Arrondicement Resoc - streekpact 2014-2020 by Stefaan van Damme

RESOC Mechelen ontwikkelde voor de regio een (middel) langetermijnstrategie voor de economische ontwikkeling en de werkgelegenheid op arrondissementeel niveau, het Streekpact 2014-2020. We vertrekken daarbij vanuit twee basiswaarden: we gaan voor een duurzame ontwikkeling (laat ons evolueren naar een klimaatneutrale regio) waarbij we alle talenten in de streek willen inzetten. Iedereen krijgt kansen op basis van zijn of haar talenten.

Onze regio kan bogen op zijn centrale ligging, een sterk en uitgebouwd onderwijsnet, de grote diversiteit aan economische activiteiten en een heterogeen aanbod aan bedrijven. Tel daarbij nog de overzichtelijkheid en de kleinschaligheid van de regio, en je stelt vast dat onze regio flink wat troeven in handen heeft. Maar waar zit de ĂŠchte (economische) kracht? Welke sectoren doen het goed in onze regio, zelfs beter dan in de provincie Antwerpen of in Vlaanderen? Welke sectoren hebben veel groeipotentieel? Welke sectoren zorgen voor veel werkgelegenheid? Een studie in opdracht van RESOC duidde drie speerpuntsectoren aan: landen tuinbouw, chemische, farmaceutische en kunststoffenindustrie, en transport en

logistiek. Zonder de andere sectoren uit het oog te verliezen, kiezen we resoluut voor de uitbouw en ondersteuning van onze topsectoren. Er zijn bovendien nogal wat linken tussen deze sectoren, dus cross-sectoraal denken moet eveneens een uitgangspunt zijn.

aan het gezamenlijke engagement van sociale partners, de lokale besturen en de provincie. Het Streekpact 2014-2020 wil het (arrondi-) cement zijn: de gemeenschappelijke overtuiging en het engagement van alle leden dat samenwerking de regio doet groeien en bloeien.

Bedrijfsleiders, RESOC-partners, specialisten en stakeholders werden verenigd in Inspiratieateliers - grote brainstormsessies, waar we betrokkenheid creëerden, groeikansen zochten en gedeelde uitdagingen definieerden, Kortom, de ateliers werden echte ideeënfabriekjes.

MARC HENDRICKX Voorzitter RESOC Mechelen

Op het Ambitieatelier van juni 2014 stelden we een gemeenschappelijke visie voor en verfijnden we de acties en projecten. We zochten er naar draagvlak en mogelijke partnerschappen. De door de ‘levende krachten van de regio’ ontwikkelde visie en strategie bieden het kader om toekomstige acties te toetsten op hun waarde. Het is een door alle leden van RESOC Mechelen en de door hen vertegenwoordigde organisaties en besturen goedgekeurde en gedragen toekomstvisie. Deze geeft vorm en inhoud

RESOC Mechelen en haar partners vertrekken van een aantal vaststellingen die de toekomstige ontwikkelingen in de regio zullen vormgeven en beïnvloeden. Zo is er de centrale ligging in Vlaanderen én Europa, de steeds toenemende mobiliteitsproblematiek, een te verwachten explosieve bevolkingsgroei, de druk op de open ruimte en de groeiende schaarste van grondstoffen. Daarenboven is ‘kennis en talent’ de productiefactor bij uitstek in onze regio maar tegelijkertijd ook een schaars goed. RESOC Mechelen is vastbesloten om van de regio het kloppend hart te maken tussen Antwerpen en Brussel, met daaraan gekoppeld de wil en drive om alle inwoners van de streek mee te krijgen in deze ontwikkeling. RESOC Mechelen kiest dan ook resoluut vóór de maximale ontplooiing van talenten in de regio en vóór duurzame ontwikkeling van de regio.

Missie RESOC wil de stuwende kracht zijn in het uitbouwen van een duurzame economie in het arrondissement Mechelen waarbij alle aanwezige talenten maximaal worden ontdekt, ontwikkeld en ingezet.

TALENT RESOC Mechelen beschouwt de voorspelde toename van de bevolking als een troef, een uitdaging. Dit sociaal kapitaal - nieuwe en huidige inwoners van de regio - bezit kostbare talenten en kennis, de belangrijkste grondstof van de regio. De RESOC-partners willen voluit inzetten op het ontdekken, stimuleren en ontwikkelen van deze talenten. De regio is voorzien van een zeer uitgebreid onderwijsaanbod. Samen met deze onderwijsinstellingen, organisaties en bedrijven wil RESOC vooral aandacht besteden aan het juister richten van de studiekeuze van kinderen en jongeren, via beproefde en werkbare recepten als Kies Wijs, de Kracht van Techniek, We are Chemistry… RESOC Mechelen zet daarnaast steeds in op het creëren van kansen voor de zgn. kansengroepen. Via de loopbaan- en diversiteitsplannen (voorheen diversiteitsplannen) wordt een sterke klemtoon gelegd op het sleutelen aan een divers en duurzaam personeelsbeleid. Een reeks van stimuleringsmaatregelen en acties voor het komen tot een duurzaam personeelsbeleid in bedrijven, organisaties en

lokale besturen dragen bij tot een beter werkklimaat voor iedereen en een bredere participatie van kansengroepen op de arbeidsmarkt.

DUURZAME ONTWIKKELING Groeiende schaarste van natuurlijke grondstoffen, stijgende energieprijzen, alsmaar strengere milieuwetgeving, toenemende mobiliteitsproblemen, groeiend tekort aan ruimte... zetten de RESOC-partners aan om samen voluit te kiezen voor de duurzame weg vooruit: een verduurzaming van de regionale economie, met als ambitieus einddoel een klimaatneutrale regio. De RESOC-partners zijn zich ervan bewust dat de enige juiste keuze erin bestaat een economie uit te bouwen die rekening houdt met de draagkracht van de planeet én van de samenleving. De tijdige omschakeling naar een ‘houdbare’ economie biedt heel wat kansen aan onze bedrijven om hun competitiviteit te verhogen. Door bestaande business modellen aan te passen aan de huidige en toekomstige uitdagingen of door nieuwe modellen te ontwikkelen, kunnen bedrijven nieuwe markten

en klanten aanspreken. Het nastreven van grondstoffen- en energie-efficiëntie zal een gunstig effect hebben op de bedrijfskosten. Bovendien kunnen toekomstige kosten omwille van alsmaar strengere voorschriften worden vermeden.

Het komt erop aan om alle veranderingen als kans te grijpen en een voordeel uit te bouwen voor people, profit en planet. Werkgevers, werknemers en lokale besturen worden vanuit RESOC Mechelen aangemoedigd om samen de uitdagingen aan te gaan.

Een duurzame economie is tevens een economie die kansen krijgt van de samenleving doordat ze kan rekenen op draagvlak bij de bevolking. Bedrijven en omwonenden leven in goede verstandhouding en de verschillende economische sectoren kennen een voldoende instroom van talenten.

RESOC Mechelen maakt duidelijke keuzes. Niet alle beleidsdomeinen en aandachtspunten worden opgenomen in het Streekpact. De keuze voor Talent en Duurzame ontwikkeling impliceert een duidelijke afbakening van het werkterrein.

Bovendien staan we aan de vooravond van een ongeziene technologische revolutie. Nieuwe technologieën bieden oneindig veel mogelijkheden om de economie verder te verduurzamen, maar vereisen tevens nieuwe denkpatronen. Daarnaast moeten bedrijven rekening houden met het gedrag van consumenten dat grote omwentelingen kent. Dit alles zal een impact hebben op de regionale arbeidsmarkt: de inhoud van bestaande jobs zal wijzigen, nieuwe jobs zullen ontstaan en andere jobs zullen verdwijnen. Onderwijsen opleidingsverstrekkers staan voor de uitdaging de juiste competenties te ontwikkelen en werkgevers zullen uitgedaagd worden om creatiever om te springen met het talent dat zich aandient.

Dit is géén inperking van de ambities, maar een realistische inschatting van de mogelijkheden en de haalbaarheid. Hier door kunnen we de impact van het Pact vergroten in de omschreven domeinen. Het vorige Streekpact leerde ons dat we vooral vooruitgang hebben kunnen boeken op die dossiers die we zelf in handen hadden. Daarom willen we in het nieuwe Streekpact voluit gaan voor hetgeen we zelf kunnen doen, steeds samen met de relevante streekpartners en/of hogere overheden.

Visie Door het stimuleren en organiseren van co-creatie en samenwerking tussen bedrijfsleven, onderwijs, georganiseerde middenveld en overheden streeft RESOC een duurzame versterking van de speerpuntsectoren in de regio na, met oog voor talent. Deze sectoren vormen de motor voor de verduurzaming van de regionale economie in zijn geheel.

DUURZAME VERSTERKING MANIFESTEERT ZICH IN: • Een verhoogde slagkracht om maatschappelijke en technologische ontwikkelingen als opportuniteiten aan te grijpen (toekomstgericht), • Een kritische toename van het maatschappelijk draagvlak voor deze sectoren, en • Een bedrijfsvoering die meer en meer rekening houdt met ecologische en maatschappelijke grenzen, en menselijke factoren.

