Het Vlaams Parlement

4 

Het Vlaams Parlement: 

het politieke hart 

van Vlaanderen 

Het Vlaams Parlement is het politieke hart van 

Vlaanderen. Al gaat er vaak meer aandacht 

naar de ministers die Vlaanderen dagelijks 

besturen, en al is hun directe macht groter, uiteindelijk 

heeft het Vlaams Parlement in 

Vlaanderen het laatste woord. In dit hoofdstuk 

leiden we de lezer binnen in de wereld van de 

Vlaamse politiek, zoals die in het open en aantrekkelijke 

kader van het Vlaams Parlementsgebouw 

dag na dag bedreven wordt.

110 

124 Vlaamse volksvertegenwoordigers 

Op 21 mei 1995 werd het Vlaams Parlement voor de eerste maal rechtstreeks 

verkozen. Zoals toegelicht in hoofdstuk 1, was de Vlaamse parlementaire 

assemblée voordien samengesteld uit de rechtstreeks verkozen Nederlandstalige 

leden van het federale, Belgische parlement. De volgende rechtstreekse 

verkiezingen voor het Vlaams Parlement zullen samenvallen met de verkiezingen 

voor het Europese en het federale parlement in juni 1999. Daarna zijn 

er slechts om de vijf jaar verkiezingen voor het Vlaams Parlement. 

Het Vlaams Parlement kan niet ontbonden worden voordat de zittingsperiode 

- legislatuur - is verstreken. Daarom noemt men het Vlaams Parlement 

een legislatuurparlement. 

Het Vlaams Parlement telt 124 Vlaamse volksvertegenwoordigers. Hiervan 

worden er 118 rechtstreeks verkozen door de inwoners van het Vlaamse 

Gewest. Voor de organisatie van de verkiezingen worden de vijf provincies 

De Koepelzaal, met het wapen van de Vlaamse 

Gemeenschap geweven in het tapijt voor het 

voorzitterschap. 

▼ 

Koepelzaal 

In de Koepelzaal vinden de plenaire vergaderingen van het Vlaams Parlement 

plaats. De plenaire vergadering is het hoogste orgaan van het Vlaams Parlement. 

Hier vergaderen de 124 Vlaamse volksvertegenwoordigers, en hier vallen de politieke 

beslissingen waarvan de Vlamingen de concrete gevolgen zien. Zo benoemt 

en, desgevallend, ontslaat de plenaire vergadering de Vlaamse regering en stemt 

zij over de door de Vlaamse regering ingediende ontwerpen en de door haar eigen 

leden ingediende voorstellen van decreet. 

De plenaire vergadering wordt voorgezeten door de voorzitter van het Vlaams 

Parlement, die vooraan plaats neemt. Naast hem zitten de secretarissen van het 

Parlement, die onder meer verantwoordelijk zijn voor de registratie van de stemuitslagen. 

Leden die het woord wensen te voeren, gaan naar het spreekgestoelte. 

In de Koepelzaal heeft elke fractie haar gereserveerde plaatsen. Elke volksvertegenwoordiger 

heeft zijn/haar vaste plaats. 

De Vlaamse Leeuw, het symbool van de Vlaamse Gemeenschap, is vooraan 

in het tapijt ingeweven.

112 het vlaams parlement: het politieke hart van vlaanderen 

van het Vlaamse Gewest ingedeeld in elf kieskringen die ieder een bepaald aantal 

volksvertegenwoordigers, afhankelijk van hun bevolkingsdichtheid, mogen 

afvaardigen. Daarnaast zetelen in het Vlaams Parlement nog de zes eerst verkozen 

Nederlandstalige leden van het Brusselse parlement. Op die manier zijn 

ook de Brusselse Vlamingen vertegenwoordigd in het Vlaams Parlement. 

Om zich verkiesbaar te stellen voor het Vlaams Parlement gelden dezelfde 

voorwaarden als voor het federale parlement, met dien verstande dat men op 

het grondgebied van het Vlaamse Gewest moet wonen. Zo kan een inwoner 

van Luik zich niet verkiesbaar stellen voor het Vlaams Parlement. Voor de 

Brusselse Vlamingen werd, zoals toegelicht, een speciale regeling uitgedokterd. 

Wanneer het Vlaams Parlement na verkiezingen voor de eerste maal samenkomt, 

wordt in eerste instantie onderzocht of de leden wel volgens de 

wettelijke regels verkozen zijn. Dat noemt men het onderzoek van de 

geloofsbrieven. Na dat onderzoek leggen de wettig verkozen Vlaamse volksvertegenwoordigers 

de eed af. 

Het Vlaams Parlement vaardigt tien leden af naar de Senaat - gemeenschapssenatoren 

- die samen met de gemeenschapssenatoren van de overige 

regionale parlementen de band tussen de federale staat en de deelstaten moeten 

garanderen. 

De 124 Vlaamse volksvertegenwoordigers zijn in principe lid van een politieke 

partij. Op dit ogenblik zijn er zeven politieke partijen vertegenwoordigd 

in het Vlaams Parlement: de Christelijke Volkspartij (cvp), de Vlaamse 

Liberalen en Democraten (vld), de Socialistische Partij (sp), het Vlaams Blok 

(vb), de Volksunie (vu), Agalev en de Union des Francophones (uf). Leden die 

Een spel met vormen van het warmhouten 

meubilair in de James Ensorzaal.

het vlaams parlement: het politieke hart van vlaanderen 113 

geen lid zijn van een politieke partij zetelen als onafhankelijke. 

Leden van eenzelfde partij vormen een fractie. Elke fractie kiest een fractievoorzitter, 

die optreedt als woordvoerder. De fracties houden wekelijks 

fractievergaderingen waar ze de politieke toestand evalueren en waar ze de 

politieke strategie bepalen. Hier worden ook de sprekers voor de aangekondigde 

debatten aangewezen en wordt het stemgedrag bepaald. Indien een fractie 

ten minste zeven leden telt, krijgt zij middelen om een fractiesecretariaat 

met eigen personeel op te richten. 

