Bekijk de PDF - FEBEM - Federatie van Bedrijven voor Milieubeheer

FEBEM focus 

B E D R I J V I G I N M I L I E U Z O R G 

Daar is … het materialenbeleid! 

1 

#22 

April 2012 

▪ Afgedankte zonnepanelen: recycling op komst 

▪ Grindsubstitutie: kans voor granulaten 

▪ Recycling zeldzame aarden: geen fictie 

▪ Bio-energie: een stand van zaken 

▪ Milieubedrijven doen CO 2 emissies dalen

Wij produceren slijtdelen 

Een competente contactpersoon 

bij u in de buurt 

Meten en advies bij u ter plaatse 

Alleen bij CRACO: Premium-slijtvast 

staal CRACOX ® 

400 tot CRACOX ® 

 

 

 

650 

Altijd leveringsmogelijkheden 

dankzij enorme voorraad 

CRACO Belgïe 

Stefan van Marcke 

GSM 0498-515363 

s.vanmarcke@telenet.be

FEBEM Focus is het periodieke 

ledenblad van de Federatie van 

Bedrijven voor Milieubeheer. 

April 2012 

Adres: 

FEBEM - Federatie van Bedrijven 

voor Milieubeheer 

Heizel Esplanade 1 Bus 87 

1020 Brussel 

Tel. 02 757 91 70 

Fax 02 240 27 29 

E-mail info@febem-fege.be 

Website www.febem-fege.be 

Redactie: 

Werner Annaert 

HOOFD- En EInDREDACTEUR, 

Anita Cosaert, 

Cédric Slegers, 

Baudouin Ska 

en Mireille Verboven. 

Realisatie: 

2Mpact (www.2mpact.be) 

V.U. Werner Annaert 

abonneren op de focus kan via onze 

website www.febem-fege.be. 

Edition française sur demande. 

Deze FEBEM Focus wordt gedrukt 

op 100 % gerecycleerd en 

chloorvrij papier. 

Inhoudstafel 

4 Storm op zee 

5 VLAREA is niet meer, leve het VLAREMA! 

9 End Of Waste Glas: de laatste rechte lijn 

11 De verwerking van afgedankte zonnepannelen of hoe energie en materialen 

samengaan 

13 De effectiviteit van grindsubstitutie 

17 Zwerfvuil in zee – de kunststofindustrie zoekt oplossingen 

18 Landfillmining: België trekker van Europese toekomst? 

20 Recycling als Europees antwoord op Chinese exportbeperkingen van 

zeldzame aarden 

23 Bio - Energie in Vlaanderen 2011 

25 Groenestroomcertificaten : Wallonië (nog altijd) op zoek naar een oplossing ! 

28 De rol van waste-to-energy in het nieuwe materialendecreet 

30 Meetpoorten voor de detectie van radioactieve stoffen: aandacht voor 

detectie aan de bron moet blijven! 

32 FEBEM sluit raamakkoord outplacement met RIGHT en GALILEI 

33 Job in de kijker: personeelsverantwoordelijke 

36 “Van ecologische black point tot economische hotspot” 

37 Partner in de kijker: TERBERG MATEC 

40 Sector van Belgische milieubedrijven zorgt voor miljoenen tonnen vermindering 

van CO 2 -emissies 

42 FEBEM-leden ontvangen lokale politie om de handhaving rond ‘grond en 

stenen’ te versterken 

43 Privésector steeds actiever inzake huishoudelijk afval 

45 Hof van Cassatie velt opmerkelijk arrest 

47 Uitdagingen in verder sorteren van bedrijfsmatig verpakkingsafval 

48 Vlaams bodemcongres: veel volk kijkt over het muurtje 

49 AMORAS: Oplossing voor Slibverwerking Antwerpse haven 

51 Welzijn op het werk: FEBEM blijft hameren op preventiebeleid bij haar leden 

53 Europa tekent de bakens uit voor haar milieubeleid van de komende jaren 

54 Afval inzamelen met paarden: terug van weggeweest? 

56 Selectief ingezameld 

58 Deontologische code 

59 Overzicht standpunten en visies van FEBEM 

60 Ledenlijst 

3

FEBEMFOCUS 

Storm op zee 

Werner Annaert, Algemeen directeur 

Als er storm op zee is, moet je de wind in de zeilen 

krijgen. niet te weinig en niet te veel. Kan het een 

leidraad zijn voor onze leden tijdens de huidige en 

komende crisisperiode? Zowat alle economische parameters 

wijzen op zwaar economisch weer. We zijn 

in dit land ook officieel in een recessie. Overheden 

slagen er niet of zeer moeilijk in hun begrotingen in 

orde te brengen. En ondertussen blijven sommige 

drukkingsgroepen de kop in het zand steken en met 

vuur spelen. 

We zullen niet met de klassieke middelen uit deze 

financiële zware periode geraken. naast een strikt 

besparingsprogramma voor overheden en private 

ondernemingen zullen innovatieve investeringen 

absoluut noodzakelijk zijn voor de verdere uitbouw 

van onze toekomst. Begint het afgezaagd te klinken 

als we zeggen dat onze sector hierin een centrale rol 

kan spelen? Waarom blijft het dan toch zo veel bij 

woorden en zo weinig bij daden? 

Administraties die ons goed kennen, zien ondertussen 

onze mogelijkheden. Maar het is een zaak 

ook andere overheden, economische administraties, 

ruimtelijke ordening, mobiliteit, openbare werken, 

onderwijs, toerisme, energie, stedenbeleid e.d. hier 

van te overtuigen. Maar dan moeten overheden 

schotten breken, die soms al decennia lang tussen 

hen zijn opgebouwd. We spreken dan nog niet over 

politieke schotten die moeten doorbroken worden. 

Kortom, willen we onze samenleving verdere 

welvaart garanderen dan zal ook het politieke niveau 

in de spiegel moeten durven kijken en haar huidige 

manier van werken in vraag stellen. 

4 

Bedrijvig in milieuzorg 

april 2012 

Dit kan louterend werken en is vaak hét positieve 

element aan crisissen, dergelijke zelfreflectie. 

FEBEM vond het alvast hoog tijd om het voorbeeld 

te geven. Momenteel loopt er een intense bevraging 

bij onze leden en bij heel wat externen over het functioneren 

en de toekomst van de federatie. Want ook 

wij zullen ons moeten aanpassen aan de gewijzigde 

macro-economische omstandigheden. Er is storm 

op zee, maar onze zeilen moeten scherp aan de 

wind staan en zeker niet scheuren. 

Deze FEBEM FOCUS probeert u alvast een kijk te 

geven op enkele nieuwe uitdagingen voor onze 

sector. Zeldzame aarden, landfill mining, kunststofafval 

op zee, het nieuwe materialendecreet en de 

VLAREMA, end of waste glas… allen krijgen ze een 

plaatsje in deze FOCUS. Voorwaar, deze thema’s 

zouden in de FEBEM FOCUS van pakweg 2007 

nogal futuristisch geklonken hebben, en nochtans is 

dat maar 5 jaar geleden. 

Graag nemen we ook de tijd om voor u eens de 

job van personeelsverantwoordelijke in het licht te 

plaatsen, want met alle sociale discussies hebben 

deze collega’s het zeker niet onder de markt. Ook 

plaatsen we TERBERG (als partner) en EnVISAn 

(als lid) centraal. Verder komen heel wat andere 

onderwerpen en dossiers aan bod zodat ook deze 

FOCUS weer een goed gevulde boterham geeft voor 

allen die actief zijn in of interesse hebben voor de 

sector van de milieubedrijven. Veel leesgenot! • 

Werner Annaert, 

Algemeen Directeur, 

FEBEM

VLAREA is niet meer, leve het VLAREMA! 

De Vlaamse Regering heeft op 17 februari het Vlaams Reglement voor het duurzaam beheer 

van Materiaalkringlopen en Afvalstoffen (VLAREMA) goedgekeurd. Het VLAREMA is het 

resultaat van een grondige herziening van het VLAREA,.Het geeft uitvoering aan veel van de 

principes uit het Materialendecreet. Het Materialendecreet is de basis voor een duurzaam 

afvalstoffen- en materialenbeleid en werd in december 2011 door het Vlaams parlement 

bekrachtigd. 

VLAREMA wordt vanaf 1 juni 2012 van kracht, op 

enkele uitzonderingen en overgangsmaatregelen 

na. Gelijktijdig treedt het materialendecreet in 

werking en wordt het afvalstoffendecreet uit 1981 

opgeheven. Een kantelmoment in de evolutie van 

het afvalstoffenbeheer naar een geïntegreerd 

materialenbeheer. 

Wat moet ik zeker weten over het nieuwe VLAREMA? 

1. Maak kennis met een nieuwe regeling voor 

grondstoffen. “Grondstoffen” zijn in het VLAREMA 

gedefinieerd als einde-afvalstromen of bijproduct en 

die geen afvalstoffen zijn. De term “secundaire 

grondstoffen” wordt verlaten. Bestaande gebruikscertificaten 

of grondstofverklaringen die onder 

de huidige, informele regeling vallen, worden 

voortaan beschouwd als “grondstofverklaringen”. 

Het omslagpunt van afvalstof naar niet-afvalstof, 

ligt bij de uitgang van een proces. Dat betekent dat 

degene die een materiaal ontvangt als afvalstof, 

dit materiaal ook als afval moet verwerken. Als er 

echter is voldaan aan specifieke samenstellings- 

en herkomsteisen, dan spreekt men niet langer van 

een afvalstof en wordt het materiaal als volwaardige 

grondstof of product gebruikt, mits de gebruiker 

eventuele gebruiksvoorwaarden in acht neemt. 

Indien Europa milieutechnische einde-afvalcriteria 

uitvaardigt voor een bepaalde materiaalstroom, dan 

5 

Elmar Willems, OVAM 

neemt Vlaanderen deze ongewijzigd over. In afwezigheid 

hiervan, formuleert het VLAREMA specifieke eisen voor 

bepaalde materiaalstromen en toepas singsgebieden, 

met name voor gebruik als bouwstof, bodem, meststof 

of bodemverbeterend middel en in kunstmatige 

afdichtingslagen met waterglas bij stortplaatsen. 

Het VLAREMA behoudt grotendeels de bijlagen met 

materialen en de meeste parameters en milieutechnische 

normen uit het VLAREA. In vergelijking met het VLAREA, 

zijn er twee nieuwe toepassingsgebieden, waarvoor de 

minister een nadere regeling uitwerkt: non-ferrometalen 

die bestemd zijn voor de non-ferrometallurgie en 

metalen uit de ferrometallurgie. 

De term “secundaire grondstoffen wordt 

verlaten.” 

Ook een materiaal of toepassingswijze die 

niet in VLAREMA geregeld is, komt voor een 

grondstofstatuut in aanmerking. De OVAM behandeld 

de aanvraag tot grondstofverklaring via een nieuwe, 

eenduidige procedure en gaat daarbij uit van 

de basisvoorwaarden die het Materialendecreet 

oplegt om iets als niet-afvalstof te beschouwen. 

In tegenstelling tot de eerdere versies van het 

VLAREMA die de Vlaamse regering goedkeurde, 

vervalt de a-priori eis tot grondstofverklaring bij de 

inzet van afvalstoffen als brandstof.

2. De uitgebreide producentenverantwoordelijkheid 

geldt voor een aantal stromen en de specifieke 

voorschriften werden hier en daar aangepast. De 

aanvaardingsplicht blijft een belangrijk instrument 

om producenten en verdelers van producten hun 

financiële of operationele verantwoordelijkheid te 

laten nemen. Collectieve plannen zijn ook mogelijk. 

Dit is minder bindend, maar vraagt ook expliciete 

engagementen van actoren in een materiaalketen, 

zoals bij landbouwfolies. Voor gebruikte frituurvetten 

en –oliën van huishoudelijke oorsprong vervalt 

de aanvaardingsplicht en is een collectief plan 

voldoende. Voor afgedankte zonnepanelen 

wordt de aanvaardingsplicht ingevoerd vanaf 

1.1.2013. Het VLAREMA stelt duidelijk dat voor de 

inzameling via de gemeentelijke infrastructuur van 

aanvaardingsplichtige stromen van huishoudelijke 

oorsprong, de samenwerking tussen prodcuenten en 

gemeenten verplicht is en dat de inzameling tegen 

een billijke vergoeding moet gebeuren. Afwijkingen 

zijn wel mogelijk. 

3. Het VLAREMA bevat een aantal algemene voorschriften 

voor de selectieve inzameling, de verwerking 

en verwijdering van afvalstoffen. Er werd 

een aanscherping van de regel doorgevoerd dat 

er selectief gesloopt moet worden, bij sloopvolumes 

van 1000m 3 of meer. PMD en asbestcementhoudende 

afvalstoffen zijn opgenomen als selectief 

in te zamelen stroom bij huishoudens. Bijna alle 

gemeenten in Vlaanderen hebben hier in de praktijk 

al de nodige erva ringen mee. De PMD-inzameling bij 

bedrijven is nog niet verplicht. 

6 

Specifiek voor groenafval zal er een centraal 

meldpunt komen. Producenten van groen afval 

melden het groenmateriaal dat bij hen onstaat. Het 

meldpunt moet verzekeren dat groenafval naar de 

meest geschikte vorm van nuttige toepassing gaat. 

De terugval van composteerbaar materiaal bij groencomposteerders 

wordt daarmee opgevangen. De 

precieze uitvoering van deze bepaling verdient nog 

de nodige aandacht. 

Sommige verwerkingshandelingen zijn niet 

toegelaten. De stort- en verbrandingsverboden 

blijven van kracht. Brandbare afvalstoffen mogen 

in principe niet gestort worden en recycleerbare 

materialen mogen niet gestort of verbrand worden. 

Het verbrandingsverbod geldt echter ook voor 

“gemengde afvalstoffen” die overeenkomstig een 

code van goede praktijk, vastgesteld door de 

minister, in aanmer king komen voor uitsortering, en 

de uitgesorteerde stromen die in aanmerking komen 

voor hergebruik en recyclage. Het huisvuil, zoals 

vermeld in het uitvoeringsplan voor huishoudelijke 

afvalstoffen, en het vergelijkbaar bedrijfsafval dat 

samen wordt opgehaald met het huisvuil, vallen niet 

onder het verbrandingsverbod. In 2012 zal er ervaring 

opgedaan worden met de ontwerp van code van 

goede praktijk die de OVAM onlangs publiceerde, 

zodat er een goede balans wordt gevonden tussen 

bron- en nasortering. De verwachting is dat de 

minister de code niet voor 2013 zal bekrachtigen. 

Specifiek voor groenafval zal er een centraal 

meldpunt komen. 

4. De erkende overbrenger verdwijnt. Afgezien van 

een overgangsmaatregel, zullen de beheerders 

van afval die de verantwoordelijkheid nemen over 

het aankopen of aannemen van afval en het kiezen 

van een juiste bestemming, worden beschouwd als 

inzamelaars, afvalstoffenhandelaars of –makelaars. 

Zij moeten beschikken over een registratie bij 

de OVAM (en niet langer over een erkenning). 

Bijkomend moeten ze werken volgens een door 

henzelf opgesteld kwaliteitsborgingssysteem, als zij 

handelen in gevaarlijke afvalstoffen. De minister kan 

bovendien andere afvalstoffenstromen aanwijzen

waarvoor ook een kwaliteitsborgingssysteem nodig 

is. Het borgingsysteem moet om de vier jaar gekeurd 

worden door een onafhankelijke keuringsinstelling. 

De OVAM zal een code van goede praktijk opstellen 

voor de werkwijze van de keuringsinstellingen. 

In een poging om de recyclage van 

bedrijfsafvalstoffen een impuls te geven, zijn 

inzamelaars en handelaars verplicht informatie te 

verstrekken aan de afvalstoffenproducenten over de 

afvalstoffen die verplicht gescheiden moeten worden 

aangeboden. Daarbij komt een nieuwe bepaling die 

vanaf 1 januari 2013 in werking treedt, die stelt dat 

de inzamelaar, afvalstoffenhandelaar of -makelaar 

die gemengd bedrijfsafval inzamelt, verplicht is 

om met de afvalstoffenproducent een contract 

af te sluiten. In het contract staat een duidelijke 

vermelding van de slectief in te zamelen fracties en 

hun vooropgestelde inzamelwijze. Bij het naleven 

van het contract, mag de afvalstoffenhandelaar 

ervan uitgaan dat de selectieve inzameling aan 

de bron door de afvalstoffenproducent correct 

gebeurd is. Een praktische consequentie kan zijn 

dat contracten heronderhandeld moeten worden of 

dat er aanvullende bepalingen worden opgenomen. 

Daarbij komt een nieuwe bepaling die vanaf 1 

januari 2013 in werking treedt, die stelt dat de 

inzamelaar, afvalstoffenhandelaar of -makelaar 

die gemengd bedrijfsafval inzamelt, verplicht is 

om met de afvalstoffenproducent een contract af 

te sluiten. 

Voor vervoerders van afvalstoffen geldt een 

registratieverplichting. Deze registratie hoeft niet per 

definitie in Vlaanderen te gebeuren. Er wordt een 

wederzijdse erkenning van registraties in landen 

van de Europese Economische Ruimte ingevoerd. 

Een Duitse of Waalse vervoerder die in Duitsland 

of Wallonië geregistreerd is, zal zich dus niet 

meer opnieuw in Vlaanderen moeten registreren. 

5. De introductie van “materialenregisters”. Hierdoor 

kunnen ook niet-afval stoffen gegevens opvragen. 

Voorlopig is dit beperkt voor een lijst van materialen 

die de minister vaststelt en die overeenkomt met 

7 

de grondstoffen die in het VLAREMA behandeld 

worden. 

Op veel plaatsen is rekening gehouden met de elektronische 

mogelijkheden. Denk aan het het bijhouden 

van registers en analysegegevens van grondstoffen, 

of bij de toepassing van de EVOA-regelgeving. Zelfs 

een identificatieformulier tijdens het vervoer van 

afvalstoffen kan elektronisch zijn. 

Duurzaam materialenbeheer is één van de 13 

transversale thema’s binnen Vlaanderen in Actie. 

Het zet aan tot nieuwe vormen van samenwerking 

over de grenzen van de beleidsdomeinen heen, en 

in partner schap met ondernemers, onderzoekers, 

verenigingen en burgers. Het VLAREMA wil een 

plaats innemen in dit bredere transitieproces en 

duurzame en innovatieve oplossingen ondersteunen 

om materiaalkringlopen in diverse productie- 

en consumptiepatronen maximaal te sluiten. De 

wetgeving zal daarom vanaf de start al onderwerp 

zijn van evaluatie en bijsturing. De bevoegde 

minister voor leefmilieu zal voor 1 januari 2014 een 

formele evaluatie maken van de uitvoering van het 

VLAREMA en ambities bijstellen, praktijkervaringen 

integreren of de efficiëntie verbeteren. 

Tegelijk met de definitieve goedkeuring van het 

VLAREMA, heft de Vlaamse Regering het Sectoraal 

Uitvoeringsplan Hoogcalorisch Afval op met ingang 

van 1 juni 2012. Met ingang van het Materialen decreet 

en de implementatie van het zelfvoorzieningsprincipe 

vervalt de jruidische basis voor het HCA-plan. 

Meer weten? Vragen, antwoorden en de nieuwe wetteksten 

zullen terug te vinden zijn op www.ovam.be/ 

materialenbeleid. Binnenkort zal er onder meer een 

handleiding Grondstoffen ter beschikking staan. • 

Elmar Willems 

OVAM

K W A L I T E I T O P W E G 

E N R O U T E P O U R L A Q U A L I T E 

hoogkwalitatieve machines 

bedrijfszekerheid 

service 24/24 u. 

wisselstukkenbeheer 

onderhoud 

klantvriendelijkheid 

Geen loze woorden 

maar bij ons een 

dagdagelijkse opdracht. 

www.schmidt-belgium.be 

machines de haut qualité 

fi abilité 

service 24/24h. 

gestion de pièces de rechange 

entretien 

acceuil clientèle 

Ne sont pas 

des vaines paroles mais 

notre mission journalière. 

www.schmidt-belgique.be 

SCHMIDT BELGIUM Boomsesteenweg 74 - B 2630 Aartselaar Tel.: +32(0)3 458 15 85 Fax: +32(0)3 458 18 25 e-mail: info@schmidt-belgium.be 

SCHMIDT BELGIQUE Route de Wavre 110 - B 4280 Hannut Tel.: +32(0)19 65 76 32 Fax: +32(0)19 65 76 33 e-mail: info@schmidt-belgique.be

End Of Waste Glas: de laatste rechte lijn 

Glas was een van de eerste afvalstromen die door Europa werd uitgekozen om een End 

of Waste (EOW) – statuut te bekomen, dit in uitvoering van de nieuwe Kaderrichtlijn Afval 

die zo’n 2 jaar geleden werd goedgekeurd. Zo’n 2 jaar is er ondertussen gewerkt aan de 

voorwaarden om het EOW-statuut te bekomen. Dit project nadert nu de eindmeet. Het 

Joint Research Center (JRC) is de Europese instantie die de EOW-criteria uitwerkt. Het 

eindrapport van JRC over het einde-afvalstatuut voor glas is eind 2011 afgesloten en is 

begin februari op de website van de Europese Commissie gepubliceerd. 

De Europese ambtenaren zullen op 4 mei een 

ontwerp opmaken van “Europese Verordening van 

de Raad, tot vaststelling van criteria die bepalen 

wanneer bepaalde soorten glasafval niet langer als 

afval worden aangemerkt overeenkomstig Richtlijn 

2008/98/EG van het Europees Parlement en de 

Raad”. Deze Verordening wordt daarna onderworpen 

aan de Raad van Europese Milieuministers ter 

goedkeuring. Daarna volgt de controleprocedure 

door het Parlement (waarvan de rol beperkt is tot 

het nagaan of de Raad zijn rechten niet heeft overschreden). 

na vertaling zal de Verordening worden 

gepubliceerd en zal normaliter 6 maand later in 

werking treden. Loopt alles goed, zal de tekst over 

een klein jaar worden gepubliceerd. Maar de grote 

principes liggen nu al vast. 

Hoe zal het systeem werken? 

Om de End Of Waste- status te bekomen zal men 

garanties moeten kunnen geven op 3 niveaus : (1) 

de afvaloorsprong, (2) het verwerkingsproces en (3) 

de kwaliteit van de utigaande stroom. 

1. De afvaloorsprong. Het verslag van JRC stelt 

voor om enkel voor glasafval dat selectief werd ingezameld 

de mogelijkheid te voorzien om EOW te 

worden. Het glas dat is gerecupereerd uit gemengde 

restafvalstromen zal dus niet in aanmer king komen. 

