Hybride warmtepompen: de cv-ketel als back-up
De Nederlandse regering heeft beslist dat vanaf 2026 bijna alle huiseigenaren bij vervanging van de cv-installatie moeten overstappen naar een duurzamer alternatief. Dat kan een autonome warmtepomp zijn of een aansluiting op het warmtenet, maar voor heel veel mensen zal het de hybride warmtepomp worden. Maar wat is een hybride warmtepomp eigenlijk precies?
Niet iedere woning kan zomaar ineens de overstap maken naar een all-electric warmtepomp. Soms is het dak wél, maar de gevel nog niet optimaal geïsoleerd. Of er is maar weinig plaats in de stookruimte. Of de gasketel is nog zo goed als nieuw.
In al deze gevallen kan een hybride warmtepomp wel een optie zijn. Je kunt hem ook al gebruiken als je huis matig geïsoleerd is (zie ook het kennisartikel Is mijn huis geschikt voor een warmtepomp?) en de afmetingen zijn relatief klein. Als je voor de hybride warmtepomp gaat, kun je de huidige gas- of stookolieketel bovendien gewoon behouden. Net zoals hybride auto’s draaien op elektriciteit en brandstof, haalt een hybride verwarmingssysteem zijn energie uit twee totaal verschillende energiebronnen. In de meeste gevallen is het een tandem van een aardgascondensatieketel en de elektrisch aangedreven warmtepomp.
Weten welke warmtepomp bij jou past?
Doe de check op Kieskeurig.nl en je weet het binnen 5 minuten!
Steeds de voordeligste warmteopwekker
Wanneer je hybride verwarmt, verbruik je niet alleen elektriciteit voor de warmtepomp, maar ook fossiele brandstof zoals aardgas of stookolie. Zo’n installatie heeft een slimme regeling die inschat welke warmtebron op dat moment het hoogste rendement geeft en dus het meest efficiënt is. Het is een weersafhankelijke regeling met een buitenvoeler en een internetmodule zodat je de verwarming van afstand kunt bedienen met de smartphone of tablet. In de regeling zit een functie die de voordeligste warmteopwekker van het moment selecteert. Bij sommige typen kun je in de thermostaat zelfs de energieprijzen ingeven, zodat het regelsysteem rekening houdt met de gas- en elektriciteitskosten. Het grootste deel van het jaar zorgt de warmtepomp voor verwarming van de woning. Alleen als het echt koud wordt, springt de cv-ketel bij. Zolang de warmtepomp het alleen redt, wordt er geen fossiele brandstof verbruikt. Je bent dus niet volledig van het aardgas af, maar je bespaart jaarlijks wel 70% zonder ingrijpend te moeten verbouwen.
De hybride warmtepomp werkt samen met de klassieke verwarmingsketel.
Een systeem op de groei
Zo’n hybride-installatie is geschikt voor het merendeel van de bestaande woningen die nog niet optimaal zijn geïsoleerd of voor huizen waarbij de renovatieplannen nog niet helemaal zijn uitgevoerd. In dat geval kun je later rustig verder isoleren zodat de verwarming mettertijd steeds meer op de warmtepomp terugvalt. De hybride warmtepomp is dus een betaalbare oplossing voor het verduurzamen van woningen.
Sanitair warm water van de cv-ketel
Een hybride warmtepomp bestaat uit een buiten-unit en een binnen-unit en werkt grotendeels hetzelfde als een volledig elektrische warmtepomp. Voor het plaatsen van de buiten-unit zijn verschillende opties mogelijk. Soms wordt die op het dak, aan de muur of op de grond geplaatst. De bestaande constructie en het leidingwerk spelen een belangrijke rol bij de keuze van plaatsing. Je installeert de buiten-unit ook bij voorkeur waar het geluid zo min mogelijk storend is voor jezelf en voor je buren.