De taken van de Vlaamse volksvertegenwoordigers 

De Vlaamse volksvertegenwoordigers hebben vier grote opdrachten. In de eerste 

plaats benoemen zij de Vlaamse regering die Vlaanderen dagelijks bestuurt. 

Vervolgens bepalen zij, samen met de Vlaamse regering, de ontwikkeling van 

de Vlaamse samenleving. Dat gebeurt door het aannemen van Vlaamse wetten 

- decreten - die door alle Vlamingen nageleefd moeten worden. Voor de 

uitvoering van die decreten stelt het Vlaams Parlement de nodige financiële 

middelen ter beschikking. Dat gebeurt door de jaarlijkse goedkeuring van de 

begroting, een derde belangrijke parlementaire opdracht. En ten slotte controleren 

de Vlaamse volksvertegenwoordigers de Vlaamse regering, die de decreten 

moet uitvoeren en toepassen.


Ministerbanken 

Ministers zijn geen lid van het parlement. Toch is de aanwezigheid van de leden 

van de Vlaamse regering in het Vlaams Parlement grondwettelijk geregeld: de 

ministers kunnen er hun beleid toelichten en verdedigen, en de volksvertegenwoordigers 

kunnen ze steeds ter verantwoording roepen voor het gevoerde beleid. 

In de commissiezalen gaat de minister gewoonlijk naast de commissievoorzitter 

zitten. In de Koepelzaal zijn er speciale ‘ministerbanken’ naast de stoel 

van de voorzitter, helemaal vooraan in de zaal. Zo kunnen de ministers op een 

soepele manier in dialoog treden met de volksvertegenwoordigers. 

Alleen de Vlaamse volksvertegenwoordigers hebben stemrecht en nemen deel 

aan de stemmingen: de ministers dus niet. 

HET VLAAMS PARLEMENT BENOEMT DE VLAAMSE REGERING 

Na de verkiezingen, en na de samenstelling van het Vlaams Parlement, 

benoemt het Vlaams Parlement, op voordracht van een meerderheid van 

Vlaamse volksvertegenwoordigers, maximaal elf ministers. Samen vormen 

die de Vlaamse regering. Maar de huidige Vlaamse regering telt slechts negen 

ministers. De Vlaamse ministers worden gekozen door, maar niet noodzakelijk 

uit, de Vlaamse volksvertegenwoordigers. Ten minste één Vlaams minister 

moet in het Brusselse Gewest wonen; op die manier wordt de band tussen 

Vlaanderen en de Brusselse Vlamingen opnieuw bevestigd. 

Onmiddellijk na hun benoeming leggen de ministers van de Vlaamse regering 

de eed af in handen van de voorzitter van het Vlaams Parlement. Alleen 

de voorzitter van de Vlaamse regering, de minister-president, legt ook de eed 

af in handen van de Koning. 

De leden van de Vlaamse regering zijn geen lid van het Vlaams Parlement. 

Een Vlaams volksvertegenwoordiger die een ministerportefeuille aanvaardt, 

neemt ontslag als lid van het Vlaams Parlement en wordt voor de duur van 

zijn mandaat vervangen door zijn opvolger. 

Na de eedaflegging legt de Vlaamse regering in het Vlaams Parlement een 

regeringsverklaring af waarin zij de krachtlijnen van het beleid voor de duur 

van de regeerperiode toelicht. Als de regering van een meerderheid van de 

Vlaamse volksvertegenwoordigers het vertrouwen krijgt, kan zij aan de uitvoering 

van haar regeringsprogramma beginnen.

De Koepelzaal met links vooraan het spreekgestoelte, 

in het midden het voorzitterschap en 

rechts vooraan de ministerbanken. 

De Vlaamse regering vormt samen met het Vlaams Parlement de motor van 

het maatschappelijk beleid dat in Vlaanderen wordt gevoerd. Zij bereidt 

samen met het parlement de Vlaamse decreten voor, en voert ze, eenmaal 

goedgekeurd, uit. Voor de uitvoering en de controle op de naleving van de 

decreten kan de Vlaamse regering ministeriële besluiten uitvaardigen en 

beschikt zij over de ambtenaren van het ministerie van de Vlaamse 

Gemeenschap en van de Vlaamse openbare instellingen.

Stembord 

Als het Vlaams Parlement, verenigd in plenaire vergadering, een beslissing moet 

nemen - bijvoorbeeld het al dan niet aannemen van een ontwerp of voorstel van 

decreet - nodigt de voorzitter de vergadering uit zich hierover bij stemming uit 

te spreken. Als een meerderheid - dat wil zeggen de helft plus één - van de aanwezige 

leden vóór stemt, is de voorliggende tekst aangenomen. Als een meerderheid 

van de aanwezige leden tegen stemt, is de tekst verworpen. Slechts in uitzonderlijke 

gevallen zijn er bijzondere meerderheden - bijvoorbeeld twee derde 

van de uitgebrachte stemmen - vereist. 

De plenaire vergadering kan op verschillende manieren over een voorliggende 

tekst stemmen. De eenvoudigste manier is bij zitten en opstaan. Dan vraagt de 

voorzitter eerst aan de voorstanders op te staan, daarna aan de tegenstemmers. 

Is de uitslag niet onmiddellijk duidelijk, dan worden beide groepen geteld. Die 

stemprocedure is echter niet voor alle aangelegenheden toegestaan. 

