Concertzaal De Bijloke
In Gent staat langs de Leie een groep gebouwen die dateren van de dertiende tot de twintigste eeuw. Het is een echt lappendeken van verschillende materialen en stijlen, van gotiek tot barok. De Bijloke-site omvat het Stadsmuseum Gent (STAM), de Koninklijke Academie voor Schone Kunsten (KASK), een kunstbibliotheek en een dansstudio. Je kan de site beschouwen als een museumkwartier zoals er ook in steden als Wenen en Amsterdam zijn. Op de site bevindt zich ook Muziekcentrum De Bijloke, dat beschikt over een concertzaal, een café en polyvalente zalen met diverse capaciteiten en mogelijkheden voor optredens en vergaderingen. Het masterplan van De Bijloke is van de hand van DRDH Architects, in samenwerking met Julian Harrap Architects, na het winnen van de prijsvraag in 2017. De eerste fase van het masterplan betreft de herinrichting van het café naast de ingang, volgens een ontwerp van Studio Helder en Onbetaalbaar. Voorbij de ingang en het café is er een overkapte tussenruimte die twee historische gebouwen verbindt. Deze drempel tussen de twee panden creëert een pauzemoment. Wanneer je de concertzaal betreedt, krijg je hierdoor een indruk van grandeur. Die ervaring is niet geworteld in de monumentaliteit maar in de ouderdom van het gebouw: de tijd en geur geven de ruimte een verborgen dimensie, vooral dankzij het eiken dakgebinte.
De concertzaal van De Bijloke bevindt zich in een van de oudste gebouwen van het complex, een voormalige ziekenzaal uit 1228 met roosvensters en een hoog zadeldak. In 1982 verhuisde het hospitaal naar een andere locatie in Gent en al in 1988 vond het eerste klassieke muziekconcert in de verlaten ziekenzaal plaats. Nog tien jaar later richtte de stad Gent een vzw op om het gebouw als concertlocatie uit te baten. Onder het zware gewicht van de dakstructuur waren de oude dragende muren naar buiten gaan hellen, wat een negatieve impact had op de akoestische eigenschappen van het bouwwerk, dat oorspronkelijk niet was gebouwd om als muziekpodium te dienen. De belangrijkste beweegreden voor de laatste renovatie was om de zaal van een optimale akoestiek te voorzien. De oplossing van de architecten bestond in de toevoeging van een verzonken schip aan het geklasseerde gebouw.
De vloer van het gebouw werd op 1,2 m uitgegraven om ruimte te maken voor het verzonken schip. Dat werkt bijna als een spiegel van de oude dakconstructie, waardoor je de indruk krijgt dat je van onderuit naar het binnenwerk van een schip kijkt. In de dwarsdoorsnede spiegelt de sequentie van houten lambriseringen langs de lange muur van de zaal, verhoogde zitplaatsen, een centrale tribune, en verhoogde zitplaatsen en lambriseringen aan de overkant de geometrie van de dakstructuur. Een andere symmetrie doet zich voor in de langsdoorsnede, waar de hogere zaalstoelen in de achterste rijen worden weerspiegeld in de zitbanken achter het orkest. Doe kunnen afhankelijk van het programma ook dienst doen als koor. De plaatsen achter het podium, die men doorgaans aantreft in de grootste concertzalen als de Berliner Philharmonie, voegen een nieuwe en intieme sfeer toe aan deze relatief kleine zaal met plaats voor 830 toeschouwers.
De nieuw aangebrachte lambriseringen, het podium en de tribunevloer zijn gemaakt van dunne platen gerookt eikenhout, als verwijzing naar het massief eiken dakgebinte. Dit creëert een continuïteit tussen het verzonken schip en het gebouw waarin het is ondergebracht. Al die ontwerpbeslissingen – de spiegeling, de materiaalkeuze, de plaats van het podium – garanderen een comfortabele en onvergetelijke luisterervaring voor het publiek. De akoestiek in de concertzaal is zo bijzonder dat, wanneer je praat, je de indruk krijgt dat de ruimte je stemtoon en -frequentie corrigeert.
- Hülya Ertas
Dit project is gepubliceerd in het Architectuurboek Vlaanderen N°15. Allianties met de realiteit