Het verslag stelt ook voor om glasafval afkomstig 

uit de gezondheidszorg en gevaarlijk glasafval uit 

te sluiten. Het verslag pleit echter niet voor de uitsluiting 

van glas die via multistromen selectieve 

inzameling en (“comingled collection”) is ingezameld 

9 

Baudouin Ska, Adjunct-Directeur FEBEM 

(bv. glas met PMD). Hoewel het glas afkomstig uit 

dergelijke inzameling van slechtere kwaliteit is, heeft 

JRC de deur voor deze stromen niet willen sluiten. 

De idee erachter is dat er nog technische verbeteringen 

mogelijk zijn aan de sorteerinstallaties 

voor glasafval zodat in de toekomst dergelijk glas 

mogelijk nog kan leiden tot een goede kwaliteit. 

Om de End Of Waste- status te bekomen zal men 

garanties moeten kunnen geven op 3 niveaus : 

(1) de afvaloorsprong, (2) het verwerkingsproces 

en (3) de kwaliteit van de uitgaande stroom 

2. Het verwerkingsproces. Hiervoor is de enige voorwaarde 

dat de apart ingezamelde glasstromen niet 

worden gemengd met andere stromen bij de verwerkingshandelingen. 

Met andere woorden dient elke selectieve 

inzameling te worden gevolgd door een selectieve 

verwerking. Wat de verwer kings technieken 

betreft, hebben de deskundigen de situatie niet 

willen stilleggen op basis van de vandaag gebruikte 

technieken. In een min of meer verre toekomst zal 

het met de technische vooruitgang mogelijk zijn om 

vergelijkbare, of zelfs hogere kwaliteitsniveau’s te 

krijgen dan deze bekomen met de huidige technieken. 

Als conclusie: alle verwerkingstechnieken 

worden a priori bruikbaar, voor zover zij in stromen 

resulteren waarvan de kwaliteit het mogelijk maakt 

dat zij rechtstreeks worden gebruikt in het productieproces 

van nieuwe glazen producten.

3. De kwaliteit van de uitgaande stroom: zoals 

hierboven vermeld is het de bedoeling dat het eindproduct 

van de recuperatie een productieproces 

rechtstreeks mag binnenkomen. Er zijn 4 kwantitatieve 

criteria inzake de toegelaten verontreiniging in 

glasscherven, namelijk (1) ferro metalen ≤ 50 ppm, 

(2) non-ferro metalen ≤ 60 ppm, (3) niet-metallische 

mineralen ≤ 100 ppm voor de fractie boven 1 mm, 

en ≤ 1500 ppm voor de fractie gelijk aan of onder de 

mm, (4) de organische fractie ≤ 2000 ppm. 

Elke producent van een EOW-stroom moet bovendien 

over een kwaliteitssysteem beschikken waarvan 

de procedures garanderen dat de drie bovenvermelde 

stappen worden nageleefd. Het systeem zal 

door een externe erkende instelling worden gecertificeerd 

en zal om de drie jaar worden gecontroleerd. 

Het moet op verzoek ter beschikking van de 

overheid worden gesteld. 

Zijn we tevreden als milieubedrijven? 

FEBEM heeft door de knowhow die onze 

glasrecuperanten hebben, echt kunnen wegen 

op de besprekingen op Europees niveau. Raf Van 

Swartenbrouck (GRL), voorzitter van de FEBEMwerkgroep 

Glas heeft heel wat tijd en energie in dit 

dossier gestoken, ondersteund door het FEBEMsecretariaat. 

Binnen de Europese federatie voor 

afvalbedrijven, FEAD, en de Europese federatie van 

glasrecuperanten, FERVER hebben wij als Belgen 

de pen vastgehouden. Er blijven echter voor ons nog 

enkele punten die o.i. door de nationale administraties 

en de Europese Commissie moeten ter harte genomen 

worden vóór de vergadering van 4 mei. 

10 

Duidelijke definitie: aangezien het woord « glasscherven 

» (“cullet”) een woord is dat ook in de nietprofessionele 

omgang wordt gebruikt, is er het risico 

dat onduidelijk is welke lading juist wordt gedekt. 

Daarom willen we verduidelijken dat het gaat over 

“furnace ready cullet”, nl. glasscherven die onmiddellijk 

kunnen ingezet worden. 

Eigendomsoverdracht: het al vermelde verslag van 

JRC voorziet in de toekenning van het EOW-statuut 

op het moment van de eigendomsoverdracht. Dit 

betekent echter dat het EOW-statuut zeer laat in de 

keten kan gebeuren terwijl al voordien de scherven 

aan alle voorwaarden kunnen voldoen. Wij vragen 

dus het schrappen van de koppeling aan de 

eigendomsoverdracht en het louter bekijken van het 

beantwoorden van de scherven aan de voorwaarden 

voor onmiddellijke inzetting. 

Wij vragen het schrappen van de koppeling aan 

de eigendomsoverdracht en het louter bekijken 

van het beantwoorden van de scherven aan de 

voorwaarden voor onmiddellijke inzetting. 

Uitbreiding van het toepassingsgebied: de recuperanten 

verdedigen de voorgestelde kwaliteitscriteria van de 

inzetbare glasscherven. Echter, ook al voldoen de 

scherven aan deze voorwaarden, dan bestaan er nog 

mogelijkheden voor afzet buiten de glasfabrieken. Deze 

mogelijkheden kunnen nu geen EOW-statuut bekomen 

en wij menen dat dit onterecht is. Indien dezelfde 

kwaliteitsscherven elders kunnen worden gebruikt, moet 

dit ook met een EOW-statuut mogelijk zijn. • 

Baudouin Ska 

Adjunct-Directeur FEBEM

De verwerking van afgedankte zonnepannelen 

of hoe energie en materialen samengaan 

Eind 2011 waren er meer dan 5 miljoen ton PV (Photo-Voltaïsche) -modules geïnstalleerd 

in Europa. De verwachtingen zijn dat tegen 2015 (1) daar nog eens 6,5 miljoen ton aan 

zullen toegevoegd worden . Door de beslissing van de Europese Unie om de terugname 

en recyclage van PV-modules verplicht te maken, zullen deze aanzienlijke hoeveelheden 

toekomstig afval op een dag in de recyclage-industrie terechtkomen, een business met hoge 

verwachtingen en positieve vooruitzichten voor de komende jaren. 

De afgelopen jaren zijn grote ontwikkelingen en investeringen 

gerealiseerd. PV CYCLE, vandaag het 

enige collectieve terugname- en recyclageschema 

in Europa dat volledig operationeel is, kan al recyclagetechnologieën 

aanbieden met gemiddelde recyclagepercentages 

van 80 tot 90%. niettemin staat 

het recycleren van PV-modules nog in zijn kinderschoenen. 

Om hoge recyclagepercentages mogelijk 

te maken voor alle materialen die gebruikt worden 

in PV-modules, bijvoorbeeld ferrometalen en nonferrometalen, 

silicium, glas evenals zeldzame aardmetalen, 

zijn verdere investeringen in Onderzoek 

& Ontwikkeling nodig. PV CYCLE werkt samen met 

de recyclage-industrie actief aan nieuwe opportuniteiten, 

maar de hoeveelheden zijn vaak nog te klein 

om eigen filialen of recyclagelijnen op te zetten. 

Aangezien PV-modules een technische levensduur 

hebben van 35 jaar en de constructie van grote PVinstallaties 

pas begonnen is in de jaren negentig, 

verwacht PV CYCLE binnen de komende 10-15 jaar 

een aanzienlijk aantal versleten PV-modules die 

zullen worden afgedankt. Tot vandaag zijn meer dan 

3.600 ton ingezameld binnen de koepelorganisatie 

van PV CYCLE. 

Een groot aantal van deze ingezamelde PVmodules 

zijn gebaseerd op silicium. Dankzij hun 

gelijkaardige morfologie, structuur en samenstelling 

als de producten uit vlakglas, werkt PV CYCLE op dit 

vlak momenteel samen met de recyclagebedrijven 

voor vlakglas. Ongeveer 80% van een silicium 

1 Gecumuleerde nieuwe PV-installaties voor 2012-2015, originele aantallen afgerond, EPIA 

11 

Jan Clyncke, Afgevaardigd Bestuurder van PV CYCLE 

gebaseerde PV-module, bestaat uit glas. Zo’n 10% 

bestaat uit metalen zoals koper en aluminium. De rest 

bestaat uit kunststoffen en een zeer klein percentage 

halfgeleidermaterialen. 

Dankzij hun gelijkaardige morfologie, structuur 

en samenstelling als de producten uit vlakglas, 

werkt PV CYCLE op dit vlak momenteel samen 

met de recyclagebedrijven voor vlakglas. 

Voor de niet-silicium gebaseerde PV-technologieën, is 

de (PV-) industrie begonnen met de ontwikkeling van 

speciale recyclagetechnieken, waarbij voornamelijk 

gebruik gemaakt wordt van verschillende 

chemische baden. Deze kunnen al tot 95% van de 

halfgeleidermaterialen recupereren en 90% van het 

glas. Het glas van deze gerecycleerde modules wordt 

verder verwerkt door de glasrecyclagebedrijven. 

Deze drie technologieën werden ontwikkeld en 

geïmplementeerd in Duitsland.

Wat de op silicium gebaseerde modules betreft, 

kunnen vandaag enkel het glas en de metalen 

gerecupereerd worden voor gebruik in nieuwe 

materialen. Het recycleren van siliciumplakken 

– silicium gelamineerd met kunststof folies – staat 

nog maar in zijn kinderschoenen en materialen van 

draden of verbindingen worden nog steeds thermisch 

behandeld. PV CYCLE heeft zich als doel gesteld 

om te werken met recyclagetechnologieën die het 

mogelijk maken om recyclagepercentages te bereiken 

van 80 tot 85% van het gewicht van een module. 

Daarom werkt de vereniging samen met een aantal 

ondernemingen om dit ambitieuze doel te bereiken. 

Daarnaast zijn recycleurs van over heel Europa bezig 

met het uitvoeren van testproducties en werken 

ze aan de mogelijke implementatie van efficiënte 

processen en technieken. PV CYCLE ondersteunt 

deze ondernemingen met modules en expertise. 

De doelstelling is om recyclagepartnerschappen te 

ontwikkelen over heel Europa. 

De doelstelling is om recyclagepartnerschappen 

te ontwikkelen over heel Europa. 

naarmate het aantal afgedankte PV-modules stijgt, 

zal het recycleren efficiënter en interessanter worden 

voor alle betrokken partijen. PV CYCLE voorspelt dat 

in 2012 ongeveer 2.000 ton PV-afval zal geproduceerd 

worden, wat volgens de verwachtingen geleidelijk 

aan zal stijgen tot 3.400 ton tegen 2015. De meeste 

van de ingezamelde modules komen uit Duitsland, 

Italië, Spanje en Frankrijk. Andere belangrijke 

PV-markten zijn België, het Verenigd Koninkrijk, 

Griekenland en de Tsjechische Republiek. • 

Jan Clyncke 

Afgevaardigd Bestuurder van PV CYCLE

De effectiviteit van grindsubstitutie 

VITO-studie uitgevoerd in opdracht van het Onderzoekscomité van het Grindfonds 

Op 14 juli 1993 keurde de Vlaamse regering het decreet in verband met de regeling van de 

grindwinning in het Limburgse Maasland goed. In dit ‘grinddecreet’ (B.S. 17/10/1993) werd 

gesteld dat het economisch surplus van grindwinning, die voor de regio als gering werd 

bestempeld, niet opwoog tegen de in de regio toegebrachte ecologische schade. Essentieel 

voorzag het grinddecreet in een geleidelijke afbouw en, overeenkomstig artikel 14§1, in de 

stopzetting na 31 december 2005 van elke activiteit van grindwinning in de provincie Limburg. 

De vooropgestelde afbouwperiode van ongeveer 

15 jaar werd voldoende geacht om enerzijds de 

betrokken sector toe te laten zich aan dit perspectief 

aan te passen en anderzijds het zoeken naar alternatieven 

voor het grindgebruik te concretiseren. 

In april 2009 werd het grinddecreet een laatste keer 

gewijzigd en werd er voorzien in 3 uitzonderingssituaties 

waarbij grindwinning verder mogelijk blijft, 

namelijk 1) grind gewonnen als nevenproductie bij 

de winning van het onderliggende kwartszand; 2) 

grind gewonnen bij de uitvoering van infrastructuurwerken; 

en 3) grind gewonnen bij de realisatie van 

projectgrindwinning (maatschappelijke projecten 

van groot openbaar belang). Eveneens werd de 

einddatum van 31 december 2005 uit het Grinddecreet 

geschrapt. Dit laatste om de opgelopen 

achterstand bij het realiseren van de toegekende 

quota op een economische en ecologisch verantwoorde 

manier te realiseren. Anno 2011 zijn echter 

alle toegekende quota (op een zeer kleine minderheid 

na) volledig ontgonnen. 

De zoektocht naar relevante grindvervangers, die 

het volume van de Vlaamse gewestelijke grindproductie 

kunnen overnemen, werd de focus van het 

Onderzoekscomité van het Grindfonds. 

Als resultaat van hun herhaalde oproepen tot projectvoorstellen 

(in totaal 7 oproepen sinds 1995) 

werden in totaal 18 onderzoeksprojecten uitgevoerd. 

Op basis van deze 18 studies bracht VITO het substitutiepotentieel 

voor grind in Vlaanderen in kaart. 

Bij de analyse van de 18 studies worden duidelijk 

3 types van onderzoek onderscheiden: enerzijds 

13 

Kris Broos, Onderzoeker VITO 

zijn er studies met een focus op grindsubstitutie (9), 

ander zijds studies met een focus op grindbesparing 

(4) en finaal ook algemene onderzoeksprojecten met 

een focus op specifieke knelpunten en inzichten (5). 

Het onderzoek naar alternatieven voor grind is ook 

volledig toegespitst op hoogwaardige betontoepassingen 

(grindvervangers in bv de asfaltsector komen 

niet aan bod) en is enkel uitgevoerd op de volgende 

Deze foto geeft een voorbeeld van hoe soilmixing kan 

gebruikt worden ter vervanging de klassieke betonnen palen 

als grondkerende constructies (project aangaande grindbesparing, 

uitgevoerd door CVR).

stromen: gerecycleerde granulaten afkomstig van 

bouwen sloopafval of productieafval (focus op 

beton granulaat), slakken (stinox, metamix), bodemassen, 

en de inerte fractie van huishoudelijk afval. 

Op basis van de onderzoeksrapporten wordt 

voor grindsubstitutie een potentieel naar voor 

geschoven van 550 kton/jaar terwijl het potentieel 

voor grindbesparing 82 kton/jaar bedraagt. Een 

grondige actualisatie van deze studies (op basis van 

verschillende interviews bij de betrokken bedrijven 

zelf) toont aan dat dit potentieel in 2010 niet werd 

gehaald. De effectieve grindsubstitutie bedroeg 

slechts 40 kton terwijl de besparingen goed waren 

voor 35 kton. Enkel gerecycleerde betongranulaten 

afkomstig van eigen bedrijfsafval werden in 2010 

succesvol ingezet bij de ondervraagde bedrijven. 

Omwille van verschillende redenen werden de andere 

potentiële grindsubstituten tot nu toe niet ingezet. 

Vaak omdat zeer grote investeringen moeten gedaan 

worden (slakken en assen) of de perceptie van het 

risico nog te groot is (gerecycleerde granulaten 

afkomstig van externe bronnen). Er is aldus nog een 

grote groeimarge voor grindsubstitutie in Vlaanderen, 

Aanleg van een proefvlak door gebruik te maken van meerdere soorten recyclinggranulaat. 

(project aangaande grindsubstitutie, uitgevoerd door OCW) 

14 

zeker bij veranderende randvoorwaarden (vb. 

economische, wetge vende, financiële aspecten). 

Uit de overkoepelende effectiviteitanalyse blijkt dat 

het grootste potentieel voor grindsubstitutie voor 

Vlaanderen de gerecycleerde granulaten afkomstig 

van bouwen sloopafval (10.000 kton) zijn, dit in 

vergelijking met het eerder beperkt potentieel van de 

andere secundaire granulaten samen (

Opstelling van kleinschalig veldexperiment waar onder gecontroleerde 

neerslagcondities de milieu-impact van grindsubstituten 

op grondwater en onderliggende bodem wordt 

opgevolgd in de tijd (lysimeters). (project aangaande de milieu-impact 

van grindsubstituten, uitgevoerd door VITO) 

kwaliteitsgaranties en het vertrouwen te verhogen. 

Zo is er de evolutie van een Afvalstoffendecreet naar 

een Materialendecreet, de ontwikkeling van een 

keten beheersysteem met daaraan gekoppeld eenheidsreglement, 

de verplichting van selectieve sloop 

voor bouwwerken >1.000 m³ en de opstart van een 

‘Monitoringsysteem Duurzaam Oppervlaktedelfstoffenbeleid’ 

in een samenwerkingsverband van LnE, 

OVAM en VITO. 

In totaal werd in 2010 in Vlaanderen nog ongeveer 

6.000 kton grind gebruikt, deels afkomstig uit eigen 

ontginningen, deels uit import. De belangrijkste 

substitutie van grind in Vlaanderen werd in 2010 

echter gerealiseerd door import van steenslag en 

niet door gerecycleerd materiaal. In totaal werd er, 

afhan k elijk van de bron, tussen de 6.300 en 11.000 

kton steenslag geïmporteerd in vergelijking met 

slechts 2.000 kton in de periode 2006-2007. Van 

het grind wordt nog ongeveer 4.650 kton gebruikt 

in hoogwaardige betontoepassingen (stortbeton en 

betonwaren). naast het natuurlijk grind wordt in deze 

hoogwaardige toepassingen ook ongeveer 560 kton 

gerecycleerde betongranulaten ingezet. Daarnaast 

wordt ook nog eens 700 kton grind gebruikt in 

asfalttoepassingen naast 650 kton gerecycleerd 

asfaltgranulaat. Uit deze cijfers kunnen we besluiten 

dat vandaag reeds 1.210 kton gerecycleerde 

15 

granulaten hoogwaardig worden toegepast in 

Vlaanderen, wat neer komt op ongeveer 10% van de 

beschikbare alternatieve granulaten. 

Voor laagwaardige toepassingen (funderingsmarkt) 

is grind zo goed als volledig vervangen door de 

overige 90% van de gerecycleerde granulaten. De 

verwachtingen zijn dat het hoogwaardig gebruik van 

alternatieve granulaten (gerecycleerde granulaten 

en secundaire granulaten) de komende jaren zal 

toenemen, maar vermoedelijk eerder traag (1 à 2% 

per jaar) tenzij bepaalde externe factoren de inzet van 

de alternatieve granulaten sterk zouden versnellen. 

Zolang de funderingsmarkt voldoende afzetmogelijkheden 

biedt voor de gerecycleerde granulaten zal 

verschuiving naar meer hoogwaardigere toepassingen 

geremd worden. Een krimp in de funderingsmarkt 

daarentegen gekoppeld aan het huidige stortverbod 

voor bouwen sloopafval kan de verschuiving naar 

meer hoogwaardige toepassingen versnellen. 

Alternatieve granulaten (zowel gerecycleerde 

als secundaire) kunnen eveneens een positieve 

en steeds grotere bijdrage leveren om aan deze 

behoefte te voldoen zodat de bouwsector minder 

afhankelijk wordt van de import van granulaten 

uit andere regio’s of landen. 

Uit bovenstaande blijkt dat de Vlaamse markt op 

korte en middellange termijn duidelijk nog behoefte 

heeft aan grind, al dan niet afkomstig uit eigen ontginningen 

(omwille van o.a. middelenverbintenissen 

en esthetische aspecten). De toekomstige behoefte 

aan granulaten voor zowel de hoogwaardige als 

laagwaardige toepassingen speelt een belangrijke 

rol in deze dynamiek. Alternatieve granulaten (zowel 

gerecycleerde als secundaire) kunnen eveneens 

een positieve en steeds grotere bijdrage leveren om 

aan deze behoefte te voldoen zodat de bouwsector 

minder afhankelijk wordt van de import van granulaten 

uit andere regio’s of landen. • 

Kris Broos 

Onderzoeker VITO

Zwerfvuil in zee – de kunststofindustrie 

zoekt oplossingen 

De voordelen van kunststoffen bij het gebruik - hun bestendige eigenschappen en hun licht 

gewicht - worden een nadeel wanneer het plastic afval achterblijft in de natuur. In Vlaanderen 

heeft Ovam onderzoek verricht naar de omvang van het zwerfvuilprobleem: het omvat, 

in eenheden uitgedrukt, meer dan 37 miljoen stuks sigarettenpeuken, 8.5 miljoen stuks 

kauwgom en 29.2 miljoen stuks ‘ander zwerfvuil’. In gewicht raamt Ovam de hoeveelheid 

zwerfvuil op 11.760 ton, waarvan 21,64% kunststof. Een eenvoudige berekening leert 

dat dit 2.545 ton plastic zwerfvuil is, of 0,85% van het totale hoeveelheid post consumer 

kunststofafval in Vlaanderen. 

Geert Scheys, Secretaris-Generaal FEDERPLAST.BE Vereniging van producenten van kunststof- en rubberartikelen vzw 

Het overgrote deel van het kunststof afval in ons land 

wordt ingezameld en verwerkt: 30% wordt gerecycleerd, 

62% verbrand met energieproductie en 8% 

gestort onder gecontroleerde omstandig heden. Helaas 

is elders in de wereld het afvalbeheer niet altijd zo goed 

georganiseerd als bij ons. In minder ontwikkelde landen 

eindigt afval dikwijls op straat en wordt dan bij regen of 

overstromingen afgevoerd naar de rivier en zo naar de 

oceaan, met alle gevolgen vandien. 

Het zwerfvuil op het vasteland is slechts één van 

de oorzaken van de vervuiling van de oceanen 

met drijvend afval. Volgens een rapport van UnEP 

(het milieuprogramma van de Verenigde naties) 

wordt er jaarlijks 6,4 miljoen ton afval gestort in 

de oceanen waarvan 5.6 miljoen ton door de 

commerciële scheepvaart. Andere bronnen zijn visserij, 

cruiseschepen, militaire vloot, onderzoekschepen, 

ferry’s, offshore platformen, pleziervaart… Er zijn 

bijkomende internationale afspraken en sensibilisatie 

nodig om hieraan een oplossing te bieden. 

Om deze nieuwe problematiek op een proactieve 

wijze aan te pakken publiceerde Federplast.be 

in 2009 twee persmededelingen om steun toe te 

zeggen aan het ‘Fishing for litter’ programma in 

de noordzee en om de Belgische autoriteiten te 

vragen hun expertise op het vlak van duurzaam 

materialenbeleid op internationaal niveau uit te dragen. 

