BIJLAGE-2_Conceptnota_tcm16-47132 - Stad Leuven

Centrale Werkplaatsen 

Hart van Kessel-Lo Een park-plein op de drempel van Leuven 

THV Groep Infrabo NV- VECTRIS cvba / december 2006

Kessel-Lo VOORstad of voorSTAD ? 

Centrale Werkplaatsen: een Hart voor Kessel-Lo 

maar met centraliteit voor Groot-Leuven 

Centrale werkplaats op de drempel van Leuven centrum 

De relatief grote autonomie van Kessel-Lo ten aanzien van Leuven 

heeft zowel historische, sociologische als morfologische wortels… 

Napoleon hield niet van sterke steden; er was verzet tegen de fusie 

van gemeenten; de spoorweggeul sneed het bebouwde weefsel van 

de agglomeratie in twee. 

De fusie van gemeenten is ondertussen goed verteerd, de bevolking 

van Kessel-lo vernieuwt zich vlot en trekt steeds meer stedelingen 

aan en ten slotte wordt de snede stap voor stap met nieuwe 

hechtingen verzorgd. 

Onder meer het ontbreken van een morfologisch centrum 

(Diestsesteenweg of De Becker-Remyplaats?) en de nevenschikking 

van grote zeer verschillende wijken en parochies langs beide zijden 

van de steenweg, geven Kessel-Lo - op het eerste zicht - een sterk 

voorstedelijk karakter. 

Maar is dat wel zo? Als we de bovenlokale stedelijke functies in de 

buurt van de site oplijsten, krijgen we een hele reeks van activiteiten 

die verscheiden soorten publiek aantrekken uit Groot-Leuven en de 

regio, en dit in de schaduw van de stationsomgeving met zijn 

provinciale en grootstedelijke functies. Een nieuw jeugdcentrum, het 

atletiekstadium annex sportcentrum, de jeugdherberg… zullen 

publiek met een hoogdynamisch karakter laten afzakken naar dit 

gebied. Een publiek dat verschilt van het wat meer gezapige, soms 

zelfs wat saaie karakter van Kessel-Lo. 

De open ruimte van de Centrale Werkplaatsen krijgt in die zin 

dezelfde functie als het stationsplein van Leuven: een 

‘ontspanningskamer’ waar de druk even van de ketel wordt gehaald. 

Vanuit deze analyse willen we de gemeenschapsfuncties van de 

centrale werkplaatsen aan één ruimtelijke figuur koppelen: 

een L-vormig parkplein dat de ‘grote en lange lijnen’ zichtbaar 

maakt. 

Op dit plein en vanaf de kerk van Blauwput wordt Kessel-Lo met 

bovenstaande ontwikkelingen meer Stad. We staan er op de drempel 

van de ‘Grootstad’ Leuven. 

Langzamerhand ontstaat een fusie van kernen die cultureel DNA 

uitwisselen. 

THV Gorep Infrabo NV - VECTRIS cvba / 22 december 2006 

1

Centrale Werkplaatsen, 

één van de vier hartkamers van Kessel-Lo 

De analyse van de situering van de lokale (gemeentelijke) functies 

in Kessel-Lo leert ons dat deze niet op één centrale plek gesitueerd 

zijn. Toch kunnen we een centraliteit op schaal van de 

deelgemeente vinden in de figuur van vier ‘hartkamers’: 

Twee groene ‘zuurstofrijke’ kamers: Park Heuvelhof en Sportpark 

annex atletiekpiste, en twee meer ingesloten publieke ruimten: 

het De Becker-Remyplein en het nieuwe Park-Plein van de Centrale 

Werkplaatsen. Hierrond zijn de lokale centrumfuncties geclusterd: 

Deelgemeentehuis en politie, zaal De Kring, kleuter- en lagere 

scholen, banken, winkels en horeca. 

De nieuwe functies in het complex van de hallen 4 en 5 zullen dit 

nog versterken: 

• het bibliotheekfiliaal van Kessel-Lo dat nu nog huist in het 

sportcentrum. 

• een nieuw gemeenschapscentrum met naast een grote multifunctionele 

zaal ook kleinere ontmoetings- en vergaderruimtes 

• een horecazaak 

• een wijkgezondheidscentrum voor Kessel-Lo 

• een overdekte publieke ruimte met buitenklimaat. Deze ruimte 

biedt samen met het aangrenzende plein mogelijkheden voor de 

organisatie van markten, ruilbeurzen of andere manifestaties. 

2 

Hierdoor wordt Hal 4 en 5 een heus gemeenschapscentrum. 

We steunen het idee van VBM Architecten om één van de zijden van 

dit centrum te reserveren voor een verzonken tuin, zodat het 

complex vier verschillende kanten krijgt, met verschillende sferen. 

De zijde met de verzonken tuin leent zich ook voor een 

kinderdagverblijf en crea-ateliers, of die functies waar een 

afgebakende semi-publieke buitenruimte een kwaliteit is. 

Vanuit het concept van de vier hartkamers willen we ook aandacht 

besteden aan de secundaire fiets- en wandelroutes. Deze vormen 

tegelijkertijd een kindvriendelijk netwerk. Dit stelt hogere eisen aan 

verkeersveiligheid en oversteekbaarheid. Door sporen en bakens 

aan te brengen in dit netwerk willen we de leesbaarheid vergroten, 

onder meer door een lage verlichtingsmast met een meer 

uitgesproken karakter. 

Anderzijds pleiten we ervoor om enkele strategisch gelegen 

verbindingsstraten mee op te nemen in de vernieuwingsoperatie 

op, maar ook rond de centrale werkplaats. 

THV Groep Infrabo NV- VECTRIS cvba / december 2006 

Paroonschapsstraat als verbindingsas tussen twee hartkamers 

Volgende straten zijn van cruciaal belang voor het vervolledigen van een kindvriendelijk netwerk: 

- Smidsestraat (zie ook bestek) 

- Paternosterstraat: verbinding De Becker-Remyplein - nieuw stedelijk plein 

- Karel Schuurmansstraat, verbinding nieuw Bellevuepark – Centrale Werkplaatsenpark 

- Patroonschapsstraat (verbinding zuidelijke wijken met scholen) 

- Valvekensstraat - Sportpleinpad tussen sportpark en centrale werkplaats 

De Diestsesteenweg zelf blijft de 

belangrijkste hoofdas van het 

gebied, een as die de regio met de 

stad verbindt. 

