. Het hielp in het contact met boseigenaars dat we jong en onbevooroordeeld waren. We keken met een open blik naar alles.”

An Pierson: “Ik verving in 2001 Jan Mampaey als coördinator van de prille Bosgroep West-Limburg. In Noordoost-Limburg liep op dat moment ook een pilootproject op initiatief van Jan Spaas die een tiental grote boseigenaars verenigde in een vzw, Geert Bruynseels

was daar de coördinator. In 2002 nam de provincie dat project over, werd ik daarvan coördinator en kwam er een nieuwe coördinator voor Bosgroep West-Limburg.”

Jan Goris: “Ik startte in 2002 vanuit het toen net recent opgerichte Regionaal Landschap Houtland. Jarenlang waren ik en de administratief medewerkster Marie-Louise de enige Bosgroepmedewerkers in West-Vlaanderen. We waren manusjes-van-alles. Bij evenementen stonden we al vroeg in de keuken om koffie te zetten. Tegen de maand april waren de financiële reserves op en was het wachten op de jaarlijkse subsidie. De coördinatoren van over heel Vlaanderen vormden een hechte groep (of hadden een echte ’klik’ met elkaar). Onze samenkomsten waren altijd een feestje. Het eerste tweedaagse coördinatorenoverleg vond plaats in een houten chalet van mijn nonkel in de Ardennen, waar de helft van ons op de grond sliep en iemand van ANB in de kookpotten roerde. Ik herinner me ook een

meerdaagse Inverde-excursie in Oostenrijk, waar we tot in de late uurtjes dansten en zongen en waar we voor het ontbijt in een meer gingen zwemmen.”

Jeroen Franssens: “Ik werd in 2004 coördinator van Bosgroep Dijle-Geteland. Voorheen was er het niet zo succesvolle pilootproject Bosgroep Noord-Hageland. Ik werd betaald door het Regionaal Landschap en een intercommunale. Het was een warme omgeving om in te werken. Wij moesten op zoek naar een andere aanpak dan in de Kempen, want de eigendommen waren groter en de bossen meer verspreid. Er was minder nood aan samenwerken en gezamenlijke houtverkoop werkte bij ons niet. Het was een spannende, stimulerende periode. We hadden geen echte anciens om op terug te vallen, dus al snel was ik de ancien.”

“Dat mensen zelf natuur in bezit hebben, geeft een speciale band. Die liefde en dat eigenaarschap geven een extra dimensie aan het natuurbeheer. Als we dat zouden verliezen, gaat er iets ontzettend moois verloren.” – Jan Seynaeve

“Het hielp in het contact met boseigenaars dat we jong en onbevooroordeeld waren. We keken heel open tegen de dingen aan.” – Sylvie Mussche

Wat was er zo vernieuwend aan de aanpak van De Bosgroepen?

Jan Seynaeve: “Dat we neutrale verenigingen van boseigenaars zijn. De eindbeslissing ligt bij hen, maar de overheden zijn wel enorm betrokken. Het eerste wat mensen ons vroegen wanneer we naar hen toestapten, was: ‘Ge zijt toch gene groene, he?’. Veel eigenaars dachten dat er wel een addertje onder het gras moest zitten.”

An Pierson: “Dat de eigenaars en ambtenaren elkaar spreken op vergaderingen, creëert wederzijds vertrouwen en draagt bij aan de positieve sfeer. Een eerste golf van eigenaars was snel enthousiast , anderen waren wat achterdochtiger, maar de mond-tot-mondreclame onder boseigenaars en de resultaten op het terrein zorgden voor een snelle groei.”

Jeroen Franssens: “We luisteren echt naar de mensen en leggen niets van hogerhand op. Het was een initiatief van de overheid, maar niemand wees met het vingertje.”

Wat is er de afgelopen 25 jaar veranderd?

