Kontich - lokaal sociaal beleidsplan 2008-2014 - Vlaanderen.be

LOKAAL SOCIAAL BELEID KONTICH 

LOKAAL SOCIAAL BELEIDSPLAN 

2008-2013 

Contactgegevens: 

Coördinator lokaal sociaal beleid 

p/a Sociaal Huis 

Antwerpsesteenweg 62 

2550 Kontich 

tel. 03 451 14 30 - fax 03 451 14 49

Voorwoord 

Het lokaal sociaal beleidsplan periode 2008 tot en met 2013 is het resultaat van de 

samenwerking tussen de gemeente en het OCMW van Kontich gedurende 2006 en 2007 in 

uitvoering van het lokaal sociaal beleidsplan periode 2006 – 2007. 

Het lokaal sociaal beleidsplan werd opgemaakt in samenwerking met vele lokale 

medewerkers. Daarom dank aan alle medewerkende politieke mandatarissen en ambtelijke 

medewerkers van zowel gemeente als OCMW, aan alle vertegenwoordigers in de stuurgroep 

lokaal sociaal beleid bestaande uit vertegenwoordigers van de lokale adviesraden en de 

verschillende relevante lokale organisaties. 

Dank ook aan de leerlingen van het Sint-Jozefinstituut voor de enquête bij de Kontichse 

bevolking en aan Kina voor de begeleiding bij de opmaak van de geïntegreerde visie. 

We hopen dat dit lokaal sociaal beleidsplan de basis blijft voor een constructief geïntegreerd 

en effectief lokaal sociaal beleid de volgende beleidsjaren met aandacht voor alle Kontichse 

burgers en in bijzonder voor de meest kwetsbare doelgroepen. 

Namens de kerngroep lokaal sociaal beleid, 

De co-voorzitters, 

Josée Vingerhoets, 

OCMW-Voorzitter 

Erna Depauw, 

Schepen van Sociale Zaken 

Gemeente en OCMW Kontich Lokaal Sociaal Beleidsplan 2008-2013 Pag. 2/117

Index 

Voorwoord ................................................................................................................................2 

Index.........................................................................................................................................3 

Inleiding....................................................................................................................................4 

Hoofdstuk 1. Omgevingsanalyse..............................................................................................5 

1.1. Demografische analyse ............................................................................................6 

1.2. Arbeid .......................................................................................................................8 

1.3. Culturele en maatschappelijke ontplooiing .............................................................13 

1.4. Gezondheidszorg en thuiszorg...............................................................................19 

1.5. Huisvesting: positioneren en activeren...................................................................29 

1.6. Jeugdzorg...............................................................................................................34 

1.7. Onderwijs en vorming.............................................................................................38 

1.8. Ouderenzorg...........................................................................................................43 

1.9. Recht op recht ........................................................................................................49 

1.10. Sociale vangnetten: valkuilen, insluiting en uitsluiting ............................................51 

1.11. Analyse via bevraging van de bevolking ................................................................65 

1.12. De Sociale Spiegel .................................................................................................66 

1.13. Inventaris van aandachtpunten uit de lokale participatie via de stuurgroep ...........67 

1.14. Conclusies uit de omgevingsanalyse .....................................................................71 

Sociale conjunctuurbarometer Kontich ...............................................................................72 

Hoofdstuk 2. Geïntegreerde visie op het lokaal sociaal beleid...............................................74 

2.1. Wettelijke opdrachten als missie ............................................................................74 

2.2. Werkgroep visieontwikkeling ..................................................................................75 

2.3. Geïntegreerde visie ................................................................................................79 

Hoofdstuk 3. Meerjarenplan ...................................................................................................82 

3.1. Werkgroepen strategische doelstellingen – procesbeschrijving.............................82 

3.2. Overzicht strategische doelstellingen en acties......................................................82 

Hoofdstuk 4. Taakverdeling en werkafspraken tussen gemeente en OCMW Kontich...........94 

4.1. Concrete samenwerkingsafspraken tussen gemeente en OCMW .........................94 

4.2. Projectfiche Sociaal Huis........................................................................................98 

Hoofdstuk 5. Betrokkenheid / Participatie ............................................................................103 

5.1. Participatie gemeentelijke adviesraden ................................................................103 

5.2. Stuurgroep lokaal sociaal beleid...........................................................................103 

5.3. Enquête bij Kontichse bevolking in samenwerking met Sint-Jozefinstituut ..........104 

5.4. Sociale Spiegel.....................................................................................................105 

5.5. Participatie in de periode 2008 – 2013 .................................................................105 

Hoofdstuk 6. Sectorale planverplichtingen ...........................................................................106 

6.1. Cultuurbeleidsplan................................................................................................106 

6.2. JeugdBeleidsPlan.................................................................................................107 

6.3. Beleidsplan Kinderopvang....................................................................................107 

6.4. Ouderenbeleidsplan .............................................................................................111 

Hoofdstuk 7. Ontwikkeling ten opzichte van het vorig lokaal sociaal beleidsplan ................113 

Besluit...................................................................................................................................115 


Inleiding 

Op 22 mei 2004 trad het decreet Lokaal Sociaal Beleid in werking met als doel om de hulpen 

dienstverlening beter op elkaar af te stemmen om tot een verbeterde toegankelijkheid te 

komen voor de inwoners van Kontich. Het lokaal bestuur - dit wil zeggen de gemeente en het 

OCMW samen - kreeg de coördinerende rol in het lokaal sociaal beleid. 

Het lokaal sociaal beleidsplan bevat zeven hoofdstukken zoals opgelegd werd in het 

uitvoeringsbesluit van 24 februari 2006. 

Hoofdstuk 1 is de omgevingsanalyse met een demografische analyse, een thematische 

analyse en een analyse vanuit drie participatieprojecten. 

Hoofdstuk 2 is een geïntegreerde visie op het lokaal sociaal beleid met de wettelijke 

opdracht als missie. De conclusies van een werkgroep visieontwikkeling resulteerden op 26 

maart 2007 in een lokale geïntegreerde visie. 

Hoofdstuk 3 is de meerjarenplanning, thematisch opgemaakt vanuit vier werkgroepen met 

een overzicht van strategische doelstellingen gekoppeld aan acties voor de periode 2008 tot 

en met 2013, telkens met vermelding van de uitvoerende instanties. 

Hoofdstuk 4 geeft een weergave van de taakverdeling en werkafspraken tussen gemeente 

en OCMW Kontich met concrete samenwerkingsafspraken, en de projectfiche van het 

Sociaal Huis, dat op deze manier ingebouwd werd in het lokaal sociaal beleid. 

Hoofdstuk 5 gaat over de betrokkenheid en participatie met vermelding van de participatie 

via de gemeentelijke adviesraden en via de stuurgroep lokaal sociaal beleid. Als specifieke 

participatieacties werd een enquête gehouden bij de Kontichse bevolking en werd de Sociale 

Spiegel ingevuld. 

Hoofdstuk 6 is een weergave van de mate waarin sectorale planverplichtingen al dan niet 

opgenomen zijn in dit lokaal sociaal beleidsplan. Zo wordt naar het Cultuurbeleidsplan en het 

Jeugdbeleidsplan enkel verwezen. Het Beleidsplan kinderopvang wordt integraal 

opgenomen in hoofdstuk 6. Het ouderenbeleidsplan is in het lokaal sociaal beleidsplan 

opgenomen doorheen de verschillende hoofdstukken. 

Hoofdstuk 7 geeft de ontwikkeling weer ten opzichte van het lokaal sociaal beleidsplan 

2006 - 2007 waaruit blijkt dat het vooropgestelde traject in zijn geheel gerealiseerd werd. 


Hoofdstuk 1. Omgevingsanalyse 

De omgevingsanalyse geeft een overzicht van basisgegevens over Kontich betreffende 

sociale materies in brede betekenis. De gegevens dienen als basis voor de opmaak van het 

toekomstige lokaal sociaal beleid. 1 

De omgevingsanalyse omvat drie hoofddelen: een demografische analyse, een thematische 

analyse en een analyse vanuit drie participatieprojecten. 

De demografische analyse (1.1.) bevat gegevens over de bevolkingssamenstelling van 

Kontich. 

De thematische analyse is een onderzoek van de grondrechten zoals arbeid (1.2.), culturele 

en maatschappelijke ontplooiing (1.3.), gezondheidszorg en thuiszorg (1.4.), huisvesting: 

positioneren en activeren (1.5.), jeugdzorg (1.6.), onderwijs en vorming (1.7.), ouderenzorg 

(1.8.), recht op recht (1.9.) en sociale vangnetten: valkuilen, insluiting en uitsluiting (1.10). 

Doorheen de verschillende thema’s wordt de link gelegd met de kwetsbare – dikwijls ook 

bestaansonzekere – doelgroepen zoals kinderen, ouderen, werklozen, kansarmen, 

allochtonen, chronisch zieken en gehandicapten. 

Ieder thema bevat lokale cijfergegevens aangevuld met het aanbod dat in Kontich bestaat, in 

bijzonder het aanbod vanuit de gemeente en het OCMW. Waar mogelijk worden knelpunten, 

aandachtspunten en/of noden aangehaald. Deze vormen mee de basis tot het vastleggen 

van de doelstellingen die het lokaal bestuur op termijn wil behalen en tot verdere uitbouw van 

de hulpen dienstverlening aan de Kontichse bevolking. 

De analyses uit drie participatieprojecten zijn: 

- Analyse via bevraging van de Kontichse bevolking omtrent de sociale dienstverlening 

en de informatieverspreiding te Kontich, dit in samenwerking met het Sint- 

Jozefinstituut Kontich (1.11.) 

- In samenwerking met de sociale raad en de participatieve stuurgroep lokaal sociaal 

beleid werd een sociaal profiel opgemaakt van de gemeente via het instrument 

Sociale Spiegel (1.12.) 

- Vanuit de participatie van de stuurgroep lokaal sociaal beleid werd een inventaris van 

aandachtspunten opgemaakt (1.13.). 

Op het einde worden de conclusies uit het geheel weergegeven (1.14.). 

De opmaak van omgevingsanalyse werd afgesloten dd. 21 maart 2007. Wijzigingen van 

benamingen of feiten van na deze datum of cijfergegevens die na deze datum beschikbaar 

werden, zijn niet meer opgenomen. De omgevingsanalyse werd op 21 maart 2007 unaniem 

goedgekeurd door de kerngroep lokaal sociaal beleid. 

De omgevingsanalyse werd opgemaakt in samenwerking met vele medewerkers van 

gemeente, OCMW en lokale organisaties. Met dank aan alle medewerkers voor hun inbreng. 

1 Het uitvoeringsbesluit van het decreet Lokaal Sociaal Beleid stelt in art.3. ‘deze analyse is gestoeld 

op onder meer de gegevens van de sociale conjunctuurbarometer’. Deze cijfergegevens werden 

doorheen de analyse gebruikt en zijn terug te vinden op www.lokalestatistieken.be. De sociale 

conjunctuurbarometer van Kontich is op het einde van de omgevingsanalyse integraal toegevoegd. 


1.1. Demografische analyse 

Kontich is een dichtbevolkte gemeente. 

De prognose voor 2010 voorziet een daling van het 

aantal inwoners. 

Tendens van ‘ontgroening’ en ‘vergrijzing’. 

Meer alleenstaanden en huishoudens van twee 

personen, waardoor meer aparte huishoudens, 

waardoor gestegen nood aan woonentiteiten. 

Nood aan duidelijkere registratie van inwoners met 

allochtone achtergrond. 

1.1.1. Algemeen 

Kontich telt op een oppervlakte van 2.376 ha op 1 januari 2006 20.239 inwoners, wat 

overeenkomt met een bevolkingsdichtheid van 855 inwoners/km². 

In vergelijking met Vlaanderen waar de gemiddelde bevolkingsdichtheid 439/km² bedraagt, is 

Kontich een dichtbevolkte gemeente waarbij de meerderheid woonachtig is binnen één van 

de drie kernen van de gemeente, nl. Kontich centrum (43 %), Kontich-Kazerne (27 %) en 

Waarloos (15 %). Overige spreiding: Altenawijk (5 %), Tuinwijk (3 %), St.-Rita (3,5 %) en 

Reep (3,5 %) 2 . 

1.1.2. Bevolking 

Samenstelling van de bevolking 3 

1 januari 2000 1 januari 2006 Prognose 2010 

Aantal % van het Aantal % van het Aantal % van het 

totaal 

totaal 

totaal 

Totale bevolking 19.874 100,00% 20.239 100,00% 19.660 100,00% 

Bevolking 20 en

Aantal 

inwoners 

Toename/ 

Afname 

Evolutie van de bevolkingsomvang 4 

01/01/99 01/01/00 01/01/01 01/01/02 01/01/03 01/01/04 01/01/05 01/01/06 01/01/07 

19.644 19.873 19.971 20.048 20.136 20.170 20.250 20.239 20.240 

79 229 89 77 88 34 80 -11 +1 

Uit de samenstelling van de bevolking blijkt dat de totale bevolking de laatste jaren steeg. De 

evolutie toont in 2006 een lichte daling en de prognose voor 2010 voorziet een verdere 

daling. 

In Kontich zijn in totaal meer vrouwen dan mannen, maar die meerderheid situeert zich 

voornamelijk boven 65 jaar. De bevolking jonger dan 20 jaar is gedaald, een daling die 

volledig bij de vrouwen zit. Tussen 20 en 65 jaar is de bevolking nagenoeg gelijk in aantal 

gebleven. De categorie ouder dan 65 jaar is sterk gestegen, zowel bij mannen als bij 

vrouwen, maar de vrouwen zijn in deze categorie in de meerderheid. 

Dit bevestigt de maatschappelijke tendens van ‘ontgroening’ en ‘vergrijzing’, weliswaar iets 

minder dan in arrondissement Antwerpen met momenteel 22,8 % -20-jarigen en 18,2 % 65- 

plussers, waarden die Kontich vanaf 2010 pas zal benaderen. 

De evolutie van de Kontichse bevolkingsomvang toont relatief een constante toename, 

uitgezonderd in 1999 en een daling in 2005. Het groeipercentage van de bevolking bedroeg 

tot 2005 3,2 %. In 2005 was er een daling met als prognose voor 2010 nog 19.660 inwoners. 

In 2006 bleef het aantal inwoners stabiel en de volgende jaren zijn meerdere 

woonuitbreidingen voorzien. Dit zal bovenstaande prognose nog beïnvloeden. 

Cijfergegevens van het Nationaal Instituut voor Statistiek tonen aan dat in Kontich het 

verschil niet zozeer gemaakt wordt door geboorten of overlijden, maar dat er duidelijk minder 

aankomsten in en meer vertrekkers uit Kontich zijn. 

Aantal huishouden 5 

1 januari 2000 1 januari 2006 

Aantal % van het totaal Aantal % van het totaal 

Alleenstaande mannen 669 9,00% 765 9,90% 

Alleenstaande vrouwen 908 12,20% 990 12,80% 

Huishoudens van 2 personen 2,508 33,80% 2,681 34,60% 



Huishoudens van 5 personen 561 7,50% 571 7,40% 




Collectieve huishoudens 7 0,10% 6 0,10% 

Totaal huishoudens 7,431 100,00% 7,747 100,00% 

4 www.kontich.be : Algemeen technische gegevens 

5 FOD Economie, Statistiek en Economische Informatie, www.statbel.fgov.be 


Het aantal huishoudens is eveneens gestegen, maar deze stijging zit volledig bij 

alleenstaanden en huishoudens van twee personen. Vanaf drie, vier of vijf personen is het 

aantal nagenoeg gelijk gebleven, maar de ‘grotere gezinnen’, vanaf zes personen zijn vooral 

gedaald. De gegevens geven een ‘gezinsverdunning’ weer, d.w.z. dat het gemiddeld aantal 

personen per huishouden daalt. De gemiddelde gezinsgrootte ligt echter nog boven het 

Vlaamse gemiddelde en boven het gemiddelde van Arrondissement Antwerpen. 

Het aantal inwoners steeg in totaal met 1,8 %, het aantal huishoudens met 4,25 %. Dit 

maakt dat er in verhouding ook meer woonentiteiten nodig zijn. 

Cijfergegevens omtrent jongeren en ouderen zijn terug te vinden onder de respectievelijke 

thema’s: zie 1.6. Jeugdzorg en 1.8. Ouderenzorg. 

Er is ook een lichte daling van het aantal vreemdelingen (vluchtelingen ingeschreven in het 

wachtregister niet meegerekend). 

‘Een probleem waarmee zowel onderzoek, beleid als middenveld geconfronteerd wordt, is de 

gebrekkige registratie van etnische minderheden in ons land... Indien er al een vorm van 

registratie bestaat is dit meestal op basis van nationaliteit. Door de naturalisatie van veel 

allochtonen is nationaliteit als criterium echter niet meer toereikend. Er dient dan ook 

dringend gezocht te worden naar een nieuw en duidelijk criterium voor de registratie van 

allochtonen.’ 6 

Op 1 mei 2000 gingen nieuwe maatregelen in voege, waardoor er nu vier manieren zijn om 

Belg te worden: 7 

- automatische toekenning (vb. van ouders die Belg zijn geworden op kinderen) 

- nationaliteitskeuze via de rechtbank van eerste aanleg 

- nationaliteitsverklaring via de rechtbank van eerste aanleg 

- naturalisatie via de Kamer van Volksvertegenwoordigers. 

Sindsdien zijn er in Kontich ongeveer 110 allochtonen die op basis van nationaliteitskeuze of 

nationaliteitsverklaring de Belgische nationaliteit hebben verkregen. Ongeveer 17 personen, 

die op dàt moment in Kontich woonden, zijn via naturalisatie Belg geworden. Er zijn geen 

gegevens beschikbaar voor wat betreft de automatische toekenning, wat maakt dat er geen 

volledige demografische cijfergegevens over deze doelgroep beschikbaar zijn. 

1.2. Arbeid 

Relatief lage en dalende werkloosheidsgraad in Kontich. 

Tegelijk sterke stijging van langdurig werklozen. 

Laagdrempelige en effectieve arbeidsbegeleiding via het 

OCMW. 

Er is nog werk aan het integrale lokale 

werkgelegenheidsbeleid. 

Stijgende werkgelegenheid in Kontich. 

6 Janssens A.& Timmermans C., ‘Hoe elkaar de hand reiken De zoekende interactie tussen de 

allochtone ouderen en het zorgaanbod in de stad Antwerpen.’, Steunpunt Gelijkekansenbeleid – 

Consortium UA en LUC, 2003, p 56 

7 Gegevens van burgerlijke stand gemeente Kontich 


1.2.1. Cijfergegevens werkloosheid in Kontich 8 

In Kontich waren 456 niet-werkende werkzoekenden in oktober 2006, dit tegenover 577 in 

oktober 2005. Dit is een daling met 21 %. 

Dit geeft volgende werkloosheidsgraad in Kontich: 

Werkloosheidsgraad Oktober 2006 Oktober 2005 Verschil 

Totaal 4,84 % 6,30 % -1,46 % 

Mannen 3,86 % 5,12 % -1,26 % 

Vrouwen 6,02 % 7,78 % -1,76 % 

In oktober 2006 was 4,84% van de beroepsbevolking in Kontich werkloos. 3,86% van de 

werkloze beroepsbevolking waren mannen, 6,02% vrouwen. Op één jaar tijd - oktober 2005 

tegenover oktober 2006 - daalde de werkloosheidsgraad duidelijk. 

De werkloosheidsgraad in Vlaanderen lag in oktober 2006 op 7,46% en in de provincie 

Antwerpen op 8,82%. De werkloosheidsgraad in Kontich lag dus opmerkelijk lager. We 

dienen hierbij op te merken dat de werkloosheidscijfers voor de provincie en voor 

Vlaanderen naar boven worden getrokken door de werkloosheidsgraad in Antwerpen. We 

kunnen de werkloosheidsgraad in Kontich bestempelen als normaal in vergelijking tot de 

omliggende gemeenten zoals Edegem, Hove, Lint, Mortsel en Duffel. Wel wordt er door de 

VDAB vastgesteld dat er veel oudere werklozen zijn in Kontich en de omringende 

gemeenten. 

Specifieke gegevens voor Kontich: 

Kenmerken Okt. ‘06 % Okt. ‘05 Verschil 

Niet werkende 

456 100% 577 -21% 

werkzoekenden 

Categorie: Uitkeringsgerechtigd 350 76,7% 357 -2,0% 

Schoolverlaters 58 12,7% 114 -49,1% 

Vrij ingeschreven 25 5,4% 81 -69,1% 

Andere 23 5,0% 25 -8,0% 

Geslacht Mannen 202 44,2% 262 -22,9% 

Vrouwen 254 55,7% 315 -19,4% 

Leeftijd < 25 jaar 106 23,2% 194 -45,4% 

25-40 jaar 124 27,1% 146 -15,1% 

>= 40 jaar 226 49,5% 237 -4,6% 

Studieniveau Laaggeschoold 155 33,9% 187 -17,1% 

Middengeschoold 186 40,7% 233 -20,2% 

Hooggeschoold 115 25,2% 157 -26,8% 

Werkloosheidsduur < 1 jaar 262 57,4% 370 -29,2% 

1 tot 2 jaar 72 15,7% 107 -32,7% 

>= 2 jaar 122 26,7% 100 +22,0% 

8 www.arvastat.vdab.be 


Er is een algemene daling van werkloosheid over de verschillende categorieën, uitgezonderd 

voor werklozen met een werkloosheidsduur hoger dan 2 jaar. In deze categorie is een 

stijging van 22%. Langdurige werklozen vormen dus een belangrijke doelgroep voor 

arbeidsbegeleiding. 

1.2.2. Arbeidsbegeleiding 

1.2.2.1. Arbeidsbegeleiding via OCMW 

De dienst Arbeidsbegeleiding richt zich voornamelijk op de cliënten van het OCMW, met 

name personen die leefloon of financiële steun ontvangen. Personen die geen financiële 

steun ontvangen, kunnen ook begeleid worden indien ze dit wensen. 

Personen die een leefloon genieten moeten hun werkbereidheid aantonen volgens artikel 3 

lid 5 van de Wet van 26 mei 2002 betreffende het recht op maatschappelijke integratie, tenzij 

dit wegens gezondheids- en billijkheidsredenen niet mogelijk is. Na een intakegesprek en het 

invullen van een intakeformulier, bespreken cliënt en maatschappelijk werker samen de 

wederzijdse mogelijkheden en verwachtingen naar een tewerkstelling of een opleiding toe. 

De aanpak van het OCMW is zeer laagdrempelig. De meeste cliënten die begeleid worden 

door de dienst Arbeidsbegeleiding, worden ook opgevolgd door de sociale dienst op 

meerdere levensdomeinen zoals budget, wonen, … Op deze manier bereikt het OCMW 

mensen die niet door de VDAB worden begeleid. Vanuit de praktijk stellen de OCMWmedewerkers 

vast dat een aantal personen nood hebben aan een arbeidsbegeleiding 

waarbij er ook rekening wordt gehouden met hun situatie. Daarbij kan worden opgemerkt dat 

het verbeteren van de positie van de minst kansrijken op de opleidings- en arbeidsmarkt een 

noodzakelijk werk is van lange adem. 

In 2006 kwamen er in totaal 76 personen naar de dienst arbeidsbegeleiding. 

Procentuele verhoudingen: 

2003 2004 2005 2006 

Vrouwen 45% 45,2% 50,6% 37% 

Mannen 55% 54,8% 49,4% 63% 

Autochtonen 61% 63% 50,6% 58% 

Allochtonen 39% 37% 49,4% 42% 

In 2005 was het opmerkelijk dat zowel de verhouding man-vrouw als autochtoon-allochtoon 

nagenoeg gelijk was. In 2006 was er een groter verschil merkbaar. 

Via deze begeleiding vonden in 2006 46 personen werk, waarvan 9 als tewerkgestelden in 

het kader van artikel 60 §7. 9 Er wordt samengewerkt met tewerkstellingsplaatsen zoals 

Opnieuw en Co, kinderdagverblijf ’t Wisterke, RVT De Hazelaar, … 

1.2.2.2. Arbeidsbegeleiding via VDAB 

“VDAB heeft een sociale en economische opdracht: 

- Als sociale taak is het zijn eerste bekommernis werkgever en werkzoekende met elkaar in 

contact te brengen. VDAB engageert zich om elke werkzoekende optimaal bij te staan bij 

het vinden van een passende job. Van inschrijving, tot de eerste werkdag. 

- Op economisch vlak wil VDAB een betrouwbare partner zijn voor alles wat met 

personeelsbeleid te maken heeft. 

9 Art. 60 §7van de Organieke wet van 8/7/1976 betreffende de OCMW’s: Wanneer een persoon het 

bewijs moet leveren, van een periode van tewerkstelling om het volledige voordeel van bepaalde 

sociale uitkeringen te verkrijgen of teneinde de werkervaring van de betrokkene te bevorderen, neemt 

het openbaar centrum voor maatschappelijk welzijn alle maatregelen om hem een […] betrekking te 

bezorgen. In voorkomend geval verschaft het deze vorm van dienstverlening zelf door voor de 

bedoelde periode als werkgever op te treden. (W. 2.8.2002 – art. 187, 1° – B.S. 29.8.2002) 


Om die opdracht zo efficiënt mogelijk uit te voeren, biedt VDAB een uitgebreid en 

doeltreffend dienstenpakket aan: Arbeidsbemiddeling; training en opleiding; 

loopbaanbegeleiding.” 10 

Cijfergegevens over de arbeidsbegeleiding via de VDAB in Kontich waren niet beschikbaar. 

1.2.2.3. Arbeidsbegeleiding via het plaatselijk werkgelegenheidsagentschap 

“Het plaatselijk werkgelegenheidsagentschap (afgekort PWA) heeft in samenwerking met de 

RVA het doel in te spelen op enerzijds de vraag naar bepaalde activiteiten waaraan niet 

wordt tegemoetgekomen in de reguliere arbeidscircuits en die daar ook geen concurrentie 

voor vormen, en anderzijds de vraag naar arbeid van langdurig werklozen, 

bestaansminimumtrekkers en bepaalde begunstigden van financiële sociale bijstand, die 

moeilijk een plaats op de arbeidsmarkt vinden.” 11 

Momenteel begeleidt PWA Kontich ongeveer 200 langdurig werklozen. 12 Deze groep 

bestaat uit 70 mannen en 130 vrouwen. Vanaf 1/10/2004 heeft de PWA ook een 

dienstenchequebedrijf waar 18 personen tewerkgesteld worden. 

VDAB en PWA zijn gehuisvest in hetzelfde gebouw. 

1.2.3. Naar een integraal, lokaal werkgelegenheidsbeleid 

1.2.3.1. Lokale Werkwinkel 

Op 7 december 2004 startte de Lokale Werkwinkel (LWW). ‘De bedoeling is dat deze lokale 

werkwinkel de draaischijf is van waaruit de federale, de Vlaamse en de lokale overheid, op 

een klantvriendelijke en transparante manier een dynamisch lokaal werkgelegenheidsbeleid 

gestalte geeft. Hierbij moet er extra aandacht zijn voor het verhogen van de 

participatiegraad van de zogenaamde ‘kansengroepen’ op de arbeidsmarkt’. Onder 

kansengroepen worden onder andere laaggeschoolden, oudere werkzoekenden en 

allochtonen verstaan. 13 

Zowel het OCMW als ATB (Arbeidstrajectbegeleiding van het Vlaams Fonds) hebben een 

gezamenlijk bureau in de Lokale werkwinkel maar geen van beiden heeft er permanentie. 

Wat het OCMW betreft, is de eventuele aanwezigheid van een OCMW-medewerker in de 

werkwinkel pas zinvol als duidelijk wordt welke taak het OCMW in de werkwinkel kan 

vervullen. 

1.2.3.2. Forum Lokale Werkwinkel 

Er werd ook een Forum Lokale Werkwinkel opgericht dat bestaat uit vertegenwoordigers van 

de gemeenten, OCMW’s, een vertegenwoordiger van de VDAB en RVA, vertegenwoordigers 

van de Raad van Bestuur van de PWA van de gemeenten Edegem, Hove, Kontich en Lint en 

vertegenwoorders van werknemers- en werkgeversorganisaties. Volgens artikel 8 van de 

statuten is het Forum bevoegd voor 

- het adviseren en voorbereiden van een lokaal werkgelegenheidsbeleid; 

- de beleidsmatige opvolging van de lokale werkwinkel 

10 www.vdab.be/vdab/ 

11 www.rva.be 

12 Cijfer telefonisch bekomen bij PWA 

13 Kaderovereenkomst tussen de federale en de Vlaamse overheid en de VVSG omtrent lokaal 

werkgelegenheidsbeleid en de lokale werkwinkel dd 6 april 2006. 


De oprichting van de Lokale Werkwinkel en het Forum zijn belangrijke stappen in functie van 

de ontwikkeling van een lokaal werkgelegenheidsbeleid. Het geheel staat nog in zijn 

kinderschoenen, maar bevat veel potentieel en kan heel wat kansen voor de kwetsbare 

doelgroepen creëren. Opdracht is om bovenstaande opdrachten effectief te realiseren. 

1.2.4. Cijfergegevens lokale tewerkstellingsmogelijkheden 14 

Tewerkstelling in Kontich 2000 2002 2004 

Arbeidsmarkt - 

Tewerkstelling in de secundaire sector 2.632,00 2.614,00 N/A 

Tewerkstelling 

Tewerkstelling in de tertiare sector 5.981,00 6.756,00 N/A 

Tewerkstelling in de (medium)- 

hoogtechnologische industrie 1.188,00 1.185,00 N/A 

Tewerkstelling in de creatieve sector 71 98 N/A 

Tewerkstelling in de kennisintensieve 

diensten 1.313,00 2.045,00 N/A 

Absolute evolutie van de totale bezoldigde 

tewerkstelling 8.755,00 9.501,00 N/A 

Bevolking op beroepsactieve leeftijd RSZ ( 

20 - 64 jarigen) 11.902,00 11.946,50 N/A 

Arbeidsmarkt - Zelfstandigen Totaal van zelfstandigen en helpers in 

hoofdberoep 1.192,00 1.161,00 1.287,00 

Totaal van zelfstandigen als bijkomende 

bezigheid 337 362 378 

Totaal van zelfstandigen actief na 

pensioenleeftijd 99 111 102 

Bedrijfstak: landbouw (100) 104 103 114 

Bedrijfstak: visserij (200) 1 1 1 

Bedrijfstak: productie (300) 327 308 318 

Bedrijfstak: handel (400) 758 760 815 

Bedrijfstak: vrije beroepen (500) 307 321 355 

Bedrijfstak: diensten (600) 127 139 161 

Bedrijfstak: diverse (000) 4 2 3 

Arbeidsmarkt - Algemeen 

Totale beroepsbevolking SWAV 15 8.911,00 9.048,00 9.201,00 

Aantal werkenden totaal SWAV 8.498,00 8.585,00 8.690,00 

Totale werkgelegenheid SWAV 10.097,00 10.803,00 N/A 

Werkzaamheidsgraad 68,3 68,9 70 

Werkgelegenheidsgraad 81,1 86,7 N/A 

Bevolking op beroepsactieve leeftijd 

SWAV ( 18 - 64 jarigen) 12.450,50 12.453,50 12.417,50 

De werkgelegenheidsgraad geeft de verhouding weer tussen het totaal aantal 

arbeidsplaatsen en de bevolking op beroepsactieve leeftijd. Deze werkgelegenheidsgraad 

steeg in Kontich van 81,1 % in 2000 naar 86,7 % in 2002. De tewerkstelling steeg vooral in 

de tertiaire sector, een niet te onderschatten bron van arbeidsmogelijkheden. 

De werkzaamheidsgraad geeft het aandeel werkenden weer ten opzichte van de bevolking 

op beroepsactieve leeftijd en steeg in Kontich van 68,3 % in 2000 naar 70 % in 2004 . Zowel 

werkgelegenheidsgraad als werkzaamheidsgraad als totale werkgelegenheid groeiden de 

voorbije jaren nog verder, wat een positieve evolutie van de lokale tewerkstelling weergeeft. 

14 www.lokalestatistieken.vlaanderen.be, rapportviewer 

15 SWAV: Steunpunt Werkgelegenheid, Arbeid en Vorming, universitair onderzoekssteunpunt dat de 

cijfersgegevens levert 


1.3. Culturele en maatschappelijke ontplooiing 

Reflectie nodig over geïntegreerd en polyvalent 

gebruik van de lokale infrastructuur en over de locatie 

van het personeel bij cultuurbeleid. 

Optimaliseren van samenwerking en communicatie. 

Werken aan drempelverlaging, toegankelijkheid en 

optimaal bereik van de doelgroepen, in bijzonder van de 

meest kwetsbare doelgroepen . 

De bibliotheek heeft specifieke taken met een sociale 

draagkracht. 

Kontich heeft een rijk sportleven. Algemene optimalisering 

van de sportinfrastructuur is een werkpunt. 

Er is nood aan een grote polyvalente zaal in Kontich. 

1.3.1. Gemeentelijk cultuurbeleid 

1.3.1.1. Gemeenschapscentrum: Cultuurpunt Sint-Jan en Cultuurpunt Altena 

De gemeente beschikt over een gemeenschapscentrum met 2 locaties: Cultuurpunt Sint-Jan 

en Cultuurpunt Altena. 

Cultuurpunt Sint-Jan ligt in het centrum van de gemeente en biedt 3 vergaderlokalen en 1 

polyvalente zaal van een kleine 100 m². In hetzelfde gebouw huizen naast de cultuurdienst 

tevens de bibliotheek en het Museum voor Heem- en Oudheidkunde. Er is een 

ontspanningslokaal voor senioren. In dit gebouw gaan de cursussen Nederlands voor 

anderstaligen door die OCMW - Uit Je Doppen organiseert. Verder worden de lokalen 

gebruikt en verhuurd voor vergaderingen en diverse culturele en vormingsactiviteiten De 

locatie biedt interessante mogelijkheden voor kruisbestuiving, die nu slechts voor een deel 

worden benut. 

De andere locatie is Cultuurpunt Altena. Ze ligt op ca. 15 minuten wandelafstand van het 

centrum en is gelegen in een park. In het park zijn vele functies terug te vinden: het 

cultuurpunt, een school, het park zelf, een taverne, serviceflats en sociale woningen van het 

OCMW en er worden binnen afzienbare tijd nog een aantal extra sociale woningen gepland. 

Via het Cultuurpunt Altena beschikt het gemeenschapscentrum in het park over een 

polyvalente ruimte in een neogotische kapel. De Altenakapel met een 200-tal zitplaatsen 

werd recent van het nodige comfort voorzien en gerestaureerd (dus als erfgoed bewaard). In 

het landhuis, dat via een tussendeel met de kapel verbonden is, bevindt zich op de 

benedenverdieping een taverne, door het gemeentebestuur in concessie gegeven, en een 

polyvalent zaaltje. Op de eerste verdieping zijn er enkele lokalen voor voorlopig gebruik 

afgewerkt. Vanuit de samenwerking tussen gemeentebestuur en OCMW werd een 

computerlokaal ingericht met tweedehands materiaal waaraan een project werd verbonden 

voor opleiding van vrijwilligers tot lesgevers voor computercursussen. Dit lokaal is echter niet 

toegankelijk voor mensen met een functiebeperking. Er is een extra vergaderlokaal op de 

eerste verdieping, waar o.a. de lessen woord van de academie voor muziek en woord 

doorgaan. In het park staat er een mini-expositieruimte in een oud kapelletje. 


In tweede en derde fase van het Altenaproject is de bouw van een tussengebouw met foyer 

en de restauratie van het landhuis, met inrichting van diverse bijkomende lokalen gepland. 

Om de in het park aanwezige functies zoveel mogelijk tot hun recht te laten komen is er een 

grondige reflectie nodig betreffende het aantal functies, afstemming op elkaar en de 

functionele inrichting van het park en de gebouwen. 

Het belang van het gemeenschapscentrum ligt in het creëren van een ontmoetingsruimte 

met een zo laag mogelijke drempel. Het OCMW gebruikt de ruimten voor cursuswerking en 

projecten. Verenigingen kunnen tegen lage retributietarieven gebruik maken van de ruimten. 

Met de programmatie van vormingsactiviteiten, concerten en voorstellingen wordt een zo 

breed mogelijk publiek aangesproken tegen zeer schappelijke tarieven. 

Scholen kunnen in het centrum terecht voor kwaliteitsvolle producties rond muzische 

vorming. Dit is concreet uitgewerkt voor het basisonderwijs. Voor jongeren wordt er een 

project opgestart in samenwerking met o.a. de jeugddienst. De bedoeling is een zo breed 

mogelijke doelgroep te bereiken, waarbij de drempels tot cultuurbeleving zo klein mogelijk 

worden gehouden. 

Via participatieprojecten van het OCMW wordt extra tussenkomst verleend voor cliënten. De 

samenwerking met het OCMW in het kader van de subsidiëring voor cultuurparticipatie 

maakt het mogelijk om op een niet-stigmatiserende manier kortingen op cultuurproducten 

aan te bieden, waarbij ook verenigingen worden betrokken (zie ook1.2.3.). Verder worden 

hierbij ook actievere projecten opgestart, b.v. expressieworkshops voor kansarmen met een 

rol in de Heksenwandeling van de cultuurraad ,… 

In deze optiek gaan we via de cultuurraad ook naar de wijken van Kontich, om cultuur 

letterlijk dichter bij de mensen te brengen. 

Uitgaande van de noden van cultuur, maar ook van sectoren zoals jeugd, senioren, toerisme, 

vorming is een verdere integratie van de werking van deze diensten wenselijk, zoveel 

mogelijk op eenzelfde of nabije locatie. 

Via de raad van bestuur van het gemeenschapscentrum is er betrokkenheid van gebruikers, 

deskundigen en politieke strekkingen bij de leiding van dit centrum. De samenstelling van de 

raad gebeurde volgens de bepalingen van het cultuurpact. 

Voor de totaliteit van het gemeenschapscentrum kan er met de middelen die er zijn gewerkt 

worden naar een optimaliseren van het geheel via een herschikking van functies en/of 

personeel, het afstemmen op elkaar, drempelverlaging en werken aan de toegankelijkheid. 

1.3.1.2. Cultuurbeleid 

Adviesorganen 

Over het cultuurbeleid van de gemeente waakt de gemeentelijke cultuurraad met een 

dagelijks bestuur en een algemene vergadering. Zij adviseren over alle culturele materies en 

geven impulsen ondermeer i.v.m. programmatie en grote projecten. Daarnaast zijn er raden 

van bestuur die advies geven over het beheer van de gemeentelijke culturele instellingen, 

zoals de Gemeentelijke Academie voor Schone Kunsten, de bibliotheek en het 

gemeenschapscentrum. 

Erfgoed 

Tijdens de Open Monumentendag (begin september) en de Erfgoeddag (zondag na 

paasvakantie) wordt het bezienswaardige en wetenswaardige uit de eigen omgeving in de 

verf gezet, telkens rond een bepaald thema. De activiteiten spreken vaak een nieuw publiek 


aan en zijn bewust laagdrempelig opgezet, van fietsroutes langs bezienswaardigheden tot 

vertelsessies over ‘vroeger’ en filmvoorstellingen met animatie. 

Er is ook aandacht voor kunst in de algemene openbare ruimte. Verfraaiing van de openbare 

ruimte verhoogt het veiligheidsgevoel. Dit gebeurt in overleg met de dienst ruimtelijke 

ordening en de milieudienst. Het archeologische erfgoed wordt bewaard en tentoongesteld. 

Het bewaren van dit erfgoed is een belangrijk stuk cultuur, maar tevens een belangrijke 

toegangspoort voor de senioren. Er zijn projecten die de koppeling senioren - kinderen 

maken. 

Communicatie, samenwerking en participatie 

De communicatie rond cultuur gebeurt vanuit een integrale aanpak. Overlegstructuren en 

verscheidene gemeentelijke communicatiekanalen worden ingeschakeld om de burgers te 

informeren over het beleid en de activiteiten op het gebied van cultuur en om inspraak en 

medebeslissing mogelijk te maken. 

Bij het geheel is aandacht nodig voor de toegankelijkheid in ‘t algemeen en voor de 

specifieke kwetsbare doelgroepen in het bijzonder. Samenwerking en netwerking 

worden gestimuleerd en georganiseerd, maar blijven evengoed werkpunten, ondermeer 

met de lokale gehandicaptenorganisaties. 

In het hele verhaal blijft ook de vraag welke kansen mogelijk zijn naar allochtonen toe. 

Zij zijn in het bovenstaande geheel niet apart als doelgroep terug te vinden. Op vlak van 

samenwerking kan de link gelegd worden tussen het Sociaal Huis, de cultuurpunten en 

het lokale dienstencentrum, vb. voor de bruikbaarheid van de infrastructuur bij 

welzijnsprojecten. 

1.3.1.3. Bibliotheekwezen 

Er is een gemeentelijke bibliotheekbeleidsplan waarin volgende doelstellingen zijn 

opgenomen met een sociale draagkracht: 

• De toegang tot informatie is voor elke burger makkelijk en laagdrempelig (reeds 

bestaand: gratis internet) 

• Levenslang leren ondersteunen en bevorderen (nog in te vullen actie: computer met 

Officepakket voor publiek) 

• De bibliotheek is door haar laagdrempeligheid en haar aangepaste collectie één van 

de lokale ontmoetingsplaatsen van de gemeente, een open huis. 

De bibliotheek heeft volgende specifieke taken met een sociale draagkracht: 

• Door haar collectie zorgt de bibliotheek voor de toegang tot literatuur, cultuur 

(muziekcd’s, dvd’s) en informatie (internet) voor elke burger. 

• Door haar dienstverlening zorgt de bibliotheek er voor dat ook kwetsbare groepen 

gebruik kunnen maken van haar werking : rondleidingen/voorleessessies voor 

klassen, senioren, peuters uit kinderopvang, jongeren, anderstaligen die Nederlands 

leren, … 

• Door de lage lidgelden en leengelden zorgt de bibliotheek voor een laagdrempelige 

toegang tot literatuur (geen leengeld), cultuur en informatie (gratis internet) voor elke 

burger. De organisatie van auteursbezoeken, luistercursussen, poëziewedstrijd, 

jeugdboekenweekfeest, e.d. dragen eveneens bij tot een laagdrempelige toegang tot 

cultuur voor elke burger. 

• Met drie vestigingen in de gemeente is de bibliotheek makkelijk toegankelijk voor 

minder mobiele mensen. De infrastructuur is gebruiksvriendelijk voor minder mobiele 

mensen. 


Bibliotheekstructuur met collectie en uitleningen 

De bibliotheek heeft 3 vestigingen. De hoofdbibliotheek is gelegen in het centrum van de 

gemeente (Sint-Jansplein) en is 20 uur per week open. Er is een filiaal in Kontich-kazerne 

(Montfortstraat) en een uitleenpost in Waarloos (Ferdinand Maesstraat). Deze zijn 

respectievelijk 8 uur en 4 uur per week open. 

De collectie bestaat uit 75.000 materialen: 68.000 boeken, 150 tijdschriftenabonnementen, 6 

dagbladen, 6.700 audiovisuele materialen en 6 online abonnementen. De collectie is 

ontsloten met het bibliotheeksysteem Vubis in een geautomatiseerde catalogus. Er is 1 

catalogus voor de 3 bedieningspunten. In 2007 zal de catalogus ook online raadpleegbaar 

zijn. 

Er zijn 6.000 ontlenenden per jaar, ofwel 30% van de Kontichse bevolking. Tussen 2000 en 

2005 maakte 42% van de Kontichse bevolking gebruik van de bibliotheek met 200.000 

uitleningen per jaar. 

Wat betreft de sociale rol van de bibliotheek kan op termijn gewerkt worden naar een nog 

meer open huis tot een brede sociale ontmoetingsruimte waar gezelligheid (een tasje koffie) 

en openheid uitnodigend werken. Er is verbreding mogelijk van het aanbod naar specifieke 

doelgroepen met uitbreiding van de collectie boeken voor laaggeletterden, grote druk en 

luisterboeken. 

Tip: Een huiswerkplaats in de bibliotheek voor kansarme en allochtone kinderen. 

1.3.2. Gemeentelijke sportvoorzieningen 

Kontich heeft algemeen een rijk sportverenigingsleven waarbij vele Kontichse inwoners 

bereikt worden. Deze verenigingen en het lokale sportgebeuren worden in de gemeente 

ondersteund en gestimuleerd door de gemeentelijke sportdienst en door het Autonoom 

Gemeentebedrijf. 

1.3.2.1. Gemeentelijke sportdienst 16 

Kontich heeft een gemeentelijke sportdienst die alles doet wat met sportbeleid te maken 

heeft. Er is een gemeentelijke sportraad die tienmaal per jaar vergadert, waarvan het 

secretariaat verzorgd wordt door de sportdienst. 