De meest gebruiksvriendelijke stemmethode is de elektronische hoofdelijke 

stemming. Elk lid beschikt op zijn zitplaats over een toetsenbord met daarop een 

groene toets voor een ja-stem, een rode toets voor een neen-stem en een witte 

toets voor een onthouding. Op uitnodiging van de voorzitter drukken de leden de 

toets van hun voorkeur in. Daarbij lichten op het stembord links vooraan in de 

Koepelzaal de ja-stemmen groen op, de neen-stemmen rood en de onthoudingen 

wit. Publiek en pers kunnen dus nagaan hoe een volksvertegenwoordiger heeft 

gestemd. Bij een geheime stemming lichten alle toetsen wit op, en kan men niet 

nagaan hoe de individuele leden hebben gestemd. De geheime stemming wordt 

echter enkel in uitzonderlijke omstandigheden toegepast. Om geldig hoofdelijk 

of geheim te kunnen stemmen, moet de helft van de volksvertegenwoordigers 

aanwezig zijn (het zogenaamde quorum). Onthoudingen tellen mee voor het 

quorum, maar niet voor de meerderheid van stemmen.

De zetelverdeling in het Vlaams Parlement 

na de eerste rechtstreekse verkiezingen van 21 mei 1995 

CVP 37 

VLD 27 

SP 26 

VB 17 

VU 9 

AGALEV 7 

UF 1 

124


HET VLAAMS PARLEMENT KEURT DECRETEN GOED 

Een Vlaams beleid door Vlaamse decreten 

De Vlamingen zijn er zich misschien niet altijd van bewust dat het Vlaams 

Parlement beslist over belangrijke aspecten van ons dagelijkse leven. Het 

regelt in grote mate in welke maatschappij wij morgen zullen leven. Zo wordt 

in het Vlaamse halfrond bepaald hoe het Vlaamse onderwijs wordt georganiseerd, 

hoe we de milieuvervuiling aanpakken, hoe we het toenemend aantal 

bejaarden opvangen, en welke weg we met onze ruimtelijke ordening op willen, 

om slechts enkele voorbeelden te geven. Het Vlaams Parlement is bezig 

met die aspecten van het beleid die het dichtst bij de burger staan. 

Het Vlaamse beleid krijgt vorm door de goedkeuring van decreten, 

Vlaamse wetten die voor alle Vlamingen gelden en waaraan de Vlamingen 

zich ook moeten houden. Het Vlaams Parlement kan decreten aannemen voor 

alle aangelegenheden die tot zijn bevoegdheid horen. Die bevoegdheden zijn 

door de staatshervormingen van 1970, 1980, 1988 en 1993 systematisch toegenomen. 

Momenteel is het Vlaams Parlement bevoegd inzake het taalgebruik 

in Vlaanderen en inzake het geheel of delen van de sectoren cultuur,


onderwijs, economie, werkgelegenheid en energiebeleid, ruimtelijke ordening, 

huisvesting en landinrichting, leefmilieu en waterbeleid, openbare werken en 

verkeer en wetenschapsbeleid. Ook de zogenaamde ‘persoonsgebonden’ aangelegenheden 

als jeugdbescherming, gezinsbeleid en kinderopvang, 

gehandicaptenbeleid, gelijke-kansenbeleid en integratie van migranten kan 

het Vlaams Parlement bij decreet regelen. Het is ook bevoegd voor het administratief 

toezicht op de Vlaamse gemeenten, provincies en intercommunales. 

Het decreetgevend initiatief kan zowel uitgaan van de Vlaamse regering als 

van één of verschillende leden van het Vlaams Parlement. In het eerste geval 

spreken we van een ontwerp van decreet, in het tweede geval van een voorstel 

van decreet. Daarom kunnen we stellen dat Vlaams Parlement en 

Vlaamse regering samen het Vlaams beleid voorbereiden. 

In praktijk is het zelfs zo dat er meer ontwerpen dan voorstellen van 

decreet worden goedgekeurd. Dat komt onder meer omdat de Vlaamse regering, 

om ontwerpen van decreet voor te bereiden, over een administratie met 

meer dan 10.000 ambtenaren beschikt, terwijl de Vlaamse volksvertegenwoordigers 

hiervoor op zichzelf, op de medewerkers van de fracties en op de 

beperkte personeelsformatie van het Vlaams Parlement zijn aangewezen. 

Het Vlaams Parlement streeft ernaar om zo dicht mogelijk bij de voorbereiding 

van de ontwerpen van decreet te worden betrokken. Daarom legt de 

minister-president van de Vlaamse regering bij de aanvang van een nieuwe 

zittingsperiode een uitvoerige beleidsnota voor aan het Vlaams Parlement. 

Die beleidsnota kondigt aan hoe het beleid in de verschillende bevoegdheidsdomeinen 

gevoerd zal worden. En jaarlijks schrijven alle ministers één of 

meerdere beleidsbrieven waarin ze hun beleid voor hun eigen bevoegdheidsdomein(en) 

meer in detail toelichten. Zo schrijft de minister die bevoegd is 

voor onderwijs een Beleidsbrief Onderwijs, de minister bevoegd voor cultuur 

een Beleidsbrief Cultuur. Die beleidsbrieven worden dan in de bevoegde commissies 

van het Vlaams Parlement uitvoerig besproken. 

De totstandkoming van een decreet 

Op het moment dat een voorstel of ontwerp van decreet bij het Vlaams 

Parlement wordt ingediend, oordeelt de voorzitter of het voorstel of ontwerp 

wel ontvankelijk is. Het moet over een aangelegenheid gaan waarvoor het 

Vlaams Parlement bevoegd is, en het mag ook niet in strijd zijn met de 

Belgische Grondwet. 

Dan verwijst het Bureau het voorstel of ontwerp naar een commissie. 

Parlementaire commissies zijn de technische werkorganen van het parlement.