Jan Goris: “Qua doelstellingen veranderde er nagenoeg niets. Wat we wel zien, is dat bossen regelmatig van eigenaar veranderen. We zien nu opvallend veel nieuwe eigenaars die een bos kopen om er tiny houses te verhuren of workshops bushcraft of yoga te geven, waarbij ze stuiten op de boswetgeving. Notarissen en makelaars zouden hen beter moeten inlichten. Anderzijds zien we een groeiende groep jonge mensen die een bos

kopen om een stukje groen Vlaanderen te behouden.”

Jan Seynaeve: “We creëren nu veel meer nieuw bos, zowel via spontane verjonging als aanplantingen. We gaan ook relaxter om met exoten. In het begin wilden we van elke eigenaar een beheerder maken. Nu weten we dat niet iedereen dat kan of wil. Sommige leden willen gewoon een betrouwbare partner die er mee voor zorgt dat het bos goed beheerd wordt, zonder dat het hen veel geld kost.”

An Pierson: “Er zijn natuurlijk wel eigenaars die veel zelf doen en enkel bij ons komen aankloppen voor een kapmachtiging of de opmaak van een beheerplan.”

Sylvie Mussche: “De context waarbinnen we werken en de wetgeving veranderden enorm de voorbije jaren. Alles is complexer en de nood aan professionele begeleiding voor de doorsnee boseigenaar nog groter. Het ledenaantal van de Bosgroepen groeide heel sterk, waardoor we nu minder tijd kunnen besteden aan elk individueel lid. Daarnaast professionaliseerden we ons steeds verder, onder meer met de oprichting van de Koepel van Vlaamse Bosgroepen. Het belang van de koepel nam nog toe nadat de bevoegdheid voor De Bosgroepen in 2014 verschoof van de Vlaamse overheid naar de provincies.”

Wat zijn de grootste verwezenlijkingen van De Bosgroepen?

Sylvie Mussche: “We tilden het beheer van privébos naar een hoger niveau. Dankzij onze neutrale,

“Het eerste tweedaagse coördinatorenoverleg vond plaats in een houten chalet van mijn nonkel in de Ardennen, waar de helft van ons op de grond sliep en iemand van ANB in de kookpotten roerde.” – Jan Goris

“We toonden al meermaals dat we creatief kunnen zijn met middelen en telkens de energie en motivatie vonden om door te gaan. Onze sterke achterban vormt de basis voor een lange, mooie toekomst.” – An Pierson

bemiddelende rol konden we een krachtig netwerk uitbouwen. Eigenaars komen via ons ook met elkaar in contact en wisselen ervaringen uit.”

Jeroen Franssens: “We veroorzaakten een mindshift bij de politiek en de natuursector, die plots beseften dat privé-eigenaars, met wat ondersteuning, aan kwaliteitsvol natuurbeheer kunnen doen en dat het niet nodig is om alle natuurgebieden aan te kopen om natuurdoelstellingen te behalen. We gaven boseigenaars ook meer plezier in bosbeheer.”

Jan Seynaeve: “De bossen van bepaalde leden zien er nu totaal anders uit dan twintig jaar geleden, met meer boomsoorten en biodiversiteit. We betekenen vaak meer voor onze leden dan hulp bij bosbeheer. Je zit samen rond de keukentafel en vormt een luisterend oor. Dat mensen zelf natuur in bezit hebben, geeft een speciale band. Die liefde en dat eigenaarschap geven een extra dimensie aan het natuurbeheer. Als we dat zouden verliezen, gaat er iets ontzettend moois verloren.”

Jan Goris: “Privébossen werden lang meewarig bekeken. De bossen waren verwaarloosd, kennis over het beheer ontbrak en tijd om het beheer uit te voeren ook. Uit de laatste bosinventaris blijkt echter dat de privébossen het op een aantal vlakken minstens even goed en soms zelf al beter doen dan openbaar bos. Ik wil graag denken dat De Bosgroepen hiervan aan de basis liggen.”

