De Kempense Heuvelrug en de valleien eromheen vormen een gebied met een grote, open ruimtekwaliteit. Om de open ruimte te verduurzamen, werd er een toekomstvisie opgemaakt, neergeschreven in het boek Kempense Heuvelrug, valleien en valleigebieden in Herentals en omgeving, uitgegeven door Regionaal Landschap Kleine en Grote Nete. Een eerdere editie deed al hetzelfde voor het grondgebied Kasterlee. Deze visie wil de kwaliteiten van het landschap beter leesbaar maken, ze vrijwaren en versterken en daarbij inspelen op de uitdagingen van de toekomst.

Wijngaard en Toeristentoren

Nadat eerder al in Kasterlee allerlei ingrepen op de Heuvelrug nieuwe accenten legden in het landschap en de omvorming van naaldbossen tot open ruimte, heideherstel en gemengd loofbos inluidden, wordt er nu op de duinengordel ten noorden van Herentals gewerkt.

Landschapswerken in de Herentalse bossen worden ook volgend jaar schering en inslag, want in het voorjaar wordt deze visie op het landschap van de Kempense Heuvelrug eveneens aan de Wijngaard en de Toeristentoren uitgerold. Daar wordt straks de Heistraat ontdaan van zijn laag asfalt, zodat ze het weer een natuurlijkere bosweg wordt. “Wellicht komt er later ook een fietspad naast”, zegt Katrien Vandenbosch van Regionaal Landschap Kleine en Grote Nete. Er wordt daar gestreefd naar een nieuw evenwicht tussen recreatie, toerisme en natuur.

“Door open ruimte te creëren, willen we ecologische verbindingen aanleggen”, duidt gedeputeerde Jan De Haes, wiens provinciebestuur FEN-middelen (Functioneel Ecologische Netwerken) in het project pompt. “Met deze subsidies werkt de provincie aan een samenhangend natuurnetwerk om de achteruitgang van de biodiversiteit te stoppen”, zo luidt het. Onder meer dankzij deze financiering is de heraanleg van de bossen op de heuvelrug in een stroomversnelling gekomen.

700 private eigenaars

Om het landschapsherstel en de zorg voor biodiversiteit te verwezenlijken, werken Bosgroep Kempen Noord en Regionaal Landschap Kleine en Grote Nete de volgende jaren samen met vijf private eigenaars in het gebied, om zo landduin- en droge heidevegetaties te herstellen op een totale oppervlakte van acht hectaren.

“De gronden op de Kempense Heuvelrug tellen zo’n 700 private eigenaars”, zegt Marieke Verreet van Bosgroep Kempen Noord. “Maar het is niet gemakkelijk om die allemaal op te sporen. Vaak weten eigenaars zelfs niet dat ze een perceel in eigendom hebben, of wonen ze in het buitenland. Via het kadaster proberen we hen op te sporen, maar zelfs dat lukt niet altijd.” Vandenbosch zegt dat houtopbrengst op de heuvelrug nog wel belangrijk is, maar minder dan vroeger. “Al wordt het hout hier nog gebruikt om thuis mee te stoken. Dat zie je elders, in meer verstedelijkte gebieden, niet meer.”

Tennisplein weg

Een van de eigenaars die vandaag zijn medewerking verleent aan het project om meer open ruimte te creëren en de monotonie van de dennenbossen te doorbreken, is bosliefhebber Willy Hendrickx, eigenaar van een groot terrein op de Kempense Heuvelrug. “Ik gaf de toestemming om het oude, geasfalteerde tennisplein in het midden van de bossen op te ruimen en de omheining errond weg te halen”, zegt hij. Ook de bosranden in de buurt van dat tennisplein, een bouwovertreding van bijna veertig jaar geleden, worden aangepakt.

Ook Natuurpunt en het Agentschap voor Natuur en Bos, die allebei een aankooppolitiek hebben op de Kempense Heuvelrug, maken op hun (nieuw verworven) gronden de duinen opnieuw zichtbaar en streven naar meer open ruimte en een diverser bos.

* Het informatieve boek ‘‘Kempense Heuvelrug, valleien en valleigebieden in Herentals en omgeving’, is nog verkrijgbaar bij Regionaal Landschap Kleine en Grote Nete, Polderstraat 33, Turnhout, tel. 041-85.25.14, info@rlgkn.be, www.rlgkn.be