Federplast.be nam daarenboven het initiatief om met 

Europese zusterfederaties een onderzoeksproject 

te financieren van de Universiteit van Gent over de 

aanwezigheid van microplastics in zeeorganismen. In 

maart 2011 werd de “Joint Declaration for Solutions 

on Marine Litter” ondertekend ter gelegenheid 

17 

van de 5e International Marine Debris Conference 

in Hawaii. Deze verbintenis van de wereldwijde 

kunststofindustrie formuleert enkele concrete 

initiatieven om het impact van zwerfvuil op het mariene 

milieu te reduceren (www.marinedebrissolutions.org). 

Volgens een rapport van UNEP (het 

milieuprogramma van de Verenigde Naties) 

wordt er jaarlijks 6,4 miljoen ton afval gestort in 

de oceanen waarvan 5.6 miljoen ton door de 

commerciële scheepvaart. 

Daarnaast werd een pilootproject opgezet met de 

Vlaamse Stichting voor Duurzame Visserijontwikkeling 

(www.sdvo.be) en de Europese Waste Free Oceans 

Foundation (www.wastefreeoceans.eu). Vlaamse 

vissers zijn gedurende 5 dagen uitgevaren met speciale 

netten voor het vangen van drijvend afval. De bedoeling 

was om experimenteel na te gaan of een langdurig 

project voor het vissen van drijvend afval met steun van 

Europese visserijfondsen nuttig zou zijn. Het project 

wordt wetenschappelijk begeleid door een onafhankelijk 

onderzoekscentrum en krijgt ook financiële steun van 

de preventiecampagne van Fost Plus en het Vlaamse 

Gewest (www.indevuilbak.be). na sortering en analyse 

zal het opgeviste plastic afval worden gerecycleerd 

door de firma Ekol nV. De lancering van het project 

begin november 2011 kreeg ruime weerklank in de pers 

en krijgt ondertussen navolging in andere Europese 

landen en zelfs buiten Europa, op de Caraïben. • 

Geert SCHEYS, 

Secretaris-Generaal FEDERPLAST.BE

Landfillmining: België trekker van 

Europese toekomst? 

Stijgende grondstoffen en energieprijzen doen de interesse voor landfill mining over de hele 

wereld toenemen. In Europa wordt het aantal oude en nieuwe stortplaatsen geschat op 

150.000 tot 500.000. De hoeveelheid materialen uit deze stortplaatsen kan instaan voor 5% 

van onze jaarlijks behoefte aan materialen gedurende 25 jaar (DMC = Domestic Materials 

Consumption). Alleen al in Duitsland gaat het over meer dan 100 miljoen ton schroot, 

15 miljoen ton non-ferro metalen en bijna 500 miljoen ton gemiddeld en hoogcalorisch 

materiaal. Duitsland behoort net als België tot de landen die het best recycleren. In andere 

landen wordt nog relatief meer waardevol materiaal in stortplaatsen verwacht. 

Oude stortplaatsen hebben geen afdichtingslagen 

die verontreiniging van grondwater en bodem 

moet vermijden. Voor dergelijke stortplaatsen zijn 

er mogelijk op termijn bijkomende beschermingsmaatregelen 

nodig. Recente stortplaatsen zijn wel 

milieu veilig maar de gebruikte afdichtingslagen 

vertonen op termijn defecten. Deze defecten worden 

verwacht op een termijnen in de grootteorde van 50 

jaar. De OVAM heeft de laatste 20 jaar 80 miljoen 

moeten inzetten om 5 problematische oude stortplaatsen 

aan te pakken. Wanneer lanfdillmining mogelijk 

was geweest lag de kost potentieel 75% lager. 

Doelstellingen met betrekking tot milieuveiligheid en 

met betrekking tot recyclage van materialen kunnen 

voor stortplaatsen efficiënter gezamenlijk worden 

gerealiseerd. Een samenwerking tussen overheden 

en bedrijven waarbij elke partij oog heeft voor de 

belangen van de ander is de sleutel tot succes. Er zijn 

echter nog een aantal technische knelpunten typisch 

voor alle landfillmining projecten. Zo is onderzoek en 

ontwikkeling nodig om de scheiding van materialen 

uit stortplaatsen nog verder te verbeteren. Het 

18 

Dr. Ir. Daneel Geysen, Senior Researcher KUL 

gebruik van grond als tussenafdek en de degradatie 

van biologisch materiaal zorgt voor 30% tot 70% fijne 

materialen (slib tot < 4 mm) waarvoor specifieke 

toepassingen nodig zijn. 

Het gebruik van grond als tussenafdek en de 

degradatie van biologisch materiaal zorgt voor 

30% tot 70% fijne materialen (slib tot < 4 mm) 

waarvoor specifieke toepassingen nodig zijn. 

Bedrijven, overheden en kennisinstellingen hebben 

zich verenigd in interdisciplinaire consortia om deze 

uitdaging aan te gaan en landfillmining mogelijk te 

maken. We onderscheiden twee vormen van landfillmining: 

in-situ en ex-situ. In het in-situ verhaal 

wordt er geen materiaal uit de stortplaats verwijderd. 

De me thaanextractie wordt gestimuleerd en tot het 

uiterste gedreven. Milieuveiligheid wordt gegarandeerd 

door een zo snel mogelijke realisatie van stabiliteit 

desnoods met tijdelijk verhoogde maar aanvaardbare 

emissies. Het land wordt waardevol 

ingezet zij het voor een ecologische functie of residentiële 

bebouwing. In het ex-situ verhaal wordt 

materiaal opgegraven en verder verwerkt tot grondstoffen, 

producten en energie. Een volgende stap, 

verder dan de huidige stand der technologie is de 

combinatie van de in-situ en de ex-situ benadering 

om maximale valorisatie te realiseren. 

In het zuiden van België werkt een consortium van 

bedrijven en kennisinstellingen met steun van de

Waalse Regio via het plan Marshal 2.vert en GreenWin 

aan het onderzoeks- en ontwikkelings project 

MInERVE. Via dit consortium maken bedrijven, 

waaronder Shanks, zich klaar om verschillende landfillmining 

projecten aan te pakken. 

Voor heel Europa gaat het om een potentieel 

oppervlak van 2800 – 6000 km 2 en 240.000 – 

800.000 nieuwe jobs. 

Aan Vlaamse zijde werkt het ELFM consortium met 

steun van het IWT aan een doorgedreven ex-situ 

landfillminingproject voor een concrete case te 

Houthalen die de Group Machiels zal realiseren. 

Daarnaast heeft het ELFM consortium samen 

met internationale spelers het project ELMIRE 

ontwikkeld waarvoor Europese onderzoeksmiddelen 

zijn aangevraagd (FP7-EnV 2012.6.3-1). ELMIRE 

beoogt de ontwikkeling van een Europese visie rond 

landfillmining en de optimale combinatie van in-situ 

en ex-situ om maximale valorisatie en milieuwinst 

te realiseren. Bedrijven en meer specifiek KMO’s 

(het betreft een SME-call) zullen zich klaarmaken 

om binnen en buiten Europa waarde te realiseren 

uit stortplaatsen. Voor heel Europa gaat het om een 

potentieel oppervlak van 2800 – 6000 km 2 en 240.000 

– 800.000 nieuwe jobs. • 

Meer info: 

Research group for High Temperature Processes 

and Sustainable Materials Management 

SIM 2 : Sustainable Inorganic Materials Management 

Department of Metallurgy and Materials Engineering, 

KU Leuven 

Kasteelpark Arenberg 44 

3001 Leuven 

Tel. +32-16/32.03.92 

Fax +32-16/32.19.91 

Mobile +32-495/78.65.12 

daneel.geysen@mtm.kuleuven.be 

Daneel Geysen 

Senior Researcher

Recycling als Europees antwoord op Chinese 

exportbeperkingen van zeldzame aarden 

De zeldzame aarden (rare earths) zijn een groep van 17 chemische elementen in het 

Periodiek Systeem. Deze elementen worden steeds belangrijker, vanwege hun essentiële 

rol in onze huidige maatschappij. Zo vinden we belangrijke hoeveelheden neodymium en 

dysprosium in sterke permanente magneten, europium, terbium en yttrium in lampfosforen 

voor TL-lampen en spaarlampen, cerium in uitlaatkatalysatoren van auto’s en lanthaan in 

de metaalhydridelegeringen voor herlaadbare batterijen. 

Daarnaast vinden we zeldzame aarden nog 

terug in een haast ontelbaar aantal toepassingen 

zoals optische glazen voor lenzen, laserkristallen, 

medische contraststoffen, speciale keramische 

stoffen, glaspolijstmiddelen, als bestanddeel van 

aluminium- en magnesiumlegeringen. Een bijzondere 

toepassing is het gebruik van fluorescerende 

markeerders in EURO-biljetten op basis van 

europium verbindingen, om deze biljetten tegen 

namaak te beschermen. 

De toenemende populariteit van hybride en elektrische 

auto’s, windturbines en compacte fluorescentielampen 

heeft gezorgd voor een zeer sterke 

toename van de vraag van de zeldzame aarden. 

Terwijl een GSM-toestel slechts enkele grammen 

aan zeldzame aarden bevat, is er in een elektrische 

automotor meerdere kilogrammen van deze 

elementen aanwezig, en in grote windturbines zelfs 

meerdere honderden kilogrammen. In een recent 

rapport over kritische grondstoffen voor de Europese 

Unie (2010), beschouwt Europese Commissie de 

zeldzame aarden als de meest kritische elementen, 

met het grootste risico voor een te beperkte beschikbaarheid. 

Meer dan 97% van de jaarlijkse productie aan 

zeldzame aarden is uit China afkomstig, alhoewel 

China over minder dan 40% van de bewezen ertsreserves 

beschikt. Hierdoor is Europa zeer sterk afhankelijk 

van de import uit China. China voert niet alleen 

Prof. dr. Koen Binnemans, Hoogleraar KU Leuven - Departement Chemie 

20 

mijnbouw uit, maar het land is ook gespecialiseerd 

in de extractie van zeldzame aarden uit ertsen en de 

scheiding van mengsels van zeldzame aarden in de 

individuele elementen. Bovendien domineert China 

de productie van permanente magneten en lampfosforen 

op basis van zeldzame aarden. Vanwege 

een sterke stijging van de binnenlandse vraag 

(vooral voor windturbines en elektrische fietsen!), 

heeft China exportquota voor zeldzame aarden 

beperkt van 50145 ton in 2009 tot slechts 31130 ton 

in 2012. Dit veroorzaakt ernstige problemen voor de 

gebruikers van zeldzame aarden buiten China, en 

het hindert ook voor de ontwikkeling van een meer 

duurzame, koolstofarme economie. Mijnbouwbedrijven 

zijn nu heel actief op zoek naar nieuwe ertsafzettingen 

van zeldzame aarden. In 2012 zal de belangrijke 

Mountain Pass mijn in Californië opnieuw 

worden geopend, na bijna 10 jaar gesloten te zijn 

geweest.

Meer dan 97% van de jaarlijkse productie aan 

zeldzame aarden komt uit China, alhoewel 

China over minder dan 40% van de bewezen 

ertsreserves beschikt. 

Europa heeft echter nauwelijks ontginbare afzettingen 

van zeldzame aarden, waardoor Europa 

vooral zal moeten terugvallen op het recycleren 

van zeldzame aarden uit productieafval en Endof-Life 

producten (bijvoorbeeld GSM-toestellen en 

elektronische apparatuur) met een vaak complexe 

chemische samenstelling. Deze vorm van recycleren 

noemt men “urban mining” (letterlijk: “stedelijke 

mijnbouw”). Zoals aangeduid in een invloedrijk 

UnEP rapport over het recycleren van metalen 

uit 2011, wordt momenteel minder dan 1% van de 

zeldzame aarden gerecycleerd. Dit wordt door 

meerdere factoren veroorzaakt, bijvoorbeeld een 

inefficiënte inzameling, technologische problemen 

en economische onhaalbaarheid. De zeer sterke 

stijging van de prijs van zeldzame aarden maakt 

het recycleren van zeldzame aarden plots wel economisch 

interessant, maar er moeten nog heel wat 

technologische hindernissen worden overwonnen. 

Zo zijn de industriële processen die momenteel 

worden gebruikt om waardevolle metalen zoals 

goud, zilver of palladium terug te winnen uit elektronisch 

afval niet geschikt om de zeldzame aarden te 

recycleren. Het recycleren van zeldzame aarden uit 

de lampfosforen van TL-lampen en spaarlampen is 

problematisch door de aanwezigheid van moeilijk te 

verwijderen kwik. 

Het recycleren van zeldzame aarden uit de 

lampfosforen van TL-lampen en spaarlampen 

is problematisch door de aanwezigheid van 

moeilijk te verwijderen kwik. 

Europese bedrijven en kennisinstellingen, waaronder 

de KU Leuven, investeren momenteel sterk in de ontwikkeling 

van nieuwe processen voor het efficiënt 

terugwinnen van zeldzame aarden. Door de nieuwe 

mijnbouwinitiatieven en door de toename van 

recyclage, zal de westerse wereld in de volgende 

jaren minder afhankelijk worden van import van 

zeldzame aarden uit China. Toch zal een voldoende 

beschikbaarheid van bepaalde zeldzame aarden, 

en dan vooral dysprosium nog vele jaren problematisch 

blijven. • 

Koen Binnemans, 

Hoogleraar KU Leuven

The reflection of quality 

driven by quality 

DAF Trucks België • Telefoon: 03/710.14.11 • Telefax: 03/710.14.02 • www.daf.be • Geef voorrang aan veiligheid 

DAF_RANGE_2010_A4_B.indd 1 18-03-2010 13:04:52

Bio - Energie in Vlaanderen 2011: een stand 

van zaken 

Biomassa 1 leverde opnieuw voor 70% van de geproduceerde hernieuwbare energie in Vlaanderen 

in 2011, zelfs ondanks de sterke stijging van wind en zon! Gezien het overschot aan groene 

stroom certificaten en de onder druk staande biomassaprijzen zal de groei van installaties in 2012 

stagneren. In 2011 zette Vlaamse minister van energie, Freya Van den Bossche, een belangrijke 

stap in de voorbereiding van een meer evenwichtig subsidiemechanisme. 

De vloeibare biomassa is voornamelijk plant aardige- 

en dierlijke olie die verbrand wordt in stationaire 

motoren, hun aandeel is heel beperkt en door de 

hoge prijzen op de markt werden zelfs meerdere 

motoren stilgelegd! Ongeveer 30 MWe staat 

momenteel stil en wacht op een milieuconforme 

betaalbare brandstof want daarenboven daalde de 

waarde van de certificaten fors in 2011. 

De natte biomassa wordt ingezet in biogasinstal laties 

waarvan er vandaag 48 operationeel zijn met een 

vermogen van 70 MWe. Hoofdzakelijk landbouwgerelateerde 

stromen maar ook organisch biologische 

afvalstromen uit de industrie worden ingezet 

voor een totaal van 1,74 mio ton. Louter theoretisch 

is er ongeveer 5mio ton in Vlaanderen beschikbaar 

voor vergisting maar niet alles is beschikbaar, wat te 

maken heeft met de prijszetting en kwaliteitseisen. 

De prijzen voor de energierijke grondstoffen stegen 

de laatste jaren flink en vormen een bedreiging 

voor de economische haalbaarheid van installaties. 

Daarenboven is er de daling van de groenestroomcertificatenwaarde, 

een verminde ring van 15 

euro/certificaat of meer dan 10% werd genoteerd 

in 2011. Tevens was er ook een overaanbod van 

warmtekrachtcertificaten waardoor de gemiddelde 

waarde zakte naar de minimumsteun van 

27 euro/MWh. Dit alles brengt de sector in de 

knelpuntzone, gelukkig werd dit gedeeltelijk gecompenseerd 

door een verhoging van de minimumsteun 

met 10 euro/MWhe naar 100 euro per certificaat. 

Dit werd gereali seerd dankzij een gecoördineerde 

lobby met de sector federaties, waaronder FEBEM. 

Voor de vaste, houtige biomassa zijn er op het vlak 

van de decentrale producenten drie sites waar enkel 

hout wordt gebruikt en daar naast is er het 

1 Alles op aarde wat groeit onder invloed van de zon is biomassa. In 

de wetgeving wordt dit in detail omschreven zoals landen tuinbouwproducten, 

het organisch deel van afval enz. zie verder het ABC van de 

HEB op www.ode.be 

Francies Van Gijzeghem, Projectleider Bio-Energie platform ODE - francies@ode.be 

23 

biomassa-aandeel in verbrandingsovens, samen 

een vermogen van 130 MWe. Deze installaties 

onder gingen dezelfde marktwijzigingen voor de 

certificaten waardoor ook hier de haalbaarheid in 

het gedrang komt. Een bijzonder aandachtspunt 

hier is dat de minimumsteun in het decreet 2011 

behouden bleef op 80 euro en 90 euro/MWh, 

in functie van de opstart van de installatie. Het 

onderhandelen van een correcte minimumsteun, 

110 euro /MWhe < 10MWe > 105 euro/MWhe is 

ondernomen. 

Vooruitzicht 2012: de Vlaamse minister van energie 

werkt aan een nieuw steunmechanisme voor de hele 

sector, dat er op gericht is om de maatschap pelijke 

kosten te beperken en de steun voor de verschillende 

technologieën te optimaliseren. 

Daarnaast staat een steunmechanisme voor groene 

warmte in de steigers. nog in 2012 zal een eerste 

call plaatsvinden waarbij installaties groter dan 

1 MWth een steun van 6 euro/MWh kunnen ontvangen. 

In economisch moeilijke tijden is het noodzakelijk om 

flexibel te zijn en aan te passen. Het optimali seren 

van onze processen en operationele aanpak zal 

ervoor zorgen dat de hele sector er sterker op wordt. 

Verder is het duidelijk dat de hernieuwbare energie 

verder zal groeien want op Europees vlak worden de 

doelstellingen naar boven bijgesteld. nieuwe doelstellingen 

voor 2030 en onderzoek naar 100% hernieuwbare 

energie voor 2050 worden vandaag gerealiseerd! 

Bio-energie is een sterke speler met mooie 

troeven zoals beschikbaarheid, regelbaarheid en 

positieve bijdrage aan de werking van de netten. 

Meer dan 500 mensen zijn dagelijks bezig met het 

maken van energie uit biomassa! • 

Francies Van Gijzeghem 

Projectleider Bio-Energie platform ODE

Groenestroomcertificaten : 

Wallonië (nog altijd) op zoek naar een oplossing ! 

Als er niet snel een beslissing komt, dreigt de toekomst van de hernieuwbare energie in 

Wallonië in gevaar te komen. Nu heeft geen enkele investeerder zicht op de steun die zal 

gegeven worden aan de verschillende fotovoltaïsche, hydro-elektrische, windmolen- of 

biomassa-installaties. 

Onze collega’s van EDORA (de Federatie van 

Waalse producenten van hernieuwbare energieën) 

geven enkele voorstellen die het grote probleem 

aanpakken: de instabiliteit van het systeem. Er zijn 

talrijke werkgroepen opgericht waaraan FEBEM, en 

meerdere van haar leden, hebben deelgenomen. 

Momenteel zijn er te veel groencertificaten op 

de markt 

De CWaPE (Commission Wallonne Pour l’Énergie, 

het Waalse regulerende organisme voor de gas- 

en elektriciteitsmarkt) lijst de situatie op van groene 

elek triciteitsproductie en het aantal groenestroomcertificaten 

(GSC) eind 2011 (zie grafiek onderaan 

de pagina). 

Er is sinds enkele jaren een groeiend onevenwicht vast 

te stellen tussen het aantal toegekende certificaten 

en het aantal GSC’s dat door de leveranciers worden 

terug gegeven om te voldoen aan hun verplichtingen. 

Cédric Slegers, Adjunct-Directeur van FEBEM 

Daardoor groeit de voorraad GSC’s elk jaar aan. Eind 

2011 wordt het aantal GSC’s dat wordt opge slagen 

geraamd op zo’n 2.400.000. Terwijl er dat eind 

2010 « slechts » 1.320.000 GSC’s waren. De grafiek 

onderaan de volgende pagina illu streert het grote 

onevenwicht dat ontstaan is. In enkele maanden tijd 

is de prijs van een GSC gedaald naar een alarmerend 

laag peil. 

Aan het onevenwicht tussen vraag en aanbod 

van de GSC’s, en dus de ineenstorting van de 

prijs, zijn er verschillende gevolgen verbonden. 

Aan het onevenwicht tussen vraag en aanbod van 

de GSC’s en dus de ineenstorting van de prijs, zijn er 

verschillende gevolgen verbonden: 

• Veel investeerders hebben hun financieel plan 

opgemaakt op basis van een wederverkoop van 

Tabel: situatie van groene elektriciteitsproductie en het aantal groenestroomcertificaten (GSC) eind 2011 

Type installaties Aantal sites Capaciteit (kw) GSC/jaar 

Zonnepanelen 37.276 149.104 988.630 

Hydraulisch 83 110.204 197.586 

Windmolens on-shore 67 503.824 995.322 

Biomassa 8 93.727 422.400 

Warmtekrachtkoppeling met biomassa 49 158.430 1.138.548 

Warmtekrachtkoppeling met fossiele brand stoffen 60 170.401 118.146 

TOTAAL 37.543 1.185.690 3.860.632

de GSC’s aan meer dan 65 euro. Kunnen de 

investeerders een GSC-prijs van 65 euro een tijdje 

verdragen, dan is het toch duidelijk dat wanneer 

de prijs op dit niveau behouden blijft gedurende 

een langere periode er mogelijk faillissementen 

zullen zijn. 

• Projecten worden momenteel in de diepvrieskast 

gestopt. noch de investeerders noch de banken 

nemen het risico. Faillissementen zullen tot gevolg 

hebben dat het wantrouwen van de geldschieters 

nog zal toenemen. 

De sleutel van het probleem: niemand kan 

zeggen hoeveel groene elektriciteit kost 

Het GSC is voor de leverancier van energie een 

kost. Deze kost rekent hij door op de factuur van de 

consument, maar de leverancier is vrij om te bepalen 

op welke manier zijn verkoopprijs is samengesteld. 

Sommige analisten stellen zelfs dat de hoge prijs 

van de groene elektriciteit in feite de « grijze » elektriciteit 

financiert. Met andere woorden, de marges 

op de « grijze » elektriciteit zijn laag aangezien ze 

gedekt worden door een hoge prijs van de groene 

elektriciteit. De « zichtbare » kostprijs van de groene 

component is dan ook zeer relatief en weerspiegelt 

niet noodzakelijk de werkelijke kostprijs. De enige 

5.000.000 

4.000.000 

3.0000.00 

2.000.000 

1.0000.00 

0 

Bron: CWAPE 

2008 2009 2010 2011 2012 

gekende kostprijs is diegene die de leverancier 

betaalt aan de producent. Meer transparantie ter 

zake is dan ook nodig. 