An Pierson: “Mijn grootste drive is dat we mensen echt helpen. Bij al mijn collega’s vind ik die dankbaarheid en het plezier terug. Er is geen

enkele andere organisatie of overheidsdienst die in de bres springt voor de kleine privé-eigenaars zoals wij dat doen, wat natuurlijk enkel kan dankzij de steun van de overheid. We zijn ook echt mee met de laatste ontwikkelingen en volgen het onderzoek op de voet. Dat is enorm belangrijk om de bossen weerbaar te maken voor de toekomst.”

Wat zijn de grootste uitdagingen waar De Bosgroepen voor staan?

Sylvie Mussche: “We krijgen steeds meer taken, soms zonder voldoende bijkomende financiering. Denk bijvoorbeeld aan de bosuitbreiding, de realisatie van Europese natuurdoelen en de verhoogde nood aan communicatie om het draagvlak te vergroten voor lokale houtproductie en boswerken.”

Jan Goris: “De discussies rond kapwerken nemen toe, zelfs in bossen waar we in het verleden zonder problemen dunningen uitvoerden. Communicatie is hier een grote uitdaging. Daarnaast slinken de overlevingskansen van jonge bossen door de klimaatverandering en wildvraat.”

Jan Goris: “Op een mooie dag troonde een eigenaar me mee naar een schuurtje, waarin een helikopter bleek te staan. We maakten een vlucht over mijn volledige werkingsgebied. Daarbij cirkelden we ook op zeer lage hoogte boven ons kantoor, tot verbazing van mijn collega’s.”

Sylvie Mussche: “Ik heb ooit een terreinbezoek in Aalter uitgesteld omdat ik bij aankomst in het bos de politie en het parket aantrof die een moordzaak onderzochten. Collega Maud, die wist dat ik daar een afspraak had, hoorde het op het radionieuws en belde me later die dag in paniek op met de vraag of alles in orde was.”

Jeroen Franssens: “Toen ik eens met een eigenaar stond te praten in zijn bos, passeerden er twee mannen die ons de weg vroegen. Even later arriveerden er politiecombi’s, waaruit agenten met automatische geweren en kogelvrije vesten sprongen. Die twee mannen bleken ontsnapte, gewapende gevangenen.”

Ik kan me voorstellen dat jullie een vat vol anekdotes zijn!

“We gaven boseigenaars meer plezier in bosbeheer. Vaak merkte ik dat eigenaars zich na een eerste terreinbezoek, waarbij we de angst en belemmeringen wegnamen, ontpopten tot gelukkige bosbeheerders.”

– Jeroen Franssens

Roel Vanhaeren,

ex-medewerker

Agentschap Natuur en Bos

In de jaren ’90 werkte Roel Vanhaeren voor de afdeling Bos en Groen van de Vlaamse overheid, die later samen met de afdeling Natuur zou fuseren tot het Agentschap voor Natuur en Bos. Hij was vanaf het prille begin een van de bezielers van De Bosgroepen. Ook nu hij met pensioen is, spreekt hij met veel passie over het belang van privé-eigenaars voor de toekomst van de bossen in Vlaanderen.

Op welke manier was de Vlaamse overheid betrokken bij het ontstaan van De Bosgroepen?

Roel: “Het Bosdecreet van 1990 besteedde veel aandacht aan privébossen, samen goed voor zo’n 70 % van het Vlaamse bosareaal. Er waren toen meer dan 100 000 eigenaars, met een bos dat gemiddeld minder dan een halve hectare groot was. Het Bosdecreet omvatte maatregelen voor privébos, maar dat vormt nog geen garantie voor realisatie op het terrein. De grote eigenaars waren al enigszins georganiseerd, per provincie was er een ambtenaar privébos en er waren beperkte subsidies voor de begeleiding van beheerplannen.”