Parlementaire commissies 

Momenteel telt het Vlaams Parlement dertien commissies die geregeld vergaderen: 

Commissie voor Binnenlandse Aangelegenheden, Stadsvernieuwing en Huisvesting 

Commissie voor Buitenlandse en Europese Aangelegenheden 

Commissie voor Cultuur en Sport 

Commissie voor Financiën en Begroting 

Commissie voor Leefmilieu en Natuurbehoud 

Commissie voor Mediabeleid 

Commissie voor Onderwijs, Vorming en Wetenschapsbeleid 

Commissie voor Reglement en Samenwerking 

Commissie voor Ruimtelijke Ordening, Openbare Werken en Vervoer 

Commissie voor Staatshervorming en Algemene Zaken 

Commissie voor Vervolgingen 

Commissie voor Welzijn, Gezondheid en Gezin 

Commissie voor Werkgelegenheid en Economische Aangelegenheden 

Een aparte commissie is de Interparlementaire 

Commissie van de Nederlandse Taalunie. Ze 

bestaat uit elf leden van het Vlaams Parlement 

en elf leden van de Staten-Generaal, het 

Nederlandse parlement. In de Taalunie, die in 

1980 werd opgericht, werken Vlaanderen en 

Nederland samen aan de ontwikkeling en 

bevordering van de Nederlandse taal en letteren. 

Onder meer de nieuwe spelling werd in 

die commissie besproken. 

In het Advies- en Overlegcomité Brussel 

en Vlaams-Brabant plegen de leden van het 

Vlaams Parlement overleg over specifiek 

Brusselse en Vlaams-Brabantse aangelegenheden. 

Sinds de reglementswijziging van 10 juli 

1996 zijn de vergaderingen van de commissies 

in principe openbaar.


De Hans Memlingzaal. 

De Antoon Van Dyckzaal, één van de 

grootste commissiezalen.


Het zijn als het ware ‘mini-parlementen’, die elk uit vijftien vaste en vijftien 

plaatsvervangende leden bestaan, verdeeld volgens de sterkte van de fracties. 

Volksvertegenwoordigers die geen lid zijn van de commissie, kunnen de 

besprekingen wel bijwonen, maar hebben er geen stemrecht. 

Momenteel telt het Vlaams Parlement dertien commissies, die elk gespecialiseerd 

zijn in een bepaalde materie. Zo wordt een voorstel of ontwerp van 

decreet dat over onderwijs gaat besproken in de commissie voor Onderwijs, 

De James Ensorzaal


Vorming en Wetenschapsbeleid, een voorstel of ontwerp van decreet over 

economische aangelegenheden in de commissie voor Werkgelegenheid en 

Economische Aangelegenheden. 

De commissies bestuderen de tekst van het voorstel of ontwerp van 

decreet. Ook de bevoegde minister neemt aan die besprekingen deel. Tijdens 

de commissiebesprekingen kan die tekst nog aangepast - geamendeerd - worden 

als een meerderheid van de leden daarmee instemt. Een commissie kan 

ook hoorzittingen organiseren om zich beter te informeren over de inhoud 

van een voorstel of ontwerp van decreet. Tot besluit van de besprekingen 

wordt over het voorstel of ontwerp van decreet gestemd. Bij het begin van de 

besprekingen wijst de commissie een verslaggever aan die, samen met de 

ambtelijke secretaris van de commissie, een syntheseverslag maakt van de 

vergaderingen. 

In de plenaire vergadering, het hoogste orgaan van het Vlaams Parlement, 

wordt de eindstemming over het voorstel of ontwerp gehouden. De Brusselse 

Vlamingen, die tot de Vlaamse Gemeenschap maar niet tot het Vlaamse 

Gewest behoren, nemen niet deel aan de stemmingen over voorstellen of ontwerpen 

van decreet die gewestaangelegenheden regelen. 

Als een voorstel of ontwerp van decreet door de plenaire vergadering is aangenomen, 

moet het nog bekrachtigd en afgekondigd worden door de Vlaamse 

regering. Dan wordt het decreet, met een Franse vertaling, gepubliceerd in het 

Belgisch Staatsblad. Zodra een decreet is gepubliceerd en in werking is getreden, 

worden alle Vlamingen verondersteld dat decreet te kennen en het na te leven. 

De Pieter Bruegelzaal heeft een heel aparte sfeer 

door Narcisse Tordoirs, ‘zonder titel’: tweeëndertig 

streng gerangschikte, veelkleurige paneeltjes, 

met evenveel motieven op een achtergrond van 

wit en zwart.


HET VLAAMS PARLEMENT KEURT DE BEGROTING GOED 

Een van de belangrijkste parlementaire prerogatieven betreft het recht om de 

begroting goed te keuren. Hiermee stelt het parlement aan de regering de 

nodige financiële middelen ter beschikking om het voorgestelde beleid uit te 

voeren. 

De Vlaamse regering heeft veel financiële middelen nodig om een goed 

Vlaams beleid te kunnen voeren. Denken we maar aan de financiering van het 

onderwijs, de begeleiding van gehandicapten en de bouw van cultuur- en 

sportcentra. Elk jaar beslist het Vlaams Parlement hoeveel middelen het ter 

beschikking stelt van de Vlaamse regering, en in welke sectoren die middelen 

besteed moeten worden. Daartoe neemt het twee begrotingsdecreten aan: 

decreten waarin alle inkomsten en uitgaven voor het volgende kalenderjaar zijn 

opgenomen. Aan de goedkeuring van die decreten gaan uitgebreide begrotingsbesprekingen 

in de schoot van de Vlaamse regering en de verschillende parlementaire 

commissies vooraf. 

Vlaanderen is voor zijn inkomsten nog grotendeels aangewezen op de middelen 

die de federale staat ter beschikking stelt. Het beschikt maar in beperkte 

mate over de mogelijkheid om zelf belastingen te heffen. In die zin is de 

Belgische staatshervorming nog niet voltooid: in een volwaardige federale staat 

hebben de deelstaten, veel meer dan momenteel in België het geval is, de 

mogelijkheid om eigen inkomsten te verwerven. 