De gemeentelijke sportdienst verzorgt in de vakantieperiodes diverse sportkampen met een 

groeiend aantal deelnemers, in 2005 waren er 2.564 deelnemers. De sportkampen zijn 

gericht naar de doelgroep jeugd en er zijn aparte sportkampen voor mentaal gehandicapte 

jongeren. Er zijn kortingen voor leden van een gezin met tenminste drie kinderen ten laste en 

deelnemers die niet woonachtig zijn in Kontich betalen 10 % extra. 

Daarnaast organiseert de gemeentelijke sportdienst vele jaarlijks terugkerende activiteiten 

waarvan meerdere gericht zijn naar diverse doelgroepen toe, zoals kleuterspeeldagen, 

zwemlessen voor kinderen, seniorensportdag, senioren sportief, zwangerschapszwemmen, 

gehandicaptensportdag,... 

Vanuit een gemeentelijk reglement betreffende de subsidiëring van de sportverenigingen 

werd in 2005 over de verschillende verenigingen 9.325 euro verdeeld. Er is een aparte 

subsidiëring aan recreatieve en competitieve sportverenigingen met jeugdwerking, in 2005 

16 Jaarverslag 2005 Kontich en informatiebrochure sportkampen 2007 van gemeente Kontich 


goed voor een bedrag van 2.500 euro en een infrastructuursubsidiëring van 

sportorganisaties met jeugdwerking waarbij in 2005 over de verschillende verenigingen 

15.000 euro verdeeld werd. 

De gemeente doet in specifieke situaties ook inspanningen naar privé-verenigingen. Zo werd 

in 2005 twee derde van de nieuwe accommodatie van voetbalclub VDP-Sport aan de 

Meylweg gesubsidieerd. Dit werd gerealiseerd in een samenwerkingsovereenkomst met het 

gemeentebestuur en stond tegenover de belangrijke opvangmogelijkheden voor vele 

jongeren. 

1.3.2.2. Autonoom Gemeentebedrijf Kontich (AGB) 

Gemeente Kontich heeft een eigen zwembad en sporthal De Nachtegaal. Deze infrastructuur 

werd overgedragen naar een Autonoom Gemeentebedrijf en is bestemd voor sportieve, 

culturele, toeristische of ontspanningsactiviteiten. 

Momenteel vallen enkel het sportcentrum en het zwembad onder het AGB. In 2007 wordt 

overwogen om ook gemeentelijke buitenterreinen hieronder te laten vallen. Het AGB heeft 

een apart directiecomité bestaande uit een afgevaardigd bestuurder en vier directeurs, ieder 

met een eigen bevoegdheid en heeft een raad van bestuur. Het AGB krijgt een 

gemeentelijke werkingstoelage waar een pakket van maatregelen tegenover staan 

betreffende tarieven, openingsuren e.d. Op deze manier blijft het gemeentebestuur 

beleidsmatig mee sturende partij en werkt het AGB, binnen een bepaalde autonomie, 

uitvoerend. 

Een werkpunt in het geheel is komen tot een algemene optimalisatie, ondermeer door de 

optimalisering en verdere informatisering van reserveringen van de zalen en planningen van 

de sportinfrastructuur. 

De verhuring van de infrastructuur gebeurt met verlies, waardoor àlle gebruikers die huren 

automatisch al een gemeentelijke subsidie ontvangen. Er is een basistarief van verhuring die 

voor Kontichse verenigingen lager ligt dan voor niet-Kontichse verenigingen. Daarom wordt 

dit tarief niet gebruikt bij particulieren, maar enkel bij verenigingen. Bovenop het basistarief 

gebeuren eveneens tariefaanpassingen met lagere tarieven voor jongeren, senioren en 

gehandicapten, waardoor deze doelgroepen een grotere subsidie ontvangen. 

Het AGB huurt zelf de sporthal van het Sint-Jozefinstituut en twee sporthallen van het Sint- 

Ritacollege en verhuurt deze zalen door aan verenigingen, eveneens aan een lagere 

huurprijs. Dit is voor alle partijen voordelig: voor de gemeente doordat ze zelf niet moet 

investeren in bijkomende gebouwen, voor de verenigingen omdat ze op die manier aan een 

lagere prijs kunnen huren én voor de scholen wegens de huuropbrengsten van hun 

infrastructuur. Dit systeem resulteert op deze manier opnieuw in een inclusieve subsidie aan 

meerdere partijen. 

Het zwembad is toegankelijk voor rolstoelgebruikers en werd op vele vlakken aangepast 

ingericht voor gehandicapten, aanpassingen die zeer specifiek gebeurden in overleg met en 

in functie van de regelmatige gebruikers met een handicap. Opvallend is dat vele 

gehandicapten blijkbaar niet op de hoogte zijn van deze verbeteringen. Hier geldt de telkens 

terugkerende opdracht van informatiedoorstroming aan de bevolking. 

Er is wekelijks een specifiek zwemuur voor senioren, dat toegankelijk is voor gehandicapten. 

Alle Kontichse lagere scholen kunnen om te veertien dagen gratis zwemmen. 


1.3.3. Culturele, maatschappelijke en sportieve participatie 

1.3.3.1. Rol OCMW Kontich 

Het OCMW heeft een specifieke rol gekregen via de koninklijk besluiten met “maatregelen 

ter bevordering van de maatschappelijke participatie en de culturele en sportieve ontplooiing 

van de gebruikers van de dienstverlening van de OCMW’s”. Hierbij krijgt het OCMW een 

budget te besteden aan bovenstaande participatie. 

OCMW Kontich legde de vorige jaren de nadruk op het pure sociaal-culturele aspect: de 

mensen kansen geven en laten proeven van diverse socio-culturele activiteiten. Er werd 

gezocht naar activiteiten waar de brede groep van cliënten aan kon deelnemen, zoals 

uitstappen naar dierentuinen, naar een musical of toneelstuk, bioscooptickets,…. Belangrijk 

hierbij is dat ook vreemdelingen uit de Nederlandse taallessen effectief werden bereikt. 

Daarnaast kwam het OCMW tussen in lid- en inschrijvingsgelden voor sport- en 

ontspanningsactiviteiten. 

Er werd ook gewerkt aan duurzamere projecten. Zo ontstond in goede samenwerking tussen 

gemeente en OCMW het computerlokaal in Altena, waarmee men op termijn alle lagen van 

de bevolking wil bereiken: ABC-lessen voor senioren, anderstaligen, andersvaliden, 

vormingsmomenten voor cliënten, grootouders en kinderen, leren mailen…(zie ook 1.7.2.1.) 

Een ander duurzaam project was een ‘fietsopleiding’ met een vormingsreeks ‘leren fietsen’ 

en ‘veilig fietsen in het verkeer’. Hiervoor werd aangepast leermateriaal aangeschaft. Ook 

hier werd een brede groep cliënten bereikt, ondermeer een belangrijke groep anderstalige 

vrouwen. 

Tegelijk worden de cliënten systematisch aangespoord tot deelname aan en geïnformeerd 

over allerhande kleinere en grotere culturele, vormende en sociale activiteiten in de regio. 

1.3.3.2. Gemeentelijke subsidies aan verenigingen 

Ter versterking van het sociale weefsel wordt binnen cultuur gewerkt aan ondersteuning van 

culturele verenigingen. Dit gebeurt met gemeentelijke subsidiëring, met logistieke 

ondersteuning (huur van materiaal,…), zaalverhuring, mogelijkheid tot bekendmaking van 

de activiteiten via de cultuurkrant, de cultuurmarkt en de vormingsbrochure en regelmatig 

overleg in de cultuurraad. Enkele specifieke maatregelen voor buurtfeesten worden nog 

opgestart. 

Er zijn in Kontich heel wat cursussen en vormingsinitiatieven met een cultureel luik. Deze 

komen aan bod binnen de cursuswerking (zie 1.7.2.). 

Er worden door de cultuurraad als drempelverlagend initiatief ‘cultuurbussen’ ingelegd naar 

tentoonstellingen, vaak met stadsbezoek, of bijzondere voorstellingen, waar vooral senioren 

en alleenstaanden aan deelnemen. 

1.3.4. Vergaderruimten 

Er zijn vele gemeenschappelijke vergaderruimten in Kontich en deze worden ook goed 

gebruikt. Toch worden bepaalde beschikbare ruimten ondergebruikt. Verenigingen spelen 

niet altijd in op het bestaande aanbod en tegelijkertijd blijven er oningevulde vragen. Deze 


spanning tussen vraag en aanbod is mogelijk te wijten aan het feit dat louter het ter 

beschikking stellen van een lokaal niet altijd voldoende is. Er is een combinatie nodig van 

toegankelijkheid, parkeerruimte, veiligheidsgevoel, warme sfeer en een keuken. 

Voor sommige sociale organisaties zijn de gevraagde prijzen te hoog. Hier is een rol 

weggelegd voor het nieuwe Sociaal Huis te Kontich. 

Ook op de privé-markt is een aanbod, vooral in de vorm van parochiezalen, waar eveneens 

veel gebruik van gemaakt wordt. Ook hier is de prijs voor sociale organisaties dikwijls een 

drempel. 

In het geheel is er veel bestaande infrastructuur en het is een verder te onderzoeken piste 

hoe deze zo goed mogelijk kan aansluiten op de bestaande vraag. 

Meerdere kanalen melden de nood aan een grote polyvalente zaal in Kontich. Daarnaast is 

er de vraag van een ingebed ontmoetingscentrum voor allochtone vrouwen. 

1.4. Gezondheidszorg en thuiszorg 

Gezel is de motor van de lokale gezondheids- en 

eerstelijnssamenwerking 

Voor ziekenhuizen, psychiatrische residentiële opvang 

en geestelijke gezondheidszorg moeten de Kontichse 

inwoners buiten de Kontichse grenzen gaan. 

Er bestaan heel wat voorzieningen voor gehandicapten 

in Kontich, maar zijn deze ook voldoende gekend door 

de modale burger Er blijven nog vele werkpunten. 

Het vergroten van de toegankelijkheid van de 

zorgverlening voor allochtonen is een aandachtspunt. 

Er is een ruim aanbod van thuiszorg, maar de vraag is 

groter dan het aanbod en het gespecialiseerde 

zorgaanbod blijft beperkt. 

Complexe thuiszorgsituaties vereisen veel 

samenwerking en coördinatie. Gezel heeft hierin een 

belangrijke rol met teamoverlegs en zorgplannen. 

1.4.1. Gezondheids- en eerstelijnssamenwerking (Gezel) 

Gezel bestaat sinds 1984 en staat voor Gezondheid en Eerstelijnssamenwerking in Kontich 

en staat voor de samenwerking tussen de eerstelijnswerkers in Kontich. Op grondgebied 

Kontich zijn voldoende eerstelijnswerkers werkzaam zoals apothekers, diëtisten, huisartsen, 

kinesisten, logopedisten, het lokaal dienstencentrum De Wilg (waar ook een ergotherapeute 

beschikbaar is), tandartsen, thuisverpleging, thuiszorgdiensten, vrijwilligersorganisaties en 

ziekenfondsen. Deze disciplines en organisaties zijn via de stuurgroep vertegenwoordigd in 

de eerstelijnssamenwerking Gezel. 

Vrij uniek is dat in de Gezel-werking de vrijwilligersorganisaties, traditioneel bij de mantelzorg 

gerekend, aan de eerstelijnssamenwerking, aan de stuurgroep en de werkgroepen 

deelnemen. 

Gezel heeft aandacht voor drie luiken: 


- Ondersteuning van samenwerking op de eerste lijn 

• door interdisciplinair teamoverleg bij mensen thuis 

• door een zorgplan voor communicatie thuis 

• door informatieve middagvergaderingen 

- Gezondheidspreventie in Kontich 

- Informatieverstrekking rond gezondheid, hulpverlening, verwijsadressen,… 

1.4.1.1. Ondersteuning samenwerking op de eerste lijn 

Teamoverlegs bij mensen thuis 

Een teamoverleg is een cliëntoverlegsysteem waarbij de betrokken hulpverleners en 

mantelzorgers met de cliënt rond de tafel gaan zitten, meestal bij de betrokkene thuis, om 

samen naar oplossingen te zoeken en om afspraken te maken omtrent de thuiszorgsituatie. 

De coördinator van Gezel nodigt iedereen uit, leidt het overleg, maakt verslag en noteert de 

gemaakte afspraken. In sommige situaties gebeuren meerdere overlegs. 

Evolutie van de teamoverlegs in Kontich: 

2001 2002 2003 2004 2005 2006 

12 24 17 20 33 32 

Er is de laatste jaren een duidelijke stijging van interdisciplinaire teamoverlegs. 

Zorgplan voor communicatie thuis 

Een zorgplan is een (groene) kaft die bij de betrokkene thuis steeds op een vaste plaats ligt. 

Het bevat een overzicht van de aanwezige hulpverlening en van de gemaakte afspraken en 

is tevens een communicatiemiddel tussen de hulpverleners. Alle betrokken zorgen 

hulpverleners, inclusief de persoon zelf, kunnen er berichten en vragen aan elkaar 

inschrijven. Zo gaat geen informatie verloren en wordt de evolutie in de zorg bijgehouden. 

Het zorgplan ondersteunt de onderlinge samenwerking. 

Evolutie van het aantal zorgplannen in Kontich: 

2001 2002 2003 2004 2005 2006 

64 67 65 61 65 56 

Informatieve middagvergaderingen 

Ongeveer 10 maal per jaar richt Gezel een informatieve middagvergadering (uitzonderlijk 

een avondvergadering) in rond een onderwerp dat eerstelijnswerkers aanbelangt zoals 

voorstelling van elke discipline over zijn werk, nieuwe wetgeving, nieuwe dienstverlening, 

informatie over een ziektebeeld of problematiek. Deze vergaderingen dragen ertoe bij dat 

eerstelijnswerkers elkaar beter leren kennen en werkten dus drempelverlagend. 

1.4.1.2. Gezondheidspreventie 

In de oorspronkelijke doelstellingen van Gezel staat: 

‘Het is belangrijk dat een mens zelf de verantwoordelijkheid voor zijn gezondheid in handen 

neemt. Daarvoor is informatie, voorlichting en vorming over hoe je gezond kan leven en over 

mogelijkheden van hulpverlening nodig.’ 

In Kontich zorgt Gezel voor ondersteuning en ontwikkeling van acties en projecten rond 

gezondheidspreventie en -informatie. 

Volgende acties en projecten vonden reeds plaats: 

• Screenings voor borst- en baarmoederhalskanker (2-jaarlijks) 


• Gezonde voeding en overgewicht (1997 en 2007) 

• Verkeersveiligheid : bv. cursussen ‘veilig leren fietsen’ 

• Informatieve tentoonstellingen rond borstkanker, prostaatkanker,… 

• Valpreventie en veiligheid in huis : een ‘Hulpmiddelenbrochure’ en een ‘checklist’ zijn 

beschikbaar, Cursus ‘In Balans’ (2005 – 2006) 

• Goede huisapotheek 

• Stoppen met roken : projecten ‘rookvrije klassen’ (jaarlijks) 

• Informatief toneel : Wintertulpen (over borstkanker – 2006) 

• …. 

Gezel werkt voor preventie samen met het gemeentebestuur van Kontich. Sinds het ontstaan 

van het Lokaal Gezondheidsoverleg (LOGO) maakt Gezel gebruik van de logistieke 

ondersteuning van LOGO (zie 1.4.1.5.). 

Wie rond gezondheidspreventie wil werken, kan beroep doen op ondersteuning van Gezel, 

bv. voor een spreker, educatief materiaal of folders. Gezel en de gemeente bekostigden in 

2005-2006 voordrachten door het Rode Kruis rond valpreventie in verschillende 

seniorenbonden, en organiseerden voor de bevolking toneelvoorstellingen rond borstkanker . 

1.4.1.3. Informatieverstrekking 

Gezel bracht in het verleden meerdere informatiebrochures uit omtrent thuiszorg. Recent 

verzorgde Gezel een nieuwe hulpmiddelenbrochure waarin zeer concrete gegevens werden 

verzameld van de zes gemeenten die behoren tot de regio van het Samenwerkingsinitiatief 

Thuisgezondheidszorg Regio Mortsel. 

1.4.1.4. Samenwerking met SIT/GDT TGZ-Mortsel 

Gezel heeft al jaren een intensieve samenwerking met het Samenwerkingsinitiatief (SIT) 

Thuisgezondheidszorg (TGZ) Regio Mortsel, tevens erkend als Geïntegreerde Dienst voor 

Thuiszorg (GDT). Dit zal kortelings geformaliseerd worden in een samenwerkingsprotocol. 

Gezel betrekt zorgplannen en geniet vorming van TGZ-Mortsel en kan terugvallen op de 

deskundigheid van de TGZ-coördinator op vlak van SIT/GDT-weten regelgeving. 

Gezel breidt als partner van het Samenwerkingsinitiatief zijn inspanningen geregeld uit op 

regionaal niveau, bv. bovenvermelde ‘hulpmiddelenbrochure’, het openstellen van initiatieven 

van Gezel. Gezel doet het werk van de TGZ-coördinator op vlak van teamoverlegs en de 

verspreiding van zorgplannen in de gemeente Kontich. Gezel levert voor Kontich de nodige 

zorgplannen en GDT-teamoverlegs waarop de subsidiëring voor TGZ-Mortsel gebaseerd is. 

Begin 2007 werden de formulieren van de zorgplannen voor het samenwerkingsinitiatief en 

van de geïntegreerde diensten thuiszorg op elkaar afgestemd, zodat voor elke situatie een 

eenduidige kaft kan gebruikt worden. 

1.4.1.5. Samenwerking met LOGO-Praam 

De gemeenten krijgen voor gezondheidspreventie ondersteuning van LOGO P.R.A.A.M 

(LOkaal GezondheidsOverleg Preventieve Acties Antwerpen Midden). Dit is een regionaal 

samenwerkingsverband tussen gemeentebesturen, huisartsenkringen en andere 

organisaties die rond gezondheid werken. Samen coördineren ze hun activiteiten inzake 

ziektepreventie en gezondheidspromotie. Er is regelmatig een inspirerend overleg tussen de 

gemeentelijke gezondheidsambtenaren van de omliggende gemeenten. LOGO levert rond 

bepaalde gezondheidsthema’s pakketten af waarmee lokaal kan verder gewerkt worden. 


Er wordt voor de borst- en baarmoederhalskankerscreening en bekendmaking hierover 

samengewerkt met het Regionale Screeningscentrum van de Universiteit Antwerpen en het 

Provinciaal Instituut voor Hygiëne. 

1.4.2. Ziekenhuisvoorzieningen 

Kontich heeft geen eigen ziekenhuis. Er is wel een zeer ruime aanwezigheid van 

ziekenhuizen in de omgeving: Boom Reet, Mechelen, Duffel, Lier, Edegem, Mortsel en 

Antwerpen. 

SIT/GDT TGZ- Regio Mortsel, waaronder Gezel ressorteert, heeft met volgende 

ziekenhuizen een samenwerkingsakkoord omtrent afspraken rond overleg en opvolging bij 

ontslag uit het ziekenhuis, in bijzonder voor bejaarden met nood aan thuiszorg: 

• UZA - Edegem 

• A.Z. Sint-Jozefziekenhuis Mortsel 

• A.Z. Sint Maarten – campus Duffel 

• A.Z. Middelheim – Antwerpen 

• A.Z. Sint-Augustinus – Wilrijk 

Er waren reeds onderhandelingen met het H.-Hart ziekenhuis te Lier en de Eeuwfeestkliniek 

te Antwerpen, maar hiermee is nog geen samenwerkingsovereenkomst. 

In het samenwerkingsakkoord staan de volgende uitgangspunten bij ontslag uit het 

ziekenhuis: 

• bereidheid tot interdisciplinaire samenwerking en teamoverleg i.f.v. een optimale 

totaalzorg voor de patiënt 

• functie van zorgbemiddelaar en zorgplan 

• tijdige voorbereiding van ontslag naar de thuissituatie 

• ontslag pas wanneer voldoende omkadering in de thuissituatie van de patiënt 

aanwezig is, rekening houdend met diens wensen. 

Deze samenwerkingsakkoorden zullen door TGZ-Mortsel hernieuwd worden volgens de 

nieuwe regelgeving omtrent de Geïntegreerde Diensten Thuiszorg. 

De thuiszorg van OCMW Kontich heeft rechtstreeks een samenwerkingsakkoord met het 

ontslagmanagement van de St-Maartenziekenhuizen Duffel en Mechelen. 

1.4.3. Geestelijke gezondheidszorg 

Voor residentiële psychiatrische opvang kunnen de inwoners van Kontich voornamelijk 

terecht in de psychiatrische ziekenhuizen St.-Amadeus te Mortsel, Broeders Alexianen te 

Boechout en St.-Norbertus te Duffel. 

Ook voor ambulante geestelijke gezondheidszorg moeten de inwoners van Kontich buiten de 

Kontichse grenzen gaan in arrondissement Mechelen of in arrondissement Antwerpen. Door 

vrij recente wijzigingen in de regelgeving is er een samenwerking tussen de verschillende 

centra voor geestelijke gezondheidszorg met een duidelijkere afbakening van doelgroepen 

en problematieken. Het is onduidelijk in welke mate de diverse doelgroepen zoals 

vreemdelingen, ouderen en gehandicapten ook effectief toegang hebben tot dit aanbod. In 

de media zijn vooral de wachtlijsten voor kinderen die (dikwijls dringend) psychische hulp 

nodig hebben opvallend lang. Er zijn geen specifieke cijfergegevens over de inwoners van 

Kontich. 


Voor het arrondissement Mechelen beschikt CGG DePont regio Mechelen over 3 

vestigingen: Mechelen, Lier en Boom. Volgende doelgroepen kunnen op deze plaatsen 

terecht : kinderen/jongeren, volwassenen, ouderen, verslavingsproblematiek. De wachttijd 

voor het kinderteam van Lier en Mechelen bedraagt een jaar. Voor Boom kan dit iets minder 

zijn. Voor volwassenen bedraagt de wachttijd in Mechelen minstens 9 maanden, voor Lier en 

Boom ligt die lager. Ouderen kunnen voor problemen in het register van dementie enkel in 

Lier terecht. Voor andere problemen kunnen ze ook in Mechelen en Boom terecht. In 

Mechelen is voor ouderen momenteel geen wachttijd, in Boom en Lier wel. 

In arrondissement Antwerpen zijn meerdere geestelijke gezondheidscentra op diverse 

adressen in Berchem, Merksem, Deurne en Antwerpen zelf gevestigd. Ze zijn gegroepeerd 

in vzw Andante met een jeugdteam en een volwassenenteam en vzw Vagga waaronder 

Altox ambulante begeleiding bij verslavingsproblematiek biedt. Mortsel en Hoboken zijn voor 

de inwoners van Kontich wat betreft afstand het beste bereikbaar. Er zijn geen 

wachtgegevens van arrondissement Antwerpen gekend. 

1.4.4. Gehandicapten en chronisch zieken 

1.4.4.1. Cijfergegevens 

Juiste cijfergegevens over gehandicapten en chronisch zieken zijn moeilijk af te bakenen, 

ondermeer omdat de termen ‘gehandicapten’ of ‘chronisch zieken’ niet eenduidig gebruikt 

worden. ‘Er zijn in België geen echte cijfergegevens te vinden over de groep chronisch 

zieken. Onze beleidsconclusies zijn gebaseerd op extrapolaties van Europese onderzoeken 

en Belgische onderzoeken waarin deze groep wel is opgenomen maar nooit is 

afgebakend.’ 17 Zelfs indien deze lijn wél wordt getrokken, zal er altijd een restgroep zijn die 

vrij onduidelijk en is en die vermoedelijk uitgesloten zal worden. 

Cijfergegevens over gehandicapten en chronisch zieken zijn ondermeer terug te vinden in 

volgende definities: wie jonger is dan 64 jaar en langer dan één jaar ziekte met recht op een 

invaliditeitsvergoeding, wie recht heeft op een tegemoetkoming voor gehandicapten, wie 

binnen de regeling arbeidsongevallen en beroepsziekten valt, wie recht heeft op verhoogde 

kinderbijslag of erkend is in het Vlaams Fonds. 

Zieken of gehandicapten die aan het werk zijn, en kinderen in het buitengewoon onderwijs 

zonder tussenkomst, zijn in bovenstaande administratieve bronnen niet terug te vinden. 

Zorgbehoevende ouderen zijn terug te vinden in de cijfergegevens van de tegemoetkoming 

hulp aan bejaarden. Vele mindervalide ouderen zijn niet gevat in deze cijfers, omdat deze 

tegemoetkomingen meestal enkel wordt aangevraagd indien er recht is op financiële 

tussenkomsten, wat voor een grote groep niet van toepassing is omdat er een relatief lage 

inkomstengrens wordt gehanteerd. Dit maakt dat de cijfers altijd een beperkte weergave zijn 

van de realiteit. 

In de ziekteverzekering genieten personen met een relatief laag inkomen een 

voorkeursregeling met recht op een verhoogde tussenkomst in de terugbetaling van hun 

medische kosten. Indien deze personen behoren tot de categorie weduwen, invaliden, 

gepensioneerden of wezen worden ze in de ziekteverzekering traditioneel ‘WIGW’. 

Daarnaast zijn er nog een aantal andere gerechtigden met een relatief laag inkomen die de 

voorkeursregeling genieten. Met ingang van 1 april 2007 start het Omnio-statuut waarbij 

iedereen met een laag jaarlijks bruto gezinsinkomen recht heeft op de voorkeursregeling (zie 

ook 1.10.6). Het aantal invaliden met een laag inkomen is er niet apart uit af te leiden. 

17 Bea Cantillon op de Vlaamse Trefdag Chronisch zieken dd. 18/11/2006 


Wie zeer zwaar zorgbehoevend is en voldoet aan de wettelijke voorwaarden, heeft recht op 

een uitkering van de Vlaamse Zorgverzekering. Deze uitkering is niet leeftijds- of 

inkomensgebonden. De criteria zijn zodanig opgesteld dat er veel functieverlies nodig is om 

in aanmerking te komen. Tot nu toe is er een verschil in uitkering voor gerechtigden in 

residentiële zorg en deze in mantel- en thuiszorg. In 2009 is dit verschil weggewerkt en zal 

iedere rechthebbende op de zorgverzekering een uitkering van 125 euro per maand krijgen. 

Deze uitkering is bedoeld om een deel van de hoge kosten op te vangen ten gevolge van de 

zwaar zorgbehoevendheid. 

Voor Kontich waren volgende cijfers beschikbaar voor 01/01/2004: 18 

Gerechtigden tegemoetkoming gehandicapten algemeen 179 

Gerechtigden op een tegemoetkoming gehandicapten (-65), 

19 

verblijvend in een instelling 

Gerechtigden op een tegemoetkoming gehandicapten (-65), niet 

86 


Aantal traditionele WIGW 574 

Aantal titularissen met voorkeursregeling ziekteverzekering 849 

Gerechtigden zorgverzekering – residentiële zorg 91 

Gerechtigden zorgverzekering – mantel- en thuiszorg 211 

Gerechtigden op tegemoetkoming hulp aan bejaarden 72 

De sociaal-economische enquête van 2001geeft aan dat 14% van de inwoners van 

Vlaanderen last heeft van een langdurige ziekte, aandoening of handicap. Doorgetrokken 

naar Kontich zijn dit ongeveer 2800 personen. Ongeveer 40% van deze groep zijn 

bejaarden, ofwel ongeveer 1120 personen, en ongeveer 1680 personen zijn jonger dan 65 

jaar. Deze gegevens geven echter geen differentiatie in de aard van ziekte (lichamelijk of 

psychisch) of handicap (motorisch, mentaal, sociaal of meervoudig). 19 

1.4.4.2. Voorzieningen voor gehandicapten in Kontich 20 

In Kontich is een Gemeentelijke Gehandicaptenraad, samengesteld uit leden van de 

gehandicaptenverenigingen en –instellingen te Kontich. De gehandicaptenraad heeft een 

adviserende functie en werkt vooral omtrent toegankelijkheid en vereenvoudiging van de 

gemeentelijke sociale premies. 

Volgende voorzieningen voor gehandicapten zijn in Kontich zelf aanwezig: 

Begeleid Wonen De Bricke, Beschutte werkplaats De Dageraad, Dagcentrum vzw 

Driehuizen, De Kikker, Dagcentrum en Bezigheidstehuis Huize Iris, Spelotheek en 

snoezelruimte ’t Spinneke, Pluralistische vereniging voor lichamelijk en mentaal 

gehandicapte jongeren van 16 tot 35 jaar De Kikker, Katholieke Vereniging voor 

Gehandicapten, Omni-sportgroep voor kinderen met een licht tot matig verstandelijke 

handicapTjilp, Beschermcomité gehandicapte jongeren met materiële en morele steun aan 

projecten waarin gehandicapte jongeren mogelijkheden krijgen om zichzelf te ontplooien. 

Kontich heeft aanvullend op de federale, Vlaamse en provinciale premies en 

tegemoetkomingen volgende gemeentelijke toelagen voor mindervaliden en senioren: 

• Medico-pedagogische toelage: in 2005 werd aan 241 personen met een invaliditeit van 

minstens 66 % een toelage van 125 euro verleend. 

18 website www.lokalestatistieken.vlaanderen.be : Gemeentelijke rapporten en Sociale 

Conjunctuurbarometer Kontich 

19 De sociaal-economische enquête van 2001 is de tienjaarlijkse dataverzameling die in 2001 

gebeurde i.p.v. de volkstelling en die voor het eerst ook het gezondheidsaanvoelen analyseerde. 

20 Welzijnsgids Kontich 2006 en jaarverslag 2005 Kontich 


• Toelage sociaal tarief TV-distributie voor mindervaliden: in 2005 werd aan 80 aanvragers 

een toelage van 50 euro uitgekeerd. 

• Tegemoetkoming in kosten van aansluiting, plaatsen en huur van een telefoontoestel ten 

behoeve van gehandicapten en senioren (+ 65 jaar): in 2005 werd aan 121 aanvragers 

een toelage van 30 euro uitgekeerd en aan 1 persoon een bedrag van 15 euro. 

• Toelage voor verplaatsingskosten naar en van de beschermde werkplaats of dagverblijf. 

Daarnaast heeft de gemeente ook tussenkomsten naar instellingen toe: 

• Toelage aan beschermde werkplaatsen en dagverblijven waar gehandicapten van 

Kontich tewerkgesteld zijn of verblijven: in 2005 werd een totaalbedrag van 2.893,75 euro 

uitgekeerd aan 13 beschermde werkplaatsen en dagverblijven. 

• Toelage aan instellingen voor gehandicapte kinderen waar kinderen die ingeschreven 

zijn in het bevolkingsregister van Kontich verblijven: in 2005 werd voor 13 kinderen aan 6 

instellingen een bedrag van 25 euro per kind per jaar toegekend. 

De gemeente voorziet recent ook in een premie toegankelijkheid gebouwen voor minder 

mobiele mensen en gehandicapten. Het betreft een premie voor renovatiewerken die de 

toegankelijkheid van gebouwen met een publiek karakter vergroot. Bedoeling is dat vooral 

lokale winkels gestimuleerd worden tot meer toegankelijkheid voor gehandicapten en minder 

mobielen in het algemeen. 

Belangrijk hierbij is dat toegankelijkheid zich niet enkel focust op minder mobielen, maar dat 

de toegankelijkheid heel breed wordt gezien, ook naar blinden en slechtzienden, doven en 

slechthorenden, minder begaafden en sociaal gehandicapten toe, groepen die in deze 

discussie gemakkelijk over het hoofd worden gezien. 

Het geheel maakt dat Kontich een welbepaald aanbod heeft naar gehandicapten toe. De 

vraag is evenwel in welke mate deze mogelijkheden voldoende bekend zijn bij de burgers en 

of alle gerechtigden voldoende aanspraak maken op deze rechten. 

1.4.4.3. Voorzieningen in functie van chronisch zieken in Kontich 

Ziekenzorg CM (Christelijke Mutualiteit) is een vereniging van en voor langdurig zieken en 

heeft ook in Kontich een lokale werking. Deze organisatie heeft tot doel om het sociaal 

isolement van langdurig zieken te doorbreken en doet dit via allerlei activiteiten. Ziekenzorg 

CM is tevens een erkende ‘Vereniging voor mantelzorgers en gebruikers’, waarmee zij 

evengoed de omgeving van de langdurige zieken wil ondersteunen. Mantelzorgers zijn 

personen uit de directe omgeving die de zorg op zich nemen voor zorgbehoevenden en 

chronisch zieken. Dit kan de partner zijn, de ouders van een gehandicapt kind, een 

buurvrouw,…. 

Het project Ariadne is eveneens een werking van CM voor chronisch zieken jonger dan 65 

jaar met specifieke activiteiten op vlak van weerbaarheidsvorming, informatie, 

lotgenotencontact en belangenbehartiging. 21 De link met Kontich is dat in het lokaal 

dienstencentrum De Wilg maandelijks vormingsmomenten van Ariadne doorgaan. Hierdoor 

is de drempel voor chronisch zieken van Kontich mogelijk net iets lager. 

Het lokaal dienstencentrum De Wilg startte tevens met een werkgroep mantelzorgers, een 

ondersteunings- en praatgroep voor mantelzorgers die met zorg te maken hebben. 

Daarnaast zijn in Kontich meerdere Zelfhulpgroepen werkzaam, zoals voor afasie, het 

downsyndroom, niet-aangeboren hersenletsels, een reumagroep, voor stoma en het Vlaams 

oudercomité voor dove en spraakgestoorde kinderen. In de lokalen van OCMW Kontich komt 

21 Website van Ziekenzorg Christelijke Mutualiteit www.ziekenzorg.be 


tevens een lokale groep rond autisme geregeld samen. Het is de bedoeling om de lokalen 

van het Sociaal Huis (werkzaam met ingang van 1 januari 2007) meer open te stellen voor 

dergelijke lokale sociale organisaties. 

1.4.5. Thuiszorg in Kontich 

1.4.5.1. Thuiszorg via OCMW Kontich 

OCMW Kontich heeft een netwerk van thuiszorgdiensten met een dienst voor gezinszorg, 

een schoonmaakdienst die met ingang van 1 januari 2006 zowel met facturen als met 

dienstencheques werkt, bedeling warme maaltijden in samenwerking met traiteur 

Derkinderen, verhuur van personenalarmtoestellen, een minder mobielen centrale die werkt 

met vrijwillige chauffeurs en een karweidienst voor kleine klusjes in huis. Daarnaast is het 

OCMW agent van de Vlaamse Zorgkas voor aanvragen van de zorgverzekering. 

In 2006 gaf de thuiszorg in totaal effectief hulp bij 317 gezinnen in Kontich, goed voor 438 

dossiers, gezien vele gezinnen gebruik maken van meerdere thuiszorgdiensten. 

De thuiszorg werkt nauw samen met Gezel voor coördinatie, thuiszorgoverleg bij complexe 

zorgsituaties en gebruik van zorgplannen en is vertegenwoordigd in de stuurgroep van 

Gezel. 

De thuiszorgdiensten hebben een samenwerkingsovereenkomst met het 

Samenwerkingsiniatief TGZ-Mortsel en met het Lokaal Dienstencentrum De Wilg. De dienst 

voor gezinszorg heeft een samenwerkingsprotocol met de Palliatieve Hulpverlening 

Antwerpen. Het geheel van samenwerking moet bijdragen tot een betere netwerkvorming in 

de thuiszorg. 

1.4.5.2. Diensten voor gezinszorg 

Iedere dienst voor gezinszorg heeft een erkenningsnummer en is gebonden aan de 

regelgeving van het ministerie van de Vlaamse Gemeenschap. Er bestaat een opgelegd 

cliëntbijdragesysteem en de diensten zijn verplicht om te werken met een kwaliteitssysteem 

waarbinnen ze moeten voldoen aan heel wat normeringen. Kontich heeft naast de openbare 

dienst voor gezinszorg van het OCMW een aanbod van zes privé-diensten voor gezinszorg. 

Het aantal uren gezinszorg als programmacijfer voor 2004 bedroeg 45.639 uren. 

Het aantal gepresteerde uren gezinszorg in Kontich voor 2004 was 29.758 uren, waarvan 

14.095 uren (47,4 %) werden gegeven door het OCMW. Het totaal geeft een realisatie van 

65,2 % van de programmatienorm. Dit geeft aan dat er nog heel wat ruimte is tot uitbreiding 

van de uren gezinszorg in Kontich. 22 

De diensten voor gezinszorg ervaren een stijgende zorgbehoevendheid in de thuiszorg. Het 

valt op dat cliënten vlugger uit het ziekenhuis naar huis komen en dat ouderen een hogere 

zorgbehoevendheid hebben en zo lang mogelijk wachten met opname in een rusten 

verzorgingstehuis. Ook vanuit de bijzondere jeugdzorg, palliatieve zorg en de psychiatrische 

zorg wordt meer beroep gedaan op thuiszorg. Kwetsbare gezinnen, vooral indien er jonge 

kinderen aanwezig zijn, blijven een belangrijke doelgroep. Daardoor is er een groeiende 

complexiteit en een stijgende zwaar zorgbehoevendheid in de thuiszorg met nood aan 

aangepaste zorg. Dit vraagt intensievere en meer verzorgende en/of gespecialiseerde hulp 

aan huis, meer omkadering en ondersteuning vanuit de diensten en meer 

deskundigheidsbevordering via aangepaste bijscholingen. De nood aan een specifiek 

22 Spreiding van de gezinszorg in Vlaanderen per gemeente in 2004, Ministerie van de Vlaamse 

Gemeenschap 


thuiszorgaanbod wordt steeds groter en samenwerking tussen alle zorginstanties wordt nog 

belangrijker (zie ook 1.4.6.4.). 

1.4.5.3. Schoonmaakhulp 

De schoonmaakdienst van OCMW Kontich richt zich tot inwoners van Kontich die omwille 

van leeftijd, ziekte, handicap of bijzondere sociale omstandigheden de schoonmaak niet 

(meer) zelf kunnen doen. 

De schoonmaakhulp is intern gereglementeerd met een eigen cliëntbijdragesysteem. 

Met ingang van 1 januari 2006 heeft het OCMW ook een erkenning om te werken met 

dienstencheques, zodat er meer schoonmaakhulp kan aangeboden worden die zowel voor 

de gebruikers als voor het OCMW goedkoper is. OCMW Kontich gaf in 2005 in totaal 9.289 

uren schoonmaakhulp. In 2006 waren dit in totaal 12.521 uren, waarvan 3.254 in de reguliere 

schoonmaakhulp en 9267 uren met dienstencheques. 

Ook het Plaatselijk Werkgelegenheidsagentschap in Kontich is een erkende dienstenchequeonderneming. 

Zij richten zich tot de valide inwoners, dikwijls tweeverdieners. Daarnaast zijn 

er nog meerdere erkende privé-dienstencheque-ondernemingen in Kontich werkzaam, zowel 

gekoppeld aan een privé-dienst voor gezinszorg, als aan een commerciële dienst of 

interimkantoor. 

Bij de dienstencheques, die sinds 2001 een deel van de thuiszorgmarkt bedienen, is geen 

inkomstenonderzoek nodig. De bijdrage bedraagt 6,70 euro die bovendien fiscaal aftrekbaar 

is. Het is voor de gebruiker een zeer doorzichtig en betaalbaar systeem. Een valkuil hierbij is 

dat zorgbehoevenden die meer hulp nodig hebben dan louter schoonmaakhulp evengoed 

beroep doen op dienstencheques met als risico dat de hulp niet langer aangepast is aan de 

reële zorgnoden. 

Ondanks het grote aanbod blijft de vraag zo hoog dat zowel OCMW als PWA met 

wachtlijsten werken, waarbij de wachttijd van enkele maanden tot een jaar kan oplopen. Er 

bestaan geen programmatienormen voor schoonmaakhulp. Er waren in Kontich nog twee 

privé-diensten die geregistreerde schoonmaakhulp gaven, goed voor 710 uren hulp in 2004 

of 6,42 % van het totaal. OCMW Kontich gaf met 10.345 uren 93,58 % van de geregistreerde 

schoonmaakhulp in Kontich. 23 Deze cijfers houden evenwel geen rekening met de 

schoonmaakhulp gepresteerd via dienstencheques, die vooral de laatste jaren sterk 

uitbreidden. 

1.4.5.4. Overig (thuis)zorgaanbod 

Er zijn in Kontich nog meerdere thuiszorgmogelijkheden vanuit het privé-initiatief, waarbij de 

ziekenfondsen een belangrijk aanbod hebben. De ziekenfondsen zijn regionaal 

georganiseerd en hebben allen een eigen uitgebreide waaier van voorzieningen. 

Het lokaal dienstencentrum De Wilg heeft - naast recreatie en vorming (zie 1.7.2.2.) - een 

aanvullend aanbod van zorgen dienstverlening dat voornamelijk afgestemd is op senioren. 

De zorgen dienstverlening gebeurt grotendeels in het lokaal dienstencentrum zelf, wat 

maakt dat gebruikers voldoende mobiel moeten zijn of over vervoer moeten beschikken. 

Volgende dienstverlening is mogelijk: kapper, pedicure, schoonheidsspecialiste, 

gehoortesten, middagmaal, leeshoek, wassalon, gebruik van bad of douche, sociaal 

dienstbetoon, kinesitherapeutische behandeling en een boodschappendienst. Het 

23 Spreiding van de poetshulp in Vlaanderen per gemeente in 2004, Ministerie van de Vlaamse 

Gemeenschap 


dienstencentrum geeft ook ergotherapeutisch advies aan huis en verhuurt 

personenalarmtoestellen. 

In Antwerpen zijn diverse thuiszorgorganisaties gezamenlijk gestart met een project 

Nachtzorg, waarbij twee tot drie nachten per week zorg gegeven wordt door verzorgenden of 

vrijwilligers thuis of residentieel in een nachthotel of een palliatieve eenheid. Inwoners van 

Kontich komen in aanmerking voor deze nachtzorg. 

Palliatieve Hulpverlening Antwerpen (PHA) is een netwerk voor palliatieve zorg en biedt een 

totaalzorg aan terminale patiënten en hun familie in de thuiszorgsituatie. Het doel is om de 

levenskwaliteit van de palliatieve patiënt en zijn omgeving optimaliseren. PHA biedt 

informatie, advies, concrete hulp en ondersteuning aan patiënten en mantelzorgers in 

samenwerking en overleg met de betrokken hulpverleners en garandeert 24 uur op 24 uur 

een laagdrempelige en kosteloze palliatieve dienstverlening. 

Voor psychiatrische thuiszorg kan Kontich beroep doen op projecten psychiatrische zorg in 

de thuissituatie (PZT) die georganiseerd worden vanuit de psychiatrische ziekenhuizen. 

Enerzijds bestaat de mogelijkheid om begeleiding te geven aan personen met een 

psychiatrische problematiek in een thuiszorgsituatie in opvolging van ontslag. Anderzijds 

kunnen reguliere thuiszorgdiensten advies vragen in een welbepaalde thuiszorgsituatie met 

een psychische problematiek. Vele psychiatrische zorgsituaties in de thuiszorg blijven 

evenwel zonder gespecialiseerde begeleiding en dikwijls zelfs zonder duidelijke diagnose. 

Het geheel van dit aanbod biedt wel enige mogelijkheden, maar het blijft algemeen een hele 

opdracht om zeer zware en complexe thuiszorg op een gecoördineerde en kwaliteitsvolle 

manier waar te maken en het bestaande aanbod voldoet hierbij niet steeds. In Kontich wordt 

ter ondersteuning van complexe thuiszorgsituaties systematisch gebruik gemaakt van het 

systeem van teamoverlegs en zorgplannen via de gezondheid- en eerstelijnssamenwerking 

Gezel. 

1.4.6. Bijkomende functies van OCMW en gemeente 

1.4.6.1. Tussenkomsten in medische kosten door het OCMW 

Het OCMW komt tussen in diverse gezondheidskosten, nl. tussenkomst in 

ziekenfondsbijdragen om cliënten in regel te stellen met de ziekteverzekering, tussenkomst 

in hospitalisatiekosten, in medische kosten, in farmaceutische kosten en in paramedische 

kosten (zie ook 1.10.1.4.). 

1.4.6.2. Gemeentelijke Sociale Raad 

De Gemeentelijke Sociale Raad is een adviserende raad betreffende sociale thema’s en is 

samengesteld uit ‘vertegenwoordigers van sociaal-representatieve verenigingen en 

gemengde organisaties die actief zijn in Kontich alsook een vertegenwoordiger van de privéinstellingen 

voor sociale zorg in Kontich. De sociale raad vergaderde tweemaal in 2005 met 

als belangrijkste agendapunten: het Lokaal Sociaal Beleid (LSB), betaalbaar wonen en 

sociale huisvesting’. 24 

24 Jaarverslag gemeente Kontich 2005 


1.5. Huisvesting: positioneren en activeren 

Gemeente: voortrekkersrol in het lokaal woonbeleid. 

Behoefte aan huisvestingsambtenaar. 

Structureel overleg met (inter)lokale 

huisvestingsactoren is aangewezen. 