“Midden jaren ‘90 startte het Bosverplegingsproject Kempische Heuvelrug. Een team van arbeiders werkte aan de bestrijding van Amerikaanse vogelkers. De Vlaamse overheid voorzag financiële middelen. Gaandeweg verbreedde de werking zich: dunningen, gezamenlijke houtverkoop, beheerplannen, toegankelijkheidsregelingen. Vanuit het Bosdecreet was al bepaald dat bossen veel verschillende functies moeten vervullen. Elke eigenaar legde zijn eigen focus. De Vlaamse overheid en de provincies werkten goed samen en de gemeenten haakten vlot aan.”

Wat was jouw rol hierin?

“Mijn opdracht was om het project draaiende te houden. Tientallen keren reed ik ’s avonds naar Retie om vergaderingen bij te wonen. Dan was ik vaak pas om middernacht thuis. Maar ik had het ervoor over, want ik zag de resultaten op het terrein. Vervolgens kreeg ik de opdracht om de werking uit te breiden naar de andere provincies. Dat ging vrij vlot omdat het zo’n goed concept is. Elke politieke partij vond wel een aanknopingspunt. Wij als Vlaamse overheid bleven op de achtergrond. In 2003 is het concept van De Bosgroepen geïntegreerd in het Bosdecreet. Later verschoof de werking van het Vlaamse niveau naar de provincies. Ik nam zelf ook andere taken op, maar bleef van aan de zijlijn volgen en zat in andere overlegorganen met de Bosgroepcoördinatoren.”

Zijn er straffe verhalen die je bijbleven?

“Ooit nodigden we prins Laurent uit om te komen spreken op een avondvergadering. Hij was toen heel actief rond natuur en biodiversiteit. We hoopten op persaandacht voor het project, maar lokten vooral nieuwsgierige buurtbewoners.

Hij maakte tijd vrij om met iedereen te praten en was heel geïnteresseerd in bosbeheer en de werking van De Bosgroepen.”

Wat wens je De Bosgroepen toe voor de toekomst?

“Ik hoop dat het beleid ook in de toekomst inziet hoe belangrijk privébossen zijn en dat De Bosgroepen meer middelen krijgen om hun ambities waar te maken, ook in de regio’s waar ze nu nog niet echt een voet aan de grond hebben. Elke vierkante meter bos in Vlaanderen is belangrijk en verdient een doordacht beheer. De Bosgroepen vervullen een belangrijke rol binnen de Bosalliantie en de nood aan deskundig bosbeheer zal enkel maar toenemen.”

“Elke vierkante meter bos in Vlaanderen is belangrijk en verdient een doordacht beheer.”

Bert Wierbos, houtaankoper voor West Fraser

Als houtaankoper bij houtverwerkend bedrijf Norbord, sinds 2020 onderdeel van West Fraser, heeft Bert Wierbos een nauwe band met De Bosgroepen en een goed inzicht in de houtindustrie.

Welke meerwaarde hebben

De Bosgroepen voor de houtmarkt?

Bert: “We werkten altijd al met privéboseigenaars. Het zou goed zijn als alle particuliere bosbezitters zich aansluiten bij De Bosgroepen om een goed beheer en betere vermarkting van de producten mogelijk te maken. De houtindustrie maakt zich grote zorgen over onze bossen. Het gebruik van hout als duurzame grondstof wordt goed gepromoot, maar we moeten er ook voor zorgen dat er voldoende lokaal hout voor de volgende generaties is. Het huidige systeem van De Bosgroepen, waarbij ze dunningen uitvoeren en kloempen aanplanten onder bestaand bos, is op zich niet slecht. Maar het volstaat absoluut niet als je ziet welke rol bossen in de toekomst moeten spelen. Ik vind dat er al decennialang te weinig bos wordt vervangen door jong en weerbaarder bos, ook in bossen van Bosgroepleden. Met de huidige zeer mooie houtprijzen is het perfect mogelijk om volop in nieuw, weerbaar en biodivers bos te investeren en nog een surplus over te houden.”