Strategie Het RESOC onderscheidt zich in de eerste plaats van andere (profit en non-profit) organisaties door zijn netwerkstructuur. Het brengt diverse onafhankelijke organisaties samen in een permanente samenwerkingsstructuur met als gemeenschappelijk doel de verdere ontwikkeling van de regio. Binnen deze structuur geldt het principe van de gelijkwaardigheid. Als organisatienetwerk schuilt de kracht van RESOC in de verbondenheid en het engagement van haar leden. In dialoog werken de leden van RESOC gezamenlijke acties uit voor het oplossen van problemen die meer dan één eigenaar hebben. De partners zijn van elkaar afhankelijk om de uitdaging tot een goed einde te kunnen brengen. Deze acties bieden een meerwaarde voor mens en maatschappij in het arrondissement Mechelen. De partners focussen hierbij op de uitbouw van een duurzame economie en een arbeidsmarkt waarin alle aanwezige talenten maximaal worden benut. Het RESOC richt zijn inspanningen enerzijds naar de versterking van de speerpuntsectoren van de regio, en anderzijds naar

het invullen van de randvoorwaarden die een structurele en toekomstgerichte versterking van deze sectoren mogelijk maken. Bij dit eerste gaat het uit van de kracht van afstemming en actiegerichte samenwerking tussen haar leden, voor dit tweede rekent het op de daadkracht van de Vlaamse en federale overheid. Door een vinger aan de pols te houden heeft het RESOC continu zicht op enerzijds de actuele uitdagingen, noden, knelpunten en bekommernissen in de regio, en anderzijds op relevante ontwikkelingen, innovatieve ideeën, kansen etc. Vooral voor dit tweede is het belangrijk dat niet enkel de eigen regio het aandachtgebied is. Om deze rol te kunnen waarmaken, werkt het RESOC een strategie en een bijhorende structuur uit. Op basis van de verzamelde informatie tracht het RESOC ‘vraag’ en ‘aanbod’ met elkaar te matchen en hier zinvolle acties uit te destilleren. RESOC Mechelen moet bij wijze van spreken een collectieve O&O-afdeling voor de regio worden.

Acties worden uitgewerkt, krijgen vorm – inhoud en uitvoeringsmodaliteiten – aan de hand van een co-creatief proces, waar naast de RESOC-leden ook andere relevante actoren worden bij betrokken. Het RESOC is zelf (in essentie) geen uitvoerende actor. De effectieve uitvoering dient voornamelijk door de partnerorganisaties te gebeuren. Deze acties krijgen door middel van partnerschappen (met elkaar én met andere stakeholders) en concrete engagementen uitwerking. De partners zetten dus hun machts- en hulpbronnen voor het netwerk in. Hierover worden klare en duidelijke afspraken gemaakt. Een beperkt aantal vaste personeelsleden zorgt voor de nodige ondersteuning. Daar het RESOC als organisatie hoofdzakelijk een beleidsvoorbereidende en coördinerende rol vervult, ligt de focus van dit team bij het aansturen van het proces om tot gezamenlijke probleembeschrijvingen en gedragen oplossingen te komen. Inhoudelijk is de oplossing steeds het resultaat van een dialoog tussen de betrokken actoren.

Door middel van kennisuitwisseling, ervaringsuitwisseling en afstemming wordt de werking van RESOC én van haar leden voortdurend geoptimaliseerd. Deze uitwisseling heeft zowel betrekking op de gezamenlijke acties als op de algemene werking van de RESOC-leden. Het RESOC functioneert dus als het ware als een regionaal lerend netwerk voor organisaties betrokken bij de streekontwikkeling. Om nuttige, doeltreffende acties regionaal te verankeren, kan het aangewezen zijn om op basis van experimenten generieke modellen te ontwikkelen en te verspreiden. RESOC Mechelen wil inspirerende modellen aanbieden aan de partners. Deze modellen kunnen door zgn. early adopters worden opgepikt, om op die manier ook andere partners te overtuigen van de meerwaarde van het model en de eraan verbonden veranderingen/ verbeteringen.

Bovenregionale beleidsprioriteiten Voor een krachtig en actiegericht Streekpact is het noodzakelijk om onze strategie in te passen in de provinciale, Vlaamse, federale en Europese beleidskaders. Bij het proces voor de totstandkoming van ons Streekpact hebben de regionale partners daarom steeds de link gelegd met de door de bovenregionale overheden aangehouden speerpuntsectoren en inhoudelijke focus. Onze drie speerpuntsectoren worden ook door de hogere overheden als zeer belangrijk voor de toekomstige economische ontwikkeling gezien. Duurzame en toekomstbestendige uitbouw van (bedrijfs)processen is voor alle niveaus het centrale beleidsthema. Talentontdekking en –ontwikkeling is cruciaal in onze snel evoluerende (kennis)maatschappij. Met de Provincie Antwerpen werken we aan een gestroomlijnde aanpak, waarbij de noodzaak aan een sterk streekoverleg centraal staat. Beleidsmakers, diensten (economie, landbouw, onderwijs, Europa, …) en organisaties (POM, …) van het Provinciebestuur Antwerpen engageren zich voluit mee voor ons Streekpact. Zij

stappen actief mee in ons proces van visievorming en co-creatie van projecten en zetten waar mogelijk en nuttig kennis en middelen in voor de realisatie. De Vlaamse overheid schetst in VIA (Vlaanderen in Actie) en Vlaanderen 2020 duidelijke beleidskeuzes. Vlaanderen wil de uitdaging aangaan op het vlak van talentontwikkeling, innovatie, ondernemerschap, internationalisering en verduurzaming. Deze prioriteiten zijn bijzonder compatibel met de keuzes in ons Streekpact en bieden heel wat kansen tot samenwerking. De Vlaamse overheid heeft ook op een aantal ‘belendende’ beleidsdomeinen een grote impact op onze regio. RESOC Mechelen legde daarom in een memorandum aan de nieuwe Vlaamse Regering een aantal vragen en uitdagingen voor op het vlak van ruimtelijke ordening, innovatie, mobiliteit en de aansluiting tussen onderwijs en de arbeidsmarkt.

en het Streekpact RUIMTELIJKE ORDENING

MOBILITEIT

• De ontwikkeling van brownfields moet sneller kunnen. Door sanering en herwaardering van de oude, vervuilde bedrijventerreinen in het arrondissement creëert men nieuwe ruimte om te ondernemen zonder de druk op de open ruimte op te voeren. • De minimum perceeloppervlaktes mogen hoogstens als richtinggevend beschouwd worden, zonder nog onderscheid tussen lokale en regionale bedrijvenzones. • Meer flexibiliteit voor gemeenten om industriezones aan te leggen, waarbij een evenwicht tussen ruimtegebruik en werkgelegenheid wordt nagestreefd. • Zonevreemde bedrijven rechtszekerheid bieden en de zone gebruiken om het tekort aan bedrijventerreinen aan te pakken. • Naast de industrie heeft ook de landen tuinbouw, één van onze regionale speerpuntsectoren, nood aan voldoende grond én rechtszekerheid. • Een vergunningsbeleid met meer rechtszekerheid en een kortere doorlooptijd.

Vertrekkende van alle bovenlokale knelpunten en missing links inzake weginfrastructuur in de regio, heeft RESOC Mechelen bij consensus de volgende drie ingrepen als meest prioritair geselecteerd: • Optimaliseren ontsluiting Klein-Brabant • Uitvoeren flankerende maatregelen voor de doortrekking van de R6 (o.a. activeren vrachtroutenet, gericht plaatsen van geluidsschermen, verhoogde aandacht voor fietsveiligheid, aanpassen Berlaarbaan) • Opwaarderen N10 Lier – Heist-op-den-Berg We vragen ook meer investeringen in openbaar vervoer zoals meer en betere busverbindingen. • De tramlijn vanuit Brussel geniet eveneens onze speciale aandacht. • De versterking van het fiets-o-stradenetwerk is van groot belang voor de verduurzaming van de mobiliteit in onze regio. • RESOC Mechelen is eveneens vragende partij voor een verdere uitbouw van het transport over de waterwegen.

INNOVATIE • We vragen dat het Vlaamse Innovatiebeleid werk maakt van een slimme en strategische verdeling van de innovatiesteun • Het Vlaamse Innovatiebeleid moet de toets met betrekking tot de regionale noden kunnen doorstaan, zowel op het vlak van de middelen als wat betreft de valorisatie van nieuwe innovatie-instrumenten. • Het Vlaamse Innovatiebeleid dient bijzondere aandacht te besteden aan het stimuleren van innovatie binnen de KMO’s, de kern van de regionale economie.

ONDERWIJS-ARBEIDSMARKT • Veel meer jongeren zouden moeten kiezen voor een technische opleiding. Dit kan via de uitbreiding van STEM-acties en specifieke regionale initiatieven. Daarnaast moet de keuze voor een TSOof BSO-opleiding een positieve keuze worden. De Vlaamse overheid dient deze studierichtingen op te waarderen. • VDAB, en zeker de Mechelse afdeling, investeert veel in de matching van werkzoekenden met de bestaande vacatures. Deze initiatieven moeten versterkt en uitgebreid worden. Een meer sectoraal-gerichte arbeidsbemiddeling zal dit proces intensifiëren en de knelpunten op de arbeidsmarkt meer naar de voorgrond brengen. • Het aanbieden van nieuwe studierichtingen vraagt vaak veel tijd. Het onderwijs moet de kans krijgen om (in een soort proeftuinen) te experimenteren met snelle omschakeling van hun aanbod.

