Aswolk legt luchtvaart deel Europa plat

REYKJAVIK - Vluchten in grote delen van Noord- en West-Europa zijn donderdag geschrapt door een aswolk uit IJsland. Daar barstte woensdag een vulkaan uit onder de zuidelijke Eyjafjallajökull-gletsjer (Eilandbergengletsjer). De vulkaan spuwde een aswolk kilometers de hoogte in. De vulkaanuitbarsting werd in de loop van donderdag heviger.

In Nederland, Groot-Brittannië, Ierland, België, Zweden, Noorwegen, Finland, Denemarken en Noord-Frankrijk werd het luchtruim donderdag in de loop van de dag gesloten. Duizenden vliegtuigen moesten aan de grond blijven en honderdduizenden passagiers zijn gestrand. Volgens de Europese luchtverkeersleiding gaat het om de grootste verstoring van het Europese luchtverkeer ooit.

De asdeeltjes vormen geen gevaar voor de volksgezondheid, omdat de aswolk op grote hoogte (op 7 kilometer) overdrijft. De as kan echter wel motoren van vliegtuigen beschadigen zodat ze kunnen uitvallen. Dat gebeurde in 1989 met een vliegtuig van KLM van Schiphol naar Tokio. Bij Alaska vloog het toestel door een wolk van de vulkaan Mount Redoubt. Het stof verstopte de vier motoren, die ineens uitvielen. De bemanning slaagde erin de motoren te herstarten. Verder kunnen de miniscule deeltjes rots, glas en zand apparatuur van de toestellen aantasten en piloten het zicht benemen.

De afgelopen twintig jaar zijn er in de luchtvaart circa tachtig incidenten door vulkanische as geweest. Volgens deskundigen is daardoor in totaal voor honderden miljoenen euro's schade ontstaan.

Hoe lang de problemen door de vulkaanuitbarsting nog duren, is onbekend. Het luchtverkeer kan nog dagen ontregeld blijven door de asdeeltjes die langzaam zuidoostwaarts over Europa trekken. Door de zachte wind blijft de wolk compact. Het vliegveld van de IJslandse hoofdstad Reykjavik heeft dankzij de windrichting overigens weinig last van de aswolk.

In IJsland waren woensdag tussen de zeven- en achthonderd inwoners geëvacueerd in het afgelegen en dunbevolkte gebied 125 kilometer ten oosten van Reykjavik waar de vulkaan actief is. De vulkaan was bedekt door een zeer dikke laag gletsjerijs van circa 250 meter, waardoor werd gevreesd voor overstromingen door gesmolten ijs. De meeste geëvacueerden mochten echter vrij snel weer naar huis, omdat het gevaar voor overstromingen was geweken.

Vorige maand barstte voor het eerst sinds 1823 een vulkaan uit onder de gletsjer. Ook toen moesten honderden inwoners hun woning verlaten. De uitbarsting van woensdag is volgens deskundigen echter tien keer zo krachtig en explosief van aard. De vulkaan zou sinds de negende eeuw vijf keer zijn uitgebarsten. De laatste vulkaanuitbarsting in IJsland voor die van maart was in 2004.

IJsland telt meer dan 140 vulkanen, waarvan er nog dertig actief zijn. In 1783 kwamen voor het laatst op het eiland mensen om door een vulkaanuitbarsting. Toen kostte een uitbarsting van de vulkaan Laki aan negenduizend mensen het leven. (ANP)