Nood aan betaalbare woningen in ’t algemeen en in het 

bijzonder voor jongeren. 

Tandem OCMW en sociale huisvestingsmaatschappijen. 

Centraal in deze analyse van de lokale woonsituatie zijn de volgende vragen: 

• Kan de burger met een bescheiden inkomen op het grondgebied van Kontich er 

voldoende in slagen om zijn recht op wonen te doen gelden 

• Op welke werkterreinen dienen de activiteiten van het OCMW en de gemeente 

Kontich zich te ontwikkelen 

1.5.1. Lokale woonsituatie: positionering van OCMW en gemeente 

als huisvestingsactoren 

1.5.1.1. Het Ruimtelijk Structuurplan van Kontich 25 

Het Ruimtelijk Structuurplan van Kontich (dat bij het opstellen van de huidige 

omgevingsanalyse nog niet definitief door de gemeenteraad werd goedgekeurd) is een 

beleidsinstrument dat het onder meer mogelijk maakt om gebieden te reserveren voor de 

toekomstige woonbehoeften, om het ordeningspatroon van de woongebieden vast te leggen 

en om nieuwe woontypologieën en andere creatieve architectuur te stimuleren. Dit plan heeft 

dus een ruime en ruimtelijke impact op het aspect wonen en indirect op het welzijn van het 

wonen. In het richtinggevend gedeelte van dit ontwerp staat een korte verwijzing naar 

‘betaalbaar wonen’. 

Op p.118 van het ruimtelijk structuurplan staat vermeld dat de gemeente moet ‘inspelen op 

reële noden, onder meer op vlak van sociaal en betaalbaar wonen... acties van de overheid 

met betrekking tot het wonen moeten in de eerste plaats gericht zijn op de eigen bevolking, 

op de bevolking die een directe band hebben met de gemeente Kontich en op 

bevolkingsgroepen die het moeilijk hebben een eigen oplossing te vinden.' 

Op p.131 is er sprake van betaalbare woningbouw. 'De gemeente Kontich heeft niet direct 

grote percelen ter beschikking of in eigendom die dienstig kunnen zijn voor de sociale 

woningbouw binnen het bestaande weefsel. Bovendien zijn te grote eenzijdige 

woonprojecten niet wenselijk. Kontich streeft eerder naar een vermenging van de diverse 

bevolkingsgroepen binnen de diverse projecten. In de nog te ontwikkelen binnengebieden is 

een streefdoel de realisatie van 20% betaalbare woningen van het aantal te bouwen 

woningen.' 

Op p. 180 van het bindend gedeelte van het ontwerp van het Ruimtelijk Structuurplan 

gemeente Kontich wordt het idee herhaald dat 20% van de nieuw te realiseren woningen 

betaalbaar moeten zijn. 

25 Ontwerp Ruimtelijk Structuurplan gemeente Kontich, opgemaakt door Tom Versweyveld, gemeente 

Kontich 


Er dient op gewezen te worden dat men met de betaalbare woningen niet op de laagste 

inkomensgroepen mikt (zij kunnen terecht in de sociale huursector), maar op lage/midden 

inkomensgroepen (0 en -5% van het totale 

woningpatrimonium bedraagt. En zelfs binnen deze groep bengelt ze eerder aan de staart 

dan vooraan (125 plaats op 189 gemeenten). 

Er is sprake van een uitbreiding van het aantal woningen : 32 in Kontich-Kazerne, 12 in het 

Altenapark, 10 in de Ooststatiestraat en een ongekend aantal op de hoek van de 

Pluysegemstraat/Antwerpsesteenweg. 

Bovenvermelde cijfers worden voor een stuk (verkeerdelijk) vergoelijkt door te stellen dat er 

andere huisvestingsactoren op het grondgebied van Kontich actief zijn die eveneens 

inspanningen leveren op het gebied van sociale huisvesting : de Serviceflats Altena 

(OCMW), Serviceflats De Linde en Lentedauw (De Hazelaar) en het Sociaal Verhuurkantoor 

van het OCMW DAK (Doorverhuren Aan Kansarmen). 

Serviceflats De Linde en Lentedauw 

Deze serviceflats zijn een privé-initiatief van vzw De Hazelaar die in feite niets met sociale 

huisvesting te maken hebben. De wachtlijst staat open voor elke bejaarde van minimum 70 

jaar, ongeacht of hij in Kontich woont. Het is evenmin zo dat voor de toewijzing voorrang 

wordt gegeven aan welbepaalde (minvermogende) categorieën. Het is dan ook fout dit 

aanbod bij het aantal sociale woningen te tellen om aldus tot een minimumnorm te komen. 

Het OCMW geeft wel een financiële bijpassing in de vorm van een huurtoelage aan de 

bewoners uit Kontich die de dagprijzen in de serviceflat niet kunnen betalen. De tussenkomst 

gebeurt na een sociaal en financieel onderzoek door de sociale dienst van het OCMW van 

Kontich en de beslissing omtrent de toekenning gebeurt door het Bijzonder Comité voor de 

Sociale Dienst (beleidsorgaan dat beslissingen inzake individuele hulpverlening neemt). 

Serviceflats Altena 

Deze 25 serviceflats werden opgericht in de schoot van het OCMW van Kontich. Bij de 

inschrijving worden de senioren op een chronologische wachtlijst gezet. Bij de toewijzing 

krijgen de inwoners van Kontich (of de inwoners buiten Kontich met kinderen woonachtig in 

Kontich) voorrang. Buitenstaanders worden ook ontmoedigd omdat de dagprijzen voor hen 

hoger liggen. De toewijzing wordt in eerste instantie bepaald door het tijdstip van inschrijving 

en er wordt geen voorrang gegeven aan bijvoorbeeld een minvermogende bevolkingsgroep. 

Men kan dus moeilijk deze woonentiteiten zonder nuance bij de sociale woonentiteiten tellen. 

26 Notities van Patris Basstanie (Verantwoordelijke Huisvesting en Technische Dienst OCMW) 

opgetekend tijdens een ACW-bijeenkomst met als thema ‘Wonen in Kontich’. Aanwezige sprekers: 

Eliane De Boeck (OCMW-raadslid 2000-2006), Rob Schelfout (Directeur De Ideale Woning), Luc 

Blommaerts (Schepen van Jeugd, Onderwijs, Openbare Werken, Welzijn en Landbouw 2000-2006), 

Jef Plasmans (Schepen van Financiën, Milieu en Welzijn, 2000-2006) 

27 Draaiboek Lokaal Woonbeleid, Politeia, 2000 en website van de Vlaamse Maatschappij voor 

Sociaal Wonen http://www.vmsw.be/VMSW/algemeen.jsppage=2363 


Ook hier geeft het OCMW een financiële bijpassing in de vorm van een huurtoelage aan de 

bewoners uit Kontich die de dagprijzen in de serviceflat niet kunnen betalen. De tussenkomst 

gebeurt na een sociaal en financieel onderzoek door de sociale dienst van het OCMW van 

Kontich en de beslissing inzake de toekenning gebeurt door het Bijzonder Comité voor de 

Sociale Dienst. 

Sociaal Verhuurkantoor 

Het OCMW is niet verplicht om aan zijn patrimonium een sociale bestemming te geven, maar 

tegelijkertijd is het niet onredelijk om van het OCMW te veronderstellen dat het zijn 

patrimonium inzet in functie van sociaal wonen. Het OCMW heeft 5 woonentiteiten waarvan 

het 4 heeft ondergebracht in het DAK. 

Daarnaast huurt het OCMW 35 woningen (15.11.2006) op de private huurmarkt om ze onder 

te verhuren aan cliënten van de sociale dienst (bescheiden inkomen en/of grote 

schuldenlast, precaire situaties ...). Eén appartement wordt gehuurd van de sociale 

huisvestingsmaatschappij Volkswoningen Duffel. Voor het overgrote deel van de 

woonentiteiten is het OCMW dus afhankelijk van de grillen van de private huurmarkt met zijn 

(uit de pan swingende) huurprijzen en onzekerheden zoals verkoop, opzeg enz. Qua 

woonzekerheid is het dus niet vergelijkbaar met de sociale huisvestingsmaatschappijen. 

Omdat het DAK voor de verhuur van de private huurwoningen verbonden is aan de 

Woninghuurwet en dus niet kan schommelen met zijn huurprijzen (rekening houdend met het 

feitelijke inkomen van de huurders), wordt er met huurverminderingen gewerkt. In het 

onderhuurcontract wordt de reële, contractuele huurprijs van het hoofdhuurcontract vermeld 

en op advies van de sociale dienst van het OCMW beslist het Bijzonder Comité voor de 

Sociale Dienst over een financiële tussenkomst in de vorm van een huurvermindering. Deze 

tussenkomst wordt jaarlijks herzien. 

Zoals gezegd is het DAK eveneens onderworpen aan de willekeur van de private huurmarkt 

en haar strijd tegen de vrije marktmechanismen is bij voorbaat een verloren strijd. Bij een 

beperkt huurwoningaanbod is het moeilijk de eigenaars te overtuigen om aan het OCMW te 

verhuren. De onderhandelingsmarge bij het bepalen van de huurprijzen is vaak klein, zodat 

het bedrag van de huurverminderingen steeds hoger wordt. 

Het doel van het DAK is complementair te werken aan de sociale woningen en heeft niet als 

doel de sociale woningen te vervangen of haar quotum op te krikken. Wel dient aangestipt te 

worden dat het DAK vanuit zijn link met de sociale dienst van het OCMW goed geplaatst is 

om aan huurdersbegeleiding te doen. Bovendien is het beter geplaatst dan de sociale 

huisvestingsmaatschappijen om aan de acute huisvestingsvragen (echtscheidingen, 

gerechtelijke uithuiszettingen, onbewoonbaarverklaringen, enz.) tegemoet te komen. 

Lokale Opvang Asielzoekers in Kontich (LOVAK) 

Het OCMW biedt onderdak aan 32 asielzoekers in 9 woonentiteiten verspreid over Kontich. 

Dit project gebeurt in opdracht van de federale regering en wordt volledig gesubsidieerd door 

de overheid. 

De toewijzing van de asielzoeker gebeurt door de Dienst Vreemdelingenzaken in Brussel en 

volgens de recente wet van 14 juli 2006 (in uitvoering vanaf 1 april 2007) zou elke 

asielzoekers maximum 1 jaar in dit opvanginitiatief mogen verblijven. 

Deze opdracht heeft als doel de asielzoekers te spreiden over heel het grondgebied van 

België en aldus de grootsteden te ontlasten. Het project wordt voldoende gesubsidieerd en 

kost aan het OCMW/gemeente niets. Het is duidelijk dat dit project niet in aanmerking komt 

om als sociale woning mee te tellen. 


1.5.2. Een planmatige aanpak van het lokaal woonbeleid 

1.5.2.1. De gemeente als coördinator van het lokaal woonbeleid 28 

Een goed uitgebalanceerd woonbeleid zal de kansarmen beter huisvesten, de sociale 

verdringing tegengaan en tegelijkertijd diegenen met hogere inkomens ertoe aanzetten om 

zich in de gemeente te vestigen of er te blijven wonen. 

Het gemeentebestuur beschikt over vrij grote juridische bevoegdheden om voormeld 

woonbeleid te sturen: verkavelingen, onteigeningen, toewijzingssysteem van gronden, 

onbewoonbaarheidsverklaringen, heffingen op leegstand, enz. 

De gemeente Kontich heeft hiervoor een Raamakkoord afgesloten met privé-ontwikkelaars. 

Bovendien heeft elke gemeente in de Vlaamse Wooncode de taak gekregen om een lokaal 

woonbeleid te voeren. 

Lokaal Woonoverleg 

De woonproblematiek is een complexe beleidsmaterie waarbij diverse spelers betrokken zijn. 

Het is dan ook aangewezen dat er een structureel overleg uitgewerkt wordt waarin alle 

(inter)lokale huisvestings- en eventuele andere relevante actoren participeren en dat dit 

overleg de initiatieven coördineert die van invloed zijn op de woonsituatie. In Kontich bestaat 

dit lokaal woonoverleg niet. In het verleden was er veeleer sprake van een ad hoc overleg 

naar aanleiding van een specifiek gebeuren b.v. in het kader van besprekingen binnen het 

Sociaal Impulsfonds. Het is daarom cruciaal dat de gemeente zijn voortrekkersrol gebruikt 

om de sociale huisvestingsmaatschappijen, het sociale verhuurkantoor, het OCMW en 

andere actoren op een structurele wijze uit te nodigen om overleg te plegen. 

Kort samengevat bestaat de opdracht van dit overleg uit : 

• Verfijnde analyse van de bestaande toestand door onder meer het opstellen van een 

woon- en woningbehoeftenplan en sociaal woningbehoeftenplan. Momenteel bestaat 

er enkel een niet-officiële versie van het gemeentelijke woningbehoeftenplan. 

• Ontwikkeling van een lokale beleidsvisie op wonen: visie en concretisering van de 

doelstellingen. 

• Onderlinge afstemming van de diverse inspanningen/initiatieven voor uitvoering van 

de doelstellingen. 

• Evaluaties van de inspanningen en doelstellingen. 

Het geheel vereist een gespecialiseerde huisvestingsambtenaar. 

1.5.2.2. Samenwerkingsafspraken tussen het OCMW en de sociale huisvestingsmaatschappijen 

Ondanks het feit dat sociale huisvestingsmaatschappijen en OCMW’s eenzelfde doelstelling 

nastreven – burgers met een beperkt inkomen huisvesten in een degelijke, betaalbare 

woning – vinden ze maar moeizaam de weg naar samenwerking. 

Nochtans vormen het OCMW – met als kerntaak activiteiten die zich situeren op het domein 

welzijn – en de sociale huisvestingsmaatschappijen – met als kerntaak bouwen, beheren van 

woningen – een belangrijke tandem om de doelstelling te verwezenlijken. 

Er bestaan trouwens nu reeds diverse aanleidingen die om samenwerking vragen en 

waarover ad hoc reeds gecommuniceerd werd: huurachterstal, verwaarlozing woonst, 

28 ‘Menswaardig wonen voor ouderen in Vlaanderen’, OASIS-UA-Provincie Antwerpen (Departement 

Welzijn, Onderwijs en Veiligheid), 2004 

en 

Lokale Besturen en Wonen, Politeia (losbladig werk met geactualiseerde aanvullingen) 


samenlevingsproblemen, uitzetting en uitdrijving, het inhuren van een sociale woning door 

het OCMW ... 

Samenwerking is noodzakelijk om de complementariteit t.a.v. mekaar structureel uit te 

bouwen. 

1.5.2.3. Samenwerkingsafspraken tussen OCMW, sociale huisvestingsmaatschappijen 

en de gemeente 

Indien een woning ongeschikt, onbewoonbaar of overbewoond wordt verklaard op basis van 

de Vlaamse Wooncode of onbewoonbaar op basis van de Nieuwe Gemeentewet, dient de 

burgemeester zorg te dragen voor de herhuisvesting van de zittende huurders. 

De plicht om mee te zoeken naar herhuisvesting is een inspanningsverplichting (en dus geen 

resultaatsverbintenis) van de burgemeester. Maar het hoeft geen betoog dat het op straat 

zetten van huurders niet vanzelfsprekend is. In de praktijk komt het erop neer dat de 

burgemeester veelal beroep doet op het OCMW en sociale huisvestingsmaatschappijen om 

een concrete herhuisvesting te organiseren. Voor hen is het evenwel geen evidentie om een 

oplossing te vinden. 

Het is dus zinvol dat de gemeente, het OCMW en sociale huisvestingsmaatschappijen 

samen werken aan een structureel antwoord op de herhuisvestingsproblematiek. Er zou een 

soort van draaiboek opgesteld kunnen worden bij onbewoonbaarheidsverklaringen: wie 

contacteert wie op welke termijn, welke mogelijkheden hebben de diverse partners, enz. 

Dergelijk samenwerking kan voortvloeien uit het lokale woonoverleg (zie boven). Uiteraard 

staat het woonoverleg open om soortgelijke afspraken rond andere woonproblematieken te 

maken. 

1.5.2.4. Pro-actieve benadering van de woonproblemen als belangrijk actiespoor 29 

Het is een gegeven dat mensen met ernstige woonproblemen pas (te) laat beroep doen op 

de hulpverlening die dan vervolgens geen afdoende oplossing kan geven op het acuut 

woonprobleem. Het is daarom belangrijk actiever deze mensen te benaderen. Dergelijke 

preventieve benadering zou latere drama's kunnen voorkomen. 

Het OCMW lijkt over de nodige know-how te beschikken om deze pro-actieve benadering te 

realiseren. Ten eerste is het OCMW de plaats waar veel mensen met een verhoogd risico op 

woonproblemen terecht komen. Ten tweede beschikt het OCMW over professionele 

maatschappelijk werkers die in staat zijn potentiële woonproblemen te detecteren, 

bespreekbaar te maken en te behandelen. 

De pro-actieve benadering bestaat erin dat aan de hand van het inhoudelijk instrument 

'checklist wonen' de basisgegevens met betrekking tot de woonsituaties genoteerd worden 

om hieruit conclusies te trekken naar potentiële probleemsituaties op korte of lange termijn. 

De bedoeling is dan tijdig preventieve acties te ondernemen. 

Het spreekt voor zich dat dit geen geïsoleerde, individuele actie van het OCMW kan zijn. 

Ook hier is een dynamische samenwerking met alle lokale partners noodzakelijk. Enerzijds 

zal dergelijke pro-actieve benadering bepaalde problemen zichtbaar maken, waarvoor op 

structurele wijze een oplossing moet komen. Anderzijds dienen de lokale partners er mee 

voor te zorgen dat de burgers die ze op hun terrein ontmoeten en die een verhoogd 

woonrisico hebben, daadwerkelijk naar het OCMW verwezen worden. 

29 OCMW-visies, 21 ste jaargang nr 3, p 40, ‘Een aanbevelenswaardig actiespoor: Pro-actieve 

benadering van woonproblemen door OCMW’s’ 


1.6. Jeugdzorg 

1.6.1. Cijfergegevens jongeren in Kontich 

Daling van het aantal jongeren in Kontich, maar het 

aantal ligt toch nog hoger dan het Vlaamse gemiddelde. 

Een actieve gemeentelijke jeugddienst is het meldpunt 

bij uitstek voor de Kontichse jongeren. 

Kontich heeft een waaier van kinderopvang met een 

combinatie van openbare en privé-initiatieven. 

Kinderopvang kent strenge normeringen tegenover 

beperkte subsidiëring. 

Verschil in regelgeving/normering/subsidiëring tussen de 

verschillende types kinderopvang is niet gezond. 

Voor gespecialiseerde dienstverlening kunnen jongeren 

enkel buiten Kontich terecht. 

Gegevens dd. 31/12/2005: 

Leeftijd aantal Totaal per leeftijdsgroep % in verhouding tot 

totale bevolking 

0 203 

1 194 

594 2,93 

2 197 

3 199 

4 222 

628 3,10 

5 207 

6 246 

7 262 

739 3,65 

8 231 

9 257 

10 249 

772 3,81 

11 266 

12 263 

13 286 

828 4,09 

14 279 

15 300 

16 289 

873 4,31 

17 284 

18 252 

19 280 

20 242 

21 253 

1740 8,59 

22 223 

23 243 

24 247 

Totaal: 6174 6174 30,48 

Jeugd t.o.v. de totale bevolking: 


Jaar 31/12/2000 31/12/2003 31/12/2005 Vlaams 

Gemiddelde 

Percentage 31,71 31,27 30,48 Ongeveer 28 

Ongeveer 30,5% van de bevolking is jonger dan 25, en kan dus tot de ‘jeugd’ gerekend 

worden. Dit is een lichte daling t.o.v. vorige jaren, maar wel nog altijd significant meer dan 

het Vlaamse gemiddelde dat ongeveer 28% bedraagt. 

1.6.2. Werking gemeentelijke jeugddienst 

De gemeentelijke jeugddienst doet enerzijds beleidsuitvoerend werk, anderzijds 

beleidsvoorbereidend werk. 

1.6.2.1. Beleidsuitvoerend jeugdwerk 

De jeugddienst is er voor iedereen met vragen, suggesties of opmerkingen rond jeugd, niet 

in het minst voor de jongeren zelf. Je kan er terecht voor alles wat met jeugdwerk en 

jeugdbeleid te maken heeft, onder andere informatie, advies, voorstellen voor nieuwe 

initiatieven en ideeën… 

De jeugddienst is voornamelijk actief op volgende beleidsterreinen: 

• Speelbeleid: organiseren van eigen gemeentelijke jeugdwerkinitiatieven zoals de 

vakantiespeelpleinwerking (de hele zomervakantie elke werkdag van 9-16u., met 

vooropvang vanaf 7u en na-opvang tot 18u, 6-12-jarigen), 

• Grabbelpasactiviteiten (schoolvakanties behalve kerst, 3 tot. 11-jarigen), 

Swapactiviteiten (paas- en zomervakantie, 12 t.e.m. 15-jarigen), en daarnaast 

opvolging en administratie van (her)aanleg, onderhoud en inspecties van de 

gemeentelijke speelterreinen, … 

• Jongerenparticipatie: ondersteunen (begeleiding + secretariaat) van de gemeentelijke 

Jeugdraad, organiseren van ad hoc inspraakmomenten bv. m.b.t. speelterreinen, … 

• Jeugdwerkbeleid: ondersteunen van jeugdverenigingen (brugfunctie vereniginggemeente), 

verzorgen subsidieberekeningen, regelen van ontlening van gemeentelijk 

materiaal door verenigingen, coördinatie papierslagsysteem,… 

• Jongereninformatie: eerstelijnsfunctie naar kinderen, jongeren en hun omgeving, 3- 

maandelijkse Jeugdkrant, (2-)wekelijks e-zine, vakantiejobinfo, … 

• Kinderopvang: verzamelen en bekendmaken van het aanbod in de Gemeente 

Kontich, secretariaat lokaal overleg, … 

• Onderwijsbeleid van de Gemeente Kontich (zie 1.7.) 

• Derdewereldbeleid van de Gemeente Kontich 

1.6.2.2. Beleidsvoorbereidend jeugdwerk 

Het beleidsvoorbereidend werk van de jeugddienst omvat volgende taken: 

• opmaak driejaarlijks JeugdBeleidsPlan 

• ondersteuning gemeenteraadscommissies 

• adviseren van gemeentebestuur in jeugdaangelegenheden 

• de gemeente vertegenwoordigen in de Vereniging Vlaamse Jeugddiensten en - 

consulenten 

• deelnemen aan het overleg socio-culturele materies 

• studiedagen en vorming volgen om al deze taken naar behoren te kunnen vervullen 


1.6.3. Kinderopvang in Kontich 

1.6.3.1. Georganiseerd door het OCMW Kontich 

OCMW Kontich heeft twee kinderdagverblijven voor 0-3-jarigen: ’t Brugske op de 

Antwerpsesteenweg 62 met een capaciteit van 39 plaatsen en 52 ingeschreven kinderen en 

’t Wisterke in Waarloos met een capaciteit van 31 plaatsen en 47 ingeschreven kinderen. 

In de kinderdagverblijven ligt het aantal ingeschreven kinderen hoger dan de capaciteit, daar 

niet alle kinderen voltijds komen. De kinderdagverblijven zijn quasi permanent volzet. 

Opvang voor kinderen met een handicap kan steeds aangevraagd worden. Afhankelijk van 

de mogelijkheden worden deze aanvragen aangenomen of er wordt naar een andere 

oplossing gezocht. 

Het OCMW heeft ook een dienst voor opvanggezinnen voor 0-12-jarigen Dommeltje met 28 

gezinnen die opvang doen, goed voor 112 opvangplaatsen. 

Deze diensten zijn open tussen 7.00 en 18.30 uur en het tarief is afhankelijk van het 

inkomen. 

De kinderdagverblijven en de dienst voor opvanggezinnen werken nauw samen, onder meer 

om acute opvangproblemen op te lossen. 

1.6.3.2. Gemeentelijke Initiatief Buitenschoolse Opvang ‘Kinderclub KOKON’ 

Het Initiatief voor Buitenschoolse Opvang ‘Kinderclub KOKON’ heeft een locatie voor 

buitenschoolse kinderopvang in het centrum – erkend voor 40 plaatsen – en een locatie in 

Waarloos – erkend voor 52 plaatsen – dus een gezamenlijke capaciteit van 92 kinderen. Het 

is een groeiend initiatief met 741 ‘actieve’ kinderen in februari 2006 en een verdubbelde 

bezettingsgraad in 2005 t.o.v. 2004. 30 

Er is buitenschoolse opvang, voor- en naschools, op woensdagnamiddag, op occasionele 

schoolvrije dagen en in de korte schoolvakanties van alle Kontichse scholen voor kinderen 

van 2,5 tot en met 12 jaar. 

In de zomervakantie zorgt KOKON voor kleuteropvang voor 2,5 tot en met 6 jaar en voor- en 

na-opvang van de speelpleinwerking en van de gemeentelijke sportactiviteiten tot 12 jaar. 

Knelpunten zijn de slechts gedeeltelijke subsidiëring en gebrek aan WeerwerkGesco’s, 

waardoor het personeelsbestand een probleem blijft. 

1.6.3.3. Georganiseerd door de privé-sector 

Op grondgebied Kontich zijn drie zelfstandige kinderdagverblijven voor 0-3-jarigen, De Drie 

Klavertjes met 20 plaatsen, Poekie’s Place met 22 en Patanino – De Hazelaar met 28 

plaatsen, in totaal 70 plaatsen. Momenteel is er veel beweging in deze sector en kan dit 

potentieel nog wijzigen. 

Er is één kinderdag- en nachtverblijf Mamalie met 7 erkende plaatsen en een lopende 

aanvraag voor in totaal 22 plaatsen. 

Kontich heeft één zelfstandige onthaalouder voor 0-12-jarigen met zes plaatsen. 

30 Verslag Lokaal Overleg BUITENSCHOOLSE KINDEROPVANG Kontich 29/03/2006 


Knelpunten van privé initiatieven zijn dat iemand in loondienst aannemen onbetaalbaar is, 

dat de normen van Kind & Gezin vrij streng zijn zonder dat daar iets tegenover staat. De 

normen voor openbare diensten zijn evenwel nog strenger en ook daar blijft subsidiëring 

onvoldoende. Het verschil in regelgeving/normering/subsidiëring tussen de verschillende 

types instellingen is niet gezond en vraagt om een structurele oplossing van de hogere 

overheid. 31 

Door alle ziekenfondsen wordt thuisoppas voor zieke kinderen aangeboden. Deze is per 

ziekenfonds anders georganiseerd. 

De Socialistische Mutualiteit biedt met zijn dienst Reddie Teddy ook thuisoppas aan voor 

kinderen met een handicap waar zowel leden als niet-leden terecht kunnen aan dezelfde 

kostprijs. 

Sommige basisscholen organiseren eigen voor- en naschoolse kinderopvang. 

De Gezinsbond heeft drie kinderoppasdiensten via de Gezinsbond Kontich-Centrum, de 

Gezinsbond Kontich-Kazerne en de Gezinsbond Waarloos. 

1.6.3.4. Consultatie Kind en Gezin 

Kind en Gezin heeft een consultatiebureau in het Sociaal Huis op de Antwerpsesteenweg 62 

en kan telefonisch geconsulteerd worden op een algemeen nummer. 

Kind en Gezin heeft een ondersteunende rol naar de ouders toe. Er zijn vaste schema’s om 

op consult te komen bij de verpleegkundige en de dokter. De ouders kunnen altijd hun kindje 

laten wegen en meten tijdens de openingsuren van het consultatiebureau. 

In 2005 zijn er 142 zittingen geweest met 1903 consulten. 

1.6.4. Specifieke zorgbehoeften - jeugdwelzijn 

Jongeren met welzijnsvragen of sociale problemen kunnen terecht in het OCMW en op de 

gemeentelijke jeugddienst. 

Via Gezel (zie ook 1.4.1.1.) zijn teamoverlegs mogelijk, gericht naar gezinssituaties waarbij 

tevens de belangen van de kinderen worden opgevolgd. Dit gebeurt waar nodig in 

samenwerking met hulpverleners van Kind & Gezin, van het Centrum voor 

leerlingenbegeleiding en van de scholen. 

Voor andere gespecialiseerde hulp- of zorgdiensten kunnen jongeren enkel buiten Kontich 

terecht. Hulpverlening bij preventie van problematische opvoedingssituaties gebeurt via het 

Comité Bijzondere Jeugdzorg te Antwerpen. 

Er is gezinsondersteunende pleegzorg mogelijk via Dienst voor pleegzorg De Mutsaard te 

Antwerpen. Deze dienst voorziet gezinsbegeleiding op maat ondermeer via tijdelijke opvang 

van kinderen in een opvanggezin. Daarnaast hebben zij een uniek initiatief van 

steungezinnen die ouders kunnen helpen bij het overbruggen van een moeilijke periode en 

die een extra ondersteuning kan bieden in functie van de kinderen. 

Jongerenadviescentra (JAC) waar een jongere met een hulpvraag terecht kan, situeren zich 

in Antwerpen en Mechelen; Jongereninformatiepunten (JIP) waar een jongere met om het 

even welke informatievraag terecht kan zijn er in Lier, Mortsel en Rumst. 

31 Idem 


Voor een Centrum voor Geestelijke GezondheidsZorg (CGGZ) worden jongeren verwezen 

naar Duffel, Lier of Mortsel, voor een Centrum voor Algemeen Welzijnswerk (CAW) naar 

Mortsel en voor een Crisisopvangcentrum naar Antwerpen. 

Daarnaast zijn er meerdere telediensten waar jongeren telefonisch terecht kunnen. 

1.7. Onderwijs en vorming 

Kontich heeft een uitgebreid aanbod van basisscholen 

en secundair onderwijs. Voor buitengewoon en hoger 

onderwijs moeten jongeren buiten Kontich gaan. 

Kontich heeft een rijk vormingsaanbod. 

Samenwerking en afstemming van de diverse 

cursuswerkingen blijven een constant aandachtspunt. 

1.7.1. Scholen in Kontich 

1.7.1.1. Basisscholen 

Het aantal leerlingen in schooljaar 2006 – 2007: 

• Gemeentelijke Basisschool A. Hans (154 lln.), Molenstraat 32 

• Basisschool van het Gemeenschapsonderwijs De Schans (368 lln.), 

Kruisschanslei 42 

• Gesubsidieerde Vrije Kleuter- en Lagere school Altena (563 lln.), 


• Gesubsidieerde Vrije basisschool Sint-Jozef (294 lln.), Gemeenteplein 8, 

• Gesubsidieerde Vrije Basisschool Sint-Michiel Waarloos (257 lln.), 

Oudebaan 1 

• Gesubsidieerde Vrije Basisschool Sint-Montfort Kontich-Kazerne (402 lln.), Hoge 

Akker 16 

Er zijn zes basisscholen in Kontich waar in het schooljaar 2006-2007 in totaal 2038 

leerlingen werden ingeschreven. Telkens wonen ongeveer 80% van de leerlingen in 

Kontich. De scholen zijn verspreid over het grondgebied Kontich-Waarloos: drie in het 

centrum, één in Kruisschanslei, één in Kontich-Kazerne en één in Waarloos, allen met 

kleuteren lager onderwijs. 

1.7.1.2. Secundaire scholen 

• Sint-Jozefinstituut (1398 lln.), Gemeenteplein 8 

• Sint-Ritacollege (1398 lln.), Pierstraat 1 

• Vrij Technisch Instituut (413 lln.), Edegemsesteenweg 129 

Er zijn drie secundaire scholen in Kontich met in totaal 3209 leerlingen voor schooljaar 2006- 

2007. Ongeveer een derde van de leerlingen wonen in Kontich. 

In Kontich zijn geen instellingen voor hoger onderwijs. 


1.7.1.3. Deeltijds kunstonderwijs 

Kontich heeft twee academies: 

• de Gemeentelijke Academie voor Muziek, Woord en Dans met de hoofdzetel te 

Mortsel en een afdeling Muziek in de Schoolstraat te Kontich, en een afdeling Woord 

Kontich, in Cultuurpunt Sint-Jan, Sint-Jansplein 8; 

• de Gemeentelijke Academie voor Schone Kunsten (GASK), Mechelsesteenweg 140. 

De Kontichse afdeling van de Academie voor Muziek en Woord (Mortsel) organiseert jaarlijks 

een kennismakingsdag waarop alle tweede leerjaren van de Kontichse scholen zijn 

uitgenodigd, zodat een zo breed mogelijke groep de mogelijkheden leert kennen. 

Het beleid van de Gemeentelijke Academie voor Schone Kunsten (GASK) is afgestemd op 

kansengroepen, b.v. geestelijk gehandicapten en senioren ondermeer via hun medewerking 

aan projecten. 

Er is met cultuurparticipatiemiddelen van het OCMW tussenkomst voorzien in 

inschrijvingsgeld van beide academies (zie 1.2.3.). 

1.7.1.4. Buitengewoon onderwijs 

In het buitengewoon onderwijs worden acht verschillende types onderscheiden: 

- type 1: voor kinderen met een lichte mentale handicap 

- type 2: voor kinderen met een matige of ernstige mentale handicap 

- type 3: voor kinderen met ernstige emotionele en/of gedragsproblemen 

- type 4: voor kinderen met een fysieke handicap 

- type 5: voor kinderen opgenomen in een ziekenhuis of preventorium 

- type 6: voor kinderen met een visuele handicap 

- type 7: voor kinderen met een auditieve handicap 

- type 8: voor kinderen met ernstige leerstoornissen 

Kontich heeft zelf geen onderwijsinstellingen voor buitengewoon onderwijs op zijn 

grondgebied. Daarom nemen we hieronder de scholen uit de buurgemeenten op. Voor 

andere dan de daar aangeboden types, kan men meestal terecht in Lier, Antwerpen of 

Mechelen. 

• Vrije Lagere school voor Buitengewoon Onderwijs - Ritmica, Wouwstraat 44, 2540 

Hove: lager onderwijs type 4 en type 8 

• Vrije Basisschool voor Buitengewoon Onderwijs, Zandstraat 30, 2570 Duffel: kleuteren 

lager onderwijs type 3 

• Basisschool voor Buitengewoon Onderwijs van het Gemeenschapsonderwijs – 

Groenlaar, Predikherenhoevestraat 31, 2840 Reet: kleuter type 2 en 4, lager type 1, 

2, 4 en 8 

• Secundaire school voor Buitengewoon Onderwijs van het Gemeenschapsonderwijs – 

Groenlaar, Predikherenhoevestraat 31, 2840 Reet: opleidingsvorm sociale 

aanpassing: type 2 en 4 , opleidingsvorm sociale aanpassing en 

arbeidsgeschiktmaking: type 2 en 4 en opleidingsvorm beroepsonderwijs: type 1, 3 

en 4 

Voor inclusief onderwijs binnen het gewone onderwijs bestaat de mogelijkheid om te werken 

met de ondersteuningsmogelijkheden GON (Geïntegreerd Onderwijs) en GOK (Gelijke 

Onderwijskansen), taakleerkrachten en zorgverbreding. Deze mogelijkheden moeten kansen 


geven in onderwijs aan doelgroepen zoals gehandicapten, vreemdelingen, kansarmen. De 

ondersteuning is tijdelijk en de mogelijkheden blijven beperkt. Er zijn soms lange 

wachtlijsten. Het inclusief onderwijs is derhalve dikwijls nog een ‘theoretische’ optie. 

1.7.2. Cursuswerking 

1.7.2.1. Cursuswerking OCMW Kontich ‘Uit Je Doppen’ 

Voorstelling van de dienst 

De cursuswerking ‘Uit Je Doppen’ is gericht naar mensen met tijd overdag: werklozen, 

huisvrouwen, gepensioneerden. Ook allochtonen en anderstaligen behoren tot de doelgroep 

ondermeer omwille van integratiebevordering. Hoofddoel is om mensen de kans te bieden 

om binnen een heterogene groep deel te nemen aan de cursuswerking en om zo uit hun 

isolement te treden. Nevendoel is iets bijleren, sociale contacten, een zinvolle bezigheid,… 

De cursuswerking startte in augustus 1987 als werklozenwerking in samenwerking met het 

gemeentebestuur. Het project wou inspelen op volgende problematieken: 

behoefte aan informatie bij werklozen (bijscholingsmogelijkheden, wetgeving in verband met 

werkloosheid), isolement van werklozen, huisvrouwen, (brug)gepensioneerden, behoefte 

aan bijscholing en zinvolle vrijetijdsbesteding. 

Cijfergegevens algemeen: 

Jaar 2001-2002 2002-2003 2003-2004 2004-2005 2005-2006 

Aantal 237 233 248 326 (401) 425 

Aantal cursisten tijdens de voorbije cursusjaren telkens van september tot juni van het 

volgende jaar (taallessen Nederlands voor anderstaligen en Engels niet inbegrepen), met 

een duidelijke stijging doorheen de jaren. 

Werkzaamheden 

Er is een aanbod van algemene cursussen en van een aantal korte reeksen voor een 

specifiek doelpubliek. Uit Je Doppen richt ook cursussen in, inspelend op actuele 

maatschappelijke evoluties en op noden gesignaleerd vanuit de sociale dienst van het 

OCWM of andere sociale organisaties. In de loop der jaren werd het cursusaanbod 

naargelang de gesignaleerde noden en de maatschappelijke evolutie aangepast. Samen met 

bestaande vormingsinstellingen wordt onderzocht of cursussen voor kwetsbare meer 

specifieke doelgroepen wenselijk en mogelijk zijn, b.v. alleenstaande ouders, cursussen rond 

depressie,… 

Een overzicht van mogelijke cursussen: talen, sport en ontspanning, samenlevingsgerichte 

cursussen (o.a. klusjes in huis, fietsherstelling, leren fietsen, allerlei computercursussen, 

multicultureel koken), sociale vaardigheden (o.a. spelling, budgetbeheer, solliciteren, koken, 

valpreventie). OCMW Kontich heeft sinds 1987 een migrantenwerking met o.a. een 

vrouwenwerking, specifieke informatieve activiteiten en taallessen Nederlands voor 

anderstaligen. 

Een knelpunt is het telkens vinden van een geschikte locatie. Soms kon een cursus niet 

doorgaan door gebrek hieraan. 

Computercursussen 

Bij de samenlevingsgerichte cursussen valt de grote interesse op voor de 

computercursussen. Wegens de stijgende vraag en lange wachtlijsten werden er steeds 

meer cursussen ingericht en het aanbod uitgebreid. 

Deelnemers computercursus: 


Cursusjaar Totaal Gewone 

cursisten 

Senioren 

& OCMW-cliënten 

gratis ABC 

Senioren 

& OCMW-cliënten 

voor gratis 

internet & e-mail 

Jan 2005 – dec 2005 196 108 55 33 

Jan - dec 2004 177 136 41 

Sept -dec 2003 55 42 13 

2002 – 2003 112 100 12 

2001 – 2002 99 57 42 

In de ABC-cursussen en de MS-WORD vinden we een aanzienlijke groep senioren. Onder 

de cursisten die hun leeftijd kenbaar maakten, vinden we er 85 ouder dan 58 jaar. Vrijstelling 

van betaling moedigt senioren sterk aan om deel te nemen aan de ABC-cursussen. Er is 

grote nood aan deze vorming voor deze leeftijdsgroep. 

Ervaring leert dat de ABC-cursussen voor velen nog te snel gaan en dat veel deelnemers, bij 

gebrek aan een eigen computer en/of internet, geen oefenmogelijkheden hebben. Daarom 

werd het Ankerpunt Altena gestart waarbij door OCMW en gemeente computers ter 

beschikking werden gesteld. Er loopt een project om vrijwilligers op te leiden tot computerlesgevers 

voor het geven van trage modules ABC. Ze worden gecoacht door Uit Je Doppen. 

Er komt een open oefenklas waar mensen tijdens de openingsuren kunnen oefenen onder 

begeleiding van een vrijwilliger. Op termijn zal er specifiek aandacht besteed worden aan 

ABC-cursussen voor anderstaligen en kansarmen, jongeren en schoolkinderen voor 

schoolwerk op de computer. 

Sociale vaardigheden 

Sociale vaardigheden zijn specifiek gericht naar laaggeschoolden, ook migranten, 

asielzoekers en jongeren kunnen hier terecht. Deze opleidingen worden eveneens 

aangeboden aan mensen in het kader van artikel 60 §7 tewerkgesteld door de OCMW’s van 

Kontich, Boechout en Lint. De opleidingen omvatten sociale vorming, (zelf)redzaamheid en 

tewerkstelling. Hiervoor wordt kantonnaal samengewerkt met andere OCMW’s en de 

sollicitatiebegeleiding Vakant van OCMW Kontich . 

Cursussen Nederlands voor anderstaligen 

Als gevolg van de opvallende toename van asielzoekers uit de vroegere Sovjetunie en 

landen van het Warschaupact, werd in september 1999 gestart met Nederlandse taallessen 

voor asielzoekers die de Russische taal beheersen. Velen hadden geen andere contacttaal. 

In september 1999 werd een Nederlandstalige leerkracht van Russische afkomst, in dienst 

genomen met een unieke cursus Nederlands, vertrekkende van de Russische taal. Vanaf 

februari 2001 werd besloten de nieuwe cursussen open te stellen voor cursisten ten laste 

van OCMW’s uit kanton Kontich. Om de toeloop te beperken werden de instapmomenten 

beperkt voor deelnemers die niet ten laste van Kontich zijn. De mensen ten laste van Kontich 

moeten ten allen tijde kunnen instappen. Sinds 2000 wordt aan de andere OCMW’s of aan 

de cursisten een cursusbijdrage te vragen, om de kosten mee te dragen. Het aantal 

cursisten is ondertussen gedaald, omdat zich in de regio momenteel minder Russischsprekenden 

aanmelden. 

In 2001 startte op vraag van het Lokaal Opvanginitiatief Asielzoekers Kontich (LOVAK) een 

cursus Nederlands voor Anderstaligen in samenwerking met het Centrum voor 

Volwassenenonderwijs Antwerpen-Zuid. Het gaat om een intensieve cursus Nederlands 

Tweede Taal. Aanvankelijk zaten in de lessen allochtonen en kandidaat-politieke 

vluchtelingen financieel ten laste van OCMW Kontich, of mensen wonend op grondgebied 

Kontich en ten laste van een ander OCMW of met eigen bestaansmiddelen. Vanaf 

september 2002 besloot OCMW Kontich de opleiding open te stellen voor cursisten 

woonachtig in regio kanton Kontich, of ten laste van een van deze OCMW’s, dit wegens een 


dalend aantal cursisten ten laste van OCMW Kontich en om een opdeling in aangepaste 

niveaus te kunnen garanderen. 

De groep is van groot belang voor het contact tussen de vreemdelingen en heeft een sociaal 

integratie-aspect. Deze cursus is een meerwaarde in de opvang van vreemdelingen in 

Kontich. De lessen dragen bij tot hun integratie in Kontich, omdat hun kennis van onze 

samenleving en het Nederlands het contact vergemakkelijkt. 

Sommigen konden niet terecht in bovenstaande cursussen Nederlands o.a. omwille van 

module-gebonden instapdata, omwille van sekse… Voor deze mensen kwam een extraaanbod 

zoals een Praatgroep Nederlands voor vrouwen in samenwerking met LDC De Wilg 

en Nederlands voor analfabete en traag lerende mannen en vrouwen in samenwerking met 

de bibliotheek. Ook hier kunnen naast vreemdelingen wonend in of ten laste van Kontich, 

vreemdelingen van de omliggende gemeenten terecht. Er is doorlopende instapmogelijkheid. 

Groepssamenstelling en niveau worden steeds aangepast aan de actuele nood. 

Interne en externe communicatie en samenwerking 

Er is intern leerkrachtenoverleg met alle leerkrachten over vragen, noden van cursisten, 

afspraken, knelpunten…. Er is een stuurgroep bestaande uit de lesgevers en de 

verantwoordelijke van Uit Je Doppen. De groep komt driemaandelijks samen en bespreekt 

o.a. het cursusprogramma, de bekendmaking, de stand van zaken van de cursuswerking. 

Met de taallesgevers wordt apart vergaderd over de lesmethodiek. 

‘Uit Je Doppen’ participeert aan de teamvergadering van de sociale dienst van het OCMW 

en speelt in op de vragen van de sociale dienst met een cursusaanbod. 

Extern wordt er naargelang de behoefte samengewerkt met diverse externe 

vormingspartners, zoals Vormingsplus Antwerpen, Nikos bvba, de Fietsdokter Antwerpen, 

Lokaal Gezondheidsoverleg Provincie Antwerpen Midden, Centrum voor Basiseducatie, 

Lokaal Dienstencentrum De Wilg, Centrum voor Volwassenenonderwijs Antwerpen-Zuid, 

Socialistische Vooruitziende Vrouwen. 

Sinds 2001 geeft een lesgever van ‘Uit Je Doppen’ in samenwerking met vzw Dagcentrum 

Driehuizen Engelse les aan motorisch gehandicapten. 