Hoe verloopt voor jou de samenwerking?

“Goed. Ik doe altijd mee met de openbare houtverkopen, heel handig. Die volumes stegen door de jaren heen, maar zouden nog veel hoger kunnen. Het jaarvolume dat wij kopen van de bosgroepen bedraagt ca. 10 % van ons totaal volume eigen aankoop, goed voor

ongeveer 10 000 m3 per jaar. In de 18 jaar dat ik met De Bosgroepen samenwerk, hebben we voor meer dan 4 miljoen euro aan hout gekocht via hen. Het is wel jammer dat wij als trouwe klant aan openbare veilingen moeten meedoen, dat er geen structurele samenwerking is.”

Zijn er anekdotes die je overhoudt aan die 18 jaar samenwerking?

“Toen we pas samenwerkten, organiseerde ik een houthakkersweekend bij mij thuis met natuurliefhebbers: ex-klasgenoten, ANB-medewerkers, jagers en ook mensen van Bosgroep Limburg. Natuurlijk maak je ook op het terrein veel mee. Zo gingen we eens met een Bosgroepcoördinator ter plekke na aanhoudende klachten van een eigenaar van een paardenweide, die beweerde dat een van onze vrachtwagens zijn stroomdraad beschadigde. Die eigenaar bleef volhouden dat wij het waren geweest. Terwijl we onderhandelden over een oplossing, stopte er plots een vuilniswagen. De chauffeur sprong dolenthousiast uit zijn cabine. Hij had de week ervoor de

draad beschadigd en was blij dat hij daar nu de eigenaar over kon aanspreken …”

Hoe zie jij de toekomst voor De Bosgroepen?

“Ik zie een zeer grote rol voor hen weggelegd, maar er moeten meer middelen komen. Als de overheid meer en weerbaarder bos wil, moet ze hechter samenwerken met De Bosgroepen. Daarnaast vind ik dat De Bosgroepen meer moeten inzetten op certificering, bij voorkeur PEFC.”

Wat wens je De Bosgroepen toe voor de toekomst?

“Veel moed, want ze werken in een uitdagende wereld. Ik merk dat de medewerkers over veel kennis en goede wil beschikken en hoop dat er mensen blijven binnenstromen vanuit bosbouwopleidingen. Ik ken geen enkele andere organisatie of dienst waar zoveel bekwame specialisten bij elkaar zitten. Ze moeten hun stem echter nog meer durven verheffen en meer gewicht in de schaal krijgen aan de onderhandelingstafel.”

“Ik ken geen enkele andere organisatie of dienst waar zoveel bekwame bosbouwmensen bij elkaar zitten. De Bosgroepen moeten hun stem echter nog meer durven verheffen.”

Suzanne De Smedt, ex-bestuurder bij de eerste Bosgroep

“We merkten dat veel leden hun eigen bos terug gingen waarderen, in een tijd waarin meer interesse was voor verre reizen dan voor natuur in eigen land.”

Vijfentwintig jaar geleden kreeg Suzanne De Smedt de vraag om mee te stappen in een nieuwe vzw van boseigenaars in de Antwerpse Kempen. Al snel werd ze lid van de Raad van Bestuur, een positie die ze zo’n 15 jaar enthousiast zou bekleden. Daarmee behoorde ze tot de eerste lichting van boseigenaars die zich verenigden en een gezamenlijke visie voor hun bos uitwerkten.

Hoe begon jouw Bosgroepavontuur?

Suzanne: “Mijn man en ik kochten een huis met een aanpalend bos van 1,5 ha in Lichtaart. We wisten niets van bosbeheer en lieten de natuur haar gang gaan. Op een dag kregen we bezoek van Frederik Vaes, die peilde naar onze plannen voor het bos. Hij vertelde over het pilootproject waar hij mee bezig was: boseigenaars bij elkaar brengen. Toen ze mij vroegen of ik me wilde aansluiten bij een nieuwe vzw en me kandidaat stellen als bestuurder, dacht ik: waarom ook niet?”