Daarnaast zijn er de secundaire 

routes. Voor de Centrale Werkplaatsen 

vormt het Locomotievenpad 

een centrale as. Belangrijk is dat dit 

secundaire pad of spoor doorloopt tot 

aan het sportcentrum en van daar 

vertakt naar het park Heuvelhof en de 

Parkbegraafplaats. 

De Centrale Werkplaatsen worden het hart van een autoluw, 

kindvriendelijk netwerk van publieke ruimten. Sommige zijn actueel van 

strategisch belang om de band met de omgeving te versterken.

Een levendig plein door kanaliseren van langzaamverkeerroutes 

Snede A-B Diestesteenweg ter hoogte van halteplaats, pergola en halfondergrondse 

parkeergarage voor tweederde afgedekt met houten dek. De luifel van de bushalte vormt een 

toegankelijk balkon. 

A 

B 

We willen er ook voor pleiten om de Diestsesteenweg meer oversteekbaar te maken 

tussen de zone Werkhuizenstraat en Kerkplein door er een centrale middenberm te 

voorzien. Dit laat eveneens toe om een opstelruimte voor linksafverkeer te creëren, reeds 

bestaand aan de Kerkstraat en nu ook aan de Werkhuizenstraat. 

Deze ruimtelijke configuratie moet volgende spanningen oplossen: 

- continuïteit (ook van bebouwing van de hoofdas) versus vergroting van de 

dwarsrelatie en onduidelijke relatie tussen kerkplein en nieuw plein; 

- onzichtbaarheid van het nieuwe plein vanuit de Diestsesteenweg; 

- een onduidelijke ruimte tussen het Kerkplein, het nieuw plein en het voorplein van 

het gemeenschapscentrum. 

De metalen pergola heeft bijkomend volgende functies: 

- een baken zichtbaar vanaf De Becker-Remyplein; 

- een ‘etalage’ voor de gemeenschapsactiviteiten (de relatief lage gevels liggen 

immers hogerop en achterin). 

Kanaliseren van routes voor meer levendigheid op het 

stedelijk plein 

Hoe zal het nieuwe centrale plein gaan functioneren, zal er wel 

beweging zijn? Dit plein ligt immers niet op een natuurlijk focuspunt 

van allerlei routes. 

We willen dit corrigeren door van het plein een belangrijke wissel te 

maken tussen de houfdroute Diestesesteenweg en de secundaire 

route Locomotievenpad. Diagonale loop- en fietslijnen moeten de 

drukte op het plein vergroten. Hiertoe worden vooral voor fietsers 

kleine weerstanden bewaard of ingebouwd, om zo de doorgaande 

bewegingen te kanaliseren. Hiervoor worden aan de Diestsesteenweg 

twee hellende vlakken voorzien die dit ondersteunen. Deze sluiten 

ook aan in de richting van het Kerkplein en de Kerkstraat en de 

Paternosterstraat. 

In noord-zuidrichting is geen continue fietsroute voorzien – ook niet 

in de huidige plannen. Om de fietsers toe te laten de site op een 

comfortabele wijze te dwarsen, wordt een nieuwe fietsbrug 

geïntroduceerd. Ze wordt gesitueerd tussen de Grote Hal en de 

loftwoningen. Ze overbrugt het niveauverschil tussen de 

hogergelegen Schuurmanstraat en het lagergelegen plein, met een 

helling van maximaal 5%. 

We willen een antwoord geven op de concurrentie die er bestaat 

tussen de as Werkhuizenstraat en de nieuwe as op het plein, door de 

Werkhuizenstraat een smaller en minder continu karakter te 

geven ten aanzien van het plein. Hierdoor leiden we het langzaam 

verkeer af naar het plein. Door alle andere straten op de site van 

een ‘drempel’ te voorzien, wordt deze hiërarchie nog versterkt. Ook de 

trappen en bruggen tussen het park en het Locomotievenpad leiden 

fietsverkeer rond het centrale park. 

Dit plein wordt het plateau waarop ook het Gemeenschapscentrum 

en het jeugdcentrum staan. 

Aan de zijde Diestsesteenweg wordt het plein ruimtelijk begrensd 

door een metalen pergola waarin ook de halteacommodatie voor 

de bus wordt verwerkt én de toegangen tot een halfondergrondse 

parkeerplaats. Ook dit zorgt voor voetgangersbewegingen en 

passage op het plein. 

De bebouwing aan de overzijde van de Steenweg is immers niet van 

die aard om een wand te geven aan dit nieuwe plein. 

Deze ingreep moet ook het verblijven op het plein versterken door de 

zuidgeoriënteerde zittreden. 


3

Dubbele adressen voor de gemeenschapsvoorzieningen 

Een dubbeladres voor de gemeenschapsfuncties 

We willen de twee gemeenschapsfuncties op de site zowel koppelen 

aan de hoofdas Diestsesteenweg als aan de secundaire as 

(Locomotievenpad en Park-Plein) en ze zo een dubbele oriëntatie 

geven in de richting van de twee publieke hoofdstromen in het 

gebied. 

We stellen voor om vanaf de vermoedelijke hoofdingang van het 

jeugdcentrum een zichtas te creëren die het hoge gebouw 

(met de glazen strips bovenaan) tot op de Diestsesteenweg 

zichtbaar maakt. 

Dit kan van invloed zijn op de rooilijn van het nieuwe ‘grote 

bouwblok’, maar ook op de koppeling van die gebouwen met het 

maaiveld (mate van transparantie). 

Naar analogie van de ontwikkeling van de zuidelijke bouwblokken 

tot ‘urban villa’s’, zou dit bouwblok kunnen defragmenteren zodat 

de open ruimte eronderdoor/ertussendoor loopt. Bij wijze van 

suggestie is een cluster van gebouwen getekend die de 

verschillende oriëntaties van de omgeving in zich opnemen. Een 

zekere hoogbouw op deze plaats is ons inziens niet uit te sluiten. 

