100 op de snelweg en 50 waar je nu 70 mag: zo wil Forum Verkeersveiligheid verkeer veiliger maken
Een drastische verlaging van de maximumsnelheid op onze wegen, meer controles op snelheid en drugs, en het sneller innen van boetes: het Vlaams Forum voor Verkeersveiligheid (VFV) heeft een resem heel concrete voorstellen gedaan om het aantal verkeersslachtoffers omlaag te krijgen. Want terwijl het aantal verkeersdoden in Vlaanderen wel daalde, zijn alle andere cijfers over verkeersslachtoffers helaas gestegen.
Het Vlaams Forum voor Verkeersveiligheid? Het VFV is een koepelorganisatie die heel wat belangrijke spelers bundelt. Daarbij zijn onder meer het kabinet van de Vlaamse minister voor Mobiliteit Lydia Peeters, de Vereniging van Vlaamse Provincies, de Vlaamse Steden en Gemeenten (VVSG), de federale politie, automobilistenorganisatie VAB, de Fietsersbond, de Voetgangersbeweging, De Lijn, KU Leuven en UGent, de verzekeringskoepel Assuralia, de Responsible Young Drivers en het Vias Institute dat zich net als het VSV met verkeersveiligheid bezighoudt. Klik hier om de hele lijst te raadplegen. Het VFV heeft een adviserende rol voor de verschillende overheden in ons land.
Eerst de cijfers. Volgens de voorlopige cijfers van de federale politie telde Vlaanderen vorig jaar 271 verkeersdoden. Dat is een daling met 7 procent, in vergelijking met 2021 en het laagste aantal, op het coronajaar 2020 na. Dat staat te lezen in het meest recente rapport van het Departement Mobiliteit en Openbare Werken dat vandaag wordt voorgesteld op het Vlaams Congres Verkeersveiligheid.
In het rapport worden de voorlopige cijfers van 2022 vergeleken met de nog niet volledige cijfers van 2021 die de federale politie had doorgegeven. Als je de voorlopige cijfers van 2022 vergelijkt met het inmiddels definitieve aantal verkeersdoden in 2021, gaat het zelfs om een daling van 12 procent.
Tot daar echter het goede nieuws, want het aantal gewonden en zwaargewonden is wel gestegen. Er waren ook meer verkeersongevallen met zwaargewonde en dode voetgangers, fietsers en jonge autobestuurders tegenover het jaar voordien. Drie van de zes streefcijfers van de Vlaamse overheid voor 2022 worden daarbij overschreden.
Vlaams minister van Mobiliteit Lydia Peeters (Open VLD) maakt zich zorgen: "Het is niet omdat er steeds meer mensen fietsen of wandelen, dat we zomaar mogen aanvaarden dat ze vaker betrokken raken in verkeersongevallen. We investeren meer dan ooit in veilige fietsinfrastructuur. We verbeteren proactief situaties waar actieve weggebruikers gevaar lopen. Ik hoop dat we de resultaten van dat harde werk binnenkort ook in de ongevallenstatistieken zullen zien."
Structurele snelheidsbeperkingen op meer plaatsen?
Het Vlaams Forum voor Verkeersveiligheid komt met 25 aanbevelingen om de doelstellingen voor 2030 te halen. Een van de in het oog springende aanbevelingen heeft te maken met het beperken van de snelheid, want speed kills, zoals het kernachtig klinkt in het Engels. Hoe trager we rijden, hoe meer ongevallen vermeden kunnen worden, of hoe lichter die uitvallen mocht het toch gebeuren.
Het VFV ijvert onder meer voor een standaard snelheidslimiet van 30 kilometer per uur, zeker in de bebouwde kom. Op snelwegen zou de snelheid omlaag moeten naar 100 kilometer per uur en op gewestwegen van 70 naar 50 kilometer als blijkt dat de inrichting onveilig is voor fietsers en voetgangers.
De mentaliteitsshift is nog altijd niet gerealiseerd
Cathy Berx, gouverneur van Antwerpen maar ook voorzitter van het Vlaams Forum voor Verkeersveiligheid, zegt dat er van het vorige plan maar één doel is gehaald (een daling van het aantal doden), terwijl alle andere cijfers helaas gestegen zijn. "Dat komt omdat die mentaliteitswijziging nog altijd niet gerealiseerd is. We gedragen ons nog altijd veel te onvelig in het verkeer. We rijden nog steeds te vaak te snel of onder invloed," vertelt Berx in "De ochtend".
De auto blijft nog altijd de gevaarlijkste boosdoener in het verkeer. Berx maakt een vergelijking met energiebesparing, waar het cliché wil dat de beste energie degene is die je niet verbruikt. "De beste kilometers zijn degene die we te voet, met de fiets of met het openbaar vervoer afleggen. Maar dat vraagt ook bijkomende maatregelen om het voor fietsers en voetgangers veiliger te maken, en om het openbaar vervoer te stimuleren."
De vijf E's
Het Forum pleit voor een totaalplan met vijf sleutelwoorden die met een E beginnen:
- engagement: van stakeholders zoals burgerbewegingen, het middenveld, werkgevers en scholen, die moeten bijdragen aan een veiliger woon-werkverkeer
- engineering: heeft te maken met de gevraagde snelheidslimieten en een betere infrastructuur, zoals conflictvrije kruispunten (voor dat laatste is een grondige analyse van de lokale situatie nodig)
- educatie: na een overtreding zouden mensen geconfronteerd moeten worden met de impact van hun gedrag, bijvoorbeeld door het bezoeken van een revalidatiecentrum voor verkeersslachtoffers
- enforcement: de handhaving blijft cruciaal, onderstreept Berx, ze pleit voor zoveel mogelijk automatische controles om de pakkans te verhogen, meer controles op druggebruik (wat wel federale materie is) en wil dat overtreders veel sneller hun sanctie krijgen
- evaluatie: het is ook heel belangrijk om te kijken en te blijven evalueren welke maatregel het grootste effect heeft, zegt Berx
Berx onderstreept nog dat het grote doel van nul verkeersdoden pas gehaald kan worden als alle spelers hun inspanningen samen doen, zowel de overheden dus, de stakeholders als de individuele mensen in het verkeer. De aanbeveling voor meer zones 30 in de bebouwde kom, moet ook lokaal breed gedragen zijn, benadrukt Berx.
Beluister hier het volledige gesprek met Cathy Berx in "De ochtend":