Hoe verliepen die eerste jaren?

“Als lerares plastische kunsten was ik niet thuis in de werking van vzw’s, maar ik werd verkozen als bestuurder bij Bosgroep Kempische Heuvelrug en leerde snel bij. De meeste leden hadden een sterke visie voor hun bos, waardoor ook mijn blik verruimde. In het begin waren we slechts met een handvol privé-eigenaars, de gemeente, Jos Geuens van de provincie en coördinator Jan Seynaeve. We ondersteunden eigenaars met advies en organiseerden praktische cursussen, wandelingen en infodagen. Je voelde dat er interesse was. De Bosgroep groeide snel.”

Wat was de visie in die beginperiode?

“We probeerden eigenaars samen te brengen, om op een grotere schaal werken uit te voeren. Eerst lag de focus op achterstallig bosbeheer en exotenbestrijding. De gezamenlijke houtverkoop was ook vroeg een vaste waarde. Het was voor sommige eigenaars een stimulans en we merkten dat ze hun bos terug gingen waarderen, in een tijd waarin mensen meer interesse hadden in verre reizen dan in natuur in eigen land.”

“Wat ons eigen bos betreft, leerde ik snel en liet een grote, broodnodige dunning uitvoeren. Zo’n dunning schrok veel eigenaars af, omdat het er niet zo mooi uitziet en weleens opmerkingen van wandelaars oplevert. Maar door mijn engagement in de Bosgroep kon ik goed uitleggen waarom de kappingen

nodig waren en waarom we dood hout lieten liggen.”

Zijn er anekdotes van die eerste jaren die je bijbleven?

“In het begin was ik de enige vrouw. Toen we eens waren uitgenodigd bij een Bosgroep in het Brusselse, inclusief een bezoek aan de bloeiende boshyacinten van het Meerdaalwoud, moest er iemand bob zijn om met het busje te rijden. De mannen waren enthousiast toen ik me kandidaat stelde, maar ze leken er toch niet helemaal gerust in. Tijdens de terugrit, met mij aan het stuur, waren ze opvallend stil … ”

Wat wens je De Bosgroepen voor de toekomst?

“Dat ze dit unieke platform voor privéboseigenaars sterk blijven uitbouwen. Verder wens ik ook dat De Bosgroepen ons blijven vertegenwoordigen op alle niveaus: de gemeente, de provincie en Vlaanderen en dat het besef van onze meerwaarde als privé-eigenaar nog meer mag doorsijpelen. Zelfs een kleine eigenaar heeft een belangrijke inbreng bij natuurbehoud. Ik hoop dat we kunnen blijven rekenen op de ijver van de talloze vrijwilligers, die helpen bij kleine beheerwerken en aanplantingen. Ze zijn onmisbaar!”

Als bosgroepmedewerkers lezen we regelmatig interessante berichten die we graag met onze leden delen. Meer artikelen lezen om over door te bomen? Dat kan, op onze website en Facebookpagina.

ONDERZOEK LEGT WISSELWERKING BOSBRANDEN EN KLIMAATVERANDERING BLOOT

Met behulp van satellieten onderzoekt professor Guido van der Werf van de Vrije Universiteit in Amsterdam de interactie tussen bosbranden en klimaatverandering. Veel branden ontstaan niet enkel door de klimaatverandering, maar dragen er ook nog eens tot bij. Alle bosbranden samen berokkenen ongeveer evenveel schade als 30 % van de CO2-uitstoot uit fossiele brandstoffen. Bij ontbossingsbranden wordt die uitstoot bovendien niet gecompenseerd door de aangroei van nieuw bos. De grootste 2-uitstoot komt van extreme gevallen, zoals de ontbossingsbranden in de tropen en de Australische bosbranden in 2019-2020. Bosbranden zijn overigens niet altijd slecht voor bossen. Veel hangt af van de locatie en het beheer.

bit.ly/41cDHLv

JAARVERSLAG BOSGROEP LIMBURG 2022 ONLINE!