Hier is een opdracht en uitdaging weggelegd voor een bijzondere 

architectuur die als scharnier kan werken in het parkpleinconcept. 

Wat de organisatie van hal 4 en 5 betreft, stellen we voor om de 

dagelijkse toegangen van alle functies van het gemeenschapscentrum 

op een centrale drempelruimte tussen de twee hallen te 

situeren. 

De trappen tegenover de Kerkstraat (en het Kerkplein) accentueren 

deze toegang aan de steenwegzijde. 

Aan het Locomotievenpad levert diezelfde toegang een zicht op het 

park. Hierdoor wordt nogmaals de gemengde stedelijke- en 

landschappelijke identiteit van de site duidelijk voelbaar. 

Publieke parkings 

Publieke parkings worden op die plaatsen ingeplant waar, door een 

niveauverschil, een zijdelingse lichttoetreding mogelijk is waardoor 

ze halfondergronds komen te liggen. De parkings sluiten ook aan 

bij de publieke functies en bij de handelsas Diestsesteenweg 

Bijkomende trappen en hellende vlakken maken deze ruimte vanuit 

alle richtingen bereikbaar. 

Om de kostprijs van de constructie te verminderen worden ze 

afgewerkt met lichtere constructies (houten dekken). 

4 


P 

P 

De kap van de grote hal is zichtbaar te maken vanop de Diestsesteenweg 

Een centrale ingang voor het gemeenschapscentrum: Park- en Kerkplein toch 

rechtstreeks verbonden. 

De zuidwestzone van de hal is een strategische plek voor een horecafunctie 

met terras.

Van Stoep tot Stad 

Drempelruimten op vier schaalniveaus 

1 

2 

3 

4 

Architecten als Aldo Van Eykck en Herman Herzberger, maar ook Jan 

Gehl en recentelijk nog Norman Foster, hebben het belang van 

overgangsruimten tussen besloten private of semi-publieke ruimte 

en publieke ruimten beklemtoond. 

Het zijn ruimten waar men in twee sferen tegelijkertijd kan 

vertoeven. Tegelijk geven ze de publieke ruimte een meer 

aangenaam karakter. Ze laten een zekere toe-eigening door de 

bewoners toe van de publieke ruimte, zodat deze zich als een 

levendige bewoonde ruimte toont. 

1 

Daarom introduceren we aan alle woningen – ook als ze uitgeven op 

een woonerf - een drempelruimte, een lichtverhoogde ‘deurmat’, een 

stoep (in Hollandse zin). 

2 

Op een schaalniveau hoger worden de toegangen van de straten en 

het gemeenschapscentrum ook van een dergelijke drempelruimte 

voorzien. Naast een verkeerskundige functie (uitzichtdriekhoeken in 

poorten van een gesloten bouwblok) hebben ze ook een functie van 

geleding van de ruimte. 

3 

Vervolgens zijn er de drempelruimten naar de site. Nu de muur wordt 

opengebroken, ontstaan er aanpalende ruimten die de overgang 

naar de omgeving regelen en toch het oude rechthoekige domein 

leesbaar houden. Dit zijn: 

• muren met daarachter groen 

• lage muren met pergola 

• lage muren met trappen (zie ook nieuwe bouwblok aan 

Diestsesteenweg) 

4 

Ten slotte is er de drempelruimte van de grootstad: 

Het plein van de monumentale hal (jeugdcentrum) tot aan de 

Diestsesteenweg. 

De kop van Leuven schuift subtiel tot aan het nieuwe park. 


5

Het Park-Plein 

De publieke ruimte van de site moet zowel stedelijke activiteiten 

kunnen opvangen alsook de leefbaarheid van de woonomgeving 

versterken. Het ontwerp betracht een evenwicht tussen een 

stedelijk- en landschappelijke benadering. 

We onderscheiden vier evenwaardige groenstructuren: 

1.Het L-vormige Park-Plein als decompressieruimte in de 

stedelijke drukte 

2.De groene-rode zoom: de rand van de site blijft leesbaar 

door behoud van de bakstenen muur, hetzij bestaand en 

gerestaureerd, hetzij nieuw aangevuld met bomen en tuinen 

3.Groene kamers langs de hallen 

4.Groene accenten in de woonerven 

1. Het Park-Plein 

De keuze om het groene hart van de site te verruimen door het 

zuidelijke bouwblok te defragmenteren tot clusters van woningen in 

het park, verplicht tot een aangepaste groenstructuur. 

Het weerhouden voorstel van Nero is gebaseerd op een parkaanleg 

als savanne: een grasvlak met hoogstammen zonder verband, als 

mat voor een ruimer park met woningclusters omgeven door groen. 

Door de ruimtelijke compositie van de bebouwing ontstaan binnen 

het vlak wel bijzondere plekken. 

We nemen dit als uitgangspunt en vullen het aan met de volgende 

concepten: 

• een losse structuur van bomen binnen een omlijnd kader 

(muur, strakke randbebouwing… ), zowel op het parkdeel als 

op de pleingedeelten. 

• Twee ‘polyvalente plekken’: één in het stedelijk plein en één in 

het parkgedeelte voor het gemeenschapscentrum in de 

hallen. Hierdoor kunnen de activiteiten van het centrum zowel 

op het plein als in het park ‘overvloeien’. Op deze ruimten 

kunnen de meer energieke activiteiten plaatsvinden op 

respectievelijk, een stenen plein en een obstakelvrije 

grasvlakte. 

• In de nabijheid van de woningen past meer intimiteit: 

een parkruimte met meer bomen en wandelpaden, waardoor 

het langwerpige plein in twee ruimten wordt gedeeld. Het 

watervlak van het kanaal versterkt hier het scenografische 

karakter van plekken met verschillende belevingswaarden: 

tussen de ‘urban villa’s’ laat de sociale controle vanuit de 

woningen én de ruimtelijke setting hier een meer kwetsbare 

invulling toe. 