• De Vlaamse overheid kan Levensbreed Leren stimuleren. Ondersteunende maatregelen voor bedrijven en werknemers kunnen hierbij ingezet worden. • Om alle talenten in onze regio mee te krijgen vragen we aan de Vlaamse overheid om initiatieven zoals werkplekleren, IBO, deeltijds onderwijs, tweede kans onderwijs, … maximaal te ondersteunen. • RESOC Mechelen is vragende partij om meer in te zetten op competentiegerichte opleidingen, om zo alle talenten uit onze regio kansen te bieden. Ook het RTC kan hierin geactiveerd worden: zij kunnen een platform bieden voor een meer intensieve samenwerking tussen werkgevers, onderwijs en VDAB/ volwassenonderwijs, en deze ook faciliteren. • RESOC Mechelen ziet daarnaast ook de activering van langdurig werkzoekenden als oplossing, vooral in functie van de invulling van knelpuntvacatures en technische beroepen. Omwille van de hogergenoemde elementen, pleiten we voor een volgehouden dialoog tussen de Vlaamse Regering en onze regio. Een dialoog waarin we op zoek gaan naar (beleids)initiatieven, projecten en synergiën ten voordele van de sociaaleconomische ontwikkeling van onze regio. We pleiten eveneens voor het ter beschikking stellen van regiobudgetten, die kunnen ingezet worden in functie van de in het Streekpact opgenomen prioriteiten. Een jaarlijks call-systeem zou hiervoor een nuttig instrument zijn. Zonder de mogelijkheid om te investeren in cruciale domeinen dreigt het Streekpact anders dode letter te blijven.

Europa 2020, het tienjarenplan voor groei en werkgelegenheid van de EU, wil de problemen van ons groeimodel aanpakken en de voorwaarden scheppen voor slimme en duurzame groei voor iedereen. Uiterlijk eind 2020 moeten de doelstellingen op de volgende terreinen bereikt zijn: werkgelegenheid, onderzoek en ontwikkeling, klimaat en energie, onderwijs, sociale inclusie en armoedebestrijding. Er worden initiatieven opgezet voor gezamenlijke activiteiten van de EU en nationale overheden op gebieden zoals innovatie, digitale economie, werkgelegenheid, industriebeleid, armoede en de efficiĂŤnte omgang met grondstoffen. Het is duidelijk dat de beleidsprioriteiten die RESOC Mechelen in haar Streekpact heeft opgenomen hun plaats hebben binnen de Europese agenda. De regionale economische actoren moeten daarom voluit kunnen inspelen op deze Europese beleidskeuzes en maximaal gebruik maken van de ter beschikking staande middelen. RESOC wil daarvoor, samen met en voor de partners, initiatieven en kennis verzamelen om efficiĂŤnt gebruik te maken van de door Europa geboden kansen (EFRO, ESF, ...). Ten slotte beseft RESOC Mechelen dat voor de creatie van een ondernemingsvriendelijk klimaat ook het federaal niveau een belangrijke rol te spelen heeft, aangezien nog veel sleutels in het beleid zich op dat niveau bevinden.

Rol van RESOC Lokale besturen en sociale partners zullen in de toekomst nog meer afhankelijk zijn van elkaar voor het aanpakken van complexe maatschappelijke uitdagingen die alsmaar sneller en intenser op ons afkomen. Uitdagingen als de toenemende schaarste van grondstoffen en ruimte, de vergrijzing van de bevolking, de ‘war for talent’… vragen om een sectoroverschrijdende en transversale aanpak.

Een doeltreffende aanpak vereist een duidelijk engagement en een gedeeld eigenaarschap van de diverse maatschappelijke actoren. Hierbij dient rekening te worden gehouden met de verwevenheid van verschillende vragen en noden en van de verschillende beleidssectoren. RESOC Mechelen kan als structureel samenwerkingsverband op verschillende manieren en niveaus meerwaarde bieden aan lokale besturen en sociale partners. De intensiteit van de samenwerking bepaalt de rol die RESOC Mechelen opneemt om de maatschappelijke uitdagingen aan te gaan. RESOC Mechelen meet zich hierbij vier verschillende rollen aan: netwerkbeheerder, beleidsmaker, projectontwerper en regioregisseur. In eerste instantie wil RESOC Mechelen als netwerkbeheerder haar partners met elkaar verbinden en aldus expertise bundelen. Het wil als het ware de cement van de regio zijn. Het netwerk richt zich op het delen van informatie en kennis, het uitwisselen van ervaringen, het bij elkaar aftoetsen van ideeën en het wederzijds inspireren. Het stelt de leden in staat om de eigen werking te optimaliseren.

Daarnaast wil RESOC Mechelen tevens een beleidsmaker zijn. Lokale besturen en sociale partners werken minstens om de zes jaar een gezamenlijke visie uit voor de regio in de vorm van een streekpact. Aan de hand van een co-creatief proces worden strategie en doelstellingen geformuleerd om de door alle partners erkende uitdagingen aan te gaan. Deze streekvisie vertrekt vanuit het gemeenschappelijk belang van de partners en is compatibel met het eigen beleid van elke partner. Onze maatschappij, economie en arbeidsmarkt zijn in constante evolutie. Een dynamische aanpak is dan ook nodig. RESOC Mechelen wil de vinger aan de pols houden wat betreft regionale noden en behoeften zodat het snel kan inspelen op veranderingen. Hier tegenover staat dat het samenwerkingsverband voortdurend het speelveld scant op zoek naar opportuniteiten. Deze kunnen zich zowel binnen als buiten de regio bevinden en hebben betrekking op potentiële partnerschappen, financiering… Als ‘slimme antenne’ vangt RESOC Mechelen dus alle nodige signalen op om een flexibel, effectief en efficiënt beleid mogelijk te maken.

Als beleidsmaker treedt RESOC Mechelen tevens in dialoog met de hogere overheden om de inzet van hun middelen te richten op de regionale prioriteiten en om de randvoorwaarden voor een doeltreffend regionaal sociaaleconomisch beleid samen invulling te geven. De streekvisie vormt hierbij het toetsingskader. RESOC Mechelen kiest er uitdrukkelijk voor om naast een geïntegreerd beleid ook gezamenlijke acties uit te tekenen in overeenstemming met de geformuleerde doelstellingen. RESOC Mechelen stelt als projectontwerper de projectteams samen, verdeelt de taken onder de betrokken partners, trekt de nodige middelen aan en legt afspraken rond doelstellingen, opvolging, disseminatie, communicatie… vast. RESOC Mechelen heeft niet de ambitie om steeds opnieuw het warme water uit te vinden. Waar mogelijk sluit het aan bij lopende initiatieven of bouwt het verder op bestaande projecten. In dit geval streeft RESOC Mechelen naar een samenwerking met de projecteigenaar en zorgt het voor een regionale vertaalslag. Zo kan het bijkomende accenten leggen, eventuele knelpunten wegwerken, verbinding

maken met andere projecten… Projecteigenaars waarmee samenwerking wordt gezocht, bevinden zich zowel binnen als buiten de regio. Het project ‘Lean & Green Arrondi-cement’ is hier een voorbeeld van. Het Lean & Green project van het Vlaamse Instituut van de Logistiek (VIL) is een gesmaakte good practice om bedrijfsprocessen in de logistieke sector te verduurzamen. RESOC Mechelen zal in samenwerking met het VIL een projectgroep van regionale bedrijven uit de verschillende speerpuntsectoren én lokale besturen opstarten. In tegenstelling tot het originele VIL-project zal binnen het RESOC-project naast profit en planet ook aandacht worden besteed aan het people-luik. Tevens wordt een samenwerking met de scholengroep Thomas More opgezet om de deelnemende bedrijven extra ondersteuning te kunnen bieden. Enkel indien er zich geen opportuniteiten tot ‘krachtenbundeling’ voordoen, gaat RESOC Mechelen met de vergaarde ideeën aan de slag om geheel nieuwe projecten uit te tekenen.

Eenmaal alle voorwaarden ingevuld zijn om een goede projectwerking te garanderen, gaan de (interne en externe) partners van start met de uitvoering. RESOC Mechelen onthoudt zich van de uitvoering van projecten, maar geeft er enkel vorm aan door middel van co-creatie en in overeenstemming met de streekvisie. De betrokkenheid van gans de organisatie wordt wel gegarandeerd doordat RESOC Mechelen tevens de rol van regioregisseur opneemt. Dit houdt in dat RESOC Mechelen te allen tijde het overzicht bewaart van alle lopende projecten en de nodige terugkoppeling organiseert. Hierdoor kan RESOC Mechelen waken over de afstemming tussen projecten en de overeenstemming met de vooropgestelde doelen én toezien op de kwaliteit van de uitvoering ervan. Indien nodig grijpt het RESOC in om projecten bij te sturen. De partners die instaan voor de uitvoering van de projecten verlenen RESOC Mechelen hier ook het mandaat toe. Afhankelijk van de resultaten van een project staat RESOC Mechelen in voor de regionale verankering. Dit houdt in

dat goede praktijken regionaal worden uitgedragen en dat de nodige ondersteuning wordt geboden om andere regionale actoren in beweging te zetten. De verschillende rollen die RESOC Mechelen ten dienste van haar leden en de regio in zijn geheel wenst op te nemen, vragen een gepaste ondersteuning door het RESOC-team. Het team zal, afhankelijk van de situatie, afwisselend gebruik moeten maken van methodieken en technieken uit het netwerk-, proces-, stakeholder-, projecten kwaliteitsmanagement.