De Waalse Regering stelt in haar gewestelijke beleidsverklaring 

dat zij in 2020 een productie van 

8TWh hernieuwbare energie wil bereiken voor 

een totale consumptie van ongeveer 23 TWh (met 

een geraamde stijging van 3% per jaar, volgens 

de CWaPE). Maar het is duidelijk dat de hiervoor 

nodige investeringen in het huidig klimaat niet zullen 

gedaan worden. 

Hoe het evenwicht tussen vraag en aanbod 

herstellen? 

Er zijn nog talrijke contracten die lopen tussen producenten 

en leveranciers, soms voor nog drie jaar. 

Diegene waarvan de contracten ten einde zijn 

gelopen, bevinden zich in een delicate situatie, 

aangezien zij er in de meeste gevallen gewoonweg 

niet meer in slagen om ze te verkopen. Hoogdringend 

dat er wordt gehandeld dus! 

In tweede instantie moet de groei gecontroleerd 

worden, zodat een gelijkaardige ineenstorting van 

de markt en de prijs zich niet meer zou voordoen. 

De eerste maatregel hiervoor is om de quota’s te 

Grafiek: Evolutie van vraag en aanbod 

van GSC’s. 

GSC’s in voorraad 

Geannuleerde GSC’s 

Toegekende GSC’s

verhogen, om zo de vraag een boost te geven. De 

producent beschikt nog altijd over de mogelijkheid 

om zijn GSC’s te verkopen aan de LTnB (lokale 

transportnetbeheerder) aan de gegarandeerde 

minimumprijs van 65 euro, mits het indienen 

van een volledig dossier, met vermelding van 

de investeringsbedragen en de werkings kosten 

van de eenheid, bij de administratie. Het dossier 

wordt overgemaakt aan de CWaPE voor een 

gedetailleerde economische analyse die de termijn 

bepaalt waarin de producent recht zal hebben op 

het gegarandeerde minimum. Deze procedure 

neemt een zekere tijd in beslag, waardoor de 

producenten die liquiditeiten nodig hebben maar 

niet over een contract beschikken, in moeilijkheden 

kunnen geraken. Een vraag van de sector is om 

de wederverkoop aan de LTnB te automatiseren, 

zonder dat er een economische analyse van het 

project moet uitgevoerd worden. 

Waalse regering zet ondertussen belangrijke 

stap 

Op 1 maart heeft de regering de quota’s vastgelegd 

voor de komende jaren. Ze willen in 2016 30% van 

de electriciteitsproductie uit groene energie laten 

komen, in 2020 20% van alle energieproductie en 

tegen 2050 100%. De regering wil een jaarlijkse 

stijging van de GSC’s van 3,65% om tegen 2016 

30% uit te komen. • 

Cédric Slegers 


De rol van waste-to-energy in het nieuwe 

materialendecreet 

Het Materialendecreet, goedgekeurd eind december 2011 verankert het duurzaam 

materialenbeheer in Vlaanderen. Het legt een basis voor een duurzame, groene 

kringloopeconomie waarin de productie en consumptie van materialen op een ecoefficiënte 

manier georganiseerd wordt. Hiermee vervalt het oude afvalstoffendecreet, dat 

hoofdzakelijk betrekking had op de afvalfase van materialen. 

Als we de vierde trap van de prioriteitsvolgorde uit 

het decreet nader bekijken, valt meteen op dat de 

term ‘afvalverbranding’ werd vervangen door het 

terugwinnen van energie op basis van afvalstoffen 

of materialen. Een positieve evolutie, want dit geeft 

duidelijk aan welke rol is weggelegd voor de verbrandingsinstallaties. 

BW2E: recycling en energy-from-waste gaan 

hand in hand 

Belgian Waste-to-Energy, kort BW2E, steunt de 

prioriteitsvolgorde van het materialendecreet volledig. 

BW2E is de vereniging van alle eigenaars van wasteto-energyplants 

voor huishoudelijk én vergelijkbaar 

bedrijfsafval in België. “Recycling van afval en 

waste-to-energy gaan perfect samen. Wanneer 

recuperatie van materialen niet meer mogelijk is, 

kan toch de energie nog gerecupereerd worden. 

Op die manier krijgt het afval een nuttige toepassing 

onder de vorm van warmte en elektriciteit.”, zegt 

Georges Dumbruch, voorzitter van de Belgische 

vereniging. “In 2010 werd in België 2,55 miljoen ton 

niet-recycleerbaar huishoudelijk afval en hiermee 

vergelijkbaar bedrijfsafval nuttig toegepast in W-t-E 

plants. De opgewekte stroom plaatsen we onder 

de vorm van elektriciteit op het net. Een klein deel 

werd gebruikt in de eigen installaties. Met de totale 

opgewekte elektriciteit konden 331.000 gezinnen 

van elektriciteit voorzien worden. Daarnaast werd 

1,2 miljoen MWh warmte geproduceerd. De helft 

daarvan werd in de eigen installaties hergebruikt, 

de andere helft werd bij externen nuttig toegepast 

(verwarmen van een ziekenhuis, flatgebouwen, 

Silvia Colazzo, Communications Manager INDAVER 

An Depauw, Adviseur Huishoudelijk Afval INDAVER en Technisch-Secretaris BW2E 

28 

gebruik in industriële processen,…). Dit zijn cijfers 

die echt wel kunnen tellen, zeker als je dit in een 

Europese context bekijkt. In Europa scoren de 

lidstaten die veel energie uit afval winnen, óók goed 

op het vlak van materiaalrecuperatie. Het is dus zeer 

belangrijk om in te zetten op beide oplossingen.” 

Ongeveer de helft van de geëmitteerde CO 2 is 

dus klimaatneutraal. 

Sinds vorig jaar is Belgian Waste-to-Energy lid 

van CEWEP, de Europese vereniging van wasteto-energy 

plants. CEWEP vertegenwoordigt zo’n 

363 waste-to-energy-installaties in Europa en ontwikkelde 

een film in 4 talen over de energieterugwinning 

bij thermische verwerking van afval. Hierin geeft 

ze aan de hand van concrete voorbeelden weer hoe 

de lidstaten op een innovatieve manier omgaan met 

de groene energie uit afval. De film ‘a little light’ is beschikbaar 

op www.cewep.eu. 

Terugwinning van materialen bij thermische 

verwerking 

Ongeveer 20% van het afval blijft na thermische 

verwerking over als bodemassen. Maar uit dit 

residu worden nog heel wat nuttige materialen 

gerecupereerd. Ferro- en non-ferro metalen maken 

gemiddeld 10% van de bodemassen uit. Zij worden 

bij de schroot industrie gerecycleerd. Maar ook 

granulaten (soms tot 80% van de bodemassen!) 

en de zandfractie (soms meer dan de helft van de

odemassen) worden nuttig toegepast. Granulaten 

zijn inzetbaar bij funderingswerken en zand bij 

bouw- of stabiliteitswerken op stortplaatsen. 

Hernieuwbare energie - CO 2 – klimaat 

De productie van CO 2 is inherent aan een thermisch 

proces. Ongeveer de helft van het afval dat in de 

BW2E-installaties terecht komt, is echter organischbiologisch 

van oorsprong en wordt beschouwd 

als een hernieuwbare energiebron. Ongeveer de 

helft van de geëmitteerde CO 2 is dus klimaatneutraal. 

Een evenredig deel van de geproduceerde 

elek triciteit mag dan ook ‘groene stroom’ genoemd 

worden. Door energie (warmte en elektriciteit) terug 

te winnen bij de thermische verwerking van afvalstoffen, 

vermijden we bovendien dat op een andere 

plaats CO 2 wordt uitgestoten voor de productie van 

energie op basis van fossiele brandstoffen. Ook 

door de recuperatie van metalen vermijden we dat 

deze moeten geproduceerd worden uit ertsen waar 

veel meer energie voor nodig is. Door de leden van 

BW2E werd in 2010 door de recuperatie van elektriciteit, 

warmte en metalen meer dan 1.1 miljoen ton 

CO 2 -uitstoot vermeden. Dit komt overeen met de 

CO 2 uitstoot van ongeveer 400.000 personenwagens 

die een heel jaar rondrijden en gemiddeld 15.000 km 

afleggen. 

Begin 2008 stelde de Europese Commissie 

het klimaat-energiepakket voor. Europa wil 

hiermee het initiatief nemen in de strijd tegen de 

klimaatverandering en streven naar een continue, 

duurzame en concurrerende energievoorziening. 

Waste-to-energy is een belangrijk instrument om de 

Europese doelstelling voor hernieuwbare energie 

te behalen. Voor België betekent dit dat we 13% 

29 

hernieuwbare energie moeten halen tegen 2020, 

wat een haalbare kaart moet zijn, mede dankzij de 

energie-efficiëntie van onze waste-to-energy-plants. 

BW2E: jonge organisatie, toch al volwassen 

Belgian Waste-to-Energy is met haar tweejarig 

bestaan een jonge organisatie. nochtans beschikken 

de leden van BW2E over heel wat technische 

bagage en knowhow over de sector. Die wendt ze 

aan om de processen en installaties van de leden 

continu in vraag te stellen. Deze kritische houding 

is de basis voor verbeteringsacties voor de recuperatie 

van energie en materialen, zonder daarbij in te 

boeten op het niveau van de emissies. Meer zelfs, 

tussen 1999 en 2010 werden 78% minder stof, 37% 

minder nO X en 39% minder SO 2 uitgestoten. De 

uitstoot van dioxines werd zelfs met 99.6% verminderd 

en bedraagt voor 2010 voor de 15 Belgische 

verbrandingsinstallaties slechts 0.147 gram TEQ! • 

Meer zelfs, tussen 1999 en 2010 werden 78% 

minder stof, 37% minder NO X en 39% minder SO 2 

uitgestoten. 

Silvia Colazzo 

Communications Manager InDAVER 

Ann Depauw 

Adviseur Huishoudelijk Afval 

InDAVER en Technisch-Secretaris 

BW2E

Meetpoorten voor radioactieve stoffen: 

aandacht voor detectie aan de bron moet 

blijven! 

Vier jaar heeft het geduurd voor het schrijven, goedkeuren en publiceren van het Koninklijk 

Besluit betreffende het opsporen van radioactieve stoffen in bepaalde materiaal- en 

afvalstromen en betreffende het beheer van weesbrongevoelige inrichtingen. In de sector 

spreekt men gewoonlijk van het Besluit over detectiepoorten. Dit besluit is er nu, maar wat 

zijn de gevolgen? 

Waarom het besluit? 

Het besluit zet een Europese richtlijn om van het 

Euratom van 2003 betreffende weesbronnen. Dit zijn 

bronnen van radioactiviteit die zich in een ongepaste 

afvalstroom bevinden, en waarvan de eigenaar niet 

gekend is. Deze richtlijn verplichtte België een soort 

opvangnet op te zetten om deze bronnen te identificeren 

en te beheren vóór ze installaties en materiaal- 

en afvalstromen vervuilen. De betrokken administratie 

is het FAnC, het Federaal Agentschap voor 

nucleaire Controle. Het FAnC heeft het besluit geschreven 

en besliste om de plaatsing van meetpoorten 

voor de detectie van radioactieve stoffen op 

te leggen in die installaties waar dit volgens hen van 

nut zou kunnen zijn. 

Implicaties voor de afvalsector 

Het FAnC heeft dan in de Europese afvalstoffenlijst 

deze afvalstromen geïdentificeerd die volgens 

hen ‘risicovol’ zijn (ze kunnen radioactieve stoffen 

bevatten). Het gaat met name over het afval uit de 

gezondheidszorg, het chemisch afval van laboratoria, 

het restafval van huishoudens en bedrijven en 

het grofvuil, en tot slot ook RDF (Refuse Derived 

Fuel), en het afval afkomstig van de centra voor 

mechanische sortering. 

Het FAnC heeft daarna een lijst opgesteld van 

installaties met een “hoog risico”, dus installaties 

waar stromen kunnen toe komen die radioactieve 

bronnen bevatten. Het gaat over (1) installaties 

voor het recycleren van schroot met een capaciteit 

van meer dan 25 000 ton per jaar, (2) installaties 

voor verbranding en co-verbranding van afval, 

30 

Baudouin Ska, Adjunct-Directeur van FEBEM 

(3) installaties voor de mechanisch-biologische 

verwerking van huishoudelijk en vergelijkbaar 

bedrijfsafval en (4) stortplaatsen. Deze installaties 

met een hoog risico moeten vóór eind 2013 uitgerust 

worden met meetportieken voor de detectie van 

radioactieve stoffen (investering van +/- 60 000 per 

poort!). 

Deze installaties met een hoog risico 

moeten vóór eind 2013 uitgerust worden met 

meetportieken voor de detectie van radioactieve 

stoffen. 

Een tweede groep installaties met beperkte risico’s 

omvat de kleine schrootrecycleurs, de sorteerinstallaties 

en de containerparken. Deze installaties zullen 

een bewakingsprocedure moeten toepassen. 

In beide soorten installaties zullen de activiteiten met 

betrekking tot dit besluit moeten uitgevoerd worden 

door opgeleid personeel. FEBEM zal samen met 

het FAnC een kalender opstellen voor opleidingen, 

zowel voor de bedienden en kaderleden als voor het 

technisch personeel en de arbeiders. 

Standpunt van FEBEM 

FEBEM heeft van bij de eerste vergaderingen over 

dit onderwerp blijk gegeven van een « constructief 

verzet ». Constructief omdat we het belang van 

deze materie inzien. Verzet omdat wij van mening 

zijn, vooral wat de stortplaatsen betreft, dat het hier 

een maatregel betreft die te laat komt in de keten. 

Pas op het allerlaatste moment voorziet men een

detectie! Als er een accidentele vervuiling is van 

een afvalstroom, dan zullen de gevolgen daarvan al 

duidelijk te zien zijn over de hele transport- en voorverwerkingsketen 

alvorens aan te komen in de stortplaats. 

Bovendien zijn de risico’s van blootstelling 

juist op de stortplaatsen het meest beperkt. Volgens 

ons is het van primordiaal belang om elk probleem 

zo snel mogelijk te detecteren, dus bij de producent 

van het afval. Het ongeval dat recent bij de staalfirma 

Duferco gebeurde, is het bewijs van zowel de 

complexiteit van het onderwerp als van de mogelijke 

omvang van de gevolgen. Het smelten van één ingekapselde 

bron cesium 137, de grootte van een 

vingerhoed, was voldoende om de productie van 

een oven stil te leggen gedurende één maand. 

Daarna was 4 maanden werk nodig voor de ontsmetting/herstelling. 

Het ongeval heeft 600 ton langdurig 

radioactief afval voortgebracht. Voor de verwerking 

daarvan is nog geen methode vastgelegd. 

31 

Dat het hier een maatregel betreft die te laat 

komt in de keten. 

Het besluit werd door FAnC nog wat bijgestuurd 

en operationeel eenvoudiger gemaakt voor de exploitanten 

en verder engageerde niras zich tot de 

oprichting van een fonds ter dekking van de kosten 

die gepaard gaan met het verwerken van gedetecteerde 

weesbronnen. Maar wij blijven aandring en 

op een meer gerichte aanpak aan de bron. • 

Baudouin Ska 


FEBEM sluit raamakkoord outplacement met 

RIGHT en GALILEI 

De FEBEM-werkgroep sociaal heeft in 2011 een raamakkoord opgezet met twee 

outplacementbureaus. 

Outplacement is verplicht indien ontslag wordt 

gegeven aan medewerkers vanaf 45 jaar en ouder. 

Alle leden van FEBEM krijgen daar wel eens mee 

te maken. Gezien het vaak over een beperkt aantal 

personen gaat, leek het voor de leden van de 

werkgroep verstandig om na te gaan of de leden van 

de federatie niet met steeds dezelfde bureaus zouden 

kunnen werken zodat deze ook verder vertrouwd 

zouden raken met de sector. na een lange procedure, 

waarbij verschillende bureaus geëvalueerd werden, 

is er uiteindelijk een akkoord bereikt met RIGHT 

Management en GALILEI. Dit zijn twee grotere bureaus 

die een heel goede spreiding van kantoren hebben 

over geheel België, die indruk maakten omwille van 

hun professionele aanpak en die al ervaring hebben in 

het samenwerken met federaties. Het raamakkoord is 

opgesteld voor arbeiders die in het paritair comité 142 

(RECUPERATIE) zijn tewerkgesteld. Voor arbeiders in 

het PC 121 bestaat er al een soortelijke sectorregeling. 

Onze leden worden nog verder geïnformeerd maar 

voor vragen kan u al terecht bij werner.annaert@febemfege.be 

. De leden zijn vrij om al dan niet te kiezen 

voor een van de twee gekozen bureaus, maar het is 

wel zo dat enkel FEBEM-leden kunnen gebruik maken 

van de afgesproken regeling die zowel inhoudelijk als 

financieel zeer interessant is. •

FEBEM FOCUS (FF) : waarom wordt iemand 

personeelsverantwoordelijke? 

Frank Vorsselmans: Wel, ik heb mijn studiekeuze 

bepaald door mijn interesse in sociaal recht 

en arbeidsrecht. Ik heb een Bachelor in 

Personeelsmanagement behaald, en nadien een 

voortgezette opleiding in HR Management bij UAMS. 

Het was voor mij snel duidelijk dat ik een job wilde 

met de combinatie tussen het sociaaljuridische en 

het werken met mensen in het bedrijfsleven. 

FF: En het bevalt je blijkbaar, maar vertel 

ons eens wat de job van personeelsverantwoordelijke 

in een milieubedrijf zo boeiend 

maakt? 

Frank: Diversiteit en drive! Een milieubedrijf heeft 

meestal verschillende activiteiten. Denk maar 

aan inzameling containers, huisvuilinzameling, 

recyclage, verwerking, verbranding, trading,…. 

Al die activiteiten vragen een specifieke aanpak. 

Bijvoorbeeld op juridisch vlak want er bestaan 

verschillende paritaire comités en bijgevolg 

verschillende loon- en arbeidsvoorwaarden voor onze 

mensen, afhankelijk van hun activiteiten. Maar ook 

op het vlak van het personeelsmanagement. Een 

chauffeur in de containeractiviteit heeft een ander 

profiel en verwachtingen dan een lader huisvuil 

of een recyclagemedewerker. Daarnaast heb je 

Job in de kijker: Personeelsverantwoordelijke 

Job in de kijker: personeelsverantwoordelijke 

Een beroep dat heel wat impact heeft bij onze bedrijven maar meestal wat op de 

achtergrond blijft, is dat van personeelsverantwoordelijke. Bij kleinere bedrijven 

wordt deze job vaak uitgevoerd door personen die ook nog andere (administratieve) 

verantwoordelijkheden hebben. Bij de grotere bedrijven is er soms zelfs een hele HRafdeling. 

In beide gevallen is de functie echter een cruciale schakel in de beleidsvoering 

en speelt ze een belangrijke rol in het laten functioneren van het bedrijf. Want ondanks 

alle innovaties en nieuwe technologieën zijn het nog altijd mensen die het werk moeten 

uitvoeren. En laat nu juist het vinden van goede mensen of ze zelf opleiden en behouden 

een van dé uitdagingen in onze sector zijn. Frank Vorsselmans (SITA) is de dynamische 

voorzitter van de FEBEM-werkgroep Sociaal. Deze werkgroep omvat personen die 

personeelsverantwoordelijke of aanverwante zijn binnen onze leden. We gingen bij Frank 

langs om eens te horen wat die job concreet inhoudt. 

33 

Werner Annaert, Algemeen Directeur FEBEM 

verschillende bedienden en kaderfuncties in zowel 

operationele als ondersteunende diensten zoals 

finance, sales, marketing en communicatie, milieu en 

veiligheid.... Het dagelijkse samenspel en de dynamiek 

tussen al deze actoren maakt het boeiend. Daarnaast 

is een milieubedrijf ook constant in beweging en moet 

het zich permanent aanpassen aan maatschappelijke 

evoluties en veranderende wetgevingen. Dit maakt 

dat je ook als personeelsverantwoordelijke hierin moet 

meedenken en bewegen. Intern zeggen we wel eens 

‘de enige constante in ons bedrijf is de verandering’ 

en dat typeert de drive en de actiegerichtheid van 

een milieubedrijf. 

Een chauffeur in de containeractiviteit heeft een 

ander profiel en verwachtingen dan een lader 

huisvuil of een recyclagemedewerker. 

FF: Na al die jaren als personeelsverantwoordelijke 

bij een milieubedrijf moet je 

toch heel wat specifieke ervaringen hebben 

opgedaan? 

Frank: Dat kan je wel zeggen. De leerzaamste 

ervaringen heb ik opgedaan doorheen de ganse 

evolutie van het bedrijf. Ik ben gestart bij één van 

de toenmalige WATCO-bedrijven en ik heb de 

integratie begeleid op personeelsvlak van al deze

edrijven (Watco West/ Watco noord / WatcoEcoservice 

/ Demets ...) in de structuur SITA Vlaanderen/ 

Brussel. Later volgde dan de samenwerking met 

SITA nederland en de vorming van SITA België in 

de huidige SITA nEWS-structuur in een laatste fase. 

Doorheen die verschillende fases heb ik meegewerkt 

aan tal van overnames en acquisities. Ik denk 

daarbij aan Henri Containerdienst in Tienen, Pieck 

in Tessenderlo, Corvers in Beringen, DOOPA in 

Roeselare en als laatste aan MOLOK in Houthalen. 

Dit zijn soms moeilijke, maar vooral toch leerrijke 

ervaringen geweest. De integratie van elk individueel 

bedrijf is een enorme klus, vooral voor het 

overgenomen personeel. Plots maken zij deel uit van 

een grote organisatiestructuur met zijn pro’s en con’s. 

Dergelijke trajecten zijn vaak evenwichtsoefeningen 

in geduld en relativering, waarbij je probeert geen 

afbreuk te doen aan de eigenheid en sterkte van het 

overgenomen bedrijf enerzijds en de toegevoegde 

waarde en kracht van de structuur van je eigen bedrijf 

anderzijds. Ik heb hier vooral uit geleerd dat mensen 

individuen zijn met verschillende achtergronden en 

culturen en dat zij dat tot op een bepaald niveau 

moeten kunnen behouden. Als je dat niet kan of wil 

erkennen, loop je zeker tegen problemen aan. 

FF: Op basis van al die ervaringen, wat zijn 

volgens jou de grote uitdagingen in de sector 

op het vlak van personeelsbeleid? 