6 


Groen-rode Zoom 

Park-Plein 

Nieuwe ruimtelijke randen voor de site: 

parkings - perggola’s - houten dekken

2. De groen-rode zoom 

De stuurse muur van de centrale werkplaats heeft jarenlang een 

blinde vlek gecreëerd in het bebouwde weefsel van Kessel-Lo. Als 

restitutie hiervoor wordt door de verschillende ontwerpers de rand 

van het terrein vergroend. Dit principe wordt verdergezet in de nog te 

ontwerpen randen. 

Aan de noordzijde van de site langs de Diestsesteenweg bevinden 

zich bijvoorbeeld twee volwassen lindebomen. Ze worden bewaard 

omdat ze aan deze zijde een ’grote schaal’ zullen geven aan de 

pleinwand, een schaal die de rijwoningen aan de overzijde van de 

Diestsesteenweg ontberen. 

De geplande groene perken in de nieuwe bebouwing langs de 

Diestsesteenweg, meer bepaald ter hoogte van de trappen en 

hellingen naar de woonerven, moeten ‘ondergeschikt’ blijven aan de 

laanbeplanting op de Diestsesteenweg. 

Door de verschuiving van de bushalte naar het stedelijk plein, kan 

de systematiek van de laanbeplanting van de Diestsesteenweg 

hersteld worden. Het is overigens aan te bevelen de actuele 

laanbeplanting te evalueren en de standplaatssituatie structureel te 

verbeteren. 

De bestaande Italiaanse populieren (parallel aan de Werkhuizenstraat) 

zullen worden gekapt, zo blijkt uit een aanplakking van een 

stedenbouwkundige aanvraag voor het rooien van een 50-tal bomen. 

We stellen voor ze te vervangen door langs de straatzijde een 

aangepaste laanbeplanting aan te brengen zodat de groen-rode 

zoom ook hier wordt vervolledigd. 

3. Groene kamers langszij de hallen 

Aan weerszijden van de hallen worden groene ruimten voorzien: de 

besloten tuin aan de oostzijde zoals voorgesteld in het plan van 

VBM, en het bomendak aan de westzijde zoals voorgesteld in het 

ontwikkelingsplan. Het ritme van dit bomendak moet in de loop van 

het ontwerpproces afgestemd worden op de architecturale 

behandeling en geleding van de nieuwe gevel. 

4. Groene accenten in de woonerven 

De woonerven zijn door hun beslotenheid door de poortgebouwen aan 

elke zijde aparte ruimten. Hier ondersteunt de groenaanleg het 

contrast: stenige voorzijde versus groene tuinzijde. De positionering 

van de bomen zorgt voor een subtiele geleding met zones met meer 

kans op beweging, en zones waar spelen verblijfsactiviteiten 

ongestoord kunnen plaatsvinden. 


7

Het park met sporen 

Het park met sporen van het verleden 

In het ontwerp van Nero spelen de sporen een structurerende rol 

voor de positie van de parkwoningen. Sporen in deze hectaren van 

het geheugen. 

Dit vraagt om een materialisering van deze sporen in de nieuwe 

parkaanleg. 

De ‘Grote Boog’ krijgt de rol van een bijzonder pad in het park. 

Tussen de sporen wordt een houten bedekking aangebracht. Dit is 

ook een pas, in de zin van een waterpas in het vlak van het park, 

net zoals de tweede spoorlijn die zichtbaar blijft in het gras van 

het park. 

De derde pas wordt gevormd door het Locomotievenpad. 

Hiertussen worden hellingen van 2% aangebracht. 

Deze versterken subtiel de ruimtelijkheid van het park. 

Het niveauverschil wordt opgevangen door lange brede trappen 

langsheen het Locomotievenpad. Ze bieden zitranden, maar 

vormen eveneens een buffer tussen de spelactiviteiten in het 

polyvalente vlak in het park en de hal. 

Dit vormt het laagste punt, en een deel van deze zone wordt 

uitwerkt als een bufferbekken / vijver / kanaaltje. 

Een polyvalente vlakte, theater van het dagelijks leven 

De ruimte voor de hallen met het gemeenschapscentrum wordt 

vrijgehouden van obstakels, zodat ze als polyvalent vlak kan 

functioneren. 

De compositie met de extra traptreden en drempelruimte laat een 

dubbele lezing en gebruik toe: een zitrand voor activiteiten in het 

park, maar ook omgekeerd: een licht hellend vlak dat uitziet op de 

drempelruimte van de hal: een podium met de gevel als decor. 

Het dagelijks gebruik van park en hal wordt zo lichtjes 

getheatraliseerd. 

8 


Het gebogen spoor als pas voor het plein. Ook een inspirerend 

beeld voor de fietsbrug

Tuinkamers in het Park 

Concepten voor het centrale park, met verbijzondering van de ruimten tussen de urban villas op sokkel, Nero 

A 

De kippenren-volière (A) 

Het oude nog bestaande gebouwtje heeft een zekere poëzie 

verworven door de beplanting die is ontstaan binnen de muren van 

dit dakloze omhulsel. Het is een reservaat binnen de actuele 

boomloze vlakte. 

We stellen voor om over de oude dakspanten een draadnet te 

spannen en geheel te laten functioneren als kippenren-volière. 

De kippen (met ophokplicht !) komen in beheer van de buurt 

(afvalverwerking, kinderattractie). 

Tuinkamers 

Binnen het verruimde park krijgen de zones tussen de woningen een 

specifieke behandeling. Hier kunnen meer kwetsbare plantsoenen 

worden aangebracht. Het microklimaat door de sokkels en tuinmuren 

maakt het ook een geschikte verblijfsruimte in tussenseizoenen. 

We voorzien 

- een geurtuin met kruiden en bloemen met uitgesproken geuren 

- een (peuter-)speeltuin 

- een kleurtuin met planten met kleurige bloemen en bladeren 

- een sporentuin (onder meer met sporendragende planten en 

relicten/recuperatie van afbraak uit de site zoals muurankers, 

dorpels, oude door roest gekleurde kasseien…) 

Tussen de Grote Hal en de loftwoningen is er een wat onbestemde 

ruimte die door het niveauverschil ook als een ingesloten ruimte zal 

worden ervaren, maar zonder sociale controle. Daarom stellen we 

voor er een Tuinkamer voor de Grote Hal van te maken (met hekken 

of muur). De fietsbrug loopt eroverheen. 