Strategische (SD) en operationele doelste SD 1: OPTIMALISEREN VAN INTERBESTUURLIJKE EN INTERSECTORALE SAMENWERKING DIE EEN MEERWAARDE BIEDT VOOR ZOWEL DE REGIO AN SICH ALS DE INDIVIDUELE PARTNERS OD 1.1 Partners stemmen acties en beleid op elkaar af • Plenum SERR – RESOC • Werkgroep Levensbreed Leren (met inbegrip van het ROP) • Mobiliteitsnetwerk Samen Vooruit OD 1.2 Partners ontwikkelen nieuwe kennis en knowhow • Plenum SERR - RESOC • Plenaire Commissie Diversiteit en SERR Commissie Diversiteit • Werkgroep Land- & Tuinbouw / Chemie / Transport & Logistiek • Living Lab OD 1.3 Partners zetten samen projecten op • Plenum SERR – RESOC • Commissie Diversiteit • Living Lab • Projectgroepen OD 1.4 Partners trekken meer middelen van hogere overheden naar zich toe en wegen op het beleid • Plenum SERR – RESOC • Werkgroep Fondsenwerving

ellingen (OD) SD 2: VERHOGEN VAN DE SLAGVAARDIGHEID VAN DE REGIONALE ECONOMIE EN IN HET BIJZONDER VAN DE FOCUSSECTOREN OD 2.1 Samenwerking tussen bedrijven en andere actoren stimuleren • Landbouwteams • Local for Local • Lean & Green • Burende boeren • Jobdays Ingenieurs OD 2.2 Bedrijfsprocessen op een kostenbesparende manier verduurzamen • Lean & Green • Gateway Access Point • Samenaankoop • MVO & Milieu Charter • Less CO2 OD 2.3 Duurzaam personeelsbeleid bevorderen • Loopbaan- en diversiteitsplannen • Disseminatie resultaten van afgeronde projecten zoals Balans, Competentiecompagnon, Jobs in Vrouwenhanden, BIAS, Werkbaar Werk… • Lerend Netwerk ‘Oei, ik groei’ • Ontbijtsessies voor bedrijven i.s.m. lokale besturen • Jobkanaal OD 2.4 Externe financieringsmogelijkheden voor innovatieve projecten beter benutten • Centraal loket OD 2.5 Imago van en draagvlak voor sectoren versterken • Internationale profileringstool

SD 3: VERHOGEN VAN DE INSTROOM EN INZET VAN TALENT DOOR EEN GOEDE AFSTEMMING ONDERWIJS – ARBEIDSMARKT TE REALISEREN OD 3.1 Duurzame samenwerking tussen opleidingsverstrekkers en bedrijven opzetten • Vraag & Aanbod-forum • Regioleren • Kenniskring Transknowledge OD 3.2 Talentontdekking en -ontwikkeling in het onderwijs stimuleren • Afval zoekt talent, talent zoekt afval • Kies Wijs • Jobs in Vrouwenhanden/BIAS • Miniondernemingen OD 3.3 Keuze voor STEM-richtingen bevorderen • De kracht van techniek • STEM-academie OD 3.4 Imago van en draagvlak voor sectoren versterken • We Are Chemistry • Week van de Groentestreek • Boerderij in de Stad

Het Streekpact mag geen statisch document zijn. Vanuit een voortschrijdend inzicht willen we steeds het Pact heruitvinden, herschrijven. Het moet een flexibele en aanpasbare werkvorm zijn waarmee RESOC Mechelen het voortouw kan nemen in de maatschappelijke vernieuwing van de regio. De opsomming van acties onder de operationele doelstellingen is dan ook eerder informatief en al zeker niet limitatief. RESOC Mechelen zal jaarlijks actieplannen opmaken waarin het – gelet op de regionale noden en opportuniteiten – de geselecteerde acties voor het komende jaar verder concretiseert.

Co-creatief proces van co-idee naar co-project Aan landen tuin bouwen De chemie tussen ons Vrachten bundelen

SECTOREN • Land- en tuinbouw • Chemie • Transport

Connectivity Talent Duurzaamheid

INSPIRATIE-ATELIER • verbinden met het thema en groep • exploratie vanuit behoefte en inspiratie van de deelnemers en Resoc stakeholders • capteren van noden en potentiele concepten tot samenwerking

Co-creatief proces van co-idee naar co-project

Communicatie & kruisbestuiving

STAKEHOLDERS-DIALOOG • input van samenwerkings-concepten • inzet van stakeholders in het gewenste business model • valideren d.m.v quick-wins noteren / draagvlak opmeten / engagement check

AMBITIE - ATELIER • Aanvullen van projectbeheers tools: stappenplan, succesfaktoren, rolverdeling • samenvatten en prioritiseren van projectportfolio • opening van projectforum v.a najaar

Het Streekpact voor de regio Mechelen is veel meer een proces dan een opsomming van actiepunten en/of projecten. De RESOC partners willen via co-creatie en het betrekken van de juiste partners steeds opnieuw inspiratie zoeken voor uitdagingen in onze regio en de speerpuntsectoren.

Addendum

trajecten, projecten en methodieken

Het Ambitie-atelier is geen eindpunt, maar een moment van consolidatie. Daar werden de trajecten en bijhorende concrete projecten in bijlage uitgewerkt en werd gezocht naar partnerschappen en concreet engagement voor elk ervan. Daarnaast wil RESOC ook relevante projecten en ideeĂŤn die door de partners worden geĂŻnitieerd mee inpassen in onze streekvisie.

‘Goeie ideeën ontstaan niet alleen in het begin van de legislatuur’

RESOC wil dat het Streekpact een dynamisch en flexibel beleidsinstrument wordt. Daarom willen we tijdens de planperiode op gezette tijdstippen de inspiratoren uit onze regio opnieuw samenbrengen in Inspiratie- of Ambitieateliers. Zo kunnen we de missie voor onze regio steeds up-todate bevoorraden van concrete en aan de steeds sneller evoluerende maatschappij aangepaste projectideeën.

We maken een onderscheid tussen ‘trajecten’ - een ruime invulling van de strategische doelstellingen – en ‘projecten’ – concrete en afgebakende uitgewerkte ideeën. Daarnaast willen we ook enkele ‘methodieken’ aanreiken die bij de realisatie van het Streekpact een meerwaarde kunnen bieden. Het hierna volgend overzicht van trajecten, projecten en methodieken is dus niet limitatief, maar vooral illustrerend voor het co-creatief proces dat ons Streekpact 2014-2020 is.

Traject - invulling van Strategische doelstelling 1

investeren in samenwerking

Samenaankoop als een mogelijke tool TRAJECT

Door samenwerking kortingen bedingen voor de aankoop van diverse goederen en diensten. Daarbij staat duurzaamheid centraal: leveranciers en producenten moeten aan bepaalde criteria voldoen. Door het delen van infrastructuur en/of materialen kunnen die efficiënter worden ingezet.

INITIATOR

VANUIT WELKE NOODZAAK?

RESOC Mechelen Sectororganisatie (Boerenbond)

• Het vrijwaren van de concurrentiekracht van bedrijven door de kosten te beperken. • Nieuwe, duurzame(re) technologieën leiden tot een duurzamer businessmodel. • 1 + 1 Is vaak meer dan 2: samenwerking (en soms delen) tussen bedrijven levert (efficiëntie)winsten op

TREKKER / MEDEWERKERS • RESOC • Platform met ‘trekkers’ • Sectororganisatie(s) • Bedrijven Arrondi-cement

PARTNERS • Bedrijven • Lokale overheden: Nijlen, Provincie Antwerpen • Sociale partners: ABVV

WELK DOEL? Creëren van een netwerk van samenwerkende bedrijven. Via samenaankopen en delen van materialen en infrastructuren werken aan een duurzame (zowel economisch als ecologisch) regionale economische bedrijvigheid.

Kosten besparen door gezamenlijke, maatschappelijk verantwoorde aankopen te organiseren

SUCCESFACTOREN • Kostenbesparend • Label voor deelnemers (voor inspanning naar verlagen van ecologische voetafdruk) • Ontzorgen van administratie voor bedrijven • Transparantie en eenvoud

‘Met de juiste partners en een duidelijke visie en focus kan je veel bereiken. Het RESOC netwerk kan opportuniteiten creëren die passen in een duurzame en toekomstbestendige economische aanpak.’ REDY DE LEEGE (ACLVB)

investeren in samenwerking

Samenaankoop als een mogelijke tool TERMIJN

STAPPENPLAN

2014 > 2020 â&#x20AC;˘ 2014 - 2015: Identificeren van noden â&#x20AC;˘ 2015: Opstart platform en aktiviteiten voor samenaankoop

Oprichten onafhankelijk platform voor de regio

Draagvlak barometer

Noden per sector identificeren (voor goederen en diensten)

Inbreng expertise

Traject - invulling van Strategische doelstelling 1

Imago en draagvlak gedragen communicatie TRAJECT

We willen het imago van onze speerpuntsectoren verbeteren en daardoor bijkomend draagvlak creëren voor de economische activiteiten in onze regio. Daarvoor willen we bestaande initiatieven en ideeën op een gecoördineerde manier ook in onze regio lanceren. Mogelijke initiatieven: ontwikkelen van een internationale profileringstool / ambassadeurschappen / bedrijfsbezoeken / plattelandstoerisme…

INITIATOR

VANUIT WELKE NOODZAAK?