HET VLAAMS PARLEMENT CONTROLEERT DE VLAAMSE REGERING 

Een belangrijk onderdeel van het dagelijkse werk van de Vlaamse volksvertegenwoordigers 

bestaat erin de werkzaamheden van de Vlaamse regering te 

controleren. Het Vlaams Parlement kijkt er dag na dag op toe of de regering 

het vertrouwen dat zij gekregen heeft niet beschaamt. Hiervoor beschikt het 

parlement over verschillende parlementaire controlemiddelen. 

Zowel in de plenaire vergadering als in een commissie kunnen de volksvertegenwoordigers 

een mondelinge vraag stellen aan een minister. Het stellen en 

beantwoorden van zo’n mondelinge vraag, bedoeld om informatie in te winnen, 

mag slechts enkele minuten in beslag nemen en moet betrekking hebben op 

een actuele probleemsituatie. 

De volksvertegenwoordigers kunnen een minister ook een schriftelijke 

vraag stellen. De minister heeft twintig dagen om te antwoorden. Vraag en 

antwoord worden gepubliceerd in het Bulletin van Vragen en Antwoorden

Persloges 

In de hedendaagse democratieën speelt de pers een belangrijke rol. De pers wordt 

daarom ook wel de vierde macht genoemd. Het is dan ook van essentieel belang 

dat de geschreven én audiovisuele pers in het Vlaams Parlementsgebouw over 

alle faciliteiten beschikt om de Vlamingen over de dagelijkse werking van het 

Vlaams Parlement te informeren. 

Momenteel heeft het Vlaams Parlement veertig geaccrediteerde journalisten. 

Dat zijn journalisten die te allen tijde van de persinfrastructuur van het Vlaams 

Parlement gebruik kunnen maken. In de Koepelzaal zijn er voor de pers speciale 

loges en werkcellen. Daar beschikken zowel de journalisten van de geschreven 

pers als de audiovisuele media over alle faciliteiten - tot datalijnen toe - om op 

een snelle manier hun verslagen en beschouwingen door te sturen. Voor de televisiecamera’s 

zijn er speciale loges.

van het Vlaams Parlement. Maar als de minister de antwoordtermijn met 

meer dan tien dagen voorbij laat gaan, wordt de schriftelijke vraag op verzoek 

van de indiener omgezet in een mondelinge vraag, die dan onmiddellijk op de 

agenda komt. 

Door de techniek van de vragen kunnen praktische toepassingen of interpretatiemoeilijkheden 

van decreten met de bevoegde ministers ter sprake 

komen. 

Een volksvertegenwoordiger die een uitgebreider probleem ter sprake wil 

brengen, kan een interpellatie houden. Zo kan de interpellant de minister ter 

verantwoording roepen in verband met handelingen die hij heeft verricht of die 

hij verzuimd zou hebben. Een interpellatie kan zowel in de plenaire vergadering 

als in een commissie. Ze groeit meestal uit tot een ruim debat waaraan 

alle volksvertegenwoordigers kunnen deelnemen. Het interpellatierecht geeft 

met name de oppositie de mogelijkheid om één of meer ministers in het 

publiek aan de tand te voelen. 

De Frans Masereelzaal, de persconferentiezaal 

waar men nooit het noorden zal verliezen...

De dagelijkse leiding van het Vlaams Parlement - een groot bedrijf met een 

speciale taak: het bedrijven van politiek - is geen sinecure. Alle Vlaamse 

volksvertegewoordigers, of zij tot de meerderheid of de oppositie 

behoren, moeten op het politieke forum aan bod kunnen komen. 

Daarom worden alle politieke fracties bij de leiding van het Vlaams 

Parlement betrokken. 

Bij het begin van elk zittingsjaar, op de vierde maandag van september, 

kiest de plenaire vergadering een voorzitter, vier ondervoorzitters 

en drie secretarissen die samen het dagelijks bestuur of het 

Bureau vormen. Die benoemingen gebeuren volgens de regel van de 

evenredige vertegenwoordiging, waardoor alle fracties in principe in 

het Bureau vertegenwoordigd zijn. Maar in de praktijk is de benoeming 

van de voorzitter van het Vlaams Parlement geen louter parhet 

vlaams parlement: het politieke hart van vlaanderen 127 

Als het antwoord van de minister de interpellant of een andere volksvertegenwoordiger 

geen voldoening geeft, kan die een motie van wantrouwen 

indienen. In zo’n motie wordt het beleid van de minister of de regering afgekeurd. 

Als zo’n motie door een meerderheid van de volksvertegenwoordigers 

wordt aangenomen, treedt de betrokken minister af of valt de regering. In dat 

geval moet er een andere minister of een andere regering komen. 

De interpellant of een andere volksvertegenwoordiger kan zich ook beperken 

tot aanbevelingen. Hij kan dan een met redenen omklede motie indienen. 

Als zo’n motie door een meerderheid wordt aangenomen, is dat een politiek 

signaal. De regering wordt verondersteld rekening te houden met de aanbevelingen 

van het Vlaams Parlement. 

Het Vlaams Parlement heeft bovendien het recht van onderzoek: het kan 

een parlementaire onderzoekscommissie met gerechtelijke bevoegdheden 

oprichten. In 1993 heeft zo’n onderzoekscommissie de besteding van het overheidsgeld 

bestemd voor de sluiting van de Kempense Steenkoolmijnen onderzocht. 

Ook de jaarlijkse begrotingsbesprekingen zijn een belangrijk moment van 

politieke controle. Als een fractie de begroting niet aanneemt, keurt ze daarmee 

feitelijk ook het gevoerde beleid af. 

De leiding van het Vlaams Parlement: 

Voorzitter, Bureau en Uitgebreid Bureau

Publicaties van het Vlaams Parlement 

Sinds 1971 publiceert de Vlaamse parlementaire assemblée vier belangrijke 

reeksen van documenten. 