Een wandelparkzone 

In dit deel van het park worden door middel van grote stapstenen 

(2,40 m x 1,20 m) wel paden aangelegd, hier staan ook meer bomen 

en banken. De kippenren en ‘het kanaal’ zorgen voor 

‘bestemmingen’. 

In deze ruimte kunnen ook speelobjecten geplaatst worden, die 

ontworpen worden op maat en ook het ex-industriële karakter van de 

site als thema hebben. (Cf. speelobject Duurzame Ontwikkeling) 


9

Materialenconcept 

Patina en sporen van gebruik 

De Centrale Werkplaatsen waren geen Kasteeldomein. 

De bestaande site van de Centrale Werkplaatsen is een belangrijk 

voor de materialisering van de publieke ruimte. 

Een tweede bekommernis is de kostprijsbeheersing. 

Daarom is het materiaalconcept gebaseerd op metaal, beton, hout 

en baksteen, en enkele specifieke combinaties zoals metalen 

kaders en randen voor betonnen vloerplaten. Niet dadelijk rijke 

materialen, want de rijkdom van de site wordt gevormd door de 

monumenten en, in de toekomst de hoogstammen van het park. 

De vloer: oost-west uitgelijnd 

In overeenstemming met de orthogonaliteit van de site worden alle 

vloeren op en rond de site in een oost-west georiënteerd 

legverband geplaatst. 

De pleinen (en drempelruimte rond de hallen) worden gelegd in 

grote dallen of tegels (60 x 100 cm). 

Voor de woonerven wordt een kleiner formaat gekozen dat min of 

meer aansluit bij de rest van de voetpadtegels van Leuven en 

Kessel-Lo (het klassieke 30 x 30 cm formaat), nl. 30 x 50 cm. 

10 


Materiaalconcept 

Houten dekken en treden boven halfondergondse (parkeer )ruimten met uitzicht op een plein 

Locomotievenpad 

Omdat het Locomotievenpad als ruggengraat van het project 

functioneert, krijgt het een speciale behandeling: een ter plaatse 

gestort beton met een verbeterde slijtlaag wordt in metalen kaders 

gevat zodat tegels gevormd wonden van 5 x 5 meter. 

Op de site blijft dit een orthogonaal raster. In de verbinding naar de 

Materlarenlaan/Station kunnen bochten opgevangen worden door 

trapeziumvormige kaders te gebruiken. 

Ter hoogte van de hallen en de woonstrip langs het park wordt dit 10 

cm verlaagd om de drempelruimten voor de hallen en toegangen tot 

de woonerven te creëren. 

Tussen deze drempelruimten tekenen zich de dwarse parkeerplaatsen 

af (helling). 

Het gebruik van deze niveauverschillen reguleert het autoverkeer. 

Bakstenen kader 

Zoals reeds bij de groenconcepten vermeld werd (cf. de rood-groene 

zoom) behoudt de site een bruinrode bakstenen rand. Soms is dit de 

bestaande muur die tuimuur wordt, soms is het een heel nieuwe 

constructie (zoals de bakstenen plint aan de Diestseteenweg). De 

muur wordt er verdikt tot 1,5 meter om het massaeffect van het 

plateau te versterken ten aanzien van de hellingen naar het plein en 

de parking. In deze muur worden als schietgaten snedes 

aangebracht, die licht toelaten in het halfondergondse 

parkingniveau. 

Houten dekken en treden 

Bij wijze van drempelruimten van de site worden twee houten dekken 

met treden aangebracht, in combinatie met metalen pergola’s. Deze 

hebben als functie om de pleinen en parkruimten een zekere wand te 

geven omdat de achterliggende woningen niet de schaal en 

architecturale kracht hebben om als pleinwand op te treden. 

Het zou ons inziens geen bezwaar zijn indien daarin ook vaste 

functies werden ingebracht (bloemenkraam, snackbar…). 


11

Beplantingsplan 

Hoogstammen uit één familie 

Esdoornfamilie 

Alle hoogstammen van het park worden gekozen uit de 

Esdoornfamilie. Hierdoor krijgt het park de status van een 

gespecialiseerd arboretum. Er zijn grote en kleine ondersoorten 

beschikbaar, met brede of smalle kruinen. 

De meeste hebben een uitgesproken en specifieke 

herfstverkleuring, waardoor een palet aan kleuren beschikbaar is. 

De basis wordt gevormd door inheemse soorten, aangevuld met 

enkele exoten. 

Dakplatanen 

Voor het bomendak langsheen hal 4 worden platanen voorgesteld, 

die als dakplataan werden opgekweekt en worden gesnoeid. Dit om 

voldoende te contrasteren met de los gestrooide parkbomen. 

Ze maken deel uit van de overdekte publieke ruimte en staan in 

hetzelfde gelid als de steunpilaren en de hallen. 

12 


Gele Lis als afbakening van de zachte oever van het ‘kanaal’

Straatmeubilair 

Straatmeubilair 

Ook in het straatmeubilair wordt het concept ‘Patina met sporen van 

gebruik’ verder gezet. 

Metalen randen sluiten tegels op 

Banken met houten lattenwerk als zitting en leuning ( in de 

woornerven mét inwendige verlichting in de steunen). 

Metalen I-profielen als steun voor fietsstalling, papiermanden,… 

Voor de verlichting van de woonerven wordt een eigen ontwerp 

voorgesteld op basis van een bestaande armatuur (250m X 37 X 

35)), waarrond een cortenstalen behuizing wordt gemaakt met 

lussen om als hanglamp gebruikt te kunnen worden (ook toepasbaar 

in de hallen) 

Houten dekken, ter hoogte van de drempelruimte van het project 

Matexi aan de Dienstesteenweg, in combinatie met buxus, kleine 

esdoorns en kiezel. 

Betontegels in twee formaten: 60 X 100 cm en 30 X 50 cm 

respectievelijk voor pleinen en woonerven. 