RESOC Mechelen

PARTNERS

De drie speerpuntsectoren hebben momenteel geen uitgesproken positief imago. De noodzakelijke duurzame groei en ontwikkeling in deze sectoren (ook naar het aantrekken van arbeidskrachten bvb) kan enkel als daarvoor een breed maatschappelijk draagvlak bestaat. Een betere kennis van de sector(en) en open communicatie en samenwerking zal dit draagvlak verhogen.

• Bedrijven en VOKA • Sociale partners: VDAB,ACLVB • Lokale besturen: Lier, Sint-Katelijne Waver, Nijlen • POM Antwerpen • media

door de gecoördineerde uitrol van een reeks imago-initiatieven het mindere imago van onze speerpuntsectoren bij het publiek verbeteren.

TREKKER / MEDEWERKERS • VOKA • LB: Boerenbond, Plattelandsklassen, Landelijke Gilden • Transport: SPTL • Chemie: Talentenfabriek / RTC

WELK DOEL?

Maatschappelijk draagvlak voor de sector versterken doordat bedrijven zich openstellen en uitnodigen

SUCCESFACTOREN • Meten van effectieve communicatie naar doelgroep • Ouders betrekken ifv studie- en beroepskeuze • Toegang tot bedrijven voorzien (vb. veiligheid en hygiene) • Investeren in een goed imago ‘kost ons niets’

‘Het RESOCplatform moet ervoor zorgen dat verschillende stakeholders elkaar vinden en op die manier de regio als één team, met één stem kunnen promoten, zowel in België als in de rest van de wereld, ook internationaal.’ FRÉDÉRIC ACHTEN (VOKA, Kamer van Koophandel Mechelen)

Imago en draagvlak gedragen communicatie TERMIJN

STAPPENPLAN

2014 > 2020 • 2014-2020: Stappen 1 t.e.m 4

Draagvlak barometer

Kennis uitwisselen (van elkaar leren) over de sectoren en samenwerking exploreren

Met scholen werken in de vorm van laagdrempelige projecten

Communicatie vanuit de sector ‘menselijk’ maken met een positieve boodschap vanuit de dagelijkse praktijk

Media inzetten voor effectieve communicatie naar maatschappelijk draagvlak

Traject - invulling van Strategische doelstelling 3

Instroom van talent

stroomlijnen en versterken TRAJECT

Door bestaande initiatieven binnen en buiten de regio die werken rond beroepenoriëntatie, stimuleren van interesse voor techniek, promotie van de sector, etc. beter te benutten, te ondersteunen en/of regionaal te vertalen, zal de instroom van talent in de sectoren toenemen. Verder wordt een structureel overlegforum (vraag & aanbod) voor opleidingsverstrekkers en bedrijven opgericht om de continue afstemming van het opleidingsaanbod en de vakinhoud aan de economische realiteit te bestendigen.

INITIATOR

VANUIT WELKE NOODZAAK?

RESOC Mechelen

Om het groeipotentieel van de speerpunt sectoren ten volle te kunnen benutten, moeten (kwalitatieve en kwantitatieve) tekorten op de arbeidsmarkt worden weggewerkt. Een goede samenwerking tussen bedrijven en opleidingsverstrekkers is hierbij onontbeerlijk.

TREKKER / MEDEWERKERS • Federaties • Sectorfondsen

PARTNERS • • • • • •

VDAB Bedrijven (drie sectoren!) en VOKA Scholen Opleidingsverstrekkers Sociale partners: ACLVB, ABVV Locale besturen: Nijlen, Duffel, POM Antwerpen

WELK DOEL? • Afstemmen onderwijs en opleidingen op de regionale arbeidsmarkt en economie • Creëren structurele samenwerkings verbanden

Goede afstemming onderwijs - arbeidsmarkt realiseren dankzij een duurzame samenwerking tussen bedrijven en onderwijsverstrekkers

SUCCESFACTOREN • Visie op HR bijstellen (voorbij personeel = kost) door ‘quick wins’ te delen • Studiekeuze richting geven (secundair onderwijs) • Engagement van bedrijven verhogen door inbreng van neutrale partner met vertrouwensrelatie • Onderwijs en bedrijfswereld leren elkaars noden en mogelijkheden kennen (ook op lange termijn cfr. aanpassingstijd opleidingen)

‘We moeten deuren openen naar de arbeidsmarkt en de paradox op de arbeidsmarkt (70% vacatures niet compatibel met 70% werkzoekenden) uitbannen.’ GEERT VAN GENECHTEN (VDAB)

Instroom van talent stroomlijnen en versterken TERMIJN

STAPPENPLAN

2014 > 2020 • 2014-2015: exploratie en opzetten nieuwe samenwerkingen • 2016-2018: nieuwe samenwerkingen zijn operationeel en werpen hun vruchten af • 2019-2020: aangepaste opleidingspakketten

Inventariseren van bestaande initiatieven met terugkoppeling naar de werkgevers in de regio

Informatie uitwisseling organiseren tussen onderwijs, beleid en de werkgevers

Opzet werkgroep met trekker

Ervaringsgerichte uitwisseling tussen leerkrachten, studenten en werknemers:

Leerkrachten naar de werkvloer brengen Leerlingen / Studenten en werknemers samenbrengen in bestaande korte termijn opleidingen

Draagvlak barometer

Project - onderdeel van Strategische doelstelling 2

Local for local

Lokale productie als sterk merk Een ‘local for local’ initiatief wil, naar analogie en geïnspireerd door de aanpak van het fairtrade label, maatschappelijk draagvlak creëren voor de promotie en verkoop van lokaal geproduceerde landbouwproducten.

PROJECT

INITIATOR

VANUIT WELKE NOODZAAK?

RESOC Mechelen

‘Local for local’ speelt in op: • duurzaamheid en maatschappelijk verantwoord ondernemen en consumeren • promotie van regionale productie ifv de concurrentiekracht van de bedrijven in de regio

TREKKER / MEDEWERKERS • Eddy Van De Kerckhof • Innovatiesteunpunt Boerenbond • Rurant

PARTNERS

WELK DOEL?

• Bedrijven: VOKA • Sociale Partners: ABVV • Lokale besturen: Lier, Bonheiden, Nijlen, Sint-Katelijne Waver, Duffel, Prov. Antwerpen • Landelijke Gilden • Onderwijs • Media

‘Local for local’ zou een ‘merk’ moeten worden, een vanzelfsprekendheid bij de aankoopkeuze van particulieren, bedrijven, organisaties en overheden.

SUCCESFACTOREN • Kans geven aan diversiviteit • Open communicatie tussen betrokken partijen en belanghebbenden • Samenwerking - groepsvorming (cfr. landbouwteams) • Duurzaamheid toepassen (vb. voedselkilometers) • Lokale voedselbon (vb. local cheque)

Regionale economie en arbeidsmarkt stimuleren door een voorkeur voor lokale productie en/of verwerking te creëren, met de overheid in een voorbeeldfunctie

‘Land- en tuinbouw in onze regio is economisch, ecologisch, ruimtelijk en maatschappelijk heel belangrijk, we moeten het draagvlak van de sector daarom zo sterk mogelijk maken. Lokale besturen, in samenspel met hun inwoners en verenigingen, zijn daarvoor uitstekend geplaatst.’ EVI VAN CAMP (Boerenbond)

Local for local

Lokale productie als sterk merk TERMIJN

STAPPENPLAN

2014 > 2020 • 2014: direct aan beginnen • 2016: Local 4 local viert zijn eerste resultaten

Co-creatie van uniform label voor ‘local for local’ door landbouwsector, lokale besturen en horeca / toerisme (cfr. Flandria, Mechels Natuurlijk)

Kwaliteitstandaard bepalen voor lokale produkten met erkenning lokaal bestuur

Voorbeeldfunctie voor aankoop van lokale producten door lokale besturen

Draagvlak barometer

Promotie en zichtbaarheid voor lokale landbouwprodukten (in de gemeenten van Arrondi-cement) via media naar consument in de regio

Project - onderdeel van Strategische doelstelling 2

Landbouwteams

samen sterk

De opstart, begeleiding en ondersteuning van ‘landbouwteams’ waarbij de deelnemers hetzij (sub)regionaal of qua inhoudelijke aanpak mekaar kunnen versterken. de teams kunnen werken rond diverse thema’s: toerisme, local for local, promotie van streekproducten, openbedrijvendagen, …

PROJECT

INITIATOR

VANUIT WELKE NOODZAAK?

Boerenbond Rurant

De versterking van het draagvlak voor de sector en de verbetering van het algemene imago vraagt initiatieven die de echte corebusiness van de landen tuinbouwbedrijven overstijgen.

TREKKER / MEDEWERKERS •

PST / CLW Boom Campus Mechelen (Kristel Claes) • BUSO De Beemden Mechelen (Arne Audiens)

PARTNERS • Bedrijven • Lokale besturen • Hogere overheden: Provincie Antwerpen • Andere: Landelijke Gilden • Media

WELK DOEL? het versterken van het draagvlak voor de landen tuinbouwsector en het verbeteren van het imago naar alle maatschappelijke actoren.