Werd jouw bos dit jaar beheerd? Kwam onze arbeidsploeg langs of nam je deel aan de houtverkoop? In ons jaarverslag geven we een overzicht van wat we in 2022 allemaal hebben gedaan. Voor onze leden, maar ook vooral voor onze “Limburgse bossen!”

bit.ly/3mxOFve

OH DENNENBOOM, WAT ZIJN

UW TAKKEN NUTTIG!

Elk jaar eindigen miljoenen kerstbomen op de stortplaats of brandstapel. Britse onderzoekers slaagden erin om een nuttige vloeistof uit de sparrennaalden te winnen: hydrozine. Deze vloeistof kan dienen als hernieuwbare brandstof, bewaarmiddel voor levensmiddelen en grondstof in de landbouw en industrie.

bit.ly/3IjzxJ3

A TREE A DAY KEEPS THE DOCTOR AWAY

Stadsbomen helpen om vroegtijdige overlijdens te verminderen. Zo fungeren ze als natuurlijke airco’s. Onderzoekers becijferden dat als er meer bomen in Europese steden hadden gestaan, we maar liefst een derde van de hittedoden van 2015 hadden kunnen vermijden, goed voor 2 500 mensen. Dat was dan nog een jaar met een ”normale” zomer. Het is een zoveelste onderzoek dat het belang van (stads) groen voor onze gezondheid onderstreept.

bit.ly/3knUWZx

BOS TE KOOP

Ben je lid van de Bosgroep en wil je je bos verkopen of ben je net op zoek naar een bos? In deze rubriek vind je een overzicht van percelen privébos die te koop staan. Wij hopen natuurlijk dat andere Bosgroepsleden het bos kopen, zodat de duurzaamheid van het bosbeheer gegarandeerd is.

Afspraken bij de zoekertjes

Voordat het zoekertje gepubliceerd wordt, ondertekent de eigenaar een toelating.

Het zoekertje verschijnt eenmalig in het Bosbelang.

De publicatie van het zoekertje is geen garantie voor de verkoop van het bos.

Als je het bos niet meer zou willen verkopen, breng je de Bosgroep op de hoogte.

Hoe reageer je op een zoekertje?

Je neemt zelf contact op met de boseigenaar.

Bij aankoop geef je de Bosgroep een seintje.

As

94,40 are gemengd bos

joris.declercq@skynet.be

0477 225 613

Beringen

27,3 are naaldbos

0477 60 84 51

Bree

1,06 hectare gemengd bos wim_guldentops@yahoo.com

0472 96 32 51

JUNI 5-9

maandag tot vrijdag Studiereis naar de Duitse bossen

Wil jij met eigen ogen ontdekken hoe ze het bosbeheer in andere landen aanpakken? Dan zijn de Inverde-studiereizen, al veel jaren een klassieker, een absolute aanrader.

Lanaken

52,44 are gemengd bos luc.geelen@telenet.be

44 34 84

Lanaken

58,85 are loofbos kloix@archipelago.be 0476 27 83 22 Lummen

1,36 hectare loofbos leen@delobel.be 0475 26 59 69

Samen met andere boseigenaars en bosliefhebbers ontmoet je lokale beheerders van openbare en privéboseigendommen, bekijk je sprekende beheerpraktijken en voer je inspirerende (terrein) discussies. De focus ligt op bossen met een uitgesproken integratie van de natuur- en productiefunctie en uitwisselingen over de zoektocht naar klimaatslim bosbeheer en boomsoortenkeuze.