De Handelingen bevatten de integrale tekst van de toespraken in de plenaire 

vergadering. Omdat die Handelingen pas na enkele weken worden gepubliceerd, 

verschijnt er onmiddellijk na elke plenaire vergadering ook een Beknopt Verslag. 

De voorstellen en ontwerpen van decreet, amendementen en andere gedrukte 

parlementaire teksten vormen de zogenaamde Stukken. Ten slotte is er het 

Bulletin van Vragen en Antwoorden, dat de schriftelijke vragen van de leden aan 

de ministers en de antwoorden van de ministers op die vragen bundelt.

Detailzichten van het gerestaureerde kantoor van 

de voorzitter. 

lementaire aangelegenheid: die benoeming maakt deel uit van het politiek 

akkoord dat de meerderheidspartijen bij de aanvang van de zittingsperiode bij 

de vorming van de Vlaamse regering sluiten. Een gewoonte die de oppositiepartijen 

niet erg appreciëren. 

De voorzitter neemt de belangrijkste politieke taken in het Vlaams 

Parlement op zich. Hij zit de plenaire vergadering voor, hij oordeelt over de 

ontvankelijkheid van de ingediende stukken, hij waakt over de naleving van 

het reglement, hij is verantwoordelijk voor de uitvoering van alle door het 

parlement, het Bureau en het Uitgebreid Bureau genomen beslissingen en vertegenwoordigt 

het parlement naar buiten. De voorzitter heeft de specifieke 

taak strikt onpartijdig te zijn. Protocollair is de voorzitter van het Vlaams 

Parlement de eerste burger van Vlaanderen. 

In de uitoefening van zijn ambt wordt de voorzitter bijgestaan door het 

Bureau en eventueel het Uitgebreid Bureau, dat hij tevens voorzit. Het Bureau 

vergadert vaak, en treft belangrijke beslissingen van administratieve en 

organisatorische aard inzake personeelsaangelegenheden, onderhoud van de 

gebouwen en budgettaire aangelegenheden. Voor de organisatie van zuiver 

politieke aangelegenheden als het vastleggen van de datum en de agenda van de 

plenaire vergadering, wordt het Bureau uitgebreid met de voorzitters van de 

erkende fracties. Samen vormen zij dan het Uitgebreid Bureau. 

De diensten van het Vlaams Parlement zorgen voor de administratieve 

ondersteuning van het politieke bedrijf en zij zorgen voor de uitvoering van de 

beslissingen van de Voorzitter, het Bureau en het Uitgebreid Bureau. Aan het 

hoofd van de diensten van het Vlaams Parlement staat een griffier met de rang 

van secretaris-generaal die buiten de leden van het Vlaams Parlement wordt 

benoemd door de plenaire vergadering. Momenteel telt het Vlaams Parlement 

zo’n 190 ambtenaren, verdeeld over het secretariaat-generaal, het directoraatgeneraal, 

de stafdienst externe relaties en de directies Decreetgeving, Informatie, 

Studie en Advies en Intern Beheer en Logistiek. 

Daarnaast kunnen de Vlaamse volksvertegenwoordigers een beroep doen 

op hun persoonlijke medewerkers en op de medewerkers van hun fractie.


Het eigen profiel van het 

Vlaams Parlement in het federale België 

Zoals blijkt uit hoofdstuk 1, bestaan er in het federale België, naast het 

Vlaams Parlement, nog vijf andere parlementen. Het federale parlement, 

bestaande uit de Kamer van Volksvertegenwoordigers en de Senaat, neemt 

wetten aan die voor alle Belgen gelden, bijvoorbeeld inzake defensie en justitie. 

De parlementen van de Franse Gemeenschap, van de Duitstalige 

Gemeenschap en van het Waalse Gewest nemen respectievelijk decreten aan 

voor de leden van de Franse Gemeenschap - met inbegrip van de Franstalige 

instellingen in Brussel - de Duitstalige Gemeenschap en Wallonië. Het 

Brusselse parlement ten slotte, officieel Brusselse Hoofdstedelijke Raad 

genoemd, vaardigt ordonnanties voor het Brusselse Gewest uit. 

Het recente verleden toont aan dat de regionale parlementen van België 

niet noodzakelijk een soortgelijk beleid voeren. Zo is het bijvoorbeeld duidelijk 

dat het Franse Gemeenschapsparlement inzake onderwijs andere politieke 

opties neemt dan het Vlaams Parlement, wat meteen verklaart waarom het 

Vlaamse en Franstalige onderwijs steeds verder uit elkaar groeien. Die ontwikkeling 

ligt besloten in de logica van het federale model. 

Het is duidelijk dat de regionale parlementen in de toekomst meer en meer 

een eigen politieke richting zullen kiezen, waardoor de verschillende gemeenschappen 

en gewesten nog meer dan vandaag het geval is verschillende wegen 

zullen opgaan. Het Vlaams Parlement heeft op dat vlak zijn eigenheid reeds 

bewezen: tussen 1971 en 1996 heeft Vlaanderen stilaan maar zeker een eigen 

maatschappelijke identiteit in het Belgische staatsverband verworven. 

Het Vlaams Parlement wil zich echter niet alleen beleidsmatig als een 

typisch Vlaams parlement profileren. Door de manier waarop het zijn werkzaamheden 

organiseert, blijkt nu al dat het zich ook qua werking een eigen 

Vlaams profiel wil aanmeten. Het neemt afstand van oude en dikwijls minder 

goede gewoonten die in het unitaire parlement waren gegroeid, en het wil de 

promotor zijn van een nieuwe politieke cultuur in Vlaanderen: een open en 

transparante politiek, die het steriele politieke spel van meerderheid versus 

oppositie overstijgt, en die van het Vlaams Parlement een voorbeeld van een 

efficiënt en modern werkend parlement moet maken. Onlangs getroffen 

maatregelen als openbaarheid van commissievergaderingen, werkbezoeken op 

het terrein en een nauwere betrokkenheid van het Vlaams Parlement bij het 

beleidsvoorbereidend werk zijn slechts enkele voorbeelden van de inspanningen 

die concreet vorm geven aan die nieuwe politieke cultuur.