SUCCESFACTOREN • Vertrouwen scheppen • Open communicatie • Moed voor innovatie en samenwerken • Kennisdeling van wetgeving & regelgeving • Onderwijs en educatie afgestemd op toekomst van de landbouw • Begrip van noden en behoeften van de sector

Samenhorigheid in de sector / regio verhogen door thematische samenwerking te faciliteren

‘Een sterk idee, gegroeid uit de sector zelf, verdient alle steun. De Provincie Antwerpen zoekt graag mee naar middelen voor de realisatie.’ RIK RÖTTGER (deputé Provincie Antwerpen)

Landbouwteams

samen sterk TERMIJN

STAPPENPLAN

2014 > 2020

Draagvlak barometer

(Lerend) Netwerk opzetten met de verschillende Resoc partners, onderwijsinstelling en ondernemers voor kennisuitwisseling en communicatie

Ondernemers prikkelen, motiveren, inspireren en coachen voor samenwerking, innovatie en nieuwe partners

Doen! Quick-wins en experimenten definieren en opstarten vanuit netwerkgroepen

Trekker en medewerkers identificeren en uitnodigen

Project - onderdeel van Strategische doelstelling 2

Lean & Green

gezonde ondernemingsstructuren Lean & Green stimuleert organisaties om zich actief in te spannen om hun logistieke proces duurzamer te maken. Dit leidt niet alleen tot winst voor het milieu, maar levert tevens kostenbesparingen voor de organisatie op. Organisaties worden begeleid bij de opmaak van een Plan van Aanpak om in vijf jaar tijd de CO2-uitstoot met 20% te reduceren. Organisaties met een goedgekeurd Plan van Aanpak worden beloond met de Lean & Green Award. PROJECT

INITIATOR

VANUIT WELKE NOODZAAK?

RESOC Mechelen

• Grondstoffen worden alsmaar schaarser • Duurzaamheid en MVO worden steeds vanzelfsprekender • Concurrentiekracht moet worden veilig gesteld

TREKKER / MEDEWERKERS • Flanders Logistics • Peter Druyts • Tri-visor

PARTNERS • Bedrijven en VOKA • Lokale besturen: Provincie & POM Antwerpen • VIL • Thomas More

WELK DOEL? • Verduurzamen (economisch én ecologisch) van het business model • Creëren van een L&G-community in de regio

Kosten besparen door logistieke activiteiten te verduurzamen

SUCCESFACTOREN • Openheid bereiken m.b.t. onderwerp door sensibilisering • Goede praktijken delen (best practices) • Gebruik van pilootprojecten (vb. bedrijveterrein Boerenbond) • Betrokkenheid van KMO’s • Samenwerking met taakverdeling overheid / privé

‘Lean & Green zorgt voor winwin situaties : bedrijven die hun CO² uitstoot gevoelig verlagen én hun kosten mee doen dalen. Dit soort slimme innovatieve ideeën heeft onze streek nodig .’ LOUIS DE WAEL (Vervoer Van Dievel N.V.)

Lean & Green

gezonde ondernemingsstructuren TERMIJN

STAPPENPLAN

2014 > 2020 â&#x20AC;˘ 2014-2015: pilootproject â&#x20AC;˘ 2015-2017: regionaal (business)model in uitvoering

Databank samenstellen

Opportuniteiten in kaart brengen

Actieplan opmaken voor bedrijven en logistieke partners

Uitvoeren van de actie + terugkoppeling resultaat

Draagvlak barometer

Contacteren van bedrijven uit de sectoren

Project - onderdeel van Strategische doelstelling 2

Gateway Access Point logisch bundelen

Lucht- of zeehaven worden ontsloten door een of meerdere instappunten in het nabijgelegen achterland: gateway acces points. Het kan hierbij zowel gaan om een fysieke bundeling van vrachten als een bundeling van administratieve formaliteiten op één plaats. Luchtvracht Poort Brucargo op de site van BelOrta is een mooi voorbeeld van het tweede. Diverse formaliteiten kunnen worden afgehandeld op de plaats waar de goederen worden gebundeld. Dit levert tijdwinst op, vermijdt extra kilometers en garandeert een optimale behandeling. Luchtvracht Poort Brucargo biedt ook mogelijkheden voor andere sectoren in de regio, in het bijzonder de farmaceutische nijverheid. PROJECT

INITIATOR

VANUIT WELKE NOODZAAK?

POM Vlaams-Brabant

• Bundelen van goederenstromen • Delen van infrastructuur • Efficiëntie verhogen van het logistieke proces

TREKKER / MEDEWERKERS • VOKA • PD Consult • Flanders Logistics

PARTNERS • • • • • • •

BelOrta Brucargo POM Vlaams-Brabant POM Antwerpen Bedrijven en VOKA Sociale partners Overheden: Provincie Antwerpen

WELK DOEL? • Bundelen van logistiek en administratie op één plaats per regio, stad of bedrijfszone

Meerwaarde genereren voor bedrijf en maatschappij door het bundelen van logistiek en administratie op één plaats per regio, stad of bedrijfszone

SUCCESFACTOREN • • • •

Deuren openen Mindshift Goede praktijken en voorbeelden VALKUIL: wettelijke voorschriften

‘Als kleine en grote economische spelers elkaar kunnen vinden en zelfs over sectorgrenzen heen kunnen samenwerken, opent dat sterke perspectieven, zeker hier in het hart van Europa.’ Luc Peeters (Belorta)

Gateway Access Point logisch bundelen TERMIJN

STAPPENPLAN

2014 > 2020

Draagvlak barometer

Mogelijkheden voor verruiming en verdieping oplijsten

Uittekenen van een sensibiliseringstraject

Rol van RESOC inzetten en benutten

Bestaande bundelingsprojecten in kaart brengen

Project - onderdeel van Strategische doelstelling 2

Regioleren jong geleerd

PROJECT

In regioleren werken leerlingen met docenten, ondernemers, overheden en maatschappelijke organisaties aan een betere toekomst voor de regio. Prangende vragen in de regio zijn leidend. Samen zoeken naar oplossingen. Doordat de leerlingen binnen het project contact hebben met de echte maatschappij, leren zij allerlei vaardigheden toe te passen en deze verder te ontwikkelen. Ze leren kritisch en vindingrijk te reflecteren, keuzes te maken, compromissen te sluiten, problemen op te lossen, projecten op te zetten, samen te werken, mondeling en schriftelijk te communiceren, beroep te doen op een geschikte technologie…

INITIATOR

VANUIT WELKE NOODZAAK?

RESOC Mechelen

• Kruisbestuiving als antwoord op nieuwe uitdagingen • Naar boven brengen van de talenten van iedereen • Komen tot een goede afstemming onderwijs - arbeidsmarkt

TREKKER / MEDEWERKERS • Federaties • Sectorfondsen

PARTNERS • • • • •

Thomas More Bedrijven en VOKA Lagere en secundaire scholen VDAB Provincie Antwerpen

WELK DOEL? • Ontwikkelen van ervaringsgerichte en interdisciplinaire leerprocessen voor leerlingen én leerkrachten in de diverse onderwijsniveaus • Bevorderen van (structurele) samenwerking tussen scholen, bedrijven en educatieve partners om te kunnen inspelen op nieuwe inzichten inzake duurzame, regionale ontwikkeling

Nieuwe vormen van talentontwikkeling en innovatie introduceren door een nauwe samenwerking tussen onderwijs en bedrijven

SUCCESFACTOREN • Werkvloer in de bedrijven voorbereiden / rol van de vakbond inzetten • Out-of-box uitwerking toelaten / wetgeving en regulering met flexibiliteit (proeftuinen) • Transparante en gelijkwaardige co-ship • Communicatie en ruchtbaarheid geven aan initiatieven • Subsitie versus inbedding in dagelijkse werking • Ouders betrekken en sensibiliseren mbt regioleren

‘Jongeren uitdagen om hun talenten te ontdekken en ze op basis hiervan in contact brengen met verschillende beroepen en sectoren is fundamenteel voor een weloverwogen studiekeuze. Onze regio moet hier de beste leerling van de klas in worden.’ MYRIAM HEEREMANS en BJÖRN MACAUTER (RESOC teamleden)

Regioleren jong geleerd TERMIJN

STAPPENPLAN

2014 > 2020 • 2015-2016: acties en experimenten opzetten • 2018-2020: resultaten en ROI komt op langere termijn

Draagvlak barometer

Voorwaarde scheppend kader: • Partners verbinden en connectie houden • Klare taal spreken en duidelijke keuze vanuit ‘goede praktijken’ • Een regionaal platform voor informatie en communicatie • Eenvoudige methode om talenten te ontdekken

Finaal objectief: kloof dichten tussen onderwijs en arbeidsmarkt

Methodiek

Lerend Netwerk oplossingen in zicht

Een Lerend Netwerk bestaat uit een groep organisaties/bedrijven die elkaar op geregelde tijdstippen ontmoeten om praktijkgerichte informatie, kennis en ervaring uit te wisselen. Zo ontwikkelen ze nieuwe inzichten, oplossingen of werkwijzen en synergiën.

INITIATOR

VANUIT WELKE NOODZAAK?

RESOC Mechelen

Een Lerend Netwerk ontstaat vanuit een behoefte om kennis met elkaar te delen en van elkaar te leren vanuit concrete praktijkervaringen rond vragen en uitdagingen waarvoor men een lange termijn visie wil ontwikkelen of waarover men zelf onvoldoende inzicht en know-how heeft.

TREKKER / MEDEWERKERS • Scholen Gemeenschap Katholiek Secundair Onderwijs (SGKSO) • RESOC Mechelen METHODIEK

PARTNERS • Bedrijven • Onderwijs • Intermediairen

WELK DOEL? Een lerend netwerk wil HR en beleidsmakers via thematische sessies en/of leergroepsessies kansen bieden om elkaar te versterken door kennis en best practices te delen en tips en tricks met elkaar uit te wisselen.