De studiereis wordt begeleid door plaatselijke gidsen en een specialist bosbeheer van Inverde. Alle maaltijden, excursies, de heen- en terugrit met een tourbus, overnachtingen, vervoer ter plaatse, toegangstickets en reisbegeleiding zijn inbegrepen in de prijs.

praktische info:

www.inverde.be/opleidingen/ studiereis-bosbeheer-naar-duitsland

Nog vragen?

Stel ze gerust aan Ilse Vanhoudt op 011 23 74 26 of 0479 54 30 72.

contactgegevens

BOSGROEP LIMBURG

p/a provincie Limburg

Universiteitslaan 1

B-3500 Hasselt

bosgroep@limburg.be

bosgroeplimburg.be

tel. 011 23 73 28

algemene coördinatie

ir. An Pierson tel. 011 23 83 24

gsm 0473 88 53 95

an.pierson@limburg.be

coördinator houtverkoop

ing. Frederik Bollen

tel. 011 23 83 71

gsm 0479 19 10 08

frederik.bollen@limburg.be

bosbouwtechn. medewerker

Liam Van Eyck

tel. 011 23 83 63

gsm 0470 47 37 21

liam.vaneyck@limburg.be

administratief coördinator

Ilse Vanhoudt

tel. 011 23 74 26

gsm 0479 54 30 72

ilse.vanhoudt@limburg.be

boekhouding

Matty Colla

tel. 011 23 83 63

gsm 0475 29 37 30 matty.colla@limburg.be

communicatieverantwoordelijke

Pascal Vanhees

tel. 011 23 83 74

gsm 0478 55 16 14

pascal.vanhees@limburg.be

Regio West

REGIO WEST

coördinator

ir. Lore Bellings tel. 011 23 83 19 gsm 0471 23 82 14 lore.bellings@limburg.be adjunct-coördinator

Pieter Flamend tel. 011 23 83 29 gsm 0476 93 11 50 pieter.flamend@limburg.be secretariaat

Evi Ghijsens tel. 011 23 73 29 evi.ghijsens@limburg.be

Regio Zuid

REGIO OOST coördinator

ir. Patrick Meesters tel. 011 23 83 23 gsm 0475 46 04 42 patrick.meesters@limburg.be adjunct-coördinator

Els Kimpe tel. 011 23 73 85 gsm 0470 57 67 15 els.kimpe@limburg.be secretariaat

Ine Houbrechts tel. 011 23 83 15 ine.houbrechts@limburg.be

Regio Oost

REGIO ZUID coördinator

ir. Karolien Van Diest tel. 011 23 83 25

gsm 0473 88 53 94 karolien.vandiest@limburg.be adjunct-coördinator

Jolan Wouters

tel. 011 23 83 89

gsm 0471 85 63 30 jolan.wouters@limburg.be secretariaat

Clara Caradonio tel. 011 23 83 12 domenicaclara.caradonio@ limburg.be

Patricia Rouffa tel. 011 23 83 30 patricia.rouffa@limburg.be

Waarvoor kun je terecht bij de Bosgroep?

Een bos bezitten en beheren, daar komt heel wat bij kijken. Voor vragen of informatie kun je evenwel altijd te rade gaan bij de Bosgroep. We sommen hier even op waarmee de Bosgroepmedewerkers je van dienst kunnen zijn:

vragen en hulp bij bosuitbreiding gratis en onafhankelijk advies over het bos en het beheer ervan (bosbouwtechnische, wettelijke, financiële en administratieve aspecten)

informatie over hoe een duurzaam bosbeheer eruitziet, wat je wettelijke rechten en plichten zijn als boseigenaar en wat de mogelijke subsidies zijn waarop je aanspraak kunt maken.

hulp bij het invullen van kapaanvragen of het opstellen van beheerplannen

kaartmateriaal

coördinatie van de samenwerking tussen verschillende boseigenaars ondersteuning bij FSC-certificering, boscompensatie in natura, bedrijfssponsoring voor (her)bebossingen, aanplantingen en ecologische