Deze grotere tegels zijn goed bespeelbaar 

De grijze tint is een goede canvas voor het leven dat er vanzelf kleur 

aan geeft 


13

Plan en doorsneden woonerf 2, 

dienstweg en aanzet park 

Een Plein-Straat 

In het detailontwerp van woonerf 2 (de breedste van de drie) komen 

alle concepten samen. 

Er werd ook rekening gehouden met toepasbaarheid van de 

voorgestelde oplossingen voor de andere twee woonerven die niet 

op volle grond gefundeerd worden (maar boven de parkeergarage 

gesitueerd zijn). 

Een van de consequenties daarvan is dat een zeer vlakke aanleg 

(in de langsrichting) noodzakelijk is, waardoor niet met klassieke 

afwatering en goten kan gewerkt worden. 

Daarom wordt gekozen voor een verdoken continue snede boven een 

verborgen afwateringskanaal met interne helling. 

Een tweede principe is de keuze om geen verlichtingspalen te 

gebruiken, maar de verlichtng tussen de gevels op te hangen. 

Hierdoor moeten geen funderingsmassieven op het dak van de 

ondergrondse garage aangebracht worden (wat kwetsbaar is bij 

aanrijding). 

De uitgelijnde vloer 

Zoals reeds eerder gesteld wordt voor de woonerven het formaat 

30x50 cm gekozen. Het versterkt het vlakke karakter van deze 

Plein-Straat, het geeft een statig karakter en het is goed 

bespeelbaar. Het moet een neutrale rustige vloer vormen ten 

aanzien van de volumetrische variatie van de architectuur. 

Bomen en zitbanken: een amendement 

De inplanting van de bomen en zitbanken in het plan van 

VBM architecten heeft zeker een elegantie, het beklemtoont 

enigszins de langsrichting van deze brede Plein-Straat. 

De analyse van het praktische gebruik van de straat heeft echter 

aanleiding gegeven tot het voorstellen van een andere inplanting. 

De confrontatie van de verkeersbewegingen naar de individuele 

garages en parkings van de dienstweg met mogelijke 

spelactiviteiten, leidde tot talrijke verstoringen. De voorgestelde 

inplanting optimaliseert het aantal ongestoorde speelplekken. 

Tegelijk zorgen deze dwarse bewegingen voor het accentueren van 

het knooppunt met de dwarse voetgangersroutes: een boomkruin 

wordt zichtbaar vanuit deze steegjes. 

De positionering van de boom voor en achter de bank geeft op het 

middaguur (zomer) een zitplaats in de schaduw en één in de zon. 

14 1/500 


Plan en doorsnede woonerf 2 

XXX 

1/500 

1/100 

THV Gorep Infrabo NV - VECTRIS cvba / 22 december 2006 15

Details Woonerf 2 

16 

Het bezoekersparkeren 

Het bezoekersparkeren kan plaatsvinden in de dwarse 

parkeerhavens langsheen het Locomotievenpad en de parallelle 

dienstweg (resp 12 en 35 pp ). Hierdoor wordt een gave parkwand 

gegarandeerd. 

Het is aan te bevelen hier ook een betalend regime of minimaal 

blauwe zone in te voeren, deels om uitwijkgedrag te vermijden van 

bestuurders die het betalend parkeren op de steenweg en de 

publieke parkings willen vermijden, deels om het gebruik van de 

ondergrondse parkeergarages door bewoners aan te moedigen. 

Het valt daarom te overwegen om in deze zone geen vrijstellingen 

te geven met bewonersparkeerkaarten. Dit creëert ook een markt 

voor extra ondergrondse parkeergarages (stallingsplaatsen). 

Het is mogelijk om de ondergrondse parking (onder het project 

Matexi) een tweede uitgang te geven via de publieke parking. 

Te onderzoeken valt of een toegang tot de dienstweg te realiseren 

is via de halfondergrondse publieke parking, waardoor dit verkeer 

niet op de site zelf moet rijden en de woonerven geen doorgaand 

verkeer moeten verwerken. Dit kan aanleiding geven tot een veel 

intensiever gebruik van de publieke ruimte (zie foto’s pagina 15) 


1/100 

Schaal 1/20

Technieken en duurzaamheid 

Schaal 1/20 


Waterhuishouding Indicatieve raming 

18 

Gescheiden stelsel / publiek gebruik 

Zoals opgenomen in het programma van eisen wordt er gewerkt 

met een gescheiden stelsel en dient buffering en infiltratie 

aangewend worden voor het gedoseerd afvoeren van het 

regenwater. 

We stellen drie methoden voor. Sommige geven we ook een functie 

in de publieke ruimte. 

1. Een aantal gesloten buffenbekkens als regenwaterputten met 

manule bediening (zowel onder de pleinen als in het park). 

Ze krijgen elk een nr : Blauwput nr 3 

2. Infiltratiebekkens 

• op de pleinen in de buurt van boomgroepen 

• in het park langsheen de buitenranden van het park 

langsheen het locomotievenpad (op het laagste punt van 

het park) 

3. In een open waterbufferbekken met een constant laagwaterpeil 

en gedoseerde afvoer en infilratie. 


5 

6 

Van het geheel van de projecten (publieke ruimte) zoals voorgesteld in dit 

masterplan met inbegrip van deelzones 3 / Park en 4/ SBK, ter controle van de 

voorgestelde benadering. 