1.7.2.2. Cursuswerking Lokaal Dienstencentrum De Wilg 

Het Lokaal Dienstencentrum De Wilg heeft een eigen aanbod van allerlei cursussen, 

waaronder taalcursussen, artistieke en creatieve cursussen, bewegingscursussen, 

computercursus, geheugentraining, verkeerscursussen, koken, assertiviteitstrainingen, enz. 

Ook hier is er een gevarieerd aanbod dat inspeelt op vragen en behoeftes. De cursussen zijn 

voornamelijk gericht op het doelpubliek van het lokaal dienstencentrum. 

Er is een samenwerking tussen de cursuswerking van het OCMW en deze van het Lokaal 

Dienstencentrum. Meerdere cursussen ingericht door het OCMW gaan door in het Lokaal 

Dienstencentrum. De coördinatoren van ‘Uit Je Doppen’ nemen deel aan de vergaderingen 

van de Centrumraad van De Wilg. Afspraak is dat de werking van ‘Uit Je Doppen’ en van 

het Lokaal Dienstencentrum elkaar niet overlappen. 

1.7.2.3. Cursuswerking binnen het Kontichse verenigingsleven en samenwerking 

Kontich heeft een rijk en gevarieerd verenigingsleven met een zeer divers aanbod aan 

cursussen en vorming. 


Er is een samenwerking met diverse gemeentelijke diensten en lokale organisaties. Sinds 

najaar 2002 is er het gemeentelijk vormingsoverleg samen met de Gemeentelijke 

Cultuurdienst, de cursuswerking ‘Uit Je Doppen’ van OCMW Kontich, de coördinator van het 

Lokaal Dienstencentrum De Wilg, de sportfunctionaris van de Gemeentelijke Sportdienst en 

met lokale verenigingen. Bedoeling is om het vormingsaanbod binnen Kontich zonder 

overlappingen op elkaar af te stemmen. Sinds zomer 2003 resulteert dit telkens in de uitgifte 

van één overkoepelende vormingsbrochure, zodat de Kontichse inwoners in één boekje een 

totaaloverzicht hebben. Dit seizoensoverzicht komt jaarlijks eind augustus in alle 

brievenbussen van Kontich en bevat allemaal laagdrempelige vormingsinitiatieven. 

Ook op de cultuurmarkt zijn al deze initiatieven vertegenwoordigd. Het culturele luik van deze 

cursussen richt zich op creatieve expressie, maar biedt ook culturele achtergrondinformatie 

en hulp bij ontwikkelen van het zelfbewustzijn en zelfontplooiing. 

Al bij al blijft structurele samenwerking een constant aandachtspunt. 

1.8. Ouderenzorg 

Steeds meer mensen worden ouder, ook lokaal een 

uitdaging van kwantiteit én van levenskwaliteit. 

Voor de vitale bejaarde is de vergrijzing een kans. 

Stijgende ontgroening, vergrijzing en verwitting vereisen 

duidelijke beleidskeuzes. 

Problematiek van dementie is belangrijk aandachtspunt. 

Duidelijke onderbenutting van de programmatienorm 

voor rustoorden. 

Vele openstaande en te verwachten noden zowel in 

thuiszorg als in (trans-)murale zorg. 

Nood aan duidelijke visieontwikkeling naar allochtone 

ouderen toe. 

1.8.1. Cijfergegevens bejaarden 

Steeds meer mensen worden ouder. Dit plaatst de maatschappij voor een dubbele uitdaging: 

• de uitdaging van de kwantiteit, namelijk “hoeveel ouderen gaan er zijn ”; 

• en de uitdaging van de levenskwaliteit, namelijk “hoe kunnen mensen zo lang mogelijk 

gezond blijven en zelfstandig wonen ” 

De bevolkingsprojecties die gebruikt worden voor de programmatienormen van 

ouderenvoorzieningen door de Vlaamse overheid geven een prognose op de kwantiteit. 

Ouderenpopulatie 2005 32 

60+ 60-74 75-79 80-84 85-89 90+ 

4323 2951 678 437 161 96 

32 www.lokalestatistieken.be , gemeentelijke rapporten 


Bevolkingsprojecties voor 2010 33 

60+ 60-74 75-79 80-84 85-89 90+ 

4620 3042 751 502 246 79 

Bevolkingsprojecties voor 2011 

60+ 60-74 75-79 80-84 85-89 90+ 

4886 3162 783 571 274 96 

De grote groep ouderen is zeer verscheiden en vraagt om aandacht voor iedere deelgroep 

hierbinnen, van de jonge en actieve bejaarden met nog veel potentieel tot de zwaar 

zorgbehoevende bejaarden. 

1.8.2. De vitale bejaarde – vergrijzing als kans 34 

Er is een stijgende groep ouderen, maar vele ouderen zijn ook gezond. Door de 

democratisering van het pensioen en aanvullende pensioenen zijn vele ouderen momenteel 

gemiddeld bijna even welvarend als gezinnen in hun actieve beroepsfase. Wat niet 

wegneemt dat armoede ook voor vele ouderen wél een probleem is! 

Het bereiken van de pensioenleeftijd betekent voor de meerderheid veel vrije tijd. Het geheel 

maakt dat senioren vaak nog heel actief zijn in de samenleving. Zij vangen kleinkinderen op, 

de jonge senioren zorgen voor de oudere ouders en/of zorgbehoevende familie, ze werken 

als vrijwilliger in allerlei verenigingen en organisaties. De ouderen hebben een groot 

potentieel aan kennis, ervaring en vaardigheden, een potentieel dat het lokaal bestuur kan 

benutten. 

Een seniorvriendelijk beleid vraagt om aandacht te geven aan de fysieke toegankelijkheid 

van gebouwen, om de mogelijkheid om aan sport en cultuur te doen, om betrokkenheid in 

het verenigingsleven te bevorderen, om het veiligheidsgevoel te verhogen, om ziekte- en 

ongevallenpreventie bij senioren, om politieke en maatschappelijke participatie en inspraak, 

enz. 

De groeiende groep ouderen kent een grote diversiteit. Die gaat van gezonde tot 

zorgbehoevende senioren, van bemiddelde ouderen tot zij die onder de armoedegrens 

leven, van potentieel actieve bejaarden tot bejaarden met allerlei beperkingen. Het lokaal 

beleid moet rekening houden met deze diversiteit onder de senioren. 

1.8.3. De zorgbehoevende bejaarde 

1.8.3.1. Ontgroening, vergrijzing en verwitting 

Uit de demografische analyse bleek reeds dat de bevolking jonger dan 20 jaar zowel in 

absolute cijfers als in verhouding tot het totaal aantal inwoners is gedaald, dit noemen we de 

ontgroening, terwijl de categorie ouder dan 65 jaar sterk is gestegen, met name de 

vergrijzing. De verwitting (door sommigen ook ‘verzilvering’ genoemd) is de vergrijzing 

binnen de vergrijzing, met name het stijgende aantal hoog bejaarden of 80-plussers. We zien 

dat volgens de prognose tussen 2005 en 2011 een stijging van 694 naar 941 80-plussers 

verwacht wordt, hetzij een stijging met 35,59 % op 6 jaar tijd. 

33 Prognoses: Onderzoeksgroep OASes – Provincie Antwerpen, Dienst Welzijn, 

www.provant.be/welzijn/ 

34 Vitaal ouderenbeleid, Bouwstenen voor een nieuwe legislatuur, Uitdagingen voor 2007-2012, 

Werkdocument VVSG, maart 2006 


Volgende cijfers tonen de verhoudingen aan tussen de verschillende leeftijdsgroepen via de 

ratio groene druk, interne vergrijzing, afhankelijkheidsratio, grijze druk en familiale zorgindex: 

Cijfers Kontich 35 2000 2005 

Groene druk 47,62 45,94 

Interne vergrijzing 13,52 16,05 

Afhankelijkheidsratio 84,31 85,56 

Grijze druk 36,69 39,62 

Familiale zorgindex 22,86 26,35 

De groene druk geeft de verhouding weer tussen het aantal 0- tot 19-jarigen en het aantal 

20- tot 59-jarigen.. Het is een indicatie voor de verhouding tussen de actuele en de 

toekomstige beroepsbevolking. Deze verhouding daalt in Kontich, wat logisch is gezien de 

ontgroening. 

De interne vergrijzing zijn het aantal 80-plussers tegenover het aantal 60-plussers en geeft 

het aantal hoogbejaarden aan in de groep van de senioren. Ook dit steeg in Kontich. 

De afhankelijkheidsratio geeft de verhouding weer tussen het aantal 0- tot 19-jarigen plus het 

aantal 60-plussers en de actieve bevolking. Het geeft aan hoeveel jongeren én ouderen 

samen mogelijk bepaalde zorgen vragen. Ook dit is gestegen, een stijging die vooral komt 

door het gestegen aantal 60-plussers. Het toont aan dat de actieve bevolking ook in Kontich 

in verhouding daalde. 

De grijze druk geeft de verhouding weer tussen het aantal 60-plussers en het aantal 20- tot 

59-jarigen. Deze is de laatste vijf jaar gestegen in Kontich. 

De familiale zorgindex geeft het aantal 80-plussers weer ten opzichte van de bevolking van 

50- tot 59-jarigen. Het geeft aan hoeveel hoogbejaarden er zijn in verhouding tot de 

bevolking die er normaliter de zorg hiervoor draagt. Deze is in verhouding meer gestegen 

dan de andere ratio, wat aantoont dat er in verhouding een grotere stijging is van 80- 

plussers. 

Het geheel bevestigt zowel ontgroening als vergrijzing en verwitting met een stijgende groep 

hoogbejaarden die afhankelijk worden, zowel van een kleiner wordende groep actieve 

inwoners als van een kleinere groep jongbejaarden. Met andere woorden: de lasten worden 

groter en het draagvlak verkleint. Er zullen alternatieven moeten gezocht worden om dit op te 

vangen. 

Bevolkingsprojecties op gewestelijk niveau berekenden dat tegen 2020 ‘de veroudering van 

de bevolking in elk der gewesten voortschrijdt: de top wordt nog zwaarder en de basis nog 

smaller. En ‘dat in het Vlaams Gewest de volkrijkste leeftijdsklasse eind 2020 naar 

verwachting de groep van 55-59 jaar is. Op 31 december 2003 was dit nog de leeftijdsgroep 

van 40-44 jaar.’ 36 

1.8.3.2. De problematiek van dementie als toekomstig aandachtspunt 

Op 23 mei 2006 ging vanuit de dienst welzijn van provincie Antwerpen een 

inspiratievoormiddag door betreffende samenwerking in de zorgen dienstverlening voor 

35 www.lokalestatistieken.be , sociale conjunctuurbarometer 

36 Ontgroening en vergrijzing in Vlaanderen 1990-2050, Verkenningen op basis van de NISbevolkingsvooruitzichten, 

Edwin Pelfrene, Stativaria 36, oktober 2005 


personen met dementie. De ziekte van Alzheimer is slechts één vorm van dementie en 

dementie is meer dan enkel een geheugenstoornis. Het is belangrijk om juiste criteria te 

gebruiken voor een juiste diagnose en daarom ook een probleem om exacte cijfers te 

hebben. Een voorzichtige prognose is wel mogelijk op basis van de algemene 

verwachtingen. 

Geriater dr. Lucien de Cock stelt de verwachtingen omtrent dementie voor Vlaanderen als 

volgt: “In de leeftijdsgroep tussen 65 en 74 jaar zouden 3 % van de mannen en vrouwen 

lijden aan de ziekte van Alzheimer. In de groep ouderen van 85 jaar en ouder zouden 25 à 

35 % lijden aan de ziekte van Alzheimer …en men schat dat met de huidige 

populatietendens het aantal (dementerenden) over 20 jaar zou verdubbeld zijn. In ieder 

geval staat onze maatschappij in de komende jaren voor de opgave om een antwoord te 

vinden op het vraagstuk van de toenemende populatie met dementie.” 37 

De bevolkingsprojecties geven voor 2010 in Kontich 325 personen ouder dan 85 jaar. Een 

gemiddelde verwachting van 25 à 35 % dementerenden voor deze groep geeft de prognose 

van 81 à 114 dementerenden in Kontich in 2010. Voor 2011 geven deze projecties al 370 

85-plussers, met een potentieel van 92 à 129 dementerenden. Op 1 jaar tijd geeft dit een 

stijging met 13,16 % ! 

Er zal nood zijn aan specifieke opvang. Er moet tevens rekening gehouden worden met de 

impact op sociale relaties en dagelijkse activiteiten en met de druk op mantelzorgers. De 

ouderen gaven in diverse onderzoeken duidelijk aan dat ze zo lang mogelijk in de 

vertrouwde thuisomgeving wensen te blijven. Dit vraagt om concrete hulp bij diverse taken, 

toezicht, genoeg begeleiding, ondersteuning van de mantelzorgers, aanpassing van de 

woning, toepassing van de bestaande technologie. 

Momenteel kan Kontich voor informatie en ondersteuning bij dementie terecht bij het 

Expertisecentrum voor dementie Orion te Wilrijk. Het expertisecentrum heeft geen medische 

activiteiten, maar biedt wel psychosociale begeleiding. 

1.8.4. De ouderenvoorzieningen in Kontich 

1.8.4.1. Programmatiecijfers versus prestaties 

De Vlaamse Administratie berekende de programmacijfers ouderenzorg op basis van 

bovenstaande bevolkingsprojecties. 

De programmacijfers worden per voorziening naast de effectieve invulling in Kontich 

geplaatst en dit geeft volgende gegevens: 38 

Programmatie 2005 Invullling 2006 

Rusthuizen 202 90 

Serviceflats 92 81 

Centra voor kortverblijf 7 8 

Dagverzorgingscentra 7 15 

Er is een duidelijke onderbenutting van de programmatienorm voor rustoorden, terwijl de 

capaciteit van serviceflats zo goed als voldaan is. Er is in Kontich één privé-rustoord vzw De 

Hazelaar met 90 bewoners. In het rustoord kunnen zowel inwoners van Kontich als van 

buiten Kontich terecht. 

37 De kern van de zaak Alzheimer, L. de Cock, Inspiratievoormiddag Provincie Antwerpen ‘Van 

hersenkronkel tot project’ van 23 mei 2006 

38 www.lokalestatistieken.be , gemeentelijke rapporten 


Aan het rustoord zijn twee complexen met serviceflats verbonden, goed voor 36 huurders in 

De Linde en 20 huurders in Lentedauw. OCMW Kontich heeft 25 serviceflats in Altena, wat 

het totaal op 81 brengt. 

‘Het dagverzorgingscentrum 'De Wilg' is er voor de thuis wonende, zorgbehoevende oudere 

en zijn familie. Het is een thuisondersteunend milieu waar de gebruiker terecht kan voor 

hygiënische en verpleegkundige zorgen, zinvolle dagbesteding en toezicht. Indien nodig 

wordt de gebruiker 's morgens thuis opgehaald en 's avonds thuis teruggebracht.‘ 39 Het 

dagverzorgingscentrum heeft 15 erkende plaatsen, wat het dubbel is van de 

programmatienorm. Er is een goede gemiddelde bezettingsgraad van 14, waarvan 10 zwaar 

zorgbehoevenden met een bereik van ongeveer 27 personen. 

Vzw De Hazelaar heeft momenteel een voorafgaande vergunning voor acht plaatsen als 

kortverblijf, waardoor meteen de programmatienorm voldaan is. 

Wat betreft thuiszorg aan ouderen gelden dezelfde mogelijkheden die vermeld werden onder 

1.4.5. 

1.8.4.2. Gemeentelijke seniorenraad 

Er is een gemeentelijke seniorenraad met een adviserende functie die is samengesteld uit 

twee leden per bejaardenbond. De seniorenraad vergaderde in 2005 acht maal met als 

belangrijkste agendapunten: valpreventie, huisvesting, onderhoud van wegen en perken, 

dementie, onderhoudsplicht en jaarlijkse uitstappen en reizen. 40 

1.8.4.3. Nog openstaande noden naar ouderen toe in Kontich 

Er is een constante aandacht nodig voor de mobiliteit, toegankelijkheid en participatie naar 

ouderen toe. Het is belangrijk om de vergrijzing te zien als een kans, waarbij het groeiende 

potentieel aan actieve en gezonde ouderen mogelijkheden biedt naar minder valide ouderen 

toe, b.v. via het vrijwilligerswerk. 

Er is een groeiende groep alleenstaande valide ouderen met een 

eenzaamheidsproblematiek. 41 De bestaande initiatieven zijn allemaal ‘verenigingsgericht’. Bij 

alleenstaande ouderen is het sociale netwerk dikwijls sterk verminderd. Dit dient terug 

opgebouwd te worden. Er dient gezocht te worden naar een dagdagelijks uitnodigend sociaal 

gebeuren met een goede begeleiding dat naar de alleenstaande valide ouderen 

laagdrempelig werkt, vb een ‘ontmoetingslokaal’ los van de opvang van zorgbehoevende 

ouderen. 

Een geregeld vastgestelde nood in Kontich is het gebrek aan voldoende oppasdiensten voor 

bejaarden. Kontich kan beroep doen op de nachtopvang die georganiseerd wordt door 

Nachtzorg Antwerpen, een pluralistisch initiatief met hulp thuis of residentieel tijdens de 

nachturen. Tevens is er het unieke initiatief van opvang in gastgezinnen door de dienst voor 

gezinszorg Sociale Familiezorg te Antwerpen, waarvoor inwoners van Kontich eveneens in 

aanmerking kunnen komen. Er zijn daarnaast de oppasdiensten voor bejaarden van de 

mutualiteiten en van het Wit-Gele Kruis, maar enkel voor de eigen klanten. Toch blijft het bij 

iedere systematische vraag naar oppas voor bejaarden een zoektocht om aan de vraag te 

kunnen voldoen. Een van de knelpunten is het gebrek aan vrijwilligers, zeker voor meer 

intensieve oppas. Aan occasionele oppas kunnen de mutualiteiten over het algemeen nog 

39 www.dehazelaar.be 

40 Jaarverslag 2005 gemeente Kontich 

41 Gemeld op de Centrumraad van De Hazelaar dd. 30/11/06 door de heer Chris Rogier 


wel voldoen. In het verleden werd geprobeerd om in Kontich een oppasdienst te starten in 

samenwerking met de gezinsbond, maar dit lukte uiteindelijk niet. 

In de thuisverpleging werd de nomenclatuur beperkt, waardoor de verpleging in mindere 

frequentie kan langsgaan bij zorgbehoevenden thuis. Hierdoor valt een belangrijk deel van 

een systematisch ‘toezicht’ weg. Er is in zwaar zorgbehoevende thuiszorgsituaties nog een 

bijkomende nood aan ambulante nachtverpleging. 

De vraag naar plaatsen in het dagverzorgingscentrum is veel groter dan het aanbod en er is 

in Kontich zeker nog ruimte voor een bijkomend dagverzorgingscentrum. Dit betekent echter 

wel een ernstige financiële kost, waarbij tevens rekening moet gehouden worden met het 

vervoersprobleem. 42 

Rekening houdende met de projecties van de snel verouderende bevolking zal de nood aan 

zowel thuiszorg als residentiële opvang de komende jaren snel stijgen. Door de te 

verwachten problematiek omtrent dementie die hiermee samenhangt (zie 1.8.3.2.) zal er de 

komende jaren nog dringender moeten gezocht worden naar extra opvangmogelijkheden 

voor deze groeiende groep. 

Voor personen met een beginnende en lichte vorm van dementie, die tegelijk fysiek gezond 

zijn, is er een belangrijk opvangprobleem. Deze personen kunnen dikwijls niet meer 

voldoende opgevangen worden in hun thuissituatie en komen tegelijk nog niet in aanmerking 

voor opname in een rustoord. Het is een zeer specifieke problematiek die zich de komende 

jaren steeds meer zal stellen en die om een specifieke oplossing vraagt. 

Een laatste opmerking is dat in heel het verhaal opvalt dat de doelgroep allochtone ouderen 

in het geheel onzichtbaar blijft. De vraag is of de nood hier niet bestaat, dan wel of de 

voorzieningen voor deze doelgroep onvoldoende toegankelijk zijn en of het aanbod 

onvoldoende bekend is. ‘Onderzoek heeft uitgewezen dat allochtone ouderen vervroegd last 

hebben van ouderdomsverschijnselen... Uit gesprekken met bevoorrechte getuigen en de 

allochtone ouderen konden we besluiten dat de allochtone ouderen momenteel weinig tot 

geen zorgbehoeften hebben, die niet kunnen worden ingevuld door hun kinderen. De noden 

en behoeften van de eerste generatie migranten zijn nog niet van die aard dat ze beroep 

moeten doen op professionele instanties om eraan te voldoen... De allochtone ouderen 

hebben te weinig kennis van het Nederlands, ze kennen hun weg niet in het landschap van 

de welzijns- en gezondheidsvoorzieningen, hebben moeite hun zorgvraag te formuleren en 

beschikken niet altijd over de financiële mogelijkheden. Deze factoren bepalen in grote mate 

de toegang tot het zorgaanbod.’ 43 

‘Globale indicatoren over de toegankelijkheid van de zorgverlening voor allochtonen 

ontbreken nog volledig. Men gaat er in Vlaanderen van uit dat de toegankelijkheid van het 

zorgsysteem voor allochtonen geen groot probleem is. Echte harde bewijzen bestaan er voor 

deze stelling echter niet. Er bestaat inderdaad het formele recht op zorg, en dit recht geldt 

voor iedereen, autochtoon zowel als allochtoon. Doch dit is eerder theoretisch en niet de 

enige factor die de toegankelijkheid van de zorg bepaalt: er bestaan economische en 

42 Gemeld op de Centrumraad van De Hazelaar dd. 30/11/06 door de heer Chris Rogier 

43 Janssens A. & Timmermans C., ‘Hoe elkaar de hand reiken De zoekende interactie tussen de 

allochtone ouderen en het zorgaanbod in de stad Antwerpen’, Steunpunt Gelijkekansenbeleid - 

Consortium UA en LUC, 2003, p 52 en p 55 


administratieve barrières, en het zorgsysteem kan een passieve dan wel een actieve 

houding aannemen om de toegankelijkheid te verbeteren.’ 44 

Er wordt in de nabije toekomst een toename verwacht van de zorgvraag van deze doelgroep. 

Er is alleszins nood aan een duidelijke visieontwikkeling naar allochtone ouderen toe. 

1.9. Recht op recht 

Juridische dienst OCMW legt accent op kansarmen, 

minder begoeden en ander specifiek OCMW-cliënteel. 

Toegankelijke juridische dienstverlening voor iedereen. 

Preventie aan de laatstejaarsstudenten in de Kontichse 

middelbare scholen. 

1.9.1. Juridische dienst OCMW 

De dienst rechtshulp van het OCMW Kontich maakt deel uit van een project dat in 1983 werd 

opgestart door de 7 OCMW ‘s van het kanton Kontich. Het OCMW Kontich fungeerde als 

pilootgemeente. In de loop van 2002 werd beslist om de dienst af te slanken en verder te 

werken met de drie OCMW’s, te weten Kontich, Borsbeek en Aartselaar. 

Onder rechtshulp wordt begrepen: het verlenen van diensten in probleem- of conflictsituaties, 

die met behulp van rechtsregels en/of juridische procedures kunnen behandeld worden. 

Deze dienstverlening kan de vorm aannemen van informatie, advies, verwijzing, briefservice, 

bemiddeling, organisatie van het geschil en (toegang) tot procesbijstand. 

De dienst rechtshulp is een eerstelijnsdienst, die werd opgericht met het oog op het geven 

van juridische ondersteuning aan de sociale dienst en het rechtstreeks informeren - zowel 

op curatief als op preventief vlak - van rechtzoekenden, met het accent op kansarmen, 

minder begoeden en ander specifiek OCMW-cliënteel. Dit neemt niet weg dat ook andere 

inwoners van de gemeente beroep kunnen doen op de diensten van de OCMW-jurist. De 

bedoeling van de dienst rechtshulp is in de eerste plaats conflicten te de-juridiseren, waarbij 

de partijen zelf een belangrijke rol spelen in de oplossing van het conflict. 

De dienst kadert in het welzijnsmodel, waarbij de rechtshulpverlening wordt toevertrouwd 

aan een jurist die in dienstverband werkt in het kader van een organisatie. Een grotere 

toegankelijkheid van het recht, het uitleggen van ingewikkelde rechtstermen en het toelichten 

van het complexe rechtsgebeuren vormen een belangrijke schakel in de bestrijding van de 

armoede en dragen bij tot het realiseren van een meer egalitaire samenleving. 

In 2005 deden er in totaal 265 cliënten beroep op de dienst rechtshulp te Kontich. 

De dienst staat open voor het publiek iedere dinsdag van 9u tot 19u30. 

Onderstaande tabel geeft een overzicht van het aantal cliënten in de verschillende OCMW’s. 

44 Janssens A.& Timmermans C., ‘Hoe elkaar de hand reiken De zoekende interactie tussen de 

allochtone ouderen en het zorgaanbod in de stad Antwerpen.’, Steunpunt Gelijkekansenbeleid – 

Consortium UA en LUC, 2003, p 56 


Maand jan. feb mrt. apr mei jun jul aug sep okt. nov dec tot. % 

Gemeente 

Aartselaar 16 13 11 6 13 19 7 8 8 24 17 5 147 23% 

Borsbeek 28 8 21 21 20 13 20 17 6 30 24 10 218 35% 

Kontich 25 31 23 28 28 35 20 23 5 22 19 6 265 42% 

Kanton 69 52 55 55 61 67 47 48 19 76 60 21 630 100% 

De volgende tabel geeft een overzicht van het aantal inwoners per gemeente en het aantal 

bestede uren rechtshulp per gemeente: 

Gemeente Aantal inwoners 45 Inwoners % Uren/week Uren % 

Aartselaar 14.292 31,91 6 22,22 

Borsbeek 10.271 22,94 8 29,63 

Kontich 20.220 45,15 10 37,04 

Gemeenschappelijk 3 11,11 

Totaal 44.783 100 % 27 100 % 

1.9.2. Juridische dienstverlening vredegerecht Kontich 

Tussen de Commissie voor Juridische Bijstand en het vredegerecht te Kontich werd een 

samenwerkingsverband gesloten dat kadert in de wet op de juridische bijstand. 

Artikel 508/3 Gerechtelijk Wetboek bepaalt dat de commissie voor juridische bijstand tot taak 

heeft de zitdagen voor juridische eerstelijnsbijstand van advocaten te organiseren en ervoor 

te zorgen dat die diensten indien nodig worden gedecentraliseerd. 

Artikel 508/5 §1 Gerechtelijk Wetboek bepaalt dat onverminderd de door andere organisaties 

voor juridische bijstand verleende juridische eerstelijnsbijstand de zitdagen voor juridische 

eerstelijnsbijstand wordt gehouden door advocaten. 

Overeenkomstig Artikel 508/1,1° Gerechtelijk Wetboek beperkt deze dienstverlening zich tot 

een eerste juridisch advies en verwijzing. De consultaties vinden plaats op vrijdagmorgen op 

afspraak tussen 10u en 12u. In dit systeem verlenen advocaten kosteloze juridische bijstand 

tegen een overheidsvergoeding. De bedoeling is de juridische dienstverlening voor iedereen 

op dezelfde manier toegankelijk te maken, waarbij vooral het doorverwijsluik belangrijk is. 

1.9.3. Preventie 

Ieder jaar organiseert de preventiewerker van het OCMW een informatiedag bestemd voor 

de laatstejaarsstudenten van de middelbare scholen te Kontich, meer bepaald het Sint- 

Ritacollege, het Sint-Jozefinstituut en het Vrij Technisch Instituut, met de bedoeling jongeren 

voor te bereiden op de verschillende aspecten van meerderjarigheid. Dit betekent concreet 

dat in iedere school samen met de jongeren allerhande thema’s worden belicht die in het 

verdere maatschappelijke leven aan de orde kunnen komen. 

Afhankelijk van de klassenstructuur en van het type onderwijs wordt een keuze gemaakt uit 

volgende onderwerpen: woonproblematiek, studiefinanciering, problemen ouderlijk gezag / 

onderhoudsplicht, contractenrecht, arbeidsmarkt, leefloon- en werkloosheidssituaties. In het 

Sint-Jozefinstituut en het Vrij Technisch Instituut wordt tegelijkertijd door de 

budgetbegeleidster les gegeven rond budgettering en schuldproblematiek. 

45 Aantal inwoners per gemeente volgens OCMW Zakboekje 2006, databank, Kluwer 


1.10. Sociale vangnetten: valkuilen, insluiting en uitsluiting 

Een cruciale rol voor het OCMW is de vangnetfunctie. 

Een cruciale rol voor het OCMW is de sociale insluiting. 

Ook in Kontich is nog veel relatieve armoede. 

Leefloon en steunnorm liggen onder de armoedegrens. 

Dalende trend asielzoekers geeft stijgende trend 

illegalen, een gevolg van louter materiële hulpverlening. 

Armoede is niet enkel een financiële, maar een multiaspectuele 

problematiek. 

Verhoogd risico op armoede bij allochtonen en bij 

welbepaalde gezinssamenstellingen. 

Specifieke doelgroepen vereisen specifieke 

methodieken. 

De vele tussenkomsten, premies en rechten resulteren 

in individuele lappendekens met dikwijls grote gaten. 

1.10.1. Sociale dienst van het OCMW Kontich 

1.10.1.1. Het OCMW als Sociaal Vangnet 

Artikel 1 van de organieke wet van het OCMW stelt dat in elke gemeente van het Rijk een 

OCMW wordt opgericht die eenieder de mogelijkheid moet geven een leven te leiden dat 

beantwoordt aan de menselijke waardigheid. 

Deze missie wordt in de wet geconcretiseerd in o.a. het toekennen van het leefloon, van het 

equivalent leefloon, de betaling van welbepaalde medische zorgen enz. Het OCMW zorgt er 

tegelijkertijd voor dat de rechten van de aanvrager op sociale uitkeringen zoals werkloosheid, 

ziektevergoeding, pensioen, kinderbijslag en dergelijke uitgeput worden. 

In geen geval zal het OCMW zich in de plaats stellen van de instanties bevoegd met de 

uitkering ervan. Zij zal slechts tussen komen indien blijkt dat de niet-gebruiker geen 

(wettelijke) aanspraak kan maken op voormelde uitkeringen of voorschotten verlenen indien 

nog niet duidelijk is of de gebruiker al dan niet aanspraak op deze sociale uitkeringen kan 

maken. 

Een cruciale rol voor het OCMW is de vangnetfunctie. 

1.10.1.2. Armoede en Sociale uitsluiting 

Het hoeft geen betoog dat de sociale dienst van het OCMW voortdurend geconfronteerd 

wordt met mensen die in (relatieve) armoede leven en dat het begrip armoede vele ladingen 

dekt. 

In het jaarboek 2006 ‘Armoede en Sociale Uitsluiting’ 46 wordt armoede gedefinieerd als: ‘een 

netwerk van sociale uitsluitingen dat zich uitstrekt over meerdere gebieden van het 

individuele en collectieve bestaan. Het scheidt de armen van de algemeen aanvaarde 

leefpatronen van de samenleving. Deze kloof kunnen ze niet op eigen kracht overbruggen’. 

46 Vranken J. e.a. ‘Armoede en sociale uitsluiting’, jaarboek 2006, OASeS 


Armoede wordt vandaag dus niet meer exclusief met lage inkomens geïdentificeerd, al 

blijven ze wel een centraal kenmerk, maar ook uitsluiting op de (sociale) woonmarkt, de 

arbeidsmarkt, in het onderwijs en gezondheidszorg, vormt de barometer om de armoede in 

beeld te brengen. 

In 2004 leefde 11,3 % van de Vlaamse bevolking met een verhoogd armoederisico, voor 

België valt 14,8 % onder deze grens. 

Een cruciale rol voor het OCMW is de sociale insluiting. 

1.10.1.3. Relatieve armoedegrenzen op basis van inkomen: 

Inkomensarmoede : 60% van het nationaal, mediaan equivalent inkomen. 

Om armoede te meten wordt vaak verwezen naar het armoederisico van de bevolking. Dit 

armoederisico wordt dan gedefinieerd als het deel van de bevolking van wie het 

huishoudinkomen onder een bepaalde inkomensgrens valt. Het is gebruikelijk om als norm 

60% van het mediaan beschikbaar inkomen te nemen. Dit betekent dat het netto-inkomen 

van het huishouden lager ligt dan het 60% van gemiddelde, nationaal inkomen 47 . 

Concreet komt het erop neer dat er armoedegrenzen uitgezet worden, aan de hand waarvan 

het verhoogde risico op armoede gemeten kan worden. Voor een alleenstaande bedraagt de 

grens € 777,00, voor elk inwonend persoon ouder dan 14 jaar wordt een bijkomend gewicht 

van 0.5 toegekend, voor elk kind minder dan 14 jaar wordt een gewicht van 0.3 toegekend. 

De bedragen worden gevisualiseerd in deze tabel: 

Categorie 

Maandelijkse uitkering 

Alleenstaanden € 777,00 

Bijkomende volwassenen (> 14 jaar) € 389,00 

Kinderen (< 14 jaar) € 233,00 

Leefloon : wettelijke barema’s. 

De wet op het Recht op Maatschappelijke Integratie voorziet sedert 01.10.2006 de volgende 

wettelijk barema’s : 

Categorie 

Maandelijkse uitkering 

Samenwonende persoon € 429,66 

Alleenstaande persoon € 644,48 

Persoon die samenwoont met een gezin te zijnen laste € 859,31 

Illustraties : vergelijking van wettelijke barema’s (bodemgrenzen) met de 

armoedegrenzen (verhoogd risico op armoede). 

De wettelijke barema’s zijn bodemgrenzen die verankerd liggen in onze wetgeving, die 

gevolgd worden door de bevoegde rechtbanken en waarvan enkel kan afgeweken worden 

mits het uitdrukkelijk gemotiveerd is. De armoedegrenzen zijn veeleer ernstige indicaties die 

wijzen op het verhoogde risico op armoede. 

47 De inkomensinformatie voor de berekening ervan wordt verzameld via diverse wetenschappelijke 

surveys, waarbij via toepassing van een equivalentieschaal (bv een bijkomend gezinslid > 14 jaar 

krijgt een gewicht 0,5 toebedeeld, iemand < 14 jaar krijgt een gewicht van 0,3) van het inkomen 

gecorrigeerd wordt naar grootte en samenstelling van het huishouden. Toepassing van verschillende 

equivalentieschalen en andere armoededrempels (bv 50% van het nationaal, mediaan inkomen) kan 

tot grote verschillen in de armoedecijfers leiden. 


De volgende frequent voorkomende situaties tonen aan dat de bodemuitkeringen meestal 

ruim onder de gehanteerde armoedegrenzen liggen: 

Gezinstype Wettelijk barema Armoedegrens 48 Δ Inkomen 

armoedegrens 

Alleenstaande € 644,48 € 777,00 € 132,52 

Alleenstaande + € 859,31 + 160,32 49 € 1.010,00 -€ 9,63 

1 kind < 14 jaar = € 1.019,63 

Alleenstaande + € 859,31 + € 372,27 € 1.243,00 € 11,42 

2 kinderen < 14 jaar = € 1.231,00 

Alleenstaande + € 859,31 + 78,59 50 € 1.010,00 € 72,10 

1 kind < 6 jaar = € 937,90 

Alleenstaande + € 859,31 + € 145,43 € 1.243,00 € 240,26 

2 kinderen < 6 jaar = € 1.002,74 

Twee 

€ 859,32 € 1.166,00 € 306,68 

samenwonenden 

Partners + 

€ 859,31 + 160,32 € 1.399,00 € 380,00 

1 kind < 14 jaar = € 1.019,63 

Partners + 

€ 859,31 + € 372,27 € 1.632,00 € 401,00 

2 kinderen < 14 jaar = € 1.231,00 

Partners + 

€ 859,31 + 78,59 51 € 1.399,00 € 461,10 

1 kind < 6 jaar 

Partners + 

2 kinderen < 6 jaar 

= € 937,90 

€ 859,31 + € 145,43 

= € 1.002,74 

€ 1.632,00 € 629,26 

Uit deze denkoefeningen kunnen een aantal gevolgen en aandachtspunten getrokken 

worden : 

1. Enkel het inkomen van een alleenstaande met één kind waarvoor gewaarborgde 

kinderbijslag wordt ontvangen, ligt lichtjes boven de armoedegrens. 

In alle andere gevallen zijn de wettelijke barema’s bodemuitkeringen die onder de 

armoedegrens liggen. Bepaalde sociale uitkeringen – in voormelde voorbeelden de 

(gewaarborgde) kinderbijslag - die niet in mindering worden gebracht van het leefloon 

of equivalent leefloon, corrigeren in belangrijke mate de oorspronkelijke 

inkomensarmoede. M.a.w. het is van cruciaal belang dat dit leefloon/equivalent 

leefloon nog aangevuld wordt door deze vrijgestelde inkomsten, waarmee dus geen 

rekening wordt gehouden bij de toekenning van het leefloon. De meest courante 

uitkeringen (die dus bij het inkomen mogen bijgeteld worden) zijn de gewone 

kinderbijslag, de gewaarborgde kinderbijslag en de onderhoudsuitkeringen voor de 

kinderen. 

2. De gewaarborgde gezinsbijslag blijkt een belangrijke zoniet noodzakelijke aanvulling 

te zijn voor de gerechtigden op het leefloon of equivalent leefloon. Nochtans is dit 

recht enkel in het leven geroepen voor gezinnen met ontoereikende bestaanmiddelen 

die geen aanspraak kunnen maken op een andere kinderbijslagregeling. Het recht is 

48 60% van het gemiddeld, nationaal inkomen 

49 De barema’s die gelden voor de gewaarborgde gezinsbijslag (incl leeftijdsbijslag voor 12 tot 18 

jaar). Indien de kinderen jonger dan 12 jaar zijn, zal dit bedrag dalen. Indien de kinderen gehandicapt 

zijn of of (halve) wezen zijn, zal het bedrag toenemen. 

Er wordt hier uitgegaan van de meest courante situaties die zich voordoen bij de aanvraag voor het 

leefloon of het equivalent van het leefloon. 

50 De barema’s die gelden voor de gewone gezinsbijslag zonder de leeftijdsbijslag aangezien de 

kinderen jonger zijn dan 6 jaar. 




dus niet automatisch aan de gerechtigde op het leefloon of equivalent ervan 

gekoppeld. 

3. Het wettelijk barema voor een alleenstaande en partners zonder kinderen (die 

normaliter geen vrijgestelde uitkeringen ontvangen) ligt beduidend lager 

- € 132,52 resp. € 306,68 - dan de vooropgestelde armoedegrenzen. Dit zou 

betekenen dat het leefloon voor alleenstaande en twee partners met 20,56% resp. 

35,68 % dient verhoogd te worden om op gelijke hoogte te komen met de 

armoedegrens. 

4. Volgens de Vereniging van Steden en Gemeenten zijn de equivalentieverhoudingen 

tussen de categorieën nog altijd een heikel punt: een alleenstaande met kinderen en 

een koppel met kinderen ontvangen nog steeds hetzelfde leefloonbedrag. Het 

samenwonen wordt daardoor financieel nog niet gestimuleerd en daardoor blijft het 

principe van de individualisering van het Recht op Maatschappelijke Integratie 

achterwege. 

Evaluatie van de steunnorm die gehanteerd wordt in het OCMW van Kontich 

Op 7 december 1982 werden op de vergadering van Voorzitters en Secretarissen van de 

OCMW’s van het kanton van Kontich de algemene principes aanvaard van een steunnorm 

voor de financiële hulpverlening. De wettelijke minima werden door deze steunnorm 

verhoogd met o.a. een huurtoelage, een verwarmingstoelage en een leeftijdstoelage. 

Men ging er dus van uit dat de bodemuitkeringen die voorzien waren in de wet op lokaal 

niveau onvoldoende waren en de diverse OCMW’s waren bereid om met eigen middelen de 

steunnorm te financieren. 

De leefloonbedragen werden sedert 2002 aangepast aan de welvaartsindex (bovenop de 

consumptie-index). Sedert 2002 zijn de bedragen met 7% gestegen en is er sprake van een 

verhoging van 1% vanaf januari 2007. 

De steunnormen zoals vastgelegd op 7 december 1982 werden evenwel niet aangepast aan 

deze welvaartindex . De oorzaak hiervan is de veel besproken ‘sociale vangnetfunctie’. Eén 

van de grote uitdagingen voor het OCMW is een evenwicht te zoeken in de volgende 

dualiteit : 

- Indien de uitkeringen van het OCMW hoger liggen dan bijvoorbeeld de 

werkloosheiduitkeringen, spreekt men van een aanvulling en komt de 

vangnetfunctie in gevaar 

- Indien het leefloon en de steunnormen niet mogen aangepast worden aan de 

welvaartindex, wordt sociale uitsluiting reëel. 

Hieronder worden de armoedegrenzen vergeleken met de steunnormen: 

Categorie Wettelijke 

barema’s 

Armoedegrens 

52 

steunnorm Δ Inkomen 

armoedegrens 

Alleenstaande € 644,48 € 777,00 € 772,48 € 4,52 

Alleenstaande + € 859,31 + € 1.010,00 € 967,22 € 42,78 

1 kind < 14 jaar 160,32 53 

= € 1.019,63 

Alleenstaande + € 859,31 + € € 1.243,00 € 1.160,26 € 82,74 

52 60% van het gemiddeld, nationaal inkomen 

53 De barema’s die gelden voor de gewaarborgde gezinsbijslag (incl leeftijdsbijslag voor 12 tot 18 

jaar). Indien de leeftijd van de kinderen minder dan 12 jaar is, zal dit bedrag dalen. Indien het kind 

gehandicapt is of een (halve) wees is zal het bedrag toenemen. Er wordt uitgegaan van de meest 

courante situaties die zich voordoen bij de aanvraag voor het leefloon of het equivalent van het 

leefloon. 


2 kinderen < 14 

jaar 

Alleenstaande + 


Twee 

samenwonenden 

Partners + 


Partners + 


jaar 

Partners + 


Partners + 


jaar 

372,27 54 

= € 1.231,00 

€ 859,31 + € 1.010,00 € 925,50 € 84,50 

78,59 55 

= € 937,90 

€ 859,32 € 1.166,00 € 988,00 € 178,00 

€ 859,31 + 

160,32 56 

= € 1.019,63 

€ 859,31 + € 

372,27 57 

= € 1.231,00 

€ 859,31 + 

78,59 58 

= € 937,90 

€ 859,31 + € 

145,43 59 

= € 1.002,74 

€ 1.399,00 € 1.181,83 € 217,17 

€ 1.632,00 € 1.418,28 € 213,72 

€ 1.399,00 € 1.140,11 € 258,89 

€ 1.632,00 € 1.444,84 € 187,16 

1. Ondanks het feit dat de steunnorm beduidend hoger ligt dan de wettelijke 

bodemuitkeringen, blijft de verhoogde kans om in armoede te leven gelden. 

2. De wettelijke barema’s voor een alleenstaande met kinderen die kinderbijslag 

ontvangt, liggen hoger dan de steunnorm en zijn min of meer gelijk met de 

armoedegrens. 

3. Het belang van het al dan niet ontvangen van de gewaarborgde gezinsbijslag (vooral 

voor de gezinnen met één tot twee kinderen) is niet te onderschatten. 

Voor het eerste kind bedraagt de surplus in vergelijking met de normale kinderbijslag 

€ 40,02 (+ 4,27%); voor het tweede kind € 24,80 (+ 5.60%) vanaf het derde kind € 

4,35 (+5,35%). 

Er bestaat dus ook een onrechtvaardigheid tussen de lagere inkomens. 

4. Voor het bepalen van de steunnormen wordt rekening gehouden met de uitkeringen 

uit de andere sectoren zoals de ziekte-uitkeringen en de werkloosheidsuitkeringen. 

Het OCMW is immers bedoeld als een sociaal vangnet voor de kansarmen, maar kan 

zich niet in de plaats stellen van andere uitbetalingsinstellingen. 

Rekening houdend met het feit dat de maandelijkse maximum uitkeringen in de 

werkloosheids- en de ziektesectoren voor gezinshoofden en alleenstaanden € 

1005,68 en voor samenwonenden € 921,26 bedragen, blijft er niet veel marge over 

om de steunnormen te actualiseren aan voormelde armoedegrenzen. 

Voormelde sociale uitkeringen lopen (behalve voor gezinshoofden) degressief met de 

tijd, waardoor zij na verloop van tijd rond de bodemuitkeringen of wettelijke barema’s 

fluctueren. Dit verklaart waarom sommige cliënten naast ziekte- of 

werkloosheidsuitkeringen ook nog recht (meestal geen wettelijk recht) hebben op een 

bijkomende steun van het OCMW. 