SUCCESFACTOREN • • • •

Vetrouwen / ruimer partnerschap Engagement en aanwezigheid Kennisdeling (geven & nemen) Concreet aanreiken van tools en handvaten • Coordinatie en facilitatie

Elkaar versterken door kennis, best practices en tips & tricks te delen

â&#x20AC;&#x2DC;We kunnen de regio en de verschillende stakeholders alleen maar sterker maken door het samenbrengen van verschillende partners en sectoren en van elkaar te durven leren.â&#x20AC;&#x2122; TOM ONGENA (Schepen Sint-Katelijne-Waver)

Lerend Netwerk oplossingen in zicht TERMIJN

STAPPENPLAN

2014 > 2020

Draagvlak barometer

Bevragen van themaâ&#x20AC;&#x2122;s en behoeften

Intekenen in lerend netwerk

Ontwerpen en inplannen van sessies

Rol treker en facilitator vastleggen

Methodiek

Centraal loket

voor een europees subsidie-ticket De opzet van dit project bestaat er enerzijds in een structuur te creëren waarin verschillende organisaties projectideeën met elkaar aftoetsen en kennis en knowhow rond Europese subsidieprogramma’s met elkaar delen. Regionale ‘voelsprieten’ worden ingezet om continu zicht te hebben op opportuniteiten, strategische keuzes en denkpistes van organisaties, potentiële partners etc. Anderzijds willen we innovatieve ideeën een forum geven om o.m. partners en financierders te werven.

METHODIEK

INITIATOR

VANUIT WELKE NOODZAAK?

RESOC Mechelen

• Innovatie biedt ondernemingen de mogelijkheid nieuwe markten te veroveren of de concurrentie het hoofd te bieden, vooral voor kleinere en startende ondernemingen ontbreekt hier vaak de ruimte en kunde • Lokale besturen en onderwijs dienen een bijdrage te leveren in het bevorderen van onderzoek en innovatie ter versterken van het (reginaal) economische weefsel • Niemand ziet nog wat subsidiekanalen betreft het bos door de bomen

TREKKER / MEDEWERKERS • RESOC Mechelen • Stad Mechelen

PARTNERS • • • •

VOKA Kennisinstellingen Lokale besturen: Provincie Antwerpen Sociale partners

WELK DOEL? • Verhogen van het innovatieve vermogen van de regio • Opzetten regionaal innovatieplatform t.v.v kennisdeling en financiering voor KMO’s en starters

Beter benutten van externe financieringsmogelijkheden voor innovatieve projecten door een netwerk van experten

SUCCESFACTOREN • Vertrekken van de vraag = innovatieproject of behoefte en niet van het aanbod aan subsidie • Engagement van de partners met onderling vertrouwen • Afstemming en benutten van bestaande dienstverlening / informatie • Lange termijn denken bij bedrijven stimuleren met samenwerking tussen bedrijven en KMO’s

“We moeten vertrekken van de vraag (behoefte) en niet van het aanbod aan subsidies” RESOC Mechelen

Centraal loket

voor een europees subsidie-ticket TERMIJN 2014 > 2020 • 2014-2015: in kaart brengen van financieringsstromen voor innovatie en potentiele partners betrekken • 2015-2016: opstarten en uittesten van enkele pilootprojecten voor de regio • 2015-2020: ontwikkelen en bijsturen van ondersteunende dienstverlening

STAPPENPLAN

Traject subsidieaanvraag in kaart brengen: partners benoemen per fase

Partners verbinden met projectinitiatief en Streekpact objectief

Vanuit bestaande netwerken private partners en bedrijven mee betrekken t.e.m. engagement

Capteren van behoeften / projecten mbt innovatie in de regio vanuit alle partner kanalen (piloot)

Uitbouwen van een regionaal ‘innovatieantenne’ en contactpunt voor ondersteuning en financiering • Inbedding in bestaande organisatie(s) en opzet nieuwe (virtuele) werkvorm • On-line platform voor ondersteuning financieringsflow en communicatie (cfr. crowdfund)

Draagvlak barometer

Bekendmaking en promotie via media met partners en (lokale) overheid

Studie speerpuntsectoren Een evaluatie van het streekpact 20072013 legde het gebrek aan focus als belangrijk pijnpunt bloot. Het RESOC besliste dan ook om voor het streekpact 2014-2020 te vertrekken van een duidelijke en onderbouwde afbakening van het actiedomein. Hiertoe voerde PD Consult in opdracht van RESOC allereerst een kwantitatieve analyse uit om de groeisectoren van het arrondissement Mechelen te identificeren.1 Hierbij zijn zowel de specialisatie- als de concentratiegraden en de bijhorende groei-indexen (periode 2005-2010) van de verschillende sectoren in rekening gebracht. De regionale prestaties van de sectoren zijn vergeleken met deze op provinciaal en Vlaams niveau. Tevens is aan de hand van een gewogen combinatie van diverse parameters (aandeel van sector in enerzijds de totale toegevoegde waarde en anderzijds de totale werkgelegenheid van de regio, specialisatiegraad, concentratiegraad en genormaliseerde evoluties) een rangorde aangebracht onder de sectoren. Om een goed zicht te krijgen op 1 PD - Consult (2012), Sectoranalyse – Op zoek naar de locatievoordelen van het arrondissement Mechelen

de werkelijke dynamiek en de onderlinge verhouding van de sectoren, is tot slot de verhouding tussen werkgelegenheid en toegevoegde waarde becijferd. Vier sectoren scoren uitstekend op alle vier de deelanalyses. We kunnen er dan ook van uitgaan dat het arrondissement Mechelen een goede habitat voor deze sectoren is (vermoeden van locatievoordelen) en dat ze over het grootste groeipotentieel beschikken. Het gaat om volgende sectoren: • Land- en tuinbouw, • Chemische, farmaceutische en kunststoffenindustrie, • Informatica- en elektro-industrie, en • Transport en logistiek Verdere analyse wijst uit dat de prestaties van de informatica- en elektro-industrie grotendeels toe te schrijven zijn aan een enkel bedrijf. Dit bedrijf stelt eind 2010 liefst 73 procent van het totale aantal werknemers in de sector te werk. Ook is het verantwoordelijk voor meer dan 57 procent van de gegenereerde toegevoegde waarde in deze sector. 2 Omwille van de 2 Bron: Eigen berekening op basis van gegevens van Lokale Statistieken, online beschikbaar op http://aps.vlaanderen. be/lokaal/lokale_statistieken.htm, en Trendstop, online beschikbaar op http://trendstop.knack.be/nl/home.aspx, geraadpleegd op 05 augustus 2014

dominantie van één bedrijf, besluit RESOC de informatica- en elektro-industrie niet te weerhouden als speerpuntsector.

REGIONAAL BELANG VAN DE SPEERPUNTSECTOREN Het arrondissement Mechelen is met 645 inwoners per vierkante kilometer een van de meest dichtbevolkte regio’s van Vlaanderen. 34 Verwacht wordt dat tegen 2060 de bevolkingsdichtheid verder zal oplopen tot 773 inwoners per vierkante kilometer. 5 Het arrondissement is tevens nu al een van de meest verstedelijkte gebieden in Vlaanderen.6 Toch is de landen 3 Enkel de arrondissementen Antwerpen en Kortrijk hebben in 2012 met respectievelijk 1010 en 703 inwoners per km² een hogere bevolkingsdichtheid. 4 Bron: Eigen berekening op basis van gegevens van Lokale Statistieken, online beschikbaar op http://aps.vlaanderen.be/ lokaal/lokale_statistieken.htm, geraadpleegd op 29 juli 2014 5 Bron: Eigen berekening op basis van gegevens van FOD Economie – Algemene Directie Statistiek en Economische Informatie (ADSEI) & Federaal Planbureau, Bevolkingsvooruitzichten 2014- 2061, online beschikbaar op http://statbel.fgov. be/nl/modules/publications/statistiques/bevolking/downloads/bevolking_op_1_januari_2014-2061.jsp, geraadpleegd op 04 augustus 2014 6 Gemeten volgens het Eurostat concept ‘graad van verstedelijking’; Negen van de dertien gemeenten hebben een bevolkingsdichtheid die meer dan 500 inwoners per km² bedraagt. Berlaar heeft met 446 inwoners per vierkante meter de laagste bevolkingsdichtheid (FOD Economie - ADSEI, Bevolking en bevolkingsdichtheid per gemeente, 2013, online beschikbaar op http://www4dar.vlaanderen.be/sites/svr/Cijfers/Pages/ Excel.aspx).

tuinbouwsector relatief sterk verankerd in het arrondissement Mechelen. De sector stelt in 2012 een kleine 2.000 (familiale en niet-familiale) arbeidskrachten regelmatig te werk. Ze zijn verspreid over 690 agrarische bedrijven.7 Deze ondernemingen exploiteren ruim 14.000 hectare cultuurgrond, ongeveer 28 procent van de totale grondoppervlakte van de regio.8 De sector levert dan ook een belangrijke bijdrage tot het vrijwaren van de open ruimte. Opvallend is de hoge concentratie glastuinbouw in de regio, een deelsector die een grote toegevoegde waarde genereert. De teelt van verse groenten onder glas bestrijkt in 2012 186 hectare. Dit is ruim een vijfde van de totale oppervlakte voor ‘groenten in serres’ in Vlaanderen.9 In 2010 teelt bijna 30 procent van alle agrarische ondernemingen in het arrondissement