Ik zie er 2 grote. Eerst en vooral zie ik uitdagingen 

op het vlak van werving & behoud van adequaat 

personeel. We blijven kampen met o.a. een tekort 

aan goed opgeleide en ervaren chauffeurs en 

mecaniciens in bepaalde regio’s van het land. De 

economische terugval van vandaag zorgt voor wat 

meer terughoudendheid op de arbeidsmarkt. De dag 

dat de economie terug aantrekt, zullen we evenwel 

klaar moeten staan om onze mensen te vinden en te 

binden. Het zal zaak zijn om vanuit de hele sector 

Ruime ervaring en expertise in: 

B O VA 

environmental consulting 

Stortplaatsbeheer (erkend deskundige, inrichtings- en afwerkingsplannen, ...) 

Studies TOP, grondreiniging en baggerwerken (inrichting, ...) 

Afvalstoffenstudies en -beheer (optimalisatie beheer, gebruikscertificaten, ...) 

Haalbaarheidstudies (milieutechn., fin.-econ., maatsch. aanvaardbaarheid, ...) 

Milieueffectenrapporten (MER, ontheffingsnota’s, ...) 

Milieueffectenstudies (impactbepaling, remediërende maatregelen, ...) 

Milieucoördinator (extern, bijstand, ...) 

Milieuvergunning (opmaak, begeleiding, ...) 

Milieuauditing (due diligence, compliance, ...) 

Bodemstudies (erkend Bodemsaneringsdeskundige type II) 

Bodemonderzoeken (oriënterende en beschrijvende bodemonderzoeken) 

Bodemsaneringsprojecten (ook begeleiding van saneringswerken) 

Grondverzetstudies (technisch verslag, studie ontvangend terrein, ...) 

Second opinions (bodemonderzoeken, milieumanagement, ...) 

Authority engineering (haalbaarheid, onderbouwing, overleg overheden, ...) 

Expertise en bemiddeling (conflictbemiddeling, ...) 

Geert Bogaert, GSM 0495 274 185 - geert.bogaert@ecobova.be 

Wellingstraat 102 - B-9070 Destelbergen 

Tel. 09/328.11.40 - Fax 09/328.11.50 

Wetenschapspark 1 (Greenbridge, Plassendale I) - B-8400 Oostende 

Tel. 059 33 92 51 - Fax 059 33 92 59 

advertentie-bova.indd 1 17-2-2011 13:22:46

actief te werken aan onze “employeer branding”. 

Daarnaast is er nood aan opleiding en training van 

hogergeschoolden in specifieke materies, ik denk 

hierbij aan commerciële mensen met scheikundige 

kennis of achtergrond. Hier zullen we in de toekomst 

de nodige aandacht aan moeten besteden. 

We blijven kampen met o.a. een tekort aan goed 

opgeleide en ervaren chauffeurs en techniekers 

in bepaalde regio’s van het land. 

Een 2de grote uitdaging is eerder maatschappelijk 

te noemen : hoe gaan we om met de verschillende 

generaties (de zogenaamde X/Y-generaties) 

in onze bedrijven? De ‘jongere’ generatie groeit op 

in een snel evoluerende informatiemaatschappij en 

gedraagt zich hier ook naar. Ze is veeleisend en 

vooral verschillend qua aanpak in vergelijking met 

de ‘oudere’ generatie. Maar ik ben ervan overtuigd 

dat onze sector op dit vlak heel wat troeven biedt 

om dergelijke mensen kansen te geven, zich te laten 

ontplooien en te ontwikkelen. 

FF: De nieuwe federale regering (en minister 

van arbeid) is er eindelijk. Wat verwachten 

jullie van deze nieuwe minister? 

Frank: De nieuwe Minister van Arbeid staat voor 

een grote, maatschappelijke uitdaging. Sinds jaar 

en dag wordt gesteld dat de werkloosheid in België 

anders bestreden moet worden en wordt o.a. de onbeperktheid 

van uitkeringen op de korrel genomen. 

De nieuwe regering heeft hier al een eerste aanzet 

toe gegeven en beslissingen genomen in het kader 

van de actuele, economische situatie met zijn budgettaire 

consequenties. Om onze welvaartstaat in 

stand te houden, zal de zaak zijn om op een sociaal 

verantwoorde manier (via activeringsprogramma’s) 

elk individu te responsabiliseren en te wijzen op zijn 

rechten maar evenzeer op zijn plichten. 

FF: Arbeiders en bedienden- naar een gelijk 

statuut? Hoe zien jullie dit? 

Frank: Dit is al een lang aanslepend dossier en 

ik vermoed dat dit nu - willens nillens - in een 

35 

Frank Vorsselmans 

stroomversnelling zal komen door de recente 

uitspraak van het Europees hof. Dit wordt echter 

een opdracht zonder voorgaande. Probeer maar 

eens een eenheidssta tuut te creëren waarbij iedere 

personeelscategorie zich wil vastklampen aan zijn 

verworven rechten. Wil men hierin slagen, zal elke 

partij (vakbonden en patronale organisaties) moeten 

getuigen van een grensoverschrijdende visie en 

durven springen, maar dat zien we vandaag 

evenzeer in de politiek. Ik zou durven pleiten voor het 

opzetten van een totaal nieuw statuut, in plaats van 

het knip- en plakwerk met de bestaande statuten. 

FF: En ten slotte,welke rol speelt de federatie 

voor jullie of kan ze spelen? 

Frank: De federatie speelt op HR-vlak een 2-ledige rol. 

Enerzijds is de Werkgroep “Sociaal” binnen FEBEM 

een goedgeplaatst forum om wederzijds informatie en 

ervaringen uit te wisselen en best practices te delen. We 

zitten met zijn allen in nagenoeg dezelfde leefwereld 

en komen vaak gelijkaardige situaties tegen. Op die 

manier zijn we voor elkaar een spiegel en klankbord. 

Anderzijds heeft de federatie een vooraanstaande rol 

in het verdedigen van de gezamenlijke HR-belangen 

binnen onze sector. Denken we hierbij aan het leggen 

van accenten in sociale onderhandelingen binnen 

de verschillende paritaire comités of het bundelen 

van onze krachten in het onderhandelen van 

raamakkoorden, zoals recent nog met betrekking tot 

outplacement. • 

Ik zou durven pleiten voor het opzetten van een 

totaal nieuw statuut in plaats van het knip- en 

plakwerk met de bestaande statuten. 


Algemeen Directeur FEBEM - FEGE

Lid in de kijker: Envisan 

“Van ecologische black point tot 

economische hotspot” 

Envisan, de milieudochter van Jan De Nul Group 

Envisan is actief in de behandeling, reiniging en verwerking van sedimenten, bodem, 

grondwater, afvalstoffen en secundaire grondstoffen. 

Als milieuaannemer levert Envisan een belangrijke 

bijdrage aan de verbetering van het milieu. 

Het werkt actief aan de duurzame ontwikkeling van 

brownfields op geaffecteerde industrieterreinen en 

in verontreinigde woongebieden, havens, kanalen 

en waterlopen. Of het nu gaat om milieubaggerwerken, 

sedimentbehandeling of de herontwikkeling 

van verontreinigde terreinen, Envisan wil een sterke 

projectgerichte aanpak, de inzet van gemotiveerd 

personeel en partnerships die het verschil maken. 

Sinds de oprichting groeide Envisan uit tot een 

bedrijf met ervaring in algemene milieutechnologie. 

De uitbreiding gaat verder, met een zorgvuldig ontwikkeld 

netwerk van reinigings- en verwerkingscentra, 

dat de activiteiten in België en in het 

buitenland ondersteunt. Envisan investeert in nieuwe 

markten, bijvoorbeeld door het bouwen van een 

van de eerste afvalverwerkingsinstallaties voor 

raffinaderijafval in Roemenië. 

Envisan spitst zich toe op 3 belangrijke Business 

Units: Milieubaggeren en sedimentbehandeling, 

Bodem- en grondwatersanering en Verwerking 

industrieel afval en secundaire grondstoffen. 

Sanering van Carcoke site - Brussel 

36 

Focus op de klant 

Bij de projecten wordt altijd uitgegaan van de 

behoeften van de klant en een gedetailleerde analyse 

van de specifieke milieu-uitdagingen waarover het 

gaat. Mogelijke technische oplossingen worden 

dan beoordeeld op hun geschiktheid, waarna de 

klant een gepaste oplossing wordt aangeboden in 

fuctie van de gewenste prijs-kwaliteitverhouding. 

Envisan kan, dankzij de ondersteuning van Jan De 

nul Group, complexe en multidisciplinaire projecten 

uitvoeren, ongeacht hun omvang en locatie. 

Kwaliteit, Gezondheid, Veiligheid en Milieu 

krijgen voorrang 

Op de werven van Envisan wordt voorrang gegeven 

aan gezondheid, veiligheid en milieuzorg, wat onder 

meer inhoudt dat de medewerkers goed geïnformeerd 

en grondig opgeleid worden. Dankzij deze 

inspanningen, voldoet Envisan aan de vereiste kwaliteitsnormen: 

ISO9001, ISO14001, OHSAS18001, 

VCA, Achilles Zorgsysteem voor bodem sanering, 

alsook alle licenties voor transport en behandeling 

van sedimenten, bodem en afval. 

Deel van Jan De Nul Group 

Mireille Verboven, Adviseur FEBEM 

Jan De nul Group is een wereldleider in de bagger- 

en maritieme sector en is sinds 1973 internationaal 

actief. Ook op het vlak van civiele werken en in de 

milieusector is Jan De nul een belangrijke speler 

geworden. Dankzij de combinatie van deze pijlers 

kan Jan De nul Group een totaalpakket aanbieden 

en grootschalige projecten van A tot Z tot een goed 

einde brengen. • 

Mireille Verboven 

Adviseur FEBEM

Partner in de kijker: TERBERG MATEC 

Graag zetten we in elke FEBEM FOCUS een van onze partners in de kijker. De FEBEMpartners 

zijn bedrijven die diensten kunnen aanbieden aan de FEBEM-leden en die door 

de federatie zijn geselecteerd om samen de dienstverlening aan de FEBEM-bedrijven te 

optimaliseren. Deze maal vestigen we de aandacht op een partner van het eerste uur: 

TERBERG MATEC BELGIUM. We spraken er met Kristien Leeten, Managing Director. 

FEBEM FOCUS: “TERBERG MATEC 

BELGIUM”, daarin lezen we drie woorden. 

Kan je ze alle drie even apart duiden en hun 

samenhang geven? 

Terberg geeft uiteraard aan dat wij een maatschappij 

zijn die ressorteert onder de Terberg Group, 

opgericht in 1970 als holding-maatschappij voor 

de werkmaatschappijen van de Terberg bedrijven. 

Terberg Group heeft als taak alle gemeenschappelijke 

zaken van de Terbergbedrijven te behartigen. 

Maar … 

In 1869 vestigde Johannes Bernardus Terberg zich 

in Benschop en begon er de smederij. De basis 

werd gelegd voor de huidige Terberg Groep. In 1913 

zette Willem George Terberg de smederij van zijn 

vader verder. naast de smederij, kwam er ook een 

rijwielhandel en vonden er reparaties aan rijwielen 

plaats. De jaren die volgden, gaven eveneens 

een uit breiding te zien, zoals de verkoop van 

landbouwwer ktuigen, een benzinepomp, een winkel 

in ijzerwaren en huishoudelijke artikelen, reparatie 

van automobielen en levering van onderdelen. 

Matec staat voor Machines en Techniek. 

Terberg Machines is de fabrikant van onze belading-, 

weeg- en identificatiesystemen. Zij levert innovatieve, 

hoogwaardige, robuuste en betrouwbare 

machines. 

Terberg Techniek is de maatschappij waarvoor wij in 

het verleden de verkoop en service waarnamen voor 

haar producten op de Belgische en Luxemburgse 

markt. Intussen werden er in verscheidene landen 

Matec-vestigingen geopend om zo onze klanten in 

Partner in de kijker: TERBERG MATEC 

37 


de lokale markten van dichtbij te benaderen. In onze 

over heel Europa verspreide fabrieken - nederland, 

Frankrijk en Groot-Brittannië - werken we conform 

de hoogste normen en met de meest geavanceerde 

technologieën en componenten. 

Belgium geeft op haar beurt aan dat onze vestiging 

verantwoordelijk is voor de Belgische maar eigenlijk 

ook Luxemburgse markt. Wij werden in 1995 

opgericht en sindsdien hebben we circa 700 beladingsystemen 

geleverd: achterladers, zijladers en 

sinds 2008 ook zijbeladers voor ondergrondse afvalinzameling. 

FEBEM FOCUS: Jullie zijn al geruime tijd 

actief op de afvalmarkt in België. Wat zijn 

voor jullie de belangrijkste wijzigingen de 

laatste 20 jaar? 

Terberg heeft zich steeds toegelegd om innovatieve 

systemen te ontwikkelen. Als men de belading en van 

het eerste uur bekijkt, ziet men dat deze zeer zwaar 

maar robuust gebouwd werden. De bediening was 

eenvoudig en meestal manueel. Qua inzameling 

werd al gauw meer efficiëntie verwacht waardoor de 

automatische beladingen hun intrede kenden. De inzamelaar 

kon zo dagelijks meer containers ledigen 

en het ergonomische kader voor de lader werd aanzienlijk 

verbeterd. Met de intrede van de Europese 

regelgeving inzake inzamelvoertuigen (1501.1) werd 

een kader gecreëerd waarbij er voorschriften qua 

veiligheid aan de basis van ieder ontwerp lagen. 

Terberg heeft zich steeds toegelegd om 

innovatieve systemen te ontwikkelen.

GZ-Zone 8, Oosterring 23, B-3600 Genk 

Telefoon 089 - 623830 / Fax089 - 623829 

E-mail: info@terbergmatec.be 

www.terbergmachines.nl

Kristien Leeten 

De meest opvallende wijziging is wellicht het feit dat 

onze markt steeds sterker door enkele grote partijen 

geleid wordt. Als ik zelf al terug denk aan de tijd dat 

Leysen, Houwaer, Deveux en Sonneville nog zelfstandig 

opererende bedrijven waren, merk ik hoe 

sterk deze schaalvergroting doorgevoerd werd. 

FF: Jullie hebben al heel wat projecten gerealiseerd 

in onze sector. Zijn er enkele die jullie 

extra zijn bijgebleven? 

Zelf heb ik een heel goed gevoel bij de opstart van 

ieder nieuw project. Vaak wordt er onderschat hoe 

hard er voor geknokt wordt. Ik herinner mij een week 

bij Ivago waarin mijn collega Frank Reumers en ik 

iedere morgen vanuit Limburg kwamen en mee de 

inzameling deden: om 7u paraat staan om onze 

belading te demonstreren. Dit was dan nog eens in 

de week van de Gentse feesten waardoor de sfeer 

onvergetelijk was. 

Een leuke herinnering hou ik ook over aan de opstart 

van de eerste Diftarvoertuigen bij Van Gansewinkel 

in Schoten. In die tijd werd er opgestart in het bijzijn 

van de burgemeester, schepen en milieuambtenaar. 

Iedere onderaannemer was present. Stel je maar 

eens voor om een project op te starten op 2 januari 

om 6 uur in de ochtend… 

Verder zijn er op intercommunaal vlak ook enkele 

schitterende Diftarprojecten opgestart die ik allemaal 

één voor één koester. 

FF: Hebben jullie verzuchtingen, zaken die 

jullie in de sector graag anders zagen? 

Uiteraard hebben ook wij onze verzuchtingen… 

Persoonlijk mis ik af en toe het intermenselijke 

contact. Doordat er binnen de privé-inzamelaars vaak 

‘changements de décor’ kwamen was het moeilijk om 

bestaande contacten te blijven onderhouden. Onze 

markt is qua aanpak hierdoor meer onpersoonlijker 

39 

geworden waardoor je vaak niet eens weet waar een 

voertuig juist zal rijden, hoe het zal ingezet worden en 

wie er contactpersoon is. Daarom vindt Terberg het 

juist zo belangrijk om goede, persoon lijke contacten 

te blijven onderhouden en haar klanten van dichtbij 

op te volgen. 

Daarom vindt Terberg het juist zo belangrijk 

om goede, persoonlijke contacten te blijven 

onderhouden en haar klanten van dichtbij op te 

volgen. 

FF: Wat brengt de toekomst voor TERBERG 

MATEC BELGIUM? 

Wij zien de toekomst als een uitdaging! Wij hebben 

met onze beladingen een vaste waarde binnen de 

Belgische afvalmarkt. Daarenboven verkregen wij 

enkele jaren geleden het distributeurschap van de 

Ros Roca & Dennis Eagle producten. Hierdoor zijn 

wij niet alleen in staat enkel aan te bieden met onze 

beladingen, Terberg gaat nu voor het hele voertuig! 

Wij geloven in een ‘One-Point-Shopping’ gedachte 

waarbij de klant de gehele verantwoordelijkheid van 

aankoop tot en met service bij ons onderbrengt. 

En de markt heeft hier duidelijk oor naar: 2 januari 

jl. startten wij voor van Gansewinkel bij IvLa op. 

Terberg stond in voor de levering van belading en 

weegsysteem maar verder ook ons eigen identificatiesysteem. 

Hierdoor komt de gehele verantwoordelijkheid 

bij ons te liggen. Juist in dit soort trajecten 

kunnen we pas echt de toegevoegde waarde van 

onze producten en service tonen. 

FF: Waarom werken jullie samen met FEBEM 

en hoe ervaren jullie deze samenwerking? 

Terberg wil graag de contacten met de intercommun 

ales én de privé-inzamelaars onderhouden. Wij 

geloven dan ook stellig dat onze partnership met 

FEBEM ons hierbij van dienst is. De activiteiten van 

FEBEM geven ons ruimschoots de kans hiertoe. • 


Algemeen Directeur FEBEM - FEGE

Sector van Belgische milieubedrijven zorgt voor 

miljoenen tonnen vermindering van CO 2 -emissies 

Omzetverhoging maar druk op winstmarges 

Binnen de sector van de milieubedrijven, zeg maar de privaatrechtelijke bedrijven die in 

dit land afvalstoffen omzetten in nieuwe grond- en brandstoffen en/of energie, zien we in 

2010 een globale omzetstijging. Maar daarbij stellen we wel een status quo vast voor de 

inzameling van afval, net als een daling voor stortplaatsen en verbrandingsinstallaties en een 

stijging voor de recyclage. Het beeld van de winstmarges is minder duidelijk. Afhankelijk 

van de activiteit (ophalen, recycleren, verwerken…) en de afvalstroom zijn er andere 

resultaten te merken. 

Werner Annaert, Algemeen Directeur van FEBEM: 

“Globaal kan wel worden gesteld dat de laatste 

jaren door het nemen van belangrijke beslissing en 

om kosten te beperken en de efficiëntiegraad te 

verhogen, er nog maar beperkte mogelijkheden zijn 

in het verhogen van de winstmarges. De toenemende 

concurrentie geeft bovendien extra druk op deze 

marges.” De sector verwacht dat de Belgische 

economie een moeilijke tijd tegemoet gaat en 

verwacht daar ook de gevolgen van te ondervinden. 

Er is een grote voorzichtigheid waar te nemen inzake 

investeringen. Gebrek aan goed personeel en de 

arbeidskost zijn bijkomende remmen op de groei. 

Veel laaggeschoolde tewerkstelling en verbeterde 

veiligheid 

In de sector zijn heel wat laaggeschoolde arbeidskrachten 

actief (1/3de heeft maximaal een diploma 

van lager onderwijs, meer dan 70% heeft maximaal 

diploma secundair onderwijs). Maar de sector telt 

ook zo’n 10% universitairen. De werknemers zijn vrij 

jong (80% is minder dan 50 jaar) en 42% is minder 

dan 5 jaar actief bij zijn of haar werkgever. De sector 

maakt veel gebruik van interim-krachten (alleen de 

zes grootste bedrijven al samen 1 miljoen uur) om op 

deze manier piekmomenten op te vangen (vb. rond 

feestperiodes, bij events, etc…). 

Werner Annaert: “De sector doet heel wat inspanningen 

om de veiligheid te verbeteren en het blijkt 

uit de dalende ongevallencijfers dat dit zijn vruchten 

afwerpt.” 

40 

Dalende emissies en belangrijke steun voor 

CO 2 -beleid 

Opmerkelijk zijn vooral de cijfers die de sector 

haalt op milieuvlak. niet verwonderlijk want werken 

aan een gezond leefmilieu is de bestaansreden 

van de bedrijven in de sector. Zowel op het vlak 

van nO x , SO 2 , stof- als dioxine-emissies zijn er het 

laatste decennium opmerkelijke resultaten geboekt. 

Werner Annaert: “In 2009 stootte de afvalsector 

0,978 miljoen ton CO 2 -equivalenten uit of 0,8% van 

de totale uitstoot in België. Dat is minder dan de helft 

van de broeikasgasemissies in 1990. Ook de wateremissies 

blijven verder dalen.” 

Zowel op het vlak van NO x , SO 2 , stof- als 

dioxine-emissies zijn er het laatste decennium 

opmerkelijke resultaten geboekt. 

In België spaart de recyclage van verpakkings afval 

maar liefst 860.000 ton CO 2eq uit. Een ton papier 

recycleren in plaats van verbranden vermijdt de uitstoot 

van 750 kg CO 2 . De recyclage van 389.500 ton glas uit 

verpakkingen, ramen die in het bouwafval belanden en 

de ruiten van wagens bespaart 270.000 ton CO 2 . Dat 

komt overeen met 120.000 wagens van de weg halen. 

Ook de hoeveelheden afval die worden gerecycleerd, 

blijven maar stijgen. niet alleen het huishoudelijk 

maar ook het bedrijfsafval kent steeds meer 

recyclagetoepassingen. Zo werd 86% van de 

bedrijfs verpakkingen gerecycleerd.

In 2010 kwam ongeveer 45% van de groene 

stroom in Vlaanderen uit biomassa of biogas, 

veelal uit afvalstoffen. 

In 2010 kwam ongeveer 45% van de groene stroom 

in Vlaanderen uit biomassa of biogas, veelal uit 

afvalstoffen. De milieusector is een belangrijke 

leverancier van deze groene brandstoffen. Zowel 

de biomassa- als de vergistingsinstallaties hebben 

het niet gemakkelijk. Dat komt deels omdat de 

marktwaarde van groenestroomcertificaten met 15% 

daalde in vergelijking met twee jaar geleden. De 

aankoopprijs van biomassa voor vergisting is goed 

voor 45 tot 55% van het totale kostenplaatje. 

Een ander knelpunt is de daling in 2010 van het 

volume bodemsaneringen in Vlaanderen met 11,3% 

- van 954.005 naar 846.050 ton. 