54 Cf. Voetnoot 54 








1.10.1.4. Evolutie van de armoedecijfers voor de periode van 2001-2006 geregistreerd 

in het OCMW van Kontich 

Onderzoek wijst uit dat het aantal ‘armen’ wel fluctueert, maar dat de percentages vrijwel 

constant blijven. Men kan dus aannemen dat het armoedecijfer ongevoelig is voor 

(economische) conjuncturen. Wellicht heeft dit te maken met het multi-aspectuele aard van 

de thematiek (arbeid, onderwijs, gezondheidszorg, huisvesting, gezinssamenstelling, enz.) 

waarbij de ene soort het armoedecijfer naar boven trekt, de andere naar beneden. 

De cijfers vermeld in de jaarverslagen van het OCMW van Kontich bevestigen deze 

vaststelling. 

Dienstverlening in de vorm van bestaansminimum/leefloon 60 

Jaar Aantal Gemiddeld per maand % op 1000 

inwoners 61 

2006 103 43.67 5.09 

2005 113 58,75 5.58 

2004 98 45,92 4.86 

2003 109 55,00 5.41 

2002 115 42,50 5.73 

2001 103 50,33 5.16 

Sinds 2002 vervangt de wet betreffende het Recht op Maatschappelijke Integratie de 

voormalige Bestaansminimumwet. De voorwaarden om beroep te doen op deze wet zijn 

grotendeels hetzelfde als voorheen. 

Nieuw is de meer uitgesproken arbeidsplicht voor wie jonger is dan 25 jaar. Met de jongere 

dient een geïndividualiseerd project van maatschappelijke integratie afgesloten te worden. 

Hierin worden de voorwaarden, de rechten en verplichtingen van beide partijen 

(maatschappelijke werkers en cliënten) in functie van de loopbaan opgesomd. De finaliteit 

van deze loopbaanbegeleiding zou dan in meerderheid van de gevallen naar een 

tewerkstelling, een studiekeuze of vorming leiden. 

In 2006 ontvingen 103 beneficianten een leefloon, dit is 5,09 per 1000 inwoners in Kontich. 

Het aantal leefloners fluctueert de laatste vijf jaar rond de 5,00 à 5,50 per 1000. 

Dienstverlening in de vorm van financiële steun 

Zoals hiervoor reeds aangeduid hanteert het OCMW van Kontich voor de berekening van de 

maandelijkse steun een steunnorm die van kracht is sedert 1 januari 1983. Het is gebruikelijk 

dat de gerechtigden op het leefloon of equivalent leefloon een financiële steun bovenop het 

leefloon ontvangen. 

Dit geldt evenwel niet voor bijvoorbeeld >18-jarigen kotstudenten of jongeren die inwonen bij 

hun ouders of in instellingen verblijven; evenmin in situaties waar een zwaar vermoeden 

bestaat van misbruik van dit sociale vangnet. 

60 Het aantal beneficianten die tewerkgesteld worden in het kader van art.60 §7 wordt hier niet 

vermeld. 

61 Cijfers worden telkens uitgezet naar het bevolkingsaantal op 1 januari van het besproken jaar. Op 1 

januari 2006 woonden bijvoorbeeld 20.239 personen in Kontich (NIS) en dit geeft 103/20.239 geeft 

5,09 per duizend 


Omdat het in de meeste gevallen eerder uitzonderlijk is dat aan een cliënt enkel het leefloon 

of equivalent leefloon wordt uitgekeerd, worden de meeste beneficianten in de tabel 

hieronder ook opgenomen in de tabel van de gerechtigden op het leefloon. Daar staat 

tegenover dat in deze tabel ook beneficianten worden opgenomen die geen recht hebben op 

leefloon, maar wel in aanmerking komen voor een financiële steun berekend aan de hand 

van de reglementen opgenomen in voormelde steunnorm. 

Jaar Aantal beneficianten per 1000 inwoners 62 

2006 239 11,81 

2005 237 11,71 

2004 230 11,40 

2003 263 13,06 

2002 255 12,71 

2001 284 14,22 

In vergelijking met het jaar 2001 is het aantal beneficianten gedaald, vanaf 2004 is er een 

licht stijgende tendens. 

Of zijn deze gerechtigden voor een deel weggeschreven in de tabel van de gerechtigden op 

het leefloon 63 

Tussenkomst als steunverlenend centrum volgens de wet van 02.04.1965 

Jaar Asielzoekers Niet-EU onderdanen 

64 

Totaal 

2006 77 

2005 89 

2004 114 

2003 181 29 210 

2002 209 14 223 

2001 209 16 225 

De significante daling van het aantal asielzoekers beïnvloedt de cijfers in deze tabel. Het 

federale asiel- en toewijzingsbeleid is de oorzaak hiervan. De instroom van de asielzoekers 

in België daalde aanzienlijk, waardoor minder asielzoekers recht kregen op een financiële 

hulp. Het is evenwel algemeen geweten dat het aantal illegalen een omgekeerde (en dus 

opwaartse) beweging kent. Deze illegalen laten zich niet in de statistieken passen met als 

gevolg dat voormelde bewering niet in cijfers omgezet kan worden. 

De federale overheid heeft inmiddels een nieuwe asielwet goedgekeurd die gefaseerd zal 

uitgevoerd worden. De asielprocedure wordt vereenvoudigd (en daardoor verkort) en de 

beroepsmogelijkheid bij de Raad van State wordt vooraf gefilterd. De asielzoekers zouden 

62 

Cijfers worden telkens uitgezet naar het bevolkingsaantal op 1 januari van het besproken jaar.Op 1 

januari 2006 woonden bijvoorbeeld 20.239 personen in Kontich (NIS) en 239/20.239 geeft 11,81 per 

duizend. 

63 Sedert de wet van 1 oktober 2002 inzake het recht op maatschappelijke integratie (leefloonwet) zijn 

de categorieën van het leefloon gewijzigd van vier naar drie categorieën. 

Voortaan is het ook voldoende om ingeschreven te zijn in het bevolkingsregister (aan het recht op het 

bestaansminimum was de Belgische nationaliteit gekoppeld). Bovendien verkregen heel wat 

allochtonen de Belgische nationaliteit waardoor ze in aanmerking komen voor het leefloon. 

64 Vanaf 2004 werden de cijfers van het aantal asielzoekers en de onderdanen die niet behoren tot de 

Europese gemeenschap én die niet werden ingeschreven in het bevolkingsregister samen genomen. 

Vanaf 1 oktober 2002 kunnen de vreemdelingen die ingeschreven zijn in het bevolkingsregister 

immers aanspraak maken op het leefloon. 


enkel nog materiële hulp in de vorm van bed-brood-bad tijdens heel de procedure 

ontvangen. 

Alles wijst erop dat de dalende trend van het aantal asielzoekers en de stijgende trend van 

het aantal illegalen zich dus verder zal zetten. 

Materiële hulpverlening aan asielzoekers 

Elk OCMW kan sedert 8 december 1999 zelf een opvanginitiatief organiseren of een derde 

vragen dit te doen. Het Raad voor Maatschappelijk Welzijn van het OCMW van Kontich 

besliste op 28 maart 2000 om een lokaal opvanginitiatief op te richten. In 2006 is er een 

opvangcapaciteit van 32 personen (inclusief de kinderen). Om onderdak te geven werden 

negen woonentiteiten ingericht. Het opvanginitiatief wordt geheel gefinancierd door de 

federale overheid. 

Uitbreiding van de opvangcapaciteit is niet meer mogelijk (tenzij voor opvang van 

minderjarige asielzoekers). Integendeel, aangezien ons opvangsysteem vooral geschikt is 

voor gezinnen en de grootste groep asielzoekers alleenstaanden zijn, is het meer dan 

waarschijnlijk dat de federale overheid deze mismatching zal tegengaan door een aantal 

maatregelen op te leggen aan de lokale OCMW’s om aldus hun opvangstructuur aan te 

passen in functie van de groep alleenstaande asielzoekers. Dit betekent dat er in de 

toekomst andere types van woningen moeten ingehuurd, gebouwd of gekocht worden, wil 

men nog aanspraak maken op de subsidiëring. 

Aan de asielzoekers wordt een leefgeld (nodig voor drie maaltijden per dag, persoonlijke 

hygiëne, zakgeld e.a.) gegeven. 

Andere vormen van financiële hulp 

Beneficianten 2001 2002 2003 2004 2005 

Ziekenfondsbijdragen 1 0 0 7 0 

Hospitalisatiekosten 3 0 0 3 2 

Medische kosten 9 10 9 10 10 

Farmaceutische kosten 7 9 7 11 11 

Begrafeniskosten 1 0 2 1 4 

Paramedische kosten 0 2 2 2 3 

Ook deze vorm van dienstverlening is een quasi constant gegeven. 

1.10.1.5. De cliënten achter de cijfers 

Bovenvermelde cijfers zeggen iets over het aantal financiële interventies maar geven niet 

weer hoeveel cliënten (of liever burgers) het OCMW van Kontich bereikt. Voor één cliënt zijn 

immers meerdere interventies mogelijk. 

Het uitgangspunt is dat we op zoek zijn naar het profiel van de cliënt die om een financiële 

tussenkomst verzoekt. We hopen specifieke doelgroepen te kunnen afbakenen waarop we 

de hulpen dienstverlening kunnen afstemmen. In het achterhoofd stellen we de vraag of er 

naast de algemene diensten hulpverlening bestemd voor iedere burger, de categoriale 

hulpverlening bestemd voor een specifieke doelgroep noodzakelijk is. 


Een moeilijkere opdracht is het vinden van de doelgroepen die we niet in onze cijfers kunnen 

terugvinden en die het OCMW dus niet bereikt. Het zou kunnen dat deze groep zijn rechten 

niet of onvoldoende kan afdwingen, of dat maatregelen ontoereikend zijn. 65 

Armoedebarometer binnen het OCMW van Kontich : 

Enerzijds zou het verkeerd zijn de hulpen dienstverlening van het OCMW te verengen tot 

financiële interventies. De maatschappelijk werker van de sociale dienst wordt immers 

geconfronteerd met de multi-aspectuele problematiek. In de dagelijkse praktijk wordt dus niet 

alleen een uitkering gegeven, maar komen ook de niet-financiële welzijnsindicatoren aan 

bod: opvoeding en onderwijs, administratie, mentaal en fysisch welzijn, woonsituatie, 

tewerkstelling,... . Omdat deze interventies niet systematisch geregistreerd werden en deze 

omgevingsanalyse beperkt is, worden deze interventies niet opgenomen in de beeldvorming. 

Anderzijds zou het een misvatting zijn om de mens achter de financiële interventies niet in 

beeld te brengen. Want zoals gezegd: alhoewel armoede niet exclusief geïdentificeerd wordt 

met lage inkomens, is het inkomen (of het niet hebben van een inkomen) een centraal 

kenmerk. 

Deze omgevingsanalyse is daarom zeker niet af, maar een aanzet tot ... 

De cliënten van het OCMW 66 : 

In de (armoede)literatuur wordt er voortdurend op gewezen dat sommige doelgroepen een 

verhoogd risico op armoede hebben zoals alleenstaande ouders, huurders, allochtonen, 

ouderen, ... 

Om onderzoek te doen naar het profiel van de cliënten, werd voor elke hoofdbegunstigde 

waarvoor het OCMW van Kontich in 2006 een financiële tegemoetkoming gaf de volgende 

sociale indicatoren in beeld gebracht: soort financiële interventies, nationaliteit, 

gezinssamenstelling en leeftijd. 

Financiële interventies door het OCMW van Kontich 67 : 

In 2006 ontvingen 286 cliënten (of 1,41 % van de Kontichse bevolking) een financiële 

tegemoetkoming. Rekening houdend met het feit dat volgens de SILC 2004 er 11,3 % van de 

Vlaamse bevolking en 14,8% van de Belgische bevolking met een verhoogd armoederisico 

leefden, is dit een opmerkelijk resultaat. 

• 98 hoofdbegunstigden (die ingeschreven zijn in het bevolkingsregister) hadden geen 

inkomen of een inkomen lager dan de bedragen van het leefloon en ontvingen één of 

meerdere maanden het leefloon. 

65 Het OCMW van Kontich heeft een relatief klein aantal cliënten in verhouding met de Vlaamse en 

Belgische cijfers van een verhoogd armoederisico. Het kleine aantal geeft de mogelijkheid om het 

gezicht van deze cliënten beter in beeld te brengen. 

Er werd een tabel aangemaakt waarin alle hoofdbegunstigden werden opgenomen. Voor 

samenwonende partners met of zonder kinderen werd slechts één hoofdbegunstigde genomen. Een 

cliëntsysteem waarin zowel de ouder(s) als (de) het meerderjarige kind(eren) een financiële uitkering 

vroegen werden meerdere hoofdbegunstigden aangemaakt. 

Per begunstigde werden volgende variabelen in beeld gebracht: soort financiële interventie, 

nationaliteit (indien nodig ook de origine), de leeftijdscategorie. 

66 Omdat enkel de hoofdbegunstigden in beeld gebracht worden kunnen de kwantiteiten verschillen 

met de voormelde tabellen van leefloon, wet 02.04.1965. 

67 Er werd geen rekening gehouden met de tussenkomst vanwege het OCMW in de plaatsingskosten 

in rustoorden. 


• 63 hoofdbegunstigden van vreemde nationaliteit (en die ingeschreven zijn in het 

vreemdelingen- of wachtregister) hadden geen inkomen of een inkomen lager dan de 

bedragen van het leefloon en ontvingen één of meerdere maanden het equivalent 

leefloon. 

• 41 hoofdbegunstigden ontvingen bovenop het leefloon en equivalent leefloon een 

bijkomende steun berekend volgens de steunnorm. 68 

• 18 hoofdbegunstigden hadden een inkomen dat lager ligt dan de steunnorm 69 , maar 

hoger dan de wettelijke barema’s. 

• 35 hoofdbegunstigden kregen een huurvermindering (inclusief de serviceflats) 70 , in 

13 gevallen is dit een bijkomende uitkering bovenop de steunnorm, in 22 gevallen 

hadden deze cliënten een inkomen dat hoger lag dan de steunnorm, maar konden zij 

met hun inkomen niet de marktprijs voor de huishuur betalen. 

• 49 hoofdbegunstigden kregen een tussenkomst ter betaling van medische zorgen 

(exclusief LOI) : ziekenfondsbijdragen, ziekenhuisfacturen, paramedische kosten ... In 

42 gevallen ontving de cliënt reeds een uitkering vanwege het OCMW (leefloon, 

equivalent leefloon, steunnorm, huurreductie), in 7 gevallen kreeg de 

hoofdbegunstigden geen uitkeringen vanwege het OCMW. 

• 21 hoofdbegunstigden verbleven in het Lokaal Opvanginitiatief van Kontich en kregen 

een bad-bed-brood pakket (en medische zorgen indien nodig). 

• 21 hoofdbegunstigden ontvingen een stookolietoelage. In 19 gevallen kregen ze geen 

andere uitkering vanwege het OCMW. Om in aanmerking te komen voor een 

stookolietoelage gelden inkomensgrenzen 71 of is er een procedure tot collectieve 

schuldenregeling lopende. 

• 60 hoofdbegunstigden kregen nog één tot meerdere keren een éénmalige financiële 

hulp voor betaling van o.a. huurwaarborg (22), huisvestingskosten en andere 

(onverwachte) uitgaven. In 38 gevallen kregen de hoofdbegunstigden geen andere 

financiële tussenkomst vanwege het OCMW. 

Verhoogd riscio op armoede bij allochtonen : 

De relatie tussen migratie en armoede werd in België niet bestudeerd. Er werden wel 

verschillende onderzoeken gevoerd over de arbeidsmarktpositie, over de schoolproblemen 

en over discriminatie op b.v. de huisvestingsmarkt, maar geen enkele studie benadert het 

hele socio-economische gamma van personen van vreemde afkomst. 

In de buurlanden werd de socio-economische situatie wel het onderwerp van onderzoek. Uit 

de cijfers blijkt dat armoede twee- tot driemaal zo vaak voorkomt als bij autochtone 

huishoudens. Hoe strikter men de armoedegrens hanteert (bv 50% van het mediaan, 

nationaal inkomen), hoe kwetsbaarder deze groep van vreemde afkomst blijkt te zijn. 

Om een beeld te kunnen geven van de groep allochtonen waarvoor het OCMW van Kontich 

één of meerdere malen in 2006 een financiële interventie heeft gedaan, werd bij elke 

hoofdbegunstigde zijn nationaliteit gegeven. Voor allochtonen en erkende vluchtelingen die 

de Belgische nationaliteit hebben, werd de etnische afkomst weergegeven. In de cijfers 

wordt geen onderscheid gemaakt tussen allochtonen met de Belgische nationaliteit en 

allochtonen van vreemde origine. 

68 Cf. 3.2 de steunnorm 

69 Cf. 3.2 de steunnorm. 

70 Met deze huurvermindering wordt NIET de huurtoelage bedoeld die bij de steunnorm berekening 

wordt toegepast. Het is dus een bijkomende uitkering voor hoofdbegunstigden die in een DAK-woning 

of in de Serviceflats wonen. In een aantal gevallen worden voorschotten gegeven op de huursubsidie 

van de Vlaamse Gemeenschap. 

71 € 13.246,34 jaarlijks, bruto belastbaar inkomen + € 2.52,25 per persoon ten laste. 


België Ex- 

(Midden) Marokko Afrika Ex- EU Zuid- Totaal 

Sovjetstaten Oosten 

Joegosl Amerika 

172 31 23 20 20 11 5 4 226 

60,14% 10,84% 8,05% 6,99% 6,99% 3,85% 1,75% 1,40% 100% 

• Grosso modo kan men stellen dat 60% van de hoofdbegunstigden die in 2006 een 

financiële tegemoetkoming kregen Belgen zijn en 40% van vreemde origine zijn. 

• De hoofdbegunstigden uit de Sovjetstaten zijn met 10,84 % het sterkst 

vertegenwoordigd, zij worden gevolgd door het Oosten en het Midden-Oosten 

(8,05%), Marokko (7%), Afrika (7 % ), ex-Joegoslavië en Albanië (3,85%). 

Hoofdbegunstigden uit de Europese Unie en Zuid-Amerika zijn quasi niet 

vertegenwoordigd. 

• Het uiteenvallen van de Sovjetunie en de oorlog in Afghanistan heeft een stroom 

vluchtelingen op gang gebracht, wat zich ook laat voelen in het OCMW van Kontich. 

• Alhoewel Marokko in Afrika ligt, werden ze als aparte groep genomen om aldus een 

onderscheid te kunnen maken tussen de ‘klassieke’ migranten en de nieuwkomers. 

De hoofdbegunstigden met Marokkaanse afkomst vertegenwoordigen slechts 7% en 

worden aldus verdrongen door nieuwkomers. 

• De nieuwkomers zijn quasi allemaal hoofdbegunstigden die vanaf einde vorige eeuw 

en begin van de 21 ste eeuw naar ons land zijn gekomen door middel van een 

asielprocedure. Inmiddels werden een aantal begunstigden erkend waardoor zij een 

permanente verblijfsvergunning kregen, de verblijfvergunningen van anderen werden 

geregulariseerd wat gefaseerd voor een permanent verblijf zorgt, een aantal zitten 

nog in de asielprocedure en een aantal verblijven illegaal. 

• Het hoge cijfer van de nieuwkomers heeft te maken met het Lokaal Opvanginiatief. In 

2006 verbleven 21 hoofdbegunstigden in ons LOI. 

• Verfijning per bevolkingsgroep werd niet in deze omgevingsanalyse opgenomen. 

Verhoogde risico op armoede bij welbepaalde categorieën : 

65 jaar totaal 

4 45 140 49 48 226 

1.40% 15,73% 48,95% 17,13% 16,78% 100% 

• Omdat voor het bekomen van het leefloon of equivalent leefloon een minimum leeftijd 

van 18 jaar is voorzien, is het logisch dat deze groep quasi niet voorkomt in de cijfers. 

Deze minderjarigen zitten in het cliëntsysteem van de hoofdbegunstigde en komen 

dus niet expliciet aan bod. 

• In de wet betreffende het recht op maatschappelijke integratie komt de groep < 25 

jarigen expliciet aan bod. Het activeringsbeleid van de overheid heeft tot doel deze 

groep jongeren zo snel mogelijk in te schakelen in de arbeidsmarkt of hen een 

school- en/of beroepsopleiding te laten volgen. 

In deze groep zitten niet-uitkeringsgerechtigde werklozen, kotstudenten, inwonende 

studenten waarvan de ouders een laag inkomen hebben enz. 

Dat 45 hoofdbegunstigden (op 226) een beroep doen op het OCMW is een indicator 

dat voor bijkomend onderzoek vraagt: aard van de tegemoetkoming, het 

tijdsperspectief van de tegemoetkoming, allochtonen/autochtonen ... 

• De middengroep en de grootste groep van bijna 50% zou ook meer gedifferentieerd 

in beeld gebracht moeten worden : gezinssamenstelling, geslacht, aard van de 

financiële interventie, tijdsduur van de hulpverlening enz. 

• De groep van de + 65-jarigen vertegenwoordigen bijna 50 hoofdbegunstigden. 

Nochtans ontvangt deze groep normaliter een pensioen en/of een gewaarborgd 

inkomen voor bejaarden en zou ze - in theorie - geen beroep moeten doen op een 


financiële tegemoetkoming van het OCMW. Ook deze groep verdient verfijnde 

aandacht: aard van de financiële interventie, huurders of eigenaars, .... 

Verhoogd risico bij welbepaalde gezinssamenstellingen : 

In dit geval werden enkel 172 financiële interventies van het OCMW in beeld gebracht. Het 

betreft hoofdbegunstigden die leefloon, een equivalent leefloon en/of een bedrag berekend 

volgens de steunnorm ontvingen. Er werd dus geen rekening gehouden met een aantal 

tussenkomsten zoals de éénmalige hulp, de huurverminderingen, de materiële hulp, de 

brandstoftoelage enz. 

Alleenstaanden 

Samenwonenden 

Partner zonder 

kinderen/partners 

met meerderjarige 

kinderen 

Partners met 

minderjarig(e) 

kind(eren) 

Eén ouder met 

minderjarig(e) 

kind(eren) 

totaal 

66 37 13 19 35 170 

38,82% 21,76% 7,65% 11,18% 20,59% 100% 

• De alleenstaanden die het (equivalent)leefloon of steun (steunnorm) ontvangen zijn 

de grootste groep met bijna 40%. Deze groep alleenstaanden kunnen geen beroep 

doen op anderen voor het betalen van bijvoorbeeld de vaste kosten en hebben het 

bijgevolg moeilijk om de eindjes aan elkaar kan knopen. Alleenstaanden hebben vaak 

een verhoogd risico op armoede. 

• De andere categorieën schommelen rond de 20%; in elke groep zitten ongeveer 35 

begunstigden. 

• In de groep ” één ouder met gezinslast” handelt het om quasi uitsluitend om vrouwen. 

Zij lijken in vergelijking met de groep alleenstaanden beter beschermd te worden 

tegen ‘armoede’. In deze omgevingsanalyse hebben we reeds aangetoond dat 

alleenstaande ouders vaak vrijgestelde inkomsten ontvangen (kinderbijslag, 

onderhoudsgelden voor de kinderen) waardoor hun inkomen stijgt. 

• In de groep samenwonenden zitten veel jongeren die nog inwonen bij hun (arme) 

ouders. Zonder een onderzoek ten gronde, zou men kunnen zeggen dat het bij de 

meerderheid van de samenwonenden om allochtonen gaat. In deze families hebben 

de ouders vaak een laag inkomen en wonen de (meerderjarige) kinderen langer in. 

1.10.2. Schuldhulpverlening 

1.10.2.1. Dienst schuldbemiddeling van OCMW Kontich 

Op de dienst schuldbemiddeling van OCMW Kontich werken twee maatschappelijk werkers. 

In 2006 werden 85 dossiers behandeld: 74 met budgetbeheer en 11 met budgetbegeleiding. 

De dienst bereikt mensen van alle leeftijden, zowel alleenstaanden als samenwonenden, met en 

zonder kinderen, mensen met een vervangingsinkomen maar ook met een loon (maandelijks 

bedrag tussen € 495 en € 2500), mensen met en zonder schulden. 

De dienst schuldbemiddeling van het OCMW bestaat al 20 jaar en heeft sinds juni 2003 als enige 

dienst schuldbemiddeling in Kontich een erkenning. Omdat de dienst al lang bestaat, worden 

regelmatig mensen doorverwezen door andere hulpverleningsorganisaties en door de banken. De 

cliënten maken soms zelf “reclame” bij hun familie en kennissen als ze door de dienst goed 

geholpen werden. 

De dienst schuldbemiddeling biedt volgende vormen van schuldhulpverlening: 


Budgetbegeleiding: 

De maatschappelijk werker maakt samen met de cliënt een overzicht van inkomsten en uitgaven, 

doet eventueel afbetalingsvoorstellen, maar de cliënt doet alle betalingen zelf via zijn eigen 

zichtrekening. 

Budgetbeheer: 

Idem als begeleiding, maar hier beheert de maatschappelijk werker de rekening van de cliënt die 

hierover geen volmacht meer heeft. 

Schuldbemiddeling: 

De maatschappelijk werker kan onderhandelen bij de schuldeiser(s) om een voor de cliënt haalbaar 

afbetalingsplan op te stellen. 

Collectieve schuldenregeling: 

OCMW Kontich treedt niet zelf op als schuldbemiddelaar, maar de maatschappelijk werker kan wel 

advies geven bij een enorme schuldoverlast en helpen bij het opstarten van de procedure bij de 

beslagrechter. De rechter stelt dan een bemiddelaar aan. Het inkomen moet gedurende een 

aantal jaren aan de bemiddelaar worden gestort die zal onderhandelen met de schuldeisers en die 

de vaste kosten en schulden betaalt en een leefgeld uitkeert. In 2006 waren 14 cliënten van de 

dienst schuldbemiddeling van het OCMW in een collectieve schuldbemiddeling, waarvan 13 in 

budgetbeheer waren voor de uitbetaling van leefgeld en betaling van de vaste kosten en 1 persoon 

in budgetbegeleiding. 

1.10.2.2. Energie-armoede - de Lokale adviescommissie omtrent de minimale 

levering van elektriciteit, gas en water (LAC) 72 

Op 12 december 1996 werd een decreet uitgevaardigd waardoor minimumleveringen van de 

nutsvoorzieningen elektriciteit, gas en water worden verzekerd. Dit houdt in dat elke abonnee 

recht heeft op een minimale levering voor huishoudelijk gebruik. 

In Kontich werd een lokale adviescommissie (LAC) opgericht die op vraag van de klacht of 

de distributeur advies geeft in verband met een eventuele afsluiting en heraansluiting. Deze 

commissie is samengesteld uit een OCMW-raadslid, een gemeenteraadslid, een 

vertegenwoordiger van de distributeur en een personeelslid van de sociale dienst van het 

OCMW. 

Vanaf 1 juli 2003 werd de elektriciteitsmarkt vrij gemaakt en kunnen de abonnees vrij hun 

elektriciteitsleverancier kiezen. De vrijmaking heeft ook als gevolg dat Electrabel de “slechte 

klanten” kan afwijzen. Er werd dan ook voorzien in de oprichting van een “sociale 

leverancier” Eandis voor de opvang van de slechte betalers. “Gedropte” klanten krijgen van 

Eandis automatisch een budgetmeter voor het verbruik van hun elektriciteit. Zij moeten eerst 

een kaart opladen die ze in hun budgetmeter moeten stoppen. Zolang er krediet op de kaart 

staat kunnen ze elektriciteit verbruiken aan volle vermogen. Als de kaart leeg is, vallen ze 

met ingang van februari 2007 terug op tien ampère (voorheen 6 ampère). Gastoevoer kan 

tot op heden niet beperkt worden. In 2006 waren op het OCMW 186 kaartopladingen voor de 

budgetmeter, voor in totaal € 10.431,62 of € 56,08 gemiddeld per keer. 

Het is Eandis die de LAC moet bijeenroepen. In 2006 is dit zes maal gebeurd. In totaal 

werden er 44 dossiers besproken. Er werd tweemaal advies gegeven tot afsluiten. 

9 abonnees waren op de zitting persoonlijk aanwezig of vertegenwoordigd om een afbetaling 

voor te stellen. Alle andere abonnees, behalve de twee geschorsten kregen per brief nog 

een ultiem afbetalingsvoorstel opgelegd. Als ze zich daar niet aan hielden mocht alsnog de 

72 Jaarverslag OCMW 2006 


energietoevoer worden afgesloten. Daarvan wordt de LAC echter niet systematisch 

verwittigd. 

1.10.3. Federale vangnetten bij een beperkt inkomen 

Een ander sociaal vangnet is de tegemoetkoming die uitgekeerd wordt door de Federale 

Overheidsdienst Sociale Zaken. Personen kunnen een ‘tegemoetkoming voor 

gehandicapten’ verkrijgen indien vermindering van zelfredzaamheid wordt aangetoond. Voor 

personen tussen 21 en 65 jaar gebeurt dit in de vorm van een inkomensvervangende 

tegemoetkoming indien het verdienvermogen verminderd is met tenminste twee derden van 

wat een normale persoon op de arbeidsmarkt kan verdienen, en/of in de vorm van een 

integratietegemoetkoming indien er omwille van de verminderde zelfredzaamheid 

bijkomende kosten zijn om zich in het sociale leven te integreren. Voor personen ouder dan 

65 jaar kan een ‘tegemoetkoming voor hulp aan bejaarden’ worden toegekend. Deze 

tegemoetkomingen zijn inkomensgebonden en begrensd. 

De bestaande rust- als overlevingspensioenen zijn een uitkering op zich met de bedoeling 

om een minimale levensstandaard in stand te kunnen houden. 

De Rijksdienst voor Pensioenen (RVP) heeft een eigen vangnet voor ouderen vanaf 64 jaar 

(in 2009 vanaf 65 jaar), die over onvoldoende bestaansmiddelen beschikken, onder de 

noemer ‘inkomensgarantie voor ouderen’, voorheen ‘gewaarborgd inkomen voor bejaarden’ 

genaamd. De voorwaarden waaraan voldaan moet worden, zijn quasi dezelfde als die van 

het leefloon. 

De inkomensgarantie vult pensioenen aan tot een ‘minimumpensioen’, indien er 

onvoldoende pensioenrechten zijn en zelfs indien er geen loopbaan is geweest, maar enkel 

in de mate dat er geen andere middelen voorhanden zijn. Daarom worden bovenstaande 

tegemoetkomingen en uitkeringen steeds voorafgegaan door een onderzoek naar de 

bestaansmiddelen. 

Voor Kontich waren volgende cijfers beschikbaar voor 01/01/2004: 73 

Gerechtigden tegemoetkoming gehandicapten algemeen 179 

Gerechtigden op een tegemoetkoming gehandicapten (-65), 

19 


Gerechtigden op een tegemoetkoming gehandicapten (-65), niet 

86 


Gerechtigden op tegemoetkoming hulp aan bejaarden 72 

Personen met een inkomensgarantie voor ouderen 55 

Personen met een gewaarborgd inkomen voor bejaarden 39 

Het aandeel ouderen met een gewaarborgd inkomen of inkomensgarantie samen bedroeg 

voor Kontich in 2004 2,91 %. 

Een andere indicator voor een beperkt inkomen is de voorkeursregeling in de 

ziekteverzekering, gekend als het WIGW-statuut en sinds 1 april 2007uitgebreid naar het 

Omnio-statuut. Het Omnio-statuut is een uitbreiding van de verhoogde tegemoetkoming voor 

medische prestatie met als enig criterium dat het jaarlijks bruto belastbaar gezinsinkomen 

lager ligt dan € 13.312,80, verhoogd met € 2.464,56 per gezinslid ander dan de aanvrager. 74 

73 website www.lokalestatistieken.vlaanderen.be : Gemeentelijke rapporten en Sociale 

Conjunctuurbarometer Kontich 

74 Folder ‘Het Omnio-statuut’, RIZIV, meer informatie op de websites van de ziekenfondsen en van het 

RIZIV: www.riziv.be 


De voorkeursregeling geeft recht op verhoogde terugbetaling van medische kosten binnen 

de ziekteverzekering. Op 01/01/04 kwamen in Kontich 574 inwoners, dit is 4,3 %, in 

aanmerking voor de voorkeursregeling in de ziekteverzekering bedroeg voor Kontich in 2004. 

Vermits de inkomensgrenzen van deze vangnetten telkens vergelijkbaar zijn met deze van 

het leefloon is ook deze groep een kwetsbare groep voor relatieve armoede. Het WIGWstatuut 

of een attest van verminderde zelfredzaamheid is bovendien geregeld een 

voorwaarde om in aanmerking te komen voor andere tussenkomsten, sociale tarieven, 

provinciale of gemeentelijke premies en verminderingen, waardoor dit heel wat impact heeft. 

Kwestie is dat iedere betrokkene telkens opnieuw zelf zijn rechten moet kunnen laten gelden. 

Het is als een lappendeken waarbij ieder individu zijn eigen lapjes moet verzamelen om geen 

kou te lijden. Er is geen twijfel dat vele lappendekens - soms grote - gaten vertonen. 

1.11. Analyse via bevraging van de bevolking 75 

De gemeentelijke diensten zijn beter gekend en worden 

meer gebruikt dan de OCMW-diensten. 

Algemene goede tevredenheid over sociale 

dienstverlening zowel van gemeente als van OCMW. 

Slechts zeer beperkte vraag naar bijkomende 

dienstverlening. 

Informatie wordt door velen niet gebruikt of zelfs niet 

gelezen.De bestaande informatie wordt als voldoende 

ervaren. 

De Kontichse burgers zijn de belangrijkste belanghebbenden bij het Lokaal Sociaal Beleid. 

Daarom werd de bevolking betrokken via een bevraging die gebeurde in samenwerking met 

het Sint-Jozefinstituut Kontich door het 5 de jaar Humane Wetenschappen. De bevraging 

gebeurde in het najaar 2006 via een straatenquête. In de verschillende woonwijken van 

Kontich werden in totaal 500 inwoners bevraagd over hun kennis en tevredenheid over de 

dienstverlening van de gemeente en het OCMW en over de informatieverspreiding van de 

sociale dienstverlening. De resultaten moeten dan ook binnen deze context bekeken worden 

(zie ook 5.3.). 

Wat de diensten van de gemeente betreft is vooral de burgerlijke stand gekend (90,6%), wat 

logisch lijkt omdat veel inwoners daar langs moeten voor identiteitskaart, bij geboorte of 

verhuis. Daarnaast zijn milieudienst (75,6%), sportdienst (66,8%), technische dienst 

(64,6%), jeugddienst (64,4%) en cultuurdienst (63,8%) de meest gekende. De kinderopvang 

(60,8%) en dienst maatschappelijke werken (57,6%) zijn samen met de dienst ruimtelijke 

ordening (55,2%) het minste gekend. Alle diensten zitten boven 55%. 

Wat de diensten van het OCMW betreft is vooral de sociale dienst gekend (69,4%), gevolgd 

door thuiszorg (62,6%), serviceflats (60,8%), kinderdagverblijven (59,8%) en dienst voor 

onthaalmoeders (52%). Het minst gekend waren de juridische dienst (51,8%) en de 

cursuswerking (44%). 

Van de 500 bevraagden maakten 341 minstens éénmaal gebruik van een dienst van de 

gemeente. Bij het OCMW waren dit 180 van de 500 bevraagden. Er wordt dus duidelijk meer 

gebruik gemaakt van de gemeentelijke diensten. De overgrote meerderheid die reeds 

gebruik maakte van één van de diensten was hier matig tot zeer tevreden over, namelijk 

75 Zie ook hoofdstuk 5 Betrokkenheid en participatie 


87,7% voor de gemeentediensten en 91,7% voor het OCMW. Zowel bij gemeente als bij 

OCMW was 4,4 % van de gebruikers uitgesproken niet tevreden over de dienstverlening. De 

overigen hadden geen mening hierover. Hieruit kunnen we concluderen dat de sociale 

dienstverlening in Kontich goed onthaald wordt. 

Op de vraag of de bevraagde inwoners vinden dat er voldoende dienstverlening is in Kontich 

antwoordde voor de gemeentelijke dienstverlening 65,8% van wel, 2,6% vond dat er teveel 

hulpverlening is, 14,6% te weinig en 17% had hier geen mening over. Bekeken volgens de 

woonwijk van de ondervraagden, vonden vooral de 23% van de bevraagde inwoners die in 

Waarloos wonen dat er te weinig dienstverlening is en 17% van de inwoners van Kontich 

West. Voor het OCMW vond 55,8% van de bevraagden dat er voldoende dienstverlening 

was, 2,4% te veel, 10,6% te weinig en 31,2% had hier geen mening over. Het hoge 

percentage zonder mening bij het OCMW hangt samen met het feit dat 320 van de 500 

ondervraagden nog nooit beroep deed op een dienst. 

Opvallend is dat slechts een kleine minderheid vindt dat er te weinig diensten zijn. Ongeveer 

86% van de ondervraagden vind dat er géén bijkomende dienstverlening moet komen. 

Diegenen die vinden dat er wel bijkomende dienstverlening moet komen, vragen vooral naar 

algemene sociale dienstverlening. Opvallend is dat mannen vragen naar meer 

informatieverstrekking en sport, terwijl vrouwen eerder vragen naar kinderopvang en sociale 

woningen. 

De informatie wordt in Kontich verspreid via verschillende kanalen. Het bekendste was het 

informatieblad van de gemeente Kontich (67%), gevolgd door de infogids (43,8%) en de 

website (41,8%). De welzijnsgids (29,4%), seniorengids (23,2%) en sociale kaart Antwerpen 

via internet (8,8%) zijn het minst bekend. De meerderheid (53,8%) antwoordde dat ze geen 

gebruik maken van de gelezen informatie en 11% antwoordde dat ze de informatie die ze 

krijgen nooit lezen. Van de bevraagden vindt 59,6% de bestaande informatieverspreiding 

voldoende tegenover 26% die vindt dat er te weinig informatie verspreid wordt. 

1.12. De Sociale Spiegel 

Het is een opdracht voor gemeente en OCMW om te 

werken aan de wijze van informatie aan en 

communicatie met de Kontichse bevolking. 

De Sociale Spiegel is een participatie-instrument ontworpen door het HIVA (Hoger Instituut 

voor de Arbeid) op vraag van ACW en geeft een sociaal profiel van de gemeente. Het geeft 

een overzicht van sterke en zwakke punten betreffende het beleid door gemeente en OCMW 

op vlak van Participatie, Welzijn, Armoede, Sociale Huisvesting en Werken. De scores zijn 

op basis van Vlaamse normen vastgelegd door HIVA. 

De Sociale Spiegel werd op 13 maart 2006 ingevuld door het dagelijks bestuur van de 

sociale raad in samenwerking met (beleids-)medewerkers van gemeente en OCMW. 

Op aangeven van de stuurgroep lokaal sociaal beleid werd op 13 september 2006 de 

Sociale Spiegel nogmaals ingevuld, deze keer door telkens drie afgevaardigden van 

jeugdraad, seniorenraad, gehandicaptenraad en sociale raad (zie ook 5.4.). 

De resultaten van beide invullingen verschilden erg. Vergelijking van de resultaten: 

Via sociale raad op 13/03/06 Adviesraden op 18/09/06 

Participatie 57 % 10 % 


Welzijn 83 % 53 % 

Armoede 93 % 62 % 

Sociale huisvesting 58 % 50 % 

Werken 95 % 67 % 

Het is opvallend dat alle thema’s veel lager worden gescoord door de vertegenwoordigers 

van de adviesraden, die toch allemaal zeer geëngageerde Kontichse burgers zijn en die 

meer dan gemiddeld op de hoogte zijn van het aanbod in Kontich. Toch zijn de verhoudingen 

onder de thema’s hetzelfde en in beide gevallen scoren ‘participatie’ en ‘sociale huisvesting’ 

het laagst. 

Kontich heeft wel een groot aanbod, maar dit is door de modale burger duidelijk onvoldoende 

gekend. Er is veel informatie die niet gekend is door de modale burger, omdat hij de 

informatie niet nodig heeft op dat moment en omdat er een overaanbod van allerlei 

informatie is. Veel geschreven informatie blijft ongelezen. 

De resultaten moeten gekaderd worden in de juiste context en dienen geïnterpreteerd te 

worden in functie van hiaten in de communicatie en bekendmaking en niet zozeer als 

tekorten in het aanbod. De resultaten geven vooral een algemeen probleem aan van 

communicatie met en informatie aan de inwoners van Kontich. Hoe kan de informatie de 

mensen bereiken Er zijn laagdrempelige initiatieven nodig met gerichte informatie 

afgestemd op de beoogde doelgroep. Dit vraagt een andere manier van denken. Een 

mogelijkheid is om bepaalde sleutelmomenten te bekijken, b.v. informatief huisbezoek bij wie 

85 jaar wordt ook al is er nog geen hulpbehoefte. 

Conclusie: het is een opdracht voor gemeente en OCMW Kontich om te werken aan de wijze 

van informatie en communicatie aan de Kontichse bevolking. 

1.13. Inventaris van aandachtpunten uit de lokale participatie via 

de stuurgroep 

Geëngageerde Kontichse burgers verzamelen zeer 

brede waaier van uiteenlopende aandachtspunten. 

Een belangrijk participatieproject is de stuurgroep lokaal sociaal beleid, die in 2005 startte en 

is samengesteld uit afgevaardigden van de adviesraden en van lokaal relevante 

organisaties. De stuurgroep is adviserend en heeft als hoofddoel bestaande noden en 

leemtes aan te brengen en om participatieve acties te bundelen (zie ook 5.2.) . 

De participatie van de stuurgroep resulteerde ondermeer in een inventaris van 

aandachtspunten die de bedenkingen en verwachtingen weergeeft van een brede 

bevolkingsgroep. Deze inventaris van aandachtspunten werd goedgekeurd in de stuurgroep 

van 27 november 2006 en wordt hierbij integraal weergegeven. 

Veiligheid en mobiliteit 

• Algemene aandacht voor mobiliteit door het actief stimuleren van toegankelijkheid 

van alle gebouwen die toegankelijk zijn voor het publiek. 

• De openbare ruimten in het algemeen moeten een optimale mobiliteit garanderen. 

• Verbetering van opstapplaatsen van het openbaar vervoer. 

• Openbaar vervoer garanderen voor de verschillende deelgemeenten, eventuele 

invoering van de gratis Belbusdienst van De Lijn tot Kontich. 


• Het uitbreiden van het aantal parkeerplaatsen voor mindervaliden en alternatieve 

parkeerruimten te voorzien bij wegenwerken, braderijen e.d. inclusief bekendmaking 

ervan. 

• Aangepast vervoer voor rolstoelgebruikers, zowel op individueel vlak als bij het 

openbaar vervoer (lage instap, bredere ingangen, rolstoel kunnen ‘parkeren’,toegang 

tot treinverkeer, veilige en zelfstandige treinopstap). 

• Aandacht voor veilig verkeer via extra zebrapaden en fietspaden, goede voetpaden 

en goede openbare verlichting. 

• Meer politietoezicht omwille van de veiligheid en het kenbaar maken van de 

wijkagenten. 

• Betere wandelwegen en zitbanken voorzien. 

• Dringend behoefte aan een openbaar toilet in Waarloos. 

• Regelmatig onderhoud van straten en pleinen, onderhoud gemeentelijke 

speelterreinen. 

• Jeugdvriendelijke aanpak door lokale politie en alternatieve straffen voor kleine 

verkeersinbreuken door jongeren. 

• Goede samenwerking behouden tussen politie en jeugdraad, b.v. voor fuiven. 

• Politie is moeilijk bereikbaar na 17.00 uur. 

Huisvesting en milieu 

• Betaalbaar wonen is algemeen een aandachtspunt. 

• Meer projecten ‘betaalbaar wonen voor jongeren’. 

• Meer aangepaste en betaalbare woningen voor senioren, gehandicapten en 

chronisch zieke personen. 

• Betaalbaar wonen voor senioren die niet meer thuis kunnen wonen: er is een grote 

vraag naar het oprichten van een OCMW-rusthuis in Kontich centrum. 

• Betaalbare voorzieningen, woonvormen en korte termijnopvang voor senioren 

zouden zoveel mogelijk moeten verspreid zijn over de verschillende wijken. Dit zou 

aan de ouderen de mogelijkheid geven om in hun vertrouwde omgeving te blijven. 

• Serviceflats voorzien in Waarloos en Kontich Kazerne. 

• Gemeentelijke premie om woningen aan de behoefte van de ouderen aan te passen. 

• Voldoende sociale woningen. 

• Werk maken van toegankelijke sociale huurwoningen die beantwoorden aan de 

noden en verwachtingen van chronisch zieke personen en hun gezin. 

• Bij verkaveling deel voorzien voor sociale woningen, voor woningen voor bejaarden 

en voor betaalbare woningen voor jongeren. 

• Toenemend sluikstorten een halt toeroepen, eventueel een gratis gemeentelijk 

meldpunt voor sluikstorten. 