7 Bron: Eigen berekening op basis van gegevens van FOD Economie – Algemene Directie Statistieken en Economische Informatie (ADSEI) (2012), Landbouwenquête mei 2012, online beschikbaar op http://statbel.fgov.be/nl/modules/publications/statistiques/economie/downloads/landbouw_-_landbouwgegevens_van_2012.jsp 8 Bron: Eigen berekening op basis van gegevens van FOD Economie - ADSEI (2012) en Lokale statistieken (2014) 9 Bron: Eigen berekening op basis van gegevens van FOD Economie - ADSEI (2012)

Mechelen gewassen in serres.10 Voorts beschikt de regio met BelOrta, de grootste coöperatieve veiling van Europa, en het Proefstation voor de groenteteelt, over belangrijke troeven. Met een aandeel in de regionale toegevoegde waarde en tewerkstelling van respectievelijk 0,4 en 1,6 procent is het economische belang van de landen tuinbouwsector eerder beperkt. De relatief sterke concentratie van agrarische ondernemers in het arrondissement Mechelen zorgt echter voor een groot aanzuigeffect op aanverwante bedrijvigheid. Zo huisvest de regio heel wat producenten en leveranciers van agrarische machines, infrastructuur, voeders, enzovoort. Ook zijn er tal van voedselverwerkende bedrijven, agrarische groothandels en gespecialiseerde logistieke dienstverleners aanwezig. Bovendien wordt de Vlaamse landen tuinbouwsector gekenmerkt door een sterk innovatief karakter. In 2012 antwoordt meer dan de helft van de bedrijfsleiders die deelnemen aan het Landbouwmonitoringsnetwerk (LMN) van het Departement Landbouw en Visserij positief op de vraag of er de voorbije vijf jaar vernieuwingen zijn doorgevoerd in het bedrijf.11 De innovatiegolf wordt enerzijds gedreven door de sterke overlevingsdrang van de sector, anderzijds door de wil om – al dan niet onder dwang van Europa – tegemoet te komen aan allerlei maatschappelijke uitdagingen. Het gaat daarbij over het ontwikkelen van nieuwe 10 Bron: FOD Economie – ADSEI (2010), Landbouwenquête 2010, online beschikbaar op http://statbel.fgov.be/nl/modules/ publications/statistiques/economie/downloads/agriculture_-_enquete_agricole_de_2010.jsp 11 Bron: Vuylsteke A., Van Gijseghem D. & Deuninck J. (2013) Innovatie in de landen tuinbouw in Vlaanderen – Resultaten 2012 van het Landbouwmonitoringsnetwerk, Departement Landbouw en Visserij, Afdeling Monitoring en Studie, online beschikbaar op http://lv.vlaanderen.be/nlapps/docs/default. asp?id=3329

producten, technieken (automatisch sorteren en oogsten, inzet van klimaatcomputers en spuitrobots…), organisatievormen (veranderingen in de uitbating, de personeelsbezetting of de juridische structuur van het bedrijf...), manieren van vermarkten (opstart van thuisverkoop, introductie van nieuw verpakkingsmateriaal…) en andere vernieuwingen op bedrijfs- en ketenniveau. Binnen de landen tuinbouwsector is met andere woorden heel wat kennis en knowhow aanwezig die kan worden ingezet om ook andere sectoren verder te verduurzamen. De chemische, farmaceutische en kunststoffenindustrie – hierna chemische sector –vertegenwoordigt in 2012 ongeveer 1 procent van alle ondernemingen in de regio.12 Dit beperkt aantal bedrijven is wel goed voor bijna 9 procent van de totale toegevoegde waarde die in 2011 in de regio wordt gecreëerd.13 Ook stelt de chemische sector ruim 7.000 werknemers te werk. Dit is een kleine 6 procent van de totale tewerkstelling of 30 procent van de totale industriële tewerkstelling in de regio.14 Naast directe tewerkstelling zorgt de sector voor heel wat indirecte tewerkstelling. Dit kan volgens deskundigen oplopen tot 1,6 afgeleide jobs (in maintenance, IT, transport en logistiek, productie van apparaten en toestellen…) per functie in de chemische sector. Volgens dit scenario zou de chemische sector verantwoordelijk zijn voor ruim 15 procent van de totale tewerkstelling. Het overgrote deel van de bezoldigde werknemers in de chemische sector is 12 Bron: Rijksdienst voor Sociale Zekerheid (RSZ) (2012), Verdeling van de arbeidsplaatsen naar plaats van tewerkstelling – gele brochure, vierde kwartaal 2012, online beschikbaar op http://www.rsz.fgov.be/nl/statistieken/publicaties/verdeling-van-de-arbeidsplaatsen-naar-plaats-van-tewerkstelling 13 Bron: PD - Consult (2013a), Chemische sector in arrondissement Mechelen 14 Bron: RSZ (2012)

actief in de farmaceutische nijverheid (51%) en de basischemie (39%). De resterende 10 procent is tewerkgesteld in de kunststoffenindustrie.15 Ook goederentransport en logistiek is een belangrijke economische sector voor de regio. Een 400-tal bedrijven staan in voor ca. 5 procent van zowel de totale toevoegde waarde als het totale aantal arbeidsplaatsen in de regio.16 Ruim 90 procent van de 6.500 werknemers zijn werkzaam in de vier subsectoren ‘goederenvervoer over de weg’ (41%), ‘opslag’ (27%), ‘diensten in verband met vervoer over water’17 (13%) en ‘vrachtbehandeling’ (10%).18 Het aandeel van goederentransport en logistiek in de totale tewerkstelling in de tertiaire sector bedraagt bijna 12 procent.19 Bovendien is goederentransport en logistiek een ondersteunende sector die een sterke invloed heeft op de goede werking van de andere (speerpunt)sectoren. 15 Bronnen: RSZ (2012) en Lokale Statistieken (2014) 16 Bronnen: RSZ (2012) en PD - Consult (2013b), Transport en Logistiek in arrondissement Mechelen 17 De ruim 850 werknemers tewerkgesteld in deze deelsector zijn allen aan de slag bij Waterwegen en Zeekanaal NV. Dit extern verzelfstandigd agentschap (EVA) van de Vlaamse overheid is niet enkel een belangrijke werkgever in de sector, het genereert tevens meer dan 10 procent van de totale toegevoegde waarde van de sector (PD - Consult, Transport en Logistiek in arrondissement Mechelen, 2013). 18 Bron: PD - Consult (2013b) 19 Bron: Eigen berekening op basis van gegevens van PD Consult (2013b) en RSZ (2012)

Regionale spreiding BERLAAR BONHEIDEN BORNEM DUFFEL

Land- en tuinbouw in arrondissement Mechelen, aantal agrarische bedrijven en tewerkstelling, spreiding over de gemeenten, 2012 Bron: Eigen berekening op basis van gegevens van FOD Economie – Algemene Directie Statistieken en Economische Informatie (ADSEI) (2012), Landbouwenquête mei 2012

HEIST-OP-DEN-BERG LIER MECHELEN NIJLEN PUTTE PUURS SINT-AMANDS SINT-KATELIJNE-WAVER WILLEBROEK 0

10%

15%

20%

25%

Aandeel in aantal agrarische bedrijven Aandeel in (regelmatige) tewerkstelling sector

Land- en tuinbouw in arrondissement Mechelen, aandeel cultuurgrond in totale oppervlakte, per gemeente, 2012 Bron: Eigen berekening op basis van gegevens van FOD Economie – ADSEI (2012) en Lokale Statistieken (2014)

BERLAAR BONHEIDEN BORNEM DUFFEL HEIST-OP-DEN-BERG LIER MECHELEN NIJLEN PUTTE PUURS SINT-AMANDS SINT-KATELIJNE-WAVER WILLEBROEK 0%

10%

15%

Aandeel cultuurgrond in totale oppervlakte

20%

25%

30%

focussectoren BERLAAR BONHEIDEN BORNEM DUFFEL

Chemische sector (NACE 20,21 en 22) in arrondissement Mechelen, tewerkstelling en toegevoegde waarde, spreiding over de gemeenten, 2011 Bron: Eigen berekening op basis van gegevens van PD – Consult (2013a), Chemische sector in arrondissement Mechelen

HEIST-OP-DEN-BERG LIER MECHELEN NIJLEN PUTTE PUURS SINT-AMANDS SINT-KATELIJNE-WAVER WILLEBROEK 0%

10%

15%

20%

25%

30%

35%

40%

Aandeel in tewerkstelling sector Aandeel in toegevoegde waarde sector

BERLAAR BONHEIDEN BORNEM DUFFEL

Goederentransport en logistiek in arrondissement Mechelen, tewerkstelling en toegevoegde waarde, spreiding over de gemeenten, 2011 Bron: Eigen berekening op basis van gegevens van PD – Consult (2013b), Transport en logistiek in arrondissement Mechelen

HEIST-OP-DEN-BERG LIER MECHELEN NIJLEN PUTTE PUURS SINT-AMANDS SINT-KATELIJNE-WAVER WILLEBROEK 0%

10%

15%

Aandeel in tewerkstelling sector Aandeel in toegevoegde waarde sector

20%

25%

30%

VOOR MEER INFORMATIE :

RESOC Mechelen Jan Pieter De Naeyerlaan 5 2860 Sint-Katelijne-Waver T +32(0)15 63 97 36 info@resocmechelen.be www.resocmechelen.be