Doorbreek agressief gedrag en ruzie met de roos van Leary
In de Roos van Leary is ruzie uitlokkend en agressief gedrag boven–tegen gedrag. Een persoon wil zich boven de andere plaatsen en zit in de tegenpositie.
Van nature reageren we op tegen-gedrag met tegen-gedrag en op samen-gedrag met samen-gedrag. De-escaleer de situatie door dit klassieke interactiepatroon te doorbreken en zelf samen-gedrag te tonen. Ga het contact aan en nodig de ander uit tot dialoog.
Menselijke relaties en interactie in twee dimensies
De machtsdimensie of de mate waarin mensen invloed uitoefenen
- Aan het ene uiterste vind je mensen die neigen naar macht, overheersen, dominantie. Kortom: ’boven’ de andere staan.
- Aan het andere uiterste gaat het over mensen die neigen naar volgzaamheid en onderwerping. Kortom: ‘onder’ de andere staan.
De sfeerdimensie of de mate waarin mensen nabij of afstandelijk met elkaar omgaan. Het gaat over kwesties van sympathie/antipathie of samenwerken/tegenwerken.
- Aan het ene uiterste gaat het over mensen die neigen naar helpen, ondersteunen en bijstaan. Kortom: ‘samen’ staat voorop.
- Aan de andere kant vind je mensen die neigen naar afstand en tegenwerken. Kortom: ‘tegen’ staat voorop.
Mensen reageren aanvullend op elkaar
Uit Leary’s onderzoek blijkt dat mensen instinctief neigen om complementair of aanvullend op elkaar te reageren. In het schema is dit het spiegelbeeld van de horizontale as (rood).
Zo roept 'boven-gedrag' van de ene 'onder-gedrag' bij de andere op en andersom.
‘Tegen-gedrag' van de ene roept ‘tegen-gedrag' bij de andere op. 'Samen-gedrag' van de ene roept ‘samen-gedrag’ bij de andere op.
Of meer concreet:
- Leiden roept Volgen op en omgekeerd
- Coördineren roept Meewerken op en omgekeerd
- Concurreren roept Terugtrekken op en omgekeerd
- Aanvallen roept verdedigen en opstandigheid op en omgekeerd
Stuur aan op gewenst gedrag met groene reacties
Ruzie uitlokkend en agressief gedrag is vaak aanvallend. In de roos van Leary ligt dit gedrag in het kwadrant 'boven-tegen'. De natuurlijke reactie daarop is verdedigend gedrag. Dit ligt in het kwadrant ‘onder-tegen’. Waarop de andere weer aanvallend reageert en het conflict escaleert.
Probeer gewenst gedrag bij de ander te realiseren door je instinctieve reflex te doorbreken en zelf bewust anders te reageren.
Als je het spiegelbeeld van de verticale as (groen) als richtsnoer neemt, lok je het gewenste gedrag bij de ander uit.
- Bij aanvallend gedrag ‘boven-tegen’ kies je bewust voor coördinerend gedrag ‘boven-samen’. Je stuurt bij door te begrenzen en nodigt de andere partij tegelijk uit om samen te onderzoeken wat er aan de hand is en de achterliggende behoeften en belangen naar boven te krijgen. De agressieve persoon voelt zich zo meer gehoord en begrepen. Dit werkt ontwapenend.
- Bij machtspelletjes, competitief en concurrerend gedrag stel je je leidend op. Je trekt duidelijke de grenzen van de samenwerking.
- Bij verdedigend en opstandig gedrag toon je meer begrip. Je biedt ondersteuning door samen te zoeken naar de achterliggende behoeften en belangen.