Tewerkstelling 

• Aandacht voor tewerkstellingsfactoren: stimuleren plaatselijke tewerkstelling, 

stimuleren bekendmaking diverse vacatures. 

• Diversiteit in de werkgelegenheid bij de gemeentelijke diensten, o.a. stimuleren 

werkgelegenheid van mensen met een handicap. 

Welzijn en ouderenzorg 

• Uitbreiden van aantal plaatsen voor opvang en kortopvang, ev. in samenwerking met 

een netwerk van vrijwilligers, zowel voor gehandicapten als voor senioren. 

• Verhuur personenalarm ook mogelijk maken voor korte duur (b.v. enkele uren). 

• Deelname van residentiële gebruikers aan de gemeentelijke initiatieven. 

• Aandacht voor chronisch zieken (uitbreiding lokaal dienstencentrum naar chronisch 

zieken). 


• De economische waarde erkennen van het kapitaal aan mantelzorgers en vrijwilligers 

in het plaatselijk welzijnswerk. 

• Algemene aandacht voor ‘zorg’ via het instellen van een gemeentelijke 

mantelzorgpremie voor de mantelzorgers zelf en het zoeken naar een oplossing voor 

incontinentiemateriaal. 

• Invoeren thuiszorgpremie. 

• Ondersteunen door de gemeente van de bestaande sociale initiatieven en deze 

werkingen niet zelf ook gaan organiseren, vb ondersteuning chronisch zieke 

personen en hun omgeving: mee bekend maken van initiatieven, ter beschikking 

stellen van accommodatie. 

• De gemeente moet onderzoeken welke noden en verwachtingen van de bevolking 

door niemand worden ingevuld en hiervoor een aanbod ontwikkelen. 

• Gemeentelijke gelden voor maatschappelijke, culturele en sportieve participatie ook 

gebruiken om een tussenkomst te verlenen in aangepaste vakanties voor chronische 

zieke personen. 

• Meer rekening houden met de gevolgen van de vergrijzing die in Kontich de komende 

jaren zeer sterk gaat toenemen. Dit is één van de belangrijkste maatschappelijke 

veranderingen die vraagt om een aangepast beleid. De seniorenraad wil als 

middenveldorganisatie voldoende inspraak hierin. 

• Kwaliteitsvolle en betaalbare diensten (warme maaltijden, poetsdienst, klusjesdienst 

en boodschappendienst). 

• Transparantie van de diverse sociale voorzieningen 

• Duidelijk aanspreekpunt voor alle vragen rond voorzieningen voor personen met een 

handicap. 

• Oprichting van een Sociaal Huis in het centrum waar alle diensten gecentraliseerd 

zijn die snelle en duidelijke informatie geven. 

• Meer luisteren naar de noden van senioren. 

• Beperken herhalingen en papieren bij aanvragen diverse tegemoetkomingen. 

• Inschakelen van laagdrempelige kanalen om de verschillende doelpublieken via de 

juiste methodieken optimaal te kunnen bereiken, b.v. huisbezoeken aan minder 

mobielen. 

Vrijetijdsbesteding, integratie, diversiteit 

• Aandacht voor aangepaste sportgelegenheid voor mindervaliden: verbetering 

infrastructuur gemeentelijk zwembad door het voorzien van tilsysteem en 

aankleedtafel,eventueel een speciaal zwemuur voor mindervaliden. 

• Aangepaste sportzaal voor seniorengymnastiek. 

• Integratie-activiteiten binnen sport en vrije tijd voor zowel mindervaliden, senioren als 

jeugd. 

• Meer aangepaste en gezellige openbare ruimten waar ouderen elkaar kunnen 

ontmoeten. 

• Realisatie van informele speelruimte en speelbos voor de jeugd en 

jeugdverenigingen. 

• Jongeren met een handicap algemeen meer mogelijkheden geven om te participeren 

aan het dagelijks leven in de eigen gemeente, ook in de Kontichse scholen, 

jeugdbewegingen, speelpleinwerking, kinderopvang. B.v. rekening houden met 

speelmogelijkheden van mindervalide kinderen bij (her)aanleg speelpleintjes, extra 

vorming van personeel,… 

• Fuifruimte voor de jeugd. Vooral nood aan minstens één degelijke middelgrote 

fuifzaal in gemeentelijk beheer. 

• Repetitieruimte ter ondersteuning van (beginnend) muziektalent. 

• Vooral in het centrum is nood aan een polyvalente zaal. 


• Mee zoeken naar oplossingen omtrent de huisvesting van de Kontichse jeugdhuizen, 

b.v. een systeem van doorgeeflening met borgstelling. 

• Gemeentelijke administratieve ondersteuning aan de Kontichse jeugdhuizen t.g.v. de 

steeds complexer wordende wetgeving voor de jeugdhuizen. 

• Bewaken van de sociale mix van àlle initiatieven, geen afbouw van dienstverlening, 

activiteitenaanbod of vrijetijdsinitiatieven. 

• Jeugdverenigingen stimuleren om hun werking toegankelijker te maken voor jongeren 

met minder kansen, zoals migranten, gehandicapten en kansarmen. 

• Vanaf het derde kind een gemeentelijke tussenkomst voorzien in lidgelden van 

sportverenigingen. 

Informatie, inspraak, participatie 

• De gemeentelijke seniorenraad heeft een duidelijke visie op de plaats van ouderen in 

de gemeente en in het gemeentelijk ouderenbeleid en wil dat daarmee rekening 

wordt gehouden in het beleid. 

• Inspraak van senioren is onvoldoende: uitwerking met bevoegde schepen, schriftelijk 

antwoord op voorstellen die via de seniorenraad naar het schepencollege gaan, 

meer informatie van OCMW-voorzitter, in infoblad Kontich een infokaart voorzien 

waarop de senioren eventuele problemen of knelpunten kunnen melden aan de 

gemeente. 

• Belang van een goede en laagdrempelige communicatie (ook over het lokaal sociaal 

beleid zelf). 

• Blijvende aandacht voor inspraak en participatie, betrokkenheid van de Kontichse 

inwoners bij het sociaal beleid. 

• Als gemeentelijke adviesraad effectief inspraak krijgen over alle aangelegenheden 

die van toepassing zijn, zowel bij de voorbereiding als bij de uitvoering als bij 

evaluatie nadien. 

• Het beleidsplan ook effectief realiseren tegen de gestelde streefdatum. 

• Werkwijze zoeken om de nog niet aanwezige doelgroepen te bereiken, b.v. 

allochtonen. 

• Aandacht voor informatie en communicatie: plakzuilen voorzien als legale 

aanplakmogelijkheid ter kennisgeving van initiatieven. 

• Meer budget voor kwalitatief drukwerk met een ‘jeugdige’ uitstraling. 

• De cultuurmarkt laten evolueren naar een echte verenigingenmarkt die centraler 

plaatsvindt en meer weerklank krijgt. 

• Zoeken naar juiste communicatie- en informatiemethodieken . 


1.14. Conclusies uit de omgevingsanalyse 

Er is een verscheidenheid aan thema’s, doelgroepen, verwachtingen en uitdagingen. Goed 

wonen en leven zijn belangrijk voor àlle inwoners van Kontich, ongeacht geslacht, leeftijd, 

etnische afkomst, graad van zorgbehoevendheid, inkomen, familieverband of scholing. Het is 

aan het beleid om een evenwichtig antwoord te vinden op de diversiteit van uitdagingen en 

vragen. 

De rol van gemeente en OCMW is erg belangrijk in het totaal aanbod aan voorzieningen in 

Kontich. De gemeente heeft voornamelijk een structureel aanbod, het OCMW voornamelijk 

een aanbod van individuele dienstverlening. Beide hebben de zeer belangrijke functie van 

sociaal vangnet voor de meest kwetsbare groepen. De opdracht aan het lokale bestuur is 

dan ook om dit sociaal vangnet te waarborgen en zelfs te verstevigen. 

De gehele omgevingsanalyse toont dat in Kontich veel aanwezig is, maar toont tevens dat de 

inwoners niet altijd voldoende bekend zijn met de brede waaier aan mogelijkheden. Hier ligt 

een duidelijke opdracht aan het lokaal bestuut tot het zoeken naar een doeltreffende manier 

van informatie en communicatie om de bevolking effectief te bereiken. 

Deze omgevingsanalyse is geen besluit, maar slechts een aanzet tot verdere verfijning en 

afstemming. 


Bijlage 

Sociale conjunctuurbarometer Kontich 76 

2000 2001 2002 2003 2004 2005 

Totale werkgelegenheid SWAV 10.097,00 10.745,00 10.803,00 11.189,00 N/A N/A 

Werkzaamheidsgraad 68,30 68,90 68,90 69,10 70,00 N/A 

Werkgelegenheidsgraad 81,10 86,40 86,70 N/A N/A N/A 

Werkloosheidsgraad 4,60 5,20 5,10 5,30 5,60 N/A 

Aantal NWWZ laaggeschoold - < 25 jaar 34,00 35,00 35,00 39,00 38,00 44,00 

Aantal NWWZ laaggeschoold - 25 tot 40 jaar 27,00 50,00 49,00 46,00 39,00 43,00 

Aantal private huishoudens 7.424,00 7.519,00 7.606,00 7.681,00 7.741,00 7.827,00 

Aantal alleenstaande mannen 669,00 693,00 709,00 758,00 765,00 767,00 

Aantal alleenstaande vrouwen 908,00 915,00 963,00 961,00 990,00 1.024,00 

Aantal alleenstaande vaders met kinderen (max. 5 

kinderen) 

Aantal alleenstaande moeders met kinderen (max. 5 

kinderen) 

87,00 89,00 88,00 85,00 91,00 N/A 

390,00 412,00 423,00 433,00 443,00 N/A 

Aantal nieuwkomers N/A 27,00 18,00 21,00 59,00 N/A 

Migratiesaldo (aantal inwijkingen - aantal 

uitwijkingen) 

27,00 33,00 -3,00 -32,00 30,00 N/A 

Aandeel bevolking ouder dan 75: M V 5,53 5,71 5,94 6,19 6,47 6,78 

Aandeel bevolking ouder dan 75: M 4,31 4,59 4,76 4,96 5,34 5,60 

Aandeel bevolking ouder dan 75: V 6,72 6,80 7,09 7,40 7,59 7,93 

Aandeel bevolking ouder dan 85: M V 1,35 1,44 1,37 1,34 1,22 1,27 

Aandeel bevolking ouder dan 85: M 0,68 0,72 0,72 0,74 0,72 0,77 

Aandeel bevolking ouder dan 85: V 2,00 2,14 2,00 1,92 1,71 1,76 

Groene druk 47,62 47,20 47,10 46,01 46,01 45,94 

Interne vergrijzing 13,52 13,71 14,22 15,08 15,46 16,05 

Afhankelijksheidsratio 84,31 84,69 84,64 83,99 84,91 85,56 

Grijze druk 36,69 37,49 37,54 37,98 38,90 39,62 

Familiale zorgindex 22,86 23,25 23,80 24,67 25,27 26,35 

Doorstromingscoëfficiënt 110,95 111,53 111,40 109,24 107,91 109,82 

Aantal geboorten in kansarme gezinnen 7,00 4,00 3,00 2,00 2,00 5,00 

Aandeel titularissen met voorkeursregeling in de 

ziekteverzekering (M+V) (per 1000 inwoners) 

44,93 44,92 44,62 43,15 43,38 N/A 

Aantal begunstigde leefloners N/A N/A 57,00 47,00 48,00 46,00 

Aandeel ouderen met een gewaarborgd inkomen of 

inkomensgarantie 

N/A N/A 3,27 3,07 2,91 N/A 

Aantal plaatsen rusthuizen 90,00 90,00 90,00 90,00 90,00 90,00 

Capaciteit rusthuizen - Programmacijfers 180,00 187,00 179,00 185,00 193,00 202,00 

Aantal plaatsen serviceflats 36,00 36,00 36,00 36,00 36,00 81,00 

Capaciteit serviceflats - Programmacijfers 86,00 88,00 87,00 89,00 90,00 92,00 

Aantal plaatsen kinderdagverblijven 81,00 81,00 81,00 74,00 70,00 70,00 

Gerechtigden - Zorgverzekering - residentiele zorg N/A N/A N/A 81,00 91,00 N/A 

Gerechtigden - Zorgverzekering - mantel & thuiszorg N/A N/A N/A 191,00 211,00 N/A 

Programmatiecijfer Centra voor kortverblijf N/A N/A N/A N/A N/A 7,00 

76 www.lokalestatistieken.vlaanderen.be , sociale conjunctuurbarometer, versie dd. 06/12/06 


Aantal plaatsen erkende Centra voor kortverblijf N/A N/A N/A N/A N/A 0,00 

Programmatiecijfer Dagverzorgingscentra N/A N/A N/A N/A N/A 7,00 

Aantal plaatsen erkende Dagverzorgingscentra N/A N/A N/A N/A N/A 15,00 

Aantal plaatsen erkend met opschorting 

Dagverzorgingscentra 

N/A N/A N/A N/A N/A 0,00 

Bevolkingsdichtheid 839,66 843,76 847,48 850,86 852,17 855,38 

Oppervlakte in km² 23,67 23,67 23,67 23,67 23,67 23,67 

Aandeel sociale huurhuizen en appartementen op het 

totale aantal woningen 

2,17 2,18 2,15 1,83 1,82 2,17 


Hoofdstuk 2. Geïntegreerde visie op het lokaal sociaal 

beleid 

2.1. Wettelijke opdrachten als missie 

Het lokaal bestuur heeft vanuit drie wettelijke opdrachten een missie te vervullen op vlak van 

welzijn en maatschappelijke dienstverlening, namelijk vanuit het decreet lokaal sociaal 

beleid, vanuit de organieke wet betreffende de OCMW’s en vanuit het gemeentedecreet. 

Het decreet lokaal sociaal beleid van 3 maart 2004 geeft ieder lokaal bestuur in artikel 3, 3° 

de opdracht om lokaal acties op te zetten ‘ten behoeve van burgers van wie de rechten, 

vastgelegd in artikel 23 en artikel 24 § 3, van de Grondwet in het gedrang zijn of dreigen te 

komen.’ 

Art. 23 van de Grondwet: 

Ieder heeft het recht een menswaardig leven te leiden. 

Daartoe waarborgen de wet, het decreet of de in artikel 134 bedoelde regel, rekening 

houdend met de overeenkomstige plichten, de economische, sociale en culturele 

rechten, waarvan ze de voorwaarden voor de uitoefening bepalen. 

Die rechten omvatten inzonderheid : 

1° het recht op arbeid en op de vrije keuze van beroepsarbeid in het raam van een 

algemeen werkgelegenheidsbeleid dat onder meer gericht is op het waarborgen van 

een zo hoog en stabiel mogelijk werkgelegenheidspeil, het recht op billijke 

arbeidsvoorwaarden en een billijke beloning, alsmede het recht op informatie, overleg 

en collectief onderhandelen; 

2° het recht op sociale zekerheid, bescherming van de gezondheid en sociale, 

geneeskundige en juridische bijstand; 

3° het recht op een behoorlijke huisvesting; 

4° het recht op de bescherming van een gezond leefmilieu; 

5° het recht op culturele en maatschappelijke ontplooiing. 

Art. 24 van de Grondwet: 

§ 3. Ieder heeft recht op onderwijs, met eerbiediging van de fundamentele rechten en 

vrijheden. De toegang tot het onderwijs is kosteloos tot het einde van de leerplicht. 

Alle leerlingen die leerplichtig zijn, hebben ten laste van de gemeenschap recht op 

een morele of religieuze opvoeding. 

De organieke wet van 8 juli 1976 betreffende de OCMW’s stelt in artikel 1 ‘Elke persoon 

heeft recht op maatschappelijke dienstverlening. Deze heeft tot doel een ieder in de 

mogelijkheid te stellen een leven te leiden dat beantwoordt aan de menselijke waardigheid.’ 

De OCMW’s hebben de wettelijke opdracht deze dienstverlening te verzekeren. 

Het gemeentedecreet stelt in artikel 2 ‘De gemeenten beogen om op het lokale niveau bij te 

dragen tot het welzijn van de burgers en tot de duurzame ontwikkeling van het gemeentelijk 

gebied.’ 


Zoals gesteld in het lokaal sociaal beleidsplan 2006-2007 is het belangrijk om te 

onderschrijven dat zorg een grondrecht is en dat de financiering erop moet gericht zijn om 

dat grondrecht te waarborgen zodat iedere Kontichse burger gelijke toegang krijgt tot het 

recht op een menswaardig bestaan. Dit geldt in bijzonderheid voor de meest kwetsbare 

doelgroepen zoals ouderen, gehandicapten, chronisch zieken, vluchtelingen, allochtonen, 

bestaansonzekeren,… 

2.2. Werkgroep visieontwikkeling 

2.2.1. Procesbeschrijving 

De opmaak van de missie en geïntegreerde visie op het lokaal sociaal beleid gebeurde 

onder begeleiding van Heleen Driesen, stafmedewerker van KINA (Krisis Info Netwerk 

Antwerpen). Deze procesbegeleiding kadert binnen de ondersteuning die voorzien werd door 

het Vlaams Ministerie van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin. 

Voor de opmaak werd gekozen om te werken met een werkgroep visieontwikkeling. De 

werkgroep werd paritair samengesteld met politieke mandatarissen van alle fracties en met 

ambtenaren telkens van zowel gemeente als OCMW en ging door op 26 maart 2007. Er 

werd gewerkt in drie focusgroepen waarbij iedere focusgroep bestond uit zeven deelnemers, 

begeleid door een moderator en een aparte verslaggever. 

De samenwerking van ambtenaren die bekend zijn met de reeds bestaande lokale 

beleidsplannen diende eveneens om afstemming te bereiken tussen de lokale 

beleidsplannen en het lokaal sociaal beleidsplan, zoals vereist in de uitvoeringsbesluiten. 

Ter voorbereiding werd aan de deelnemers gevraagd om een vragenlijst in te vullen, 

waarvan de antwoorden dienden als basis voor een discussie betreffende de missie. Daarna 

werd aan de hand van een topicvragenlijst een intensieve discussie gevoerd over het sociale 

werkveld, de verschillende deelthema’s en de gestelde prioriteiten en ambities voor de 

toekomst, gekoppeld aan de normen, waarden en overtuigingen. 

De gespreksresultaten uit de drie werkgroepen werden door de stafmedewerker van KINA 

weergegeven in een beschrijvend verslag. 

Van daaruit werd de geïntegreerde visie gedistilleerd in de compacte en krachtige 

samenvatting. 

Het geheel resulteerde in een breed gedragen en geïntegreerde visie vanuit gemeente en 

OCMW. 

2.2.2. Synthese werkgroepen 

2.2.2.1. Normen/waarden/idealen/meerwaarde lokaal sociaal beleid 

• OCMW en gemeente moeten zorgen voor een kwaliteitsvolle eerstelijnshulp 

• Het lokaal sociaal beleidsplan moet een verruiming betekenen: in alle materies moeten 

de verschillende sociale aspecten onderkend worden 

• Inzien dat alle partijen van goede wil zijn 

• Een Sociaal Huis waar je je thuis voelt 

• Mensen alle mogelijkheden in handen geven om zelf de laatste stap te zetten 

• Hoge verwachtingen t.a.v. het lokaal sociaal beleid 


• Iedere burger moet in alle vertrouwelijkheid zijn zeg kunnen doen 

• Dienstverlening moet in de eerste plaats gericht zijn op de cliënt 

• Groepspreventie + individueel doorbreken van de cirkel 

• Een OCMW dat zijn oren open zet voor de problemen die er te horen zijn 

• OCMW en gemeente moeten isolement vermijden b.v. via wijkinitiatieven 

• Meer anticipatievermogen op problematieken die zich al een tijd aankondigen 

• Een gemeente waar mensen elkaar kennen, oog hebben voor elkaar 

• Sociale kloof moet zo veel mogelijk gedicht worden 

• Afstappen van de hokjesmentaliteit 

• Perfecte zorg op maat is een utopie, maar het streven op zich is belangrijker 

• De acht basisrechten moeten onder eenzelfde noemer, eenzelfde concept bij elkaar 

worden gebracht 

• Maximaal invullen van takenpakket met behoud van eigen identiteit 

• Positief aan het lokaal sociaal beleidsplan is dat het iedereen rond de tafel brengt 

• Gemeenschappelijke uitgangspunten: maatzorg, cliëntgerichtheid, laagdrempeligheid, 

flexibiliteit, aandacht voor preventie, integratiegerichtheid 

• Langer dan de komende zes jaar denken is aangeraden, maar niet alles is voorspelbaar 

• Gemeente is niet zomaar de samenleving op microformaat 

• Bij zorgzaam zijn voor elkaar is ook een mentaliteitswijziging van de burgers nodig 

• Op niveau van individu maar ook werken aan netwerk (familie, hulpverleners…) 

• Nastreven van een sociale mix zonder getto’s 

• OCMW en gemeente moeten zich als één orgaan naar de burger toe openstellen 

2.2.2.2. Toegankelijkheid 

• Iedere burger moet zonder schroom het Sociaal Huis binnen kunnen lopen 

• OCMW en gemeente moeten openstaan voor iedereen 

• OCMW en gemeente moeten transparant zijn 

• OCMW en gemeente moeten dichtbij zijn 

• OCMW en gemeente moeten de maatschappelijke integratie bevorderen: iedereen is 

welkom 

• Mensen moeten over de streep getrokken worden; dit kan o.a. gebeuren door een goede 

communicatie 

• Plicht tot informatie, communicatie 

• Aanpassing aan nieuwe sociale structuren: activiteiten mogen geen folklore zijn 

• Via een transparante dienstverlening en doorverwijzing 

• Werken aan bereikbaarheid en opvang, ook buiten de normale uren 

• Meer werk maken van informatie naar burgers 

• Met concrete punten naar burgers toestappen, ook naar hen die niet onmiddellijk 

betrokken zijn 

• Communicatie en bekendmaking niet beperken tot leesvoer 

• Sensibilisatie is nodig: niet enkel voor ‘probleemgevallen’ 

• Informatie moet te vinden zijn op één punt b.v. Sociaal Huis 

• Alle kanalen aanwenden bv. Internet 

• Toegankelijkheid is ruimer dan openingsuren 

• Info kan op een andere manier worden voorgesteld i.p.v. haar gewoon achterwege te 

laten 

• Aandacht niet alleen naar financiële, maar ook sociaal-culturele drempels 

2.2.2.3. Samenwerking/doorverwijzing 

• Lacunes in gedragenheid, samenwerking moeten weggewerkt worden 


• Nog te veel mensen hebben hulp nodig maar weten niet waar ze terecht kunnen 

• Alarmbelfunctie reduceren door intensieve samenwerking waardoor behoeftes 

sneller gedetecteerd worden 

• Op vlak van samenwerking tussen OCMW en gemeente is er geen weg terug: de 

gemeente heeft ook volgens de wetgeving meer en meer een welzijnstaak 

• Door samenwerking, gerichte taakverdeling en kennis van elkaars werking zal OCMW 

minder als een verliespost bekeken worden 

• OCMW en gemeente staan samen in voor gezondheidspreventie, huisvesting, 

cultuur 

• OCMW en gemeente maken goede samenwerkingsafspraken: taakverdeling 

betekent niet langs elkaar heen werken 

• Doorverwijzing zou bij verschillende personen identiek moeten gebeuren 

• OCMW en gemeente moeten op een flexibele manier kunnen werken 

• Verdeling van de koek, samenstelling van de puzzel kan slechts gebeuren nadat de 

sociale grondrechten zijn besproken en de behoeften gedetecteerd 

• Loketfunctie, bekendmaking optimaliseren 

• Meer ‘in blok’ denken, niet OCMW en gemeente apart 

• Integratie van de dienstverlening zelf: één benadering 

• OCMW en gemeente moeten een eenduidige boodschap brengen 

• Intensieve samenwerking hoeft nog geen samensmelting te betekenen 

• Beperking van ‘energieverlies’ door af te spreken wie-doet-wat en dezelfde werkwijze te 

hanteren 

• Gezondheid, cultuur en vorming, huisvesting enz. zijn gemeenschappelijke thema’s 

• OCMW en gemeente staan samen in voor onthaal, informatie en advies 

• Flexibele dienstverlening nodig 

• Samen bekijken hoe cliënten gemakkelijker kunnen toegeleid worden naar divers aanbod 

• Belangrijk dat OCMW en gemeente in elkaars commissies en denktanken zitten 

• Doorzetten van reflex om elkaar te betrekken 

• OCMW en gemeente moeten aanvullend zijn in middelen, budgetten en inspanningen 

• Aanvullend werken met lokale actoren 

2.2.2.4. Aanbod/behoefte 

• Dienstverlening moet inspelen op reële behoeften 

• Noden moeten onderzocht worden en hierop moet ingespeeld worden d.m.v. een 

zorg op maat 

• Inspelen op de evoluties in de samenleving: vreemdelingenbeleid, 

ouderdomszorg, wonen, budgetproblemen (ook voor personen met voldoende 

inkomen), analfabetisme, opvoedingsproblemen, digitale kloof 

• Aanbod moet aangepast worden aan de groeiende vraag 

• Dienstverlening moet antwoord bieden op maat 

• Vergrijzing van bevolking zal grote uitdaging zijn 

• Maar geen verenging tot deze doelgroep! Zo breed mogelijk werken aan de grotere 

zorgvraag 

• Aanpak van toenemende multiprobleemsituaties 

2.2.2.5. Prioritaire doelgroepen 

• Tot nog toe werd geen enkele doelgroep echt als prioritair naar voren geschoven 

• Belangrijke doelgroepen zijn: mensen met financiële problemen, alleenstaanden met 

kinderen, lager opgeleiden 

• Jonge senioren 

• Zorgbehoevende senioren 


• ‘Nieuwe’ armen: dertigers met te hoge leningen 

• Speciale aandacht voor groepen die door de mazen van het net glippen bv. Allochtonen 

• Moeilijk om prioriteiten te stellen want alle aangehaalde zaken zijn belangrijk 

• Aandacht voor netwerkopbouw 

• Preventief concentreren op kinderen en jeugd 

• Alleenstaanden 

• Nieuw samengestelde gezinnen 

• Ouders in probleemgezinnen 

• Langdurig werklozen 

2.2.2.6. Prioritaire domeinen 

• Ambities rond toegankelijkheid, doorverwijzing, informatie 

• Sociaal Huis moet écht gerealiseerd worden; moet meer zijn dan een etiket 

• Aan alle domeinen moet gewerkt worden: wonen en vooral sociale huisvesting verdient 

prioriteit 

• Accenten die nu gelegd worden, zullen belangrijk zijn voor toekomst 

Zorg en gezondheid 

• De juiste zorg, zorg op maat 

• Kinderopvang is ok 

• Opvoedingsondersteuning 

• Nood aan tweedelijnszorg, psychologische ondersteuning 

• Preventie 

• Detectie van problemen 

• Doorverwijzing 

• Teamoverleg 

• Rond seniorenzorg zou het lokaal bestuur graag meer inspraak hebben in de 

seniorenzorginstellingen, via eigen installatie of betere samenwerking met private actoren 

• Isolement, vereenzaming en niet enkel ziekte zijn belangrijk binnen ziekenzorg 

• Preventie en bewustmaking rond gezondheid 

• Bekendmaking rond vrijwilligerswerk 

• Nood aan mantelzorg 

• Uitbouwen van netwerken rond mobiliteit 

Wonen en leefmilieu 

• Meer sociale woningen 

• Meer betaalbare woningen voor bejaarden 

• Wegtrekken van jongeren tegengaan 

• Correct grondbeheer 

• Jongeren van de straat houden 

• Bescherming sociale en private huurmarkt 

• Responsabiliseren van privé-markt 

• Aandacht voor onbewoonbare panden en leegstand 

• Projecten betaalbaar en sociaal wonen 

• Toespitsen op andere gelinkte domeinen: onderwijs, ziekenzorg, cultuur… 

• Werken aan het probleem van betaalbaar wonen 

• Aangepaste woningen volgens b.v. nieuwe gezinssamenstellingen 

• Gemeente moet durven in te grijpen 

• Goed gronden pandenbeleid nodig 

• Aanpak onbebouwde percelen en leegstand 

• Gronden ter beschikking stellen voor sociale woningen 


• Onderzoek naar alternatieve woonvormen 

• Alternatieve wegen zoeken en deze dwingender maken 

• Aandacht voor starters op de woonmarkt, jongeren die het huis verlaten 

• Betaalbare woningen voor senioren 

• Woononderzoek is nodig om tot betaalbaar wonen te komen 

• Eigen kinderen zouden in Kontich moeten kunnen blijven wonen 

Werken 

• Aandacht voor diegenen die door de mazen van het net glippen 

• Aandacht voor het familiale netwerk 

• Aandacht voor oudere (40 à 50+) werklozen en laaggeschoolden 

• Duidelijke plannen ontwikkelen voor sociale tewerkstellingen binnen OCMW en 

gemeente 

• Privé-sector sensibiliseren 

• Nood aan betere samenwerking met lokale werkwinkel; nog heel wat ‘werk’ aan de 

winkel 

• Samenwerking nodig tussen VDAB en OCMW: afstemmen van doelstellingen 

• ‘terreinoorlogen’ proberen uit te praten door samen rond de tafel te zitten 

• Extra aandacht naar kinderopvang 

• Zich wapenen tegen verwachte uitwijking van bedrijven 

• Kort op de bal blijven spelen om werklozen niet de moed te doen verliezen 

Culturele en maatschappelijke ontplooiing 

• Integratie van vreemdelingen, laaggeschoolden, niet-geïnformatiseerden… 

• Vrijetijdsbesteding voor kansarmen 

• Extra’s voor cultuur en sportverenigingen 

• Ondersteuning van projecten rond participatie 

• Niet enkel gratis tickets aanleveren, maar ook ondersteuning en begeleiding 

• Ondersteunen vrijwilligerswerking 

• Blinde vlekken aftasten: deze kunnen deels zelf opgevuld worden, deels door derden 

• Kloof zo klein mogelijk maken b.v. kleuteronderwijs allochtone kinderen, computer voor 

senioren 

• Niet-meer-werkenden ook aan het werk zetten via vrijwilligerswerk 

• Begeleiding voor vrijwilligers 

• Jeugd is de toekomst van het land: een goede begeleiding is noodzakelijk 

• Aanbieden van ontmoetingsplaatsen, -momenten 

2.3. Geïntegreerde visie 

2.3.1. Beschrijvend verslag 

Maatzorg, cliëntgerichtheid, laagdrempeligheid, preventie, integratie…: een kwaliteitsvolle 

dienstverlening heeft vele noemers. In haar lokaal sociaal beleidsplan wil ons lokaal bestuur 

deze sleutelwoorden ‘zichtbaar’ maken en vertalen naar de dagelijkse praktijk. Bedoeling is 

om over zes jaar enkele stappen dichter te staan bij een dienstverlening zonder kloven of 

gesloten deuren. 

Voor ons lokaal bestuur is het lokaal sociaal beleidsplan in de eerste plaats een gezamenlijk 

project van OCMW en gemeente. Het plan moet ieder hokjesdenken overstijgen en ertoe 

leiden dat in alle materies de verschillende sociale aspecten worden onderkend. OCMW en 

gemeente willen een éénduidige boodschap brengen vanuit een gedragen zienswijze. 


OCMW en gemeente beklemtonen dat zij als trekkers van het lokaal sociaal beleid samen 

rond de tafel willen zitten om te werken aan een flexibele, transparante dienstverlening. Ook 

lokale dienstverleners krijgen de kans deel uit te maken van deze gemeenschappelijke 

‘denktank’. Een optimale samenwerking, gerichte taakverdeling en goede kennis van elkaars 

werking zal de burger alle mogelijkheden in handen geven om zelf de laatste drempel te 

nemen. 

In de dienstverlening door OCMW en gemeente staat de cliënt voorop. Ons lokaal bestuur 

engageert zich om niet alleen te trachten de individuele cirkels te doorbreken, maar om 

eveneens attent te zijn voor omringende netwerken als familie, hulpverleners, 

verenigingen… Isolement is in onze visie immers niet de zaak van één, maar van velen. 

Zorgzaamheid is echter niet enkel de opdracht van OCMW en gemeente. Sensibilisatie bij de 

burger is een belangrijk agendapunt. OCMW en gemeente willen zichzelf dan ook niet 

profileren als ‘het’ laatste vangnet, maar wel als een stuk van de complexe puzzel die de 

samenleving is. Belangrijk is dat wij onze oren open zetten voor de problemen die binnen en 

buiten de dienstverlening te horen zijn. 

OCMW en gemeente willen openstaan voor iedereen, en zodoende voor elke burger – 

ongeacht leeftijd, afkomst, sekse, sociale status, problematiek… – ‘dichtbij’ zijn. Hiertoe zal 

niet enkel een zorg op maat centraal staan, maar ook een aangepaste communicatie, gericht 

behoefteonderzoek, het inspelen op (recente) evoluties in de samenleving, analyse van het 

aanbod en werking van de dienstverlening, persoonsgerichte doorverwijzing e.a. 

Er wordt een zo open mogelijk beleid vooropgesteld waarbij zo min mogelijk geselecteerd 

wordt in doelgroepen of domeinen. Speciale aandacht gaat niettemin uit naar 

(kansen)groepen die dreigen door de mazen van het sociale net te glippen. 

Maatschappelijke tendensen als vergrijzing, nieuwe gezinssamenstelling, leencultuur, 

economisering en interculturalisering richten een bijzonder licht op kinderen en jeugd, 

ouders, alleenstaanden, mensen met budgettaire problemen, allochtonen, lager opgeleiden, 

langdurig werklozen, jonge en zorgbehoevende senioren. 

Binnen ons lokaal bestuur heerst daarnaast de overtuiging dat het Sociaal Huis werkelijk 

gerealiseerd moet worden; dat het méér moet zijn dan een label. Er zal dan ook permanent 

gewerkt worden aan toegankelijkheid, doorverwijzing en informatie. Afstemming is hierbij 

vaak meer opportuun dan samensmelting. Inspanningen en middelen moeten vooral 

complementair geleverd worden. 

Op deze manier dient Kontich in de toekomst verder uit te groeien tot een gemeente waarin: 

• Mensen elkaar kennen en oog hebben voor elkaar 

• De nieuwe sociale structuren op een positieve en creatieve manier ingevuld worden 

• Een sociale mix gerealiseerd wordt, buiten alle ‘gettovorming’ om 

• Informatie en advies op een efficiënte manier naar de burger worden toegeleid 

• Gewerkt wordt aan toegankelijkheid in al haar tijdruimtelijke aspecten 

• Aandacht wordt gegeven aan iedere vorm van drempelvrees, zowel sociaal als 

financieel, cultureel, ethisch, religieus… 

• Sensibilisatie een ruimer bereik heeft dan enkel de ‘probleemgevallen’ 

• Eerstelijnshulp steeds geruggensteund wordt door intensieve begeleiding op langere 

termijn 

• Multiprobleemsituaties met verenigde krachten worden aangepakt 

• Jongeren en ouderen zorg dragen voor elkaar 

• Hoogwaardige gezondheidszorg en maatzorgdienstverlening centraal staan 


• Het remediëren van ziekte niet de bovenhand haalt op preventie, bewustmaking, 

detectie en ondersteuning 

• Leefbaar en betaalbaar wonen als grondrecht blijvend wordt gerespecteerd 

• Bescherming en responsabilisering van de huur- en koopmarkt gerealiseerd wordt 

• Op een productieve manier wordt samengewerkt tussen overheid en private actoren 

om iedere burger van kontich die werk zoekt, actief aan werk te helpen 

• Kort op de bal wordt gespeeld om werkzoekenden niet de moed te doen verliezen 

• Cultuur en vrijetijdsbesteding expliciet gewaardeerd worden als een maatschappelijk 

‘cement’ 

• Vrijwilligerswerking aangemoedigd en ondersteund wordt 

• De reflex elkaar te betrekken, zowel binnen het lokaal bestuur als daarbuiten, steeds 

vanzelfsprekender wordt 

• Op alle terreinen de blinde vlekken worden afgetast en opgevuld door de instanties 

die hieromtrent het meest kwalitatieve kapitaal kunnen bieden 

2.3.2. Lokale geïntegreerde visie 

Het lokaal bestuur van Kontich wil: 

• Een transparante, kwaliteitsvolle en ruime hulpen dienstverlening aan alle doelgroepen 

met aandacht voor specifieke en bestaande initiatieven, ruimer dan door de wet verplicht is 

Het lokaal bestuur van Kontich doet dit door: 

• Aandacht te hebben voor de zorgnoden die zich aandienen, zowel individueel als 

collectief, met speciale aandacht voor de (kansen)groepen die door de mazen van het net 

dreigen te vallen 

• Verbeteren van de informatiedoorstroming aan en communicatie met de bevolking en 

lokale actoren 

• Hulpverlening af te stemmen op de toename van steeds complexere en moeilijkere 

probleemsituaties 

• Samenwerking en afstemming tussen gemeente en OCMW met een gerichte, optimale 

en complementaire taakverdeling 

• Samenwerking met de lokale actoren 

• In te spelen op de evoluties van de omgeving en de maatschappelijke tendensen, zoals 

vergrijzing, nieuwe gezinssamenstellingen, het samenleven met verschillende culturen, 

sociale mix zonder gettovorming, alleenstaanden al dan niet met kinderen …. 

• Sensibiliseren, waarderen en ondersteunen van de vitale burgers en hun 

zelfredzaamheid, van het vrijwilligerswerk en van de mantelzorg 

Het lokale bestuur van Kontich staat voor: 

• Laagdrempeligheid, flexibiliteit en toegankelijkheid 

• Maatzorg en cliëntgerichte aanpak 

• Preventie en integratiegerichtheid (diversiteit) 

• Kwaliteitsvolle hulpen dienstverlening 

• Een open beleid 


Hoofdstuk 3. Meerjarenplan 

3.1. Werkgroepen strategische doelstellingen – procesbeschrijving 

Volgend op de omgevingsanalyse en de visieontwikkeling gingen op 23, 25 en 26 april 2007 

vier werkgroepen strategische doelstellingen door: 

I. Werkgroep huisvesting 

II. Werkgroep ouderenzorg, gezondheidszorg en thuiszorg 

III. Werkgroep arbeid, recht en sociale vangnetten 

IV. Werkgroep culturele en maatschappelijke ontplooiing, jeugdzorg, onderwijs en 

vorming 

Zowel ambtenaren als politieke mandatarissen van zowel gemeente als OCMW werden 

uitgenodigd, met de bedoeling om tot een breed gedragen beleid te komen. De resultaten uit 

de vier werkgroepen werden door de kerngroep lokaal sociaal beleid aangevuld met acties 

en de uitvoerende instantie(s). Het geheel werd in een eenvormig overzicht geplaatst met 

dezelfde indeling van thema’s als in de omgevingsanalyse. 

Voor de financiële impact wordt verwezen naar de betreffende meerjarenplanningen en 

jaarlijkse beleidsnota’s gekoppeld aan het budget. 

3.2. Overzicht strategische doelstellingen en acties 

Bij de opmaak van de strategische doelstellingen werd duidelijk dat enkele vaststellingen, 

randvoorwaarden en attitudes telkens terugkeerden, zodat deze als overkoepelend kunnen 

beschouwd worden. Het betreft hier volgende kritische succesfactoren: 

• Het verbeteren van de informatiedoorstroming aan en communicatie met de bevolking en 

lokale actoren 

• Samenwerking tussen gemeente en OCMW en lokale actoren 

• Blijvend afstemmen op de maatschappelijke evoluties en oog hebben voor de tendensen 

en zorgnoden die zich aandienen 

• Toegankelijkheid verhogen naar specifieke en kwetsbare doelgroepen 

• OCMW, gemeente en lokale derden werken als gelijkwaardige partners aan concrete 

acties, waardoor de aanwezige energie en expertise zo economisch mogelijk gebruikt wordt 

• (Pro-)actieve aandacht hebben voor de diversiteit van de bevolking 

• Inspelen op nieuwe (semi-)gesubsidieerde projecten via oproep van de Federale 

Overheid, de Vlaamse Gemeenschap, VVSG, Koning Boudewijnstichting of andere 

Vele van onderstaande doelstellingen waren ook in het verleden al een doelstelling en zitten 

aldus vervat in de reeds bestaande hulpen dienstverlening. Dit gelijkblijvend beleid zal 

vervat zitten als acties in de meerjarenplanningen. Onderstaande ingevulde acties zijn 

bijkomend op dit gelijkblijvend beleid. 

De uitwerking van de doelstellingen in acties voor het OCMW gebeurt in de 

meerjarenplanning van het OCMW, gekoppeld aan het budget, net zoals de uitwerking voor 

cultuur en jeugd gebeuren in het cultuurbeleidsplan en het jeugdbeleidsplan. Er wordt 

verwezen naar deze plannen, zij worden niet integraal opgenomen in dit lokaal sociaal 

beleidsplan. De koppeling van het lokaal sociaal beleidsplan met de verschillende 

meerjarenplanningen geeft een geïntegreerd beleid (zie ook hoofdstuk 6). 


3.2.1. Vaststellingen en suggesties m.b.t. arbeid 

Doelstellingen en concrete acties m.b.t. het bereiken van effectieve maatschappelijke 

integratie betreffende tewerkstelling 

Doelstelling Acties 2008 - 2013 Uitvoerende instantie(s) 

Werken rond opleiding op maat 

en rond preventie 

Erkennen restgroep met 

creëren van opvolging 

Werken aan de attitude van 

werkgevers 

Werken aan de 

randvoorwaarden i.v.m. 

tewerkstelling (kinderopvang, 

verplaatsing, financiële 

stimulansen,…) 

Contacten onderwijs ; 

Preventieve acties ; 

Werken aan de werkhouding 

van de (potentiële) werknemers 

Vaststellen restgroep ; 

Zinvolle tijdsbesteding / 

daginvulling aanbieden aan 

restgroep ; 

Alternatief werkaanbod vanuit 

gemeente of OCMW zonder 

economische rendabiliteit, 

indien er een belangrijke 

sociale reden is ; 

Opvolging van actuele 

subsidiemogelijkheden i.v.m. 

sociale tewerkstelling. 

Contacten met werkgevers 

Binnen opvolging van de 

‘restgroep’ als onderdeel van de 

integratie in de maatschappij 

via tewerkstelling 

Sociale tewerkstellingsprojecten 

gebeuren via het OCMW, 

eventueel in samenwerking met 

derden.. 

Het OCMW werkt specifiek rond 

de doelgroep van het OCMW, 

ondermeer via de dienst 

arbeidsbegeleiding en Vakant. 

Voor de overige doelgroepen 

wordt verwezen naar VDAB en 

de Lokale Werkwinkel in 

Kontich 

Doelstellingen en concrete acties m.b.t. het optimaliseren van de samenwerking tussen 

OCMW en de Lokale Werkwinkel in functie van het lokaal werkgelegenheidsbeleid 


Het tewerkstellingsforum als 

structureel overlegorgaan en 

adviesorgaan moet effectief 

geactiveerd worden 

De samenwerking tussen de 

Lokale Werkwinkel en het 

OCMW concreter uitbouwen 

Analyse van de werking i.f.v. 

het werkbaar maken van het 

forum ; 

Prioritair: het forum moet 

onderzoekstaken kunnen 

uitvoeren i.f.v. goed advies ; 

Bestaand plan concreet maken; 

Actoren uitbreiden 

OCMW en gemeente 

participeren in het 

tewerkstellingsforum. 

In het OCMW wordt de link 

gelegd met de dienst 

arbeidsbegeleiding en Vakant 

en met de cursuswerking Uit Je 

Doppen. 

3.2.2. Vaststellingen en suggesties m.b.t. culturele en 

maatschappelijke ontplooiing 

Voor culturele en maatschappelijke ontplooiing wordt verwezen naar het Cultuurbeleidsplan 

(zie hoofdstuk 6 - 6.1.). Het geheel valt onder de verantwoordelijkheid van de 

cultuurbeleidscoördinator. 

Onderstaande doelstellingen en acties zijn het resultaat van de besprekingen in de 

werkgroep en werden verwerkt in het Cultuurbeleidsplan. 