1 

2 

3 

4 

Voorbereidende werken 

1.1 Opruimen terrein (opbraak van bestaande infrastructuur, uitrustingen, 

leidingen, constructies en beplanting) 

BW ME HH EP SOM 

FH m² 55.000,00 3,50 192.500,00 

Subtotaal deel 1 192.500,00 

Werken aan nutsleidingen 

2.1 Sanering m.i.v. afvoer van bestaande ongebruikte nutsleidingen VH m 600,00 3,00 1.800,00 

2.2 Opbraak en afvoer bestaande openbare verlichting TP - 1,00 3.750,00 3.750,00 

2.3 Definitieve verplaatsingen van bestaande nutsleidingen TP - 1,00 50.000,00 50.000,00 

2.4 Aanleg van wachtbuizen t.b.v. nieuwe nutsleidingen VH m 120,00 22,50 2.700,00 

2.5 Aanleg van nieuwe openbare verlichting - straatverlichting TP - 1,00 125.000,00 125.000,00 

2.6 Aanleg van nieuwe openbare verlichting - pleinverlichting TP - 1,00 85.000,00 85.000,00 

2.7 Aanleg van nieuwe openbare verlichting - scenografische lichtaccenten TP - 1,00 50.000,00 50.000,00 

2.8 Aanleg van MS en LS voor markten kermiskasten (activiteiten Blauwput 

wijk) 

VH m 800,00 20,00 16.000,00 

2.9 Aanleg markten kermiskasten (activiteiten Blauwput wijk) VH st 6,00 2.500,00 15.000,00 

2.10 Aanleg van waterleiding t.b.v. watertappunten op plein VH m 250,00 100,00 25.000,00 

2.10 Aanleg van ondergronds in te bouwen watertappunten - type Elotap VH st 3,00 2.750,00 8.250,00 

2.11 Aanleg van glasvezel voor stadintranet (bibliotheek) VH m 150,00 25,00 3.750,00 


Rioleringswerken 

3.1 Ruimingen bestaande rioleringen VH m 650,00 7,50 4.875,00 

3.2 Opbreken bestaande rioleringen, inspectieputten inbegrepen VH m 500,00 15,00 7.500,00 

3.3 Aanleg gescheiden riolering type DWA, inspectieputten inbegrepen VH m 1.500,00 135,00 202.500,00 

3.4 Aanleg gescheiden riolering type RWA, inspectieputten inbegrepen VH m 2.500,00 135,00 337.500,00 

3.5 Aanleg bovengrondse buffervoorziening RWA - aanleg als 

landschappelijk geïntegreerde waterpartij 

VH m² 700,00 125,00 87.500,00 

3.6 Aanleg ondergrondse infiltratievoorziening RWA - diverse locaties VH m³ 1.000,00 250,00 250.000,00 

3.7 Aanleg vuil-, olie en zandvangers op riolering type RWA VH st 6,00 2.250,00 13.500,00 

3.8 Aanleg pompstation + persleiding voor afvoer DWA water naar openbare 

riolering 

TP 1,00 16.000,00 16.000,00 

3.9 Aanleg pompkelder met pompinstallaties en met watertapsysteem type 

Elotap (3 stuks) voor water hergebruik (reinigen, begieten, irrigatie op 

plein) 

FH st 1,00 8.000,00 8.000,00 


Bestratings- en afwateringswerken 

4.1 Grondwerken - algemeen grondverzet VH m³ 16.200,00 4,25 68.850,00 

4.2 Grondwerken - structuur- en/of stabiliteitsverbetering VH m² 4.860,00 2,50 12.150,00 

4.3 Aanleg van (onder)funderingen van (on)gebonden materialen VH m² 40.500,00 11,50 465.750,00 

4.4 Aanleg van bestratingen van betontegels - 50*30*10 cm VH m² 19.400,00 55,00 1.067.000,00 

4.5 Aanleg van bestratingen van betontegels - 100*60*14 cm VH m² 19.200,00 62,00 1.190.400,00 

4.6 Aanleg van bestratingen van oppervlakte behandeld cementbeton met 

stalen randprofiel 

VH m² 1.700,00 65,00 110.500,00 

4.7 Aanleg van punt afwateringinrichtingen langsheen en op wegenis VH st 160,00 250,00 40.000,00 

4.8 Aanleg van borduren met stalen neus langsheen wegenis VH m 1.650,00 80,00 132.000,00 

Subtotaal deel 4 3.086.650,00 

Allerhande werken 

5.1 Omheinings- en keermuren van metselwerk en/of (gecombineerd met) 

beton als draagconstructie 

VH m 500,00 500,00 250.000,00 

5.2 Trapconstructies - diverse vormen en lengtes m.i.v. trapwangen VH m 600,00 250,00 150.000,00 

5.3 Pergola van stalen profielen VH m 200,00 275,00 55.000,00 

5.4 Houten terrassen op metaalstructuur VH m² 1.900,00 100,00 190.000,00 

5.5 Divers meubilair (banken, papiermanden, fietsstaander, paaltjes,…) VH st 250,00 400,00 100.000,00 

5.6 Divers wegsignalisatie (borden) VH st 100,00 75,00 7.500,00 


Groenaanleg 

6.1 Standplaatsverbetering aan te planten hoogstammen VH st 150,00 200,00 30.000,00 

6.2 Aanleg van boomroosterconstructie - type hoge verkeerslast VH st 60,00 2.250,00 135.000,00 

6.3 Aanleg van boomplantbak met uitrusting - woonerf Matexi VH st 8,00 4.000,00 32.000,00 

6.4 Aanplant van hoogstammen - type grotere plantmaat VH st 150,00 250,00 37.500,00 

6.5 Substraatverbetering zones aanleg beplantingen en grasmatten VH m² 15.000,00 2,50 37.500,00 

6.6 Aanleg beplantingen VH m² 5.250,00 6,00 31.500,00 

6.7 Aanleg grasmatten VH m² 9.750,00 3,00 29.250,00 


Totaal der werken 5.678.025,00 

BTW 21 % 1.192.385,25 

Totaal der werken incl. BTW 

6.870.410,25 

Bijdrage participatiefonds inkomenscompensatievergoeding 0,125 % 7.097,53 

Pro memorie - kosten beproevingen volgens SB 250 2.1 5.000,00 

Pro memorie - kosten afvoer en verwerking verontreinigde gronden "Vlarebo" 5.000,00 

Algemeen totaal der werken 

6.887.507,78 

Eenheidsprijs per m² incl BTW, bijdrage en pro memorie 125,23

Communcatie Samenwerking met de opdrachtgever 

COMMUNICATIE met EEN HART VOOR KESSEL-LO 

In dit hoofdstuk behandelen we voornamelijk de communicatie naar 

externen. 