Belangrijk is ook dat de overheden steeds meer 

beroep doen op de privaatrechtelijke afvalbedrijven 

voor het uitvoeren van taken, bv. op het vlak van de 

inzameling en verwerking van huishoudelijk afval. • 

41 

FEBEM vertegenwoordigt zo’n 200 privaatrechtelijke 

milieubedrijven, actief in het omzetten van afvalstoffen 

in nieuwe grond- en brandstoffen én energie. 

Samen stellen zij 10.000 mensen te werk in België en 

draaien zij een omzet van meer dan 2 miljard euro. 

Meer info: werner.annaert@febem-fege.be 

U vindt dit document op onze website of kan een 

papieren versie aanvragen bij anita.cosaert@febemfege.be.

FEBEM-leden ontvangen lokale politie om de 

handhaving rond ‘grond en stenen’ te versterken 

Op 12 december 2011 waren twee FEBEM-leden (AWS te Bornem en DD Recycling te 

Puurs) gastheer voor een tiental leden van de lokale politie uit het Antwerpse. Als centraal 

contactpersoon voor de cel milieu bij de politiezone Klein-Brabant, was hoofdinspecteur 

Paul Segers medeorganisator van dit evenement. 

na een korte toelichting over grondverzet in de voormiddag 

was een bedrijfsbezoek aan het nieuwe 

grondreinigingscentrum van AWS in Puurs gepland. 

Tijdens de middagpauze gaf FEBEM uitleg over 

recyclage van de steenachtige afvalstoffen (met o.a. 

het eenheidsreglement), gevolgd door een bedrijfsbezoek 

aan DD Recycling in Puurs. Zo kregen de 

aanwezige politiemensen een beter begrip van de 

recyclage van grond en stenen. Bovendien zijn ze nu 

beter op de hoogte van het onderscheid ‘grond met 

stenen’ versus ‘stenen met grond’. 

FEBEM is zinnens om deze bezoekdagen voor 

lokale politiemensen te herhalen in andere regio’s 

(eerstvolg end: Gentse regio) en bovendien een 

Bezoekers lokale politie op het grondreinigingscentrum 

van AWS te Bornem (links: 

Hoodfinspecteur Paul Segers) 

42 


brochure “grond en stenen” uit te geven waarin de 

regelgeving en de aandachtspunten voor handhaving 

(met foto’s) is opgenomen. 

Enkel door de pakkans te vergroten bij de ‘freeriders’ 

kan de sector bijkomende inspanningen aan om de 

kwaliteit van de gerecycleerde granulaten te blijven 

garanderen. 

Meer info bij mireille.verboven@febem-fege.be • 


Adviseur FEBEM 

Bezoekers lokale politie op de breekinstallatie 

van DD Recycling in Puurs.

Privésector steeds actiever inzake 

huishoudelijk afval 

Elk jaar analyseren FEBEM en het bureau EMS Consulting de markt van het huishoudelijke 

afval in België. Op basis van de gegevens van de overheid hebben we nu de analyse 

kunnen maken van de situatie in 2010. De conclusies zijn duidelijk : de privésector neemt 

een alsmaar belangrijkere plaats in wat betreft het beheer van huishoudelijk afval. Maar er 

zijn opmerkelijke verschillen tussen Vlaanderen en Wallonië. 

Over welke hoeveelheden afval gaat het? 

Algemeen kan je stellen dat in Vlaanderen de 

resultaten inzake de totale productie aan huishoudelijk 

afval als de totale hoeveelheid huishoudelijk 

restafval de laatste jaren vrij gelijk blijven. Er lijkt 

een optimum bereikt. In Wallonië heeft men door de 

recente invoering van de selectieve inzamelingen 

van organisch afval en van chipcontainers wel nog 

substantiële dalingen. Zo is er een daling met 7% 

van het restafval in 2010 in vergelij king met 2009. 

De verwachtingen zijn dat deze daling de komende 

karen nog verder zal gaan door bijvoorbeeld de 

invoering van selectieve inzamelingen van organisch 

afval in de HYGEA-zone (Mons-Borinage) of die van 

ICDI (Charleroi). 

Tabel 1: hoeveelheden afval 

Wim Van Breusegem, EMS Consulting en Cédric Slegers, Adjunct-Directeur van FEBEM 

43 

De inzameling van huishoudelijk afval 

Gestaag maar zeker verhoogt de privésector haar 

marktaandeel in Vlaanderen. Concreet betekent dit 

dat de gemeenten/verenigingen van gemeenten 

steeds meer een beroep doen op de markt, en op 

de privé-operatoren, voor de dienstverlening van de 

inzameling. De markt kende in 2010 voor het eerst 

een absoluut evenwicht. De hoeveelheden afval 

ingezameld door private operatoren hebben de 

hoeveelheden afval ingezameld door gemeenten of 

hun intercommunales bijgehaald in Vlaanderen. In 

Wallonië is de situatie al langer anders: daar wordt 

al enige tijd het huishoudelijk afval vooral door de 

private bedrijven ingezameld. 

Brussel* Vlaanderen Wallonië 

niet gescheiden (huisvuill+grofvuil+gemeentevuil)** 305.741 945.058 699.311 

Gescheiden 144.658 2.358.297 1.113.663 

Totaal 450.399 3.303.355 1.831.974 

Totaal inwoners en 2011*** 1.112.120 6.297.702 3.523.967 

Kg/inwoners 405 524 520 

percentage selectieve inzameling 32% 71% 61% 

kg/inwoners restafval 275 150 198 

*de cijfers betreffende Brussel zijn niet volledig, enkel de containerparken beheerd door ABP zijn opgenomen in deze vergelijking (de stroom die direct van de 

steden en gemeenten naar de privé gaat, wordt ook niet geteld). 

** Wat betreft het gemeentevuil (straat- en veegvuil is gelijkgesteld met huishoudelijk afval) gaat het over 24.162 ton voor Wallonië en 35.036 ton voor Vlaanderen. 

Grofvuil is 145.125 ton in Wallonië en 189.934 ton in Vlaanderen. 

*** Het gaat over schattingen van het aantal inwoners

Tussen 2009 en 2010 is er vooral een grote groei voor 

de groep Van Gansewinkel (+41% wat ingezamelde 

hoeveelheid betreft in Vlaanderen en +10% in 

Wallonië), noel Sélections (+78% in Wallonië) of 

Shanks (+11% in Wallonië maar -13% in Vlaanderen). 

Sita registreert een verhoging, zowel in het noorden 

(+4%) als in het zuiden (+5%). 

De hoeveelheden afval ingezameld door 

private operatoren hebben de hoeveelheden 

afval ingezameld door gemeenten of hun 

intercommunales in Vlaanderen. 

Het is opvallend dat de markt in Vlaanderen relatief 

volatiel is aangezien tussen 2010 en 2009, 25% van 

de markt is gewijzigd (een verschillende operator 

tussen 2009 en 2010 voor een klasse van afvalstoffen). 

De verwerking van afval 

Vlaanderen Wallonië 

Soort operator 2000 2008 2009 2010 2009 2010 

Onbekend 0,4% 0,9% 1,0% 1,3% 7,7% 

Privé 42,9% 46,1% 48,3% 49,5% 62,8% 63,8% 

Openbaar 57,1% 53,5% 50,8% 49,5% 35,8% 28,5% 

Totaal 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 

Voor de verwerking van al het ingezamelde 

huishoudelijke afval zien we dat dit in Vlaanderen 

vooral door private bedrijven wordt gedaan. Maar 

liefst 60,1% van het afval wordt verwerkt door de 

privésector. In Wallonië is dat 49,8%. 

Tabel 3: het aandeel van de private bedrijven onderling (ophaling huishoudelijk afval) 

Ophaler Marktaandeel in 

privésector in Vlaanderen 

Tabel 2: evolutie van het marktaandeel 

van de privésector (berekend 

op basis van de ingezamelde hoeveelheid) 

Wat het marktaandeel betreft, had de Top 5 in 

Vlaanderen 43,5% van de markt van de privésector 

in handen. Er is evenwel een evolutie aan de gang 

voor het afval dat door de Top 3 wordt verwerkt: 

InDAVER blijft de marktleider maar verliest 14% 

van de verwerkte hoeveelheid, terwijl SITA en VAn 

GAnSEWInKEL respectievelijk 28 en 42% winnen 

qua hoeveelheid. Deze stijgingen lijken wel vooral 

te danken aan het beter registreren ervan in de 

databanken van OVAM. 

In Wallonië is de Top 5 goed voor 40% van de markt 

van de privésector. De Top 3 bestaat uit Sita, Recymex 

en Recyliège (deze twee laatsten zijn brekers van 

steenpuin). 

Tot slot, wat de twee Gewesten betreft, verwerkt SITA 

ongeveer 458 kt, 36% meer dan InDAVER en 144% 

meer dan VAn GAnSEWInKEL. Deze twee laatste 

milieubedrijven beschikken immers over een kleiner 

marktaandeel inzake de afvalverwerking in Wallonië. • 

Marktaandeel in 

privésector in Wallonië 

Wim Van Breusegem 

EMS Consulting 


Adjunct-Directeur FEBEM 

Marktaandeel in 

privésector in België 

SITA 23% 59% 37% 

VAN GANSEWINKEL 21% 3% 14% 

SHANKS 3% 11% 6% 

DEKEYSER 4% 0% 3% 

COGETRINA 0% 6% 3% 

EUROCOMPOST 4% 0% 2% 

VANHEEDE 3% 2% 2% 

VANHOVE 4% 0% 2% 

NOEL SELECTION ENTREPRISES 

ET SABLIERES 

0% 5% 2%

Wordt de particuliere afvalmarkt opengebroken? 

Hof van Cassatie velt opmerkelijk arrest 

Op 17 december 2010 velde het Hof van Cassatie een arrest in een zaak tussen de nv VHS EUROP 

en de Openbare Vlaamse Afvalstoffenmaatschappij (OVAM). Het voorafgaande geschil had betrekking 

op een discussie in verband met het inzamelen van huishoudelijke afvalstoffen via containers op 

privaat domein, en meer bepaald op de vraag of andere personen dan de gemeente huishoudelijke 

afvalstoffen mogen ophalen. 

Eerder was OVAM door het Hof van beroep in 

Antwerpen in het gelijk gesteld met haar stelling dat 

enkel de gemeente (of personen door haar aangesteld) 

huishoudelijk afval mag inzamelen. Maar het 

Hof van Cassatie, het hoogste rechtscollege in België, 

vernietigde dit arrest! Dit kan verregaande gevolgen 

hebben voor de inzameling van huishoudelijk afval. In 

de betrokken zaak moet er nu een nieuwe uitspraak in 

beroep komen, maar die wordt niet direct verwacht. 

Hoe moet het ondertussen verder? We proberen er hier 

een antwoord op te geven. 

Analyse 

Het Hof van Cassatie stelt dat de gemeente verantwoordelijk 

is voor het inzamelen en ophalen van huishoudelijke 

afvalstoffen en dat zij deze ophaling kan 

reguleren. Deze bepalingen sluiten echter niet uit dat, 

in zoverre de gemeente het ophalen van huishoudelijke 

afvalstoffen niet heeft gereglementeerd, andere 

personen huishoudelijke afvalstoffen mogen ophalen 

met inachtneming van de bepalingen van het Afvalstoffendecreet. 

Het is derhalve in die omstandig heden 

niet verboden aan andere erkende natuur lijke personen 

of rechtspersonen dan die waarmee de gemeente een 

overeenkomst heeft gesloten of aan wie zij toelating 

heeft verleend, om huishoudelijke afval stoffen op 

te halen door middel van inzamelpunten op private 

eigendom. 

Het Hof gaat hiermee in tegen de visie van het hof van 

beroep van Antwerpen als zou het ophalen en inzamelen 

van huishoudelijke afvalstoffen een uitsluitende bevoegdheid 

zijn van de gemeente, waardoor ondernemingen 

verplicht moeten aantonen dat zij in samenspraak met, of 

met toestemming van, de gemeente handelen (ongeacht 

of de inzameling gebeurt met containers op gemeentelijk 

grondgebied of op private eigendom). 

Werner Annaert (FEBEM) en Tom Malfait (Advocaat LDR) 

Een particulier mag dus huishoudelijke afvalstoffen 

ophalen voor zover hij de bepalingen van het Afvalstoffendecreet 

naleeft en “in zoverre de gemeente het 

ophalen van huishoudelijke afvalstoffen niet heeft gereglementeerd”. 

Uit een lezing van het arrest van het hof 

van beroep te Antwerpen kan worden afgeleid dat het 

Hof met deze laatste zinsnede het reglementeren van 

het ophalen van huishoudelijke afvalstoffen via containers 

op het privaat domein bedoelt en niet het algemeen 

regelen van het ophalen van huishoudelijke afvalstoffen 

(wat in de praktijk quasi door elke gemeente wordt 

geregeld). Hieruit volgt dat wanneer de gemeente geen 

toestemming vooropstelt in haar reglementering, deze 

niet is vereist. 

Gevolgen 

De draagwijdte van dit arrest kan moeilijk 

overschat worden: 

Op basis van dit arrest is de vraag of de gemeente nu 

al dan niet een monopolie heeft inzake de inzameling 

van huishoudelijke afvalstoffen definitief beslecht. 

Ook andere personen mogen huishoudelijke afvalstoffen 

ophalen voor zover zij de bepalingen van het 

Afvalstoffendecreet (onder meer met betrekking tot 

de erkenning) respecteren en voor zover dit aspect 

niet expliciet door de gemeente wordt gereglementeerd. 

De vrijheid van handel en nijverheid speelt hier 

ten volle; het vermeende monopolie van de gemeente 

voor de inzameling van huishoudelijke afvalstoffen is 

sinds dit arrest van het hoogste rechtscollege juridisch 

onbestaande. Het Hof van Cassatie verwijst in dit 

verband naar artikel 7 van het decreet d’Allarde van 

1791, dat de vrijheid van handel waarborgt. 

Voor het inzamelen van huishoudelijke afvalstoffen via 

inzamelpunten op privéterrein is dus geen toestemming

van de gemeente nodig voor zover alles gebeurt 

conform de bepalingen van het Afvalstoffendecreet 

(erkenning, gescheiden inzameling, etc.). De 

OVAM kan dan ook geen voorlegging van dergelijke 

toestemming eisen. Meer zelfs, zelfs in het geval de 

gemeente een overeenkomst heeft afgesloten met een 

erkende persoon voor het ophalen en inzamelen van 

huishoudelijke afvalstoffen (bijvoorbeeld na het gunnen 

van een overheidsopdracht), dan nog kunnen andere 

erkende personen dan die waarmee de gemeente 

een overeenkomst heeft gesloten (of toelating heeft 

verleend) huishoudelijke afvalstoffen ophalen via 

inzamelpunten op private eigendom. Ook diegene die 

door de gemeente wordt aangesteld voor het inzamelen 

en ophalen van afvalstoffen heeft dus geen monopolie. 

Al vele decennia geven particulieren afvalstoffen af 

aan private bedrijven. 

Wel is het nog afwachten wat het hof van beroep van 

Gent zal beslissen met betrekking tot de feitenconstellatie 

in dit dossier. nu het Hof van Cassatie het arrest 

in beroep heeft vernietigd, werd de zaak immers 

verwezen naar een ander hof van beroep (in casu het 

hof van beroep te Gent), dat nu een nieuw arrest moet 

vellen. Uiteraard dient het hof van beroep van Gent 

hierbij wel rekening te houden met de krijtlijnen en de 

principes uit dit Cassatiearrest. 

In elk geval kan er niet naast de feiten in de praktijk worden 

gezien. Al vele decennia geven particulieren afvalstoffen 

mee met private bedrijven. Denken we maar aan 

de afgifte van oude metalen en lompen aan de respectievelijke 

firma’s. Maar ook bouwen sloopafval wordt 

nu al vele jaren veelvuldig meegegeven aan private 

firma’s (die bijvoorbeeld een container plaatsen). Deze 

realiteit terugdraaien zou vechten tegen de bierkaai zijn 

en bovendien ingaan tegen een natuurlijke evolutie. 

Ook particulieren willen steeds meer maatwerk inzake 

de afvaldiensten en verschillende afvalstromen krijgen 

een positieve waarde. Los van het juridische zal de 

afvalsector zich daaraan moeten aanpassen. FEBEMleden 

die ophaalcontracten hebben met gemeenten of 

intercommunales kunnen geconfronteerd worden met 

secundaire inzamelcircuits. FEBEM-leden die eigen 

centra hebben waar ze particulier afval kunnen aanvaarden 

en die voldoen aan alle wettelijke vereisten 

46 

kunnen op basis van het vermelde arrest in overleg 

gaan met de gemeente en een alternatief inzamelcircuit 

voorzien. Wij pleiten er zeker voor om dit in 

overleg te doen gezien een gemeente hoe dan ook 

zicht moet houden op de hoeveelheden die vanuit particulieren 

naar alternatieve circuits gaan. Uiteraard 

moet ook de selectieve inzamelplicht gerespecteerd 

worden. Voor vele stromen (zoals restafval) zal een 

inzameling door een private firma trouwens altijd een 

pak duurder zijn (want minstens zal de reële kost zal 

worden aangerekend daar waar gemeenten meestal 

slechts een derde van deze kost doorrekenen via de 

retributies (zakken/containers)). Maar gemeenten 

kunnen dit ook als een welgekomen alternatieve aanvulling 

zien op de eigen inzamelcircuits die soms overbevraagd 

zijn (bijvoorbeeld containerparken). Los van 

dit alles kan de afvalsector er niet aan ontkomen dat 

de waarde van sommige afvalstromen dermate wordt 

dat problemen kunnen ontstaan. Van zodra een afvalstroom 

een zekere economische of financiële waarde 

heeft, ontstaan alternatieve – en vaak illegale – parallelle 

circuits. nu al worden door frituren buiten geplaatste 

vetten gestolen, kennen we inbraken op containerparken 

(en zelfs aan treininfrastructuur) voor koper, … 

en de eerste diefstallen van PMD-zakken zijn ook al 

een tijd aan de gang. Zeer recent nog werd een trio in 

Antwerpen veroordeeld voor de systematische diefstal 

van papier. Dit alles vraagt een herziening van onze 

klassieke aanpak en de private infrastructuur kan daar 

een positieve rol in spelen. 

FEBEM-leden die ophaalcontracten hebben 

met gemeenten of intercommunales kunnen 

geconfronteerd worden met secundaire 

inzamelcircuits. 

Het arrest kan ook geraadpleegd worden via 

http://jure.juridat.just.fgov.be/pdfapp/download_ 

blob?idpdf=n-20101217-4. • 


Algemeen Directeur FEBEM - FEGE 

Tom Malfait 

Advocaat LDR

VALIPAC heeft een nieuwe erkenning 

Uitdagingen in verder sorteren van 

bedrijfsmatig verpakkingsafval 

De Interregionale Verpakkingscommissie (IVC) heeft VALIPAC een nieuwe erkenning gegeven die 

loopt tot in 2016. Deze erkenning bouwt grotendeels verder op de vroegere erkenningen, gezien het 

VALIPAC-systeem duidelijk succes heeft. De IVC heeft met de nieuwe erkenning wel enkele nieuwigheden 

opgeworpen om het sorteren van bedrijfsmatige verpakkingen in de bedrijven verder te 

stimuleren, vooral naar de KMO’s toe. FEBEM is tevreden met deze extra aandacht die naar de 

KMO’s moet gaan. We hadden daar zelf voor gepleit en het past prima in het lopende FEBEM-actieplan 

om de KMO’s meer te laten sorteren. 

Wat valt er op in de nieuwe erkenning? In de eerste 

plaats is de vermindering van het forfait voor de containers 

met kunststoffen. Het forfait wordt voortaan 

vastgesteld op 35 euro/ton. De idee erachter is dat 

door de stijging van de waarde van de gerecycleerde 

kunststoffen, er een kleinere incentive nodig 

is. FEBEM kan deze logica algemeen wel volgen 

maar wijst erop dat de operatoren dit wel steeds 

moeten duidelijk maken aan hun klanten en dat het 

belang rijk is dat de motivatie tot sortering blijft. De 

federatie vraagt zich af of niet beter met een soort 

index kan worden gewerkt die meer maatwerk en 

voorspelbaarheid zou toelaten. 

De IVC heeft met de nieuwe erkenning wel 

enkele nieuwigheden opgeworpen om het 

sorteren van bedrijfsmatige verpakkingen in de 

bedrijven verder te stimuleren, vooral naar de 

KMO’s toe. 

Een tweede opvallende aanpassing is de globale 

verlaging van het containerforfait. Daar waar 

voordien 110 euro werd toegekend, zal dat voortaan 

nog 100 euro zijn. Hier heeft FEBEM wel wat 

meer vragen bij. Is er in de markt een vaststelling 

dat de prijs voor containers gemiddeld met 10% 

is gedaald? Wij denken dat dit overdreven is. 

Bovendien moet ook rekening gehouden worden 

met een mogelijke verschuiving van de prijs van 

het deel ‘vast abonnement’ naar een variabel 

deel (ophalingfrequentie). Positief is dan wel 

dat deze « besparingen » door VALIPAC terug 

moeten geïnvesteerd worden in het lanceren van 

47 

Cédric Slegers, Adjunct-Directeur FEBEM 

een eenmalige premie van 100 euro voor deze 

afvalproducenten die een selectieve inzameling 

van papier/karton opstarten. Die 100 euro dekt 

ongeveer de huurprijs van een jaar. 

De voor ons belangrijkste aanpassing is de verplichting 

die de IVC aan VALIPAC oplegt om vóór 

eind 2013 intens te onderzoeken hoe bepaalde selectieve 

inzamelingen verder kunnen worden uitgebouwd. 

In het bijzonder spreekt de IVC over EPS. 

Maar dus ook de algemene selectieve inzameling bij 

KMO’s (kunnen kleinere containers ook in het VALI- 

PAC-systeem worden opgenomen?). FEBEM meent 

dat dit inderdaad belangrijke uitdagingen zijn voor 

VALIPAC. En trouwens niet alleen voor VALIPAC. 

Ook andere beheers systemen zoals RECUPEL etc.. 

zouden meer inspanningen kunnen leveren naar de 

vele KMO’s in dit land. 