Doelstellingen en concrete acties m.b.t. een zo breed mogelijke participatie en 

gemeenschapsvorming naar alle doelgroepen toe met een zo breed mogelijke kans om 

eraan deel te nemen 


Participatief beleid beoefenen Participatie via cultuurraad en 

raad van de bibliotheek ; 

Bevragen van mensen, 

constante terugkoppeling, 

onderzoeken beleid ; 

Bevorderen van culturele 

competentie ; 

Gemeente kan zelf meer 

initiatieven nemen en data van 

evenementen inplannen ; 

Meer toegankelijk maken van 

cultuurpunt Altena en 

cultuurpunt Sint-Jan voor de 

bevolking 

Vergemakkelijken van het 

organiseren van en deelname 

aan diverse activiteiten door de 

Kontichse bevolking 

Cultureel erfgoed bewaren en 

doorgeven 

Diverse projecten opzetten om 

gemeenschapsvorming en 

ontmoeting op alle mogelijke 

manieren te bevorderen en 

mogelijk te maken 

Meer diversiteit in het aanbod 

Werken aan bekendmaking ; 

Openstellen naar verschillende 

lagen van de bevolking via 

prijzenbeleid (reeds bestaande 

samenwerkingssubsidie) ; 

Bevorderen van zowel passieve 

als actieve deelname aan 

cultuur 

Gerichte doorverwijzing ; 

Bemiddelen bij het vinden van 

ruimte of van juiste locatie ; 

Servicepakket aanbieden ; 

Bekendmaking van 

mogelijkheden van privé 

infrastructuur ; 

Verkrijgen van atelierruimte, 

repetitieruimte, fuifruimte (zie 

ook jeugdbeleid) ; 

Zinvolle besteding van 

bestaande ruimten ; 

Verkrijgen van een grote 

polyvalente ruimte 

Via volksverhalen, beelden, 

fotoarchieven ; 

De eigenheid van de gemeente 

(her-)kenbaar maken ; 

Herbestemming van lokale 

monumenten ; 

Kunst in openbare ruimte ; 

Rijkdom die Kontich heeft een 

plaats geven op gemeentelijk 

vlak 

Wijkwerking, buurtfeesten ; 

Infrastructuur fysisch 

toegankelijk maken (mobiliteit) ; 

Infofunctie bibliotheek via 

toegankelijk maken e-cultuur ; 

Projecten rond senioren 

opzetten 

De uitvoering voor het 

cultuurbeleid behoort bij de 

gemeentelijke 

cultuurbeleidscoördinator. 

Het OCMW participeert in het 

cultuurbeleid voor het 

specifieke doelpubliek van het 

OCMW vanuit de 

cursuswerking Uit Je Doppen. 

Het OCMW zorgt voor 

toegankelijkheid voor OCMWcliënten 

via de sociale en 

culturele participatie. 


Nog enkele genoemde doelstellingen: 

Doelstelling 

Verenigingsleven ondersteunen en kansen geven 

Vrijwilligersbeleid ontwikkelen dat de sectoren overstijgt 

Samenwerking tussen gemeente en OCMW optimaliseren 

Samenwerking uitbouwen tussen diverse al dan niet culturele actoren 

3.2.3. Vaststellingen en suggesties m.b.t. gezondheidszorg en 

thuiszorg 

Zorg is een centraal thema en omvat zorg voor ouderen (zie ook ouderenzorg), voor 

gezondheid en zorg aan huis. Zorg is niet leeftijdsgebonden. 

Doelstellingen en concrete acties m.b.t. het bieden van globale zorg, ongeacht de doelgroep, 

om de grondrechten te kunnen waarborgen 


Wegwerken van wachtlijsten in 

thuiszorg, (semi-)residentiële 

voorzieningen, gehandicaptenvoorzieningen, 

ambulante 

diensten 

Blijvend signaleren vanuit de 

lokale overheid naar de 

bevoegde hogere overheid van 

noden die de lokale 

bevoegdheid overschrijden en 

actief aandringen op passende 

maatregelen 

Zorg blijvend afstemmen op de 

wijzigende zorgnoden als 

gevolg van de snel 

veranderende maatschappij en 

het detecteren van en oog 

hebben voor de tendensen die 

zich aandienen 

Waarborgen van 

toegankelijkheid van de 

eerstelijnsgezondheidszorg 

Ondersteuning van 

mantelzorgers 

Blijvend signaleren vanuit de 

lokale overheid naar de 

bevoegde hogere overheid 

Actieve sociale raad, opdracht 

voor sociale raad als forum van 

lokale partners 

Detecteren en aanpakken van 

probleem van bereikbaarheid 

van eerstelijnsgezondheidszorg 

(apothekers van wacht dichtbij, 

vliegende thuisverpleging ’s 

nachts, bereikbaarheid 

huisartsen) 

Via zorgplannen en 

teamoverlegs, gecoördineerd 

door Gezel ; 

Een ondersteunende werkgroep 

mantelzorgers 

Gezel, de Gezondheids- en 

Eerstelijnssamenwerking, 

kanaliseert in Kontich de acties 

van thuisgezondheidszorg en 

thuiszorg, dit in samenwerking 

met de lokale 

eerstelijnspartners. 

Gezel doet dit in samenwerking 

met het LOGO (Lokaal 

Gezondheidsoverleg) en met 

het Samenwerkingsinitiatief 

Thuisgezondheidszorg Mortsel. 

De signaalfunctie is een 

wisselwerking van gemeente en 

OCMW samen, ondermeer op 

aangeven van Gezel. 

De signaalfunctie gebeurt 

eveneens via de mandaten van 

medewerkers van gemeente en 

OCMW in diverse werkgroepen 

en in de kantonnale 

vergaderingen. 

Gezel is een potentieel 

ondersteuningskanaal voor 

mantelzorgers, dit in 

samenwerking met het LDC De 

Wilg en andere organisaties. 

De thuiszorgdiensten van 

OCMW en van privéorganisaties 

zijn eveneens 

ondersteunende diensten naar 

mantelzorgers toe. 

Voor financiële ondersteuning 

wordt verwezen naar de 

Vlaamse Zorgverzekering. 


Doelstellingen en concrete acties m.b.t. het behoud van maximale integratie en participatie 

van chronisch zieken in de samenleving 


Zorg op maat bieden voor 

chronisch zieken op 

arbeidsactieve leeftijd 

Aanbod aangepaste cursussen 

om ziekte een plaats te leren 

geven met aandacht voor de 

financiële toegankelijkheid 

Gebeurt deels door de 

mutualiteiten en binnen de 

cursuswerking van het Lokaal 

Dienstencentrum De Wilg. 

Het OCMW kan hierin 

participeren vanuit de 

cursuswerking Uit Je Doppen. 

Doelstellingen en concrete acties om mensen zo lang mogelijk zowel psychisch als fysisch 

gezond te houden 


(Verder) werken aan preventie 

Werken aan een gezonde 

leefomgeving 

Werken aan 

mentaliteitswijzigingen in functie 

van een goede gezondheid 

Door Gezel, in samenwerking 

met LOGO en andere 

organisaties. 

Het doorbreken en voorkomen van isolement bij bejaarden, chronisch zieken, 

gehandicapten, alleenstaande ouders,… ondermeer naar aanleiding van breukmomenten 

(b.v. door wegvallen van een partner of kinderen) werd weerhouden als een belangrijk 

aandachtspunt (zie concreet ook bij ouderenzorg). Er worden momenteel geen aparte 

doelstellingen of eigen acties aan verbonden. Indien er een projectoproep komt, wordt deze 

bekeken. 

Doelstellingen en concrete acties m.b.t. het ontwikkelen van thuiszorg en aanbieden van 

thuiszorg op maat van de verschillende doelgroepen 


Minimaal aanbod van de 

noodzakelijke dienstverlening 

met afstemming op de evoluties 

van de zorgnoden 

Bewaken van kwaliteitsvolle 

thuiszorg op maat ; 

De dienst gezinszorg van het 

OCMW werkt met een 

kwaliteitssysteem ; 

Harmonisatie en 

vereenvoudiging van de interne 

reglementen van de 

thuiszorgdiensten van het 

OCMW 

De noden en evoluties in de 

thuiszorg worden opgevolgd 

door de thuiszorgdiensten van 

het OCMW. 

3.2.4. Vaststellingen en suggesties m.b.t. huisvesting 

Doelstellingen en concrete acties m.b.t. het uitbouwen van een geïntegreerd gemeentelijk 

woonbeleid waarbij de gemeente een voortrekkersrol krijgt 


Het ontwikkelen van een 

uitgebalanceerd lokaal 

woonbeleidsplan met een lange 

termijnvisie die de krachtlijnen 

en keuzes van het lokaal 

woonbeleid weergeeft en die 

gedragen wordt door de 

bevolking. 

Parallel hiermee worden 

bestaande studies en/of reeds 

Aanstellen van een lokale 

huisvestingsambtenaar die mee 

het beleid rond wonen stuurt. 

De installatie van een actieve 

lokale woonraad (lokaal 

woonoverleg). Dit adviesorgaan 

beoogt in eerste instantie een 

structureel overleg tussen de 

(inter)lokale huisvestings- 

De gemeente heeft een 

coördinerende rol in het 

gemeentelijke woonbeleid en 

focust zich op ‘wonen en 

ruimtelijke inbedding’ rekening 

houdend met de gemeentelijke 

en bovenlokale regelgeving, 

demografische evoluties, de 

bestaande inplantingen van 

gebouwen, gronden en buurten, 


gemaakte afspraken m.b.t. 

huisvesting geactualiseerd en 

hierin opgenomen. 

Communicatie met de 

Kontichnaar over diverse 

woonaspecten 

Pro-actieve benadering van het 

wonen in de ruime betekenis 

(preventie) 

Kwaliteitsbewaking van de 

huisvesting met o.a. behulp van 

instrumenten zoals 

inventarisatie van leegstaande 

panden, heffing op krotten, 

sociaal beheersrecht enz. 

Specifieke aandacht voor 

bepaalde doelgroepen met een 

verhoogd woonrisico 

actoren rond huisvestings- en 

samenlevingsproblemen. Het 

overleg heeft aandacht voor de 

participatie van het middenveld 

/de burger. Een direct gevolg 

van dit structurele overleg is de 

uitbouw van een huisvestingsnetwerk 

waarbij procedures en 

afspraken m.b.t. wonen kunnen 

vastgelegd worden. 

De opmaak van een 

woonbehoeftenstudie met 

analyse en inventarisatie van 

de huidige huisvestingssituatie 

en richtlijnen m.b.t. de 

toekomstige woonnoden. 

Bijzondere aandacht gaat naar 

de toekomstige woonbehoeftes 

van senioren. 

De concretisering van een 

gronden pandenbeleid met 

aandacht voor de sociale mix 

van de bevolking. Er dient 

onderzocht te worden in 

hoeverre dit beleid kan 

uitbesteed worden aan een 

(interlokaal) Autonoom 

Gemeentebedrijf. 

Creëren van een woonloket als 

dominante onderdeel van de 

organisatie en dienstverlening. 

Het woonloket fungeert als 

‘frontoffice’ waar informatie en 

doorverwijzing m.b.t. de 

veelzijdige aspecten van 

wonen, ruimtelijke ordening, 

mobiliteit, milieu enz gegeven 

wordt. Voor gespecialiseerde 

huisvestingsmateries wordt de 

gebruiker doorverwezen naar 

de ‘backoffice’ (waarin o.a. de 

huisvestingsambtenaar zit) 

Levenslang wonen, duurzame 

en ecologisch verantwoorde 

materialen, premiestelsels, enz. 

Vermeerderen van het aantal 

sociale woonentiteiten ; 

Aanstellen van een coördinator 

sociale huisvesting ; 

Uitbouw van een Sociaal 

Verhuurkantoor, de bestaande 

subsidiemogelijkheden worden 

enz. 

Het lokaal woonoverleg kan de 

synergie tussen gemeente, 

OCMW en private partners 

bevorderen op vlak van 

huisvesting. 

Dit is de kerntaak van het 

OCMW dat zich richt op ‘wonen 

en (individueel) welzijn’ met 

specifieke aandacht voor 

kansarme doelgroepen. Dit 

vanuit de visie dat elke burger 

recht heeft op een behoorlijke 


hiertoe onderzocht en gebruikt ; 

Uitbreiding van eigen 

patrimonium ten dienste van 

verhuring ; 

Pro-actieve benadering van de 

(individuele) woonknelpunten ; 

Individuele of buurtgerichte 

maatzorg: samenlevingsproblemen, 

verwaarlozing 

woonst, uitdrijving woonst, 

maatregelen betreffende 

levenslang wonen, 

sensibiliseren toegankelijkheid 

van sociale woningbouw, enz. 

en betaalbare huisvesting. Dit 

gebeurt door de dienst 

huisvesting van het OCMW met 

daaronder de dienst 

Doorverhuren aan Kansarmen 

(DAK), de Lokale Opvang 

Vluchtelingen Kontich (LOVAK), 

en de Technische Dienst. 

3.2.5. Vaststellingen en suggesties m.b.t. jeugdzorg 

Voor jeugdwerkbeleid en jeugdbeleid wordt verwezen naar het JeugdBeleidsPlan 2008-2010 

(zie ook hoofdstuk 6 - 6.2.). 

Daarom worden hieronder voor jeugdwerkbeleid en jeugdbeleid enkel de doelstellingen uit 

het JeugdBeleidsPlan overgenomen. De meerjarenacties zijn verder uitgewerkt in het 

JeugdBeleidsPlan en vallen onder de verantwoordelijkheid van de gemeentelijke 

jeugdbeleidscoördinator. 

3.2.5.1. Jeugdwerkbeleid 

Doelstellingen en concrete acties m.b.t. ondersteuning van (kader)vorming 

Doelstelling 

Verruiming kadervormingsreglement 

Bekendmaking cursussen die voor jeugdwerk interessant zijn, maar buiten de klassieke kadervorming 

vallen 

Betere bekendmaking bestaande subsidiesystemen waaronder kadervorming 

Inspraak en participatie in deze doelstellingen 

Doelstellingen en concrete acties m.b.t. het bevorderen toegankelijkheid van het jeugdwerk: 

Doelstelling 

Toegankelijkheid speelpleinwerking bestendigen zonder de kwaliteit uit het oog te verliezen 

Bekendmaken en onderzoeken van bestaande subsidies 

Samenwerken met OCMW in het kader van het LSB 

Samenwerken met KOKON voor voor- en naschoolse opvang bij Grabbelpasactiviteiten 

Individuele jongeren en jeugdwerkers bereiken 

Doelstellingen en concrete acties m.b.t. materiële en financiële ondersteuning 

Doelstelling 

Diverse doelstellingen betreffende de bestaande subsidies 

Ter beschikking stellen gemeentelijk materiaal aan verenigingen 

Een groter deel van de voorziene subsidies voorbehouden voor de huur van audiovisuele middelen 

Personeelsstructuur jeugddienst aanpassen 

Fuifbeleid 

Regeling containerpark 

Tarieven zaalhuur voor erkende verenigingen 



Doelstellingen en concrete acties m.b.t. jeugdwerkinfrastructuur 

Doelstelling 

Evalueren en aanpassen huidig systeem infrastructuursubsidies 

RUP Meyl 

Brandpreventiesubsidie behouden 

Gelden prioritair aanwenden voor nieuwe subsidiemogelijkheden rond energie, duurzaamheid en 

inbraakpreventie 

Stuurgroep polyvalente ruimte met alle betrokken sectoren 

Inspraak en participatie in bovenstaande doelstellingen 

3.2.5.2. Jeugdbeleid 

Doelstellingen en concrete acties m.b.t. geïntegreerd jeugdbeleid 

Doelstelling 

Inspanningen rond betaalbaar wonen verder zetten in overleg met dienst ruimtelijke ordening (zie ook 

huisvesting) 

Ambtelijk overleg m.b.t. drugpreventie 

Ambtelijk overleg met jeugddiensten buurgemeenten 

Kinderopvang: beleidsplan kinderopvang uitvoeren (zie ook kinderopvang) 

Jeugdcultuur/cultuur voor jongeren promoten in afstemming met Cultuurbeleidsplan 

Relatie jeugdwerk – middenstand (brugfunctie jeugdraad en jeugddienst) 

Mobiliteit (onderzoeken of Kontich in een volgende fase alsnog kan/moet aansluiten bij het Antwerpse 

nachtbusnet) 

Verkeer (uitvoering suggesties uit verkeersnota jeugdraad 2004) 


Doelstellingen en concrete acties m.b.t. jeugdruimte 

Doelstelling 

Fuif- en repetitieruimte in polyvalente ruimte 

Werk maken van groene ruimte voor jeugdwerk i.o.m. de beleidsnota gemeentebestuur 

Gemeentelijke speelterreinen 

Ruimtelijke ordening 


Doelstellingen en concrete acties m.b.t. jeugdinformatie 

Doelstelling 

Jeugdkrant aantrekkelijker maken 

Opnemen gemeentelijke informatie in tijdschriften/mailings van verenigingen 

Aparte website 

Reglement plakzuilen 

E-zine perfectioneren en adressenbestand uitbreiden en up-to-date houden 

Toegankelijkheid en bekendheid jeugdraad 

Jeugdinfogids 

Bekendheid jeugddienst 

Overzicht Kontichse kampplaatsen 


3.2.5.3. Kinderopvang 

Hieronder worden de doelstellingen opgesomd die uit de werkgroep naar boven kwamen. 

Het volledige beleidsplan Kinderopvang wordt in overeenstemming met het besluit van de 

Vlaamse Regering houdende het lokaal beleid kinderopvang van 4 mei 2007 integraal 

opgenomen in hoofdstuk 6 (zie hoofdstuk 6 - 6.3.). 


Er blijft omwille van de geïntegreerdheid een belangrijke link met het jeugdwerkbeleidsplan 

en gebeurt in samenwerking met het jeugdbeleid. 

Doelstellingen en concrete acties opdat alle kinderen van 0 – 12 jaar beroep kunnen doen op 

kwaliteitsvolle kinderopvang 

Doelstelling 

Bestaande opvangmogelijkheden financieel toegankelijker maken voor kwetsbare doelgroepen 

Kinderopvang toegankelijker maken voor kinderen met een specifieke zorgbehoefte 

De kinderopvang van 0 – 12 jaar moet inspelen op de economische, sociale en pedagogische noden 

Doelstellingen en concrete acties opdat er een evenwicht zou komen tussen het aanbod en 

de vraag naar kinderopvang in Kontich 

Doelstelling 

Wegwerken van de wachtlijsten in de kinderopvang 

Bewaken dat er voldoende verscheidenheid in het aanbod van kinderopvang is 

Doelstellingen en concrete acties m.b.t. om te onderzoeken wat de noden zijn aan opvang 

voor kinderen ouder dan 12 jaar 

Doelstelling 

Deze onderzoeksopdracht wordt opgenomen in het beleidsplan kinderopvang 

3.2.6. Vaststellingen en suggesties m.b.t. onderwijs en vorming 

Voor het ontwikkelen van een onderwijsbeleid dat breder gaat dan het eigen gemeentelijke 

aanbod is een decreet op komst i.v.m. flankerend onderwijsbeleid. Het gemeentelijk 

onderwijs wordt op zich niet opgenomen in het lokaal sociaal beleidsplan, maar de linken van 

onderwijs met lokale sociale thema’s worden wel vermeld. 

Doelstellingen en concrete acties m.b.t. het verder uitbouwen van de goede verstandhouding 

met de scholen en van daaruit overleg organiseren 


Burgerzin aankweken in functie 

van het tegengaan van 

eventuele overlast door 

leerlingen 

Leerlingen laten kennismaken 

met preventiewerking 

Systeem van signaalfunctie aan 

scholen 

Bestaande preventie in scholen 

i.v.m. budgetbeheer en rechten 

als meerderjarige ; 

Uitbreiden van deze methode 

voor andere onderwerpen 

Link met jeugdbeleid. 

Is bevoegdheid van de nieuwe 

gemeentewacht. 

Preventiecursussen worden in 

Kontichse scholen gegeven 

door de budgetdienst en de 

dienst rechtshulp van het 

OCMW. 

Preventiewerking van Gezel. 

Doelstellingen en concrete acties m.b.t. het geven van vorming aan mensen met tijd overdag 

en aan de specifieke doelgroep van het OCMW Kontich 


Effectief bereiken van de 

beoogde doelgroepen 

Integraal beleid betreffende 

cursuswerking 

Toegankelijke 

computercursussen aan 60- 

plussers ; 

Aangepaste cursussen 

aanbieden in functie van de 

noden die zich aandienen 

OCMW cursuswerking Uit Je 

Doppen 

Samenwerking OCMW 

cursuswerking Uit Je Doppen 

met de gemeentelijke 

cultuurdienst, met het LDC De 

Wilg en andere. 


3.2.7. Vaststellingen en suggesties m.b.t. ouderenzorg 

De volgende jaren zal Kontich met vergrijzing te maken hebben. Dit raakt aan alle 

grondrechten die we willen waarborgen. De andere doelgroepen en grondrechten mogen 

echter niet geïsoleerd worden omwille van de vergrijzing. 

Doelstellingen en concrete acties m.b.t. het pro-actief werken op de vergrijzing 


Opvang van het (groeiende) 

tekort aan rusthuisbedden 

realiseren ten laatste tegen 

2020 

Opvang via serviceflats 

Beslissing nemen over de 

manier waarop er een antwoord 

kan gegeven worden op het 

tekort ; 

Een stappenplan met tijdslijn 

maken voor het opstarten en 

uitwerken van een nieuw 

rustoord in Kontich om dit tegen 

2020 klaar te hebben 

Zowel OCMW als gemeente 

signaleren het tekort en zoeken 

actief mee naar mogelijkheden 

om de tekorten op te vullen, 

ondermeer door het detecteren 

van potentiële privé-actoren en 

door het onderzoeken en 

waarmaken van mogelijke 

stimulansen voor deze privéactoren. 

Doelstellingen en concrete acties opdat bejaarden zo lang mogelijk thuis kunnen blijven 


Ondersteuning van de 

mantelzorgers 

Gebruik maken van nieuwe 

media, b.v. via weblog 

Het OCMW heeft een netwerk 

van thuiszorgdiensten met het 

Maatzorg bieden 

Nachtverpleging los van de 

nomenclatuur 

doel dat bejaarden zo lang 

mogelijk thuis kunnen blijven. 

Voldoende thuiszorg aanbieden 

Meer dagen nachtopvang en 

oppasdiensten voorzien 

ondermeer ter ondersteuning 

van de mantelzorgers (vooral bij 

beginnende dementie) 

Inspelen op het wegvallen van 

actieve ondersteuning door 

sociale en familiale netwerken 

Bevorderen mobiliteit en 

toegankelijkheid 

Uitbreidingsaanvraag 

urencontingent dienst voor 

gezinszorg van het OCMW ; 

Onderzoeken van de nood aan 

bijkomende diensten 

Het betreft de dienst voor 

gezinszorg, de 

schoonmaakdienst, warme 

maaltijden, personenalarmen, 

karweien aan huis, minder 

mobielen centrale. Het OCMW 

is tevens agent van de Vlaamse 

Zorgkas. 

Isolement doorbreken van 

bejaarden, tegengaan van 

vereenzaming 

Specifieke laagdrempelige 

acties ontwikkelen voor het 

stimuleren van het sociale leven 

en van het verenigingsleven 

naar gezonde 80-plussers toe ; 

Actieve detectie van kwetsbare 

senioren 

Gezel staat in voor de 

coördinatie van de thuiszorg en 

de samenwerking tussen de 

diverse eerstelijnspartners. 

Zie ook gezondheidszorg en 

thuiszorg. 

De transmurale diensten van 

vzw De Hazelaar werken 

ondersteunend bij dit doel. 

3.2.8. Vaststellingen en suggesties m.b.t. recht 

Doelstellingen en concrete acties m.b.t. de individuele juridische hulpverlening 


Minimaal aanbod behouden van 

de noodzakelijke 

dienstverlening met afstemming 

De dienst rechtshulp van het 

OCMW is gratis toegankelijk 

voor een brede doelgroep. 


op de zorgnoden 

Toegankelijkheid verhogen naar 

specifieke doelgroepen 

Doorverwijssysteem ; 

Gerichte informatie en aanpak 

naar moeilijk bereikbare 

doelgroepen; 

Verbreden van de doelgroep; 

Promoten rechtshulp bij 

doelpubliek OCMW 

Kosteloze juridische bijstand is 

eveneens mogelijk in het 

vredegerecht van Kontich. 

Doelstellingen en concrete acties m.b.t. juridische vraagstukken die het individuele 

overstijgen 


Opstarten/herstarten van 

collectieve preventie 

Voorlichting geven rond 

ethische vraagstukken en 

rechtskwesties, zowel aan 

personeel als aan groter 

doelpubliek; 

Aangepaste 

preventiecursussen met 

juridische aspecten; 

Collectieve uitleg over 

huisvesting, huurwetgevingen, 

echtscheidingen 

Dienst rechtshulp van het 

OCMW. 

3.2.9. Vaststellingen en suggesties m.b.t. sociale vangnetten 

Het OCMW is het lokale sociale vangnet bij uitstek. Bij de gehele hulpverlening is het 

bewaken van een kwaliteitsvolle hulp op maat essentieel. Voor het geheel aan acties, zowel 

voor het gelijkblijvend beleid als voor bijkomende initiatieven, verwijzen we naar de 

meerjarenplanning, gekoppeld aan het budget, van het OCMW. 

Doelstellingen en concrete acties m.b.t. het ultiem overbodig maken van hulpverlening 


Zelfredzaamheid van mensen 

verhogen 

Streven naar het effectief 

verwezenlijken van de sociale 

grondrechten met het bewaken 

van het evenwicht tussen 

enerzijds het recht op de 

sociale grondrechten door de 

burger en anderzijds de plichten 

die aan diezelfde gebruiker 

worden opgelegd om gebruik te 

kunnen maken van deze 

sociale rechten 

Sanctionering van overheid 

indien een beoogd grondrecht 

niet bereikt wordt ; 

Signaalfunctie naar lokale en 

hogere overheid toe. 

Sociale dienst OCMW 

waaronder de algemene sociale 

dienst, de budgetdienst, de 

cursuswerking Uit Je Doppen, 

de dienst arbeidsbegeleiding en 

Vakant, Gezel en de dienst 

huisvesting. 

Dienst maatschappelijke 

werken van de gemeente 

(Zie ook hoofdstuk 4 

taakverdeling en werkafspraken 

tussen OCMW en gemeente) 


Doelstellingen en concrete acties m.b.t. het nemen van beleidsmaatregelen die nodig zijn 

i.f.v. het leiden van een zo menswaardig mogelijk bestaan 


Waarmaken van signaalfunctie 

naar het beleid toe, zowel 

lokaal als bovenlokaal, van 

knelpunten die het leiden van 

een menswaardig bestaan in 

deze samenleving tegenhouden 

of bemoeilijken 

Minimaal aanbod van de 

noodzakelijke dienstverlening 

met afstemming op de evolutie 

van de zorgnoden 

Waarmaken van vangnetfunctie 

en sociale insluitingfunctie 

Bewaken van kwaliteitsvolle 

hulp op maat ; 

Op de hoogte blijven van 

wetgevingen en methodieken 

Financiële hulpverlening ; 

Voor wie 

werkloosheidsvergoeding krijgt 

moet bijpassing door financiële 

steun overbodig worden ; 

Link met huisvesting t.g.v. hoge 

huurlasten ; 

Restgroepen effectief bereiken ; 

Samenwerking tweedelijn en 

andere actoren, 

netwerkvorming, werken over 

begrotingen en organisaties 

heen 







huisvesting. 






Doelstellingen en concrete acties m.b.t. het behouden en verbreden van categoriale 

hulpverlening 


Groepen in beeld brengen die 

een bepaald armoederisico 

inhouden 

Werken aan aangepaste 

methodieken 

Hulpverlening aanpassen op 

maatschappelijke 

verschuivingen 

Verminderen van de hoge 

administratieve lasten voor de 

maatschappelijk werkers van de 

sociale dienst OCMW 

Verminderen van de hoge 

administratieve lasten naar de 

burgers toe 

Blijvende vorming in functie van 

deskundigheidsbevordering 

Onderzoeken van 

vereenvoudiging van 

gemeentelijke premies 







huisvesting. 







Hoofdstuk 4. Taakverdeling en werkafspraken tussen 

gemeente en OCMW Kontich 

4.1. Concrete samenwerkingsafspraken tussen gemeente en 

OCMW 

Het beleidsinstrument van het sociaal impulsfonds was reeds een samenwerking tussen 

gemeente en OCMW. 

In het eerste beleidsplan worden concrete samenwerkingsafspraken opgenomen. Het doel is 

om de hulpen dienstverlening op elkaar af te stemmen om tot een eensgezind en 

gecoördineerd handelen te komen. 

In 2006 wordt een uitgebreide inventaris opgemaakt als werkinstrument voor de diverse 

medewerkers in gemeente en OCMW. Er is een nieuw gemeentedecreet dat zijn invloed kan 

hebben op het lokaal sociaal beleid. Dit wordt eveneens in 2006 in de kerngroep onderzocht. 

Hierna volgen de concrete samenwerkingsafspraken tussen gemeente en OCMW Kontich 

waarbij het gemeentebestuur en het OCMW-bestuur van Kontich overeenkomen om een 

integraal lokaal sociaal beleid te voeren. Daartoe worden volgende afspraken gemaakt. 

4.1.1. Samen werken aan welzijn 

Het welzijnsbeleid moet gedragen worden door OCMW én gemeentebestuur. Zowel 

gemeente als OCMW engageren zich om gezamenlijk het lokaal sociaal beleid vorm te 

geven en streven hierbij naar een zo groot mogelijke integratie van hun taken. De coördinatie 

van het lokaal sociaal beleid is een uitdrukkelijke opdracht voor beide besturen om zo te 

komen tot één lokaal sociaal bestuur. 

Beide besturen engageren zich om in de diverse beleidsdomeinen rekening te houden met 

de welzijnsaspecten en -effecten om tot een integraal lokaal sociaal beleidsplan te komen. 

OCMW en gemeentebestuur maken afspraken over de organisatie van het ambtelijk overleg 

tussen het personeel van beide besturen inzake voorbereiding en uitvoering van het lokaal 

welzijnsbeleid. 

De wederzijdse vertegenwoordiging van voorzitter van het OCMW en van college van 

burgemeester en schepenen en het onderlinge overleg gebeuren analoog de organieke wet 

van 8 juli 1976 betreffende de OCMW’s en analoog het Nieuwe Gemeentedecreet. 

4.1.2. Taakverdeling 

Beide besturen hebben wettelijke taken inzake welzijn. Daarnaast nemen gemeente en 

OCMW elk specifieke welzijnstaken op zich. De taken zijn complementair aan elkaar en 

worden in deze overeenkomst duidelijk afgebakend. Door gezamenlijke afspraken te maken 

en samen te werken kan overlapping voorkomen en afstemming gerealiseerd worden. 

Het OCMW is het eerste aanspreekpunt voor de burger in verband met welzijn, maar verwijst 

door naar de gemeentelijke diensten voor de domeinen die de gemeente behartigt. 


De taakverdeling en het loket waar de burger voor welzijnsmateries terecht kan, worden 

duidelijk naar de burgers toe gecommuniceerd. OCMW en gemeentebestuur maken 

afspraken over het informatiebeleid naar de burger. Daarbij scheppen zij een zo groot 

mogelijke duidelijkheid voor de burgers over de taakafbakening en aanspreekbaarheid 

inzake de welzijnstaken van beide besturen. 

Informatiemethodes zijn ondermeer het informatieblad van de gemeente Kontich, de 

gemeentelijke website en de gemeentelijke infogids. 

4.1.2.1. Inventaris van de huidige welzijnstaken van het OCMW 

Financiële tussenkomsten: 

- Aanvragen leefloon: sociale uitkering die een minimuminkomen waarborgt aan 

personen zonder bestaansmiddelen of wier bestaansmiddelen lager liggen dan de 

wettelijk vastgestelde bedragen 

- Voorschotten op inkomen en sociale uitkeringen 

- Aanvragen andere vormen van financiële hulp: huurtoelage, verwarmingstoelage, 

tussenkomst in medische kosten, tussenkomst in farmaceutische kosten, 

hospitalisatiekosten, ziekenfondsbijdragen, begrafeniskosten en andere 

- Aanvragen verwarmingstoelage uit Sociaal Stookoliefonds 

- Verlenen van huurwaarborgen 

Algemene sociale dienstverlening: 

- Informatieverstrekking en hulp bij problemen i.v.m. de sociale zekerheid (mutualiteit, 

kinderbijslag, werkloosheid, pensioen,…) 

- Hulp bij aanvragen sociaal telefoontarief, vermindering kabeldistributie, sociaal gasen 

elektriciteitstarief, huursubsidie en installatiepremie,… 

- Eerste opvang en begeleiding bij problemen van psychische en/of sociale aard, met 

indien nodig doorverwijzing naar meer gespecialiseerde diensten 

- Bedeling huisvuilzakken voor gezinnen met beperkt inkomen 

- Voedselbedeling 

Budgetdienst: 

- Budgetbeheer 

- Budgetbegeleiding 

- Erkende dienst voor schuldbemiddeling 

- Lokale Adviescommissie omtrent minimale levering gas, elektriciteit en water (LAC) 

(opladen budgetmeterkaart elektriciteit sociale leverancier Gedis) 

- Preventieve werking 

Huisvesting 

- Doorverhuren Aan Kansarmen (DAK) 

- Begeleiding aanvragen sociale woningen 

- Meubelmagazijn 

- Bemiddeling bij uit huiszetting 

- Serviceflats Altena 

Lokale Opvang Voor Asielzoekers Kontich (LOVAK): 

- Materiële opvang asielzoekers 

Tewerkstelling: 

- Begeleiding tewerkstelling volgens artikel 60 §7 

- Vakant en arbeidsbegeleiding 

- Samenwerking met Lokale Werkwinkel en tewerkstellingsforum 

Uit Je Doppen: 

- Cursuswerking 

- Preventiewerking jongeren 

- Samenwerking met Dagcentrum Driehuizen, Gemeentelijke Cultuurdienst, Lokaal 

dienstencentrum De Wilg, Gemeentelijke Sportdienst 


Plaatsing bejaarden: 

- Ten laste neming financiële tussenkomst naar rustoord 

- Hulp bij zoeken naar rustoord 

Plaatsing van kinderen 

Noodplan barre weersomstandigheden: afstemming hulporganisaties, coördinerende rol bij 

opmaak plan en organisatie noodhulp 

Crisisopvang: 

- Samenwerking met KINA 

Thuiszorg 

- Dienst voor gezinszorg 

- Schoonmaakdienst met een dienstenonderneming als sui-generis afdeling 

- Warme maaltijden 

- Klusjesdienst 

- Personenalarm 

- Thuiszorgtoelage 

- Wettelijk agent Vlaamse zorgkas: opvolging aanvragen in de zorgverzekering 

- Minder mobielen centrale 

- Informatie betreffende thuiszorg en hulp bij aanvragen premies 

Gezondheid en eerstelijnssamenwerking (Gezel): 

- Zorgenplannen 

- Teamoverlegs 

- Projecten Gezondheid Voorlichting en Opvoeding (GVO) 

- Vertegenwoordiging in Samenwerkingsinitiatief Thuisgezondheidszorg Mortsel 

- Vertegenwoordiging in Lokaal Gezondheidsoverleg Provincie Antwerpen Midden 

(LOGO Praam) 

Juridische informatie en advies 

Kinderopvang 

- Kinderdagverblijf ’t Brugske 

- Kinderdagverblijf ’t Wisterke 

- Dienst voor opvanggezinnen Dommeltje 

4.1.2.2. Inventaris van de huidige welzijnstaken van het gemeentebestuur 

Dienst Maatschappelijke Werken: 

- Aanvragen tegemoetkomingen: inkomensvervangende, integratie en hulp aan 

bejaarden 

- Aanvragen parkeerkaart voor personen met een handicap 

- Aanvragen (overlevings)pensioen, inkomensgarantie voor ouderen 

- Aanvragen gemeentelijke sociale premies 

- Werkloosheid: stempelcontrole 

- Bijhouden registratie poliomyelitis 

- Informatieverstrekking en hulp bij problemen i.v.m. de sociale zekerheid (mutualiteit, 

kinderbijslag, werkloosheid, pensioen,…) met mogelijke doorverwijzing naar 

gespecialiseerde diensten 

- Hulp bij aanvragen sociale tarieven voor mindervaliden en senioren: telefoon, T.V.- 

distributie, … 

- Ondersteuning gemeentelijke adviesraden 

- Gemeentelijke seniorenraad 

- Gemeentelijke sociale raad 

- Gemeentelijke gehandicaptenraad 

- Seniorenwerking 

Buitenschoolse kinderopvang: 

- Kinderclub Kokon (Kinderopvang Kontich) 

Dienst Jeugd: 

- Gemeentelijke jeugdraad 


- Speelbeleid: grabbelpas, SWAP, vakantiespeelpleinwerking, beheer gemeentelijke 

speelterreinen 

- Jeugdwerkbeleid: dienstverlening aan en subsidiëring van het plaatselijke jeugdwerk 

(zowel individuen als verenigingen) 

- Jeugdinformatie: eerstelijnsfunctie als aanspreek- en doorverwijspunt voor alle 

jongeren en hun omgeving, “fuifloket” 

Dienst Onderwijs: 

- Secretariaat van het Lokaal Overleg Kinderopvang 

- Secretariaat en coördinatie van het fietspoolingproject 

- Aanspreekpunt voor de scholen (éénloketsysteem) 

- Sociale rol van de gemeenteschool 

Dienst Ontwikkelingssamenwerking 

- Secretariaat en begeleiden van de Gemeentelijke Werkgroep 

OntwikkelingsSamenwerking Kontich (GWOSK) 

- Financiële en logistieke ondersteuning van sociale acties als 11.11.11, Kom op tegen 

kanker,… 

- Dienstverlening aan en subsidiëring van plaatselijke ontwikkelingsorganisaties 

- Verkoop gevonden voorwerpen 

Dienst Milieu en Duurzaamheid: 

- Gemeentelijke milieuraad 

- Eerstelijns milieuzorg en meldpunt milieuklachten 

- Informeren en sensibiliseren i.v.m. milieu, duurzame ontwikkeling, afval,… 

- Informeren en aanvragen financiële tegemoetkomingen inzake milieu en 

duurzaamheid (energie, water, groen,…) 

- Werken aan een aangename leef- en woonomgeving (groenvoorziening, duurzaam 

en gezond bouwen en wonen, afbouw gebruik bestrijdingsmiddelen,…) 

Ruimtelijke ordening: 

- Gemeentelijke Commissie Ruimtelijke Ordening (Gecoro) 

- Coördinerende en kwaliteitsbewakende taak in de Vlaamse Wooncode 

- Stedenbouwkundige vergunningen en attesten 

- Aanvragen huisvestingspremies, verbeteringspremies 

Cultuurbeleid: 

- Cultuurdienst 

- Gemeentelijke culturele raad 

- Bibliotheek 

Sportdienst: 

- Gemeentelijke Sportraad 

- Sociale functie betreffende toegankelijke sportinfrastructuur 

- Sociale werking Meihof - Lint 

Dienst Mobiliteit: 

- Gratis fiets graveren en afgifte bewonerskaarten 

- Opvolging derdebetalerssyseem Waarloos en Kontich-Kazerne (De Lijn Kontichkaart) 

- Aanvragen parkeerplaats voor personen met een handicap 

- Bijstand verlenen bij politie bij fietscontrole 

- Aanspreekpunt verkeersproblemen en info De Lijn 

Communicatiedienst: 

- Onthaal nieuwkomers 

- Infodienst 

Vertegenwoordiging in Lokaal Gezondheidsoverleg Provincie Antwerpen Midden (LOGO 

Praam) 


4.1.2.3. Afspraken omtrent taakverdeling 

Bovenstaande inventaris werd in 2006 verder verfijnd en de welzijnstaken tussen OCMW en 

gemeente worden verder op elkaar afgestemd. 

Wijzigingen in bovenstaande taakverdeling gebeuren met voldoende overleg en inspraak van 

beide besturen. Overdracht van taken kan enkel mits het voorzien van de nodige middelen, 

zowel wat betreft financiën als wat betreft personeel. 

Er wordt gezamenlijk gestreefd naar vereenvoudiging en harmonisering van de lokale 

premies en regelgeving. 

Indien zich in de toekomst nieuwe initiatieven op een deelterrein van het sociaal beleid 

aandienen, wordt in onderling overleg vastgelegd welk bestuur de eindverantwoordelijkheid 

heeft voor dat terrein en wordt omschreven wie welke taken heeft voor dat terrein. 

4.1.3. Financiën 

Het gemeentebestuur garandeert voldoende middelen voor het uitvoeren van de 

welzijnstaken toegewezen aan het OCMW . 

Het OCMW krijgt van de gemeente jaarlijks in elk geval het minimumbedrag zoals voorzien 

in het meerjarenplan. Dit budget is verworven en kan niet in vraag gesteld worden bij de 

besprekingen van de jaarlijkse begrotingen van het OCMW. 

Het gemeentebestuur garandeert voldoende bijkomende middelen voor bijkomende 

wettelijke opdrachten of bij overheveling van opdrachten van gemeente naar OCMW. 

4.2. Projectfiche Sociaal Huis 

Met ingang van 1 januari 2007 werd het Sociaal Huis in Kontich gerealiseerd. Hieronder volgt 

de technische projectfiche van het Sociaal Huis. 

4.2.1. Situering Sociaal Huis Kontich 

Het Sociaal Huis situeert zich op gemeentelijk niveau. 

Aantal inwoners Kontich: 20.239 (01/01/2006) 

Oppervlakte Kontich: 2.376 ha of 23,76 km², waarvan 1.896 ha in Kontich en 480 ha in 

fusiegemeente Waarloos. 

De fysieke setting van het Sociaal Huis is per adres: 


2550 Kontich 

Tel: 03 451 14 30 

www.kontich.be 

sociaalhuis@kontich.be 


4.2.2. Concept Sociaal Huis 

Het Sociaal Huis is geen gebouw, maar een concept, het is een opdracht aan het ‘lokaal 

bestuur’ (en daardoor opdracht van zowel gemeente als OCMW) om een loket-, informatieen 

doorverwijsfunctie waar te maken. 

Visie: 

Het Sociaal Huis is een lokaal aanspreekpunt voor sociale hulp en dienstverlening en omvat 

een loket-, informatieen doorverwijsfunctie die geïntegreerd en kwaliteitsvol moeten 

uitgebouwd worden. Het hoofddoel is het maximaliseren van de toegankelijkheid van de 

sociale hulpen dienstverlening naar de burgers toe, in bijzonder naar de meest kwetsbare 

burgers toe. 

Het waarmaken van de visie van het Sociaal Huis is afhankelijk van enkele voorwaarden, 

met name de kritische succesfactoren: 

• De samenwerking tussen gemeente en OCMW onderling 

• De samenwerking tussen gemeente en OCMW met de diverse lokale en regionale 

sociale actoren. 

• De personeelsleden van gemeente en OCMW (en eigenlijk van alle lokale actoren) 

moeten wat betreft dienstverlening naar de burger toe dezelfde visie kunnen 

onderschrijven en hanteren. 

4.2.3. Betrokken actoren Sociaal Huis 

4.2.3.1. Fysieke inbedding 

Het Sociaal Huis is fysiek ingebed per adres OCMW Kontich en omvat volgende 

dienstverlening: 

• Sociale dienst OCMW Kontich waaronder: 

o Algemene sociale dienst (administratieve en financiële steun, gezins- en 

persoonlijke problemen, opname in een rustoord, bedeling huisvuilzakken, 

stookoliefonds, vakantieparticipatie, informatie en advies,…) 

o Dienst budgetbegeleiding, budgetbeheer, schuldbemiddeling 

o Vakant en Arbeidsbemiddeling 

o Uit je Doppen, cursuswerking 

o Serviceflats: informatie en dossierbehandeling 

• Thuisdiensten OCMW Kontich 

o Dienst voor gezinszorg 

o Schoonmaakdienst 

o Karweihulp aan huis 

o Warme maaltijden 

o Personenalarm 

o Minder mobielen centrale 

o Agent Vlaamse Zorgkas (zorgverzekering) 

• Gezondheid en Eerstelijnssamenwerking (GEZEL) 

• Technische dienst / huisvesting OCMW Kontich 

o 

o 

Doorverhuur aan kansarmen (DAK) 

Lokale Opvang van Asielzoekers in Kontich (LOVAK): materiële opvang en 

begeleiding van asielzoekers 

• Dienst Rechtshulp OCMW Kontich 

• Kinderdagverblijf OCMW Kontich ’t Brugske 


4.2.3.2. Zitdagen van derden in het Sociaal Huis 

Volgende organisaties hebben zitdagen in het Sociaal Huis: 

• Consultatiebureau van Kind & Gezin 

• Centrum voor Leerlingenbegeleiding (CLB): medische onderzoeken 

• Lokale Adviescommissie (LAC) omtrent de minimale levering van elektriciteit, gas en 

water 

• De lokalen van het Sociaal Huis kunnen ter beschikking worden gesteld voor 

o Zitdagen van andere actoren uit de welzijnssector 

o Vergaderingen en opleidingen van actoren uit de welzijnssector 

4.2.3.3. Fysiek op een andere locatie 

Volgende diensten behoren tot het Sociaal Huis, maar zijn fysiek op een ander adres 

gelokaliseerd: 

• Gemeentelijke dienst maatschappelijke werken (Gemeenteplein 1) 

o Werkloosheid 

o Pensioenen 

o Gemeentelijke sociale premies 

o Inentingen 

o Verkoop van lijnkaarten 

o Aanvraag van federale tegemoetkomingen voor mindervaliden 

o Speciale parkeerkaart voor mindervaliden 

o Sociaal telefoontarief voor mindervaliden en senioren 

• Buitenschoolse kinderopvang Kontich (KOKON) (Molenstraat 30) 

• Kinderdagverblijf ’t Wisterke, OCMW Kontich (Ferd. Maesstraat 90) 

• Dienst voor onthaalgezinnen ‘Dommeltje’, OCMW Kontich (Magdalenastraat 36) 

• Serviceflats Altena, OCMW Kontich (Antwerpsesteenweg 77) 

4.2.3.4. Samenwerkingsverbanden 

Met volgende diensten bestaat een samenwerkingsovereenkomst of protocol: 

• Lokale werkwinkel (Molenstraat 30) 

o Plaatselijk Werkgelegenheidsagentschap 

o Dienstenonderneming 

o Vlaamse Dienst voor Arbeidsbemiddeling (VDAB) 

o Vlaamse Dienst voor Arbeidstrajectbemiddeling (ATB) 

• De Hazelaar / De Wilg vzw 

• Lokaal Gezondheidsoverleg Provincie Antwerpen Midden (LOGO Praam) 

• Samenwerkingsinitiatief Thuisgezondheidszorg Mortsel 

• Palliatieve Hulpverlening Antwerpen 

• Lokale begeleidingscommissie AZ St.-Maarten 

• Krisis Info Netwerk Antwerpen (KINA) 

• Opnieuw en co 

• Sociale woningmaatschappijen 

• De concrete samenwerkingsafspraken tussen gemeente en OCMW onder het motto 

‘Samen werken aan welzijn’. Het bevat de concrete taakverdeling met een inventaris 

van de huidige welzijnstaken van het OCMW en van het gemeentebestuur en 

financiële afspraken. (zie 4.1.) 