Begrijpelijk voor burgers 

Zowel voor de fase opmaak ontwerp publieke ruimte als bij 

opdrachten in regie schakelen we ons in in de globale 

communicatiestrategie die ontwikkeld is voor de ontwikkelingen op 

de Centrale Werkplaatsen. De communicatie voor deze site wordt 

opgehangen aan de baseline ‘Een hart voor Kessel-Lo’ en mikt zowel 

op feitelijke informatie als op wervende beelden voor een ruim 

publiek en voor de toekomstige gebruikers. In de communicatiestrategie 

wil men ook steeds het duurzaamheidsaspect belichten. 

Zoals ook in deze brochure reeds zichtbaar is, hanteren we een 

illustratieve, representatieve, zelfs naturalistische stijl, zowel voor 

plannen als perspectieven, die begrijpbaar is voor leken. 

Van een plan dat voor een ruim publiek moet worden gepresenteerd, 

worden steeds twee versies gemaakt: één die - naturalistisch - de 

morfologie en materialiteit toont, en een ander dat de functionaliteit 

toont. Dit is nodig omdat we in ons kwaliteitsconcept van de 

publieke ruimte bewust een meervoudige bruikbaarheid nastreven, 

waardoor aan een vorm op plan niet steeds het gebruik af te lezen 

valt. Uit ervaring weten we dat de meeste mensen in eerste instantie 

de functionaliteit van een plan willen begrijpen (wat kan waar 

gebeuren?) en pas in tweede instantie oog hebben voor de 

belevingskwaliteit (hoe voelt het aan?). 

Een multimediale aanpak 

In de communicatiestrategie rond de Centrale Werkplaatsen zullen 

talrijke communicatiemiddelen en -media worden gebruikt. 

Voor deze multimediale aanpak kunnen we een 

‘illustratiebibliotheek’ aanmaken, indien nodig web-based, waarin 

de beelden onder verschillende resoluties beschikbaar worden 

gesteld. 

Infovergaderingen 

Op info- of inspraakvergaderingen wordt een empathische en 

respectvolle stijl gehanteerd bij de mondelinge toelichtingen en 

discussies. Bij een toelichting bij een plan worden bijvoorbeeld 

steeds de bekende referentiepunten gesitueerd voor het publiek dat 

niet gewoon is plannen te lezen. 

Bij ‘scherpe’ tussenkomsten uit het publiek wordt in eerste instantie 

door een herformulering van de vraag gepeild of de vraag goed 

begrepen is en vervolgens geargumenteerd. (Consensus is niet de 

norm, wel streven naar meerwaarden en het ‘publieke’ belang). 

Ervaring leert ook dat de actuele powerpointpresentaties al snel de 

indruk geven dat alle beslissingen reeds genomen zijn omdat 

plannen ‘af ‘lijken, terwijl dit op een eerste inspraakvergadering niet 

de bedoeling is. 

Bijdrage aan andere communicatiemiddelen 

De nabijheid van Vectris laat toe om presentaties te verzorgen op 

andere informatiemomenten (busrondritten stad Leuven, 

infowandelingen..). 

SAMENWERKING MET DE OPDRACHTGEVER 

Luik 1 Ontwerpodracht van 5 deelzones 

Zoals ook uit dit wedstrijddocument blijkt, wordt er grote zorg 

besteed aan de ontwikkeling van een ruimtelijke samenhang op de 

site, minimaal ‘intra muros’, zo mogelijk met een versterking van de 

relaties met de andere ‘hartkamers’ van Kessel-Lo én de Kop van 

Kessel-Lo. 

Om dit te bereiken ontstaat de noodzaak van een kaderplan voor de 

verschillende deelzone met andere woorden een masterplan 

publieke ruimte. 

Dit is ook van belang in het kader van de gefaseerde realisatie door 

AGSL of derden. In sommige zones zijn de rooilijnen en de 

architectuur reeds duidelijk, van andere zones moet het eigenlijke 

ontwerpproces nog starten bv. de zone rond de Grote 

Hal/Jeugdcentrum, Hallen 4 en 5/Gemeenschapscentrum,…) 

Om ondanks deze gefaseerde aanpak toch met de opmaak van een 

Masterplan te kunnen starten wordt voorgesteld om dit te 

financieren met 1,3 % van de kostprijsraming van het geheel van 

de toegewezen deelzones, en dit als onderdeel van het voogestelde 

ereloonpercentage. Vervolgens wordt aansluitend verder gewerkt aan 

de dringenste fase met de afronding van het voorontwerp. Van de 

deelzones die later worden gerealiseerd wordt het onvangen 

ereloongedeelte in mindering gebracht van de hoofdsom van het 

ereloon (resp. in de schijven Voorontwerp, Ontwerp, Aanbesteding en 

uitvoering, Oplevering. 

Luik 2 Adviesopdracht 7 deelzones 

Voor Luik 2 Adviesverlening en bijstand in functie van de coördinatie 

van het geheel van de publieke ruimte en openbare 

infrastructuur, stellen we volgende werkwijze voor: 

Een halfjaarlijks structureel overleg Opdrachtgever – 

THV Vectris- Groep Infrabo met volgende agenda: 

- te verwachten deelprojecten of adviesen, betrokken actoren 

(opmaak betrokkenheidsmatrix) en procedures; 

- planning van de activiteiten, vaste vergaderdata; 

- administratieve opvolging van afgeronde en lopende 

deelopdrachten; 

- evaluatie en verbeteracties voor de samenwerking. 

Het stappenplan voor een deelopdracht (in regie) 

1. Aanvraag van de deelopdracht door de opdrachtgever 

(telefonisch, mail, vergadering) 

2. Opmaak van een raming met timing binnen de 8 werkdagen 

(behoudens voor bouwverlof of andere periodes vastgelegd 

in het halfjaarlijks overleg) 

3. Aanvaarding / schriftelijke bevestiging door de 

opdrachgever 

4. Start van de deelopdracht (opname in 

uurregistratiesysteem) 

5. Maandelijks/tweemaandelijks voortgangsrapoortage per 

deelopdracht gekoppeld aan 

maandelijkse/tweemaandelijkse facturatie 


Lichtplan 

20

BIJLAGE-2_Conceptnota_tcm16-47132 - Stad Leuven

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?