De meeste hybride warmtepompen produceren geen warm water en laten dit over aan de cv-ketel. De cv-ketel zorgt dat de temperatuur van het sanitair water boven de 55 °C komt. Een bijkomend pluspunt is dat je dus nooit warm watertekort hebt, tenzij de cv-ketel defect is.
Weten welke warmtepomp geschikt is voor jouw huis?
Vul de Warmtepompvergelijker in op Kieskeurig.nl en je weet het meteen
Combinatie condensatieketel en buffervat
Hierboven hebben we het vooral gehad over een hybride warmtepomp die wordt aangesloten op de bestaande gas- of stookolieketel van de woning. Er bestaan ook hybride systemen die de elektrische warmtepomp combineren met een slimme cv-ketel en geïntegreerd buffervat. De Solvis Lea Eco van Climaways is een elektrische warmtepomp die wordt aangesloten aan de Solvis Ben. Die laatste is zelf een combinatie van een condensatieketel en een gelaagd buffervat dat warm water levert van ongeveer 50 graden Celsius. Ook hier schakelt het systeem op een bepaald punt automatisch over op de geïntegreerde condensatieketel op gas. Dat omschakelpunt, ook wel het bivalentiepunt genoemd, ligt tussen +1 en -4 graden Celsius buitentemperatuur, afhankelijk van het gebouw. Dit is dus een hybride opstelling waar zowel de warmtepomp als het buffervat met geïntegreerde condensatieketel wordt geïnstalleerd.
Climays heeft een hybride-oplossing waar de gasbrander samen met het buffervat in één behuizing zit. | Foto: Climaways
Monoblock en duoblock
Op dit ogenblik zijn er twee typen hybride warmtepompen op de markt. Er is de monoblock waar de componenten samen in één behuizing in het buitendeel zitten. In een splitsysteem of duoblock staat de warmtepomp los van de condensatieketel. Omdat de warmtepomp via het principe lucht-water de warmte uit de buitenlucht onttrekt (zie ook het kennisartikel ‘Wat voor typen warmtepompen zijn er?’), staat de verdamper met zijn ventilator buiten, terwijl de andere elementen van de warmtepomp binnen zijn opgesteld.
Relatief klein
De installateur zal de hybride warmtepomp logischerwijs zo dicht mogelijk bij de cv-ketel plaatsen. De buiten-unit kan op de grond of op het dak staan of aan de gevel hangen en moet minimaal 0,5 meter van de grens met de buren af staan. Bij de pluspunten van de hybride warmtepomp heeft men het vaak over de bescheiden afmetingen.
Dat is echter relatief: afhankelijk van het merk kan de binnen-unit ook fors zijn. Maar de gemiddelde hybride warmtepomp is inderdaad kleiner dan of even groot als de huidige cv-ketel. Men heeft het dan over de afmetingen van de binnen-unit die in de stookruimte wordt geplaatst.
Er zijn hybride warmtepompen waarvan de binnen-unit bijzonder compact is en die samenwerken met ieder merk cv-ketel, zoals de Elga Ace H van Remeha 4 kW. De binnen-unit is slechts 64 cm hoog, 27 cm breed en 22 cm diep. Zo’n toestel wordt in één dag geplaatst zonder dat er allerlei grote ingrepen nodig zijn.
De hybride warmtepomp aan rechterkant, de gasbrander links. | Foto Remeha, type Elga Ace
Goed voor meer dan het milieu alleen
Nederland telt vandaag zo’n zeven miljoen cv-ketels. In de meeste gevallen kun je die laten samenwerken met een hybride warmtepomp. Dit levert een gasbesparing van 70% op en tegelijk een enorme reductie in CO2-uitstoot. Bovendien helpt hybride om een overbelasting op het stroomnet te voorkomen. Op een koude winterdag pieken de all-electric warmtepompen, terwijl de aardgasketels het verwarmen van de hybride-warmtepompen overnemen. Met een hybride warmtepomp spaar je dus niet alleen geld in verbruik, maar je spaart ook op de infrastructuur.