4.2.4. Loketfunctie 

De loketfunctie is ondergebracht bij het onthaal van de sociale dienst van OCMW Kontich, 

dat hiervoor wordt omgevormd tot een ‘sociaal loket’. 

De bezoeker wordt ontvangen door een opgeleide onthaalbediende. 

Vragen betreffende een standaardproduct met een routinematig antwoord vormen een 

onderdeel van de formaliteitendienstverlening en worden rechtstreeks door de 

onthaalbediende beantwoord. 

Voor vragen die duidelijk behoren tot een gekende dienst geeft de onthaalbediende de juiste 

contactgegevens door. 

Voor vragen betreffende een sociale materie die mogelijk een individuele opvolging 

inhouden, wordt telkens teruggekoppeld naar sociale dienst OCMW Kontich. De 

maatschappelijk werker van permanentie bekijkt de vraag, met aandacht voor eventueel 

achterliggende vragen en in functie van de toegankelijkheid tot de sociale grondrechten. De 

maatschappelijk werker verwijst gericht door naar de juiste dienst (zie 6). 

Het Sociaal Huis is tevens meldpunt voor hulpbehoevende sociale situaties. 

4.2.5. Informatiefunctie 

Volgende bestaande informatiekanalen van het lokaal bestuur naar de burger toe 

ondersteunen de informatiefunctie van het Sociaal Huis: 

• Het gemeentelijk informatieblad 

• Infogids Kontich 

• Welzijnsgids Kontich 2006 

• Website gemeente en OCMW Kontich: wordt geoptimaliseerd en systematisch 

geactualiseerd 

• Sociale Kaart Antwerpen (SOKA) met systematische actualisatie door OCMW Kontich 

van de gemeentelijke diensten en organisaties 

• Rechtenverkenner: een recent on-line-instrument dat een overzicht geeft van de 

mogelijke rechten op basis van het profiel van de aanvrager. De website 

www.rechtenverkenner.be wordt aangevuld met de lokale tegemoetkomingen en 

tussenkomsten. 

Het blijft belangrijk dat de burgers zo juist mogelijk rechtstreeks geïnformeerd worden 

omtrent de diversiteit aan sociale hulpen dienstverlening in Kontich. Er wordt niet 

gepromoot dat de burger éérst via het Sociaal Huis moet komen, omdat dit in vele gevallen 

een extra verplaatsing voor de burger zal meebrengen. 

4.2.6. Doorverwijsfunctie 

Voor de doorverwijsfunctie is een korte en duidelijke procedure doorverwijzing uitgeschreven 

in functie van zowel passieve als actieve interne en externe doorverwijzing. 

Een juiste doorverwijzing vereist een juist overzicht van diensten en contactgegevens. Dit 

wordt opgevangen binnen de informatiefunctie. 


4.2.7. Coördinatie 

Op beleidsniveau is dit de kerngroep lokaal sociaal beleid. 

Op operationeel niveau is dit de coördinator lokaal sociaal beleid in samenwerking met de 

secretaris van OCMW Kontich. 

De actoren die in het Sociaal Huis onderdak hebben, werken als zelfstandige entiteiten. 

4.2.8. Financiering 

Het Sociaal Huis valt binnen de financiële afspraken die gemaakt zijn in de ‘concrete 

samenwerkingsafspraken tussen gemeente en OCMW’ (zie 4.1.). 

4.2.9. Juridische structuur 

Het Sociaal Huis is juridisch verankerd in het decreet lokaal sociaal beleid dat op 22 mei 

2004 in werking trad. Het is een samenwerkingsopdracht aan gemeente en OCMW en heeft 

geen eigen rechtspersoonlijkheid. 

4.2.10. Toekomstperspectieven 

Na één jaar Sociaal Huis, dit is begin 2008, volgt een evaluatie omtrent de vragen die 

effectief bij het sociaal loket komen en extern worden doorverwezen. Afhankelijk van de 

evaluatie wordt een digitale inventaris van procedures met zoekformule via intranet 

uitgewerkt. 

Inzake sociale dienstverlening van gemeente en OCMW is het op termijn wenselijk dat alle 

sociale dienstverlening per adres Sociaal Huis kan gebeuren. Ideaal is dat alle 

persoonsgebonden materies op één adres gelokaliseerd zijn. Realistisch is dat op termijn de 

inkomensgebonden welzijnstaken fysiek in het Sociaal Huis worden ondergebracht. Bij 

overdracht van welzijnstaken van gemeente naar OCMW Kontich is het noodzakelijk dat 

personeel en middelen mee worden overgedragen. 

Op termijn is het belangrijk om, in functie van de samenwerking en eenzelfde aanpak inzake 

dienstverlening, de contacten te bevorderen tussen de personeelsleden van OCMW en 

gemeente. 


Hoofdstuk 5. Betrokkenheid / Participatie 

5.1. Participatie gemeentelijke adviesraden 

Kontich heeft een structurele participatie van diverse doelgroepen in de reeds bestaande 

adviesraden en comités. 

Volgende gemeentelijke adviesraden zijn actief in Kontich: 

• Gemeentelijke Adviesraad voor Gehandicapten 

• Gemeentelijke Beheerraad Bibliotheek 

• Gemeentelijke Beheerraad GASK (Gemeentelijke Academie voor Schone Kunsten) 

• Gemeentelijke Commissie Ruimtelijke Ordening (Gecoro) 

• Gemeentelijke Culturele Raad 

• Gemeentelijk Feest- en Sportcomité 

• Gemeentelijke Jeugdraad 

• Gemeentelijke Milieuraad 

• Gemeentelijke Raad voor Lokale Economie 

• Gemeentelijke Seniorenraad 

• Gemeentelijke Sociale Raad 

• Gemeentelijke Sportraad 

• Gemeentelijke Werkgroep Ontwikkelingssamenwerking Kontich-Waarloos 

Volgende adviesraden maakten in functie van het nieuwe beleid in Kontich een eigen 

participatieproject, beleidsbrief of memorandum: de Seniorenraad, de Gehandicaptenraad, 

de Sociale Raad en de Jeugdraad. 

Deze werden besproken in de stuurgroep lokaal sociaal beleid. De belangrijkste punten 

werden opgenomen in de inventaris van aandachtspunten, goedgekeurd binnen de 

participatie van de stuurgroep (zie hoofdstuk 1 - 1.13 en hoofdstuk 5 - 5.2.2.). 

5.2. Stuurgroep lokaal sociaal beleid 

De stuurgroep lokaal sociaal beleid is opgericht vanuit de participatieopdracht omschreven in 

het decreet lokaal sociaal beleid. De stuurgroep is samengesteld uit afgevaardigden van de 

adviesraden en van lokaal relevante organisaties. De stuurgroep is adviserend en heeft als 

hoofddoel om de bestaande noden en leemtes te signaleren en om participatieve acties te 

bundelen. 

5.2.1. Samenstelling van de stuurgroep 

De samenstelling van de stuurgroep is als volgt: 

• Schepen van sociale zaken 

• Voorzitter OCMW 

• Gemeentesecretaris 

• OCMW-secretaris 

• Diensthoofd sociale dienst OCMW Kontich 


• Medewerker dienst maatschappelijke werken gemeente 

• Afgevaardigde van de politie bij de lokale post Kontich 

• Afgevaardigde van de gemeentelijke gehandicaptenraad 

• Afgevaardigde van de gemeentelijke seniorenraad 

• Afgevaardigde van de gemeentelijke sociale raad 

• Afgevaardigde van de gemeentelijke jeugdraad 

• Afgevaardigde van v.z.w. De Hazelaar 

• Afgevaardigde van Gezel (Gezondheid- en eerstelijnssamenwerking) 

• Gemeentelijke cultuurbeleidscoördinator 

• Afgevaardigde van de ziekenzorgkerngroepen 

• Afgevaardigde van ACW Kontich-Waarloos 

• Afgevaardigde van ABVV Kontich 

• Afgevaardigde van ACLVB Kontich 

• Coördinator lokaal sociaal beleid 

5.2.2. Participatie van de stuurgroep 

De stuurgroep kwam jaarlijks tweemaal bij elkaar. 

De participatie van de stuurgroep resulteerde in een inventaris van aandachtspunten. Hierin 

werden naast de aandachtspunten die reeds in het beleidsplan 2006-2007 werden 

opgenomen ook de punten verwerkt die de adviesraden en organisaties via hun beleidsbrief 

en/of memorandum doorgaven. 

De inventaris werd opgenomen binnen de omgevingsanalyse om vanuit de participatie mee 

te dienen als basis voor de opmaak van visie en strategische doelstellingen. Deze inventaris 

van aandachtspunten werd goedgekeurd in de stuurgroep van 27 november 2006 en werd 

opgenomen in de omgevingsanalyse (zie hoofdstuk 1 - 1.13.) 

De stuurgroep volgde het participatieproject van de Sociale Spiegel mee op (zie ook 5.4.). 

Alle leden van de stuurgroep kregen tussentijds een informatieve nieuwsbrief om de 

stuurgroep op de hoogte te houden van de evolutie van het lokaal sociaal beleid. 

De opbouw van het lokaal sociaal beleidsplan werd systematisch besproken op de 

stuurgroepen met ruimte voor inspraak en opmerkingen. 

5.3. Enquête bij Kontichse bevolking in samenwerking met Sint- 

Jozefinstituut 

Via de adviesraden en de stuurgroep wordt het grootste deel van de georganiseerde 

doelgroepen bereikt. De opdracht was om ook de niet-georganiseerde bevolking te bereiken. 

Hiervoor werd gekozen voor de methode van een straatenquête bij de Kontichse bevolking. 

De bevraging gebeurde in het najaar 2006 door het vijfde jaar Humane Wetenschappen van 

het Sint-Jozefinstituut te Kontich. Het geheel werd gebundeld in een rapport ‘Onderzoek naar 

kennis en tevredenheid bij de inwoners van Kontich over de dienstverlening van de 

gemeente en het OCMW’. 

De resultaten werden eveneens opgenomen in de omgevingsanalyse om mee te dienen als 

basis van de opmaak van de visie en strategische doelstellingen (zie hoofdstuk 1 - 1.11). 


De resultaten werden meegedeeld aan de Kontichse bevolking via een artikel in het 

informatieblad van de gemeente Kontich. 

Met dank aan alle leerlingen en leerkrachten die meewerkten aan dit onderzoek. 

5.4. Sociale Spiegel 

De Sociale Spiegel is een participatie-instrument dat op vraag van ACW ontworpen werd 

door het HIVA (Hoger Instituut voor de Arbeid). Het werd vanuit de gemeentelijke sociale 

raad voorgesteld als participatieproject. 

In eerste instantie werd de Sociale Spiegel op 13 maart 2006 ingevuld door het dagelijks 

bestuur van de sociale raad, dit in samenwerking met enkele politieke mandatarissen en met 

ambtelijke medewerkers die betrokken zijn bij het lokaal sociaal beleid. 

Het resultaat werd voorgelegd aan de stuurgroep lokaal sociaal beleid, op wiens aangeven 

de Sociale Spiegel eveneens werd op 13 september 2006 ingevuld door telkens drie 

afgevaardigden van jeugdraad, seniorenraad, gehandicaptenraad en sociale raad. De 

betrokkenheid van deze groepen met bijhorende inhoudelijke discussies en opmerkingen 

vormden de effectieve participatie. 

De gehele oefening gaf een sociaal beeld van de gemeente op vlak van participatie, welzijn, 

armoede, sociale huisvesting en werken. Enerzijds waren er procentuele verschillen tussen 

de twee invullingen, anderzijds waren de verhoudingen tussen de thema’s wel gelijklopend. 

De vertegenwoordigers van de adviesraden scoorden alle thema’s lager en participatie en 

sociale huisvesting scoorden het laagst. De resultaten van beide invullingen werden 

opgenomen in de omgevingsanalyse (zie hoofdstuk 1 - 1.12). 

Uit de Sociale Spiegel bleek dat Kontich wel een groot aanbod heeft, maar dat dit aanbod 

onvoldoende gekend is, zelfs door zeer geëngageerde burgers. Dit geeft de conclusie dat 

het een opdracht is voor gemeente en OCMW om te werken aan de wijze van informatie aan 

en communicatie met de bevolking, een kritische succesfactor die opgenomen werd in de 

meerjarenplanning. 

5.5. Participatie in de periode 2008 – 2013 

Er zijn in Kontich reeds heel wat participatiekanalen. Ook de volgende jaren blijft het 

belangrijk om te werken aan een doorleefde en effectieve participatie. 

Het doel is om de bevolking voldoende te betrekken in het maken van beleidskeuzes en om 

het sociaal beleid effectief te laten aansluiten op de werkelijke noden en vragen. 

Het traject van participatie voor de volgende jaren en de rol van de stuurgroep hierbij 

worden samen met de stuurgroep lokaal sociaal beleid in 2008 verder ingevuld. De 

stuurgroep zal de participatieopdracht in de eerste semester van 2008 bespreken en tegelijk 

zijn eigen rol evalueren en waar nodig bijsturen. 

De keuzes die de stuurgroep in 2008 maakt zullen het participatietraject van de daarop 

volgende jaren mee bepalen. De diverse gemeentelijke adviesraden blijven sowieso een 

belangrijke rol spelen in de participatieopdracht. 


Hoofdstuk 6. Sectorale planverplichtingen 

Het decreet van 19 maart 2004 betreffende het lokaal sociaal beleid stelt in art. 5 ‘De 

Vlaamse regering bepaalt via de sectorale regelgeving de relatie tussen het lokaal sociaal 

beleidplan en de beleidsplannen die lokale besturen en actoren in het kader van de sectorale 

regelgeving moeten opstellen. 

Op een vraag dd. 19 oktober 2004 in de Commissie Welzijn van Vlaams 

volksvertegenwoordiger Tom Dehaene aan Vlaams minister van Welzijn Inge Vervotte 

betreffende het lokaal sociaal beleidsplan antwoordde de minister: ‘De lokale besturen 

hebben door het decreet een coördinatierol gekregen. Ik zal de reikwijdte hiervan in overleg 

met de lokale besturen, de VVSG en relevante welzijnsactoren snel invullen. Deze rol kan 

divers zijn voor de verschillende sectoren die gevat zijn in het sociaal beleid. 

In dit sectorale overleg zal ook de concrete planlastverlaging bepaald worden. Het is immers 

de uitdrukkelijke bedoeling dat daar waar een lokaal sociaal beleidsplan goedgekeurd is, dit 

plan als een masterplan kan dienen waardoor bepaalde verplichtingen, bijvoorbeeld bij 

erkenningsaanvragen zowel voor de publieke overheid als voor private partners, wegvallen.’ 

Op 24 februari 2006 keurde de Vlaamse Regering het besluit tot uitvoering van het decreet 

goed. Dit bepaalt in art. 2 voor welke sectoren het beleidsplan de sectorale 

planverplichtingen kunnen verlichten. 

Blijkt echter dat diverse sectorale regelgevingen tot nu toe nog niet of onvoldoende zijn 

aangepast of afgestemd op het decreet lokaal sociaal beleid. Dit maakt dat de diverse 

gemeentelijke diensten nog steeds een apart beleidsplan moeten opmaken, wat niet effectief 

leidt tot beoogde sectorale planlastvermindering. 

Onderstaande beleidsplannen hebben een integratie met het lokaal sociaal beleidsplan. 

Waar een apart beleidsplan bestaat, wordt dit niet volledig herhaald, maar wordt voor de 

volledige inhoud verwezen naar de bestaande beleidsplannen, behalve voor het beleidsplan 

Lokale Kinderopvang dat opname in het lokaal sociaal beleidsplan opgenomen heeft in zijn 

sectorale regelgeving, ook al moest dit tegelijk nog apart in de gemeenteraad beslist worden. 

6.1. Cultuurbeleidsplan 

Er is een apart Cultuurbeleidsplan dat voldoet aan het wetgevend kader. 

In het lokaal sociaal beleidsplan zijn hiervan elementen terug te vinden in de 

omgevingsanalyse onder het thema culturele en maatschappelijke ontplooiing (zie hoofdstuk 

1 – 1.3.) en in de doelstellingen van de meerjarenplanning (zie hoofdstuk 3 – 3.2.2.). 

Vanuit de decreetwijziging integraal en kwalitatief lokaal cultuurbeleid werd het 

Bibliotheekbeleidsplan geïntegreerd in het Cultuurbeleidsplan. Dit biedt kansen voor beiden 

op vlak van samenwerking, netwerking en het gezamenlijk werken aan de doelstellingen. 

Voor de volledige inhoud verwijzen we naar het Cultuurbeleidsplan. 


6.2. JeugdBeleidsPlan 

Kontich heeft een JeugdBeleidsPlan (JBP) voor de periode 2008-2010, waarbij rekening 

werd gehouden met de wijzigingen in het wetgevend kader. 

Het JeugdBeleidsPlan geeft het jeugdbeleid van gemeente Kontich weer voor de volgende 

drie jaren met een jeugdwerkbeleid, een jeugdbeleid en een financieel overzicht. In het 

lokaal sociaal beleidsplan zijn hiervan elementen terug te vinden in de omgevingsanalyse 

onder thema jeugdzorg (zie hoofdstuk 1 – 1.6.) en in de doelstellingen van de 

meerjarenplanning (zie hoofdstuk 3 – 3.2.5.). 

Voor de volledige inhoud verwijzen we naar het JeugdBeleidsPlan 2008-2010. 

6.3. Beleidsplan Kinderopvang 

Het besluit van de Vlaamse Regering houdende het lokaal beleid kinderopvang van 4 mei 

2007 stelt in artikel 3 dat het lokaal beleidsplan kinderopvang een deel van het lokaal sociaal 

beleidsplan is. 

Het beleidsplan Kinderopvang wordt integraal opgenomen in het lokaal sociaal beleidsplan 

Kontich wil immers in zijn lokaal sociaal beleid veel aandacht schenken aan 

gezinsondersteuning, zeker in moeilijkere gezinssituaties. Kinderopvang maak daar een 

centraal deel van uit en heeft ook een preventieve waarde. Er blijft omwille van de 

geïntegreerdheid een belangrijke link met het jeugdbeleidsplan en alles gebeurt in 

samenwerking met het jeugd(werk)beleid. 

6.3.1. Analyse van het bestaande opvanglandschap 

Dit gebeurt aan de hand van het kwaliteitscharter, dat de volgende items bevat: 

1) Pedagogische werking 

2) Begeleiding 

3) Ouderparticipatie 

4) Infrastructuur 

5) Veiligheid en gezondheid. 

Het aanbod aan buitenschoolse kinderopvang in Kontich kan de facto worden opgedeeld in 

vier subgroepen: 

• De scholen die enkel (voornamelijk 77 ) opvang aanbieden voor en na de schooluren voor 

kinderen tussen 3 en 12 jaar; de opvang beperkt zich hier tot kortstondige opvang 

• De gemeentelijke speelpleinwerking die enkel in de zomervakantie 78 opvang biedt aan 

kinderen van 6 tot 12 jaar; dit is langdurige opvang 

• Het gemeentelijk Initiatief Buitenschoolse Opvang biedt zowel kortstondige als langdurige 

opvang aan 

• De kinderdagverblijven en de opvanggezinnen 79 bieden zowel kortstondige als langdurige 

opvang aan; de leeftijd van de kinderen beperkt zich echter voor de kinderdagverblijven 

77 twee scholen bieden ook op woensdagnamiddag opvangmogelijkheid aan 

78 8 weken voltijds 9-16u., met vooropvang vanaf 7 u. en naopvang tot 18 u. 

79 beide diensten worden gecoördineerd door het OCMW 


tot 3 jaar; of de opvanggezinnen aan buitenschoolse kinderopvang doen hangt af van 

opvanggezin tot opvanggezin. 

We zullen hier voor elk van deze subgroepen het kwaliteitscharter overlopen. Deze evaluatie 

is niet bedoeld om de specifieke voorzieningen apart te beoordelen. Het gaat over een 

algemene appreciatie, zonder deze als ‘goed’ of ‘slecht’ te bestempelen. 

6.3.1.1. Scholen 

1) De voor- en naschoolse opvang in de scholen beperkt zich tot toezicht. Het spelaanbod 

is wel uitgebreider dan vroeger, en de vrije keuze van de kinderen om bijvoorbeeld 

binnen of buiten te spelen is verbeterd. Er is meestal geen speciale rustplek voorzien, 

waar vooral de kleinste kleutertjes behoefte aan hebben. De kinderen worden weinig 

betrokken bij het reilen en zeilen van de opvang, gezien de korte tijd dat ze er verblijven. 

De voornaamste redenen voor deze tekortkomingen zijn het gebrek aan personeel, 

plaats en vooral financiën waar zowat elke school mee te kampen heeft. 

2) In elke school worden de kinderen opgevangen door leerkrachten of vaste krachten, 

meestal zonder specifieke vorming. In vergelijking met vroeger is de personeelsbezetting 

verbeterd: nu zijn er meestal twee begeleid(st)ers aanwezig, zeker gedurende het eerste 

(=drukste) uur van de opvang. 

3) De ouderparticipatie is niet specifiek uitgebouwd. Hiermee bedoelen we dat er geen 

huishoudelijk reglement is. De ouders hebben wel toegang tot de lokalen. In sommige 

scholen zoeken de ouders mee naar betere oplossingen. 

4) Niet alle scholen kunnen een ruimte exclusief voor de kinderopvang vrijmaken. Dit 

betekent dat de lokalen ook niet altijd passend of huiselijk kunnen worden ingericht. De 

speelplaatsen dienen als buitenruimte. Deze beschikken praktisch overal over een 

verhard en een zachter (zand of gras) gedeelte. 

5) De veiligheid en gezondheid van de kinderen is in de scholen gewaarborgd. Aan het 

gebrek aan telefoons is intussen door de komst van draadloze telefoons of GSM’s 

meestal verholpen. 

6.3.1.2. Gemeentelijke Speelpleinwerking 

Hoewel deze oorspronkelijk uitdrukkelijk niet als kinderopvangmogelijkheid bedoeld was, is 

het momenteel het gemeentelijk initiatief dat het meest structureel als opvang beschouwd en 

gebruikt wordt, meer dan de andere organisaties van jeugddienst of sportdienst zoals 

grabbelpas of sportweken. Dit heeft vooral te maken met de regelmaat, prijszetting en 

uurregeling van de speelpleinwerking. Sinds de zomer van 1999 is dit een voltijdse werking 

geworden, 8 weken lang, met voor- en naopvang. 

1) De pedagogische werking van de speelpleinen is vrij uitgebreid. Ze is qua benadering en 

activiteiten sterk gelijkend op de aanpak bij een jeugdbeweging. Dit komt omdat de 

begeleid(st)ers steeds in meerderheid afkomstig zijn uit het (Kontichse) jeugdwerk. Er 

wordt over het algemeen in groep gespeeld. De kinderen hebben dus meestal niet de 

keuze tussen verschillende activiteiten, zoals dat soms het geval is op grote speelpleinen 

met een vaste afgesloten locatie. Doordat de kinderen sterk wisselen, is een 

gestructureerd medebeheer van de kinderen moeilijk, al wordt hen sinds dit jaar via 

wekelijkse evaluatiemomenten toch inspraak geboden. 


2) De begeleid(st)ers behoren tot drie categorieën (stagiair-animator, animator, 

hoofdanimator), elk met specifiek vastgelegde aanwervingsvoorwaarden m.b.t. ervaring 

en attesten. Daarnaast is er dagelijks supervisie door de gemeentelijke jeugddienst, 

zodat een kwalitatieve begeleiding verzekerd is. Er moet wel nog meer gewerkt worden 

aan de teamgeest onder de ‘jobstudenten’ 80 . 

3) De ouderparticipatie is niet structureel uitgebouwd. Wel is er informeel contact tijdens de 

brengen haalmomenten, en kunnen de ouders een evaluatieformulier invullen. 

4) Kontich heeft geen ruimte exclusief voor de speelpleinwerking. Momenteel wordt de 

gemeentelijke basisschool tijdens de zomermaanden als uitvalsbasis gebruikt. Deze 

lokalen beschikken over binnen- en buitenruimte en sanitair. 

5) De veiligheid en gezondheid van de kinderen is gewaarborgd, met dien verstande dat het 

uitgangspunt van de speelpleinwerking wel nog altijd is dat het om jeugdwerk gaat, wat 

zich uiteraard vertaalt in andere normen en werkwijzen dan onderwijs of kinderopvang. 

Er is allezins ononderbroken toezicht van voldoende monitoren. De kinderen zijn 

verzekerd en er is EHBO voorzien. Ook hier heeft een GSM-toestel het gebrek aan 

telefonische communicatiemogelijkheden opgelost. 

6.3.1.3. Gemeentelijk Initiatief Buitenschoolse Opvang ‘Kinderclub KOKON’ 

1) De pedagogische werking in het Initiatief Buitenschoolse Opvang is heel breed. Naast 

een georganiseerd spel- of knutselaanbod, kunnen de kinderen huiswerk maken, rusten 

of vrij spelen. 

2) Zolang de volwaardige erkenning en subsidiëring door Kind & Gezin geen feit is, is het 

moeilijk om naast de coördinator nog andere mensen vast te werk te stellen. Daarom 

wordt momenteel gewerkt met een gesco, iemand in een vervangingscontract, 

vrijwilligers die een onkostenvergoeding krijgen en PWA’ers. Zij hebben wel allen een 

basisopleiding kinderopvang gevolgd, en zullen regelmatig bijgeschoold worden. 

3) Er is een huishoudelijk reglement, dat o.a. items bevat over kinderen ouderparticipatie. 

4) De locatie is speciaal voor dit doel gerenoveerd (Waarloos) en gebouwd (Kontich- 

Centrum), en voldoet dan ook aan alle eisen terzake. 

5) De veiligheid en gezondheid voldoen aan de door K&G gestelde normen. 

6.3.1.4. OCMW: De kinderdagverblijven ‘t Brugske en ‘t Wisterke en de Dienst Voor 

Opvanggezinnen Dommeltje 

1) De pedagogische werking van deze diensten varieert sterk volgens de leeftijd van de 

kinderen en, voor wat de opvanggezinnen die aan buitenschoolse kinderopvang doen 

betreft, van opvanggezin tot opvanggezin. 

2) De begeleiding wordt in de kinderdagverblijven verzorgd door gediplomeerde 

verpleegsters of kinderverzorgsters. Bij de opvanggezinnen is het opnieuw afhankelijk 

van geval tot geval. 

3) De coördinatie van die dienst gebeurt door twee maatschappelijk assistenten. 

80 Animatoren worden aangeworven met het statuut van ‘tijdelijk tewerkgestelde in de socio-culturele 

sector’ 


4) Er bestaat een huishoudelijk reglement. Jaarlijks is er een oudervergadering met 

gelegenheid tot vragen en suggesties. Het hele jaar door staat de coördinerende dienst 

ter beschikking. 

5) Infrastructuur kinderdagverblijven voldoet aan de door K&G gestelde normen. 

Infrastructuur opvanggezinnen = afhankelijk van geval tot geval. 

6) Veiligheid & gezondheid voldoen aan de door K&G gestelde normen. De 

opvanggezinnen worden erop gecontroleerd bij hun aanwerving, en daarna jaarlijks 

volgens een veiligheidsfiche. 

6.3.2. Behoeftenota 

6.3.2.1. Op kwalitatief vlak 

Globaal gesproken denken we te kunnen stellen dat de kinderopvang in Kontich de laatste 

jaren veel aan kwaliteit heeft gewonnen. 

Natuurlijk zijn er altijd nog verbeteringen mogelijk, bijvoorbeeld voor wat betreft de 

kortstondige opvang in de scholen, de locatie van de speelpleinwerking en de kinderen 

ouderparticipatie. 

6.3.2.2. Op kwantitatief vlak 

Er blijven nog enkele gaten in het opvangaanbod in onze gemeente: 

- het Initiatief Buitenschoolse Opvang heeft geen volledige geografische spreiding 

(enkel Centrum en Waarloos) 

- hetzelfde geldt voor de kinderdagverblijven 

- er is geen halfdaagse opvangmogelijkheid voor peuters en kleuters die nog geen 

volledige dagactiviteit/schooldag aankunnen 

- de Dienst voor Opvanggezinnen vindt te weinig opvanggezinnen om voor 

bovenstaande noden een alternatief te bieden 

6.3.2.3. Doelstellingen 

Doelstellingen en concrete acties opdat alle kinderen van 0 – 12 jaar beroep kunnen doen op 

kwaliteitsvolle kinderopvang 


Bestaande 

opvangmogelijkheden financieel 

toegankelijker maken voor 

kwetsbare doelgroepen 

Kinderopvang toegankelijker 

maken voor kinderen met een 

specifieke zorgbehoefte 

De kinderopvang van 0 – 12 

jaar moet inspelen op de 

economische, sociale en 

pedagogische noden 

Verder streven naar een betere 

geografische spreiding (nu 

geen Initiatief Buitenschoolse 

Opvang of kinderdagverblijf in 

Kontich-Kazerne) 

Bekendmaking bestaande 

financiële ondersteuningsmogelijkheden 

De taken betreffende 

kinderopvang zijn verdeeld over 

OCMW, gemeente en privéinitiatieven. 


Doelstellingen en concrete acties opdat er een evenwicht zou komen tussen het aanbod en 

de vraag naar kinderopvang in Kontich 


Wegwerken van de wachtlijsten 

in de kinderopvang 

Bewaken dat er voldoende 

verscheidenheid in het aanbod 

van kinderopvang is 

Verder streven naar een 

volledige erkenning en 

subsidiëring van KOKON 

Opvangmogelijkheden voorzien 

in de verschillende Kontichse 

wijken ; 

Efficiëntie van de bestaande 

kinderopvang optimaliseren ; 

De bestaande werking van het 

Lokaal Overleg Kinderopvang 

wordt verder gezet en 

aangepast aan het nieuwe 

Vlaamse besluit inzake 

kinderopvang. 

De dienst onthaalouders van 

het OCMW voorziet in 

kinderopvang in alle Kontichse 

wijken. 

De overige opvang gebeurt 

door gemeente en OCMW en in 

aanvulling op privé-initiatieven. 

Het lokaal bestuur is 

verantwoordelijk voor het lokaal 

beleid kinderopvang. 

Doelstellingen en concrete acties m.b.t. om te onderzoeken wat de noden zijn aan opvang 

voor kinderen ouder dan 12 jaar 


Deze onderzoeksopdracht 

wordt opgenomen in het 

beleidsplan kinderopvang 

Het lokaal bestuur is 

verantwoordelijk voor het lokaal 

beleid kinderopvang. 

6.4. Ouderenbeleidsplan 

Het decreet van 30 april 2004 houdende de stimulering van een inclusief Vlaams 

ouderenbeleid en de beleidsparticipatie van ouderen bevat in hoofdstuk V de ‘Ontwikkeling 

van een lokaal ouderenbeleid’. Verdere correcte afstemming van het decreet 

ouderenbeleidsparticipatie met het decreet lokaal sociaal beleid is wenselijk en wordt 

onderzocht, maar is alsnog niet gerealiseerd. 

Het lokaal ouderbeleidsplan werd in Kontich volledig geïntegreerd in het lokaal sociaal 

beleidsplan. Hierbij werd gekozen om geen rekening te houden met de bepalingen van het 

decreet ouderenbeleidsparticipatie, gezien er momenteel nog onvoldoende afstemming is 

met het decreet lokaal sociaal beleid en omdat de voorziene subsidies niet in verhouding zijn 

tot de planlasten. Het decreet houdt geen verplichting in, maar wil een stimulans zijn voor 

een actief ouderenbeleid. 

Het ouderenbeleid is opgenomen in de omgevingsanalyse (zie hoofdstuk 1 – 1.8.) en in de 

meerjarenplanning (zie hoofdstuk 3 – 3.2.7.). Vanuit de participatie van de Gemeentelijke 

Seniorenraad kwam een advies in de vorm van een Senioren Beleidsplan Kontich 2006- 

2012. De elementen uit dit advies werden geïntegreerd in de inventaris van aandachtspunten 

uit de lokale participatie (zie hoofdstuk 1 – 1.13. en hoofdstuk 5). 

Kontich doet al jaren inspanningen voor het ouderenzorgbeleid. De concrete acties naar 

ouderenzorg toe vanuit het lokaal bestuur zitten vervat in de meerjarenplanning van het 

OCMW in de vorm van de diverse thuiszorgdiensten, van de serviceflats, van een specifiek 

aanbod in de cursuswerking en van de gezondheids- en eerstelijnssamenwerking (Gezel). 

Daarnaast werd inclusief rekening gehouden met de ouderen in het cultuurbeleidsplan en 

binnen de andere thema’s in de meerjarenplanning van het lokaal sociaal beleidsplan. Het 


ouderenbeleid heeft ook een duidelijke plaats in de dienst maatschappelijke werken van de 

gemeente. Het geheel geeft in realiteit een effectief inclusief ouderenbeleid. 

Desondanks voldoet het ouderenbeleid in Kontich niet aan alle voorwaarden van artikel 10 

van het decreet van 30 april 2004 om in aanmerking te komen voor subsidies. Hierna volgt 

een overzicht van deze voorwaarden. 81 In cursief ernaast wordt aangehaald in welke mate 

dit voor Kontich al dan niet reeds gerealiseerd is. 

1) Het lokaal bestuur moet een lokaal ouderenbeleidsplan ontwikkelen dat ingebed wordt in 

het lokaal sociaal beleidsplan en waarin ondermeer wordt aangegeven welke initiatieven 

worden genomen om de inspraak van ouderen in het beleid te realiseren. (Gerealiseerd.) 

2) Het lokaal ouderenbeleidsplan moet tweemaal tijdens eenzelfde legislatuur worden 

opgesteld en goedgekeurd door de gemeenteraad. (Niet gerealiseerd.) 

3) Binnen het lokaal bestuur moet er een schepen zijn die verantwoordelijk is voor het 

ouderenbeleid. (Gerealiseerd.) 

4) Het lokaal bestuur moet een ouderenbeleidscoördinator hebben. Een 

ouderenbeleidscoördinator is een deskundige consulent of personeelslid, aangeduid om 

de ontwikkeling van een kwalitatief ouderenbeleid te ondersteunen. (Niet gerealiseerd ; 

er is wel ondersteuning van de gemeentelijke seniorenraad en van de seniorenwerking 

door een medewerker van de gemeentelijke dienst maatschappelijke werken.) 

5) Bij de Vlaamse regering moet er tweemaal tijdens eenzelfde legislatuur een 

voortgangsrapport worden ingediend. (Niet gerealiseerd.) 

6) Het lokaal bestuur moet beschikken over één of meer ouderenadviesraden, die wat de 

samenstelling betreft, een pluralistische afspiegeling zijn van de lokale ouderenbevolking. 

(Er is een gemeentelijke seniorenraad, er is niet onderzocht of deze een afspiegeling is 

van de lokale ouderenbevolking.) 

7) Het lokaal bestuur stimuleert de deelname van ouderen aan andere lokale adviesraden 

en de beheerraden van de ouderenvoorzieningen. (Geen specifieke stimulansen.) 

8) Het lokaal bestuur dient een afsprakennota op te stellen waarin de inspraak- en 

participatieprocedures tussen het lokaal bestuur en andere betrokkenen worden 

vastgelegd. Deze afsprakennota wordt één keer per legislatuur opgesteld. (Er zijn 

participatiekanalen, maar zonder afsprakennota met het lokaal bestuur.) 

9) Het lokaal bestuur ondersteunt particuliere verenigingen en instellingen door het gratis ter 

beschikking stellen van de gemeentelijke infrastructuur of via andere instrumenten met 

een tegenwaarde van minstens 1 euro per oudere inwoner. (Het lokaal bestuur 

ondersteunt particuliere verenigingen en instellingen, maar deze zijn niet expliciet 

berekend volgens de tegenwaarde van 1 euro per oudere inwoner.) 

Het geheel toont aan dat Kontich momenteel onvoldoende voldoet aan de voorwaarden van 

het decreet om in aanmerking te komen voor subsidies. De potentiële subsidies zijn tegelijk 

niet in verhouding met de bijkomende kosten om volledig in aanmerking te kunnen komen. 

Het ouderenbeleid blijft voor het lokaal bestuur een belangrijk thema en wordt verder gezet 

binnen het lokaal sociaal beleid zoals opgenomen doorheen het lokaal sociaal beleidsplan. 

81 Elke Verlinden, ‘Inclusief ouderenbeleid’, Pockets lokale besturen, co-uitgave van VVSG en Politeia, 

p23 


Hoofdstuk 7. Ontwikkeling ten opzichte van het vorig lokaal 

sociaal beleidsplan 

Vertrekkende vanuit het stappenplan in het beleidsplan 2006-2007 wordt de vooruitgang ten 

opzichte van dit stappenplan beschreven. 

De vijf verplichte elementen werden grotendeels afgewerkt zoals beschreven in het 

stappenplan. Doorheen de gehele opmaak werd, zoals voorzien, gewerkt vanuit een kleine 

werkbare kerngroep, die begin 2007 omwille van de functionele meerwaarde werd uitgebreid 

met drie medewerkers. Het hele proces werd gecoördineerd door een deeltijds vrijgestelde 

coördinator lokaal sociaal beleid. Doorheen heel het proces was veel aandacht voor de 

betrokkenheid van de verschillende niveaus. 

Voor de omgevingsanalyse werd niet verder gewerkt op de analyse van het sociaal 

impulsfonds, omdat louter actualisering van deze cijfergegevens te beperkt bleef. Er werd 

gekozen om een brede analyse te doen die rekening hield met enerzijds de sociale 

grondrechten en anderzijds de kwetsbare doelgroepen. 

De omgevingsanalyse werd aangevuld met drie participatieprojecten, waarvan enkel de 

inventarisatie van aandachtspunten door de stuurgroep voorzien was in het stappenplan. De 

bevraging van de bevolking in samenwerking met het Sint-Jozefinstituut van Kontich en het 

werken met de Sociale Spiegel waren twee bijkomende participatieprojecten met een 

concrete inbreng van de Kontichse bevolking. De verschillende participatieprojecten gaven 

een meerwaarde aan de omgevingsanalyse, zowel inhoudelijk als naar de betrokkenheid van 

het cliëntniveau toe. 

Op basis van de omgevingsanalyse werd een geïntegreerde visie opgemaakt. Het kerndoel 

lag reeds vast in het decreet lokaal sociaal beleid zelf, namelijk artikel 23 en 24 §3 van de 

grondwet en in artikel 1 van de organieke wet van het OCMW. Dit kerndoel bepaalt dat het 

zorgbeleid de toegankelijkheid tot de sociale grondrechten moet waarborgen en dat iedere 

burger vanuit dit sociaal beleid gelijke toegang moet krijgen tot het recht op een 

menswaardig bestaan, dit geldt in bijzonder voor de meest kwetsbare doelgroepen. 

Zowel de opmaak van de geïntegreerde visie als van de strategische doelstellingen 

gebeurde in werkgroepen die paritair waren samengesteld uit politieke mandatarissen van 

gemeente en van OCMW en uit ambtenaren van gemeente en OCMW. Deze combinatie 

zorgde voor de nodige betrokkenheid van zowel beleidsniveau als organisatieniveau. 

De procesbegeleiding van de werkgroep visieontwikkeling werd ondersteund door een 

stafmedewerker van KINA, gefinancierd met de middelen die de Vlaamse minister had 

voorzien. 

Vanuit de strategische doelstellingen werden de operationele doelstellingen en acties 

vastgelegd in de meerjarenplanningen van gemeente en OCMW en werd de financiële 

koppeling gemaakt met het budget. Dit gebeurde in nauw overleg met het beleidsniveau en 

het organisatieniveau. 

De beoogde koppeling met andere bestaande lokale beleidsplannen werd bekeken, maar de 

sectorspecifieke planverminderingen waren volgens de kerngroep onvoldoende gerealiseerd 

om tot een reële integratie van beleidsplannen te komen. 

De taakverdeling en werkafspraken tussen gemeente en OCMW werden grotendeels reeds 

in 2006 gerealiseerd, ondermeer door de effectieve realisatie van het Sociaal Huis met 

ingang van 1 januari 2007. 


De participatieopdracht werd waargemaakt via de stuurgroep lokaal sociaal beleid. Via de 

stuurgroep werden de afgevaardigden van de gemeentelijke adviesraden en van lokaal 

representatieve organisaties samengebracht, wat een bundeling van participaties gaf. De 

coördinator nam deel aan enkele lokale adviesraden. 

Ook werd getracht de niet-georganiseerde doelgroepen te bereiken. Dit werd verwezenlijkt 

via de reeds besproken enquête bij de Kontichse bevolking door de leerlingen van het vijfde 

jaar Humane Wetenschappen van het Sint-Jozefinstituut. 500 inwoners werden op straat 

bevraagd, wat statistisch relevante informatie oplevert. 

In functie van verbetering van de informatie aan de bevolking werden de website van 

gemeente en OCMW geoptimaliseerd, werd in oktober 2006 een nieuwe welzijnsgids 

Kontich bezorgd bij ieder inwoner en werd de Sociale Kaart Antwerpen systematisch 

aangevuld. 

Als conclusie kan gesteld worden dat het lokaal sociaal beleidsplan 2006-2007 in zijn geheel 

gerealiseerd werd. 


Besluit 

Het lokaal sociaal beleidsplan 2008-2013 is concreter dan het plan 2006-2007, dat in feite 

alleen het traject en de planning bevatte om tegen eind 2007 tot een gedragen lokaal sociaal 

beleidspan te komen. Het is dan ook de opdracht van het lokaal bestuur de doelstellingen 

vervat in dit plan uit te voeren, al dan niet in samenwerking met derde actoren. 

De kerngroep zal deze voortgang periodiek evalueren. Ook de stuurgroep zal nog geregeld 

bijeenkomen, en de participatieopdracht evalueren. Wellicht wordt beslist de stuurgroep in de 

toekomst te laten vergaderen rond welbepaalde thema’s, zodat de plenaire vergaderingen 

worden vervangen door bijeenkomsten met de vertegenwoordigers die in het behandelde 

thema bijzondere interesse betonen. 

Zo zal ook in de volgende jaren de participatie van de bevolking en de lokale actoren in het 

sociaal beleid gewaarborgd blijven. 


Besproken in en aangepast aan de opmerkingen gemaakt in de Gemeenteraadscommissie 

Sociale Zaken van 25 juni 2007. 

Goedgekeurd door de Raad voor Maatschappelijk Welzijn OCMW in zitting van 20 november 

2007. 

Goedgekeurd door de Gemeenteraad in zitting van 17 december 2007. 

Voor het gemeentebestuur van Kontich: 

Luc Dom 

Secretaris 

Jef Van linden 

Burgemeester 

Voor het OCMW van Kontich: 

Wim Verellen 

Secretaris 

Josée Vingerhoets 

Voorzitter 


Erratum lokaal sociaal beleidsplan p 6 – samenstelling van de bevolking – prognose 2010 

Prognose 2010 

Aantal % van het 

totaal 

Totale bevolking 19.660 100,00% 

Bevolking 20 en

Kontich - lokaal sociaal beleidsplan 2008-2014 - Vlaanderen.be

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?