Jongeren hebben steeds later seks: ‘Ze lopen liever digitaal een blauwtje dan fysiek’
De leeftijd dat jongeren voor de eerste keer seks hebben, wordt steeds hoger. Hoe kan dit en hoe erg is dit? ‘Jongeren brengen steeds minder tijd met elkaar fysiek door – iets dat toch echt nodig is voor seks.’
Nederlanders zijn het afgelopen jaar minder seksueel actief geworden, bleek in maart uit onderzoek van het Centraal Bureau voor Statistiek. Behalve 75+’ers. Deze leeftijdsgroep heeft juist meer seks. Een belangrijke oorzaak voor de daling onder jongeren is dat de leeftijd dat jongeren voor het eerst seks hebben steeds hoger wordt.
In 2014 was in de groep van 16 tot 25 jaar nog 63 procent seksueel actief. Nu, bijna tien jaar later, is dat 56 procent. Hoe komt dat? Cultuuronderzoeker Linda Duits, tevens oud-columnist van Folia, licht toe. Ze is gespecialiseerd in populaire cultuur, in het bijzonder op het gebied van gender en seksualiteit.
Waarom hebben jongeren in Nederland steeds minder seks?
‘Niet alleen in Nederland hebben jongeren steeds minder seks, maar deze trend is ook op internationaal niveau terug te zien. En dan gaat het niet alleen maar om penis-in-vagina-seks, maar ook over vingeren, pijpen en andere vormen van het beoefenen van seksualiteit. Dit staat in het onderzoek van expertisecentrum seksualiteit Rutgers uit 2017 genaamd: seks onder je 25e.
‘Het is altijd lastig om exacte oorzaken aan te wijzen van zulke ontwikkelingen. We denken dat het opvoeren van de alcoholleeftijd een rol speelt – gewoonweg omdat alcohol je losser maakt. Ten tweede zien we over de hele linie dat de kindertijd wordt uitgerekt: jongeren beginnen bijvoorbeeld later met roken, en blijven langer thuis wonen. En ze beginnen dus later aan seks.’
‘Tot slot is er digitalisering. We zien dat jongeren fysiek steeds minder tijd met elkaar doorbrengen – iets dat toch echt nodig is voor seks. Ze zitten in plaats daarvan steeds meer op sociale media. Jongeren durven daarom in het echt steeds minder vaak de eerste stap te zetten, blijkt uit onderzoek van Rutgers. Ze vinden het bovendien makkelijker online contact te leggen. Ze lopen liever daar een blauwtje dan in het echt. We zien ook dat corona de ontwikkeling van digitalisering in een stroomversnelling heeft gebracht, omdat er toen natuurlijk vooral digitaal contact was. Het was wennen voor jongeren om na de pandemie fysiek sociaal contact aan te gaan.’
Hoe zit het met andere vormen van seksualiteit, zoals online seks, de eerste verkering, masturberen en porno kijken?
‘Ze beginnen hier ook allemaal net wat later mee. Het aantal jongeren dat een naaktfoto of seksfilmpje van zichzelf aan iemand anders heeft verstuurd is een paar procent gestegen ten opzichte van 2012. De leeftijd dat ze voor het eerst verkering krijgen is ook opgeschoven, evenals de leeftijd dat ze voor het eerst beginnen te masturberen.’
‘We zien overigens niet dat jongeren later of juist eerder beginnen met porno kijken. Waar jongeren vroeger met een beetje geluk een oud en verregend blaadje op straat tegenkwamen, is porno nu heel makkelijk terug te vinden op het internet. Dan zou je denken dat jongeren nu actief meer porno kijken, maar het kan zijn dat omdat het nu zo wijdverspreid is, de spanning er een beetje vanaf valt en dat het daardoor minder interessant is om te kijken.’
Hoe erg is het dat jongeren steeds later seks hebben?
‘Dat hangt af vanaf welk perspectief je het bekijkt. Ik las laatst een Amerikaans stuk van iemand uit generatie Z. Die stelde dat er sinds #MeToo veel meer aandacht is voor seksueel grensoverschrijdend gedrag. Dat maakt dat seks minder aantrekkelijk is geworden. Ik kan me voorstellen dat jongeren denken: ik heb liever later seks met een persoon die ik echt vertrouw, dan de slechte seks die de generaties voor mij hadden.’
‘Waar ik me zorgen over maak is dat jongeren meer moeite hebben met het sociale contact aangaan, daar kan seks ook onder vallen. Contact met anderen is erg belangrijk voor het sociale en mentale welzijn van jongeren. Ze hebben door de pandemie twee jaar schaars sociaal contact gehad en dat heeft ingehakt op hun sociale ontwikkeling. Ook zien we enorme wachtlijsten in de geestelijke gezondheidszorg – en die problemen zijn niet zomaar opgelost.’
Dus dat jongeren later seksueel actief zijn, koppel je aan het bredere thema dat jongeren over het algemeen meer moeite hebben met sociaal contact aangaan?
‘Ja. Toen ik na twee jaar eindelijk weer fysiek les mocht geven was het interessant om tweedejaarsstudenten te zien, die nog nooit op de universiteit waren geweest. In de pauzes kletsen de studenten bijvoorbeeld een stuk minder met elkaar dan voor de pandemie. Dat is een skill die ze niet hebben geleerd door het thuiszitten tijdens de pandemie. Erg jammer is dat.’