Ten slotte vraagt de IVC aan VALIPAC om indien 

bedrijfsmatige verpakkingen via containerparken 

worden ingezameld, te onderzoeken hoe zij hiervoor 

de betrokken gemeenten en intercommunales 

kunnen vergoeden. FEBEM wijst er hierbij op dat 

containerparken niet zijn gemaakt om bedrijfsafvalstoffen 

in te zamelen, dus ook geen bedrijfsmatig 

verpakkingsafval. Het is belangrijk dat de overheid 

consequent blijft in haar aanpak. FEBEM zal dit 

binnen VALIPAC nauwkeurig opvolgen. • 



Vlaams bodemcongres: veel volk kijkt 

over het muurtje 

Onder het motto “over het muurtje kijken” kwamen 150 deskundigen uit de Vlaamse bodemsector 

op 23 november 2011 samen in Technopolis (Mechelen). Het bodemcongres was aan zijn derde 

editie toe en werd georganiseerd door UMIO (FEBEM, OVB, VEB en VMC) en de VCB, met steun 

van OVAM. 

De nadruk lag op ‘Hoe gaat het er aan toe buiten 

Vlaanderen?’. na een oplijsting van de Vlaamse 

situatie kregen we dan ook een mooi beeld van 

de instrumenten en resultaten in het bodemsaneringsbeleid 

in Brussel en Wallonië. De drie regio’s 

proberen echt wel zaken op elkaar af te stemmen 

(althans de administraties) maar toch worden de 

verschillen groter (vaak omwille van andere politieke 

inzichten). Verder waren er sprekers uit Frankrijk 

en nederland, wat toch een cultuurverschil bloot 

48 

legde. Daar waar in Frankrijk weinig is geregeld, lijkt 

er in nederland een overdreven regelneverij te zijn 

ontstaan. Twee Vlamingen in internationale dienst 

kwamen ook hun buitenlandse ervaringen toelichten. 

Het congres eindigde met een stemtest, waarbij 

de zaal haar mening mocht geven op 10 stellingen 

met soms nogal opvallende resultaten. 

Alle slides en foto’s zijn beschikbaar op 

www.bodemcongres.be en de FEBEM-site. •

AMORAS: Oplossing voor Slibverwerking 

Antwerpse haven 

AMORAS is een letterwoord dat staat voor Antwerpse Mechanische Ontwatering, Recyclage en 

Applicatie van Slib. Met dit project investeren de Vlaamse overheid en het Gemeentelijk Haven bedrijf 

Antwerpen in een duurzame oplossing voor de berging en verwerking van de onderhoudsbaggerspecie 

uit de Antwerpse haven. 

AMORAS doet meteen denken aan de bekende strip 

van Willy Vandersteen, waarin Suske en Wiske elkaar 

ontmoeten en avonturen beleven met het spook Sus 

Antigoon. 

De werken, gestart op 1 oktober 2008, werden 

afgerond eind mei 2011. In 4 maanden is alles in 

gereedheid gebracht om te kunnen starten. Sinds 1 

oktober 2011 is de installatie operationeel. 

Een toekomstgerichte oplossing voor het slib 

uit de Antwerpse haven 

Om de toekomst van de Antwerpse haven veilig te 

stellen is voldoende diepgang van de vaarwegen 

voor de scheepvaart essentieel. niet alleen op de 

Schelde maar ook in de havendokken worden voortdurend 

onderhoudsbaggerwerken uitgevoerd om 

die diepgang te verzekeren. In de Antwerpse haven 

dient vooral specie gebaggerd, die via de sluizen 

vanuit de Schelde een weg heeft gevonden naar 

de dokken. Jaarlijks werd ca. 500.000 ton droge 

stof onderhoudsbaggerspecie binnen het havengebied 

aan land opgespoten in zogenaamde loswallen 

of geborgen in oeverdieptes, zogenaamde onderwatercellen 

- van de bodem van de dokken. 

AMORAS sedimentverwerkingsinstallatie - Antwerpen 

49 


De huidige bergingscapaciteit was echter volledig 

benut en wegens de beperkte uitbreidingsmogelijkheden 

binnen het havengebied, moest gezocht 

worden naar een alternatieve oplossing. 

Wat zal AMORAS doen? 

Gebruik makend van moderne milieutechnologie wordt 

de specie mechanisch ontwaterd om het te verwerken 

volume te beperken vooraleer de baggerspecie aan 

land binnen het havengebied wordt geborgen. De installaties 

binnen het project Amoras zijn zo gedimensioneerd 

dat jaarlijks 600.000 ton droge stof onderhoudsbaggerspecie 

kan worden verwerkt. 

Het project voorziet om het aanwezige zand in 

de onderhoudsbaggerspecie af te scheiden via 

hydrocyclonen en dan te recupereren. 

Het project voorziet om het aanwezige zand in de 

onderhoudsbaggerspecie af te scheiden via hydrocyclonen 

en dan te recupereren. De reste rende 

fijne siltfractie wordt met behulp van membraankamerfilterpersen 

mechanisch ontwaterd. Het filtraatwater 

wordt via een waterzuiveringsinstallatie 

gezuiverd vooraleer te worden geloosd in de 

dokken. De geperste filterkoeken worden gecontroleerd 

geborgen op een nieuw in te richten bergingslocatie 

binnen het havengebied. De ambitie blijft 

echter om deze filterkoeken te hergebruiken in een 

nuttige toepassing. 

De investeringskost voor AMORAS bedraagt ca. 118 

miljoen euro. Daarbij worden de terreinen ter beschikking 

gesteld door het Gemeentelijk Havenbedrijf 

Antwerpen.

De investeringskost voor AMORAS bedraagt ca. 

118 miljoen euro. 

De jaarlijkse exploitatiekost wordt geraamd op ca. 

22 miljoen euro op basis van een hoeveelheid van 

500.000 ton droge stof te behandelen onderhoudsbaggerspecie. 

Sinds 1 oktober 2011 is de mechanische 

ontwaterings installatie operationeel. 

De opdracht werd gegund aan de tijdelijke handelsvereniging 

SeReAnt, samengesteld uit de milieubedrijven 

DEC en Envisan, geruggensteund door hun 

‘moederbedrijven’, de baggerbedrijven Dredging 

International en Jan De nul. 

SeReAnt stond in voor de gedetailleerde uitwerking 

van het ontwerp en de bouw van de installaties. 

De installatie zal gedurende de volgende 15 jaar 

door SeReAnt geëxploiteerd worden. 

BOVA Environment Consulting is aangesteld als 

stortplaatsdeskundige voor de inrichting van de 

bergings locatie op de Zandwinningsput. 

Bron en meer info: zie www.amoras.be • 

It’s not a waste to sort ! 



P sort it all in one pass 

P save space 

P limit costs 

P reduce energy 

info@bestsorting.com | www.bestsorting.com

Veiligheid op het werk: FEBEM blijft hameren 

op preventiebeleid bij haar leden 

Preventie is een wettelijke verplichting. De wet betreffende het welzijn van de werknemers 

bij de uitvoering van hun werk (welzijnswet van 4 augustus 1996) bepaalt dat elke 

werkgever de nodige maatregelen moet treffen ter bevordering van het welzijn van zijn 

werknemer bij de uitvoering van zijn taak/werk. Zo is de werkgever verplicht om een beleid 

uit te werken dat gebaseerd is op een degelijke analyse van de risico’s en is men verplicht 

om te streven naar de best mogelijke oplossing (bijvoorbeeld risico’s voorkomen, bij de 

bron uitschakelen of verminderen; voorkeur aan collectieve beschermingsmiddelen boven 

individuele; zorgen voor opleiding en informatie van de werknemers). 

Vooral om de werknemers in de afvalsector beter te 

informeren en te betrekken bij het veiligheidsbeleid, 

wil FEBEM een stimulerende rol spelen. 

FEBEM heeft ervoor gekozen om sinds oktober 

2010 via toolboxfiches zijn leden te informeren 

over bepaalde situaties en hoe deze best (en 

veilig) worden aangepakt. Deze 25 fiches zijn door 

de FEBEM-leden te raadplegen via de website en 

worden maandelijks één voor één kort toegelicht in 

onze elektronische nieuwsbrief, de FLASH. 

In het najaar van 2011 heeft FEBEM ook opdracht 

gegeven aan vier studenten van de Hogeschool- 

Universiteit Brussel om een studie uit te voeren van 

de arbeidsongevallen in de afvalsector. Dankzij de 

medewerking van vier FEBEM-leden hebben deze 

studenten 16 ongevallen bestudeerd en de kosten 

becijferd. Uit de balans van de ‘baten’ – geen 

ongeval maar investering in preventiemaatregelen 

-, ten opzichten van de ‘kosten’ – financiële 

gevolgen van het ongeval – kon duidelijk het belang 

van preventie aangetoond worden. Arbeidsongevallen 

hebben een aanzienlijke economische impact 

op elke onderneming. De voornaamste doorslaggevende 

factoren zijn de personeelskosten die gerelateerd 

zijn aan het ongeval, de kosten ten gevolge 

van de administratieve afhandeling en de medische 

– en materiële kosten. Hoewel preventie zijn kostprijs 

51 


heeft, is dit over ‘t algemeen slechts een fractie van 

de totale kostprijs die arbeidsongevallen met zich 

kunnen meebrengen. In de meeste gevallen waren 

al een aantal preventiemaatregelen door de respectievelijke 

ondernemingen genomen. Dat neemt 

niet weg dat ze nog een aantal additionele preventiemaatregelen 

kunnen invoeren of de bestaande 

maatregelen kunnen verfijnen. Hierbij dient ook 

aandacht uit te gaan naar het verhogen van de 

waakzaamheid en oplettendheid van de werkne mers 

en het verschaffen van een aantal extra opleidingen. 

Het ontwikkelen en implementeren van toolboxfiches 

kan hierbij een nuttig hulpmiddel zijn. 

Het verslag van deze studie is op te vragen bij 

mireille.verboven@febem-fege.be • 


Adviseur FEBEM

HERTSENS TRANSPORT NV 

Heirbaan 9, 9150 KRUIBEKE 

T 03/250.12.20 F 03/250.12.24 

www.hertsens.eu info@hertsens.eu 

Als het om correcte service gaat

Europa tekent bakens uit voor milieubeleid van 

komende jaren 

Efficiënt gebruik van grondstoffen wordt centraal gesteld 

Op een conferentie die recent door het Deense EU-Voorzitterschap werd georganiseerd 

over het 7 de Milieuactieprogramma (MAP), is duidelijk geworden dat ook het milieubeleid 

aanzetten moet geven om de economische groei duurzaam te maken en naast ecologische 

ook economische en sociale aspecten moet meenemen. 

Maar dit is niet zo evident en er zijn duidelijk nieuwe 

instrumenten nodig. In de eerste plaats moeten alternatieve 

modellen ontwikkeld worden voor het 

meten van groei aan de hand van andere factoren 

dan het Bruto Binnenlands Product (BBP). Een hoge 

levensstandaard moet ook inhouden dat er een 

sterke focus is op aspecten inzake leefmilieu en gezondheid. 

Midden april 2012 zal het 7 de MAP besproken worden 

op de Informele Vergadering van de Ministers van 

Leefmilieu. De uitdaging is om op dat moment de 

lange termijnstrategie, die al voor 2020 is uitgezet 

inzake het duurzaam omgaan met grondstoffen 

(door de “Roadmap on Resource Efficiency”), om 

te zetten in concrete doelstellingen. Vandaag blijkt 

dat bij nogal wat lidstaten en stakeholders, ook 

de Europese afvalsector, sterk wordt gepleit voor 

een betere coherentie tussen leefmilieu en andere 

beleidsvlakken. Deze uitdaging vinden we ook 

terug in de aanpak binnen Vlaanderen waar nu 

gesproken wordt over ‘transversale” projecten waarbij 

verschillende sectoren en administraties proberen 

samen te werken. Dit is duidelijk de toekomst. 

Indien alle lidstaten de complete huidige 

Europese afvalwetgeving zouden toepassen, 

zou dit binnen de EU per jaar 27 miljard euro 

besparingen opleveren. 

Een Europa dat efficiënter met zijn grondstoffen 

omspringt, biedt vele opportuniteiten, en dit niet alleen 

voor onze sector. Voor heel wat industriële sectoren is 

de grondstofefficiëntie een noodzaak om de verdere 

internationale concurrentie aan te kunnen. 

Nadine De Greef, Secretary General FEAD, de Europese federatie van milieubedrijven en 


53 

Uit een recent onderzoek, uitgevoerd in opdracht 

van de Europese Commissie, bleek dat indien 

alle lidstaten de complete huidige Europese 

afvalwetgeving zouden toepassen dit binnen de EU 

per jaar 27 miljard euro besparingen zou opleveren. 

Bovendien zou de jaarlijkse omzet van het Europese 

afvalbeheer en de reyclagesector met 24 miljard 

euro verhogen en meer dan 400.000 jobs creëren. 

De grote kloof tussen lidstaten die goed en slecht 

presteren inzake de gepaste implementatie van de 

Europese afvalwetgeving, moet dringend gedicht 

worden. Tot op vandaag ontbreekt het in vele 

landen nog aan adequate infrastructuur voor een 

optimale inzameling, recycling en recuperatie. Het 

is daarom van belang dat projecten gefinancierd 

door EU-fondsen, toegankelijk gemaakt worden voor 

privaat kapitaal en private knowhow. Het promoten 

van partner schappen tussen de openbare en de 

privésector is een belangrijke stimulans voor een 

ruimere uitwisseling van beste praktijken. Dit is 

bewezen in o.a. België. Het verzekeren van een 

rechtvaardige behandeling van de privésector en 

rechts zekerheid voor investeringen zijn de eerste 

voorwaarden voor het tot stand brengen van de 

vereiste innovatie. Zeker nu overheden meer en meer 

financiële problemen kennen, is de mogelijke steun 

uit de private sector een belangrijk aandachtspunt. 

Europa moet daar meer dan ooit op inzetten wil men 

de kloof tussen de verschillende lidstaten nog niet 

groter laten worden! • 



Nadine De Greef 

Secretary General FEAD

Afval inzamelen met paarden: 

terug van weggeweest? 

De Gemeente Schaarbeek, maar ook Hazebrouck (Nord Pas de Calais – Frankrijk), heeft een 

afvalinzameling opgezet met paarden. Op het eerste zicht zou men kunnen glimlachen, zelfs 

er mee lachen … maar we moeten wel vaststellen dat de behaalde resultaten uiterst positief 

zijn. 

Om toch meer inzicht te krijgen in het hoe en 

waarom van deze initiatieven spraken we af met 

Loïc Couttelle, gewestelijk Directeur van de VEOLIAgroep 

voor nord-Pas-de-Calais. 

FEBEM FOCUS: Mijnheer Couttelle, waar 

gebruikt u dit paardenspan? 

Loïc Coutelle: “Ik zeg altijd dat het paard niet volledig 

de vrachtwagens kan vervangen, maar een aanvullend 

element is. Wij gebruiken het enkel daar waar 

het betere prestaties levert dan het voertuig. In tegenstelling 

tot wat men zou kunnen denken, is deze 

manier van inzameling doeltreffender in dichtbevolkte 

gebieden. Het is dus beter geschikt voor de 

stad dan voor het platteland. De uitrusting wordt 

bijvoorbeeld gebruikt in residentiële wijken, wijken 

met eengezinswoningen of in het centrum van de 

stad, zelfs op historische plaatsen. Deze manier 

van inzamelen kan ook aangewend worden in zones 

waar er grote trajecten moeten worden afgelegd, 

maar in dat geval is de kostprijs hoger. We zijn bezig 

Cédric Slegers, Adjunct-Directeur van FEBEM 

met het uittesten van een inzameling met paarden 

in een gemeente waar er een groot reliëfverschil 

is. We maken van de gelegenheid gebruik om een 

specifiek voor deze speciale omstandigheden 

geschikte uitrusting en een span met twee paarden 

uit te proberen. We letten er tevens op om het verkeer 

niet te hinderen en om de maximale veiligheid van 

de paarden en de bewoners te verzekeren.” 

FF: Welk soort afval zamelt u in? 

LC: “De inzameling in Hazebrouck gebeurt met 

twee spannen. Het ene zamelt de « gele » zakken 

in, het equivalent van de blauwe PMD-zakken in 

België. Het andere span zamelt het afval in van de 

gemeente lijke straatcontainers. 

Op het span staat een bak waarin het afval wordt 

ingeworpen. We gebruiken composietmaterialen, 

veel lichter natuurlijk dan staal waardoor de bak gemakkelijker 

getrokken kan worden door de paarden. 

Het paard is in staat om zijn eigen gewicht te trekken,

dus in dit geval ongeveer 1 ton. Rekening houdend 

met deze beperking, wordt geschat dat met één bak 

ongeveer 275 woningen kunnen bediend worden. “ 

We kunnen bevestigen dat deze wijken sneller 

worden bediend met het paard. 

FF: En op het vlak van snelheid? Hoe 

presteert het paard op dat vlak tegenover de 

vrachtwagen? 

LC:”Een paard in looppas gaat tegen 6km/u, terwijl 

een vrachtwagen tijdens het inzamelen gemiddeld 

3,5km/u rijdt. Het paard is dus niet trager. In 

tegendeel, we kunnen bevestigen dat deze wijken 

sneller worden bediend met het paard. De vrachtwagen 

blijft echter performanter dan het paard op 

het traject tussen de inzamelzone en de afvalverwerkingsinstallatie. 

Dat is de reden waarom wij een logistieke 

keten hebben ontwikkeld om de voordelen 

van het paard en van de vrachtwagen te bundelen.” 

FF: Zijn het specifieke paarden? 

LC: “Wij gebruiken trekpaarden uit het noorden, die 

trouwens met uitsterven bedreigd zijn. Ze worden 

afgericht en getest in de praktijk. Ze worden geleidelijk 

aan ingezet en worden opgevolgd door een 

dieren arts. Wij verzekeren de veiligheid van de 

paarden, net als waren het reguliere werkne mers ! 3 

paarden zorgen een hele week lang dat het afval van 

de stad Hazebrouck opgehaald wordt. De paarden 

worden ’s morgens in de stallen voor het span 

gebonden - het stadscentrum bevindt zich op minder 

dan 2 km en dit traject wordt te paard afgelegd. De 

terugkomst verloopt op dezelfde manier, met het 

paard in looppas.” 

FF: Wat is uiteindelijk is het grootste voordeel? 

LC: “Het resultaat is uiteraard duidelijk door de 

emissie van CO 2 - deze wordt voor onze logistiek 

met 60% verminderd. Maar ook de geluidshinder is 

minder! Wat vooral opmerkelijk is, is dat er een maatschappelijke 

band gecreëerd wordt met de burgers. 

Onze sector heeft soms te lijden onder een lastig 

55 

imago - het paard zorgt hier voor een sterke maatschappelijke 

band. De laders zijn eveneens zeer 

gemotiveerd, want hun imago is totaal anders ten 

opzichte van de bevolking. De ophaler treedt uit de 

anonimiteit. “ 

FP: Wat zijn de beperkingen? 

LC: “Er zijn verschillende beperkingen en dus is een 

goede voorbereiding van het project nodig, vooral 

voor het lossen van de bakken. Deze containers 

moeten geregeld omgewisseld worden. Zo moet in 

bepaalde wijken een zone voorzien worden voor het 

lossen. “ 

FP: En de financiële balans? 

LC: “De kostprijs is vergelijkbaar met de gemotoriseerde 

inzameling. Dat is dus mogelijk in gebieden 

die een voldoende hoge bevolkingsdichtheid hebben, 

waar dicht bij het centrum paardenstallen kunnen 

voorzien worden en waar de ingezamelde hoeveelheden 

op maat zijn van deze soort inzameling.” 

De kostprijs is vergelijkbaar met de 

gemotoriseerde inzameling 

In België maakt de gemeente Schaarbeek gebruik 

van twee paarden (Ardense trekpaarden). Vier 

arbeiders zijn opgeleid om ze te begeleiden. Ze 

hebben twee functies : het inzamelen van de 

openbare afvalbakken en het vervoeren van kinderen 

of personen met beperkte mobiliteit. Ook daar is de 

balans blijkbaar positief, zowel op het sociale vlak 

als voor het leefmilieu, maar ook op economisch 

vlak, omdat de paarden één van de drie wagens 

vervangt die voordien gebruikt werd. 

Alles bij elkaar dus toch elementen genoeg om 

hier verder over na te denken. niet om vrachtwagens 

overal te vervangen, maar wel om een complementair 

systeem in het leven te roepen, daar waar 

relevant. Voer (haver?) voor debat dus. • 



Selectief ingezameld 

FEBEM basisopleiding: nog plaats in 

juni 

Onze basisopleiding is ondertussen goed gekend bij 

onze leden. Ook dit voorjaar geven we weer enkele 

sessies. Op één dag krijgen de deelnemers dan 

een praktijkgericht overzicht van de belangrijkste 

regelgeving inzake afvalbeheer, van de organisatie 

van de markt, van de private en publieke spelers, 

van de beheersorganisaties, van belangrijke financiële 

dossiers zoals heffingen edg… We mikken 

hierbij op nieuwkomers in de sector of personen 

die eens graag alles op een rijtje gezet zien. De 

volgende nederlands talige sessie is op 22/06 in 

Antwerpen (SGS, noorderlaan). Inschrijvingen naar 

anita.cosaert@febem-fege.be . 

SGS IS THE WORLD’S LEADING INSPECTION, VERIFICATION, 

TESTING AND CERTIFICATION COMPANY 

be.environment@sgs.com 

www.be.sgs.com 

Leden kunnen hun mening kwijt over 

de federatie! 

FEBEM voert momenteel een imago-onderzoek 

uit. Zowel bij externen als bij de leden. Verschillende 

leden, groot en klein, worden hiervoor intens 

bevraagd. Het is echter een steekproef, niet alle 

leden zitten in deze intense bevraging. U kan uw 

mening over de federatie echter wel kwijt. Op 

ons extranet (FEBEM-site) staat een vragenlijst. U 

kan die invullen en aan het FEBEM-secretariaat 

bezorgen. We zullen zeker rekening houden met uw 

inbreng. Dank bij voorbaat. 

• LABORATORIA 

• LUCHTONDERZOEK 

• REACH & SDS 

• MILIEU-ADVIES 

• VEILIGHEIDSSTUDIES 

• GEOTECHNIEK 

• GELUID & TRILLINGEN 

WHEN YOU NEED TO BE SURE 

adv SGS-febem_3.indd 2 5/11/10 11:26

FEBEM vertaalt niet alleen uw teksten 

maar maakt ze ook beter leesbaar 

Uw federatie biedt u al enige tijd de mogelijkheid om 

typische vakteksten bij ons te laten vertalen. Dit niet 

alleen aan zeer voordelige tarieven maar ook met een 

zekerheid van het gebruik van het juiste vakjargon. 

Heel wat leden maken hiervan al gebruik, vooral voor 

eerder technische teksten. Voortaan bieden we u 

echter ook de service om meer literaire teksten niet 

alleen correct te vertalen maar meteen ook in een 

zeer heldere taal te zetten. Denk maar aan teksten 

voor nieuwsbrieven die naar de buitenwereld gaan 

zoals buurtcomités, overheden, klanten… 

neem hiervoor gerust contact op met anita.cosaert@ 

febem-fege.be . 