De bezoekerstoegang van het Vlaams 

Parlementsgebouw aan de Leuvenseweg. 

Het ligt in de logica van het in 1970 begonnen federaliseringsproces dat de 

bevoegdheden van de deelstaten in de toekomst nog zullen toenemen. De politieke 

partijen aan beide zijden van de taalgrens groeien uit elkaar, en de rechtstreekse 

verkiezing van de regionale parlementen brengt een nieuwe communautaire 

dynamiek op gang. Het debat over de regionalisering van de sociale 

zekerheid en de fiscale autonomie voor de deelstaten zijn daarvan de meest 

recente voorbeelden. 

Ongetwijfeld zal het Vlaams Parlement in de toekomst een nog belangrijker 

rol spelen dan vandaag het geval is. Met de frisse en vernieuwende geest die 

momenteel door het Vlaams Parlementsgebouw waait, en rekening houdend 

met de vele moeilijkheden die de Vlaamse parlementaire assemblée in zijn 

jonge verleden met succes heeft doorstaan, kan Vlaanderen die toekomst met 

vertrouwen tegemoetzien. Nieuwe, vandaag nog onbekende uitdagingen, zullen 

nooit te groot zijn.

133

134 

CONGRESKOLOM 

Madouplein 

Sint-Michielskerk 

Koloniënstraat 

Koningsstraat Koningsstraat 

Leuvense 

Plein 

SENAAT 

IJzeren Kruisstraat 

Leuvense Weg 

Beyaert-Binnenhof 

KAMER VAN 

VOLKSVERTEGEN- 

WOORDIGERS 

Wetstraat 

De Warande 

Park van Brussel 

Drukpersstraat 

HUIS VAN DE 

VLAAMSE 

VOLKSVERTEGEN- 

WOORDIGERS 

(in renovatie) 

VLAAMS 

PARLEMENT 

Federale Eerste 

Minister 

Hertogstraat Hertogstraat 

27 

Wetstraat 

Regentlaan 

(kleine ring) 

Kunstlaan 

Centraal 

Station

135 

Praktische informatie 

over het Vlaams Parlement 

Als u wilt weten wat de Vlaamse volksvertegenwoordigers gaan doen, dan 

vindt u elke dag alle nuttige informatie op Teletekst van de openbare omroep. 

Pagina 775 geeft de agenda van de plenaire vergadering van het Vlaams 

Parlement. Pagina 776 geeft de agenda van de commissies. 

Als u uw Vlaamse volksvertegenwoordiger aan het werk wilt zien, dan 

kunt u een plenaire vergadering of een commissievergadering bijwonen. Het 

Vlaams Parlement is een open huis. Als er een vergadering plaatsvindt, dan 

kunt u zich gewoon aanmelden aan de balie van de bezoekersingang, 

Leuvenseweg 27 in Brussel. Reserveren hoeft niet. 

Als u wilt weten welke mening uw Vlaamse volksvertegenwoordiger vertolkt 

in het Vlaams Parlement, dan kunt u de publicaties van het Vlaams 

Parlement lezen. Op die publicaties kunt u een jaarabonnement nemen. Het 

Beknopt Verslag kost 500 frank per jaar. De Handelingen kosten 1000 frank per 

jaar. Het Bulletin van Vragen en Antwoorden kost 1000 frank per jaar. U stort 

het gepaste bedrag op rekeningnummer 000-0724244-42 van het Vlaams 

Parlement, Abonnementenbeheer, 1011 Brussel. Wilt u wel duidelijk vermelden 

welke uitgave(n) u wenst 

Als u een rondleiding wenst in het Vlaams Parlementsgebouw, kunt u een 

groepsbezoek aanvragen. Op een rondleiding krijgt u een omstandige toelichting 

over hoe het Vlaams Parlement werkt en hoe onze democratie ineen zit. Voor 

een groepsbezoek kunt u een aanvraagformulier krijgen bij de dienst Externe 

Relaties van het Vlaams Parlement: tel. (02)552 11 11, fax (02)513 74 80. Houdt 

u er wel rekening mee dat een groepsbezoek twee maanden vooraf aangevraagd 

moet worden. Vooraf even bellen is de beste manier om te weten te komen of 

de datum waarop u wenst te komen, nog vrij is. 