FEBEM-Opleidingen: “Nieuwe 

Vlaamse regelgeving” op 4 mei 

(10u – 14u) 

In Vlaanderen is er een nieuw afvaldecreet én een 

nieuw uitvoeringsbesluit (VLAREMA). Dit heeft heel wat 

gevolgen en zorgt voor heel wat discussies zoals de 

invulling van het zelfvoorzieningsprincipe, de sorteerverplichtingen, 

end of waste… Daarom heeft de federatie 

een opleiding ontwikkeld die zich heel specifiek richt 

op de belangrijkste nieuwigheden en de specifieke 

gevolgen voor de afvalsector. Dit gebundeld op 4 uur 

en zo praktijkgericht mogelijk. Deze opleiding wordt 

in het nederlands georganiseerd in de kantoren van 

FEBEM op vrijdag 4 mei van 10u tot 14u. Een syllabus is 

voorzien. De inschrijvingsprijs is 150 euro per persoon. 

Meer info en inschrijven kan bij anita.cosaert@febemfege.be 

. Opgelet, dit is een eenmalige opleiding en 

mag niet verward worden met onze basisopleiding die 

we op geregelde tijdstippen herhalen.

Deontologische code 

Indien een bedrijf volwaardig lid wenst te worden van 

FEBEM, moet het zich verbinden de deontologische 

code van de Federatie te respecteren. Deze code bevat 

enkele duidelijke engagementen naar het respecteren van 

wetgeving toe en schrijft ook een bepaalde collegialiteit 

voor. Voor FEBEM zijn dit basisverklaringen, waar elk 

regulier bedrijf zich moet aan houden. Er is dan ook 

een duidelijke procedure voorzien indien zou worden 

gesignaleerd dat een van onze leden deze deontologie 

niet zou respecteren. Deze procedure is al enkele malen 

in werking gezet met telkens een uitkla ring van enkele 

onduidelijkheden als gevolg. De code zorgt dus ook 

voor een betere sfeer tussen de bedrijven en is ook 

een kapstok voor verdere uitwerkingen binnen enkele 

sectoren. Zo is in het kader van deze code door de 

Federatie een “code van goede praktijk” uitgewerkt voor 

de behandeling van asbestafval én een code voor de 

aanvaarding van afvalstoffen op stortplaatsen. Een code 

voor de problematiek van het mengen van afvalstoffen 

is in ontwerpfase, net als enkele richtlijnen voor de 

recuperatie van papier en karton. Het is de bedoeling deze 

codes te laten omzetten in regelgeving maar in tussentijd 

moeten onze leden deze codes wel te respecteren. 

FEBEM meent dat op deze manier de Federatie effectief 

werk maakt van de verdere professionalisering van de 

sector en zonder “windowdressing” ten velde zaken helpt 

verbeteren. Het FEBEM-lidmaatschap is dus ook duidelijk 

een kwaliteitslabel, wat uitwendig gemaakt wordt door 

een ingekaderde verkla ring die de volwaardige leden 

ontvangen. 

Federatie van Bedrijven voor Milieubeheer 

“FEBEM, bedrijvig in milieuzorg” 

ETHISCH EN DEONTOLOGISCH CHARTER VAN DE BEDRIJFS- 

FEDERATIE FEBEM, DE FEDERATIE VAN DE MILIEUBEDRIJVEN 

DE LEDEN VAN FEBEM STAAN GARANT VOOR EEN KWALITEITSVOLLE EN CORRECTE DIENSTVERLENING DIE 

MENS, MILIEU EN MAATSCHAPPIJ TEN GOEDE KOMT. FEBEM EN HAAR LEDEN ZIJN OVERTUIGD DAT HET SUCCES 

VAN DE FEDERATIE EN HAAR LEDEN TE VERBINDEN IS MET HET VERTROUWEN DAT MEN KAN HEBBEN IN DE 

FEDERATIE EN DE LEDEN. 

VOOR FEBEM EN HAAR LEDEN STAAN VOOROP 

· professionalisme: een professionele werking met aandacht voor kwaliteit en het resultaatsgericht organiseren van de 

dienstverlening; 

· partnerschap: een open werking waarbij discussies constructief en oplossingsgericht worden gevoerd met aandacht en 

respect voor ieders mening; 

· groepsgeest: FEBEM en haar leden vormen een team en komen als een groep naar buiten; 

· waardeschepping: een toegevoegde waarde voor de sector in België, de klanten en het leefmilieu; 

· respect voor het leefmilieu: de vrijwaring van het leefmilieu voor de toekomstige generaties, daar werken FEBEM en haar 

leden dagdagelijks aan; 

· wederzijds respect: meningsverschillen vormen de kleur van de democratie, andere meningen dienen 

voldoende aandacht te krijgen en mogen niet leiden tot conflicten. 

DE LEDEN VAN FEBEM STELLEN ZICH GARANT 

· de wetgeving te allen tijde te respecteren; 

· een eerlijke concurrentie te voeren waarbij respect voor de vrije marktwerking centraal staat; 

· het imago van de sector te verbeteren; 

· voortdurend te streven naar verbetering ten voordele van klanten, partners, maatschappij en leefmilieu; 

· de volledige medewerking te verlenen aan de overheidsinstanties in zoverre FEBEM het eens is met de betrokken 

overheidsstandpunten. 

NAAR DE FEDERATIE TOE ZULLEN DE LEDEN 

· zich neerleggen bij consensusbeslissingen van de federatie; 

· collegiaal zijn met de federatie en de andere leden; 

· in FEBEM-vertegenwoordigingen waarin men zetelt enkel het FEBEM-standpunt verkondigen; 

maximaal participeren aan de FEBEM-evenementen zoals studiedagen, Algemene Vergadering, 

en, Trefdagen, Werkgroepen en Task Forces; 

ijk eerst naar de federatie richten alvorens problemen van algemeen belang aan te kaarten bij overheden 

naar de federatie toe betreffende activiteiten, financiële resultaten en interne structuren 

ich borg stelt voor de nodige confidentialiteit. 

FEBEM lid

; 

Overzicht standpunten 

en visies van FEBEM 

Nieuws - Standpunten en visies 

06.03.2012 Gemeenschappelijke nota biogassector in Vlaanderen: ondersteuning groene stroom 

15/09/2011 Standpunt FEBEM over toekomst stortplaatsen 

15/09/2011 Standpunt FEBEM Ondersteuning groene stroom uit biomassa 

01.09.2011 Standpunt FEBEM (Werkgroep afvalstoffen) met betrekking tot transport van afvalstoffen in 

Waals recht volgens de Afvalstoffendirective 98/2008 

10/06/2010 Standpunt FEBEM Toekomst afvalintercommunales 

31.08.2011 FEBEM standpunt havenplannen 

25.11.2010 Energie versus materiaalrecyclage 

25.11.2010 Reactie FEBEM VLAMAB 

25.11.2010 Toekomstvisie Stortplaatsen 

24.06.2010 Memorandum voor de nieuwe federale regering 

10.06.2010 note de réflexion sur l’avenir des centres d’enfouissement technique, dans le cadre de la 

rédaction du PWD 2020 

22.04.2010 Standpunt van FEBEM over de Toekomst van de Vlaamse Afvalverwerkende bedrijven 

15.02.2010 Reactie FEBEM op nota OVAM over verwerking 

08.02.2010 Reactie FEBEM op het vernieuwde afvalstoffendecreet (materialendecreet) 

22.12.2009 FEBEM: afvalrecyclage kan heel wat bijdragen tot CO2-reductie 

27.11.2009 FEBEM: extra verbrandingscapaciteit en prioriteit voor recyclage kunnen wel samen 

12.10.2009 Standpunt van FEBEM over het voorstel van de federale minister van Economie om de prijscontrole 

voor de afvalbehandeling af te schaffen 

11.06.2009 Standpunt ingenomen door de Raad van Bestuur over Verwerking Verantwoord 

11.06.2009 Standpunt ingenomen door de Raad van Bestuur over hout en Val-I-Pac 

28.05.2009 Standpunt van FEBEM betreffende het voorontwerp (1° lezing) van het Waalse besluit voor de 

omzetting van het Europees besluit over de procedures en de acceptatiecriteria voor stortplaatsen 

(Franstalige tekst) 

18.05.2009 Standpunt van FEBEM (3° lezing ) betreffende het Waalse ontwerp van de sectorale voorwaarden 

voor composteerinstallaties (Franstalige tekst) 

11.05.2009 Standpunt van FEBEM (2° lezing) betreffende het Waalse ontwerp-besluit tot vaststelling van 

de voorwaarden voor het gebruik van compost en digestaat (Franstalige tekst) 

59

LEDENLIJST 

Meer info op onze website 

www.febem-fege.be 

4Biofuels 

1070 Brussel 

www.4energyinvest.com 

A&S Energie 

8780 Oostrozebeke 

www.a-s-energie.be 

A.B.R. 

1850 Grimbergen 

www.demeuter.be 

Accurec 

3980 Tessenderlo 

Aclagro 

9032 Wondelgem 

www.aclagro.be 

Adams Massenhoven 

2240 Massenhoven 

www.adams-massenhoven.be 

Aerts Jan Containerdienst 

2160 Wommelgem 

www.aerts-containers.be 

Alfamet 

9200 Dendermonde 

www.alfamet.be 

Alvin 

7012 Jemappes 

Amacro 

1654 Huizingen 

www.amacro.be 

André Celis Containers & Recyclage 

3210 Lubbeek 

www.celis.be 

Antwerp Tank Cleaning ATC 

2030 Antwerpen 

www.vanloon.be 

AOP Antwerpse Oudpapiercentrale 

2660 Hoboken 

Apparec 

2830 Tisselt-Willebroek 

www.apparec.be 

Assainissement Decottignies 

7623 Rongy 

www.vindage2000.be 

Atravet 

9160 Lokeren 

www.attravet.be 

AVR België 

2400 Mol 

www.avr-belgie.be 

AWS 

2860 Sint-Katelijne-Waver 

www.aws.eu 

BAM Wallonie 

4053 Chaudfontaine 

www.bamwallonie.be 

Bel Fibres 

7022 Hyon 

Biomass Center 

8900 Ieper 

www.biomasscenter.be 

Bionerga 

3740 Bilzen / 3630 Maasmechelen 

www.bionerga.be 

Bioterra 

3660 Opglabbeek 

www.bioterra.be 

Bio Oil Recycling 

8200 Brugge 

www.allvet.be 

BLC-group 

9600 Ronse 

www.containerdienst-bert.be 

Bongaerts Recycling 

3990 Peer 

BOS 


Bosatec 

3600 Genk 

www.groupmachiels.com 

Bremcon 

2070 Zwijndrecht 

www.bremcon.be 

Broeckx Plastic Recycling 

nL-5085 ET Esbeek 

www.broekcx.nl 

Bruco Containers 


www.bruco.containers.com 

Brussel Recyclage 

1190 Brussel 

www.brussel-recyclage.be 

BST 

2830 Willebroek 

www.belgianscrap.com 

BSV 

8530 Harelbeke 

www.bsv-nv.be 

Buchen Industrial Services 

7170 Manage 

www.buchen.net 

Campine Recycling 

2340 Beerse 

www.campine.be 

CETB 

7141 Carnières 

www.sita.be 

Cimenteries CBR 

1170 Brussel 

www.cbr.be 

CHAP-YT 

2980 Zoersel 

www.chap-yt.eu 

Cogal 

9100 St.-niklaas 

www.cogal.be of www.dehon.com 

Cogetrina 

7522 Marquain 

www.dufour.be 

Comet Tyre Recycling 

6200 Chatelet 

www.cometsambre.be 

Corvers 

3583 Beringen 

www.sita.be 

De Bree Solutions 

9990 Maldegem 

www.debree.be 

De Coninck 

3020 Veltem 

www.de-coninck.be 

De Coster Dominique 

3530 Houthalen-Helchteren 

www.decosternv.be 

De Dijcker Recycling 

2860 Puurs 

www.ddrecycling.be 

De Kock E. 

3090 Overijse 

www.dekock.info 

Demets Containers 

1120 Brussel 

www.sita.be 

De Meuter Containers 

1000 Brussel 

www.sita.be 

De Neef Chemical Processing 

2220 Heist-op-den-Berg 

www.deneef.net 

Depovan 

8800 Roeselare 

www.vanheede.com 

60 

De Vocht 

2840 Reet 

www.fransdevocht.be 

Dilissen Transport 

3900 Overpelt 

www.dilissen-transport.com 

Doopa 


www.doopa.be 

Duferco Diversification 

7100 La Louvière 

www.duferco.be 

Ecomac 

3990 Linde-Peer 


Ecosmart 

2870 Puurs 

www.vangansewinkel.com 

Edelchemie Benelux 

3650 Dilsen 

www.edelchemie.be 

Ekol 


www.ekol.be 

EKP Recycling 

2860 St Katelijne Waver 

www.jacobsbeton.be 

Electrawinds 

8400 Oostende 

www.electrawinds.be 

Eneco België 

2800 Mechelen 

www.eneco.be 

Envisan 

9308 Hofstade-Aalst 

www.envisan.com 

Eurofat 

8552 Zwevegem-Moen 

Eurowaste 


www.eurowaste.be 

Fim P&R 

2260 Westerlo, 

www.fim.be 

Foronex 

8710 Wielsbeke 

www.foronex.com 

Frimpex 

3370 Boutersem 

Garwig 

8650 Houthulst 

www.garwig.be 

Geldof 

8560 Wevelgem 

www.geldof-recycling.be 

Gemini Corporation 


www.geminicorp.be 

General Plastics International 

D-24558 Henstedt-Ulzburg 

gpigmbh.blogspot.com 

Geocycle 

7181 Seneffe 

www.geocycle.be 

Geo-Milieu 

2440 Geel 

www.geo-groep.com 

Gielen Container Service 

3600 Genk 

www.gielen-recyclage.be 

Gilgemyn oudpapierbedrijf 

8560 Wevelgem 

Govaerts Recycling 

3570 Alken 

www.govaplast.com 

GRC-Kallo 

9130 Kallo 

www.decnv.com 

GRCT 

2270 Herenthout 

www.grct.be 

GRL 

3560 Lummen 

www.grl.be 

Grondreinigingscentrum Limburg 

3560 Lummen 

www.carmans.be 

GRV 



Hallurec 

F-59250 Halluin 

www.plasticollect.com 

HCI 

2950 Kapellen 

www.hci.be 

Henri Containerdienst 

3300 Tienen 

www.sita.be 

High 5 Recycling 


www.high5recycling.com 

Holcim Belgique 

7034 Obourg 

www.holcim.be 

Hoslet 

1325 Chaumont-Gistoux 

www.sita.be 

Houtrecyclage Vandendriessche 

8900 Ieper 

www.houtrecyclage.be 

IEH Recycling 

2310 Rijkevorsel 

www.iehrecyclingbelgium.com 

Inafzo 

8980 Zonnebeke 

Indaver 

2800 Mechelen 

www.indaver.be 

Ivo Van den Bosch Containerdienst 

2520 Ranst 

www.ivovandenbosch.be 

Jeritop 

9031 Drongen 

www.jeritop.be 

Jozef Michel oudpapier 

2920 Kalmthout 

Kargro Group 2920 Kalmthout 

www.tyreplan.be 

Kayak Maritime Services 


Kempisch Recyclage Bedrijf 

2340 Beerse 

www.krb-glasscollecting.be 

Klerk’s Plastic Recycling KPR 

2320 Hoogstraten 

www.hyplast.be 

Lammertyn.net 

9070 Destelbergen 

www.lammertyn.net 

Lavatra 

8930 Lauwe 

Lhoist Recherche & Développement 

1342 Ottignies 

www.lhoist.com 

MAC 

2030 Antwerpen

Machiels 

3500 Hasselt 


Maintenance Industrielle Walonne 

7971 Basècles 

Maltha 

3920 Lommel 

www.maltha.nl 

Marpobel 


Marpos 

8380 Dudzele 

Matco 

8790 Waregem 

www.matco.be 

Matco Glas 


M.C.A. Recycling 

1190 Vorst 

www.mca-recycling.com 

MCR 

2627 Schelle 

M.E.C. nv 

8500 Kortrijk 

Minérale 

6042 Lodelinsart 

Molok 

3530 Houthalen 

www.molok.-benlux.com 

Monseu 

1440 Braine le Chateau 

MTD Milieutechnieken 

2270 Herenthout 

www.mtd-etec.com 

New West Gypsum Recycling 

9130 Kallo 

www.nwgypsum.com 

Norland 

5300 Andenne 

www.sita.be 

OCS - ATM 


www.atmmoerdijk.nl 

Oostvlaams Milieubeheer OVMB 

9042 Gent 

www.ovmb.be 

Op de Beeck 

9130 Kallo 

www.odbeeck.be 

Oriental Recycling 

2230 Oevel 

www.orientalrecycling.com 

Out of Use 

3200 Aarschot 

www.outofuse.com 

Pack2pack 

8800 Rumbeke 

www.pack2pack.com 

Papnam 

5060 Auvelais 

Pieck Containers 

3290 Tessenderlo 

www.sita.be 

Pirobouw 

2900 Schoten 

www.pirobouw.com 

Plastirec 

2330 Merksplas 

www.plastirec.be 

Progra 

2235 Hulshout 

www.belgras.be 

Protelux 

6880 Bertrix 

Put Boudewijn & zoon 

3582 Beringen 

www.putboudewijn.be 

Ravago Production 

2370 Arendonk 

www.ravago.be 

RCMD 

9870 Zulte 

www.rcmd.be 

R.D. Recycling 


www.rdrecycling.be 

Recma 

4100 Seraing 

Renovius 

3900 Overpelt 

www.renovius.be 

Recoval Belgium 

6182 Souvret 

www.trcnv.be 

Recupa 

1070 Bruxelles 

Recup-Oil 

8770 Ingelmunster 

Recyc-Oil 


www.recyc-oil.be 

Recydel 

4020 Wandre 


Recyfood 

3560 Lummen 

www.recyfood.be 

Recyfuel 

4480 Engis 

www.recyfuel.be 

Recygom 

4821 Andrimont 

www.sita.be 

Recyper 

9100 Sint-niklaas 

www.sita.be 

Remo Milieubeheer 



REMONDIS 

4041 Milmort 

www.remondis.be 

Rendac 

9470 Denderleeuw 

www.rendac.com 

Repaper 

2910 Essen 

Re-Tyre 

3920 Lommel 

Revabo 

2990 Wuustwezel 

www.hensnv.be 

Revatech 

4480 Engis 

www.revatech.be 

Rik’s Plastics 

3600 Genk 

www.riksplastics.com 

Romarco 

9240 Zele 

www.romarco.be 

Rulo 

7742 Hérinnes-lez-Pecq 

www.rulo.be 

Rumst Recycling 

2840 Rumst 

61 

Rymoplast 

3920 Lommel 

www.morssinkhofplastics.nl 

SAF Recyclage 

9990 Maldegem 

SEOS Plastic Recycling 

4600 Verviers 

SGS Ewacs 

9120 Beveren-Melsele 

www.be.sgs.com 

SHANKS sa 

1435 Mont-St-Guibert 

www.shanks.be 

SHANKS Vlaanderen 


www.shanks.be 

SHANKS Vlaanderen 

9042 Gent 

www.shanks.be 

Silvamo 


SIMS Recycling Solutions 


www.sims-group.com 

SITA Remediation 


www.sitaremediation.be 

SITA Recycling Services 

2340 Beerse 

www.sita.be 

SITA Treatment 

1180 Brussel 

www.sita.be 

SITA Wallonie 

4460 Grâce-Hollogne 

www.sita.be 

Smet Jet 

8400 Oostende 

www.edelweissnv.be 

Smurfit Kappa 

2170 Merksem 

www.smurfitkappa.com 

Soborel 

3550 Heusden-Zolder 


Socaplast 

1840 Londerzeel 

www.socaplast.be 

Sodecom 

7040 Quévy 


Sodever 

1420 Braine l’Alleud 

Soraf 

2840 Rumst 

www.ljanssens.be 

Soret 

1560 Hoeilaart 

Soreplastic 

6971 Champlon 

www.soreplastic.be 

SO.TRA.EX 

4700 Eupen 

www.sotraex.com 

Spanin 

8780 Oostrozebeke 

www.indaver.be 

Stadsbader-Flamand 

8530 Harelbeke 

www.stadsbader.com 

Stallaert Recycling 

1800 Vilvoorde 

www.stallaert.be 

Stevan 

8860 Lendelede 

www.stevan.be 

Stok&Co 



Stora Enso Langerbrugge 

9000 Gent 

www.storaenso.com 

SVK 


www.svk.be 

Tellgnosis 

2860 Sint-Katelijne-Waver 

Thomé H. & Fils 

1730 Mollem 

Transcoma 

3600 Genk 

www.transcoma.be 

Tri-Terre SAFS 

4040 Herstal 

TWZ 

9940 Evergem 

www.twz.be 

Valomac 


www.sita.be 

Vandewiele Recycling 

8470 Gistel 

www.houtmolen.be 

Van Gansewinkel 

2870 Puurs 


Vangansewinkel Aalst 

9300 Aalst 


Vangansewinkel Eeklo 

9900 Eeklo 


Vanheede Environment Group 

8940 Wervik 


Van Moer H & Zn 

9120 Melsele 

www.vanmoerh.be 

Van Pelt Containerbedrijf 

2900 Schoten 

www.vanpelt-nv.be 

Van Puijfelik NL 

4815 CD Breda 

www.vanpuijfelik.nl 

Veolia ES 


www.veolia-es.be 

Verpola 

8000 Brugge 

www.verpola.be 

VIDTS Recycling 

7822 Ghislenghien 

www.vidtsrecycling.be 

Vlar Papier 

2830 Tisselt 

www.storaenso.com 

Vosselaarse Oud Papier Centrale 

2330 Merksplas 

www.vopc.be 

Vulsteke & Verbeke 

8970 Poperinge 

www.vulsteke-verbeke.be 

W-Cycle 

1500 Halle 

www.colruyt.be 

West Waste Treatment 

8600 Diksmuide 

www.wwt.be 

WOS 

3600 Genk 

www.wos-genk.be

63 

Bezoek onze website 

www.febem-fege.be 

Federatie van Bedrijven voor Milieubeheer vzw 

Paviljoenstraat 9 - 1030 Brussel 

Tel. 02 757 91 70 - Fax 02 757 91 12 

info@febem-fege.be - www.febem-fege.be

Bekijk de PDF - FEBEM - Federatie van Bedrijven voor Milieubeheer

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?