Vlaams Parlement, 1011 Brussel. Tel. (02)552 11 11 Fax (02)552 11 22

137 

Technische fiche Vlaams Parlementsgebouw 

B OUWHEER: VLAAMS PARLEMENT & REGIE DER GEBOUWEN 

WERKGROEP HUISVESTING VAN HET VLAAMS PARLEMENT 

Voorzitters 

Frans Grootjans, Jean Pede, Louis Vanvelthoven, Eddy Baldewijns, 

Norbert De Batselier 

Leden 

Ward Beysen, André De Beul, Alfons Laridon, Marc Olivier, Eric Pinoie, Luc Van 

Nieuwenhuysen 

Coördinatie en Technische controle 

Architectuur en Binnenhuis 

Studie Stabiliteit 

Studie Electriciteit 

Studie Verwarming -Ventilatie en koeling 

Studie Liften 

Studie Akoestiek 

Ruwbouw - ramen - koepel zittingzaal 

Afwerking en sanitair 

Restauratie 

Vast en los meubilair 

Beheerssysteem 

Sterkstroom 

Telefonie 

Klank- en steminstallatie 

Beveiligingsinstallatie 

Videodistributie 

Installatie HVAC 

Heftoestellen 

Communicatie 

Gordijnen 

Regie der Gebouwen 

Jozef Fuyen, 

architectenbureau Fuyen/Antwerpen 

Willy Verstraete, 

studiebureau Arrow/Gent 

Studiebureau Peeters/Hasselt 

Ingenium nv/Brugge 

Studiebureau Talboom/Puurs 

Groep Varendonck/Gent 

Professor dr. ir. G. Vermeir/kul 

Cauberg en Verbeemen/Hasselt 

Johan Delaere/Antwerpen 

nv Cordeel/Temse 

nv Van Laere/Burcht 

Vandekerckhove nv/Ingelmunster 

Potteau Labo/Kortrijk-Heule 

Landis en Gyr nv/Brussel 

eni nv/Aartselaar 

Philips Professional Systems nv/Brussel 

cei Electrotec nv/Zaventem 

Ditech bvba/Aalst 

Philips Professional Systems nv/Brussel 

Daeninck en Deweerdt bvba/Brugge 

Schindler nv/Brussel 

Alcatel bbs en icn/Zaventem 

Servio nv/Roeselare

138 

Bibliografie 

HOOFDSTUK 1 

In hoofdorde 

goossens, m., Ontstaan en groei van het Vlaams Parlement, 1970-1995. 

Brussel/Kapellen, 1995. 

In bijkomende orde 

dedeurwaerder, j., ‘De kulturele autonomie: een ontgoochelend experiment’. 

In: Vlaanderen Morgen, 1980, pp. 21-29. 

pede, J., ‘De Vlaamse Raad: terugblik en bezinning’. In: De Vlaamse Gids, 

1983, pp. 69-75. 

rimanque, k., ‘Wordt de twintigjarige Vlaamse Raad meerderjarig ’ 

In: Ons Erfdeel, jg.34, 1991, pp. 681-690. 

vandekerckhove, r., ‘De groei van de cultuurautonomie in België: van idee 

tot instelling’. In: Tijdschrift voor Bestuurswetenschappen en Publiekrecht, 

jg. 27, 1972, pp. 235-242. 

van impe, h., De Cultuurraad voor de Nederlandse cultuurgemeenschap. 

Brussel, 1973. 

van impe, h. en baeteman, m., De Vlaamse Raad. Het ontstaan, de groei en 

de betekenis van het Vlaamse parlement. Antwerpen, 1985. 

HOOFDSTUKKEN 2 EN 3 

In hoofdorde 

braeken, j., ‘Het Vlaams Parlement’. In: Monumenten en Landschappen, 

jg. 15, nr. 2, 1996, pp. 21-44. 

bral, g.j., Concert Noble. Brussel, 1990.

139 

In bijkomende orde 

bral, g.j., ‘De Waux-Hall in Brussel’. In: Monumenten en Landschappen, 

jg. 5, nr. 3, 1986, pp. 35-53. 

celis, m.m., De egyptiserende maçonnieke tempels van de Brusselse loges 

‘Les Amis Philanthropes’ en ‘Les Vrais Amis de l’Union et de Progrès Réunis’. 

In: Monumenten en Landschappen, jg. 3, nr. 3, 1984, pp. 25-41. 

van de steene, w., Het Paleis der Natie. Brussel, 1981. 

victoir, j. en vanderperren, j., Hendrik Beyaert. Van classicisme tot Art 

Nouveau. Sint-Martens-Latem, 1992. 

wauters, a. en henne, a., Histoire de la Ville de Bruxelles (nouvelle édition 

du texte original de 1845, augmentée de nombreuses reproductions de documents 

choisis par M. Martens, archiviste de la ville). Bruxelles, 1975, 4 dln. 

HOOFDSTUK 4 

Vlaams Parlement. Brussel, Vlaams Parlement, s.d. (brochure).

141 

Herkomst van de illustraties en foto’s 

Illustraties 

blz. 32 

Studiebureau Arrow, Gent. 

blz. 48-49 Prent door Lucas Vorstermans jr. van 1659 (Österreichische 

Nationalbibliothek, Wenen, Atlas Blaeau-van der Hem). 

blz. 50-51 Plan opgemaakt door Joachim Zinner, te dateren in 1779. 

(Algemeen Rijksarchief, Brussel, Kaarten en plannen in manuscript 41). 

blz. 52-53 Algemeen Rijksarchief, Brussel, Kaarten en plannen in manuscript 520. 

blz. 59 

Académie Royale de Bruxelles, Kunstbibliotheek van Brussel, 

Fonds Beyaert, plan 46. 

blz. 61 Travaux d’architecture exécutés en Belgique par Henri Beyaert, 11, 

Ministère des Chemins de fer, plan 1. 

blz. 62 

blz. 63 

blz. 64 







blz. 65 Stadsarchief Brussel, Openbare Werken, dossier 10.331. 

blz. 74-76 Studiebureau Arrow, Gent. 

Foto’s 

Marnix Van Esbroeck, behalve de foto’s op: 

blz. 29, 34-35 

blz. 56-57, 60 

blz. 68, 69 

Joris Luyten. 

Oswald Pauwels. 

Museum van Post en Telecommunicatie, Brussel.

143 

Colofon 

Fotografie 

marnix van esbroeck 

Redactie 

martine goossens 

Coördinatie 

kris van esbroeck 

Vormgeving 

studio lannoo 

Onderzoek 

martine goossens (hoofdstuk 1) 

jo braeken (hoofdstuk 2) 

jo lefebure (hoofdstuk 3) 

Taaladvies 

joris dedeurwaerder 

© Uitgeverij Lannoo, Tielt 

d/1997/45/242 - isbn 90 209 2083 9 - nugi 672 

Gedrukt en gebonden bij 

Drukkerij Lannoo, Tielt - 1997 

printed in Belgium 

Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd 

en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, 

microfilm of op welke wijze ook zonder voorafgaande 

schriftelijke toestemming van de uitgever.

Het Vlaams Parlement

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?